سرشناسه:آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، 1255 - 1348 .
عنوان و نام پدیدآور:الذریعه الی تصانیف الشیعه/ آقا بزرگ الطهرانی.
مشخصات نشر:بیروت: دارالاضواء، 1403ق. -= 1983م. -= 1362 -
مشخصات ظاهری:26ج.
وضعیت فهرست نویسی:فاپا
یادداشت:عربی.
مندرجات:ج.1. آب حیات - ازهاق الباطل.-ج.2. الألف ثم ا لسین المهمله - أیو.--ج.3. البائیات - التحیه.--ج.4. التخاطب - ت ی م.--ج.5. الثاءالمثلثه - چ ی ن.--ج.13. باب ما اوله الشین ثم الألف.--ج.14. بقیه ما أوله الشین المعجمه ثم الراء ثم سائرالحروف.--ج.15. مما اوله الصاد المهمله الی آخر ما اوله العین المهمله.--ج.16. الغارات- فیه مافیه.--ج. 18. کشف- لیلی و مجنون..--ج.26. مستدرکات المولف.
موضوع:نویسندگان شیعه -- کتابشناسی
موضوع:Shiite authors -- Bibliography
موضوع:نسخه های خطی عربی -- فهرست ها
موضوع:Manuscripts, Arabic -- Catalogs
موضوع:نسخه های خطی فارسی -- فهرست ها
موضوع:Manuscripts, Persian -- Catalogs
موضوع:کتاب های چاپی -- کتابشناسی
موضوع:Imprints (Publications) -- Bibliography
شناسه افزوده:حسینی، سیداحمد، 1310 -
رده بندی کنگره:Z7835/الف5آ7 1362
رده بندی دیویی:011/882974172
شماره کتابشناسی ملی:3525968
ص: 1
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم الحمد للّه رب العالمین، و الصلاه و السلام علی محمد أفضل المرسلین، و علی آله الهداه المنتجبین، الی قیام یوم الدین.
ص: 1
حقوق الطبع محفوظه للناشر
الطبعه الثانیه
1406 ه 1986 م
دار الاضواء: بیروت. لبنان.
ص. ب: 40/ 25 برقیا: غبیری حسنکو
ص: 2
الذریعه الی تصانیف الشیعه
آقا بزرگ الطهرانی
ص: 3
ص: 4
بدأ شیخنا العلامه البحاثه الثبت المحقق الشیخ آقا بزرگ الطهرانی- تغمده اللّه برحمته و رضوانه- بطبع موسوعته القیمه «الذریعه الی تصانیف الشیعه» فی النجف الاشرف سنه 1355 ه بمطبعه الغری، و طبع ثلاثه أجزاء من کتابه باشرافه بالنجف، ثم انتقل أمر الطبع الی طهران حیث استمر باشراف و اضافات من ولدیه الدکتور الفاضل علی نقی المنزوی و الاستاذ احمد المنزوی، ما عدا الجزء الثالث عشر و الرابع عشر اللذین طبعا بالنجف باشراف صدیقنا المغفور له العلامه الکبیر السید محمد صادق بحر العلوم.
و فی سنه 1389 ه توفی شیخنا المؤلف، و کان الجزء التاسع عشر من الذریعه حینذاک تحت الطبع، و استمر العمل الی سنه 1398 ه حیث تم طبع الموسوعه بکاملها فی خمسه و عشرین جزءا.
لم یمنع طبع الکتاب من استمرار المؤلف فی البحث و التنقیب و زیاره المکتبات للاطلاع علی ما یستجد من المطبوعات و المخطوطات، فتجده کثیرا ما یذکر کتابا یجب أن یدرج فی حروف سابقه مع جمله «فاتنا ذکره فی محله» أو ما أشبه هذه، و ذلک لکی یوقف الباحث فی کتابه علی اکبر عدد ممکن من المعلومات. هذا بالاضافه الی أنه أدرج کثیرا من مستدرکاته فی حرف الراء بعنوان «الرساله» و بعضها فی حرف الکاف بعنوان «الکتاب».
و لکن مع هذا بقیت مستدرکات جمعها المؤلف فی أوراق و لم تدرج فی أجزاء «الذریعه»، صورناها عن خطه و هیأناها للطبع بالشکل الذی یراه القارئ الکریم.
“““
ص: 5
دونت هذه المستدرکات فی أزمان متباعده و لذا لم تخل من اضطراب و تکرار فی بعضها، فکان عملنا کما یلی:
1- أسقطنا ما کان مکررا فی الاصل و المستدرک و لم یکن فی التکرار زیاده معلومات تفید القارئ و لو فائده یسیره.
2- أثبتنا ما کان مکررا فی الاصل و المستدرک لو کان فی التکرار زیاده مفیده، مع الاشاره- علی الاکثر- الی محل ذکر المکرر فی الاجزاء السابقه.
3- أدمجنا المعلومات فی موارد قلیله اذا کان فی المستدرک تکرار فی بعض الکتب حدث سهوا.
4- أبقینا عبارات المؤلف علی ما کانت من دون تصرف فیها الا ما وجدنا فیها من أخطاء أدبیه واضحه حدثت من سبق القلم.
5- تیسیرا لمهمه المراجع و حفظا علی وقته وضعنا فی آخر هذا القسم فهارس: اسماء الکتب حسب الموضوعات، أسماء المؤلفین، الاعلام المذکورین ضمنا، الامکنه و البقاع.
و ختاما نسأل اللّه تعالی التوفیق و التسدید و الهدایه الی ما فیه الصلاح و السداد فهو الهادی الی طریق الحق و الآخذ بید العاملین.
قم: 5 رمضان المبارک 1405 ه السید احمد الحسینی
ص: 6
(صفحه من خط المؤلف)
ص: 7
(صفحه اخری من خط المؤلف)
ص: 8
فارسی للمولی عبد الرسول المدنی ابن المولی محمد الکاشانی، طبع فی کاشان سنه 1362، فرغ من تألیفه سنه 1354.
للمولی محسن الفیض الکاشانی، ذکر فی ج 1 ص 2. موجود عند السید محمد بن نعمه اللّه الجزائری، استکتبه مجتهد الزمانی علامی فهامی السید عبد الغنی بن عبد الغفار الدهدشتی الحسینی سنه 1122، و هو بخط غلام علی البهبهانی أوله «فیاض علی الاطلاق را حمد و سپاس بی منتها». رتبه علی جرعتین فی کل جرعه ثلاثه أنفاس، الجرعه الاولی فی الخطاب مع اللّه، و الثانیه فی الخطاب مع النفس، و هذه السته أنفاس کافیه لمن کان متعطشا للوصول. آخره:
از سر تا پا گوش بادت
وین آب زلال نوش بادت
قصیده فارسیه لوصال الشیرازی. ترجمه معاصره فی «ریاض العارفین» ص 598 و ذکر أن دیوانه یقرب من سته آلاف بیت و أورد القصیده بتمامها، ما قبل آخرها قوله:
وصال این نظم کاب زندگانی کرده ام نامش
ز صاف چشمه خضر است نی از لای خودلائی
نظیر «نان و حلوا»، للسید محمد ابن سید مشایخنا السید مرتضی الکشمیری النجفی المولود سنه 1312.
ص: 9
هو اسم ثان ل «تاریخ یزد»، فارسی ألفه میرزا عبد الحسین آواره الملقب بعد بآیتی ابن الحاج الشیخ محمد ابن الحاج بزرگ الذی توفی سنه 1243 و دفن فی الحسینیه بتفت، الیزدی الاصل و المیلاد، ولد بتفت سنه 1288. و الکتاب مرتب علی مقدمه و خاتمه بینهم ثلاثه (بخش) أی قسم: قسم لما قبل الاسلام، و قسم لما بعده الی عصر الصفویه، و قسم من عصرهم الی عصر المؤلف. طبع سنه 1317 شمسیه. و فی القسم الاخیر أورد تراجم کثیر من مشاهیر شعراء یزد و منهم نفسه.
للقاضی بهلول بهجت الزنگه زوری المعاصر. ادبی تاریخی جغرافی بالترکیه، مذکور علی ظهر کتابه «تاریخ آل محمد» المطبوع سنه 1342.
هو اسم لترجمه تفسیر الامام العسکری علیه السلام، تألیف المولی علی بن الحسن الزواری. ذکر فیه کیفیه توبه الشاه طهماسب الصفوی و قال فی آخره «و مستنیر گردد بأنوار این تفسیر که بآثار الاخیار موسوم شده». تاریخ کتابه النسخه الموجوده فی الخزانه الرضویه سنه 1265.
من الاصل الافرنجی الذی هو فی خمس مجلدات، ترجمه الجزء الاول من مجلده الاول لرشید الیاسمی غلام رضا، طبع بایران سنه 1314 شمسیه. و الجزء الثانی من المجلد الاول و الجزء الاول من المجلد الثانی ترجمه علی باشا صالح و محمد تقی المصطفوی، طبعا سنه 1316 و سنه 1318 ش.
ذکرنا فی الجزء الاول ص 7 ما احتمله بعض من أنه تألیف مشیر الدوله میرزا جعفر خان المتوفی حدود سنه 1278 فی المشهد الرضوی کما أرخ فی الجزء الثانی من «مطلع الشمس»، لکن دلنا بعض الفضلاء بمکان ترجمه المؤلف، و هو السید الحاج میرزا جعفر خان الملقب بحقائق نگار و مؤلف «حقائق التاریخ الناصری»
ص: 10
المتوفی فی العتبات سنه 1301. و الترجمه فی ص 79 من الجزء الثانی من «فارسنامه» تألیف الحاج میرزا حسن الفسائی.
و تاریخ الحوزه العلمیه فی قم، للشیخ محمد الرازی نزیل عبد العظیم و امام الجماعه بها. طبع فی قم.
فی تفاصیل موقوفات الاستانه الرضویه المقدسه أوان تولیه المیرزا محمد رضا خان صدیق الدوله فی سنه 1317، و هو فی (361) صفحه، و فی أوله فهرس أسماء الواقفین یقرب من مائه و سبعین رجلا و امرأه من أهل الخیر جمعهم کذلک صونا للموقوفات و ترغیبا لاهل الخیر من الطبقات اللاحقه.
للسید سبط الحسن الفتحپوری المولود سنه 1328. طبع سنه 1361. ترجمته فی النقباء ص 152.
لعلی الخاقانی، و هو سبط شیخنا الفقیه الشیخ علی بن الحسین الخاقانی المتوفی سنه 1234، و هو بعد مشغول فی تألیفه.
فی أحوال الادباء و الفضلاء و الشعراء فی عصر القاجاریه، تألیف فروغ الدین الاصفهانی المترجم فی الجزء الثانی من «مجمع الفصحاء»، ینقل عنه فی مقدمه «دیوان قائم مقام» و عده من مآخذه و قال: و هو ممن رباه المیرزا ابو القاسم القائم مقام. توجد نسخته عند محمد آقا خان الوجدانی ابن میرزا حاج آقا الواعظ.
للوزیر خواجه رشید الدین بن فضل اللّه بن ابی الخیر الشهید سنه 718، أحال الیه معرفه تفاصیل أحوال النحل و ما یصنعه من العسل و غیرها فی رسائله، و منها فی رسالته «الجزء الذی لا یتجزأ».
ص: 11
تألیف بعض الافاضل، ألفه باسم قوام الدین نظام الملک الخوافی الذی کان وزیر السلطان حسین میرزا بایقرا و قد عزل هذا الوزیر سنه 893. ذکر تفصیله و قار احمد الحمدانی فی مجله الجمعیه الاسیویه بانکلترا فی 1358 فراجعه. و هو فارسی أحد مصادره «نسائم الاسحار عن لطائم الاخبار» فی اخبار الوزراء، المؤلف سنه 725 فی آخر صفر.
فی أصول الدین و فروعه من محاسن الاسلام، بلغه اردو، للسید ابی الخلیل راحت حسین الرضوی البهیکپوری الهندی المعاصر المولود سنه 1306، و هو متأخر عن السید راحت حسین الگوپال پوری.
فارسی فی أحکام الصلاه الواجبه و المستحبه و أحکامها، ألف بأمر السلطان فتحعلی شاه القاجار. أوله «ورد الورد حمد اللّه الاول و الاخر و طیب التعقیب صلواته علی الذکر الداعی الیه محمد و خلیفته علی الطهر الطاهر و آلهما خیره الاوائل و
الاواخر»، و ظاهر الدیباجه أن السلطان المذکور سماه بهذا الاسم. و النسخه بخط المولی محمد علی الهزارجریبی، کتبها فی مدرسه المیرزا جعفر بالمشهد الرضوی سنه 1253 عند السید شهاب الدین التبریزی النجفی فی قم.
للمولی نور الدین محمد الاخباری ابن مرتضی بن مؤمن بن مرتضی ابن اخ الفیض الکاشانی و تلمیذه و المجاز منه. أوله «الحمد للّه الذی ألهمنا ذکره و أوزعنا شکره و آذن لنا بتسبیحه و دعائه و أمرنا بتمجیده و ثنائه». رتبه علی اثنی عشر بابا فی لذکر و فوائده و أقسامه و ما یتعلق بالدعاء.
فی الأعمال المستحبه و الآداب المستحسنه و بعض الأذکار و الأدعیه، للشیخ نصر اللّه الکرمی الحویزی نزیل النجف و المتوفی بها 12 شوال سنه
ص: 12
1346 عن خمس و ستین سنه و دفن بمقبرته فی داره مقابل مقبره صاحب الجواهر، و هو ابن الشیخ حسین ابن الشیخ نصر اللّه ابن الشیخ عباس ابن الشیخ محمد ابن الشیخ عبد اللّه الخفاجی الحویزی. نسخته عند الشیخ قاسم بن الحسن محیی الدین الجامعی.
لأبی الفرج قدامه، عبر عنه المسعودی بکتاب الخراج و یأتی بهذا العنوان.
لعلی بن حمزه الحرانی (الجرجانی). ذکره ابن شهرآشوب فی «معالم العلماء».
للسید محمد رضا ابن السید دلدار حسین الترمذی الداعی فوری، و هو أخ الحکیم السید محمد تقی المجاز فی الطبابه سنه 1285 و عبر فی تلک الاجازه عن والدهما بالعلامه المتمسک بالثقلین المدفون فی جوار جده ابی عبد اللّه الحسین علیه السلام المفتی السید دلدار حسین ابن السید عسکر علی ابن السید علی رضا الترمذی مؤلف «حجه الاسلام».
باللغه الگجراتیه، طبع فی مائتی صفحه، و هو للحاج غلام علی مؤلف «آب حیات» المذکور.
ذکر فی ج 1 ص 31، و هو تألیف الفاضل محمد ابراهیم خان المتخلص فی شعره بخلوتی ابن المیرزا احمد المحلاتی المعروف بالوزیر، ینتهی نسبه الی الخواجه نصیر الدین الطوسی. کان المیرزا احمد ابن اخت آقا خان المحلاتی فبعثه من بمبئی الی طهران فی آخر عهد محمد شاه القاجار- یعنی حدود سنه 1264- لمهمه هناک، فبقی ابنه محمد ابراهیم فی طهران و صار من ملازمی ناصر الدین شاه القاجار و ألف باسمه هذا الکتاب الذی هو فی الأدب الفارسی و لم یکتب مثله کما فی
ص: 13
تذکره ابراهیم بدایع نگار المؤلّف سنه 1305 و ذکر أن عمر الخلوتی فی التاریخ بلغ نیفا و خمسین سنه.
من المثنویات السبعه التی نظمها الشاعر الأدیب فخر الزمان عبد النبی بن خلف القزوینی المتخلص بزلالی المتوفی سنه 1037، ترجمه النصرآبادی فی تذکرته ص 230. و له «دستور فصحا» و «میخانه» المطبوع سنه 1926 م بلاهور. و نقل فی «خزانه عامره» ص 248 عن خان آرزو أنه انتخب من مثنوی «آذر و سمندر» هذا البیت:
در ظلمت شب نمود کوکب
چون قطره آب در مرکب
و عبر فیه عن الناظم بزلالی الخوانساری.
فی تیسیر القواعد العربیه و أسرارها، لمحمد کاظم بن صادق الملکی المولود فی النجف ثالث محرم سنه 1318، و هو مدرس الآداب العربیه فی المدارس الثانویه.
فی مبحث الألفاظ من أصول الفقه، للشیخ عبد الحسین ابن الشیخ علی أصغر القمی الشهیر بابن الدین المولود سنه 1322. هو من تقریرات بحث أستاذه الشیخ عبد الکریم الیزدی الحائری نزیل قم.
لنظام الدین القاری محمود بن میر احمد الیزدی صاحب «دیوان البسه»، ذکره فی مقدمه «عصر حافظ» ص (ن ج).
منظوم فارسی و عربی فی وقائع الحرب العمومیه، نظمه باسلامبول میرزا حسین خان السمیعی ابن المیرزا حسن خان أدیب السلطنه. فرغ من نظمه و طبعه سنه 1337 و بعد ثمانیه عشر عاما طبع ثانیا سنه 1315 ش. ترجمه «ادبیات معاصر» ص 74، و له «لامیه العجم».
ص: 14
من مثنویات میر جمله ناظم «جواهرنامه» المذکور فی فهرس المجلس ص 292، و البواقی «بهرام نامه» و «جواهرنامه» و «خسرو شیرین» و «لیلی مجنون» و «مطمح الانظار». أوله:
ای روان آفرین دل آرای
وی خرد را بخویش راهنمای
و فیه قوله:
شد چه این کاخ سر بلند تمام
کردمش آسمان هشتم نام
توجد نسخته فی مکتبه المتحف البریطانی بلندن کما یظهر من فهرس ریو.
أو «تذکره میکده» فی تراجم الشعراء، لوامق و هو السید محمد علی ابن محمد باقر الحسینی الحسنی الیزدی.
مثنوی فارسی مرتب علی کاخات سبعه، طبع الکاخ الاول منه سنه 1363 فی تواریخ بدء الملوک الآصفیه فی حیدرآباد دکن من بلاد الهند الی سنه النظم و الطبع. نظمه الحاج فتح اللّه بن عبد الرحیم المتخلص بالمفتون الیزدی مدرس الفارسیه فی حیدرآباد من سنه 1330، ذکر انه فی السنه الرابعه و الثلاثین من نزوله الی حیدرآباد فی سنه نظمه یعنی 1364. و له «آئینه دکن» فی تاریخها نثرا.
لمیرزا فخر الدین احمد خان المشتهر بمیرزا جعفر الهندی، عده فی «نجوم السماء» من أفاضل تلامیذ السید دلدار علی الذی توفی سنه 1235، و ذکره السید علی نقی فی «علماء الهند» و قال: انه توفی قبل وفاه أستاذه، و له الرساله الآصفیه التی ألفها باسم النواب آصف الدوله الذی توفی حدود سنه 1210.
مصانعه العلماء للملوک و الامراء، للشیخ سلیمان ظاهر العاملی المذکور آنفا، و هو مما نشره فی مجله العرفان.
ص: 15
للمیرزا محمد ابن المیرزا ابی القاسم الشهیر بطبیب زاده الاصفهانی الاحمدآبادی. ألفه و طبعه سنه 1366.
فی مباهله النبی صلی اللّه علیه و آله مع النصاری، للحاج میرزا محمد بن ابی القاسم الاحمدآبادی الاصفهانی الشهیر بطبیب زاده، فرغ منه سنه 1366.
فی أحوال الساده الشهداء بکربلا، للحاج غلام علی البهاونگری مؤلف «آب حیات»، و هو أیضا باللغه الکجراتیه، مطبوع فی (350) صفحه.
للمیرزا محمد صادق خان اختر، فی «تذکره الشعراء» أنه مطبوع، و نقل عنه فی دانشمندان ص 31 أشعار معاصر المؤلف و هو المیرزا احمد الشیروانی المتوفی سنه 1256.
للسید محمد حسین ابن السید حسین اللکهنوی المتوفی سنه 1337، ذکره السید علی نقی فی «علماء الهند».
فارسی فی ترجمه أحوال آیه اللّه الخراسانی المتوفی سنه 1329، لحفیده الشاب عبد الحسین الکفائی ابن محمد رضا بن المیرزا مهدی أکبر أنجال آیه اللّه الخراسانی. ولد سنه 1357 و تلمذ علی أستاذ کلیه الحقوق محمود الشهابی و غیره، و ألفه سنه 1375 و هو ابن اثنین و عشرین عاما. رأیت مطبوعه بالطابعه الیدویه فی 117 صفحه، و ذکر فی أوله مجمل تاریخ طوس بعنوان «شهر فرشتگان» للروایه المشتمله علی نزول الملائکه بطوس فی کل یوم الی یوم القیامه.
فی أخلاقهم علیهم السلام بلغه الاردو، للسید ابی الخلیل
ص: 16
راحت حسین الرضوی مؤلف «آخرت کی کهیتی» المذکور.
فی تبلیغاتهم علیهم السلام بلغه الاردو أیضا، للسید ابی الخلیل راحت حسین المذکور.
للسید مهدی بن فضل اللّه الحجازی الشهرضائی المشتغل فی النجف. مطبوع سنه 1380.
للنواب احمد حسین الملقب بمذاق الهندی المعاصر الساکن فی پیر بانوان، ذکره فی کتابه «تاریخ احمدی» المطبوع سنه 1339.
للسید محمد محسن بن محمد حسین الزنجی فوری المتوفی سنه 1325. ذکره السید علی نقی فی علماء الهند.
للسید محمد امین بن السید علی بن السید صافی آل عبد العزیز الذی ألف فی شرح أحواله «الوجیز».
فی شأن مولانا علی علیه السلام مع التفسیر و البیان، بلغه الاردو و طبع بالهند. لعلی بیک قزلباش الدهلوی.
فی تفسیر الآیات التی فی مناقب أمیر المؤمنین علیه السلام علی حسب ما فی کتب المخالفین البالغه الی نیف و ثمانین آیه، ذکر المؤلف فهرسها و ذکر تفاسیر بعضها و بقی کثیر منها بغیر تفسیر فی المسوده. نسخه خط المؤلف المیرزا علی اکبر الشریف العراقی النجفی المتوفی بها سنه 1371 منضمه الی «ریاض المؤلفین» له.
اشتراها السید محمد باقر بحر العلوم الدماوندی.
ص: 17
فی تفسیر مائه و عشره آیه من القرآن الکریم فی شأن ظهور الحجه و الرجعه، للواعظ الماهر المولی علی قلی الدهخوارقانی. شرع فیه سنه 1350 و طبع 1351 و بهامشه قصیدته الغدیریه.
فی طهاره أهل البیت علیهم السلام و بیان حدیث الکساء بلغه الاردو.
للسید حفاظت حسین الملقب بسلیم البهیکپوری. مطبوع بالهند.
لصفی علی شاه المتوفی عصر یوم الاربعاء 24 ذی القعده سنه 1316.
طبع بایران.
للسید حسن بن مرتضی الطباطبائی الیزدی الحائری المتوفی سنه 1315. ذکره فی أول کتابه «جوامع الاسرار فی معراج الرسول المختار».
ذکر فی ج 2 ص 276 بعنوان «الاکبری»، و ذکره کشف الظنون فی التاء بعنوان «تاریخ اکبری».
فی الامامه و الرد علی اعتراضات الوهابیه، فارسی لهادی النوری.
طبع سنه 1324 شمسیه.
للمیرزا جواد بن ابی القاسم بن الشیخ عبد الرحیم سلطان القرائی التبریزی، و هو أخ التاجر الفاضل الصالح المیرزا جعفر سلطان القرائی صاحب المکتبه النفیسه التی أرسل الینا فهرسها.
ص: 18
لمیرزا محمد الحجازی التجریشی المعاصر، أحال الی القسم الخامس من الرساله الاولی (بخش پنجم از نامه اوّل) منه فی تقریظه علی «جلوه حق».
ملمع فی مجلدین لبعض المعاصرین. طبع فی تبریز.
لرشید یاسمی غلام رضا. طبع بایران.
لمحمود خان الشیرازی، ألفه سنه 1140 و هو مذکور فی بعض الفهارس.
للسید سجاد حسین الهندی مؤلف «تصویر غالب و مغلوب» و «مسکت المخالف» و غیرهما، و هو مطبوع کما فی الفهارس.
منتخب من کتاب «تفکر» أو «مصباح الاشباح و مجلاه الارواح» فی الشرائع و الاخلاق فی أربعه فنون. مذکور فی فهرس مکتبه المجلس.
فی تاریخ تأسیس الحوزه العلمیه أخیرا بقم برئاسه آیه اللّه الحاج الشیخ عبد الکریم بن محمد جعفر الیزدی من سنه 1340 الی أن توفی بها سنه 1355، للسید علی رضا الریحانی الشهیر بالسید ریحان اللّه بن السید محمد الحسینی الیزدی.
فی الاخلاق، فارسی کبیر فی مجلدین کل مجلد فی ثلاثمائه و خمسین صفحه، و هو فی ترجمه الاحادیث المرویه و الحکایات و التواریخ و الاشعار. للمیرزا محمد علی بن المیرزا محمد حسین القمی المتخلص بالانصاری المولود سنه 1329.
و له «اختران ادب» و «خزائن المراثی» و «دریای نور» و «شرح نهج البلاغه» نظما فارسیا و «گهرهای تابناک» و کله مطبوع.
ص: 19
ذکر أنه من أولاد سعد بن عبد اللّه الاشعری القمی و أنه الی سنه 1366 بلغ ما أنشأه من شعره الی ثلاثه و ثلاثین ألف بیت، و أن والده العبد الصالح العابد المتهجد توفی ثالث شهر الصیام سنه 1352.
فارسی للحاج فتح اللّه بن عبد الرحیم الیزدی المتخلص بمفتون مدرس اللغه الفارسیه فی حیدرآباد دکن من سنه 1330 حتی 1370، ثم صار متقاعدا و اشتغل بتألیفه کما ذکره فی أول مثنویه الموسوم ب «آصف نامه» المطبوع جزؤه الاول، و ذکر أن مده اقامته بحیدرآباد فی تلک السنه أربع و ثلاثون عاما.
و الکتاب فی تاریخ دکن من قبل ألفی سنه الی آخر عصر السلطان فی حیدرآباد دکن المیر محبوب علی خان بهادر آصف جاه السادس المولود سنه 1283 و المتوفی سنه 1329.
فارسی فی العرفان، للمولی محمد امین بن محمد شریف الاسترابادی الاخباری المتوفی بمکه سنه 1033، ألفه أوان مجاورته بمکه المعظمه لبعض أمراء الهند. توجد نسخه منه فی قم ذکرها السید شهاب الدین التبریزی فیما کتبه الینا.
أقول: المظنون أنه «دانشنامه شاهی» الذی ألفه باسم السلطان محمد قطب شاه کما یذکر فی حرف الدال.
فی تواریخ رجال الاسلام، للشیخ محمد علی بن محمد حسن الواعظ التبریزی المعاصر. عده مما لم یطبع من تصانیفه.
لمیرزا علی الهندی الملقب فی شعره بنافذ المتوفی سنه 1314.
ذکره السید علی نقی فی علماء الهند.
للسید محمد علی هبه الدین الشهرستانی. ذکره فی فهرس کتبه.
ص: 20
للسید عبد الفتاح ابن ضیاء الدین محمد الحسینی المرعشی التبریزی، ذکر حفیده السید شهاب الدین المرعشی أنه توجد عنده نسخه منه بخط تلمیذ المصنف المجاز منه بخطه علی ظهر النسخه و هو السید عبد اللّه.
لبعض الاصحاب. رأیت النقل عنه فی المجامیع المتأخره.
للسید اختر علی التلهری الهندی. مطبوع بلغه الاردو.
للشیخ حسین العصفوری المتوفی سنه 1216. طبع فی النجف سنه 1374.
قصیده هائیه تقرب من مائتی بیت فی الحکمه و العرفان، للسید محمد القطب النیریزی المتوفی سنه 1173، أواخرها:
و القطب فی فلک الهدایه ناطق
بشموس حکمته لفهم سمیعها
البان عند اللّه رزق قلوبکم
لکن علی مقدار فهم رضیعها
و ضروع تحقیقاته فی نظمه
فصل الخطاب لمن أراد وسیعها
و الحمد للّه الذی أوحی الی
قلبی معارفها لدی توقیعها
أولها:
للّه حمد العالمین جمیعها
و اللّه جاعل نورها و بدیعها
الی قوله:
سموا قصیدتنا بابداعیه
عند الاماجد و اکتبوا توقیعها
فیما هو بدل عن بعض الأدویه فی العلاج، لمحمد بن زکریا الطبیب الرازی، یقرب من ثلاثمائه بیت. نسخه منه فی مجموعه مع «حقائق أسرار الطب»
ص: 21
لمسعود بن محمد السجزی الطبیب فی مکتبه الحاج حسین آقا ملک التجار بطهران.
لشیخنا شیخ الشریعه الاصفهانی المتوفی سنه 1339، ذکرناه فی ج 1 ص 65، و سبب تألیفه أنه لما رجع الحاج میرزا حبیب اللّه الرشتی عن زیاره المشهد الرضوی أنشأ الادباء قصائد فی تهنئته، منها قصیده مطلعها:
أهلا بنیّر أضا
بنوره وسع الفضا
فاعترض شیخنا الشریعه علی ناظمها و کتب رساله عاب علیه استعمال «الوسع» فی السعه أو الوسیع لانه بمعنی الجده و الطاقه و سماها «ابرام القضا فی وسع الفضا».
رأیت النسخه بخطه قریبه من خمسمائه بیت فی کتب الحاج الشیخ محمد حسین المازندرانی الحائری.
فی رد البابیه، فارسی طبع سنه 1313، للسید اسماعیل بن محمد الحسینی الاردکانی المتوفی سنه 1317. مرتب علی مقدمه و سبعه فصول، و هو الباب الرابع من أبواب کتابه الکبیر فی النبوه و الامامه و أحوال الحجه و رد البابیه، قدمه فی الطبع خوفا من الفوت. و علیه تقریظ المولی محمد باقر بن محمد جعفر الفشارکی.
للشیخ حسین بن جبیر مؤلف «نخب المناقب» کما نسبه الیه مؤلف «الحجج القویه» و نقل عنه فی أواخر کتابه فی ذیل الحجه الخامسه التی ذکر فیها جوابات منکری النص فذکر فی الجواب الرابع روایه حسین بن جبیر فی کتابه «ابطال الاختیار» الی أبان بن عثمان الی الصادق علیه السلام ذکر الاصحاب الذین أنکروا علی ابی بکر فی جلوسه مجلس النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم.
للحکیم امیر الدین الهندی المستبصر الراجع الی مذهب الامامیه. مطبوع بلغه الاردو.
ص: 22
فی ترجمه الملک فیصل الاول و مصطفی کمال اتاترک و رضا شاه البهلوی، تألیف محمد الهاشمی. مطبوع.
للمولی حسین علی التوی سرکانی المتوفی سنه 1286، فارسی یزید علی ألفی بیت. نسخته عند السید ضیاء الدین الشهیر بالعلامه الاصفهانی.
للسید بکر بن علی مصلح الیمانی مؤلف «أنس النفوس» سنه 1281. ذکره الفقیه یوسف فی تقریظه علی الکتاب سنه 1282 عند طبعه.
فی ترجمته و تحلیل حیاته و ما یتعلق به مفصلا، ألفه الشاب الفاضل محمد کاظم بن الشیخ کاتب الطریحی. طبع بالنجف سنه 1369 بمطبعه الزهراء.
مطبوع بالهند بلغه الاردو.
للسید جعفر الشهیدی، طبع بطهران.
فی ترجمه أحواله، للشیخ عبد اللّه السبیتی العاملی. مطبوع.
فی أحوال ابی مسلم المروزی الخراسانی المقتول سنه 137، ینقل عنه فی تجارب السلف المؤلف سنه 724 ص 84- 86. رجح المؤلف أن أبا مسلم مروزی و أنه قاتل الخوارج و أنه نائب امیر المؤمنین و امام المتقین و یعسوب الدین، کما فی نسخه ناقصه منه عند الوحید الدستکردی مدیر مجله «أرمغان». و یظهر منه أن مؤلفه ابو طاهر بن الحسین بن علی بن موسی الطرطوسی مؤلف «تاریخ طرطوس».
ص: 23
فی الدعاء و الآیات و الذکر و الزیارات، فارسی طبع فی مجلدین.
للحاج الشیخ رضا بن المحاج قاضی الطهرانی، ألفه بأمر الآقا میرزا هاشم ابن آیه اللّه المیرزا محمد حسن الاشتیانی و فرغ منه سنه 1362.
فی جمع بعض الزیارات، للشیخ ابراهیم بن محسن الکاشانی المعاصر المتوفی حدود سنه 1340، ألفه باسم الوالی مشاور السلطان. فارسی مختصر لکل واحد من المعصومین علیهم السلام زیاره.
فی الادعیه المختاره المجربه، للسید شرف الدین علی الطبیب الحسینی المتوفی سنه 1316 المدفون بوادی السلام فی النجف، جد السید شهاب الدین التبریزی کما کتبه الینا.
ترجمه الی الفارسیه لاربعمائه و ثلاثین کلمه من الکلمات القصار الاخلاقیه لامیر المؤمنین علیه السلام مرتبا علی الحروف. لکمال الدوله محمد حسن القاجاری. طبع سنه 1319 بطهران.
فی الادعیه و التوسلات لقضاء الحاجات، للسید محمد ابن سید مشایخنا السید مرتضی الکشمیری المولود سنه 1312.
للخطیب الماهر الشیخ حسن جلّو ابن الحاج سلمان بن داود الزبیدی النجفی المولود سنه 1298 و المتوفی سنه 1369. مجموع من النظم و النثر فی أهل البیت علیهم السلام. نسخه خط المؤلف عند ابنه عبد الخالق.
فی علوم القرآن، للمیرزا مهدی الاصفهانی المدرس بالمشهد
ص: 24
الرضوی المتوفی فی شهر ذی الحجه سنه 1365.
فی أصول الدین و فروعه و الاعمال و الادعیه للایام و الاسابیع و الشهور و السنین و غیر ذلک، مرتبا علی واحد و خمسین بابا.
أوله «نحمدک اللهم یا من لا تحیط بذاته الافکار». للشیخ عبد الکاظم بن محمود بن سعید بن محمد بن اسماعیل الغبان الزبیدی المولود سنه 1307. فرغ منه سنه 1344.
لشیخ الرئیس شاهزاده ابی الحسن میرزا ابن حسام السلطنه محمد تقی میرزا ابن السلطان فتحعلی شاه القاجار المولود سنه 1264 و المتوفی حدود سنه 1333، ألفه لسلطان الروم أوان توقفه باسلامبول. و هو مطبوع کما ذکره فی «فارسنامه» ص 530.
للحافظ القاضی محمد بن علی بن محمد الشوکانی الصنعانی مؤلف «البدر الطالع». طبع بحیدرآباد.
من الکتب الفقهیه للقاضی نعمان المصری. ذکر فی مقدمه طبع کتاب «الهمه» بقلم الدکتور محمد کامل حسین.
فی العداله و معناها و اقسامها و أحکامها، فی ثمانیه عناوین و مقدمه، للمولی محمد جعفر بن محمد صفی الفارسی الابادهی نزیل محله آباده باصفهان و تلمیذ حجه الاسلام الشفتی الاصفهانی. أوله «الحمد لعدل لم یجف فی عباده علی عادل و لا فاسق فی الأوامر و النواهی و جعل التوبه لهم عدلا فی یوم لا یعدل من نفس عدل».
فی الاصول الخمسه مع البسط فی بحث الامامه، للمیرزا محمد رضا ابن المیرزا محمد الشهیر بمجذوب، ألفه باسم الشاه سلطان حسین الصفوی. النسخه
ص: 25
عند الشیخ محمد علی الاردوبادی فی النجف الاشرف، و مر بعنوان «الامامه» فی ج 2 ص 326.
والد المؤلف المیرزا محمد بن محمد رضا المتخلص بمجذوب، فرغ من جمع دیوانه سنه 1063 و فرغ من «شاه راه نجات» سنه 1068 و من نظم «التأییدات» سنه 1088 کما ذکره دانشمندان ص 326.
فیما احتاجت به الامه من معرفه اللّه تعالی و بعض فروع الدین لاخلاق و الطب و بعض مسائل الارث بالفارسیه، للحاج الشیخ حبیب اللّه بن زین العابدین القمی المولود بها سنه 1289 نزیل زیوان من پشاویه المعروف بورامین المتوفی بها فی صفر
سنه 1359. نسخته عند الحاج زین العابدین النوری الشاه حسینی نزیل طهران، مع «انیس الذاکرین» و «الایضاح» و «بدائع الانظار» کلها بخط المؤلف.
فی الجواب عن مؤلف «فضائل الصحابه» للسید المفسر احمد حسین بن رحیم علی الامروهوی المتوفی سنه 1328. یأتی تفسیره «معارج العرفان».
فی قضیه الموازاه و اقامه البرهان علیها، لمحمد سعید عزیزی ابن الشیخ حسین الصحاف الاصفهانی المولود فی النجف سنه 1327 و المتوفی بمشهد الرضا فی 15 شعبان سنه 1355 و دفن بمقبره پیر پالان دوز. مختصر طبع سنه 1307 شمسیه.
للشیخ محمد حسین ابن تاج الدین التیجانی الباکستانی المولود سنه 1350. کتاب مبسوط فیه الاستدلال بالعقل و الکتاب و السنه بتحقیقات دقیقه و مفیده، فرغ منه فی 24 ذی الحجه سنه 1371، و هو باللغه الاردویه و علیه تقاریض کثیره من العلماء.
ص: 26
لابی عبد اللّه جعفر بن محمد القزاز المتوفی بها سنه 412. ذکر له «أدب السلطان»، و هو مترجم فی «بغیه الوعاه» و «نسمه السحر»، و له «الجامع فی اللغه».
للنواب احمد حسین الهندی الملقب بمذاق المعاصر. ذکره فی کتابه «تاریخ احمدی» المطبوع.
اسمه «العقد الثمین فی اثبات وصایه امیر المؤمنین» علیه السلام، للقاضی محمد بن علی الشرکانی المتوفی سنه 1250. طبع سنه 1348.
فی تاریخ علی بن الحسین الشهید یوم الطف و شرح ما وقع فی الاحادیث من مدائحه، یقرب من سته آلاف بیت، للشیخ محمد حسن السردرودی مؤلف «ترجمه العلیاری» المذکور فی ج 4 ص 161.
للشیخ محمد تقی بن الشیخ یوسف الفقیه الحاریصی العاملی المولود سنه 1329. جمع فیه أشعار والده.
للشیخ محمد علی صفوه التبریزی المعاصر، ذکره من تصانیفه غیر المطبوعه. و له «آیینه عبرت».
للسید امداد امام العظیم آبادی الهندی، کان زیدیا فرجع الی الاثنی عشریه. و هو مطبوع بالهند باللغه الاردویه.
طبع باللغه الکجراتیه فی مائه صفحه، للحاج غلام علی
ص: 27
البهاونگری مؤلف «آب حیات» المذکور آنفا و غیره.
فارسی کبیر فی تواریخ الائمه الاثنی عشر علیهم السلام، للمولی صفر علی بن علی اکبر البسطامی المیقانی المتوفی سنه 1354 مناهزا للتسعین. ذکر فی أول کتابه «ضیاء العیون» الذی فرع منه سنه 1308 أنه فی عده مجلدات، و ذکر ابن أخته الحاج السید جعفر البسطامی أنه موجود فی نطنز عند صهره السید محمد علی النطنزی.
فی المیراث، لجمال الدین بن مولانا علی خان النطنزی. نسخه تاریخ کتابتها 23 ذی الحجه سنه 1080 عند السید محمد المشکاه فی هامش ترجمه «ارشاد الاذهان».
فی اثنتی عشره مسأله خلافیه، للسید حسین بن نصر اللّه عرب باغی المعاصر. مطبوع کما فی فهرسه.
فی شرح بعض الروایات المعضله و تفسیر بعض الآیات المشکله للحاج الشیخ عبد الرحیم بن عبد الرحمن الکرمانشاهی المولود سنه 1222 و المتوفی 1305. النسخه بخطه فی مکتبه ولده الحاج الشیخ هادی المولود سنه 1288.
أصولا و فروعا من العبادات الی آخر الزکاه و الخمس، للسید عبد الرضا بن السید جعفر بن محمد من أحفاد السید هاشم الکتکانی البحرانی. کان جده نزیل مهر و هو بعد الفراغ من التحصیل نزل البحرین و بها توفی سلخ شعبان سنه 1344، و له ترجمته الی الفارسیه، و کلاهما عند ولده السید جعفر فی البحرین.
فی الرد علی الشیخیه. طبع فی بمبئی.
ص: 28
فی الامامه. طبع فی بمبئی.
کبیر فی ثمانین صفحه لبعض الاصحاب. توجد نسخه بغیر تاریخ فی مکتبه رشید الشعرباف التاجر بشطره.
للعالم الفاضل الشیخ حسین بن الشیخ اسماعیل الفارسی الحائری البلوچی نسبه الی محله بلوچ فی کربلا حیث کان نزیلها. کبیر فی ثلاث مجلدات: الاول تسعه عشر کتابا من الطهاره الی أول الاجاره، و الثانی اثنان و عشرون کتابا من الاجاره الی آخر المواریث، و الثالث یتم الی آخر الدیات فیه خمسه کتب، و المجموع سبعه و أربعون کتابا.
فرغ من المجلد الثانی سنه 1288، و النسخه الاصلیه من هذا المجلد بخط المؤلف عند الشیخ محمد علی الیعقوبی بالنجف الاشرف.
فی اللغه مرتبا علی الحروف تفسیر الألفاظ العربیه بالفارسیه، لتاج الافاضل رضی الدین ابی علی الحسین بن عمر الحسینی. توجد نسخته فی مکتبات طهران.
فی رد التحفه الاثنی عشریه الدهلویه المرتب علی اثنی عشر بابا فی رد الامامیه، و قد ألفه المولوی عبد العزیز بن شاه ولی اللّه احمد بن عبد الرحیم الفاروقی، فرده بابا بابا علماء الهند حتی جعلوه سرابا، و منهم السید العلامه میر محمد قلی ابن السید محمد حسین ابن السید حامد حسین النیسابوری اللکهنوی المولود سنه 1188 و المتوفی سنه 1260، فکتب «السیف الناصری» فی رد الباب الاول و «تقلیب المکائد» لبابه الثانی و «برهان السعاده» لبابه السابع و «تشیید المطاعن» لبابه العاشر و «مصارع الافهام» لبابه الحادی عشر، فهذه کلها مجلدات «الاجناد الاثنی عشریه» و کلها مطبوعات.
ص: 29
فی علم الکلام و اثبات الاصول الخمسه، للشیخ محمد بن علی آل حرز الدین الشهیر بالشیخ محمد حرز النجفی المولود بها سنه 1273 و المتوفی سنه 1365.
و هو فی مجلدین فرغ من أولهما سنه 1331. رأیتها بخط مؤلفه فی مکتبته بالنجف الأشرف.
فی عده مجلدات، للشیخ محمد بن علی حرز الدین النجفی. رأیت مجلداته فی مکتبته بالنجف، منها مجلد عربی فرغ من أصل مسودته فی سلخ رجب سنه 1324، و مجلد آخر مبیضه بغیر تاریخ، و مجلد فارسی ملمع مع العربی، و مجلد رابع أیضا
ملمع تاریخ الفراغ منه سنه 1322 و ذکر فی آخره حادثه وقوع الوباء العام فی العراق و غیرها و حروب آل عثمان مع السعودیین.
قصه فارسیه، طبع بطهران فی مجلدین.
لاحمد بن ابی خالد الطبیب، ینقل عنه التیفاشی فی کتاب «الاحجار» المؤلف سنه 640 کما یأتی. راجعه.
لاحمد بن یوسف التیفاشی المصری ظاهرا لانه ینقل فیه بعض اصطلاحات المصریین. ذکر فیه من أنواع الاحجار خمسه و عشرین حجرا هی: الجوهر، الیاقوت، الزمرد، الزبرجد، البنفش، البحادی، الالماس، عین الهره، البادزهر، الفیروزج، العقیق، الجزع، الماغنیطس، السنباج، الدهنج، اللازورد، المرجان، السح، الجمست، الجماهان، الیشم، الیسب، البلور، الطلق.
یبحث فی کل واحد منها من خمس جهات: الاولی عله تکونه، الثانیه معدن تکونه، الثالثه جیده و ردیئه، الرابعه خواصه و منافعه، الخامسه قیمته و ثمنه.
ینقل فیه عن کتاب الاحجار لارسطوطالیس، و عن کتاب الاحجار لاحمد بن ابی
ص: 30
خالد الطبیب، و ینقل فیه وقایع عصر سلطان العجم علاء الدین محمد خوارزمشاه، و قال فیه: أخبرنی ابن میسر المعدنی أنه وجد من الزمرد ما حمله الی السلطان الکامل (و مراده الملک الکامل محمد بن محمد العادل ابن ایوب المتوفی سنه 635).
و قال فی معدن الزبرجد ما لفظه: و أما فی هذا التاریخ و هو عام اربعین و ستمائه لا یوجد فی المعدن من الزبرجد شی ء. رأیت النسخه فی النجف الاشرف.
مجموعه من قصائد الشعراء فی رثاء السید جعفر بن السید مهدی القزوینی الحلی المتوفی سنه 1298، و هم اثنان و عشرون شاعرا و لبعضهم قصیدتان أو ثلاث، جمعها السید حیدر الحلی المتوفی سنه 1304. و النسخه بخطه فی مکتبه کاشف الغطاء بالنجف.
لصاعد بن احمد الرازی. کشف الظنون ج 2 ص 259.
للشیخ محمد صالح پوست فروش الکاظمی المولود حدود سنه 1327. طبع ببغداد سنه 1352.
للسید ابراهیم بن السید ساجدین الموسوی المولود بصائن قلعه من أبهر من زنجان سنه 1342، و هو فی مجلدات من التقریرات الاصولیه لاستاذه السید ابی القاسم الموسوی الخوئی، و تقریراته الفقهیه لاستاذه المیرزا باقر الزنجانی.
أو «مفتاح الجفر» باللغه الاردویه. طبع بالهند سنه 1306.
فی تواریخ ملوک آل عثمان من اول سلطنه عثمان خان الاول الی عصر السلطان عبد الحمید الثانی، اصله بالترکیه لمحمد فرید بیک و ترجمته الی الفارسیه لمیرزا علی خان الاصفهانی ابن میرزا عبد الباقی المستوفی. طبع بطهران
ص: 31
سنه 1332 بأمر سردار اشجع سلطان محمد خان البختیاری فی مطبعه برادران باقرزاده.
تاریخ فارسی للمؤرخ المیرزا معصوم الاصفهانی، ذکر فیه أن المیرداماد توفی یوم الخمیس ثالث شعبان سنه 1040 بین النجف و کربلا و حمل الی النجف ورد الیها صبح یوم الجمعه و شیعه العلماء و الساده و دفن بسرداب جده الامی الشیخ علی الکرکی، و کان المیرداماد ملازم الشاه عباس الاول فی تلک السفره. رأی السید شهاب الدین التبریزی نسخه منه.
للسید هادی بن السید حسین الصائغ البحرانی الموسوی المولود فی النجف سنه 1302. و النسخه بخطه عنده.
منظوم فی المدائح و المراثی، للسید ابن الحسنین الادیب الملقب بزائر، و هو باللغه الاردویه و طبع بالهند.
فارسی فی الحکایات و القصص و بعض الاشعار، للمولی حسین بن ابی الحسن الدزفولی الواعظ الشاعر المتوفی سنه 1347. ذکره ولده المیرزا ابو الحسن المتخلص بتجلی.
لمحیی الدین یحیی بن ابی الشکر المغربی الاندلسی.
نسخه منه فی مکتبه امیر المؤمنین علیه السلام موقوفه السید مهدی الموسوی سنه 1249.
مر فی ج 1 ص 302، و هو للسید عمار علی بن نظام علی السونی پتی المتوفی سنه 1304.
الذی هو فی احیاء الاحیاء- أی احیاء العلوم للغزالی-
ص: 32
و المحجه للفیض الکاشانی، و الاحیاء هذا للمولی محمد علی بن محمد علی الاسترابادی. توجد نسخته عند الشیخ محمد صالح المازندرانی الحائری نزیل سمنان کما ذکره لی شفاها.
للمیرزا محمد بن علی بن محمد الاخباری المقتول. أوله «یا من هدی المؤمنین الی سواء الصراط». کتبه باشاره الشیخ علی بن الشیخ عباس البحرانی الکرزکانی، و هو مرتب علی بابین أولهما فی توبیخ جهال الطرفین و ثانیهما فی ذکر ما یوجب الاصلاح بینهما، و ختام فی ذکر اجازته للروایه عن المعصومین علیهم السلام. ذکر فیه روایته عن أبیه عن مشایخه الثلاثه الشیخ موسی البحرانی و المیرزا مهدی الشهرستانی و الآقا محمد علی البهبهانی و عن والده عن شیخه عبد اللّه بن مبارک عن جده.
فرغ منه فی 27 جمادی الثانیه سنه 1268 و عبر عن نفسه بأبی جعفر محمد ابن السید العلامه التقی علی المحدث النیسابوری الکاظمی الفاطمی. رأیت نسخه منه بخط الشیخ احمد بن صالح بن طعان البحرانی کتبها سنه 1279.
جریده یومیه انشئت فی اسلامبول سنه 1292، ثم صارت أسبوعیه الی سنه 1313، فکان مده صدورها اثنتین و عشرین سنه. مدیرها آقا محمد طاهر التبریزی.
مجموعه من الشعر الاخلاقی من نظم الحکماء و العرفاء الایرانیین، یقرب من خمسه آلاف بیت. للمیرزا محمد علی الانصاری القمی مؤلف «آیینه دل».
ترجمه للسید ابی الحسن الموسوی التستری الجزائری ابن محمد بن ابی الحسن بن نعمه اللّه بن اسماعیل بن مرتضی بن نور الدین بن نعمه اللّه، و الاصل تألیف مستر شستر الامریکی. مطبوع فی طهران.
ص: 33
اسم لدیوان الشیخ محمد المعروف بالشیخ حمادی نوح الحلی الکعبی الشاعر المجید المتوفی سنه 1325، فی مجلدین کبیرین عند الشیخ محمد السماوی، مرتب علی فصول أولها الالهیات فی التضرع و الدعاء و المناجاه، ثم الحسینیات فی سید الشهداء، ثم القزوینیات فی الساده القزاونه نزیل الحله، ثم الشیرازیات فی آیه اللّه المجدد الشیرازی، ثم الرشتیات فی السید قاسم بن السید احمد ابن السید کاظم الرشتی.
و ینقل عنه الخطیب السید رضا بن السید هاشم القاری المتوفی بطویریج سنه 1365 فی کتابه «الخبر و العیان» مرثیته للسید جعفر بن السید مهدی القزوینی الذی توفی سنه 1298 و قد صلی علیه الشیخ جعفر التستری و وصی أن یدفن قریبا منه فدفن فی الحجره المقابله و الفاصل الممر المسقوف.
المرتب علی ست مقالات و خاتمه: المقاله الثانیه فی العقائد، لثالثه فی معرفه النفس، الرابعه فی مکارم الاخلاق، الخامسه فی العبادات من الطهاره الی الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، لسادسه فی سائر الاعمال الصالحه فی خمسه أبواب التوبه المحاسبه التفکر ذکر الموت فی الاخاء، و الخاتمه فی وصف الکتاب و سبب تألیفه، تاریخ فراغه سنه 1090. فی مکتبه المحدث الارموی بطهران.
أی وصیه الامیر لابنه الحسن علیهما السلام المذکوره فی کتاب «نهج البلاغه».
ترجمه لکتاب «طهاره الاعراق» تصنیف ابن مسکویه، ترجمته الی الفارسیه العلویه الهاشمیه مؤلفه «أربعین الهاشمیه» و طبع سنه 1368.
للسید محمد بن السید جمال الدین الهاشمی الکلبایکانی النجفی،
ص: 34
طبع جزؤه الاول سنه 1357.
تألیف الدکتور عبد الرزاق محیی الدین النجفی. طبع ببغداد.
فی العراق العربی، لمحمد مهدی بن عبد الحسین الجواهری صاحب «حلبه الادب» مطبوع.
فی تراجم شعراء العراق فی القرن الماضی و القدماء و المتأخرین منهم حتی العصر الحاضر، للاستاد علی بن عبد علی بن علی بن موسی بن محمد بن علیوی الخاقانی، و هو فی ثلاثه أجزاء سبعمائه صفحه و یحتوی علی (134) ترجمه.
و المؤلف صاحب مجله «البیان».
یشبه دائره المعارف، للشیخ محمد بن الحسین بن المهدی اللاهیجی النجفی المولود حدود سنه 1310 المتخلص بکامی فی دیوانه، مؤلف «تراجم أعیان جیلان».
لرشید یاسمی. طبع سنه 1316 شمسیه، و هو ذیل ل «تاریخ أدبیات ایران» من عصر الصفویه الی عصر المؤلف (براون) الذی فرغ منه سنه 1924 م المطابق لسنه 1344.
ترجمه ل «شعر العجم». أصله لشبلی النعمانی الهندی المتوفی سنه 1332، و الترجمه للسید محمد تقی فخر داعی الکیلانی، طبع سنه 1314 شمسیه.
تألیف السید حسین عرب باغی، ذکره المحدث فی
ص: 35
هامش ص 117 من کتاب «میزان الملل».
فارسی مرتب علی أربعه أبواب، ثالثها فی أعمال ایام الشهور و أدعیتها فی ثلاثه فصول، و الباب الرابع فی أعمال أیام السنه فی سبعه فصول، و الفصل السابع فی أعمال النیروز. عند الشیخ محمد حسین الاعلمی الجندقی نسخه بهذه الخصوصیه.
للشیخ محسن الجواهری، ذکرته بعنوان «الارجوزه» فی ج 1 ص 468. أوله:
الحمد للّه الذی هدانی
بفضله للنطق و البیان
الی قوله:
و بعد فالراجی لعفو الغافر
ابن شریف محسن الجواهری
الی قوله:
سمیتها یا اخوتی اراءه
لطالبی التجوید و القراءه
فرغ من نظمه سنه 1330، قال فی تاریخه:
و جاء للناظم لما کملا
تاریخهن (کم له درغلا)
و شرحها الناظم نفسه بتعالیق کثیره، و النسخه بخط ولده الشیخ محمد حسن حفظه اللّه تقرب من ثلاثمائه بیت.
المذکور فی ج 7 ص 207، نیف و خمسون بیتا فی أصول الدین و مدیح المعصومین علیهم السلام، التقطه ناظم «الخطرات» السید محمد بن السید مرتضی الکشمیری فی سنه 1372 مطابق 1117 من میلاد الحجه علیه السلام:
میلاد مهدی الامم
نور الاله فی الظلم
ص: 36
للشیخ حسن بن محمد مؤلف «حاشیه معالم الاصول» المذکوره فی ج 6 ص 206، رساله فارسیه مرتبه علی مقدمه و ثلاثه أبواب فی میراث النسب و میراث المصاهره و میراث الولاء، و فیه جداول کثیره لبیان طبقات الارث و کلها مبتکره.
النسخه فی مجموعه بخط المؤلف من مؤلفاته فی مکتبه امیر المؤمنین بالنجف.
للسید ابی بکر بن عبد الرحمن الحضرمی المتوفی سنه 1341، کما فی آخر دیوانه المطبوع سنه 1344.
للشیخ علی بن حیدر الشروقی المولود بالنجف سنه 1237 و المتوفی بسوق الشیوخ سنه 1314، أولها:
القطع حجه بلا أن یجعلا
کیف و إلا دار أو تسلسلا
نسخته عند حفیده الشیخ جعفر بن الشیخ علی حیدر، و ذکرنا أرجوزته فی التجوید فی الاصل.
للشیخ عبد اللّه بن معتوق القطیفی المتوفی بها غره جمادی الاولی سنه 1362. قرأ علیه المنطق الشیخ محمد السماوی کما ذکره.
نظما لتلخیص المفتاح، للشیخ احمد بن الحسن النحوی النجفی، ذکرها له معاصره السید نصر اللّه المدرس الحائری فیما کتب له من الترجمه بخطه، و عن خطه کتب السید جعفر بن احمد الخرسان فی مجموعته.
لابن مالک و جعلها مدحا للسید نصر اللّه المدرس الحائری، للشیخ احمد بن الحسن النجفی النحوی. و لعلها مختصره.
ص: 37
تقرب من مائتی بیت، لمیرزا حسین بن اسد اللّه بن محمد البهبهانی المتوفی بالنجف 21 شهر رمضان المبارک سنه 1356. طبعت سنه 1340 و أولها:
المبتدأ باسمه کل الخبر
یستوجب الثناء من نوع البشر
و فی تاریخ النظم قال:
تاریخ نظمها لکل سائل
قد أزهقت تنازع العوامل
للشیخ ابی القاسم بن عبد الحکیم الکاشانی النجفی نزیل بمبئی المتوفی سنه 1351، توجد عند ولده الشیخ محمد حسن فی بمبئی.
للشیخ حسن بن محمد الدمستانی، مذکوره فی ج 1 ص 469.
توجد عند الشیخ حسین القدیحی، أولها:
حمدا لواجب الوجود الاحد
القادر العدل الحکیم الصمد
نظمها لابنه الشیخ احمد فقال:
اجابه لابنی السعید احمدا
لا زال فی أموره مسددا
للشیخ حسین القدیحی القطیفی ابن مؤلف «انوار البدرین»، أولها:
أفضل شی ء بعد حمد الاحد
صلاتنا علی النبی الا حمد
فهاکها دره توحید بها
یجلی بها القلب فکن منبها
للشیخ محمد صالح بن الشیخ احمد بن صالح آل طعان الستری المتوفی بالحائر الحسینی سنه 1333. نسختها بخطه عند ابن أخته الشیخ حسین الدیحی؟؟؟، و هی الموسومه ب «الدره» لا أرجوزه والده الشیخ احمد التی لم تتم و ذکرتها ج 1 ص 468.
ص: 38
للسید محمد حسین الکیشوان، ناظم «أرجوزه العروض» أو «تحفه الخلیل»، یقرب من مائتین و خمسین بیتا، رأیتها بخطه الشریف.
لحفیده السید عبد الهادی الطعّان ابن السید جواد بن المهدی بن هاشم بن السید محمد بن عطیه المذکور، و هی فی (58) بیتا، نظمها سنه 1368، أولها:
الحمد للّه عظیم الشأن
و الواحد الفرد بکل آن
و من جلیل و عظیم قدره
و فی جمیع الخلق جار أمره
و آخرها:
و الدره الغراء من منظومی
تمت بعون الواحد القیوم
السید عبد اللّه بن فخر الدین بن یحیی بن فخر الدین. للسید محمد بن الحسین المعروف بابن أمیر الحاج صاحب «الآیات الباهرات» المتوفی بالنجف فی نیف و ثمانین و مائه و ألف. أولها:
أحمد من بفضله زکی نسب
أولاد أهل البیت من ام و أب
ذکر آباءه الی آدم ابی البشر، ثلثهم أنبیاء و ثلثهم نساک و ثلثهم ملوک، و کل ثلث بعدد الرکعات فی الخمس المفروضات. توجد بخطه ظاهرا ضمن دیوانه الموسوم ب «تاریخ نور الباری» عند الشیخ محمد السماوی بالنجف الاشرف.
و هم آل محفوظ و علماؤهم، نظم حسین بن علی بن جواد محفوظ العاملی الهرملی الکاظمی المولد. له دواوین کثیره و «خزائن کتب العراق».
و هو الأدیب الفاضل الشیخ قاسم آل محیی الدین
ص: 39
الجامعی صاحب «الشعر المقبول». أولها:
یقول راجی ربه ذی المنن
المذنب القاسم نجل الحسن
ان الذی الیه والدی انتسب
موسی الذی له شریف خیر أب
ابن محمد سلیل یوسف
سلیل جعفر عظیم الشرف
السید مهدی بن علی الغریفی المتوفی سنه 1343، أولها:
أحمدک اللهم بارئ النسم
و موجد الارواح من بعد عدم
و هی مبسوطه توجد نسختها الناقصه فی کتب الناظم.
للسید مهدی ابو طابو البغدادی النجفی المولود سنه 1277 و المتوفی سنه 1329.
للقاضی نعمان المصری. ذکرت فی مقدمه طبع کتابه «الهمه».
للشیخ ابی علی الحسین ابن سینا. قال فی معجم الادباء فی ترجمه الحسن بن الخطیر: انه کان یحفظ کتابا من کل فن، فمن المنطق کان یحفظ أرجوزه ابن سینا.
نظم «تهذیب المنطق» مع بعض الزیادات، للسید رکن الدین الموسوی.
اولها:
أحمد ربی اللّه خیر منعم
مصلیا علی النبی الاکرم
الی أن یقول:
ص: 40
بعد یقول العبد رکن الدین
الموسوی الشاه رکن الدینی
للشیخ سلیمان بن احمد آل عبد الجبار القطیفی المتوفی سنه 1266. ذکرتها فی ج 1 ص 499، توجد عند الشیخ حسین القدیحی و نقلها عن خط الناظم، أولها:
احمدک اللهم منتهی الرضا
و الشکر أبدیه علی ما قد مضی
فرغ منها الناظم سنه 1264، نسخه بخط کاظم بن سلطان کتبها سنه 1295 فی بیت الطریحی، یقول فیها:
و بعد فالمنطق بالفضل رسم
کما به الذهن عن الوهم عصم
فی الکلام، و شرحها بالعربیه «الکلمه المهیه».
عدد أبیاتها تسع و تسعون بیتا بعدد الاسماء الحسنی و زید فی آخرها أربعه أبیات.
مخمس فارسی فی هذا الطعام الخاص علی سبیل الظرافه، نظیر «ان؟؟؟
نامه» لعبید الزاکانی. نظمه الشیخ حسین بن الحسن بن محمد رضا بن محمد تقی بن علی اکبر بن ابراهیم القمی الادیب الشاعر الملقب فی شعره بمفلس و المعروف بأرده شیره لنظمه هذا المخمس نزیل قم، مطبوع بایران.
و له کتاب کبیر فی تاریخ قم فی مجلدین اسمه «تحفه الفاطمیین» ذکره صدیقه السید شهاب الدین التبریزی نزیل قم.
فیه ذکر أمراض الانسان و علاماتها و کیفیه علاجها، للسید مهدی الطبیب الحائری المعروف بالشهرستانی نسبه لا نسبا المتوفی
ص: 41
بالحائر سنه 1318 عن قرب سبعین سنه. أوله «الحمد للّه الذی خلق الارضین و السماوات و جعل فیها الهیولیات و الاسطقسات». نسخه خط المؤلف اشتراها السید محمد علی هبه الدین الشهرستانی.
المتقدمین علی أمیر المؤمنین علیه السلام، للمولی محمد رضا [...] المجلسی، مرتب علی مقدمه و فصول و خاتمه. أوله «الحمد للّه الذی نجانا من افراط الغلاه و تفریط النواصب». ذکر فی المقدمه اصطلاحات أهل الحدیث.
فی الفقه و له مقدمه فی أصول الدین، و بعدها بدأ بالعقود و المعاملات و لم یکتب فی العبادات، و هو تألیف الشیخ موسی ابن العلامه الشیخ مرتضی آل کاشف الغطاء الناظم للدرر الغرویه فی الزکاه. و النسخه عنده بخطه. و سألته عن مولده فذکر أنه ولد فی النجف الاشرف سنه 1317 و أرخه الشیخ جواد الشبیبی بقوله فی آخر قصیده تهنئته «منذ أتی موسی».
فی المناظرات، مذکور فی ج 11 ص 60. للسید محمد مجتبی بن السید محمد حسین النوگانوی الهندی ضلع مرادآباد المولود سنه 1324.
منظومه فارسیه لمیرزا رضا أرفع الدوله المتخلص بدانش. مذکور فی «أدبیات معاصر» ص 99.
مجله فارسیه شهریه للوحید الدستگردی، صدرت من سنه 1298 شمسیه.
ترجمه «المعارف العالیه» تألیف السید هبه الدین الشهرستانی، ترجمه الی الفارسیه الفاضل المعاصر سراج الواعظین التبریزی نزیل بغداد.
ص: 42
للسید عبد الله بن السید محمد طاهر الشیرازی نزیل النجف. طبع بها سنه 1375.
فی حرمه حلق اللحیه، للسید علی المیبدی مؤلف «الکشکول»، نسخه بخطه عند ولده السید محمد فی کرمانشاه.
للفاضل الشیخ ابی القاسم بن الشیخ عبد اللّه بن [...] الخوئی الحائری المولود فی خوی سنه 1305 و المتوفی بالحائر الشریف فجأه فی لیله الحادیه عشره من شهر صفر سنه 1365 و دفن فی الرواق الحسینی قریبا من قبر الوحید البهبهانی. کتاب کبیر بخط المؤلف، رأیته عند ابن أخیه الشیخ ابی طالب بن الشیخ خلیل الفاضلی الخوئی. و قد رتب أخ الشیخ ابی طالب و هو
الشیخ جابر بن الشیخ خلیل القاضی فهرسا مبسوطا له حاویا لکافه مطالبه مع تعیین صفحاته، فزید بذلک قیمه الکتاب و قدره، و ترجم المؤلف فی أوله و فرغ من الفهرس سنه 1371، و ذکر أن والده الشیخ خلیل الفاضلی توفی سنه 1373.
سبع روایات (قصص) فارسیه عامیه، بقلم جلال آل احمد، طبع سنه 1326 شمسیه.
للامام البیهقی ابی الحسن علی بن زید المعروف بفرید خراسان، و ابن فندق صاحب «تاریخ بیهق» أحال الیه فی تاریخه ص 156.
دیوان للأدیب الشاعر المعاصر الحاج محمد بن الشیخ بندر النبهانی الطائی الحمیری ساکن عفک من توابع لواء الدیوانیه. فیه مدائح أهل البیت علیهم السلام و مراثیهم و تواریخ أخر. طبع سنه 1371 بنفقه الزعیم عبد الامیر بن الشیخ شعلان
ص: 43
رئیس آل بدر.
فی علم الدرایه و القواعد و الفوائد الرجالیه، للسید محمد القاضی ابن السید فرج اللّه الدزفولی والد السید فاضل الهمدانی. أوله «... و بعد فیقول المجرم الاواه محمد ابن المرحوم الحاج السید فرج اللّه ان جناب شیخنا المعظم حجه الاسلام و المسلمین الحاج الشیخ مرتضی باحث قبل السنه التی فتحت کربلا بید نجیب باشا فی سنه 1250 فی بعض مسائل الدرایه و المقدمات الرجالیه». ثم ذکر أنه کتب ما استفاده من مباحثه و رتبه علی مقدمه و أبواب و خاتمه و سماه «اساس المطالب».
و النسخه بخط تلمیذ المصنف الشیخ صادق بن رضا البروجردی فرغ منها سنه 1286 عند السید شهاب الدین التبریزی بقم کما کتبه الینا.
سألها المولی اسماعیل البجنوردی عن الحکیم الحاج مولی هادی السبزواری و کتب هو الاجوبه. أوله «الحمد للّه الودود واجب الوجود».
للسید اعجاز حسین بن محمد علی حسن الامروهوی المتوفی سنه 1340. ذکره السید علی نقی فی علماء الهند.
للسید میرزا محمد مهدی القاضی ابن میرزا محمد تقی القاضی ابن میرزا محمد القاضی ابن میرزا محمد علی القاضی الطباطبائی التبریزی المتوفی سنه 1241 و المدفون فی تبریز جنب المسجد المعروف بمقبره جده من أحفاد میر سراج الدین عبد الوهاب شیخ الاسلام بتبریز المترجم فی حبیب السیر و الریاض و تاریخ روضات الجنان المؤلف سنه 960. سأل هذه المسائل عن بعض أعاظم عصره فکتب هو الجوابات و أطراه فی أول الجوابات. النسخه عند حفید السائل میرزا باقر القاضی فی تبریز.
ص: 44
ترجمه من الروسیه الی الفارسیه، بقلم بعض المعاصرین.
طبع بایران.
فارسی منظوم للأدیب المعاصر سرهنگ احمد بن الحاج ابراهیم الاملی المولود بطهران سنه 1308 و الملقب فی شعره بأخگر. هو جواب عن منظوم عبد الحسین بن شکر اللّه الملقب فی شعره ببهمنی المولود حدود سنه 1318 الذی سماه «چون و چرانامه» فی جواب «بی چون نامه» الذی هو لسرهنگ احمد المذکور المعترض فیه علی «محاکمه با خدا» نظم بهمنی المذکور. و قد طبع کل هذه المنظومات مع تقاریظ أدباء العصر و تتبعاتهم لنظم هذین الشاعرین نظما و نثرا و طبعت رسومهم بعنایه حسین المطیعی سنه 1356.
فی الجفر، مکتوب علیه أنه للشیخ احمد بکار ابن البخاری.
نظم فارسی للشیخ اسد اللّه الکلبایکانی المعاصر، مطبوع کما فی «ادبیات معاصر» ص 99.
فی التجوید بلغه الاردو، للسید حیدر حسن الفانوتوی الهندی مطبوع بالهند.
من مثنویات الشاعر الشهیر بغزالی المشهدی، من شعراء السلطان الشاه طهماسب الصفوی و توفی سنه 970 و فی سفره الی الهند أدرک صحبته الشیخ فیضی الدکنی المولود سنه 954، ذکره فی «مجمع الفصحاء». ذکرناه بعنوان «الاسرار المکنونه» فی ج 2 ص 55 و الصحیح ما هاهنا.
ص: 45
فی بیان تحصیل طلب الموفقیه و النجاح فی الامور. فارسی طبع بمطبعه سروش فی تبریز.
مثنوی فی المعارف، لمحمد سعید عزیزی ابن الشیخ حسین الصحاف الاصفهانی المولود فی النجف سنه 1327 و المتوفی بمشهد الرضا علیه السلام فی النصف من شعبان سنه 1355. أوله:
نام یزدان بر سر هر دفتری
هست در راه حقیقت رهبری
الی قوله:
ای که خواهی خواند اسرار وجود
گویمت باید که دل روشن نمود
آخره:
بیدل از عرفان مگو هرگز سخن
بی ادب مگذار پا در انجمن
خرج فی أزید من مائتی بیت و فرغ منه سنه 1354. النسخه بخطه عند ولده.
للشیخ حبیب آل ابراهیم المهاجر العاملی المعاصر نزیل بعلبک. طبع فی بیروت سنه 1371.
و ما یحقن به الدماء، للشیخ محمد حرز الدین النجفی صاحب کتاب «معارف الرجال».
للسید حیدر الحلی المولود سنه 1246 و المتوفی سنه 1304، جمع فیه مراثی السید جعفر بن معز الدین المهدی القزوینی الحلی المتوفی سنه 1298. نسخته فی مکتبه الشیخ علی کاشف الغطاء بالنجف الاشرف.
فی المنطق، للسید میرزا جعفر بن السید مهدی القزوینی.
ص: 46
للسید غلام حسین الکنتوری المتوفی سنه 1337.
بقلم یحیی خان القریب مؤلف «یعقوب بن لیث». کان تحت الطبع فی سنه 1314 شمسیه.
للحاج السید محمد بن السید اسد اللّه بن السید عباس الحسینی الاشکوری النجفی المولود بها فی شهر ذی الحجه سنه 1320 نزیل مشهد الرضا.
للسید جلال. من مآخذ حسین نور صادقی فی کتابه «اصفهان».
فارسی فی تاریخ اصفهان، لحسین نور صادقی، و هو مرتب علی أربعه فصول: تاریخ اصفهان، و جغرافیتها، و الابنیه و الآثار بها، و شعراؤها. طبع فی مطبعه السعاده بطهران سنه 1316.
لآقا مهدی ارباب. طبع مقدار منه فی ذیل روزنامه ایران و البقیه مخطوط.
لصادق هدایت. ذکره مدرس جهاردهی، و هو مطبوع.
لحمزه بن الحسن الاصفهانی المتوفی حدود سنه 360. ترجمه ابن الندیم فی الفهرست ص 199.
لبعض الاصحاب مختصر فی ثلاث صفحات، استنسخه شیخنا العلامه النوری بخطه ضمن مجموعه المسلسلات و المانعات و العروس و الغایات من تصنیف جعفر بن احمد القمی. أوله «الحمد للّه رب العالمین ... و بعد قال المصنف رحمه اللّه
ص: 47
من کلام الامام الرضا علیه السلام، عن محمد بن صدقه قال قال الرضا». و المجموعه عند میرزا علی بهزادی حفید العلامه النوری.
ابی محمد عبد اللّه بن حماد الانصاری. ذکر فی ج 2 ص 138 بعنوان «اصل ابی عبد اللّه بن حماد» لکن فی «کامل الزیاره» ص 113- 114 فی أربعه احادیث کلها بعنوان عبد اللّه بن حماد الانصاری، و هو مذکور فی ست و جش و غض کلها بعنوان عبد اللّه بن حماد الانصاری، و فی کش ذکر کنیته ابو محمد و کذا فی غض.
عبید اللّه بن علی بن ابی شعبه الحلبی، و هو الکتاب الذی صنفه و عرضه علی الامام ابی عبد اللّه الصادق علیه السلام فاستحسنه و قال ما لهؤلاء مثله. و انما أطلق علیه «الاصل» فی جمله من الکتب الفقهیه المتأخره کما فی کتاب الصلاه من مفتاح الکرامه و شرح اللمعه للشیخ جواد ملا کتاب و الجواهر فی مسأله المواسعه، ذکر الاخیر أن المستفاد من المصابیح للعلامه الطباطبائی- یعنی به السید بحر العلوم- أن المواسعه مذهب عبید الله الحلبی فی أصله الذی اثنی علیه الصادق علیه السلام فصححه و استحسنه.
و وجه هذا الاطلاق بیان اعتبار الکتاب و اتصافه بما تتصف به الاصول من جهه تصحیح المعصوم له و الا فهو من المصنفات کما صرح به علماء الرجال، قال الشیخ الطوسی فی الفهرست: عبید اللّه بن علی الحلبی له کتاب مصنف معول علیه. و قال النجاشی:
و صنف الکتاب المنسوب الیه و عرضه علی أبی عبد اللّه علیه السلام و صححه. فیظهر أنهم عدوه من المصنفات دون الاصول لعدم الاقتصار فیه علی روایه ما سمعه عن الامام أو من سمع عنه بل کان یذکر فیه عقیدته و مذهبه و لو أحیانا کما أنه ذکر مذهبه بالمواسعه و قد صرح به آیه اللّه بحر العلوم. و قال فی الجواهر: الظاهر أخذه من أرباب الروایات، یعنی أنه أخذ فتواه بالمواسعه من أرباب الروایات.
لابی محمد یعقوب بن شعیب بن میثم بن یحیی التمار. قال المفید فی
ص: 48
الرساله العددیه: انه جمع فیه حدیثه عن ابی عبد اللّه الصادق علیه السلام و کافه ما رواه عنه. و صریحه أن هذا الاصل کان موجودا عنده و لم یکن فیه الحدیث الذی یرویه ابنه محمد عنه، فاستدل بعدم وجوده فیه بأنه موضوع علیه.
أقول: و لعله الذی عبر عنه النجاشی و الفهرست بالکتاب و أطلق المفید علیه الاصل ثلاث مرات فی تلک الرساله.
ترجمه للحدیث المفصل المروی عن الرضا علیه السلام فی الامامه المذکور فی الکافی و الاکمال، ألف سنه 1347، و هو للسید حسین بن نصر اللّه عرب باغی. أوله «الحمد للّه الذی وفقنی لترجمه حدیث أصل الاسلام».
فی مباحث الوجود و توحید الذات و عینیه الصفات و کیفیه الجعل و الابداع، للعارف الحکیم المولی محمد نعیم الطالقانی نزیل اصفهان ثم قم. أوله «الحمد لله الذی هو نور السماوات و الارضین و منه وجود العالمین و الصلاه علی المرتبه الجامعه لجمیع مراتب التوحید سید الاولین و الآخرین محمد و عترته المعصومین و لا سیما امیر المؤمنین و یعسوب الموحدین».
و صرح باسمه محمد نعیم الطالقانی و تسمیه الکتاب ب «اصل الاصول» و ذکر أنه مرتب علی مقدمه و خاتمه بینهما ثلاثه فصول. ذکر فی أوله أنه کان فی اصفهان أوان فتنه الافغان ففر منهم الی دار الامان قم و ألفه فیها. و تاریخ نسخه موقوفه مدرسه السید البروجردی بالنجف سنه 1177 و لعلها بخط المؤلف منضمه الی عده من رسائل المیرزا محمد الاخباری. و نسخه أخری فی کتب السید حسین الشهشهانی فی طهران تاریخ کتابتها سنه 1233.
و ما فی «مرآه الحق» لکبودرآهنگی من التعبیر عنه ب «الاصول الاصلیه» تصحیف کما أشرنا الیه فی الرسائل ج 11 ص 84.
فی اثبات التوحید و معرفه خالق العوالم، للسید السند
ص: 49
الحبر المعتمد السید محمد النبوی ابن السید محمد کاظم بن صادق الموسوی الکازرونی الشیرازی المولود سنه 1346. فرغ من تألیفه سنه 1375.
فارسی للسید محمد أفضل بن محمد رضا بن مرتضی بن معصوم شاه بن سرور شاه بن مشرف الموسوی الغزنینی الکابلی المولود حدود سنه 1298.
مختصر مطبوع.
منظومه فارسیه فی قواعد سته أنواع من الخطوط، للخواجه محمود السبزواری.
قال فی تاریخ النظم:
چون اصول شش قلم کردم رقم
گشت تاریخش اصول شش قلم (866)
ترجمه عن الافرنجیه، لمیرزا محمد علی خان ذکاء الملک.
طبع بطهران سنه 1323.
المذکور فی ج 2 ص 200. توجد نسخه منه ضمن مجموعه عند الشیخ ابی المجد محمد الرضا الاصفهانی، و هو منتزع من کتاب «توضیح المشربین و تنقیح المذهبین» الذی فیه ثلاثه و عشرون بابا و کان کل باب أربعه فصول: الاول فی عباره رساله «رد الصوفیه» للمولی محمد طاهر بن محمد حسین الشیرازی النجفی القمی المتوفی سنه 1098، الثانی عباره رساله رد هذا الرد المکتوبه علی هوامش رد الصوفیه بعنوان الحاشیه و هی المنسوبه الی المولی محمد تقی المجلسی أو الموضوعه علیه کما ذکره فی «نجوم السماء» ص 63، الثالث عباره رد المولی محمد طاهر ثانیا علی تلک الحاشیه، الرابع فی المحاکمه بین الطرفین و تنقیح المذهبین.
و لم یذکر مؤلف «توضیح المشربین» من قبل فی المحاکمه بین الطرفین اسمه، ثم بعد ذلک عمد مؤلف هذا الکتاب الذی سماه «اصول فصول التوضیح» الی کتاب
ص: 50
توضیح المشربین و کتب من کل منه الفصول الثلاثه الاولی فقط و ترک الفصل الرابع الذی فیه المحاکمه بین الطرفین. و انما فعل هکذا الی آخر تمام الابواب الثلاثه و العشرین لطول تلک الفصول و ارجاع المحاکمه الی فهم المطالع فی الکتاب.
أول أصول الفصول «الحمد للّه رب العالمین ... أما بعد بر ضمایر زاکیه ارباب انصاف پوشیده نماند که یکی از علما رساله ای در ذم طایفه متصوفه تألیف نموده و حضرت مولانا محمد تقی مجلسی ردی بر مؤلف رساله نوشته در حاشیه او و نیز مؤلف رساله رد آن را در حاشیه نوشته و شخص دیگر مجموعه این سه رساله را در کتابی جمع نموده» الی آخر کلامه.
یظهر من ترک اسم مؤلف اصل رساله رد الصوفیه و الاقتصار علی ذکر اسم المولی محمد تقی المجلسی أنه من دس بعض المتصوفه لترویج فاسده. و عناوینه هکذا «فصل اول از باب اول ماتن در اصل رساله می گوید» و بعد تمام المتن یقول «فصل دوم از باب اول محشی- یعنی مولانا المجلسی- می فرماید» و بعد تمام الحاشیه یقول «فصل سوم از باب اول ماتن در جواب محشی می گوید» و هکذا الفصول الثلاثه من کل باب الی تمام الابواب الثلاثه و العشرین.
و یشهد لذلک ما ذکره الشیخ عبد اللّه السماهیجی فی «النفحه العنبریه» فی جواب المسأله الخامسه عشره التی فیها السؤال عن أحوال الصوفیه قال ما لفظه: أخبرنی بعض الثقات أن مولانا الثقه الجلیل محمد طاهر القمی ألف رساله فی تضلیل جماعه الصوفیه و اخراجهم عن الدین، و العلامه المحقق المولی محمد تقی المجلسی رد علیه فی اخراج بعضهم مثل معروف الکرخی الا أنی لم أقف علی هاتین الرسالتین، و ولده العلامه المجلسی قد برأه عن ذلک- انتهی.
أقول: السماهیجی توفی سنه 1135 و هو المحدث الاخباری الفاحص عن الکتب و مع ذلک لم یر طول عمره رساله المولی محمد تقی المجلسی فی رد المولی محمد طاهر القمی مع قرب عهده بهما و لا سمع بها عن غیر هذا الناقل و لذا لم یعتمد علی قوله مع ثقته بل استبعده أولا بعدم رؤیته لها مده عمره و بتصریح ولده العلامه المولی محمد باقر المجلسی تبرئته، فظهر أن دعوی وجود ألف نسخه منها فی اصفهان جزاف یعنی أن
ص: 51
مؤلف «أصول فصول التوضیح» لم یثبت له رساله و انما ادعی أنه کتب فی حواشی الرساله بعض الاعتراضات.
الفارسی، للمولی علی اکبر بن محمد زمان الکرمانی، ألفه باستدعاء الشاهزاده محمد ولی میرزا ابن فتحعلی شاه القاجار، مرتبا علی مقدمه و أبواب. أوله «اصلی که فرع ادای حق بندگی را مبتنی علیه تواند بود حمد داوریست یگانه که اعلای اعلام دلالت مسالک شریعت را».
تألیف الدکتور محمد مصدق. طبع بطهران سنه 1304.
فارسی ألفه للمدارس الحدیثه محمد سعید عزیزی ابن الشیخ حسین الصحاف الاصفهانی المولود بالنجف سنه 1327 و المتوفی بالمشهد الرضوی سنه 1355. طبع سنه 1354 المطابقه لسنه 1314 شمسیه.
و الکلمات المستعمله للحکماء فی محاوراتهم، للشیخ الآقا محمد باقر بن محمد جعفر الشریف الطباطبائی أما القهی الاصفهانی مولدا و مسکنا، فرغ منه فی 22 شهر رمضان سنه 1278. النسخه عند السید محمد الجزائری قال فی آخرها «فهذه أصول مهمه فی شرح الحکمه لا تعرف مسائل الحکمه الا بمعرفه هذه الاصول».
لمیرزا علی خان، جمع الفروع من فتاوی العلامه الانصاری سنه 1275 و طبع بعد سنه واحده.
للشیخ ابی عبد اللّه محمد بن هبه اللّه الطرابلسی تلمیذ الشیخ الطوسی، ذکره ابن شهرآشوب فی باب الکنی من معالمه.
ص: 52
للعارف المتشرع الحاج محمد جعفر بن الحاج صفر خان الکبودرآهنگی الملقب بمجذوب علی شاه المتوفی سنه 1238. ألفه بالتماس بعض أحبائه سنه 1236 فی عده فصول فی تحقیق التصوف و الحلول و الاتحاد و التناسخ و تعیین الصوفی و بیان
عقائدهم و مذاهبهم، و أورد تمام ما ذکره المقدس الأردبیلی فی کتابه «حدیقه الشیعه» فی أحوال الصوفیه فی مقام ذکر أحوال الصادق علیه السلام، و ذکر أنه فی الفروع یعمل بالاحتیاط و ان حصل له استعداد الاجتهاد بتصدیق أستاده المیرزا القمی.
نسخته عند المیرزا عبد الرزاق المحدث الهمدانی فی همدان و السید جلال الدین المحدث الأرموی فی طهران.
لابی عبد اللّه محمد بن جعفر القیروانی المتوفی بها سنه 412. ذکر یاقوت الحموی فی «معجم الادباء» ج 18 ص 109 انه مجلد.
لابی الفضل سلمه بن الخطاب البراوستانی الازدورقانی قریه من سواد الری کما فی رجال النجاشی.
قصه اخلاقیه فکاهیه منظومه، للمیرزا محمد حسین بن حیدر علی الاسفهی الاصفهانی المتخلص بقانع المولود سنه 1319، تقرب من خمسمائه بیت. و له «شجره طوبی» و «سوانح قانع» و «المستطرفات»، و طبع له «ره آورد» فی نظم ترجمه الزیاره الجامعه الکبیره.
او «تاریخ جنگ ژرمن و روم»، قصه فارسیه مترجمه فی عشره أجزاء، ترجمها شاهزاده یمین الدوله عن الفرنجیه. طبع مؤسسه خوار فی طهران.
لابی عبد اللّه حمزه بن الحسن الاصفهانی صاحب «تاریخ اصفهان»
ص: 53
و کان حیا سنه 350. أوله «الحمد للّه رب العالمین و صلواته علی محمد و آله و سلامه».
جمع فیه ألفا و ستمائه مثلا من الامثال السائره التی جاءت علی وزن «افعل» مما ورد عن العرب و جری علی ألسنه الفصحاء و البلغاء و الادباء و الشعراء، مرتبا لها علی حروف الهجاء فی ثلاثین بابا، و له مقدمه کالمدخل.
توجد نسخته فی مکتبه قوله بخط محمد مطر بن محمد و تاریخ الفراغ منه یوم الخمیس 19 جمادی الثانیه سنه 1117، و عبر عنه ابن الندیم فی الفهرست ص 199 بکتاب الامثال علی افعل.
فی ترجمه شعراء کرمانشاه الذین کانوا فی زمن حکومه اقبال الدوله، لمحمد باقر میرزا الخسروی. ترجمته فی «ادبیات معاصر» ص 45.
جریده اسبوعیه علمیه اخلاقیه أدبیه سیاسیه فارسیه، منشئها میرزا عبد الرحیم الهی، خرج منها فی السنه الاولی الی العدد الثالث عشر فی سنه 1329، و فی ذلک العدد أدرج مکتوب نادر شاه الی السلطان العثمانی فی عقد المعاهده و الاخاء و الاتحاد بین الشیعه و السنه.
للشیخ عبد الرحیم بن محمد علی التستری المتوفی بالنجف سنه 1313. أرجوزه ذکرت فی ج 1 ص 452، و هی فی مقدمه و مقاصد و خاتمه تقرب من خمسین و ثلاثمائه بیت، و هی فی مجموعه عند الشیخ محمد حسین الجندقی الاعلمی فی مدرسه القوام بالنجف الاشرف.
بلیغه بالعربیه، للسید نثار حسین العظیم آبادی المعاصر، و له «أصل الاصول» و «الالقاب المتداوله» و غیرهما.
للحکیم أفضل الدین ابی بکر بن اسماعیل الوراق الهروی، نظم
ص: 54
للکتاب الاخلاقی للفرس نظیر «سندباد». ذکره میرزا محمد خان فی «چهار مقاله عروضی» ص 171 و «لباب الالباب» ج 1 ص 318.
من فضائل امیر المؤمنین علیه السلام، للسید محمد کاظم الکفائی مؤلف «الزهراء»، خرج جزؤه الاول فی مجلد.
للقاضی نور اللّه التستری الشهید، توجد نسخته المخطوطه فی ایران.
لمحمد بن جریر الطبری، روی فیه عن ابی المفضل محمد بن عبد اللّه عن محمد بن هارون بن حمید- الخ، کما فی البحار کتاب الصلاه ص 142.
لابی الجیش مظفر بن محمد بن احمد البلخی الوراق المتکلم المشهور المتوفی سنه 367 و هو من مشایخ المفید. ترجمه النجاشی و ذکر هذا الکتاب له ابن شهرآشوب. و الظاهر أنه غیر کتاب «الامامه» المذکور فی فهرس الشیخ و غیر «النکت و الاعراض» فی الامامه کما فی النجاشی.
نظما بالفارسیه، لمیرزا ابراهیم بن محمد باقر الجوهری المشهور کما فی «أعیان الشیعه» ج 4 ص 235.
ترجمه فارسیه لکتاب «الامامه» للدشتکی کما صرح فی أوله مع بعض زیادات و اضافات علیه. و المترجم هو السید هاشم بن السید حسین بن المیر محمد رضا بن میر محمد علی الحسینی نزیل تنکابن و المدفون بها من الساده الخواتون آبادیه باصفهان و یعرف قبره بپیرسید، و المترجم توفی بقزوین و هو ابن أربعین فی سنه 1262 و حمل الی الحائر الحسینی و دفن بباب قاضی الحاجات. حدثنی بتواریخه حفیده الحاج السید
ص: 55
اسد اللّه بن السید صدر الدین ابن المترجم.
و نسخه الترجمه عند السید شهاب الدین النجفی بقم. أوله بعد الخطبه «بر ضمایر صافیه قلوب مؤمنین و سرائر صفیه افئده عارفین ظاهر و باهر است که مذهب امامیه».
و النسخه بخط تلمیذ المترجم المولی نجف قلی بن عبد الرحیم الشیرازی و فرغ من کتابتها سنه 1258.
و الکتاب مرتب علی اثنی عشر بابا، و فیه بیان أسماء المعصومین مکتوبه فی التوراه و الانجیل.
أقول: رأیت بخط المولی لطف علی المکتوب سنه 1117 ما نقله عن خط السید محمد بن منصور بن صدر الدین من أنه لو جمع عدد أسماء الائمه الاثنی عشر علیهم السلام ثم طرح اثنا عشر اثنا عشر لم یبق غیر الاثنی عشر، و کذا ألقابهم و کذا کناهم و کذا حروف أسمائهم المکتوبه فی التوراه.
فارسی طبع فی أربع مجلدات. للمیرزا علی اکبر خان دهخدا القزوینی المولود بطهران سنه 1297 مؤلف «لغت نامه دهخدا».
للمیرزا علی ناصح المدعو بقربانعلی بن محمد الطبیب السمنانی الطهرانی النجفی المتوفی بها سنه 1363، فارسی فی مجلد کبیر. و له «جنک المعالجین» کما مر، ذکر فی أوله فهرس تصانیفه و فرغ منه سنه 1348. نسخه بخط المؤلف اشتراها مع بقیه کتبه الشیخ قاسم محی الدین.
فی اللغه العربیه المفسره بالفارسیه، للمولی ابراهیم الشبعی، ألفه باسم خان زمان بن مهابت خان. و النسخه موجوده فی مکتبات طهران.
خلاصه آراء مستر لینک البلجیکی، فلسفی اجتماعی من ترجمه ذبیح اللّه المنصوری. طبع فی ثلاثه أجزاء کما کتبه مرتضی المدرس الچهاردهی.
ص: 56
کتب فیه للسید العلامه نسابه خراسان السید علی بن الحسن بن المطهر الذی صرف عمره فی فن الانساب و کان فی مرو معاشرا مع الامام الحسن بن علی بن محمد القطان صاحب «مشجر آل ابی طالب» الموسوم ب «الدوحه» و المتوفی سنه 548.
قال البیهقی المتوفی سنه 565 فی کتابه «لباب الانساب» المؤلّف سنه 558 انه أعاننی علی تألیف هذا الکتاب کتب الانساب التی ألفها هذا السید النسابه.
للسید النسابه سراج الدین محمد قاسم ابن الحسن الحسینی العبیدلی المختاری، ألفه للسید ابی العلاء المیر اسد اللّه الصدر المرعشی المتوفی سنه 963 فی أربعین صفحه. نسخه منه فی مکتبه ملک بطهران.
المجاورین للمشهد الرضوی. للسید محمد مهدی ابن السید رضا بن محمد باقر بن مهدی بن باقر الحسینی، من ولد زید الشهید المتوفی فی المشهد شهر ربیع الاول سنه 1369. ذکر فی آخره مشجرات و فرغ من تألیفه فی ذی القعده سنه 1367. و النسخه نقلت عن خطه بقلم السید علی بن محمد باقر بن المیر سید علی الکبیر السیستانی المشهدی، فرغ من نسخها [...]. یقرب من ألف بیت.
فی علم البیان کما یظهر من دیباجه الکتاب و ان لم یصرح فیها بالاسم لکن المکتوب علی النسخه أنه «موجز البیان» فلذا ذکرناه فی حرف المیم بهذا العنوان.
فی المعانی و البیان و البدیع، للمیر عبد الوهاب شارح «الفصول النصیریه».
لابی حنیفه احمد بن داود الدینوری صاحب «الاخبار الطوال»، ذکره ابن الندیم فی الفهرست.
ص: 57
للشیخ ابی عبد اللّه محمد بن هبه اللّه الطرابلسی تلمیذ الشیخ الطوسی، ذکره ابن شهرآشوب فی باب الکنی من معالمه.
فی خصائص الحسین علیه السلام.
للشیخ حسن بن محمد مؤلف «حاشیه معالم الاصول» الموجوده فی مکتبه أمیر المؤمنین «ع» بالنجف ضمن مجموعه و المذکوره فی الجزء السادس من الذریعه ص 206 و المؤلف مذکور أیضا فی الکرام البرره ص 352.
کتاب کبیر فی اثنی عشر مجلدا فی أنواع العلوم النحو و المنطق و الحکمه و الاصول و الفقه و الدرایه و غیرها، کما یظهر ذلک من مجلده الاول الذی هو فی الحکمه و المعقول و الامور العامه، و قد ألفه المؤلف فی اصفهان و فرغ منه غره شوال سنه 1222.
النسخه من هذا المجلد بخط المؤلف ظاهرا موجوده فی مکتبه الشیخ علی المدرس ابن الحاج مولی محمد الطهرانی المدرس فی مدرسه المعیر و النازل بمحله خانی آباد فی طهران و توفی بها فی لیله الجمعه 27 ربیع الثانی سنه 1374 و دفن بزاویه عبد العظیم، و لعل بقیه مجلداته توجد فی مکتبات اصفهان.
فی شرح حدیث کمیل بن زیاد و کشف أسرار الحقائق العلویه، لاقا عبد اللّه المدرس الزنوزی المتوفی سنه 1257، ترجمه دانشمندان ص 11. نسخه منه عند السید شهاب الدین النجفی. أوله «جل جلالک و تعالی شانک اللهم تفردت فی وحدانیه ذاتک فلیس مثلک شی ء». ألفه لعلی شاه ابن السلطان فتحعلی شاه القاجار فی سنه 1245 و رتبه علی «شارد- شارد» و «لمعه- لمعه».
انشأها المرحوم المیرزا صادق آقا التبریزی دفین قم فی ستین بیتا، أولها:
ص: 58
أ تنوی بقاء الرکب و هو رحیل
و لا ظل یوما دام لیس یزول
تشید دارا لست فیها بساکن
و تهدم بیتا أنت فیه نزول
شرحه مؤلف «أنوار الغیاهب» فی خمسه عناوین: الاول اللغه، الثانی الاعراب، الثالث البلاغه، الرابع المعنی، الخامس الاشاره. و له شرح قصیده حسن بن راشد الموسوم ب «غرر الفرائد» علی هذا المنوال.
للسید المیرزا محمد باقر بن المولی باشی مؤلف «بحر الجواهر الخاقانی» أحال الیه فی بحر الجواهر.
فی جمع کلمات الحکماء و العلماء فی المواعظ و الحکم و النصائح، عناوینه «کلمه- کلمه» کلها بالفارسیه. و آخره بعد التحمید و الصلاه علی محمد و آله الطاهرین الطیبین و انشأ تاریخه نظما:
از فضل حکیم مبدع ابن نقش جدید
زاید کانسان که یوسفی می طلبید
بگذشته نه از شهر ربیع الاول
در نهصد و نوزده باتمام رسید
و النسخه بخط السید قلی غلام الملقب بسیرت کتبها فی بلخ سنه 1110 عند الشیخ محمد السماوی.
فارسی للمولی محمد بن محمد الشهیر بالمقدس الزنجانی، جعله ثالث مجلدات کتابه الموسوم ب «مفتاح الجنه» فی المناقب و المصائب المرتب أربعه أربعه، فأراد أن یؤلف المناقب و المصائب خمسه خمسه فألف هذا الکتاب و سماه بأنوار الخمسه مرتبا علی مقدمه و خمسه و عشرین مجلسا و خاتمه. و طبع بعد وفاته سنه 1312.
الملقب ب «منیه الفحول فی نقض الاصول» یأتی.
للسید جعفر بن السید باقر بن السید علی بن السید
ص: 59
رضا ابن آیه اللّه بحر العلوم الطباطبائی، مجلده الاول بخط المؤلف من أول کتاب الصلاه الی آخر لباس المصلی، آخره «و یتلوه فی الجزء الثانی مکان المصلی» فرغ منه ثامن جمادی الثانیه سنه 1326، و علی ظهره تقریظ أستاده السید محمد کاظم الیزدی و أول التقریظ «نحمدک اللهم علی ما منحت به العلماء من حفظ شرائع الاسلام و رفعت قدرهم من بین الانام لشرحهم ما فیه نجاه العباد و بیانهم قواعد الاحکام و نصلی و نسلم علی محمد و آله الکرام».
و ذکر المؤلف أنه لم یتم له مکان المصلی و کتب فی المجلد الثانی المواریث.
شرح لخلاصه النحو الذی مر فی ج 7 ص 236، للناظم السید محمد باقر بن حیدر الحسنی الکاظمی المتوفی سنه 1290 نفسه، سمی به لان متنه یسمی ب «الروض» أیضا.
فی شرح ریاض المسائل. ذکرنا فی ج 2 ص 427 أنه ست مجلدات لکن ظهر بعد الطبع أنه فی ثمان مجلدات، أوله الطهاره شرع فیه سنه 1251 و فرغ منه 6 شهر رمضان سنه 1256، الثانیه الصلاه، الثالثه الزکاه الی آخر الاعتکاف، الرابعه الحج فرغ منه سنه 1258، الخامسه فی المعاملات شرع فیه سنه 1260، السادسه فی النکاح الی العتق، السابعه من العتق الی آخر المواریث، الثامنه القضاء و الشهادات الی آخر الدیات فرغ منه سنه 1271 مصرحا فی آخره باتعاب نفسه فی تألیف هذا الشرح قرب عشرین سنه.
یوجد عند الشیخ احمد التستری النداف فی النجف خمس مجلدات منه الطهاره و الصلاه، و تمت کتابه الطهاره فی رابع جمادی الثانیه سنه 1276 و علیه حواشی منه مد ظله فیظهر حیاته فی هذا التاریخ.
الکبیره المعروفه، للشیخ محمد رضا بن القاسم الغراوی المعاصر مؤلف «أدله الاحکام»، رأیت الجزء الاول منه بخطه. أوله
ص: 60
«الحمد للّه الذی احتجب عن عارفیه بنور جماله». شرع فیه ثانی جمادی الاولی سنه 1361 و فرغ من جزئه الثانی 10 جمادی الثانیه من نفس السنه. و فیه قصیدته فی مدح الامیر و رثاء الحسین علیهما السلام التی سماها ب «القصیده العلویه الحسینیه» و أولها:
بولاک قد أقررت مذ قالوا بلی
و لا سواک أجبت بلا و لا
الی تمام نیف و مائتی بیت، و آخرها:
فعلیک صلی اللّه ما حاد حدی
بولاک قد اقررت مذ قالوا بلی
للمتکلم الحکیم المولی محمد بن علی رضا بن آقاجانی، مرتب علی مقدمه و عده أنوار. أوله «الحمد للّه الذی برز قلم ایجاد جمیع الاشیاء بالتفضل و الاحسان هو فی الکلام بلسان اهل العرفان». موقوفه مدرسه السید البروجردی.
و والده المولی علی رضا مجاز عن الاسترابادی مؤلف الرجال سنه 1061، و له «شرح القبسات» للمیرداماد.
عده مجلدات فی الفقه، للسید حسین بن محمد علی حفید السید زین الدین اسماعیل بن صالح الجزائری. نسخته عند السید محمد حسین الفیاض سبط المیر عبد الصمد ساکن خلف آباد المتوفی سنه 1272.
علیه السلام، خرج الی البیاض مجلده الاول فی سبعه أبواب، الاول فی أخبار ولادته 13 حدیثا و أسمائه و شمائله و حرمه تسمیته، الثانی الآیات المؤله به بحسب التفاسیر 145 آیه. و هو تألیف الشیخ حسن ابن المرحوم الشیخ محمد حسین بن المولی عبد المطلب التبریزی الاصل فی محله (ویجویه) مخفف «وی را میجوهم» المولود بسردرود سنه 1306.
ذکر عباس العزاوی فی أول «تاریخ العراق» أنه موجود عنده و فیه ترجمه الغیاثی المؤلف للتاریخ و عده من الشیعه.
ص: 61
هو الدیوان العربی للشیخ محمد حسین الاصفهانی، فیه أربع عشره قصیده فی المدیح و الرثاء لکل من المعصومین الاربعه عشر علیهم السلام و العباس و علی الاکبر و الاصغر و مسلم و زینب و قاسم و حمزه و جعفر و ابی طالب و السید محمد فی البلد، طبع سنه 1366 و مخطوطه عند المیرزا السید حسن اللواسانی فی الغازیه بجبل عامل.
فی تحقیق الهیولی و النفس و غیرهما، و هو سادس الرسائل «الاربعینیات» تألیف القاضی سعید القمی.
کتاب کبیر فی الادعیه و الاعمال، للشیخ جعفر بن محمد النقدی المعاصر. استخرج و انتخب منه کتابه الموسوم ب «نور الانوار» المطبوع فی النجف سنه 1353.
الکبیره للسید عبد اللّه بن محمد رضا شبر الحسینی الکاظمی المتوفی سنه 1242، فرغ منه سنه 1234. طبع فی النجف بمطبعه الغری سنه 1354.
للسید أولاد حسن بن محمد حسن الامروهوی المتوفی سنه 1338.
للحسن بن عبد اللّه بن الحسن الیمنی المکی المدنی الشهیر بالسمرقندی. کان حیا سنه 953. ذیل کشف الظنون ص 146.
للسید هادی بن السید حسین الصائغ الموسوی البحرانی المولود سنه 1302، ألفه سنه 1360.
ص: 62
للنواب احمد حسین الملقب بمذاق ساکن پیر ناتوان، ذکره فی کتابه «تاریخ احمدی» المطبوع سنه 1339.
منتخب من کتاب «جنه الامان الواقیه» المعروف بالمصباح للشیخ ابراهیم الکفعمی الذی ألفه سنه 895. أوله «الحمد للّه علی نعمه المتواتره الجسام ... و بعد فهذا ما أردنا انتخابه من کتاب المصباح للشیخ الاجل الکفعمی موسوما بالانوار المقتبسه من مصباح الابرار فی أربعه و عشرین فصلا». و بعد تمام الفصول قال فی آخره «تم تسو یده علی ید منتخبه أحوج العباد الی فضل اللّه تعالی مسعود بن فضل اللّه الحسنی الحسینی البهبهانی فی رابع شعبان سنه ست و ثمانین و ألف». و النسخه رأیتها عند السید الحاج میر محمود التبریزی مکتوب علیها بخط آخر «مصباح الابرار».
للسید رضا بن المیر محمد الموسوی اللنکرانی المتوفی بالنجف فی یوم العاشر من المحرم سنه 1322، أدرک العلامه الانصاری و تلمذ علی تلامیذه و کتب بعض کتب المقدمات سنه 1273. و هو فی مجلدین فرغ من أولهما 22 صفر سنه 1295 عند ولده السید محمد العالم الفاضل سمی جده.
أنهی المجلد الاول الی آخر الامامه و شرع فی الثانی من المعاد. أوله «الحمد للّه الذی تحیرت العقول فی ادراک کنهه و ذاته و عجزت الاوهام فی تصور حقیقته» و أول الجزء الثانی «الحمد للّه الذی خلقنا و اکرمنا ببقائنا بعد اکمال أنفسنا بالسعاده الابدیه».
یقرب مجموعهما من عشره آلاف بیت.
فی أفضلیه أمیر المؤمنین علیه السلام علی من سوی النبی «ص» و اثبات الولایه و الخلافه الالهیه له، للسید محمد القطب الشیرازی الذهبی المتوفی سنه 1173. قال فی کتابه «فصل الخطاب» نظما:
ص: 63
و انا بحمد اللّه جل ثناؤه
کتبنا کتابا بالغا فی المحجه
و سمی انوار الولایه عند من
یشاهدها من حیث نور البصیره
الی قوله:
و فصلت تحقیقات معنی الولایه
الالهیه القدسیه العلویه
فی الالهیات للمیر علاء الملک بن القاضی نور اللّه الشهید الحسینی المتخلص بالمرعشی مؤلف «محفل فردوس» و المذکور ترجمته و فهرس تصانیفه فی «صبح گلشن».
الفارسی فی ذکر بعض العلماء الذین أدرکهم المؤلف و نقل عنهم بعض القضایا من الکرامات و الاشعار و الحکایات و سائر الفوائد، للحاج الشیخ مهدی بن الشیخ محمد علی ثقه الاسلام الاصفهانی المولود سنه 1298. طبع بایران.
العربی المبین فی منتخبات الاشعار فی التوحید و العرفان و فی المرائی و المدائح لهم علیهم السلام للشیخ مهدی المذکور، فرغ منه سنه 1335 و هو فی المسوده.
مجموعه ذات فوائد جلیله، جمعها المیرزا احمد بن الحاج کریم التبریزی نزیل شیراز، و طبعه فی مطبعته سنه 1344، و من المندرجات فیها قطعه من «غرر الحکم» للامدی و ترجمتها للمیرزا محسن الاردبیلی عماد الفقراء المتخلص بحالی.
و ذکر میرزا احمد أنه ألحق بکتاب «سبع المثانی» بالطبع فی آخره رساله فی السلوک للسید العارف المیرزا ابی القاسم الملقب بمیرزا بابا الحسینی الذهبی المتخلص براز المتولی آباؤه المتصلون الی الشریف الجرجانی لبقعه شاه چراغ، و نقل مقدار عشرین بیتا من الرساله، و نقل أحواله عن والده میرزا جلال الدین محمد الملقب بمجد الاشراف و المتخلص بقدسی، و نقل عنه فهرس تصانیفه «تفسیر آیات الولایه» فی
ص: 64
جزءین و «براهین الامامه» و «خواتم الانوار» و «طوالع الاسرار» فی آداب السلوک و «سبع المثانی» و «مناسک العاشقین» و «مفاخر الاخیار» و «رساله منامیه» و «کوثرنامه».
و ذکر المیرزا احمد أنی ذکرت تفاصیل أحوالهما فی کتاب «کفایه المؤمنین» و أوردت شرحه لخطبه البیان الذی ألفه سنه 1281 فی ثلاث سنین الذی توقف فیها بطهران ضیفا للسلطان ناصر الدین شاه القاجار و سماه «معالم التأویل و التبیان فی شرح أسرار خطبه البیان» و سماه بعض ب «ملکوت المعرفه فی أسرار الولایه»، و ذکر أنه روی خطبه البیان المحدث الفیض الکاشانی و القاضی سعید القمی فی شرح التوحید و السید قطب الدین محمد المدفون فی النجف فی کتابه «فصل الخطاب».
و ذکر میرزا احمد فی خاتمه الطبع أنه کان أولا عازما علی طبع شرح خطبه البیان للشیخ محمد بن الشیخ محمود دهدار الخفری الشیرازی و لکن شخصا صرفه عنه، ثم وجد هذا الشرح فشرع فی طبعه و فرغ منه سنه 1344 فی 84 صفحه، و طبع فی آخره «أسرار النقطه» للسید علی شهاب الدین الهمدانی.
ثلاث کتب الصغیر و الوسیط و الکبیر، قد عد بعض الفضلاء جمیعها من الکتب السبعه عشر التی ألفت فی عصر واحد فی ترجمه ابی مسلم المروزی، و منها «اظهار الحق» المؤلف سنه 1043 کما مر.
فی المواعظ المنبریه و بعض المصائب، للحاج الشیخ حبیب اللّه القمی مؤلف «اتمام النعمه». موجود عند الحاج زین العابدین النوری.
علیهم السلام و مناقبهم و مصائبهم فی ثمان مجلدات محتویه علی ثمانمائه مجلس، للسید مظفر حسین بن السید ضامن حسن ابن میر سعادتعلی الرضوی القمی اللکهنوی المعاصر المولود سنه 1294. و له «تحفه الواعظین».
ص: 65
یکثر النقل عنه الشیخ احمد الاحسائی فی شرح الزیاره، و جمله من أحادیثه تنتهی الی عمرو بن شمر الجعفی عن جابر الجعفی و أوائل سندها مجاهیل.
تألیف المولی محمد باقر الحافظ العاملی دفین تستر فی مزاره المعروف. نقل عنه دعاء السیفی السید زین العابدین بن ابی الحسن التنکابنی المتوفی سنه 1330. موقوفه مدرسه السید البروجردی بالنجف.
فارسی فی أعمال السنه و بعض الادعیه، مرتب علی سته عشر فصلا، و الفصول الاربعه الاوله فی سائر الادعیه و الفصول الاثنی عشر بعدها الی الخاتمه لکل واحد من الشهور الاثنی عشر. أوله «الحمد للّه الذی دل عباده علی الطاعات و هداهم الی ما یوجب علو الدرجات». لتراب عتبه الرضا السید معز الدین محمد بن ابی الحسن الموسوی، صاحب «أنیس الصالحین» الاخر الذی ذکرته فی ج 2 ص 458، و ذکر المؤلف أن اسمه التاریخی «الصراط المستقیم». و نسخه هذا الکتاب کتابتها سنه 1080 فی کربلا عند الشیخ مهدی الکتبی، و لعل هذه هی النسخه التامه منه و ما ذکرته فی الجزء الثانی هو الفصول الاربعه الاول منه.
فی المواعظ و الاخلاق. اوله «حمد و شکر و ثنا هدیه سرای عظیم کبریای علیمی که ذرات ارواح» للسید کاظم بن محمد علی الموسوی الجیلانی. رتبه علی مقدمه فی آداب الوعظ و أوصاف الواعظ و أربعین فصلا و خاتمه، الفصل السادس و الثلاثون فی خروج الدجال، السابع و الثلاثون فی ظهور الحجه، الثامن و الثلاثون فی معرفه الایمان و المؤمن و حقوق المؤمنین و فی حفظ اللسان. و استشهد فیه بشعر الشیخ البهائی:
گوش بگشا لب فرو بند از مقال
هفته هفته ماه ماه و سال سال
ص: 66
صمت عادت کن که از این گفتنک
می شود زنار این تحت الحنک
و فیه النقل عن «مصباح القلوب» و «مفاتیح الغیب»، و لیس فی النسخه التی فی موقوفه مدرسه السید البروجردی الفصلین الاخیرین.
فارسی فی الاصول و الفروع و الاخلاق، للمولی علی بن کاظم المعلم الفارسی، مرتب علی سبعه و ستین بابا من کتاب اللّه و الحدیث النبوی و الولوی.
کراسه عند السید محمد بن نعمه اللّه الجزائری المولود سنه 1351، ضمیمه «تنبیه الغافلین» المکتوب سنه 1277.
من مثنویات العارف السید معین الدین علی الملقب من شیخه بقاسم الانوار و المعروف بشاه قاسم الانوار التبریزی المولود سنه 757 و المتوفی سنه 837، أدرک الشاه نعمه اللّه الولی الکرمانی. ترجمه فی «مجمع الفصحاء» و أورد بعض شعره و ذکر أنه أخرج من هراه لتشیعه. دیوانه مذکور فی حرف الدال، و هذه المنظومه مذکوره فی ج 2 ص 462 بعنوان «انیس العاشقین».
فی الاخلاق فارسی مطبوع، للحاج الشیخ عیسی بن المولی شکر اللّه اللواسانی المولود سنه 1277 و المتوفی 1364. طبع علی الحجر بایران سنه 1360.
مثنوی أخلاقی للسید میرزا عبد الباقی التوی سرکانی شیخ الاسلام بها من أحفاد العالم السید رضی. ذکر فیه أن له فی فتنه الافغان کان عشرین سنه. و النسخه بخط غلام رضا بن محمد مهدی التوی سرکانی کتبها سنه 1227 عند الشیخ محمد علی الاصفهانی فی النجف. قال فی آخره:
غرض چون نامه را اتمام کردم
انیس العاشقینش نام کردم
گلستان مرا دائم بهار است
عزیزان را زمن این یادگار است
بنام حق رسانیدم باتمام
از او نیکی طمع دارم بانجام
ص: 67
فی أوصاف المحبوب من القرن الی القدم فی تسعه عشر بابا، لشرف الدین الحسن بن محمد الرامی التبریزی المتوفی سنه 795 کما فی تذکره دولتشاه، ألفه باسم ابی الفتح اویس بهادر کما فی کشف الظنون.
أقول: الظاهر أنه السلطان أویس بن الشیخ حسن الایلکانی المتوفی سنه 776، و قد ألف باسمه أیضا «حدائق الحقائق»، و قد أورد أوائل الباب الاول منه فی «دانشمندان آذربایجان» ص 191.
شرح رباعیه. ذکر فی حرف الشین بعنوان «شرح الرباعیه».
رساله فارسیه عملیه، للسید حسن بن احمد الاشکذری الیزدی الحائری المتوفی أواسط سنه 1359. رأیته بخطه فی کتبه.
فی آداب صلاه اللیل، للسید محمد هارون. مذکور فی ج 2 ص 464 بعنوان «أنیس المجتهدین» و الصحیح ما هاهنا.
فی العلوم المتفرقه و الغریبه من الطلسمات و التسخیرات و المعالجات الطبیه و الدعوات و غیر ذلک من الفوائد، للسید عبد اللّه بن المیرزا محمد رحیم الکبیر صاحب شرح مشیختی التهذیب و الفقیه المولود سنه 1165 و المتوفی سنه 1243. عند حفیده السید جعفر بن السید محمد حسین بن محمد جعفر بن محمد حسین بن المیر السید احمد ابن المؤلف فی اصفهان، و هو ملمع فی مقدار «جنات الخلود».
و المؤلف یکثر فی شرح المشیخه من النقل عن أستاده الوحید البهبهانی و عن معاصره الشیخ ابی علی الرجالی.
فی المواعظ للحافظ فیاض حسین بن قاسم علی
ص: 68
الانصاری المتوفی حدود سنه 1351، و علیه تقریظ السید غلام حسنین الکنتوری.
فارسی فی تفسیر سوره یوسف و شرح حاله الذی هو أحسن القصص، ذکر فی أوله عدد آیات السوره و عدد کلماته و عدد حروفه، و ذکر أن له عشره أسماء. نسخه منه فی الخزانه الرضویه.
فی السلوک فی ثلاثه فصول: الاول فی الطالب، الثانی فی أحوال الطریق، الثالث فی أحوال السالکین. أوله «الحمد للّه الذی دل علی ذاته بأنوار هدایته ... محمد و آله أجمعین». توجد ضمن مجموعه بخط شهاب البحرانی کتبها فی سنه 737 عند السید حسین الطبیب التبریزی فی النجف.
للمولی حسین بن علی الیزدی الحائری، ألفه فی الحائر و النسخه بخطه کتبها سنه 1289 فی أولها فهرس أبوابه الاربعه: التوحید، العدل، النبوه و الامامیه، المعاد. أوله «حمدا لمن ذکره شفاء للصدور الضعیفه» فی مکتبه عباس اقبال فی طهران.
للمیرزا عبد الحسین بن الاقا علی آقا ذی الریاستین الشیرازی المولود سنه 1290. ترجمه فی 13 مجله ارمغان ص 168.
مجلد فارسی و مجلد عربی، کلاهما فی التواریخ و الاخلاق و الحکایات و المواعظ یشبه الکشکول، للشیخ محمد علی المعصومی البهبهانی ابن الشیخ سلیمان المولود سنه 1291 و المتوفی 1372. عند ولده الشیخ عبد اللّه المعصومی ببهبهان کما کتبه الینا.
للشیخ شجاع الشیرازی من بنی أعمام السلطان الشیخ ابی اسحاق
ص: 69
اینجو ممدوح الحافظ، فارسی فی الاخلاق نظیر «کلیله و دمنه»، ألفه لمغیث الدین ابی الفتح ابراهیم سلطان بن شاهرخ بن الامیر تیمور فی حدود سنه 830. رآه میرزا محمد خان القزوینی و نقل عنه حکایه أدرجت فی مقدمه «تاریخ عصر حافظ» ص مه.
نقل عنه فی بعض المجموعات نوادر النحاه و نوادر المؤذنین و غیرهما.
لسید محسن الأمین العاملی، و هو فی ذکر اولیات الأشیاء کما فی سائر کتب الأولیات، و زاد علیها من حیث ذکر الاواخر أیضا، مثلا آخر من فعل کذا، آخر من مات من الصحابه، و هکذا. و لا ربط لهذا الکتاب بکتابه «معادن الجواهر» المطبوع فی ثلاثه أجزاء کما احتملناه فی ج 2 ص 472 و قد نبهنا علیه دامت افاضاته مکاتبه فنبدی شکرنا له.
فارسی مختصر فی المواعظ و النصائح المستخرجه من الآیات و الاخبار و التوسلات بأنوار الائمه الاطهار علیهم السلام و ذکر بعض وقائع یوم الطف، للسید علی أصغر بن الحاج السید حسین الطبیب ابن الحاج السید علی التستری الذی کان وصی العلامه الانصاری. الفه سنه 1341 و توفی 1342، و أدرج جمیعه فی «البدائع الجعفریه». أوله «الحمد للّه الذی جعلنا من المتمسکین بالعروه الوثقی».
فی الادعیه و الاوراد، للسید ابی الخلیل راحت حسین الرضوی المعاصر المولود سنه 1306. و له «آخرت کی» و غیره من التصانیف و کلها بلغه اردو.
لابی القاسم المرتضوی المتخلص بآذر. طبع بتبریز سنه 1334.
فی المراثی بلغه اردو، لمیر ثامن علی الهندی فی شعره بنیسان. مطبوع
ص: 70
بالهند.
(1)لمیرزا ابی الحسن الفروغی ابن محمد حسین خان ذکاء الملک.
ولد بطهران سنه 1301 مذکور فی «ادبیات معاصر» ص 79.
لپروین القاجار، ألفه سنه 1305. نقل عنه دانشمندان ص 129.
لنظام الدین محمود بن احمد القاری الیزدی صاحب دیوان البسه.
ذکر فی مقدمه «عصر حافظ» ص (ن ج).
هو الکتاب الحادی عشر من الاثنی عشر کتابا مطبوعا فی مجلد سنه 1324 الموسوم ب «کلیات دیوان الریاضی».
فارسی مرتب علی الحروف و المدار فیه الحرف الاول ثم الحرف الاخر من الکلمه، ألفه المیرزا مهدی بن محمد الشیرازی المتخلص بصابر و صدره باسم الشاهزاده مؤید الدوله و فرغ منه سنه 1280. و تاریخ کتابه نسخه منه سنه 1287 فی مکتبه الحاج حسین آقا ملک التجار بطهران.
أحد المجامیع الحدیثیه المتأخره، تألیف خادم اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام کما عبر به مؤلفه عن نفسه، و هو المولی فضل علی بن شاهویردی بن خلف من علماء عصر الشاه سلیمان و باسمه ألف کتابه «تبصره الاعیاد السلیمانیه» المذکور فی ج 3 ص 316 من الذریعه.
و قد ألف هذا الکتاب بعد الوافی الفیضیه، و لعله سماه ب «الاوفی» لحسن ترتیبه، لانه رتبه علی مقدمه ذات فصول سته، و سادس الفصول فی فهرس الکتاب المشتمل علی
ص: 71
نوعین:
أولهما فی الاصول فی اثنی عشر کتابا: الکتاب الاول التوحید و فیه ثلاثون بابا، الثانی العقل و العلم، الثالث النبوه و الامامه، الرابع فضل القرآن، الخامس الاحتجاج و الموعظه الحسنه، السادس الایمان و الکفر و الاخلاق، السابع ذکر أحوال أولاد المعصومین، الثامن ذکر أحوال الرواه و الصحابه، التاسع و العاشر و الحادی عشر محیت هذه الثلاثه فی الفهرس، الثانی عشر ذکر أحوال البرزخ و الحشر و النار و الجنه.
النوع الثانی فی الفروع فی اثنی عشر کتابا: الاول الطهاره و الزی و التجمل، الثانی الصلاه، الثالث الصوم و الزکاه و الخمس و الصدقات و الکفارات، الرابع الحج و العمره، الخامس المزار و أحکام المساجد و الاعتکاف، السادس المعایش و المکاسب،
السابع الجهاد و الحسبه، الثامن المطاعم، التاسع القضاء و الحدود و الدیات، العاشر أحکام النساء، الحادی عشر الصید و الذبائح و أحوال الوحوش و الطیور حلالها و حرامها، الثانی عشر المعالجات و الجنائز و المواریث.
و فی بعض فصول أوائله أحال الی کتابه «سفینه النجاه» و الی کتابه «الاصول الاصلیه». توجد عده صفحات من اوائله عند السید آقا التستری.
فی خروج مختار بن ابی عبید الثقفی لاخذ الثار و امارته فی ثمانیه عشر شهرا، فارسی ألفه میرزا علی اکبر التشید الساوجی و طبع سنه 1365، سماه أیضا «تحفه تشید».
فی تاریخ الدخانیه و تحریم تنباکو، تألیف ابراهیم التیموری. طبع سنه 1328 شمسیه.
منظوم فارسی للادیب الطوسی. مطبوع.
فارسی مختصر مطبوع.
ص: 72
فارسی مطبوع، للسید حسین عرب باغی المعاصر.
للسید ناصر حسین بن مظفر حسین الجنفوری المتوفی سنه 1313. ذکره السید علی نقی فی علماء الهند.
اختصار لمفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تصنیف محمد بن یحیی الانهجی، اختصره باسقاط المکررات محمد بن محمود الدهدار. أوله «الحمد لمن له الحمد فی الدنیا و الآخره» التزم فیه بنقل عین عبارات الشارح حتی لا یسمی هذا شرحا آخر. نسخه منه تاریخ کتابتها 12 شعبان سنه 1193 عند السید محمد ابن نعمه اللّه الجزائری.
فارسی کبیر طبع فی ثلاث مجلدات: الاول فی تواریخ ایلام و کلده و آثور، الثانی فی تواریخ هخامنشی الی الساسانیه، الثالث الساسانیه الی العرب و فتوحات الاسلام و ما بعده. لمیرزا حسن مشیر الدوله صاحب المؤلفات منها «ایران قدیم».
مجله صدرت فی طهران قرب أربع سنین، لسیف آزاد منشئ مجله «آزادی شرق» و «صنائع المان و شرق» و «راهنمای بانوان».
تألیف آرتور کریستن سن، أتعب نفسه فی جمعه ثلاثین سنه من الکتب المختلفه فی مکتبات دنیا. ترجمه الی الفارسیه رشید یاسمی أستاد جامعه طهران و طبع سنه 1317 شمسیه.
فی الفقه للقاضی نعمان المصری المتوفی سنه 363. و له «مختصر الایضاح» أیضا. ذکرا فی مقدمه طبع کتاب «الهمه».
ص: 73
فی الکیمیاء لجابر بن حیان الکوفی الصوفی المتوفی سنه 300 طبع فی بمبئی سنه 1892 م ضمن مجموعه أحد عشر کتابا فی علم الاکسیر الاعظم و کلها لجابر.
فی المنطق فارسی للحاج الشیخ حبیب اللّه بن زین العابدین القمی المتوفی بورامین طهران فی شهر صفر سنه 1359. و له «اتمام النعمه» کما مر.
فی النسب لابی بکر یحیی بن ابی بکر بن عجیل الیمنی الفقیه. مذکور فی کشف الظنون ج 1 ص 179.
الضائعه أو المعرض عنها مالکها أو المفقود المالک أو المخلوط من الحلال و الحرام و غیرها، للحاج السید احمد بن عنایه اللّه الحسینی الزنجانی المولود سنه 1308. بعد مشغول باتمامه فی سنه 1363.
لمیرزا علی آقا المعروف بثقه الاسلام بن موسی بن محمد شفیع بن محمد جعفر بن محمد رفیع بن محمد شفیع الخراسانی الاصل التبریزی المقتول بها ظلما فی عصر عاشوراء سنه 1330 طبع سنه 1352 مع مقدمه الطبع و فیها أحواله و أحوال أجداده، و هو مرتب علی عده أبواب و خاتمه و فرغ من تألیفه سنه 1329 مطابق «یوم مولد ختم النبیین» و «ولاده رسول حق هفدهم ربیع الاول».
لعلی بن زید البیهقی. ذکره فی ذیل کشف الظنون ص 154.
للشیخ سلیمان بن احمد بن الحسین آل عبد الجبار القطیفی المتوفی سنه 1266، جمع فیه جواباته للمسائل، و الموجود منه
ص: 74
عند الشیخ حسین القدیحی الجواب عن المسأله الاولی ما الذی لا یسع الخلق جهله فکتب فی جوابه رساله فی الاصول الخمسه فی خمسه أبواب و فرغ منه فی یوم الست 18 شوال سنه 1243، و بعضها جواب لما سأله عنه الشیخ عبد اللّه بن الشیخ عباس الستری الذی توفی قرب سنه 1270 و فرغ من جوابه سنه 1247، و بعضها جواب لمسائل الشیخ محمد بن الشیخ أحمد آل عصفور المتوفی سنه 1261، و کتب الشیخ محمد بن احمد نقودا علی جواباته.
للسید عبد الکریم بن الجواد التستری المتوفی حدود سنه 1214. فی الشجره الطیبه أنه رآه بخط المؤلف.
حاشیه علی «ریاض الدلائل» للمولی حبیب اللّه بن علی مدد الساوجی الکاشانی المولود حدود سنه 1262 و المتوفی یوم الثلاثاء 23 جمادی الثانیه سنه 1340. ذکره فی کتابه «لباب الالقاب» الذی فرغ منه سنه 1319.
فی أصول الفقه و الاحکام علی مذاق الاخباریین، للمولی مهدی ابن اسد اللّه. اللاهجی. أوله «الحمد للّه المتعالی عن سوانح الاحکام و العقول و المنزه عن شوائب الادراک و الوصول». مرتب علی مقدمه و ابواب. موجود فی مکتبه السید جلال الدین المحدث الارموی بطهران. و له «جامع الاخبار» المذکور فی ج 5 ص 38 و هو من أتباع تلامیذ الشیخ احمد الاحسائی.
فیما یحتاج الیه من علم المساحه. أوله «الحمد للّه الجلیل علی آلائه الجزیل و صلواته علی خیر أنبیائه محمد المصطفی و آله و أهل بیته و أولیائه». ابتدأ فیه بشرح الالفاظ المصطلحه فی هذا العلم. و النسخه فی المکتبه الرضویه بخط علی بن الخلیل التاجر کتبها سنه 728.
ص: 75
حاشیه علی فرائد الانصاری فی مجلدین کبیرین، للسید محمد بن محمد تقی بن عبد المطلب الحسینی التنکابنی المقیم بطهران المولود فی آخوند محله من قری سخت سر (رام سر) تنکابن سنه 1277 و توفی بدماوند فی یوم الثلاثاء عاشر جمادی الثانیه سنه 1359 کما أرخه ابنه السید مهدی فی آخر المجلد الثانی الذی تم طبعه فی التاریخ و ذکر ترجمه المؤلف عن خطه مفصلا و أنه سبط السید هاشم التنکابنی القزوینی والد السید صدر الدین و جد الحاج السید أسد اللّه القزوینی.
شرح للفوائد البهائیه فی الحساب المؤلف سنه 675 باسم صاحب الدیوان بهاء الدین الجوینی. و الشرح للمولی محیی بن احمد القاشانی. أوله «الحمد للّه الواحد الاحد الفرد الصمد». ذکر الشارح اسمه فی الدیباجه و ذکر مؤلف الفوائد و احتیاجه الی الشرح، و ذکر شرح الامام العالم المحقق کمال الدین الحسن الاصفهانی له و أطری شرحه، قال: لکنه غلق العباره یصعب
الوصول به الی المطلب محتاج الی شرح آخر، فشرحه بالتماس بعض شرحا وافیا سماه «ایضاح المقاصد» و اهداه الی صاحب الدیوان غیاث الدین محمد بن المخدوم السعید رشید الدین فضل اللّه الشهید سنه 716. و الفوائد مع شرحه هذا رأیتهما فی الخزانه الرضویه سنه 1365.
فی مجلد من کتاب العطایا و المروات الی آخر الکتاب، للسید علی بن السید نبی الشهیر بالسید عقله ابن السید درویش بن السید هاشم بن السید محمد بن السید طاهر الموسوی الحمّاری ناحیه من سوق الشیوخ نزیل النجف المولود سنه 1285 و المتوفی بها 13 ربیع الثانی سنه 1357. یوجد بخطه عند ولده الفاضل السید هاشم المشتغل فی النجف. أوله «الحمد للّه الذی سن شرائع الاسلام و أوضح الحلال من الحرام». و فرغ منه سنه 1343.
فی بیان الحریه، لطالب اوف. فارسی مطبوع.
ص: 76
لمفاسد معتقدات الیهود و المسیحیه، فارسی فی أربعه آلاف بیت، لمیرزا عبد الرزاق الهمدانی الواعظ المعاصر.
للسید مهدی بن محمد الموسوی الاصفهانی الکاظمی المولود ثالث شعبان سنه 1319. ذکره فی فهرس تصانیفه.
للشیخ عبد النبی العراقی. طبع سنه 1364 بمطبعه الغری فی النجف الاشرف.
للسید یوسف بن السید محمد بن السید مهدی بن حیدر الصفوی الموسوی الکشمیری المولود سنه 1321. طبع سنه 1371. و معه «تکمیل المرام» له.
فی ترجمه أحوال ابی مسلم المروزی الخراسانی الاصفهانی صاحب الدعوه و مؤسس الدوله العباسیه المقتول سنه 137. ذکر المولی مطهر بن محمد المقدادی فی رساله «رد الصوفیه» المؤلفه سنه 1060 أنه مما کتب فی هذا الموضوع فی عصره تقویه و تأییدا للسید میر لوحی المصر علی ذم ابی مسلم.
للسید نثار حسین العظیم آبادی المتوفی سنه 1338.
لمیرزا محمد الاخباری المقتول سنه 1232. طبع بالبصره، و ذکر فیه سلسله نسبه و شجرته الی الامام الجواد علیه السلام.
للشیخ الشریف المیرزا محمد جواد بن المیرزا محمد رضا الواعظ الدارابی الشیرازی المولود سنه 1309، استدلالی مبسوط. و له ترجمته الی
ص: 77
الفارسیه اسمها «کشف المقنعه عن وجوب الجمعه». و له أیضا الرساله المطبوعه الفارسیه الموسومه ب «مروارید غلطان برای جمعه گذاران» و الموسوم أیضا ب «النجعه فی صلاه الجمعه» و المطبوع سنه 1368 فی شیراز مع مقدمه لمحمد جعفر المعتمدی الدارابی.
للشیخ حسین بن مفلح الصیمری، مر فی ج 2 508. نسخه منه عند بعض العلماء فی تبریز. أوله «الحمد للّه رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین، و بعد فقد التمس منی بعض الاخوان أن أجرد له نیات العبادات فی صیغ العقود و الایقاعات عن أرکانها و أحکامها فأجبت مطلوبه رعایه للایمان فی رضاء الرحمن و اللّه المستعان و علیه التکلان» و ذلک فی فصلین و خاتمه، الاول فی العبادات ...
فارسی للسید حسین بن نصر اللّه عرب باغی المعاصر. مطبوع.
فی بیان شهاده وهب بن عبد اللّه الکلبی فی یوم الطف بکربلا بلغه اردو، للسید ابی الخلیل راحت حسین الرضوی المعاصر البهیکپوری المولود سنه 1306.
فارسی فی معرفه التقویم و أرقامه، للمیرزا محمد طاهر بن عبد الظاهر الاردبیلی نزیل النجف، ألفه باصفهان سنه 1331 و طبع بها فی تلک السنه فی 78 صفحه، و رتبه علی مقدمه و ثمانیه عشر فصلا و خاتمه. أوله «شکر و سپاس و ثنای بی قیاس پادشاهی را سزاست که».
أوله «الحمد للّه ولی الحمد ... أطال اللّه بقاء الاستاد ... فاننی مثبت بتوفیق اللّه عز و جل ...
طرفا من المقال ... من الدلائل علی ایمان ابی طالب ... فمن الدلیل علی ایمانه». ضمن مجموعه فیها 32 رساله کلها بخط واحد کتب بعضها فی اصفهان و بعضها فی المشهد الرضوی، و هو تلمیذ المولی عبد اللّه التستری الشهید ببخاری سنه 997 و یروی عنه السید حسین بن حیدر.
فی تفسیر سوره الماعون فارسی، و هو الجزء الثانی من کتاب «نتیجه المیزان» المختصر من أصله الموسوم ب «میزان العلم» فی وجوب تعلم القرآن و تعلیمه.
تألیف الشیخ عبد العظیم المعروف بشیخ العلماء الصدوقی الاردبیلی المعاصر، المطبوع سنه 1367، و علی ظهره فهرس سائر تصانیفه البالغه 43 تصنیفا.
للسید محمد بن السید مهدی بن السید صالح الکشوان الکاظمی القزوینی، تعرض فیه لمحمد اسعاف النشاشیبی فی کتابه «الاسلام الصحیح». طبع بمطبعه العرفان فی صیدا سنه 1368 فی 156 صفحه.
فارسی مر بعنوان «دلائل الرجعه» تألیف الشیخ حسن العلامی الکرمانشاهی لکن نسبه فی المطبوع الی غلام علی العقیقی الکرمانشاهی.
فارسی فی اثبات الرجعه ردا علی کتاب «اسلام و رجعت»، ألفه الحاج السید احمد بن عنایه اللّه الحسینی الزنجانی القمی المسکن المعاصر المولود سنه 1308. ذکره فی فهرس کتبه.
فی الصنعه، لجابر بن حیان الصوفی المتوفی سنه 200 کما ذکر فی آخر کتابه الرحمه. ذکره ابن الندیم فی ص 501. قال السید ابن طاوس فی الباب الخامس من کتابه «فرج المهموم»: فصل و ممن وقفت علی کتاب النجوم منسوبا الیه من علماء
ص: 79
الشیعه جابر بن حیان صاحب الصادق صلوات اللّه علیه، و لیس فی الفهرست و النجاشی ذکر جابر بن حیان. الی قوله: و قد ذکره ابن الندیم فی رجال الشیعه و أن له تصانیف علی مذهبنا- انتهی.
أرجوزه للسید هادی بن السید حسین الصائغ البحرانی المولود فی النجف سنه 1302. عنده بخطه کما کتب فهرس أراجیزه. کان نزیل المسیب و عالمها المبعوث من قبل السید ابی الحسن الاصفهانی، توفی بها یوم الثلاثاء الثالث و العشرین من المحرم سنه 1377 و أقیمت له الفواتح و ترجم فی عده جرائد.
شرح له للمولی عصمه اللّه السهار نفوری المتوفی سنه 1029. ترجمه فی تذکره بی بها ص 208.
لجابر بن حیان، ذکره ابن الندیم فی الفهرست.
فی أحادیث فضل قم و فضل زیاره مشهد فاطمه بها. فارسی طبع فی 16 صفحه فی سنه 1348 و هی سنه منع الزوار عن التشرف الی العتبات المقدسه.
و ذکر فی آخره قصیده «شرفنامه» فی مدح قم.
أولها:
یا رب بحق پرده نشین دیار قم
پاکیزه گوهر صدف اعتبار قم
و یأتی «مینودر» أی باب الجنه.
و اسمه الفارسی «مینودر» فی تاریخ قزوین، یأتی فی حرف المیم.
ترجمه بالانکلیزیه القس ویلیام م ملر و طبعته الجمعیه الملکیه الاسیویه.
ص: 80
رساله فی الربا فی قرب ثلاثه آلاف بیت، للحاج الشیخ عبد الرحیم بن عبد الرحمن الکرمانشاهی مؤلف «دقائق الاصول»، عند ولده الحاج الشیخ هادی الذی توفی سنه 1377 کما ذکره لی شفاها.
أرجوزه فی مدح صاحب الزمان علیه السلام و بعض سیرته و ظهوره، لکنه ناقص من آخره. للسید مهدی بن السید علی الغریفی البحرانی النجفی المتوفی سابع ذی الحجه سنه 1343، و لقد رأیته بخط ناظمه ضمن کتبه.
فی تفضیح البابیه و کشف بدو أمرهم. للحاج فتح اللّه بن عبد الرحیم الیزدی المتخلص بمفتون، کان مدرس الفارسیه فی حیدرآباد دکن. فرغ من تألیفه و طبعه سنه 1371. و له «آصف نامه» و «سلطان العلوم» و «راه راست».
أو «الحلیات» فی تراجم أدباء الحله الفیحاء قدیما و حدیثا حتی العصر الحاضر، للخطیب البارع الشیخ محمد علی بن الشیخ یعقوب بن الحاج جعفر بن الشیخ حسین الحلی النجفی المولود سنه 1312. ترجم فیه کثیرا منهم لکنه نهب ما کتبه ضمن ما نهب منه فی سنه 1335 کما حکاه لنا، ثم جددها فی عده أجزاء قد بلغت عدتهم الی سبعین ترجمه، و ذکرناه بعنوان «الحلیات» فی ج 7 ص 79.
فی علم النجوم، کبیر فی ثمانیه اجزاء، سته منها بالفارسیه بالحمره بین السطور: طبائع البروج، المسائل، الموالید، الاختیارات، تحویل سنی العالم. هو تألیف الشیخ ابی الحسن علی بن ابی الرجال الشیبانی الکاتب. نسخته فی الرضویه، و الجزء السابع و الثامن الغیر المترجم بخط السید اسماعیل الموسوی المعلم الشهیر بملاباشی (1305) کان فی بعض المکتبات.
ص: 81
و الرد علی الکشفیه الشیخیه، لبعض المتأخرین لم یعرف اسمه، و هو فی مجلدین رأیت أولهما فی مکتبه السماوی. أوله «الحمد للّه الاحد الصمد المنزه عن المشابهه و المجانسه». رتبه علی عشره فصول، توجد خمسه منها فی مجلده الاول الذی یحیل فیه الی المجلد الثانی.
للسید علی رضا بن السید محمد الریحان الحسینی الحسنی الیزدی نزیل طهران المولود سنه 1330. طبع مرتین.
الموجود فی المدرسه الحسنیه بالموصل کما فی فهرس مخطوطاتها ص 122. هو المصائد و المطارد لکشاجم.
دیوان شعر شرف الدین الحسینی مدیر «نسیم شمال» و منشئها. طبع بطهران سنه 1338.
نظیر «گلستان»، لحسین قلی خان ابن مصطفی قلی خان ابن حاج شهباز خان گلهر الکرمانشاهی. جده المنسوب الیه مسجد شهباز، توفی سنه 1257، و المؤلف ولد سنه 1247، ترجمه «مجمع الفصحاء» 2/ 152 فی سنه 1274 و ذکر تصانیفه فی هذا التاریخ.
أحد الدواوین الاربعه لاشرف المراغی المذکور فی ج 9 ص 78.
ترجمه الی الفارسیه لکتاب «المرأه المسلمه»، ترجمه السید مفید الملتجی الخلخالی المتوفی حدود سنه 1350. مطبوع، و طبع له أیضا «تمدن در اسلام».
ص: 82
فی الصنعه، لجابر بن حیان، ذکره ابن الندیم فی ص 501.
مجلد فی متفرقات شبه الکشکول عند السید شهاب الدین النجفی التبریزی نزیل قم کما کتبه الینا.
لبعض أصحابنا، ذکره الشیخ ابراهیم بن عامر بن علی العبیدی المالکی المؤلف ل «قلائد العقیان فی مفاخره دوله آل عثمان» فی سنه 1098، فانه قال فی مقدمه کتابه «عمده التحقیق فی بشائر آل الصدیق»: ان شیخ الاسلام ابن حجر ألف الصواعق المحرقه فعارضه بعض الرفضه بکتاب سماه «البحار المغرقه للصواعق المحرقه» فأخذتنی الغیره السنیه فألفت هذا الکتاب ردا علی من زعم الغرق فی البحار و سمیته ب «عمده التحقیق».
أقول: قد ألف القاضی نور اللّه الشهید سنه 1019 فی رد الصواعق کتابه الذی سماه ب «الصوارم المهرقه»، و قد طبع الصوارم فی هذه السنه 1367 مع مقدمه مبسوطه للسید جلال المحدث الارموی بطهران.
انها تشمل ازهاق الروح لکل ذی نفس أم لا. للحاج السید محمد بن السید اسد اللّه بن السید عباس الحسینی الاشکوری النجفی المولود بها فی شهر ذی الحجه سنه 1320 نزیل مشهد الرضا علیه السلام.
لابی حنیفه احمد بن داود الدینوری صاحب الاخبار الطوال، ذکره ابن الندیم فی الفهرست ص 116.
مقالات انتقادیه للسید سبط الحسن الفتحپوری، ذکر فی النقباء ص 152.
ص: 83
للسید مرتضی الرازی صاحب «تبصره العوام»، کما نسبه الیه مؤلف «تاریخ أولاد الاطهار» عند النقل عنه کرارا، منها فی ص 91 فیظهر وجود النسخه عنده.
فارسی ألفه عبد الوهاب بن محمد رفیع الالهی فی سنه 1164، عند عمادزاده الاصفهانی منشئ «روزنامه خرد».
فارسی للمولی محمد جواد بن الحاج محمد حسن الاصفهانی المجاز من صاحب الجواهر سنه 1265، بخط المؤلف عند ولده المولی علی محمد نزیل طهران. مرتب علی مجالس فی آخر کل مجلس یذکر بعض المصائب، و هو بعد فی المسوده یحتاج الی التبییض و التهذیب. ذکر فی أوله أنه ألفه بعد «بساتین الریاحین» و «کنوز اللالی» و «السراج الوهاج» کلها فی الاصول و کتاب «الریاحین» فی الفقه. أوله «حمد بی حد حمید بی حدی را سزد».
خرج من هذا المجلد ثلاثون مجلسا کلها فی تفسیر سوره الفاتحه کل آیه منها فی عده مجالس. و یظهر من نقل ولده المذکور أن مجلدا آخر من بحر البکاء فی مجالس فی تفسیر سوره یوسف و ثالث فی تفسیر سوره الواقعه و رابع «بحر البکاء الفاطمیه» فی أحوالها علیها السلام.
للسید جعفر بن محمد بن جعفر بن العلامه السید راضی الاعرجی النسابه المتوفی سنه 1332، ذکره فی کتابه «نفحه بغداد».
للمیرزا حسن الزنوزی صاحب «ریاض الجنه»، ذکره بعض الافاضل و قال انه موجود فی مکتبه الحاج حسین آقا الملک بطهران، و یظهر منه أنه غیر کتابه «بحر العلوم» فی سبع مجلدات.
ص: 84
فقه استدلالی مبسوط فیه استطرادات کثیره، للمولی عبد الصمد الهمدانی الحائری الشهید فی سنه 1216 مؤلف «بحر المعارف» المطبوع. رأیت المجلد الخامس منه بخط مؤلفه و هو من أول التیمم الی آخر تطهیر الاوانی، کتب فی آخره أنه یتلوه فی المجلد السادس کتاب الصلاه. و هو من موقوفه الشیخ عبد الحسین الطهرانی.
و رأیت المجلد الاول منه الی آخر الوضوء، فی آخره «تم الجزء الاول من بحر الحقائق و یتلوه فی الجزء الثانی فی بیان الغسل». و النسخه بخط محسن بن رحیم کتبه بشیراز سنه 1227 من موقوفه الشیخ عبد الحمید الفراهانی بکربلا.
و مجلد من الطهاره أوله «المقصد الثانی فی النجاسات و الطهارات» و لعله بخط المؤلف، عند السید شهاب الدین، و عنده أیضا المجلد الخامس کما کتبه الینا فی مسائل الصلاه أوله «الحمد للّه علی نعمائه و أشکره علی آلائه». و لعله المجلد السادس کما ذکرناه.
و سابع مجلداته فی أفعال الصلاه الی مباحث السلام، یوجد فی مکتبه امیر المؤمنین علیه السلام فی النجف.
فی الفقه، للسید ابراهیم بن الحسین الحسینی، أحال فیه الی کتابه «تنقیح المسائل». توجد نسخته فی مکتبات بروجرد.
ذکرته فی ج 3 ص 41 ثم رأیت فی طهران تمام المجلدات منه غیر العاشر و الثالث عشر عند سبط المؤلف الحاج میرزا ابو تراب بن ابی القاسم بن المولی محمد تقی الشهید. أوله «الحمد للّه الذی نزل علی عبده الکتاب و جعله للعالمین بشیرا و نذیرا». فرغ من مجلده الاول سنه 1265 و فرغ من مجلده السابع عشر سنه 1266، و کتب بعض ولده علی ظهر کتابه «مفتاح البکاء» الفارسی أنه توفی المؤلف فی سنه 1283.
فی الاخلاق و غیره، کبیر فی اثنی عشر مجلدا. للمیرزا تقی خان
ص: 85
دانش ابن المیرزا حسین الوزیر التفریشی المولود حدود سنه 1288، ترجمه رشید الیاسمی فی «ادبیات معاصر» ص 48.
للشیخ محمد بن یونس بن الحاج راضی بن شویهی. أول مجلده الاول «الحمد للّه الذی أوجد الخلق من العدم». و هو الی آخر النواهی، فرغ منه فی النجف سنه 1200، و النسخه بخطه عند السید محمد بن السید نعمه اللّه التستری النجفی.
و عنده أیضا المجلد الثانی بخط المؤلف من العام و الخاص الی خبر المتواتر. أوله «الحمد للّه الذی جعل الکتاب حجه للعباد و سبیلا الی الرشاد» فرغ منه فی النجف سنه 1201.
فی الفقه فی عده مجلدات، مجلده الرابع فی الصلاه علیه اجازه المولی احمد بن مهدی النراقی لمؤلفه و هو المولی محمد رسول بن عبد العزیز الکاشانی.
و له «تحفه الصائمین» الفارسی، رآهما السید محمد الجزائری ثم أرانی النسخه بخط المؤلف و قد فرغ منه سنه 1247 و ذکر أنه أبسط تصانیفه.
و رأیت اجازه النراقی مفصلا یذکر فیها مشایخه الخمسه(1) والده و الوحید و بحر العلوم و صاحب الریاض و کاشف الغطاء و المیرزا مهدی الشهرستانی، و تاریخ الاجازه سنه 1241، و وصفه فیها ب «العالم المؤید و الفاضل المسدد البارع التقی و الفطن المتقی المولی محمد رسول».
و فی أول الصفحه کتب السید محمد تقی بن عبد الحی الپشت مشهدی تقریظا مصرحا باجتهاد المؤلف تاریخه سنه 1258 و هی سنه وفاته.
و الکتاب مجلد کبیر ضخم بخط دقیق لم یتجاوز الساتر من مقدمات الصلاه، و فی بحث القبله فی حدیث الصلاه الی أربع جهات الذی فی سنده اسماعیل بن عباد حمله المصنف علی کافی الکفاه الوزیر و ناقش فی تشیعه و أنه من الامراء و غیر ذلک، و تنبه
ص: 86
علی خطائه ولد المؤلف محمد بن محمد رسول فکتب بخطه فی الهامش ذلک ثم صحح الحدیث ببیانات یظهر منها مهارته فی الرجال و دعا لوالده بطاب ثراه.
مقتل بالاردو طبع بلکهنو مرتین فی عصر أمجد علیشاه، ألفه المولوی امداد علی بن احمد علی کیرانوی اللکهنوی المتوفی سنه 1290، ذکره فی «تذکره بی بها» ص 12.
المذکور فی ج 3 ص 49، طبع بالهند کما فی دانشمندان ص 31.
فی التجوید و القراءات السبع، للمولی محمد علی بن حسن علی الکوهساری المعروف بعلی القاری، فارسی مرتب علی ثمانیه أبواب و خاتمه، منضم مع «حیاه القلوب» له المکتوب هو فی سنه 1117 فی مکتبه المجلس کما فی فهرسها ج 3 ص 7.
ذکرناه فی ج 3 ص 51، هو نظیر «کلیله و دمنه»، من آثار عصر السامانیه، ترجمه من البهلویه الی الفارسیه الشاعر المعروف بکسائی المروزی فی حدود سنه 600 و طبع بمطبعه أرمغان، راجعه.
فارسی فی تقویه الباه و علاج العنن، مطبوع بایران کما سمعت.
و أقول: یحتمل أنه «الخرقه» الذی کتب فی خاتمته مرتضی قلی شاملو بن حسین قلی خان شاملو قورچی باشی، و قد مر «الخرقه» المرتب علی ثلاثین بخیه فی ج 7 ص 149.
رساله فی البداء للحاج میرزا شهاب الدین بن فخر الدین بن الحاج مولی محمد بن احمد بن مهدی بن ابی ذر النراقی الکاشانی المتوفی بها فی 26 شوال سنه 1350 و حمل الی قم قرب مقبره المحقق المیرزا القمی. ألفه سنه 1340 و کان
ص: 87
رحمه اللّه من شرکائنا فی الدرس و البحث و استجاز منه السید شهاب الدین.
فی أصول الفقه، للمیرزا هاشم بن الحاج محمد الآملی نزیل النجف المولود حدود سنه 1323 تلمیذ الشیخ عبد الکریم بقم و الآیات النائینی و الاصفهانی و العراقی فی النجف. طبع مجلده الاول الی مبحث الضد فی النجف سنه 1370، من تقریر بحث العراقی.
المنسوب الی الصدوق و بسطنا القول فیه فی ج 5 ص 33 و 11 ص 37، للمولی حبیب اللّه بن الشیخ زین العابدین القمی نزیل زیوان المتوفی بها فی سنه 1359. و له «جوامع الخیرات» الموجود بخطه أیضا کما ذکرناه فی ج 5 ص 250.
لبدیع نکار مهدی بن مصطفی بن الحسن الحسینی التفریشی اللاهوتی المولود سنه 1279، ألفه سنه 1346 مرتبا علی ثمانیه أبواب و طبع مع «بدائع الانساب» له و طبع سنه 1319 ش.
فارسی للمیرزا مصطفی الطبیب الاصفهانی ابن المیرزا عقیل العلوی الحکیم الالهی و الطبیعی، کان تلمیذ الحکیم الدکتور طولوزون طبیب الحضور للسلطان ناصر الدین شاه، فألف هذا الکتاب من تقریر أستاذه باسم ناصر الدین شاه. نسخه منه بخط أسد اللّه بن الشیخ محمد رضا الدزفولی فرغ من کتابتها سنه 1300 فی مکتبه الشیخ قاسم محیی الدین.
فی اللغات المعربه من الاصل الفارسی، للسید علی بن محمد علی الحسینی المیبدی نزیل کرمانشاه المتوفی بها فی سلخ المحرم سنه 1313، أوله «الحمد للّه الذی أظهر براهین حکمه باختلاف اللغات». بدأ بتسع مقدمات فی بیان
ص: 88
التعریب و جوازه و فائدته و أنحائه، ثم شرع فی ذکر اللغات مرتبا علی الحروف أولا و ثانیا و ثالثا، فرغ منه فی یوم الاحد 26 ربیع الاول سنه 1287 و طبع بمباشره ولده القائم مقامه السید محمد فی سنه 1362.
لابی ریحان البیرونی صاحب «الآثار الباقیه»، ینقل عنه السید حسین الاخلاطی فی «ذخائر الاسماء»، و کذا ینقل عنه محمود بن محمد الدهدار فی «جواهر الاسرار» الذی هو مختصر الذخائر.
فارسی فی تواریخ القاجاریه و خاصه وقائع الشاهزاده محمد ولی میرزا ابن فتحعلی شاه و والی سمنان، للمیرزا محمد علی بن میرزا محمد رضی المتخلص بهمدم السمنانی و الملقب بوقایع نگار لمحمد ولی میرزا المذکور، کما فی مجمع الفصحاء ج 2 ص 571.
لابی جعفر النیسابوری، ذکره ابن شهرآشوب فی المعالم فی باب الکنی.
فی علم التجوید، للشیخ عبد المحسن بن الشیخ محمد بن الشیخ مبارک اللویمی البلادی الاحسائی المتوفی بسرجون حدود سنه 1250، عند عبد الهادی ابن میرزا محسن الفضلی فی البصره.
أرجوزه فی مباحث الاستصحاب، للشیخ عبد الرحیم بن محمد علی التستری المتوفی بالنجف سنه 1313، فی خمسمائه بیت. عند الشیخ حسین المهرجانی.
یقول فیها:
جمعته لاخوتی أولی الحجی
سمیته مستعجلا بدر الدجی
ص: 89
الی عصر المؤلف المتوفی سنه 1250، و هو بعض مصادر نیل الوطر، و هو للقاضی الحافظ محمد بن علی بن محمد بن عبد اللّه ابن الحسن الشوکانی الخولانی الصنعانی، ولد بشوکان من بلاد خولان فی نهار یوم الاثنین 28 ذی القعده سنه 1173 کما أرخ نفسه فی ترجمته فی هذا الکتاب، و ذکر فی ترجمه أبیه تمام نسبه الی آدم. و کتابه هذا فی التراجم لمن بعد القرن السابع، و قد أحال الیه فی کتابه المطبوع الموسوم ب «العقد الثمین فی اثبات وصایه أمیر المؤمنین علیه السلام»، و ترجمه ابن زباره فی نیل الوطر 2/ 297، و ینقل فیه عن «البدر الطالع» جمله من التراجم و ذکر أنه توفی حاکما بصنعاء ج 2 سنه
1250 عن ست و سبعین سنه و سبعه أشهر و قال انه ترجم فی البدر الطالع مشایخه و مقرواته و تلامذته و من امتدحه و تصانیفه.
فی تواریخ المشهد المقدس الرضوی، و هو المجلد الثانی من «أنجم فروزان» الذی هو فی تواریخ مشهد المعصومه بقم، کلاهما لمیرزا عباس بن المیرزا محمد بن المیرزا علی اکبر الفیضی. طبع فی سنه 1364.
ترجمه و شرح للآلی المنثوره و الکلمات القصار المأثوره عن امیر المؤمنین علیه السلام بالنظم الفارسی الرائج، نظمه الشاعر الشهیر بابن الساوجی ابو المحاسن محمد بن سعد بن محمد النخجوانی و فرغ من نظمه سنه 732 و طبع باسلامبول سنه 1315. قال فی نظم قوله علیه السلام «اخوک من واساک فی الشده».
کسی باشد تو را یار و برادر
که در سختی تو را یار است و یاور
لجابر بن حیان، ذکره ابن الندیم فی الفهرست ص 500.
فی نقد الشعر، لابی المظفر أسامه بن مرشد بن علی بن مقلد الشیزری المولود سنه 488 و المتوفی سنه 584. یظهر من مقدمه طبع کتابه «الاعتبار».
ص: 90
فی تفسیر سوره الفاتحه، للشیخ حسین علی خان بن الشیخ علی خان بن علی خان زنکنه. أوله: «فاتحه مصحف کلام حمد و سپاس ایزد سخن آفرین». عین فی أوله رموزا لمصادره و هی هذه: ف للکشاف، ر لتفسیر القاضی، ن لمجمع البیان، ع لجوامع الجامع، ی للرازی، ج لمنهج الصادقین، فی للصافی، ین لنور الثقلین، مه لتفسیر الائمه، یب لغرائب القرآن.
لیس فی النسخه تاریخ الشروع أو الفراغ، و هی بخط السید معز الدین محمد المهدی الحسینی القزوینی الحلی المتوفی سنه 1300، فرغ من کتابتها و وقفها لاهل العلم فی سنه 1244، و هی عند السید شهاب الدین بقم.
یظهر من أثنائه أن له تألیفات کثیره أخری، و قد تعرض عند تفسیر «أنعمت علیهم» لبیان النعم الظاهره و الباطنه و ذکر شطرا من مباحث الهیئه و النجوم و غیرهما مما یدل علی تبحر المؤلف، و والده الشیخ علی خان زنکنه کان وزیرا لشاه سلیمان و مات فی سنه 1101.
المختصره فی ثمانیه و عشرین بیتا، للشیخ عبد علی بن ناصر المعروف بابن رحمه الحویزی.
أولها:
قلبی و طرفک منصوب و مکسور
کلاهما مطلق منا و مأمور
آخرها:
لا ینفع المرء تدبیر یهذبه
الا اذا عضد التدبیر تقدیر
قال فی آخر کتابه «المعول»: و لنختم الکتاب بأبیات قصیده من أشعارنا تشتمل علی أنواع من البدیع. و النسخه بخط ابن اخ الناظم الشیخ ناصر بن سعید بن ناصر فی سنه 1063 عند السید محمد علی الروضاتی باصفهان.
لبعض العلویین، ینقل عنها السید علی خان المدنی فی تصانیفه.
ص: 91
للشیخ ابراهیم الکفعمی و شرحها بنفسه (1)، یوجد فی النجف عند الطالب فی الثانویه الشاب المقبل صاحب بن احمد سبع المعمار النجفی الوائلی، ناقص من أوله قلیلا و من آخره کذلک، عده أبیاته مائه مطابق «جید المدح» و عده الانواع البدیعیه المذکوره فیها مائه و خمس و تسعین نوعا مطابق ل «والی البدائع»، و من شعره فی أواخره:
صلی علیک اله العرش ما همرت
سحب الغمام بمنهل و منسجم
فزنا بشرعته و الشرک منه قضی
دیونه بعلی المرتضی الحکم
علی منه کموسی فی القیاس سوی
أمر النبوه و الارسال للامم
و یسبق الفعل منه القول لونویا
حتما و لم یک فی حرب بمنهزم
و شرحه بنفسه فی سنه 874 مطابق «اول سنین التصنیف»، و قال فی آخر الشرح:
اللهم و اذ وفقتنا للدخول فی أبواب الختام و دفعتنا للوصول الی تتمه النظام فاجعل هذه المدحه لنبیک علیه السلام ذریعه الی شفاعته یوم القیام.
فی اثبات امامه أمیر المؤمنین علیه السلام، للمیرزا ابی القاسم الشریفی الذهبی مؤلف «آیات الولایه» و المتوفی سنه 1286.
للسید الفاضل الادیب البارع الحاج المیرزا زین العابدین بن العلامه الحاج السید جواد بن المیرزا علی رضا الحسینی الرضوی القمی المتوفی بعد قلیل من عوده عن النجف الی ایران فی حدود سنه 1327. و القصیده العلویه انشأها أستاده العلامه شیخنا الشیخ محمد طه نجف بعد قضائه لمناسک الحج الذی رزقه اللّه تعالی ببذل بعض التجار، و هو العبد الصالح الحاج خلیل الشهر بانلی التاجر المحترم فی الحله رحمه اللّه، فأنشأ الشیخ فی طریق العود الی النجف القصیده الغراء البالغه الی نیف و عشرین بیتا، مطلعها:
ص: 92
تمام الحج أن تقف المطایا
علی أرض بها النبأ العظیم
وصی محمد و أخوه منه
کهارون یقایس و الکلیم
الی قوله فی آخرها:
و سوف یبیدهم سیف ابن طه
هو المهدی و النبأ العظیم
و لما جلس الشیخ لتهنئه الورود قرئت القصیده علی الواردین، و کان تلمیذه السید الشارح من السامعین لها، فأشار الیه الشیخ بأن یشرحها، فامتثل السید أمر الشیخ و شرحها و أسمی أولا شرحه ب «السیف المنتضی علی عدو المرتضی»، و لما طالعه الادیب الفقیه الشیخ عبد الهادی شلیله البغدادی الذی کان من أجلاء تلامیذ الشیخ أیضا و له أرجوزه المنطق و توفی سنه 1333، قرظ علیه نثرا بلیغا و نظم رباعیه و هی قوله:
هذا الکتاب حوی بدیع دلائل
شهدت بنص المصطفی للمرتضی
أضحی لالسنه الحواسد قاطعا
فلذاک قد سموه سیفا منتضی
لکنه عدل السید الشارح عن هذا الاسم و کشطه بخطه و کتب بدله «البراهین الجلیه». و قد کتب هذه النسخه بخطه فی بلده سرمن رآها فی سنه 1321 و ألحق بآخرها قصیده ابن الحاج التی مطلعها:
یا صاحب القبه البیضاء فی النجف
من زار قبرک و استشفی لدیک شفی
و النسخه عند المیرزا ابی الفضل بن المولی محمود الواعظ ابن محمد حسین الزاهد القمی نزیل طهران و امام الجماعه بالجامع العتیق بها.
و قد شرح هذه القصیده السید مهدی البحرانی أیضا بأمر أستاده الناظم و سماه «الدره النضیده فی شرح القصیده».
کتاب علمی أدبی انتقادی روائی، للشیخ المعاصر عبد الواحد الانصاری ابن الشیخ میرزا آقا التستری النجفی نزیل العماره. طبع جزؤه الاول فی 72 صفحه فی سنه 1352.
فی اثبات رجحان التعزیه و الشبیه
ص: 93
و نقض شبهات مؤلف «صوله الحق» للشیخ عبد الکاظم بن محمود الغبانی نزیل الشنافیه المعاصر المولود سنه 1307، فرغ منه فی سنه 1345 و قرظه الشیخ محمد حسین کاشف الغطاء.
فارسی لشریعه السنکلجی، طبع مع «کلید فهم قرآن» له.
ترجمه لکتاب «بشارات احمدیه» الفارسی المطبوع فی سنه 1314، و قد ذکرناه فی ج 3 ص 112. ترجمه الی الاردویه المولوی محمد محکم الدین، و طبعت الترجمه فی هامش الاصل فی التاریخ.
فی الادب نثرا و نظما، للمیرزا سنکلاخ الکاتب الخطاط العارف الشاعر الخراسانی المتوفی بتبریز سنه 1294 عن مائه و عشره سنین کما فی المآثر ص 216 أو عن مائه و عشرین سنه کما یظهر من المجلد الثانی من تذکره الخطاطین له.
ألفه أوان کونه فی اسلامبول و فرغ منه سنه 1276. أوله «بر ضمیر دراک و خواطربی آک این فقرات پاک از در تابناک».
کان عند السید شهاب الدین و معه «درج جواهر» أیضا له و «مجمع الاوصاف» فی ترجمه سنکلاخ لبعض تلامیذه و هو نجف قلی خان التبریزی.
قصه مطبوعه فی أربع مجلدات، ترجمها الی الفارسیه المیرزا حسن خان و طبع بمؤسسه خوار.
فی تخلیص علم الاصول عن الزوائد و الفضول (1)، للسید محمد بن محمود الطهرانی العصار نزیل مشهد الرضا و المتوفی بها سنه 1356، عربی و فارسی فرغ منه فی طبس خراسان سنه 1341. و النسخه بخطه فی الرضویه، و کتب بعده «تخلیص الفرائد».
ص: 94
هو من مصادر أعیان الشیعه کما ذکر فی أول مجلداته و نقل عنه فی الجزء التاسع و المجلد العاشر منه فی ص 26 ترجمه احمد بن المتوج و ذکر أن المؤلف تبع فی ذلک صاحب الروضات، فیظهر أنه من المعاصرین لکنه لم یذکر اسمه.
ترجمه لکتاب «عیون أخبار الرضا» الی الفارسیه، للمولی محمد صالح بن محمد باقر القزوینی الروغنی مؤلف «ترجمه نهج البلاغه» المذکور فی ج 4 ص 145. ذکر فی أوله بعد الخطبه المختصره اسم المترجم و اسم عیون الاخبار الی قوله «حسب الامر بعض دوستان نوشته شد بعبارت واضح قریب بسیاق عبارت کتاب و مسمی شد ببرکات المشهد المقدس چون در آن مکان شریف رقم زده شد» و أول الترجمه «حمد و سپاس خدای را که واحد قهار و عزیز جبار و رحیم غفار».
یوجد فی طهران فی مکتبه السید محمد المشکاه نسخه ناقصه تنتهی الی آخر الباب التاسع و الستین منه.
اشتری نسخته السید جلال الدین المحدث الارموی من الشیخ رستم بن فضل علی المولود سنه 1289.
للسید جعفر بن محمد بن جعفر بن راضی الاعرجی النسابه المتوفی سنه 1332، ذکره فی کتابه «نفحه بغداد».
منظوم فارسی فی الفقه من أول المیاه الی صلاه المسافر مبیضه ثم الی آخر الامر بالمعروف و النهی عن المنکر مسوده. للشیخ محمد علی بن شیر علی البروجردی السهوری من قری بروجرد نزیل النجف من سنه 1314 و المتوفی بها سنه 1328.
و النسخه بخطه و علی ظهرها بخطه أیضا سماها «دستور العمل» عند السید آقا التستری مع منظومه رجاله «عده الخلف فی عده سلف»، أوله:
ص: 95
مهر مهرش نامه مشکین طراز
بر سپاس کردگاری گشت باز
الی قوله:
وین یکی برنامه از این خاکسار
اندر این فن نظم شد فهرست وار
شد مبین فقه در او سر بسر
بر طریقی سهل و وجهی مختصر
للمولی عبد الاحد بن برهان الدین بن علی السیرجانی المنتهی نسبه الی حمزه سید الشهداء. أحال الی کتابه هذا مکررا فی تفسیره لسوره الروم الذی ألفه فی حیاه الشاه طهماسب الذی مات سنه 984 و ذکر فیه کیفیه شهاده الشیخ زین الدین فی سنه 966، و یظهر منه أنه من مشایخه، قال ما لفظه: خدا ولی خون شیخ ماست.
فی جواب سؤالات محمد کاظم الکرمانی الملقب برونقعلی، لذی الریاستین الملقب بمونسعلی الحاج میرزا عبد الحسین بن الحاج علی آقا الشیرازی المعاصر مؤلف «الجبر و التفویض» المذکور فی ج 5 ص 85. ذکر فی فهرس تصانیفه فی مقدمه رسائل الشاه نعمه اللّه.
للسید محمد علی بن السید شرف الدین السنقری المعاصر، ألفه فی رد «کشف الحق» الذی طبع سنه 1369.
مختصر فارسی طبع فی عشر صفحات، للسید حسین بن نصر اللّه عرب باغی، ذکرهم من آدم الی نوح و ابراهیم الی النبی الخاتم صلی اللّه علیه و آله و سلم.
للشیخ تقی الدین ابی الصلاح بن نجم الدین بن عبد اللّه الحلبی تلمیذ السید الشریف المرتضی علم الهدی و خلیفته فی البلاد الحلبیه. أوله
ص: 96
«الحمد للّه رب العالمین و صلاته علی خیره النبیین و آله الطاهرین». مرتب علی فصول أولها فی التوحید و آخرها فی المعاد، و یقرب من ستمائه بیت.
و قد أدرجه بتمامه الشیخ ابو محمد الحسن بن ابی الحسن محمد الدیلمی فی کتابه «اعلام الدین» الذی ذکرناه فی ج 2 ص 228، و بعد خروج هذا الجزء من تحت الطبع ظفرنا بنسخه نفیسه من اعلام الدین فی مکتبه السید محمد بن السید صادق الاعرجی البغدادی النجفی. أول الاعلام «الحمد للّه ذی القدره و الجلال»، و هی بخط الشیخ حمزه بن الشیخ محمود الحلی متولی مسجد رد الشمس بالحله، فرغ من کتابتها ضحوه یوم السبت من جمادی الثانیه سنه 1085.
توجد نسخه منه فی مکتبات لندن، و هی عتیقه ذکر فیها اسم المؤلف، و هو ابو الحسین اسحاق بن ابراهیم بن سلیمان بن وهب من بیت الوزاره، اول من استوزر منهم سلیمان بن وهب ثالث وزراء المعتمد الذی مات سنه 279 ثم ابنه عبید اللّه بن سلیمان وزیر المعتضد الذی مات سنه 289، وجد سلیمان ساهویه الواسطی کان من أهل الذمه و قطع حماد الترکی عامل المنصور یده، و من ولده عبید اللّه بن سلیمان ابن دباس النحوی صاحب دیوان الشعر المذکور فی الدال.
و یقال انه بعینه «نقد النثر» المطبوع المنسوب الی قدامه بن جعفر المتوفی سنه 310.
للشیخ رحمه الله الجیلانی نزیل حیدرآباد الهند الذی حج منها فی سنه 1042 و رجع الیها فی سنه 1045. أوله «حمد و ثنای شایسته که حامدان و شاکران حضرت»، رتبه علی مقدمه و سته عشر بابا و سبع عشره فائده و خاتمه، و قد ألفه
باسم حکیم الملک عبد الجبار خان. نسخه منه بخط السید حجه الاسلام الشفتی الاصفهانی عند السید شهاب الدین التبریزی نزیل قم، کتب الینا أن علی ظهر النسخه کتب والده بخطه اجازه له.
اسم لمعرب الرساله الفارسیه فی الحکمه الالهیه التی
ص: 97
هی تألیف المولی رجب علی التبریزی المتوفی سنه 1080، عربها بعد وفاته تلمیذه القاضی سعید و جعل المعرب تاسع الرسائل الاربعینیات التی ألفها القاضی سعید القمی، و قد عرب هذه الرساله ثم نقلها الی الاربعینیات فی سنه 1100 کما ذکر فی ص کر من مقدمه کلید بهشت، فیکون التعریب بین سنتی 1080- 1100.
فی اثبات حقیه الامامیه، للسید محمد صالح بن عضد الدین مسعود دستغیب الحسینی، فارسی أوله «الحمد للّه علی نعمائه». مرتب علی مقدمه و خاتمه بینهما ثلاث مژده: الاولی فی أدله الامامه من القرآن، الثانیه فی نفی غیرهم، الثالثه أدله امام العصر علیه السلام، و الخاتمه فی علائم الظهور. و قال فی فهرس مطالب الکتاب انه یذکر فیه استظهار ظهور الحجه علیه السلام فی یوم السبت العاشر من المحرم سنه 1115، و منه یظهر أن تألیف الکتاب کان قبل التاریخ بسنین، و أحال فیه الی خاتمه رسالته فی «خلق الافعال». و الاسف أن النسخه ناقصه عند السید محمد الجزائری.
للسید عبد الکریم بن السید جواد بن السید عبد اللّه الجزائری التستری المتوفی سنه 1215، ذکر السید نور الدین المعاصر فی کتابه «الشجره الطیبه» أنه رآه بخط المؤلف.
رساله فتوائیه فارسیه بطریق السؤال و الجواب للمیر سید محمد الرضوی الخوانساری الاصفهانی، فی مجلدین صغیرین طبع ثانیهما سنه 1364.
فارسیه فی رد البابیه، للسید محمد حسن المتخلص بالفانی ابن السید حسین بن اسماعیل بن مرتضی الحسینی الیزدی المعاصر و المجاز من الشیخ محمد تقی المدعو بآقا نجفی الاصفهانی. ألفه فی سنه 1320 و طبع
ص: 98
فی 192 صفحه و ذکر فی هامشه بعض تصانیفه الاخر.
و هما قوله تعالی «ما کنت تتلو من قبله من کتاب و لا تخطه بیمینک» و قوله تعالی «هو الذی بعث فی الامیین رسولا منهم یتلو علیهم». و حاصل البرهان أن بروز هذه المعارف التی ملأت الخافقین من هذا الشخص الامی الذی نشأ فی جبال مکه فی عصر الجاهلیه بین مشرکی العرب و أهل العصبیه دلیل قطعی علی کونها معارف الهیه و علوم لدنیه و أن شخصه الشریف مبعوث من قبل الخالق الی المخلوقین.
توجد النسخه منضمه الی «شرح الباب الحادی عشر» الذی ألفه السید صدر الدین القمی شارح الوافیه التونیه، و لعله مؤلف البرهان أیضا، و النسخه عند المحدث الارموی السید جلال الدین نزیل طهران.
فی تفسیر مشکلات الاخبار و بعض الآیات، للشیخ محمد حسن بن عبد اللّه. أوله «الحمد للّه الخالق المنان». رتب المشکلات علی ترتیب کتب اللغه، فجعل الکتاب لحرف آخر الکلمه و فی کل کتاب ثمان و عشرین بابا بعدد حروف أوائل الکلمه، و الموجود منه الی کتاب الدال و باب الجیم «جد»، کان المؤلف فی أواخر القرن الثالث عشر و هو متأخر عن صاحب القوانین.
فارسی لعباس کدیور مؤلف «تاریخ گیلان» المطبوع سنه 1319 شمسیه.
فارسی کبیر فی رد مذهب النصاری، ألفه السید حسین بن علی اکبر القزوینی الموسوی، مرتبا علی خمسه أبواب أولها فی التوحید، بدأ فی أوله بقصیده فی مدح السلطان محمد شاه القاجار، و فرغ من تألیفه فی قزوین فی ذی الحجه سنه 1257، و النسخه فی مکتبه العسکری بسامراء.
ص: 99
فی تذکره الشعراء، هو بعینه «لباب الالباب» للعوفی المؤلف فیما بین سنتی 617- 625، لکنه انتحله بعض المعاصرین للسلطان اکبر شاه الهندی فصدره باسم السلطان و أهداه الیه طمعا فی حطامه. و النسخه هذه توجد فی مکتبه مجد الدین بن صدر الافاضل فی طهران.
من مثنویات وصال الشیرازی، نقل بعضه فی «مجمع الفصحاء» ج 2 ص 541.
للامام ابی الحسن علی بن زید البیهقی، ذکره فی فهرس تصانیفه فی معجم الادباء.
کتاب فی أصول الفقه للمولی محمد جواد المجاز من صاحب الجواهر و مؤلف «بحر البکاء» الذی ألفه بعد هذا الکتاب کما مر.
للشیخ اسد اللّه الکلبایکانی مؤلف «شمس التواریخ»، عده فی خاتمه الکتاب من تصانیفه.
فی الصنعه لجابر بن حیان، ذکره ابن الندیم فی الفهرست ص 501.
اسم لمقدمه «گلزار یوسفی».
لناصر خسرو العلوی، ذکر فی فهرس تصانیفه فی مقدمه طبع کتابه «وجه دین».
ص: 100
للمیرزا فرصت مؤلف «آثار العجم»، و هو فارسی مطبوع، ذکر فی مجله «ارمغان» ج 2 عدد 8 و 9 ص 43، و هو اسم دیوانه.
و هو علی حذو الکشکول للبهائی، للحاج الشیخ هادی بن المولی حسین بن محسن البیرجندی القائنی المطبوع دیوانه سنه 1354 و فی مقدمته ترجمه الناظم و تصانیفه، ولد سنه 1277 و توفی سنه 1366.
فی ترجمه أحوال بایزید البسطامی، تألیف اقبال الیغمائی، طبع فی ثمانین صفحه.
هو التفسیر الکبیر للواحدی النیسابوری المتوفی سنه 468 فی جمادی لثانیه کما فی الشذرات ج 3 ص 330، و له «الوسیط» و «الوجیز» کما یأتی، و منه أخذ الغزالی الاسماء لتفسیره. قال: و یروی فی کتبه عن ابن محمش، و هو ابو طاهر احمد بن محمد بن محمش الزیادی. و مر تفسیر الواحدی فی ج 4 ص 319.
لسماعه الصیرفی. ذکره ابن شهرآشوب فی «معالم العلماء».
فی الاخلاقیات، للشیخ محمد المعروف بالادیب الطهرانی نزیل النجف المعمر.
للشیخ حسین بن عبد الرزاق التبریزی الواعظ، ألفه باسم ناصر الدین شاه، فی مقدمه و خاتمه و بینهما خمسون مجلسا، فرغ منه فی 15 جمادی الثانیه سنه 1280. عند السید شهاب الدین بقلم محمد حسین بن عبد اللّه بن علی بن عبد اللطیف المظلوم القراچه داغی.
ص: 101
أول مجلدات «لمعات النور»، طبع سنه 1336.
نسبه فی «شمس التواریخ» الی المولی سلطان علی الگون آبادی المتوفی فی 26 ربیع الاول سنه 1327. قال: و کان هو مرید طاوس العرفاء سعادتعلی شاه الحاج محمد کاظم الاصفهانی المتوفی سنه 1293.
فی أهوال یوم القیامه، و هی الخمسون موقفا کما نطقت بها الاخبار المأثوره عن الائمه الصادقین علیهم السلام، للحاج الشیخ حسین بن المیرزا علی محمد الشیروانی الاصل القمی المولد نزیل طهران و المتوفی بها فی 11 محرم سنه 1336 و له نیف و سبعون سنه. کان فی اصفهان شریک البحث مع آیه اللّه السید محمد کاظم الطباطبائی الیزدی و الشیخ محمد تقی الاقا نجفی عند والد الاخیر الحاج الشیخ محمد باقر الاصفهانی بن الشیخ محمد تقی محشی المعالم، و هاجروا معا عن اصفهان الی العتبات و اشتغلوا علی علمائها فی النجف و سامراء و رجع هو الی طهران مقیما للوظائف فی محله عباس آباد الی أن توفی.
رأیت النسخه بخطه و قد ضاعت صفحتها الاولی عند السید مهدی بن السید عزیز الرضوی القمی نزیل طهران و زوج بنت بنت المؤلف، و کانت بنت المؤلف زوجه الحاج السید عزیز اللّه الطهرانی المعروف بدعانویس المتوفی بها سنه 1322 و رزق منها ابنته هذه المالکه للنسخه بالارث عن المؤلف.
من کتب الاصول الموجوده عند مؤلف «نخب المناقب» کما ذکره مؤلف «الحجج القویه».
لقطب الدین الکیدری محمد بن الحسین بن الحسن البیهقی مؤلف «أنوار العقول» و شارح نهج البلاغه، ینقل عنه مؤلف «نخب المناقب» کما
ص: 102
یظهر من «الحجج القویه» و ینقل عنه زین الدین علی بن محمد البیاضی فی «الصراط المستقیم» الذی ألفه سنه 854.
فی بیان وجود الکلی الطبیعی و اثباته مبسوطا، للسید ابی الحسن ابن محمد هادی الحسینی التنکابنی، فرغ من تألیفه فی 15 ربیع الاول سنه 1255 و فرغ من تبییضه بخطه فی خامس جمادی الثانیه سنه 1255. یوجد فی مکتبه السید محمد المشکاه فی طهران و یقرب مقداره من تبصره العلامه.
أرجوزه فی وصف الصحن الشریف و الروضه و الرواق الحسینیه و العباسیه علی مشرفهما السلام، للسید مهدی بن علی البحرانی الغریفی النجفی المتوفی سنه 1343، نظمها باستدعاء الشیخ علی الجشی البحرانی، أولها:
أحمد رب العرش و الکرسی
و جمله العلوی و السفلی
تقرب من سبعمائه بیت.
فی حیاه الشهید حبیب بن مظاهر الاسدی رضوان اللّه علیه، للشیخ عبد الواحد بن احمد المظفری. طبع سنه 1370، و له «الامالی المنتخه» و طبع أیضا.
فی حیاه سیدنا العباس بن علی علیه السلام، خرج مجلده الاول من الطبع و بقی مجلدان ینشران انشاء اللّه، و هو للشیخ عبد الواحد بن احمد المظفری المذکور.
و له «سفیر الحسین» فی مسلم و «قائد القوات العلویه» مالک الاشتر و «سابق العجم سلمان» و «السیاسه العلویه» و «فارس ذو الخمار» و «مالک بن نویره» و «وفاه النبی» مبعثه معراجه میلاده و «وفاه الامیر علیه السلام».
أرجوزه فی الضوابط الفقهیه، للسید هادی بن السید حسین الصائغ البحرانی
ص: 103
نزیل المسیب المولود سنه 1302 کما ذکره. قال: یقرب من تسعمائه بیت.
لبعض الاصحاب، ذکر فی أوله أنه کتبه لیکون مدخلا لنفسه الی أصل الکتاب. و النسخه ناقصه بخط مؤلفه موجوده فی مکتبه السید محمد المحیط الطباطبائی، قد خرج منه الی آخر ترجمه احمد بن یحیی البلاذری.
للشیخ غالب بن الشیخ قعود بن الشیخ صالح الحویزی المتوفی سنه 1317، فرغ منه فی المحرم سنه 1308. و النسخه بخطه عند أحفاده.
فی الفقه، للسید کمال الدین بن المیر قوام الدین المرعشی، مؤلف «زاد القراء» المؤلف فی سنه 765.
فی الأخلاق و تطهیر القلوب و الاعراق، للشیخ مهدی ابن الشیخ علی شمس الدین العاملی. أوله:
یقول عبد طالب الیقین
مهدی من یدعی بشمس الدین
الی قوله:
تطهر القلوب و الاخلاقا
و تذهب الفسوق و النفاقا
الی قوله:
سمیتها ببغیه القلوب
و منیه الحبیب للمحبوب
و علی ظهره تاریخ منظوم بیت تاریخه:
بل بغیه کبری لمن
قد أرخوه (شاء بغیه)
1319
للسید مهدی بن محمد الموسوی الخوانساری
ص: 104
الاصفهانی الکاظمی المولود سنه 1319، ذکره من تصانیفه.
تألیف شمس الدین محمد ابن عز الدین یوسف بن الحسن بن محمد بن محمود بن الحسن الزندی المحتد المدنی المولد فی سنه 693 الشیرازی المدفن المتوفی فی بضع و خمسین و سبعمائه. ألفه باسم السلطان الشیخ ابی اسحاق بن السلطان محمود انجو بعد وروده الی شیراز فی سنه 745 کما ذکره فی أول کتابه «درر السمطین» الموجود فی کرمانشاه عند سردار کابلی.
أرجوزه فی الطهاره الی آخر النجاسات و المطهرات، للسید هاشم بن السید حمد بن السید محمد حسن بن السید عیسی الذی رأیت شجره نسبه المصدقه من العلماء المؤرخه بسنه 1186 و ینتهی فیها نسبه الی السید کمال الدین بن محمد بن منصور المنتهی الی عمر بن یحیی بن الحسین ذی الدمعه، یقال لهم آل کمال الدین الحلی النجفی المولود سنه 1271 و المتوفی سنه 1341.
نظمه بعد «مخلاه الزاد» له الذی قرظه الشیخ جعفر النقدی فی سنه 1327.
فی الادعیه و الاعمال و الاوراد، للشیخ حسین بن العلامه الشیخ علی بن الحسن البحرانی المعاصر. نسبه الی نفسه فیما کتبه الینا بخطه. و والده مؤلف «أنوار البدرین» الذی توفی سنه 1340 کما مر.
ترجمه الی الفارسیه لبقاء النفس المذکور فی ج 3 ص 138. و المترجم زین الدین الکیائی، نشره و طبعه احمد اخکر منشئ مجله «اخکر».
فی قبور المدفونین فی دزفول من الاولیاء و العلماء، للسید عبد اللّه بن محمد باقر الموسوی الدزفولی المتخلص بداعی، طبع مختصره فی هذه الاواخر.
ص: 105
فی مصائب الحسین الشهید علیه السلام فی عشره مجالس بلسان الاردو، طبع فی الهند، و هو من تألیف السید آقا مهدی الرضوی اللکهنوی المعاصر.
ذکرناه فی ج 3 ص 140 و نسبه صاحب الجواهر الی السید ابی المکارم ابن زهره فی مجلد الفرائض قبل الشروع فی الارث بالولاء.
فی أصول الدین الذی رد علیه القاضی ابو بکر الباقلانی، و هو تألیف القاضی عبد العزیز بن محمد بن القاضی نعمان المصری المولود سنه 355، و قیل أنه تصنیف عمه علی بن النعمان- کذا ذکره الدکتور محمد کامل حسین فی مقدمه طبع کتاب «الهمه» ص 18 و ذکر أنه تزوج بابنه الجوهر سنه 375 و أنه ولی القضاء بعد ابن عمه الحسین بن علی و قتله الحاکم سنه 401.
و تعیین خلیفته فی مجلدین ضخمین، طبع بالهند باللغه الاردویه و علیه تقریظات العلماء و الثناء لمؤلفه المولوی سلطان میرزا الدهلوی المعاصر. و طبع له «سیره الصدیقه الکبری» أیضا بالاردویه.
فارسی للشاب المقبل جعفر رکن الدین بن عباس الشیرازی الحائری المولد، ألفه أوان بلوغه سنه 1369.
فی جمع خطبه و رسائله و قصار کلماته، للسید مصطفی ابن السید محسن الموسوی الحائری المولد آل اعتماد المولود حدود سنه 1345. طبع سنه 1369.
للامام البیهقی فرید خراسان ابی الحسن علی بن ابی القاسم زید
ص: 106
المولود فی سنه 499 و المتوفی سنه 565 کما فی فهرسه فی «معجم الادباء».
بقلم السید جاسم السید حسن شبّر، فیه خطب زینب و أم کلثوم و فاطمه الصغری. مطبوع فی النجف. و بقیه نسبه هکذا: السید قاسم بن السید حسن بن السید محمد علی بن السید احمد بن السید مهدی بن السید سلطان بن السید بشاره بن السید هاشم الشبری الحویزی من آل الموالی، ولد سنه 1326، ترجمه «خطباء المنبر الحسینی» ج 2 ص 109.
فی خطبها علیها السلام مع تعلیقات علیها فی بیان معانیها. طبع فی النجف بمطبعه الغری الحدیثه لعبد الرضا بن محمد علی المطبعی.
للشیخ تقی الدین ابراهیم بن علی بن الحسن بن صالح العاملی الکفعمی، مذکور فی ج 3 ص 143. نسخه جیده کتابتها سنه 1126 فی کتب السید خلیفه.
مرتبا علی الحروف فی الاسماء و أسماء الاباء علی النحو المألوف، للسید جعفر بن محمد بن جعفر الاعرجی النسابه المعاصر المتوفی فی پشت کوه فی سنه 1332. یوجد فی الکاظمیه و ینقل فیه عن تصانیفه الاخر منها «الصراط الابلج فی نسب بنی الاعرج» و «معجم الاشراف» المرتب علی أسماء البلاد التی نزلوا بها، نظیر «منتقله الطالبیه»، و ینقل کثیرا عن «البلد الامین» الشاب الفاضل الادیب الحسین بن علی بن الشیخ جواد محفوظ الهرملی العاملی فی بعض تصانیفه.
یوجد فی الکاظمیه عند صهر المؤلف السید عبد الجلیل بن السید عبد الحسین بن السید محمد باقر بن السید حسین بن السید هاشم الملقب بأبی الورد الحسینی من عشیره السید محسن و السید جعفر المذکورین فی النقباء ابنا السید هاشم ابی الورد.
ص: 107
لابی عبد اللّه احمد بن محمد بن اسحاق المعروف بابن الفقیه، ذکره ابن الندیم فی ص 219 و قال: انه نحو ألف ورقه، أخذه من کتب الناس و سلخ کتاب الجیهانی و هو الموسوم ب «المسالک و الممالک» و المذکور فی فهرست ابن الندیم أیضا فی ص 198. و ینقل عنه فی تاریخ قم المؤلف سنه 378 مکررا منها فی ص 90، روی عن أمیر المؤمنین علیه السلام بعض فضائل قم مثل خروج أصحاب الحجه علیه السلام منها.
اجازه متوسطه من الشیخ حسین بن علی البحرانی مؤلف «بلغه المرتاد» المذکور آنفا، کتبها للسید رضا الهندی ابن العلامه السید محمد الهندی النجفی المعاصر المتوفی فی 12 جمادی الاولی سنه 1362.
مطبوع لبعض المعاصرین، اعتمد فیه علی الحدیث المنسوب الی السجاد علیه السلام فی المجلس الثلاثین من أمالی الصدوق و أنکر سائر ما ورد من أخبار الطف أشد نکیر، فرد علیه الشیخ حسن السردرودی بکتابه «تحفه الفضلاء فی ایضاح اشتباه بلغه العقلاء».
للشیخ ابی عبد اللّه محمد بن احمد بن عبد اللّه بن قضاعه ابن صفوان بن مهران الجمال الشهیر بالصفوانی، تلمیذ ثقه الاسلام الکلینی و روی عنه احمد بن علی بن نوح المتوفی سنه 352. نقل عن کتابه هذا الکفعمی فی «البلد الامین» الادعیه الثلاثین لکل لیله من شهر رمضان و قد فرقها فی الاقبال علی اللیالی الثلاثین.
لابی جعفر محمد اللیسی [کذا] ابن السید رضا. أوله «الحمد للّه سابغ النعم و مخرج الموجود من العدم ... محمد و آله سادات العرب و العجم ... انی لما رأیت علم الکیمیاء». نسخه ناقصه منه فی کتب السید خلیفه الاحسائی.
ص: 108
ترجمه لحکایه یوذاسف و بلوهر العربیه المدرجه فی المجلد السابع عشر من البحار. ترجمها الی الفارسیه السید علی رضا بن السید محمد الریحان الیزدی. طبع سنه 1355.
لابی عبد اللّه البرقی، ینقل عنه بهذا العنوان مکررا فی تاریخ قم، و قد مر فی ج 3 بعنوان کتاب «البلدان».
رد علی مبحث تداخل الاسباب من کتاب «العوائد» تألیف المولی احمد النراقی. ألفه الاقا محمد حسین بن الاقا محمد علی بن الاقا محمد باقر الهزارجریبی النجفی الاصفهانی.
للمولی حبیب اللّه بن المولی علی مدد الساوجی الکاشانی، ولد بها حدود سنه 1262 و توفی بعد الساعه الثانیه من نهار الثلاثاء 23 جمادی الثانیه سنه 1340. توجد نسخه خط المؤلف فی مکتبه السید محمد المحیط الطباطبائی بطهران.
أو «الطلائع و البوارق» فی العرفان، للقاضی سعید القمی مؤلف «الاربعینیات» و «کلید بهشت» و «شرح التوحید» و غیرها. توجد نسخته عنه السید علی اکبر البرقعی بقم، شرع فیه سنه 1095 و ألحقه بالاربعینیات سنه 1102، و هو آخر ما جمعه من الاربعینیات و أبسط الجمیع.
یشبه الکشکول باللغه الکجراتیه، طبع فی زنگبار سنه 1364.
للسید محمد حسین بن السید محمد بن السید نعمه اللّه بن السید محمد حسین بن السید حسن بن السید علی اکبر بن السید عبد اللّه بن نور الدین بن نعمه اللّه الموسوی الجزائری
ص: 109
التستری نزیل النجف المعاصر المولود سنه 1305.
فی الاخلاق للسید محمد حسین المذکور أیضا بالکجراتیه، فرغ منه فی جمادی الثانیه سنه 1371 کما کتبه الینا.
لمولانا فخری محمد بن الامیری الهروی مؤلف «لطائف نامه» فی سنه 928 الذی ألفه باسم الشاه طهماسب و ابنه سام میرزا. ذکره سام میرزا فی تذکرته.
لجابر بن حیان، ذکره ابن الندیم فی الفهرست ص 500.
مجله فارسیه اجتماعیه فیها تراجم کثیره، مدیرها و منشئها یوسف الاعتصامی، و قد خرج منها مجلدین فی سنتین، و هی أول مجله ذکرها رشید الیاسمی فی «أدبیات معاصر» ص 119، و ذکر فی ص 34 ترجمه پروین ابنه یوسف الاعتصامی الادیبه الشاعره المولوده سنه 1328، و ذکر أن کثیرا من أشعار دیوانها المطبوع سنه 1315 شمسیه الحاویه لمضامین اخلاقیه اجتماعیه مدرجه فی هذه المجله.
منظوم فارسی لمولانا ضمیری من شعراء الفرس، ذکره فی کشف الظنون 1/ 24.
نظیر «گلستان» تألیف مصلح الدین السعدی. نثر أدبی مسجع أخلاقی فی ثمانیه أبواب، للعارف الشهیر المولی عبد الرحمن بن احمد الجامی المتوفی سنه 898. ذکر فهرسه مفصلا فی کشف الظنون ج 1 ص 204، و ألفه باسم السلطان حسین میرزا بایقرا المتوفی سنه 911.
فی تواریخ و تراجم رجال قائن و قهستان. فارسی منثور، و هو لناظم
ص: 110
البهاریه الاتی، طبع فی 393 صفحه سنه 1327 شمسیه.
قصیده فارسیه مسمطه فی مدح بقیه اللّه صاحب الزمان عجل اللّه تعالی فرجه، تقرب من مائه و خمسین بیتا، للحاج الشیخ محمد حسین المتخلص فی شعره بضیاء ابن العلامه الحاج الشیخ محمد باقر البیرجندی. طبعت فی آخر «بغیه الطالب» تصنیف والده فی سنه 1342.
فی تراجم الشعراء المعاصرین من الایرانیین أو القدماء مع ذکر منتخب من شعرهم الفارسی، و یقرب عدتهم من ألفی ترجمه. ألفه حسین پژمان بن علی مراد خان امیر پنجه البختیاری المولود سنه 1318 من والدته عالم تاج الشاعره التی تخلصها ژاله
من حفده سید الوزراء المیرزا ابی القاسم قائم مقام. طبع فی سنه 1314 شمسیه. و ترجمه المؤلف فی «أدبیات معاصر» ص 35.
أو «الدره المنتخبه فی الادویه المجربه» للحکیم الشیخ داود بن عمر الانطاکی المتوفی سنه 1008، نقل عنه کذلک فی بعض الکتب الطبیه المتأخره.
للسید حسن بن الحسین بن اسماعیل بن مرتضی الیزدی الاصفهانی العالم الواعظ الملقب بالفانی المولود سنه 1281 و المتوفی 1338 صاحب «برهان المتقین» المطبوع سنه 1320، و قد أحال فیه الی کتاب هذا و یظهر منه أنه عربی مطبوع و أنه غیر الفارسی المذکور فی ج 3 ص 160. و له کتاب «اکسیر الاخبار» و «فلاح الایمان».
فی الادبیات العربیه مرتبا علی بابین المنثور و المنظوم، نثره منتخبات من الاحادیث القدسیه و مقامات بدیع الزمان و الحریری، و أورد فیه «منیه اللبیب فی مناظره المنجم و الطبیب» فی الفصل الثالث و «الجوهر الفرد فی
ص: 111
مناظره النرجس و الورد» فی الفصل الرابع. أوله «الحمد للّه الذی أنزل الکتاب و علمنا الحکم و الآداب».
و النسخه مجدوله مذهبه بخط احمد الوقار ابن الوصال الشیرازی فی سنه 1277 فی مکتبه الملک محیی فیها اسم المؤلف ص 75.
فی المواعظ، للسید حسن بن الحسین الیزدی المذکور، أحال الیه فی «برهان المتقین» أیضا.
فی کلیات الطب، للمیرزا علی ناصح المدعو بقربانعلی ابن محمد الطبیب السمنانی الاصل العبد العظیمی المولود حدود سنه 1292 الطهرانی المنشأ و التحصیل و النجفی الجوار حیا و میتا، توفی بها سنه 1363. فارسی بخط المؤلف عند الشیخ قاسم محیی الدین فی النجف.
للشیخ محمد بن یونس الشویهی، علی ظهره تقریظ الشیخ الاکبر بخطه لکنه لم یخرج منه الا قلیلا من أوائله. عند السید محمد بن نعمه اللّه الجزائری النجفی.
ینقل عنه کثیرا الشیخ احمد بن سلیمان البحرانی فی کشکوله المؤلف فی سنه 1135.
فی الاخلاق و المواعظ، للمولی محمد حسین بن محمد محسن بن محمد سمیع بن ملا حسین بن علم الهدی بن الفیض الکاشانی نزیل کرمانشاه، فرغ من تألیفه سابع جمادی الثانیه سنه 1260. بدأ فیه بکلمه النبی صلی اللّه علیه و آله «الید العلیا خیر من السفلی». فی کتب الحاج آقا مهدی بکرمانشاه.
ص: 112
للسید جعفر النسابه الاعرجی المتوفی سنه 1332، ذکره فی «نفحه بغداد».
للسید هاشم بن السید سلیمان البحرانی المتوفی سنه 1107. أوله «الحمد للّه الذی جعل الائمه الاثنی عشر أوصیاء الرسول صلوات اللّه علیهم»(1).
ذکر فی أوله أنه ألف أولا «حلیه الابرار محمد و آله الاطهار» المذکور فی ج 7 ص 79 ثم استخرج منه هذا الکتاب الذی أهداه الی الحضره العلیه ابی المظفر محمد امینا، و رتبه علی سته عشر فصلا، الفصل الاول فی نص اللّه تعالی و الفصل السادس عشر فی نص الرسول صلی اللّه علیه و آله علی القائم خاصه، و أورد مائه و ثمانیه و عشرین حدیثا عنه «ص» فی
النص علی الامام الثانی عشر فی هذا الفصل، و فرغ منه فی 11 جمادی الاولی سنه 1099. و النسخه فی الرضویه بقلم محمد بن یوسف بن احمد بن صالح البخیل الحمیری البحرانی فرغ من کتابتها فی ذی الحجه سنه 1101.
من المثنویات الخمس التی نظمها میر جمله و هو السید محمد امین الملقب فی شعره بالامین و بروح الامین من الساده الشهر ستانیه باصفهان، ولد بها سنه 981 و توفی سنه 1048. موجود مع ثلاثه أخری من الخمسه و هی «مطمح الانظار» و «شیرین و خسرو» و «لیلی مجنون» فی مکتبه المیرزا جعفر بن ابی القاسم سلطان القرائی التبریزی رأیته عنده بطهران. أوله:
ای روان آفرین دل آرای
وی خرد را بخویش راهنمای
و ذکر تاریخ النظم فی آخره بقوله «کاف الف بعد الالف» سنه 1021:
در سنه کاف الف فزون ز هزار
گشت کامل چه چرخ این گلزار
در این باغ را نمودم باز
بر رخ آفتاب ذره نواز
ص: 113
شبه السلطان به آفتاب ای الشمس، الی قوله:
بار الها بحق چار کتاب
که کلام توشان شد است خطاب
که کتاب مرا عزیز نما
بر دست شه نمایش جا
مکنش خار پیش ناکس و کس
سخن اینجا رسید کردم بس
و لعله فی القسم بالاربعه الکتب السماویه اشار الی أن هذا رابع المثنویات التی نظمها للسلطان، و الخامس «جواهرنامه» المذکور فی ج 5 ص 284.
لشهاب الترشیزی، ذکره فی مقدمه دیوانه الذی رتبه سنه 1206 کما فی فهرس مکتبه المجلس ص 323، و توفی سنه 1215 کما فی «مجمع الفصحاء» ج 2 ص 253.
جریده نشرت فی أوائل الدستوریه حدود سنه 1325 لتقی آق اولی المتخلص ببینش المولود فی طهران سنه 1303. ذکر رشید الیاسمی فی «ادبیات معاصر» ص 32 أن فیها انتقادات و تنبیهات و نصائح.
فی تواریخ السلطان احمد شاه البهمنی نظما لطیفا للادیب العارف الشیخ آذری نور الدین حمزه بن علی ملک البیهقی الاسفراینی المولود بها فی شهر آذر فاشتهر بذلک کما فی «خزانه عامره» ص 21. ذکر فیه أنه لما اتصل آذری فی دکن بحضره السلطان احمد شاه البهمنی نظم له هذا التاریخ بأمره و انتهی نظمه بقصه همایون پادشاه ثم ألحق به الملا نظیری و الملا سمیعی و غیرهما من الشعراء الی آخر أحوال الملوک البهمنیه، و قد عمر آذری بعد عوده من دکن الی اسفراین مده ثلاثین سنه و توفی بها سنه 866.
و ذکر له بیتا من ترکیبند الذی نظمه فی رثاء الحسین علیه السلام و قال: ان بعض المنتحلین السارقین العارین من الانصاف و الدین غیر أوائل أبیاته قلیلا و نسب تمام الکتاب الی نفسه لکن المتدرب الخبیر یظهر عنده حد التغییر.
ص: 114
ینقل عنه «دانشمندان» منها فی ص 95 و قال فی ص 252 ان المیرزا عارف الشاعر التبریزی نزیل عباس آباد اصفهان کان معاصر میرزا صائب و مصاحبه و کاتب دیوانه و من مکتوباته البیاض الکبیر له الذی فرغ من کتابته سنه 1088.
و نسخته عند مدیر مجله «أرمغان».
أیضا نقل عنه «دانشمندان» ص 315 و ذکر أن تاریخه سنه 1075.
فی الصنعه لجابر بن حیان. ذکره ابن الندیم فی الفهرست ص 501.
لابی المعالی محمد بن عبد اللّه بن علی بن الحسن بن الحسین بن جعفر الحجه الحسینی، ألفه فی سنه 485 و طبع بطهران فی سنه 1312 شمسیه(1).
فی أصول الدین و فروعه بالفارسیه، للمولی محمد سمیع بن الشیخ مجد الدین التستری، ألفه بأمر السید الرئیس المیرزا محمد شاهمیر فی سنه 1169. ذکر فی أوله أنه کان مشغولا بتألیف کتابه «فخر الفقر» فترکه و اشتغل ببیان الارکان. موجود ضمن مجموعه فیها «ریاض الامامه» للمؤلف و «تحفه القاری» لغیره.
ترجمه و شرح لاربعین بابا من الابواب المائه لکتاب «مصباح الشریعه» المنسوب الی الامام الصادق علیه السلام، أول ابوابه باب المعرفه و آخر الابواب المشروحه باب حقیقه العبودیه، و الشرح للشیخ حسین الزاهدی. أوله «حمد و ثنائی که مقربان ملأ أعلی و منشیان عالم بالا و خلوت نشینان خطه غبری». فرغ من تألیفه سنه 1058 مطابق «منبع فیوض»، و تاریخ کتابه النسخه سنه 1090.
ص: 115
لعز المله و الدین عبد العزیز بن محمد المعروف بعزیز النسفی الذی کان برهه فی خدمه شیخ الشیوخ الشیخ سعد الدین الحموی الذی توفی سنه 650، و ینقل عنه ما سمعه منه فی کتبه، منها رسالته فی النبوه و الولایه التی نقل عین عبارتها الصریحه فی تشیعه فی مجالس المؤمنین ص 278، و منها «بیان التنزیل» هذا الموجود ضمن مجموعه من رسائل مؤلفه فی مکتبه السید محمد المشکاه بطهران. أوله «بنام خدائی که بود و هست و خواهد بود».
ذکر فی أوله أنه طلب منه بعض مریدیه أن یؤلف کتابا یکون اکبر من کتابه «التنزیل» المختصر و اصغر من کتابه «کشف الحقائق»، فکتب هذا الکتاب و سماه «بیان التنزیل» و رتبه علی عشره أصول بهذا الترتیب: خدا، عالم، انسان، نبی، معجزه، وحی، کتاب اللّه، قیامت، حیاه و موت، معاد. یقرب مجموع تلک الاصول من ألف و مائتی بیت.
نسخه السید محمد مولانا عند حفیده السید ابی الحسن بن علی بن محمد، کتابتها سنه 1192. أولها «حمد و سپاس بی غایت خدائی را جل جلاله و تعالی کبریاؤه و لا اله غیره».
للفیلسوف الادیب ابی العباس اللولکری، اختصر من کتب الشیخ ابن سینا الکتب الثلاثه المنطق و الطبیعی و الالهی.
أما الریاضی فقد عنی به أقوام، أوله «الحمد للّه واهب الصور للمواد و جاعل السبب و الاستعداد مفیض الجود و مفید الوجود». النسخه عند المشکاه کتبها لنفسه عثمان بن محمد بن عثمان الشهرآبادی فی 28 شهر رمضان سنه 601 فی اصفهان، فراجعها.
تفسیر فارسی طبع فی المشهد الرضوی فی أربع مجلدات، للمیرزا مجتبی بن المیرزا احمد بن الشیخ محمد حسین التنکابنی المولود بقزوین فی سنه 1316 و نزیل المشهد الرضوی سنه 1340، و کان والده المیرزا احمد من تلامیذ الحاج میرزا حسین الخلیلی الطهرانی و توفی بالنجف سنه 1332.
ص: 116
مرتب علی أبواب، الباب الاول فی معرفه آخر ما نزل من القرآن. تألیف علی بن هاشم بن علی بن حسن بن حسین بن عیسی القاری الاوالی ساکن جزیره ستره من قری أوال. کذا ذکر فی مسودات بعض الفضلاء.
للشاهزاده محمود میرزا بن فتحعلی شاه المولود سنه 1214 و المتوفی بعد سنه 1271. ألفه فی نهاوند أوان ولایته بها و فرغ منه سنه 1240، جمع فیه قرب (3500) بیتا مرتبا علی الحروف لشعراء حدود الف و مائتی شخص الی زمان التألیف مع تراجمهم. نسخه منه فی مکتبه المجلس کما ذکر ابن یوسف ص 149.
هو الکتاب الاول من الاثنی عشر کتابا المطبوع فی ضمن مجلد کبیر فی سنه 1324 بعنوان «بحر الفوائد» کما مر أو «کلیات دیوان الریاضی» المعاصر.
فی أنساب آل ابی طالب، تصنیف الشریف ابی محمد الحسن بن عبد اللّه الطالبی الجعفری. نقل عنه کذلک السید عبد الکریم ابن طاوس الذی توفی سنه 693 فی بعض حواشیه علی کتاب «المجدی» و ذکر أنه کتاب عتیق وجده و قد ذکر مؤلفه أن لزید بن الحسن بن علی بن ابی طالب علیهما السلام ولد اسمه علی و لعلی ولد اسمه عبد اللّه. و من کون الکتاب عتیقا فی زمن ابن طاوس یظهر کون مؤلفه من القدماء.
لشریعه السنکلجی، فارسی اخلاقی مطبوع.
فی رد البابیه مطبوع.
فی بیان معجزه وقعت فی احمدآباد فی سنه 1269، ذکرها مقبول حسین مع بعض التحسرات و المناجاه فی قرب سبعمائه بیت. کتابه النسخه فی سنه 1288.
ص: 117
ذکرنا فی ج 3 ص 186 أنه ینقل عنه الکفعمی ثم رأینا فی «ریاض العلماء» فی ترجمه السید حسین بن مساعد الذی کان أستاد الکفعمی قال: و سنذکر فی حرف المیم کتاب «بیدر الفلاح» للشیخ مساعد، و یحتمل أنه والد هذا السید و ان کان بعیدا.
أقول: لیس فیه بعد أبدا، لان التعبیر عن السید بالشیخ کثیر، مع أن عدم نقل أحد عن هذا الکتاب الا الکفعمی یورث الظن بأنه کان تألیف والد أستاده و هو أطلع علیه و نقل عنه دون غیره.
فی وقایع عشرین سنه بعد الدستوریه. طبع مستقلا فی مجلدین و طبع ثانیهما أیضا بضمیمه «اروپا در آتش».
لجابر بن حیان الصوفی الکیمیاوی المتوفی سنه 200، ذکره ابن الندیم فی الفهرست ص 501.
أیضا لجابر بن حیان، ذکره ابن الندیم.
دجله و فرات، للشیخ محمد علی العاملی الحومانی المعاصرین. طبع فی مجلدین فیما جری بینه و بین العلائلی.
أوله «الحمد للّه الذی أرشدنا بدین الاسلام ... و بعد فانی جردت رساله فی کتاب المواریث فی وریقات و سمیتها بالبینات فی الارث و التوریثات». و لم ینقل فیه عن المتأخرین عن العلامه الحلی. و رتبه علی ثلاثه أبواب، و آخره «تم کتاب البیان المهدی الی الایمان تصنیف الشیخ» الی آخر ألقاب الشیخ شرف الدین محمد مکی من ذریه الشهید.
ص: 118
و النسخه ضمن مجموعه کلها بخط السید احمد بن حبیب الزوین کتبها سنه 1234 عند الشیخ علی کاشف الغطاء. و نسخه فی کتب السید خلیفه بخط حسین بن احمد بن کاسب بن حسین الحسینی کتابتها فی ذی الحجه سنه 1018، و من هذا التاریخ یظهر أن الشیخ شرف الدین کان مالک النسخه.
(1)رساله فارسیه للسید محمد بن محمود العصار الطهرانی المتوفی بالمشهد سنه 1356، کتبه فی جواب بعض أصدقائه فی تحقیق نیف و عشرین مسأله من المعارف الکلامیه و التفسیریه، المسأله الاولی فی وجوب معرفه اللّه تعالی. أوله «رقیمه کریمه جمیله که مژده سلامت و استقامت مزاج بهاج میداد رسید».
استنسخ عن الاصل المسأله الاولی منها فقط تلمیذه المیرزا احمد بن الحاج صالح البادکوبی بخطه فی احدی و عشرین صفحه حدود سنه 1350 و کتب علی ظهرها فهرس تمام المسائل.
هو الکتاب الخامس من الاثنی عشر المطبوع جمیعا فی مجلد کبیر و یسمی ب «کلیات دیوان الریاضی».
تألیف احمد الکسروی صاحب «هجده ساله آذربایجان»، ألفه و طبع قبل ارتداده فی سنه 1313 شمسیه.
کشکول فارسی للشیخ أولیا البافقی المعاصر، مجلده الرابع المشتمل علی 515 ص و علی 119 پراکنده وقفه النهاوندی للرضویه بعد موت مؤلفه سنه 1351. کان المؤلف کلما یستطرفه من مطالب الکتب یدرجه فی هذا الکتاب تحت عنوان «پراکنده».
ص: 119
لروئین المبشری، منظوم فارسی مطبوع فی «أدبیات معاصر» ص 99.
فارسی فی الامامه، للحاج السید علی اکبر القمصری الکاشانی الحائری المتوفی بها فی 24 محرم سنه 1365. ذکر ابنه السید عباس أنه تحت الطبع.
تألیف تیمسار سرتیپ فرج اللّه آق اولی، فارسی مطبوع.
(1) للمیرزا رضا خان افشار بشکلو القزوینی، طبع باسلامبول سنه 1300.
هو الکتاب العاشر من «کلیات دیوان الریاضی» المطبوع سنه 1324.
المنتخب من «عین البکاء»، فارسی کأصله الذی ألفه المولی محمد تقی بن احمد البروجردی سنه 1099، انتخبه المولی محمد شفیع بن عبد الستار التبریزی و فرغ من الانتخاب فی زنجان فی دار آقا محمد مکتب دار عصر یوم الاثنین 3 جمادی الاولی سنه 1231. و النسخه ملکها السید محمد تقی الطالقانی عند ابنه السید احمد فی طهران.
روایه فارسیه طبعت أخیرا بقلم السید ابراهیم المدرسی.
(2) نظم فارسی لحبیب اللّه نوبخت ابن محمد حسن الشیرازی المازندرانی صاحب «شاهنامه»، مطبوع. ذکر فی «ادبیات معاصر» ص 99.
ص: 120
نظمه بالفارسیه محمد بن محمود البلخی الملقب ببدائعی من شعراء عصر السلطان محمود. نقل بعضه فی مجمع الفصحاء ج 1 ص 174.
المعروف ب «قابوسنامه»، یأتی فی القاف لکنه ذکر فی آخره «هرکس باین پندنامه عمل کند» و لفظه «ایزد تعالی بر من و تو و بر آن کس که او بدین پندنامه کار کند».
منظوم فارسی لپورداود المذکور فی «ادبیات معاصر» ص 99.
منظوم فارسی لمیرزا جعفر السیاح، ذکر فی «ادبیات معاصر» ص 99.
فی أحوال النبی الاعظم صلی اللّه علیه و آله، فارسی مختصر مطبوع، لزین العابدین رهنما.
منظوم فارسی مطبوع للادیب الطوسی، کما فی «ادبیات معاصر» ص 99.
أو الحرب فی هولندا و بلجیکا و فرانسا فی اثنین و أربعین یوما و انکسار هذه الدول کلها و غلبه الالمان علیها و انجرار الامر الی اساره سته ملایین من البشر المعدین للحرب و خلع أسلحتهم. ترجمه عن الافرنجیه الی الفارسیه داود المؤید الامینی، و طبع بالشرکه التضامنیه فی سنه 1320 شمسیه.
قصیده للعلیاری اسمها «القصیده العلویه» و شرحها «منتهی المقاصد».
ص: 121
لمیرزا صادق خان ادیب الممالک الفراهانی المولود سنه 1277 و المتوفی سنه 1336، طبع فی سنه 1312. و فی مقدمه دیوانه المطبوع ترجمه الناظم.
لمیرزا محمد الشروانی مؤلف «الجوهر الوقاد» المذکور فی ج 5 ص 29.
ذکر فی دانشمندان ص 31 أنه طبع بالهند.
أو «موائد الرحمن فی ترجمه القرآن» طبع بالهند منسوبا الی المحقق آقا جمال الدین بن الاقا حسین الخوانساری، و الظاهر أنه غیر ترجمه القرآن الذی مر فی ج 4 ص 126 أنه لاقا حسین الخوانساری.
المذکور فی ج 3 ص 207، قد طبعت ترجمته الی الفارسیه فی بمبئی سنه 1302.
للمولی حسین الاردبیلی الالهی شارح النهج باسم «منهج الفصاحه».
المنسوب الی الشیخ ابی عمرو نصر بن علی الجهضمی کما مر فی ج 3 ص 212، فقد حققنا ما هو الحق فیه فی ج 4 ص 473 تحت عنوان «تواریخ الائمه» الذی عبر عنه النجاشی ب «تاریخ الائمه».
للبیهقی المعاصر للسلطان مسعود بن محمود الغزنوی، و فیه تراجم شعراء عصره کما ینقل عنه فی «أدبیات منظوم ایران» أو «شعر العجم».
للحافظ ابرو عبد اللّه بن لطف اللّه، هو من مآخذ «التصوف فی
ص: 122
الاسلام» أو «تاریخ عصر الحافظ» تألیف الدکتور قاسم غنی، و کان عند الدکتور خان بابا بیانی، ذکره فی مقدمه طبع ذیل جامع التواریخ ص ع.
أیضا للحافظ ابرو، نسخه منه فی مکتبه عباس اقبال و نسخه فتوغرافیه عن نسخه باریس کلتاهما عند قاسم غنی.
تألیف محمود گیتی، طبع فی ذیل «تاریخ گزیده» لحمد للّه المستوفی من أوقاف کیب، و هو تلخیص مواهب الهی المذکور مع بعض الزیادات فی أثنائه، کما صرح به الدکتور قاسم غنی المذکور.
الموسوم ب «مواهب الهی» یأتی فی المیم أنه للمولی معین الدین الیزدی المتوفی سنه 789.
للسید علی بن السید علی اظهر الکهجوی الهندی المعاصر مدیر «رساله الاصلاح» بالاردویه، طبع بمطبعه الاصلاح.
فارسی یقرب من خمسه آلاف بیت، لشاهزاده اوکتائی رئیس المکتبه الرضویه، اسمه عبد العلی میرزا ابن عبد الرضا میرزا سراج السلطان ابن اوکتا قاآن میرزا ابن حسن علی میرزا شجاع السلطنه ابن فتح علی شاه القاجار، ولد حدود سنه 1310 و کانت ولاده أبیه فی المشهد سنه 1286 و هاجر الی طهران و أقیم هو مقام أبیه فی المکتبه سنه 1332 و توفیت أمه سنه
1338 و تأهل هو فی تلک السنه و توفی والده بطهران سنه 1340 و دفن بعبد العظیم، و نسب هو بلقب جده اوکتا الذی توفی سنه 1308، و توفی شجاع السلطنه سنه 1270. شافهنی بذلک کله فی المکتبه الرضویه سنه 1365 و ذکر أن اختر السلطنه ابنه اوکتای کانت زوجه ناصر الدین شاه و کان هو أول من نصب لرئاسه المکتبه الرضویه.
ص: 123
کما نقل عنه کذلک فی «معجم الادباء» ج 6 ص 238 فی ترجمه الصاحب ابن عباد. یأتی بعنوان «تاریخ ری».
لابی المظفر محمد بن ابی العباس احمد بن محمد الابیوردی الخراسانی المتوفی مسموما باصفهان فی 20 ربیع الاول سنه 507. ترجمه ابن خلکان و فی أمل الامل، و فی معجم الادباء ج 17 ص 235 ذکر رثاءه للحسین علیه السلام و ذکر سبب اختلافه نسب المعاوی لنفسه.
من سنه 1332 الی 1344 لشاهزاده اوکتائی المذکور، ذکر فیه الادارات و المؤسسات الثمانیه فی الاستانه من السنه المذکوره التی أقیم فیها مقام والده لرئاسه المکتبه و ذکر بعض أحواله و ما جری علیه من الحبس فی سنه 1339، و ذکر تفصیل اقدامات المیرزا محمد ولی خان الاسدی الملقب بمصلح السلطنه الوالی للمشهد و المتولی للاستانه من شهر الصیام سنه 1345، و فرغ من تبییضه و جمع متفرقاته سنه 1349.
لفریدون کوچولی، طبع فی جزءین ینقل عن ثانیهما فی دانشمندان ص 168.
لابی سعید الادریسی کما ذکر فی کشف الظنون ج 1 ص 217، و هو من مآخذ الصفدی فی «الوافی بالوفیات» فراجعه.
الموجود نسخه منه فی بعض المکاتب العمومیه فی اروپا، ذکره محمد خان القزوینی فی مقدمه «تاریخ بیهق».
ص: 124
و البلوی فی تبریز، للحاج محمد باقر الویجوئی، طبع فی تبریز.
و جنایه الروس بها فی سنه 1330، للمیرزا محمد حسن الهروی المشهدی. مختصر مطبوع، و الحکایه فی منتخب التواریخ ص 428.
ذکرناه فی ج 3 ص 237. فیه بیان قبور أولاد الائمه علیهم السلام و بعض العرفاء المدفونین ببلاد آذربیجان، فرغ مؤلفه المعاصر من تألیفه فی 27 رجب سنه 1300.
و اخبار أبیه، لابی ریحان البیرونی کما فی معجم الادباء ج 17 ص 185.
من عصر نادر شاه الی زمان البهلوی، فارسی کتبه رشید الیاسمی و طبع بنفقه المعارف سنه 1308 شمسیه فی تسعین صفحه.
فارسی لپیرنیا، طبع بایران.
ذکرناه فی ج 3 ص 241 اجمالا، و هو لمیرزا حسن خان نصره الوزراء الملقب ببدیع و المولود فی البصره سنه 1304 ابن المیرزا رضا خان شهبندز ایران فی البصره، ألفه سنه 1323 مرتبا علی أربعه فصول: الاول فی تاریخها الاجمالی، الثانی فی
أحوال رجالها و حکامها مرتبا علی السنین من سنه 1277 الی سنه تألیفه، الثالث فی جغرافیتها الطبیعیه و المدنیه. طبع حدود سنه 1328.
ص: 125
لابی الفضل احمد بن أبی طاهر طیفور المتوفی سنه 280، و هو أول صنف فی تاریخ بغداد کما صرح به کشف الظنون ج 1 ص 221. و قد طبع جزؤه السادس فی أروبا کما فی معجم المطبوعات ص 370.
و له «بلاغات النساء» المذکور فی ج 3 ص 142 الذی یظهر تشیع مؤلفه من طبعه الاول سنه 1326 و قد حرف فی الطبع الثانی.
من التواریخ الموجوده فی المکتبات العمومیه فی اروبا، کما ذکره محمد خان القزوینی فی مقدمه «تاریخ بیهق».
أی الشیخ البهائی العاملی و السید بهائی المختاری، اسمه «تفریح القاصد لتوضیح المقاصد»، شرح علی التوضیح الذی یأتی باسمه.
لابن فندق و فرید خراسان الامام ابی الحسن علی ابن الامام ابی القاسم زید البیهقی المولود سنه 493 کما حققه السید محمد المشکاه فی الرساله المستقله التی ألفها فی ترجمه البیهقی، و المتوفی سنه 565. وجد أصله المؤلف سنه 563 کما یظهر من أثنائه فی ص 284 فی مکتبه المتحف البریطانی بلندن و المکتبه الملکیه ببرلین، و نسخه فتوغرافیه منها فی مکتبه المعارف الایرانیه بطهران. قد اهتم بها میرزا محمد خان بن المولی عبد الوهاب القزوینی نزیل طهران فی سفره الی باریس، و کتب علی کل منهما مقدمه مبسوطه و طبعت احدی المقدمتین بعد مقدمه احمد بهمنیار المصحح و المحشی لهذا التاریخ و الکاتب لفهارسه و تعلیقاته. و طبع أصل الکتاب مع هذه التعلیقات طبعا جیدا فی طهران سنه 1317 شمسیه.
لابی الفضل محمد بن الحسین الکاتب البیهقی، طبع فی کلکته سنه 1862 م و فی طهران سنه 1307 و طبعه سعید النفیسی مع تعلیقاته علیه فی مجلدین
ص: 126
آخرهما سنه 1319 شمسیه. و هو تاریخ عام من سنه 421 الی 432. و نسخه مدرسه النواب بالمشهد الرضوی عتیقه، فی خطبته الصلاه علی محمد و آله أجمعین.
ترجم البیهقی هذا فی تاریخ بیهق ص 175 و ذکر أنه توفی سنه 470 و عبر عن تاریخه هذا ب «تاریخ ناصری» لانه من أول أیام ناصر الدین سبکتکین الی أول أیام السلطان ابراهیم، و هو یزید علی ثلاثین مجلدا رأیتها [...]- الخ.
مر فی ج 3 ص 241. ترجمه المیرزا رضا قلی خان بن مهدی قلی خان تاریخ نویس مؤلف «لجه الالم» فی ترجمه اللهوف و المتوفی سنه 1283.
فارسی مختصر طبع سنه 1350، و هو للسید صدر الدین الدزفولی ظهیر الاسلام زاده.
هو تاریخ یزد، ألفه احمد بن الحسین بن علی الکاتب الیزدی، و انما وصف بالجدید لانه ألفه بعد تاریخ الجفری بما یقرب من خمسین سنه فی حدود سنه 861 و أدرج فیه دیباجه الجفری بعینها و اکثر مطالبه مأخوذ منه بل بعضها بعین ألفاظه، و قد ألفه باسم میرزا جهان شاه ثالث ملوک قراقوینلو کما ذکره. و هو مرتب علی مقالات، سادس مقالاته فی أحوال آل مظفر، و ینقل فیه بعض أشعار حافظ الشیرازی الذی توفی سنه 792.
و هو من مآخذ «تاریخ یزد» لایتی عن نسخه مکتبه المجلس بطهران، و نسخه منه عند سعید النفیسی کما ینقل عنه فی «نخلبند» الذی هو فی ترجمه خواجو الکرمانی.
فارسی بقلم محمد صدر الهاشمی، طبع مجلده الاول حرف الالف سنه 1327 شمسیه.
ذکرناه فی ج 5 ص 47 بعنوان «جامع جفری» لان مؤلفه یلقب
ص: 127
بالجفری و قلنا انه یقال له «تاریخ جفری» أیضا، لکنه خرج من الطبع غلطا بلفظ «الجعفری» فی الموضعین و ان کان هو أیضا صدقا لان اسم مؤلفه جعفر، لکن رجح آیتی فی تاریخه التعبیر عنه بالجفری لرفع الاشتباه.
و قد أورد آیتی مقدارا من أول هذا التاریخ بلفظه الفارسی نظما و نثرا فی کتابه «تاریخ یزد» ص 280، و المظنون أن هذا التاریخ هو الذی نقل عنه مؤلف «حبیب السیر» فی کتابه «مآثر الملوک» بعنوان «تاریخ جعفری» و ذکرناه فی ج 3 ص 246.
للمیرزا عبد الوهاب خان قائم مقامی ابن المیرزا علی محمد ابن المیرزا علی ابن المیرزا ابی القاسم ابن المیرزا عیسی الوزیر الحسینی الفراهانی. و له «ترجمه قائم مقام» ذکر فی ج 4 ص 161.
ترجمه عن الاصل الافرنجی الی الفارسیه، و المترجم رشید الیاسمی غلام رضا المعاصر المولود بکرمانشاه، نزیل طهران. طبع بها.
ترجمه الی الفارسیه فی عصر مظفر الدین شاه و طبع سنه 1323 مجلده الاول، و المترجم أحد فضلاء ایران.
فارسی منظوم للمیرزا عبد الحسین ابن الحاج علی آقا ذی الریاستین الشیرازی المولود سنه 1290، و مر له فی ج 5 ص 85 «الجبر و التفویض» المطبوع سنه 1311 شمسیه و ذکر فهرس تصانیفه فی مقدمه الطبع له.
الواعظ القهستانی، ینقل عنه کثیرا فی «بهارستان فی رجال قائن و قهستان»، ترجمه مفصلا فی ص 260 و ذکر أن اسم المؤرخ علی بن یاسر الحسامی و أنه ینقل فی تاریخه عن تاریخ قهستان تألیف ابی المحامد رویخی القهستانی و سمی ب «مزارنامه» جزوات فی المزارات غالبا وجدت فی عصر السید ابی طالب القائنی استاد
ص: 128
البیرجندی والد مؤلف بهارستان و أدرج جمیعها فیه.
ترجمه ل «نزهه الارواح» الی الفارسیه، ذکرناه فی ج 4 ص 142 مختصرا و أنه موجود فی لندن ثم رأینا نسخه من الترجمه فی طهران سنه 1365 فی کتب الاقا جعفر بن ابی القاسم سلطان القرائی التبریزی بخط السید شجاع الحسینی فرغ من الکتابه فی 21 محرم سنه 1077 و المترجم هو المولی الحکیم مقصود علی التبریزی ترجمه بأمر السلطان نور الدین محمد سلیم جهانگیر بادشاه فی سنه 1011. و ذکر فی کشف الظنون النزهه فی ج 2 ص 592. أول الترجمه «ای حکیم علی الاطلاق و ای دانای باستحقاق ما از خود خود بریئائیم چگونه بلبل زبان را بمدح تو سرائیم».
و رجالها للشیخ الفاضل الشیخ علی ابن العلامه الشیخ محمد طه ابن العلامه الشیخ نصر اللّه بن الحسین الحویزی الکرمی الخفاجی المولود سنه 1343.
شرع فیه سنه 1369 و هو مشغول باتمامه.
هو من تواریخ جیلان، ألفه علی بن شمس الدین بن الحاج حسین اللاهیجی الذی کان ملازما للسلطان احمد خان والی لاهیجان من انقضاء مده خمس عشره سنه من عمره الی بلوغ الخمس و العشرین فعند ذلک أراد تألیف تاریخ گیلان فشرع فیه سنه 921 و فرغ منه سنه 922، و رتبه علی ثلاثه أبواب: الاول فی وقائع السلطان محمد، الثانی وقائع السلطان حسن، الثالث فی وقائع السلطان احمد خان.
یوجد منه نسختان فی اروبا ذکر خصوصیتهما عباس کدیور فی آخر «تاریخ گیلان» له المطبوع سنه 1319 شمسیه.
أقول: قد مر فی ج 3 ص 250 النسخه الموجوده من هذا التاریخ عند السید شهاب الدین التبریزی بقم و ذکرنا بعض خصوصیاتها علی ما کتبه الینا المخالف من بعض الجهات لما نقلناه عن کدیور.
ص: 129
للابیوردی، ذکره کشف الظنون ج 1 ص 224. ینقل عنه الصفدی فی «الوافی بالوفیات» و جعله من مصادر کتابه، و لعل مراده ما ذکرناه بعنوان «تاریخ ابیورد و نسا».
للحاکم النیسابوری، ذکره فی کشف الظنون أیضا، و هو من مآخذ کتاب الصفدی و لعل مراده «تاریخ نیسابور».
للسلامی الشاعر الشهیر به لکونه من دار السلام بغداد، و هو ابو الحسن محمد بن عبد اللّه من أولاد الولید بن الولید بن المغیره المخزومی أخ خالد بن الولید بن المغیره.
ذکره ابن فندق فی أول تاریخ بیهق، و له کتاب «الثار فی تاریخ خوار» أیضا کما ذکرناه فی ج 5 ص 3 و بسطنا القول هناک فی أحواله. و ذکر فی کشف الظنون أنه فی تاریخ ولاه خراسان.
لشاهزاده اوکتائی رئیس المکتبه الرضویه، فیه وقائع خراسان مرتبا علی السنین من سنه 11 من الهجره الی قتل نادر شاه لیله الاحد حادی عشر جمادی الاولی سنه 1160. مجلد کبیر فارسی اوله ذکر مآخذه، و فرغ الکاتب من تبییضه سنه 1361 فی 759 صفحه.
لابی نصر الحسن بن علی القمی المنجم مؤلف کتاب «البارع» فی النجوم المذکور فی ج 3 ص 8. حکی عن هذا التاریخ الشیخ ابو علی احمد بن اسماعیل بن عبد اللّه البجلی القمی المعروف بسمک کما وصفه النجاشی فی کتابه الذی ألفه فی عشره آلاف بیت کلها فی أخبار الخلفاء العباسیه و سماه ب «کتاب العباسی»، و نقل مؤلف تاریخ قم الذی ألفه سنه
378 فی ص 145 عن کتاب العباسی المذکور ما نقله مؤلفه عن تاریخ الخلفاء هذا بعین عباراته بما یقرب من صفحه من الکتاب.
ص: 130
تألیف مظفر الدین الکاشی. جعله بهذا الوصف خلیل بن ایبک الصفدی المتوفی سنه 764 من مآخذ کتابه «الوافی بالوفیات» فراجعه.
لمیرزا جعفر المنشی المتخلص بطرب الاصفهانی الیزدی، ألفه بأمر الامیر مؤید عبد الرضا خان ابن محمد تقی خان المعروف بخان بزرگ الذی توفی سنه 1213 و توفی ابنه الامیر مؤید سنه 1243. هو من مآخذ «تاریخ یزد» لایتی، و ذکر فیه تاریخ ولاده خان بزرگ فی ص 358.
طبع اخیرا سنه 1370.
لمیرزا رضا قلی خان ابن محمد هادی المتخلص بهدایت مؤلف «مجمع الفصحاء»، قال فی جزئه الاول ص 26: انی ألفته فی تواریخ أحوال محمد علی میرزا المعروف بدولت شاه لتخلصه فی شعره بدولت، و هو اکبر ولد السلطان فتحعلی شاه، ولد سنه 1203 و مات سنه 1237 و مع قصر عمره له قضایا تاریخیه.
فی عصر الصفویه، لمیرزا نصر اللّه الفلسفی المولود سنه 1280 شمسیه. مطبوع ذکر فی «أدبیات معاصر» ص 81.
للسید حسون البراقی، بخطه فی مکتبه کاشف الغطاء منضم مع «الحسره الدائمه» له بخطه أیضا، فرغ منه سنه 1316.
اکبر المدن الجبلیه بمازندران کما أن آمل اکبر مدنها السهلیه کما فی «معجم البلدان»، هو تألیف مولانا أولیاء اللّه الامامی الاملی الرویانی، ذکر فی أوله أنه بعد واقعه سنه خمسین و سبعمائه و تخریب بلادها خرج من وطنه الاصلی آمل
ص: 131
و نزل بدیار الغربه رویان و اتصل هناک بسلطانها ابی المعالی فخر الدوله شاه غازی بن زیار ابن کیخسرو استندار فألف هذا التاریخ حسب اشارته. فذکر الوقائع الی سنه خمس و ثمانمائه التی استرد فیها ملک مازندران الی بقیه أولاد السید قوام الدین. ثم قال:
و الملک باق بیدهم حتی الان- فیظهر أنه فرغ من تألیفه مده بعد هذا التاریخ.
طبع أخیرا بمطبعه اقبال فی طهران سنه 1313 شمسیه، و قد ذکرناه فی ج 3 ص 254 و ص 285 علی نحو الاختصار قبل الاطلاع علی الکتاب و لذا قلنا فی آخره راجعه.
و سیأتی «تاریخ طبرستان» لخواجه علی الرویانی، و یظهر من «مجمع الفصحاء» ج 1 ص 504 أن أولیاء اللّه اسمه محمد بن الحسن الاملی المازندرانی.
لابی سعید «سعد خ ل» منصور بن الحسین الآبی وزیر مجد الدوله و مؤلف «نثر الدرر» المتوفی سنه 432، هو من مآخذ کتاب «الوافی بالوفیات» للصفدی لکن عبر عنه الصفدی بأبی منصور الآبی تخفیفا و تبعه کشف الظنون، قال فی ج 1 ص 226: تاریخ ری لابی منصور الابی، لکن صرح فی معجم البلدان ج 6 ص 238 بأبی سعد منصور الابی (1).
اسمه «گلشن مراد» یأتی.
اسمه «مجمل التواریخ الزندیه» یأتی باسمه.
و بیان أحوال ملوکهم مفصلا فی مجلدین، للمیرزا محمد باقر خان اعتماد السلطنه. طبع بطهران.
للحافظ ابرو، ذکر فی أوائل کتابه «زبده التواریخ» اسمه و اسم أبیه هکذا: شهاب الدین عبد اللّه ابن زین الدین لطف اللّه الخوافی الاصل الهروی
ص: 132
المولد، المتوفی سنه 833. و مر له «جغرافی تاریخی»، و هو من مآخذ کتاب «عصر حافظ» للدکتور قاسم غنی.
للمیرزا نصر اللّه الفلسفی المعاصر المولود سنه 1380، ترجمه فی «ادبیات معاصر» ص 81.
للسید حسن ابن السید مرتضی الحسینی الاسترابادی المعاصر للشاه سلطان حسین الصفوی، مرتب علی ثلاثه أقسام: الاول تواریخ الملوک قبل الاسلام، الثانی تواریخ النبی و الائمه و أولادهم، الثالث تواریخ الصفویه. نقل فی أحوال کثیر من أولاد الائمه عن کتاب «التذکره» للشیخ نور الدین حبیب اللّه النسابه العاملی. نسخه منه فی اصفهان عند الواعظ السید ابی الحسن ابن السید محمد کاظم الواعظ الاصفهانی.
انظر رجال اصفهان ص 193.
لیوسف بن یعقوب الجندی، فی ثلاث مجلدات. ینقل عنه السید علوی بن طاهر المعاصر فی مکاتیبه الی السید عبد الرزاق کمونه.
عده الفاضل میرزا محمد خان القزوینی فی مقدمه «تاریخ بیهق» من کتب التواریخ الموجوده فی بعض المکتبات العمومیه فی اروبا، فراجعه.
لشهاب الدین عبد اللّه بن لطف اللّه بن عبد الرشید الخوافی الهروی الهمدانی المدفون بزنجان سنه 834. أوله «حمد و سپاس مبدعی را که بیک اشارت کن ابداع موجودات و اختراع مصنوعات کرد».
فارسی لعبد اللّه امیر طهماسب. طبع بطهران فی سنه
ص: 133
1305 شمسیه.
نثرا، لشهاب الدین عبد اللّه البیانی ابن الخواجه محمد الکرمانی وزیر الشاه سلطان حسین میرزا بایقرا بعد الامیر علی شیر فی أوائل عمره الی أن توفی السلطان فاتصل بالشاه اسماعیل الصفوی و ألف له هذا التاریخ فتممه، و نظم له تاریخا لکنه لم یتم نظمه و تمّ عمره فی رجب سنه 932.
فارسی، ذکر فی ص 127 من «فرهنک خاورشناسان» أنه تألیف ابی القاسم سحاب.
فی العراق من لدن تأسیسها فی سنه 1290 الی سنه التألیف 1336، للشیخ احمد ابن الشیخ صالح الاطمش. و النسخه بخط المؤلف فی 37 صفحه بالقطع الکبیر فی کتب رشید الشعرباف التاجر البغدادی نزیل الشطره کما کتب بخطه الینا.
ذکر محمد خان القزوینی فی مقدمه «تاریخ بیهق» أنه موجود فی بعض مکتبات أروبا، فراجعه.
للمیرزا فضل اللّه خان الشیرازی الذی کان أولا کاتب دیوان الصداره ثم فی سنه 1231 قربه السلطان فتحعلی شاه و جعله منشئا خاصا للحضره السلطانیه. ذکره رضا قلی خان المتخلص بهدایه فی تاسع مجلدات «روضه الصفا ناصری» فی وقائع السنه المذکوره.
ترجمه الی الفارسیه مترجمه عبد اللّه فریار، طبع سنه 1317 شمسیه.
ص: 134
لخواجه علی الرویانی، ذکره کشف الظنون ج 1 ص 227، و لعل مراده «تاریخ رویان» و ان علیا اسم لاولیاء اللّه المؤلف له (1).
ذکرناه فی ج 3 ص 262 مختصرا قبل أن یطبع ثم رأیت مطبوعه من المجلد الاول سنه 1320 شمسیه، سمی المؤلف نفسه فی أوله بمحمد بن حسن بن اسفندیار، و ذکر فی سبب تألیفه أنه لما رجع من بغداد الی وطنه و أخبر بحدوث الواقعه فی سنه 606 من قتل السلطان رستم بن اردشیر و أن یوم قتله صار کیوم عاشوراء، الی قوله متمثلا بهذا البیت:
فان الاولی بالطف من آل هاشم
تأسوا فسنوا للکرام التأسیا
و غیر ذلک مما یشعر بحسن عقیدته فی أهل البیت.
و ترجم المؤلف فی مجمع الفصحاء ج 1 ص 465 بعنوان قاضی هجیم الاملی لطبرستانی، و ذکر أن اسمه محمد بن الحسن بن اسفندیار الاملی مؤلف «تاریخ طبرستان» الزاهد العالم الفاضل المدفون بمشهد شمس آل محمد بمحله عوامه کوی. و بالجمله هذا المؤرخ مقدم علی الشیخ محمد بن محمد الاسفندیاری المجاز من فخر المحققین بخطه علی ظهر «کشف المراد» فی سنه 745.
للحافظ ابرو صاحب تاریخ آل کرت و آل مظفر و سر بداران المذکورات سابقا و هو أیضا من مآخذ «تاریخ عصر حافظ» للدکتور قاسم غنی، و ذکر فی مقدمه طبع ذیل جامع التواریخ.
الفارسی المرتب علی فاتحه فی خلق الکائنات و خاتمه فی ذکر أنساب الانبیاء و الملوک و الحکماء و غیرهم مشجره بینهما أبواب. و النسخه الناقصه فی خزانه المیرزا محمد بسامراء.
ص: 135
الفارسی الکبیر فی ثلاثمائه ألف بیت، للسید المیرزا محمد شفیع المازندرانی من الساده المشهورین بعلاقه بند، تعرض فیه لتواریخ اول الخلقه و الانبیاء و الملوک الی عصر السلطان الشاه سلیمان الصفوی. ذکره النصرآبادی فی ص 71.
للشیخ محمد الطیب بن عبد اللّه بن احمد بامخرمه الحمیری السیبانی.
ینقل عنه کذلک السید علوی بن طاهر الحضرمی مؤلف «القول الفصل».
للسید الامیر محمد شفیع الحسینی القزوینی عمده الکتاب، فی شرح اشعار المثنوی نظم المولوی الرومی، و فی أواخره شرح أحوال بعض العرفاء، فرغ من تألیفه سنه 1185. و النسخه عند السید محمد تقی بن محمد باقر الرضوی المدرس کما ذکره فی مقدمته لطبع «مجمل التواریخ» ص یز، و ذکر کتابه «محافل المؤمنین» الموجود بخط السید فضل اللّه ابن المؤلف، و مر فی حرف الشین کتابه «شعشعه ذو الفقار».
للعارف الحاج میرزا ابی الحسن الکرمانی، ألفه فی زمن حکومه مرتضی قلی خان وکیل الدوله و بدأ فیه بترجمه أحوال الشاه نعمه اللّه الولی، و نقل عنه فی ج 7 من «نامه دانشوران» ص 118.
لابن ابی طی، هو من مآخذ خلیل بن أیبک الصفدی فی کتابه «الوافی بالوفیات».
ذکر فی ج 3 ص 297. نسخه منه عنه السید شهاب الدین، أولهم المولی محمد الرستمداری و آخرهم نفسه. فرغ منه لیله الاحد رابع ذی القعده سنه 1294. ألفه بأمر علی قلی میرزا وزیر العلوم عضد السلطنه القاجاری.
ص: 136
فی القرون المعاصره، للمیرزا نصر اللّه الفلسفی المولود سنه 1280 شمسیه. ترجمه «ادبیات معاصر» ص 81.
للقرون الوسطی، لعبد الحسین خان الشیبانی. طبع بایران.
مجلد متوسط فیه آثار الشیعه، توجد نسخته عند عباس العزّاوی ببغداد، و قد رأی الکتاب السید محسن الامین العاملی.
أو شرح حال شهاب الدین السهروردی و محمود الشبستری و المولی صدرا و قابوس بن وشمکیر.
باللغه الانکلیزیه، للشیخ بادشاه حسین الهندی المتوفی سنه 1356. مطبوع.
ترجمه من الفرنسیه الی الفارسیه، للمیرزا حسین خان الفرهودی. طبع جزؤه الثانی سنه 1307 شمسیه.
لحمد اللّه بن ابی بکر بن احمد بن نصر المستوفی مؤلف «نزهه القلوب»، و هو أیضا فارسی.
یوجد فی بعض مکتبات اروبا کما ذکره میرزا محمد خان القزوینی فی مقدمه «تاریخ بیهق».
لمیرزا علی اکبر الفیضی، ألفه سنه 1303 و منه أخذ الشیخ محمد حسین
ص: 137
المفلس القمی کتابه «تحفه الفاطمیین» فی تاریخ قم، کما ذکر فی أول «أنجم فروزان».
فارسی کبیر للشیخ محمد حسین المتخلص فی شعره بضیاء ابن العلامه الحاج محمد باقر البیرجندی المعاصر. فیه جغرافیه تلک البلاد و نواحیها و وقائعها و تراجم الفضلاء و الشعراء الذین نشئوا فیها، مثل عمه المولی محمد علی القائنی نزیل کرمان و عالمها و غیره، و ممن ذکرهم فیه أخوه الفاضل الاکبر منه الشیخ محمد حسین المتخلص بآیتی و المدرس فی المشهد الرضوی و المتوفی به سنه 1334، و أخوه الاصغر منه الشیخ محمد تقی المتخلص أیضا بآیتی و المتوفی شابا عن خمس و عشرین سنه فی سنه 1347، و طبع فی آخر الکتاب صوره اجازتین له عن شیخیه الاقا ضیاء الدین العراقی و السید ابی الحسن الآیه الاصفهانی فی سنه 1342.
فی مقدمه «تاریخ بیهق» للمیرزا محمد خان أنه موجود فی بعض مکتبات أروبا.
للشیخ عباس ابن العلامه الحاج میرزا محمد فیض القمی، ألفه حدود سنه 1360 و طبع.
اسمه «العقد العلی» یأتی باسمه.
المعروف باستقلال گمرک، لرضا خان صفی نیا الحقوقی، مرتب علی أربعه عشر فصلا. طبع بطهران سنه 1307 شمسیه.
من الخطباء و الوعاظ الکرام او «خلد برین» کما یأتی مفصلا، للشیخ احمد البیان الاصفهانی. فارسی طبع مجلده الاول سنه 1367.
ص: 138
لعباس کدیور، قد أخذ مهمه من الأصل الافرنجی کما ذکره فی ص 125، و طبع بطهران سنه 1319 شمسیه.
لعبد الفتاح الفومنی، هو من مآخذ تاریخ کدیور، قال انه طبع منه المجلد الثالث فقط فی سنه 1266، و یظهر منه أن المؤلف کان فی أشغال الدوله من سنه 1018 الی 1038 و ألف التاریخ أخیرا فی حال اغترابه و انقطاعه، فی بابین: أولهما فی أحوال مظفر سلطان، و الثانی فی أحوال احمد خان والی بیه پیش لاهیجان. و طبع تاریخ الفومنی برشت سنه 1315 شمسیه.
ترجمه عن الاصل الافرنجی المؤلف سنه 1850 م، ترجمه آقا محمد علی گیلک و طبع فی مجله «فروغ» برشت سنه 1306 شمسیه(1).
لابن ابی مسلم، عبر عنه کذلک الصفدی فی «الوافی بالوفیات» و عده من مصادره (2).
لشهاب الترشیزی، ذکره فی مقدمه دیوانه فی فهرست المجلس ص 323.
للسید حسن تقی زاده التبریزی. مطبوع.
للمولی محمد الساروی، ألفه للسلطان الاقا محمد خان ابن محمد حسن شاه القاجاری الذی قتل سنه 1211 و دفن فی النجف، و یقال له الخواجه لانه رض عادلشاه بیضته فی الصغر. ذکر فی «مجمع الفصحاء» ج 2 ص 451.
ص: 139
للمیرزا غلام رضا المدعو برشید یاسمی. طبع بطهران.
للدکتور عیسی صدیق. طبع سنه 1316 شمسیه.
مر بعنوان «تاریخ دانشکده معقول و منقول».
للسید عبد الحجه البلاغی مؤلف «تاریخ نجف و حیره» الاتی ذکره. عد فی ظهره من تصانیفه المطبوعه و أنه فی تاریخ نائین.
تألیف الحافظ نور محمد البلخی من العامه ظاهرا. طبع سنه 1325 شمسیه. أورد من الکتب التی تصرح بأن القبر الشریف بالنجف کان مخفیا ثمانیه کتب، ثم أورد احد عشر کتابا ذکر فیها أنه حمل الصندوق الی بلخ فی المزار الشریف و أن النقل کان بأمر ابی مسلم الخراسانی، و أورد فیه تصاویر عماره المزار و تصویر مقبره الامیر علی شیر و مقبره الوزیر محمد اکبر خان و غیر ذلک.
و کأن هذا المؤلف لم یطلع علی کتاب «فرحه الغری» لابن طاوس و الا لم یکن یقدم علی هذا التألیف و لم یدون هذه الاساطیر و الاباطیل و لم یدر أن مؤلف «عمده الطالب» أشرف علی القبر و قرأ اللوح المکتوب علیه کما ذکرناه فی ج 2 ص 376، فراجعه.
مر بعنوان «تاریخ بیهقی».
للسید المیرزا محمد تقی بن العلامه المیرزا محمد باقر المدرس الرضوی المشهدی المعاصر نزیل طهران و المدرس فی مدارسها.
الی أواخر عصر امیر المؤمنین علیه السلام، للسید المیرزا حسن
ص: 140
ابن السید علی ابن السید صادق ابن السید رضا الموسوی القزوینی النجفی المولود سنه 1319 نزیل شریعه الکوفه مع والده سنه 1325 و خطیبها البلیغ، اخترمه الاجل فی حیاه والده العالم فی لیله الفطر سنه 1358 فحمل من الشریعه الی النجف علی الاکتاف، و توفی والده الضریر بعد وفاه ولده فی لیله الجمعه 28 صفر سنه 1365.
رأیت التاریخ بخط المؤلف بعد وفاته عند والده، و هو فی جزءین: أولهما فی تواریخ مصر الی عصر الامیر فی 131 صفحه، و ثانیهما فی شرح عهد الامیر علیه السلام الی مالک الاشتر حین ولاه مصر فی أحد و عشرین فصلا فی 112 صفحه. و سماه «قانون الولاه فی سیاسه الرعاه» و کأنه کتب المجلد الاول مقدمه للمجلد الثانی، و ذکر لمطالبه فهرسا مبسوطا، و المجموع
یقرب من عشره الآلاف بیت. و فرغ منه فی 29 ربیع الثانی سنه 1358، و توفی بعده بخمسه أشهر تقریبا. و النسخه المبیضه الجیده موجوده عند أخیه السید ضیاء الدین وفقه اللّه لطبعه.
للمیرزا محمد علی بن المیرزا صادق التبریزی المعروف بتربیت المتوفی عن أربع و ستین سنه 1358.
للمولی معین الدین والد القاضی میر حسین المیبدی. قال آیتی فی تاریخ یزد ص 332 انه من وزراء آل المظفر، و ذکر أنه ماهر فی النظم و النثر و أورد بعض شعره.
لعباس الاقبال الاشتیانی. مطبوع من مآخذ «تاریخ اصفهان» نور صادقی و «تاریخ عصر حافظ».
فی تاریخ یزد، ذکرناه بعنوان «جامع مفیدی» فی ج 5 ص 72 ثم ألحقنا بآخر الجزء استدراکا للجامع مفیدی، و نقل عنه مع اختصار فی «نامه دانشوران» ج 7 ص 128 ترجمه شاه نعمه اللّه الولی و ذکر أنه لمیرزا محمد مفید المستوفی مؤرخ
ص: 141
یزد. فیظهر أن له نسخه أخری غیر ما فی المتحف البریطانی و ذکر فیه مختصر رساله المولی صنع اللّه النعمهاللهی التی ألفها فی ترجمه أحوال السید نعمه اللّه الولی. و قطعه من الجزء الثالث فی أحوال الساده الوزراء فی الرضویه.
فی سوانح النبی الختمی صلی اللّه علیه و آله، ترجمه عن أصله الانکلیزی المیرزا ابراهیم خان الشیرازی. طبع باصلاح نقیب زاده الطباطبائی فی طهران سنه 1344.
ألفه المولی جلال بأمر الشاه عباس الماضی المتوفی سنه 1038 عن اثنتین و ستین سنه کانت أربع و أربعین منها مده سلطنته. و قد نقل النصرآبادی فی تذکرته ص 9 بعض أشعار الشاه عباس فی تاریخ تأسیسه لتکایا فی چهارباغ اصفهان و ماده التاریخ «خانه دلگشا».
للوزیر الصاحب اسماعیل بن عباد. کذا فی معجم الاباء و لکن فی معجم البلدان «و اختلاف الملل» باللامین بدل الدول.
لغلام رضا الکرمانشاهی المدعو برشید یاسمی.
قبل الاسلام، للحاج ابراهیم خان کلانتر ابن الحاج هاشم المتوفی سنه 1215 کما فی ج 14 ص 236 من أعیان الشیعه.
بالترکیه للامیر علی شیر بن کجکنه الجغتائی الغافی النوائی المتوفی سنه 906. ذکر فی ترجمته.
للمولی محمد بن الحسن الاملی الطبرستانی المعروف
ص: 142
بالمولی أولیاء اللّه، ذکر فیه أحوالهم الی ما بعد المائه السابعه و أوائل المائه الثامنه، ثم ذیله السید ظهیر الدین المرعشی الی عصره. مجمع الفصحاء ج 1 ص 505.
أو «تاریخ مدینه العرفاء» کما مر.
ترجمه الی الفارسیه، للسید محمد علی داعی الاسلام. طبع سنه 1332.
ترجمه عن الاصل الانکلیزی، لرشید یاسمی. طبع بطهران.
فارسی تألیف اسماعیل میرزا الافشار النادری، من مصادر «تاریخ خراسان» لاوکتائی.
مر بعنوان «تاریخ بیهقی».
للسید عبد الحجه بن السید حسن الحسینی النائینی الشیرازی الاصفهانی نزیل طهران المولود سنه 1313. طبع سنه 1368.
لسرهنگ غلام حسین مقتدر. طبع ثانیا فی 324 صفحه سنه 1318 شمسیه.
سلاطین ایران و توران، لفیروز الاسترابادی، ألفه سنه 918 کما فی بعض الفهارس.
فارسی لنادر میرزا ابن بدیع الزمان میرزا ابن ملک آرا محمد
ص: 143
قلی میرزا ابن فتحعلی شاه، ألفه سنه 1322 باسم مظفر الدین شاه و صدره بقصیده فی مدحه، و طبع فی وزاره عین الدوله عبد المجید میرزا المستوزر فی 14 جمادی الثانیه سنه 1322، و طبع سنه 1323 و سمی فی الطبع ب «جغرافیای مظفری».
للسید مؤید الثابتی ابن السید حسن نائب التولیه للحضره الرضویه المولود بها فی سنه 1281 شمسیه. و هو بعد لم یطبع کما ذکر فی «ادبیات معاصر» ص 87.
لمیرزا جعفر المنشئ المتخلص بطرب الاصفهانی مؤلف «الجامع الجعفری» فی تاریخ خوانین یزد الذی ذکرناه فی ج 5 ص 47 أنه ألفه بأمر عبد الرضا خان الملقب بالامیر مؤید ابن خان بزرگ و هو محمد تقی خان الواقف لالواح المرمر المجلوبه من یزد و المنصوبه فی مقامات مسجد الکوفه، و قد سقط لفظ «ابن» بین کلمتی مؤید و خان فی الطبع فی ذلک الجزء.
یأتی فی الواو بعنوان «الوقائع».
أو «داستان مشروطه در ایران»، طبع جزؤه الاول فی أربعین «داستان» سنه 1314 شمسیه قبل ظهور فساد مؤلفه الکسروی، و اکثره ترجمه من کتب براون الانکلیزی کما ذکر مآخذه فی أوله.
ذکر الفاضل المیرزا محمد خان القزوینی نزیل طهران أنه یوجد نسخته فی بعض مکتبات اروبا.
الموسوم ب «تاریخ جدید» لانه ألف بعد الجفری، ذکرناه آنفا بعنوان التاریخ الجدید تبعا لایتی.
ص: 144
الموجود فی بعض مکتبات اروبا کما أخبر به المیرزا محمد خان القزوینی.
المؤلف فی خصوص أحوال خوانین یزد، ذکرناه بعنوان «الجامع الجعفری» غلطا فی ج 5 ص 47 و الصحیح «جامع جفری».
لاسماعیل بن محمد الحمیری المعروف بالسید الحمیری لانه سید الشعراء المتوفی سنه 173، عده الصفدی فی الجزء المطبوع من الوافی من المؤلفین فی التاریخ و أن تألیفه فی تاریخ الیمن.
للشیخ المفید محمد بن محمد بن النعمان. مذکور فی فهرس تصانیفه.
لمحمد بن محمود الدهدار، فارسی مختصر ألفه لسؤال صاحب اورنک خان خانانی و ذکر له سبع تأویلات.
لشرف الدین النجفی، و هو جد الشیخ شیر محمد الهمدانی (1).
نسخه عتیقه منه فیها زیادات علی سائر نسخه المتعارفه، و الزیادات متفرقه من سوره الاحقاف الی سوره القدر بین سطر و سطرین الی نصف صفحه و اکثر، یبلغ مجموع الزیادات ألفا و خمسمائه بیت تقریبا و قد عین مواضع الزیاده بخطه.
بما یوافق مذاهب الملاحده الاسماعیلیه، للحکیم ناصر خسرو بن حارث بن عیسی بن محمد بن علی بن موسی الرضا علیه السلام العلوی المروزی
ص: 145
البیدخشانی المولود سنه 394 و المتوفی سنه 481. ذکر فی سوانحه أنه قد أمرنی حاکم الملاحده بتألیفه و کنت یومئذ تحت سیطرته، فألفته علی مذاقه تقیه منه و صیانه لنفسی عن القتل، فبعث الحاکم نسخه الی أطراف العالم و طالعه العلماء و کفرونی لذلک و لم یلتفتوا الی عذری و اضطراری.
للقاضی نعمان المصری. ذکر مع تالیه.
للقاضی نعمان المصری، و له «أساس التأویل» أیضا، عدهما من کتب الحقائق له فی مقدمه طبع کتابه «الهمه».
جریده صدرت فی المشهد الرضوی فی سنه 1329، لمنشئها ملک الشعراء بهار. ترجمه «ادبیات معاصر» ص 30.
للشیخ محمد بن علی البساطی من القرن الحادی عشر، فی معجم المطبوعات ص 556 و مختصره فی ص 712. طبع بمطبعه الوطن سنه 1899 م، و المختصر تألیف الشیخ احمد الجمالی، ذکر فیه أن «کل هم سینجلی بولایتک یا علی» تصحیفه «للّه من شیخ کتب و کاتب اذا غلب» و «بعلی فتحت خیبر» تصحیفه «ثعلب فی جنح بئر» فراجعه.
للامیر السید علی المدرسی مؤلف «الهام الحجه» ذکر فی فهرس تصانیفه الفارسیه.
فی التصریف للحاج کریم خان القاجار، ذکره فی أول تذکرته فی النحو الذی الغی فیه القواعد النحویه و حرر اللغه العربیه عن القیودات التی عملها النحویون. و لعل الرکن الرابع الغی القواعد الصرفیه أیضا فی التبصره.
ص: 146
للمولی اسماعیل الخواجوئی، ذکر فی سبب تألیفه ما رآه من الاختلاف فی مسأله أفضلیه القرآن من آل محمد «ع» و عدمه، و هو مرتب علی مقدمه و فصلین و خاتمه فیها تحقیقات فی الثقلین و لذا کتبوا علی النسخه التی رأیتها «رساله الثقلین». أوله «الحمد للّه الذی بعث محمدا بقرآن قد بینه و فرقان قد أحکمه».
نسخه فی کتب السید حسین الشهشهانی بطهران کتبها السید ابو القاسم بن السید ابی الحسن التویسرکانی سنه 1268، و هی فی ألفی بیت کتابه کما أحصاها السید محمد بن زین العابدین الموسوی.
للشیخ احمد بن الحسین شکر النجفی.
أوله «الحمد للّه الذی أنزل القرآن هدی للناس و بینات من الهدی و الفرقان». و النسخه بخط المؤلف ناقصه الموجود منه حدود ألف بیت و لعله لم یوفق لا تمامه.
فارسی للسید محمد علی بن زین العابدین الحسینی العلوی العلویجه ای الاصفهانی المولود سنه 1292 و المتوفی سنه 1348 فی 628 صفحه. مرتب علی مقدمه و أربعین مجلسا ثلاثون منها فی شرح الادعیه الثلاثین المختصره فی کل یوم و خمسه مجالس فی فضائل لیالی القدر و خمسه فی أعمالها و خاتمه سماها «تنبیه المخلصین» فی أدعیه شهر الصیام المشترکه و المختصه و عید الفطر فی أربعه عشر فصلا، و فی آخر کل مجلس و فصل ینقل المصائب. فرغ منه فی 23 شهر رمضان سنه 1333.
فی واجبات الصوم مختصر، طبع فی 24 صفحه بمطبعه الهدی بالعماره سنه 1358. ألفه فی تلک السنه الشیخ عبد الغفار المولود سنه 1333 ابن الشیخ مهدی بن الشیخ احمد المعروف بالشیخ آقا ابن الشیخ مبارک بن الشیخ احمد الدزفولی الانصاری الذی کان عم العلامه الانصاری و أستاده فی المقدمات.
ص: 147
للمولی علی بن محمد رحیم العراقی. مطبوع. و له «تکمله الصرف» المطبوع أیضا للمدارس الحدیثه.
الذی هو منظوم فی مدیح أهل البیت علیهم السلام، شرحه الناظم نفسه فی سنه 1126 باسم الامیر محمد رضا مین باشی العامری من أمراء الشاه سلطان حسین الصفوی. أوله «حمدی خارج از احاطه بدایت».
یوجد عند السید شهاب الدین التبریزی کما کتبه الینا.
ذکر فی ج 3 ص 325. أقول: توجد نسخه أخری منه فی مکتبه الملک بطهران و مؤلفه الحکیم مؤمن مؤلف «تحفه المؤمنین» المذکور فی ص 402.
کتبه علی مذاق الصوفیه و الرد و الطعن علی غیرهم و منهم صاحب «حکمه العارفین» المولی محمد طاهر القمی.
أرجوزه فی الهیئه للشیخ علی بن الحسین بن محیی الدین بن عبد اللطیف العاملی الجامعی، أوله:
الحمد للّه الذی بلا مدد
قد رفع السماء من غیر عمد
الی قوله:
و بعد هذا فیقول العاملی
نجل حسین المسمی بعلی
الی قوله:
تبصره للمبتدی و أسأل
من بالعطا علی الوری لا یبخل
الی قوله و قد نظمه بأمر السید اسماعیل و صرح باسمه:
السید المعظم النبیل
ذی الشرف الرفیع اسماعیل
و ابتدأ الناظم بمقدمات فی الهندسه، أولها:
ما یقبل الاشاره الحسیه
بلا انقسام نقطه عرفیه
ص: 148
مکتوب علی ظهره أن عدد أبیاته (558).
و له منظومه فی النحو من بحر الطویل فرغ من نظمها فی شهر ذی القعده من سنه 1095 کما یأتی، یوجد نسخته منضما الی منظومه النحو فی کتب موقوفه مدرسه الحاج میرزا حسین الخلیلی الطهرانی فی النجف، و قد شهد بوقفیتها الشیخ محمد بن الشیخ حسین بن الشیخ محمد بن الشیخ یوسف الجامعی.
للشیخ صدر الدین القونوی محمد بن اسحاق الصوفی المتستر بالشافعیه، کان ربیب محیی الدین العربی و مرباه، و توفی سنه 673.
أوله «سزای ثنا حضرت جلال احدیت راست». لم یذکر بعد النبی الا آله واصفا لهم بمصابیح ظلمات الضلاله و مفاتیح خزائن الهدایه. «این چند کلمه است در اصول معارف و قواعد طود ولایت». رتبه علی مقدمه و ثلاثه مصابیح و خاتمه: المصباح الاول فی معرفه الخالق فیه ثلاث مقالات: الاولی معرفه الذات، الثانیه معرفه الصفات، الثالثه معرفه الافعال. و فی آخره أنهی کلامه الی أن المرجع کتاب اللّه تعالی فأنشد شعر الحکیم سنائی و هو قوله:
اول و آخر قرآن ز چه با آمد و سین
یعنی اندر ره دین رهبر تو قرآن بس
رأیت النسخه عند میرزا جعفر بن ابی القاسم سلطان القرائی التبریزی.
للمیرزا حسن بن میرزا باقر الطباطبائی التبریزی الملقب بمنشی أسرار المتوفی سنه 1288 و کان ولد سنه 1249 و مات ابوه سنه 1255 و له ست سنین رباه عمه المیرزا محمد حسین نائب الصدر. فیه سوانحه سفرا و حضرا. نسخه کتبت سنه 1308 عند السید عبد الرحیم الخلخالی کما فی دانشمندان ص 362.
للشیخ مصطفی بن المرتضی الخوئی المعاصر المشهور بالشیخ آقا مؤلف «تحفه الاخوان» المطبوع سنه 1350، أحال الیه فی تحفته، و هو من تلامذه العلامه الشیخ هادی الطهرانی النجفی.
ص: 149
نشرت منه عده أجزاء بقلم عطاء اللّه شهاب پور مثل «الحقیقه» یا «آیین گشایش راه نو در عالم» المذکور فی ج 7 ص 47.
فی شرح «زبده الاصول» البهائیه، لشاه مرتضی بن محمد مؤمن بن شاه مرتضی الکاشانی. أوله «زبده الاصول و خیر الکلام حمد اللّه الملک العلام». و النسخه بخط تلمیذ المصنف السید حبیب اللّه بن محمد امین العبد الوهابی الحسینی الحسنی، فرغ من الکتابه فی یوم الاحد خامس جمادی الاولی سنه 1073 و قرأه علی المؤلف فکتب المؤلف له اجازه مختصره بخطه.
فی مسأله تکلیف الکفار بالفروع و عدمه، للشیخ مصطفی بن المرتضی الخوئی المعاصر، اختار هو عدم التعلق. و طبع حدود نیف و ستین و ثلاثمائه و ألف. و له «کشف الحجاب عن وجه اعجاز بعض آیات الکتاب» المطبوع سنه 1366.
فی شرح احدی الزیارات الجامعه، المفید للعوام بالفارسیه فی عشره آلاف بیت، للحاج المولی باقر، ذکره فی أول کتابه «الخصائص الفاطمیه».
مجلد کبیر آخره «هذا ما تیسر من کتاب التبیان فی اعراب القرآن ... و کان الفراغ منه فی عصر الثلاثاء ثانی عشر ذی القعده سنه 1178».
و النسخه موقوفه مدرسه المولی محمد باقر السبزواری فی المشهد الرضوی، و الظاهر أن التاریخ للکتابه لا التألیف، و لعله لابی البقاء المذکور فی کشف الظنون.
للشیخ طاهر الجزائری. طبع فی المطبعه السلفیه فی 280 صفحه، فراجعه.
ص: 150
فارسی مطبوع، للسید حسین بن نصر اللّه بن صادق الحسینی الموسوی الارومی الشهیر بعرب باغی المعاصر.
تفسیر فارسی فی خمس مجلدات.
للشیخ الحاج میرزا ابی تراب ابن الشیخ ابی القاسم ابن الحاج المولی محمد تقی ابن الآقا محمد البرغانی القزوینی المولد نزیل طهران، جده من طرف الاب هو الشهید الثالث لانه قتله أتباع الباب فی محراب مسجده فی حال التهجد سنه 1264 و لذا یعرف هو بالشهیدی، و جده من طرف الام الحاج المولی صالح بن الآقا محمد البرغانی أخ الشهید و المتوفی بالحائر سنه 1283 کما أرخه بعض ولده.
رأیت المجلدات عند مؤلفه بخطه و أول المجلد الاول «الحمد للّه الذی خلق السماوات و الارض و جعل الظلمات و النور» و قد فرغ من المجلد الخامس عاشر جمادی الثانیه سنه 1365. و یوجد عنده فی طهران کثیر من تصانیف جده الامی.
للمولی جلال الدین محمد بن اسعد الدوانی، فی بیان النفس و الصوره مختصر فی صفحتین ضمن مجموعه عند السید محمد المحیط الطباطبائی مدیر مجله «المحیط» الصادره من طهران.
فی تراجم الحکماء الذین نشئوا بعد ظهور نور الاسلام الی عصر التألیف و لا سیما الذین کانوا فی المشرق من بلاد المسلمین من خراسان و نواحیها.
ألفه فرید خراسان ابو الحسن علی بن ابی القاسم زید البیهقی المولود فی سانزوار 27 شعبان سنه 499 و المتوفی سنه 565، و له تصانیف کثیره منها «تاریخ بیهق» و «شرح نهج البلاغه» و غیرهما مما ذکره هو بنفسه فی کتابه «مشارب التجارب» و نقله بعینه الیاقوت فی ترجمه البیهقی من معجم الادباء ج ص
و التتمه هذا ذیل ل «صوان الحکمه» الذی ألفه ابو سلیمان المنطقی، و هو محمد
ص: 151
ابن طاهر بن بهرام السجستانی السجزی فی بیان أحوال الحکماء الذین نشئوا قبل الاسلام و نقل تواریخهم و أقوالهم. و هذا الذیل طبع بالهند فی دهلی بمباشره محمد شفیع مدرس العربیه فی مدارس بنجاب، و طبع معه ترجمته الی الفارسیه الموسومه ب «دره الاخبار» کما یأتی أنه طبع الدره أیضا فی طهران سنه 1318 شمسیه بعنوان «ذیل صوان الحکمه».
للحاج الشیخ عباس القمی المتوفی 23 ذی الحجه سنه 1359. طبع.
المذکور فی ج 3 ص 340 للسید زین العابدین الحسینی الذی هو ابن أخت الشیخ البهائی و تلمیذه المجاز منه- رأیت منه نسخه ناقصه عند الشیخ عز الدین الجزائری، ذکر فی أوله أن الشاه عباس أمر خاله الشیخ بهاء الدین بتألیف کتاب فارسی حاو لاکثر المسائل الدینیه، فألف هو «الجامع العباسی» و خرج منه الابواب الخمسه الی قوله «بنده داعی زین العابدین الحسینی در خدمت آن فرید عصر تحصیل علوم دینیه نموده و جامع عباسی را نیز این دعاگو ببیاض برده در خدمت آن شیخ دین تصحیح داده اجازه بخط ایشان دارد لذا بخاطر رسید که با قلت بضاعت و عدم استطاعت پانزده باب تتمه آن را شکسته بسته تألیف نماید تا مؤمنان بهره مند شوند .. الی قوله: باب ششم از جامع عباسی در بیان زیارات».
و رتبه علی اثنی عشر مطلبا: المطلب الاول فی زیاره النبی صلی اللّه علیه و آله، الثانی البتول، الثالث الامیر، الرابع مسجد الکوفه، الخامس ائمه البقیع، السادس سید الشهداء، السابع الکاظمین، الثامن مشهد خراسان، التاسع العسکریین، العاشر صاحب الامر، الحادی عشر زیاره النیابه، الثانی عشر زیاره المؤمنین.
منظوم فارسی للتجلی السبزواری، ذکره فی «أدبیات معاصر» ص 99.
للشیخ محمد علی المعزی الدزفولی المولود سنه
ص: 152
1300 ابن الشیخ عبد الحسین شارح التبصره و المتوفی لیله الجمعه 28 رمضان سنه 1339 ابن الشیخ محمد طاهر صاحب «مشارع الاحکام فی شرح شرائع الاسلام» المولود سنه 1230 و المتوفی سنه 1315 ابن الشیخ محسن صهر السید صدر الدین العاملی صاحب «حاشیه المعالم» المتوفی سنه 1246 أخ الشیخ اسد اللّه بن اسماعیل بن محسن بن الشیخ معز الدین الدزفولی من علماء عصر الصفویه.
رأیته بخط المؤلف عنده فی طهران أوائل سنه 1380، و هو مجلد کبیر و أورد فی أوله تراجم کثیر من آبائه و أقربائه، و شرع فی مباحث أصول الفقه ثم بعض القواعد الفقهیه.
المذکور اجمالا فی ج 3 ص 349، ألفه میرزا عبد الرزاق بیک بن نجف قلی خان الدنبلی المولود سنه 1170 و المتوفی سنه 1243. یوجد جزؤه الثانی فی مکتبه المجلس بطهران کما فی فهرسها. و له «ریاض الجنه» الفارسی و «مآثر سلطانی» و غیرهما. و ترجمه فی «آثار الشیعه» ج 4 ص 211.
لسیدنا المعاصر آیه اللّه الحاج آقا حسین ابن الاقا علی ابن المیرزا احمد ابن العلامه السید علی النقی ابن السید جواد الذی هو اخ السید آیه اللّه بحر العلوم الطباطبائی البروجردی المولود فی صفر سنه 1292 و المتوفی صبیحه یوم الخمیس 13 شوال سنه 1380.
کتاب کبیر یستکشف منه طبقات الرواه و یعلم منه اتصال سند الحدیث أو قطعه و ارساله و یعلم منه أحوال الراوی و المروی عنه فی کل أحادیث کتاب الکافی، فانه رتب فیه رجال أسانید الکافی علی ترتیب الحروف و عین مواضع جمیع روایات هذا الرجل فی الکافی، بأن یذکر فی ترجمه الرجل جمیع مشایخه الذین روی عنهم فی الکافی مرتبا علی الحروف، و عند ذکر کل
شیخ یعین مواضع الاحادیث التی یرویها الرجل عن هذا الشیخ فی الکافی بتعیین عدد الباب الواقع فیه الحدیث و تعیین عدد الحدیث الواقع فی ذلک الباب.
و هو کتاب جلیل قد أتعب المؤلف نفسه فیه کثیرا جزاه اللّه أحسن الجزاء. أوله «الحمد
ص: 153
للّه الذی أظهر بتألیف المتلائمات من الکائنات ما استکن فیها من البدائع و حفظ نظام تألیفها من الاختلال و الاعتلال بابانتها عما ینافرها من الطبائع».
ایضا لسیدنا الآیه البروجردی المذکور، و عمل فیه کما عمل فی ترتیب رجال أسانید الکافی و ترتیب مشایخ کل رجل و تعیین لموضع روایات کل رجل عن شیخه. و هو أیضا مجلد کبیر، جزاه اللّه خیرا و سهل طبعه و نشره فانه قد سهل البحث فی الاسانید للعلماء و المجتهدین و یسر لهم الوصول الی ما هو المأمول من تصحیح أسانید احادیث آل الرسول صلی اللّه علیه و آله.
ذکرناه فی ج 3 ص 352 ثم رأینا فی فهرس مکتبه قوله أنه توجد نسخه منه فی تلک المکتبه، و هی بخط نصر اللّه بن محمد الخلخالی و أنه حاشیه غیاث الدین منصور الدشتکی علی التجرید للخواجه نصیر الدین الطوسی، فتبین أنه غیر «تجرید الحکمه» للدشتکی قطعا.
فارسی فی أسرار الشهاده و أحوال سید الشهداء علیه السلام، لسلطان حسین تابنده بن صالح علیشاه بن نور علیشاه بن المولی سلطانعلی الگون آبادی. طبع للمره الثانیه فی سنه 1360.
فی ترجمه نیف و خمسین شاعرا عارفا من القدماء و المتأخرین من ایران و الهند الذین مدحوا النبی و أهل بیته علیهم السلام، للمیرزا محمود سلطان طالب الدهلوی.
جمعه و رتبه بعد رجوعه عن زیاره ائمه العراق و خراسان فی سنه 1351 فی المره الثانیه الی دهلی، و کان سفر زیارته فی المره الاولی سنه 1326. و قد طبع بمطبعه الاثنی عشریه بدهلی سنه 1355.
للمولی کاتبی الترشیزی النیشابوری نزیل أسترآباد أخیرا و اسمه محمد بن
ص: 154
عبد اللّه و المتوفی بها سنه 838 کما أرخ فی مقدمه طبعه فی سنه 1318 مع فهرس أبوابه العشره، أو فی سنه 839 کما فی «خزانه عامره» ص 385. و له «مجمع البحرین» لانه ذو حافتین من بحرین، و قد أجاب عنهما المولی أهلی الشیرازی ب «سحر حلال» المطبوع.
أو «أصول التلاوه» فارسی فی تجوید القرآن بعنوان السؤال و الجواب، للمیرزا محسن ابن ادیب العلماء المیرزا محمد علی التبریزی المعاصر. طبع سنه 1342 فی 52 صفحه مع تقریظ العلامه المیرزا صادق آقا التبریزی علیه.
للسید محمد قاسم بن الحسن بن علی الحسینی التبریزی، فارسی مرتب علی مقدمه و أربعه مقاصد، و وشحه باسم السلطان فتحعلی شاه القاجار و ولی عهده و ابنه الشاهزاده عباس میرزا، و یشرح فیه أبیات الشاطبیه غالبا. أوله «قرائت حمدی که زینت افزای دیباچه صحیفه هرگونه مدعاست سزاوار درگاه متکلمی است که قرائت سبعه سیار او در دار الحفاظ این قصر زبرجدی».
فارسی یقرب من ألف بیت، لمحمد باقر بن ابراهیم الخراسانی، انتخبه من کتابه «تقویم اللسان» بالتماس عباس علی خان سرهنگ، و فرغ من الانتخاب فی یوم الاثنین 19 ربیع الاول سنه 1200.
فارسی فی تجوید القرآن. أوله «الحمد للّه رب العالمین» مرتب علی فصول، لم یسم المؤلف نفسه. رأیت نسخه ناقصه الاخر منه ضمن مجموعه تاریخ کتابه بعضها سنه 1261.
للقانونی البارع توفیق الفکیکی المولود سنه 1321، مؤلف «الراعی و الرعیه» فی شرح عهد الامیر علیه السلام الی مالک الاشتر حین ولاه مصر. طبع سنه 1374، و ترجمناه فی الجزء لاول من النقباء ص 271.
ص: 155
للشیخ محیی الدین سالم بن بدران بن علی بن سالم المازنی المصری أستاذ الخواجه نصیر الدین الطوسی، نقل عنه فی الفرائض النصیریه مسأله المتوفی الذی خلف ابن ابن عم له من قبل ابی ابیه. أوله «الحمد للّه المنقذ من الضلاله و المعلم بعد الجهاله» و آخره «و فی هذا کفایه فی معرفه الفرائض». عناوینه «أصل- أصل».
نسخه فی الرضویه بخط الشیخ ربیع بتاریخ 1053، استنسخ عنها السید حسن بن مرتضی الطباطبائی المتوفی سنه 1315 و النسخه عند السماوی.
مجلدان للامام البیهقی ابی الحسن علی بن زید. مذکور فی «معجم الادباء».
(1) للخواجه نصیر الدین الطوسی المتوفی سنه 672. طبع فی آخر مجموعه من رسائل الخواجه فی حیدرآباد دکن سنه 1359.
ذکرناه فی ج 3 ص 393 ثم رأینا فی مکتبه الشیخ محمد رضا فرج اللّه فی النجف الاشرف قطعه من أول شرح نفس الکتاب بعد ذکر المقدمات الاثنتی عشره التی ذکرناها هناک، و عناوینه «الاصل- الشرح». و أول هذه القطعه «الاصل الحمد للّه الذی فطر العقول، الشرح» و هکذا الی أن ینتهی الی «الاصل باب استحباب استواء العمل و المداومه علیه، الشرح هذا الباب الحادی و العشرون من مقدمات العبادات».
و یقرب جمیعه من عشره الآلاف بیت.
فارسی للشیخ محمد رضا الزنجانی، طبع فی دیماه شمسی سنه 1333 بنفقه الحاج حسین المصدقی. و فی مقدمته ذکر أنه تألیف الشیخ رضا الزنجانی مؤلف «غایه القصوی فی ترجمه العروه الوثقی»، و لعله غیر ترجمه المحدث القمی الموسوم به
ص: 156
و المطبوع.
ذکر بعنوانه الثانی «اولین مقاومت منفی در ایران» بقلم ابراهیم تیموری طبع سنه 1328 شمسیه.
للحاج السید محمد علی المبارکی الواعظ الاصفهانی، أدرکه الخیابانی سنه 1358 و نقل عن تألیفه ص 305 من «علماء معاصرین». طبع سنه 1345 مع «کشف المهلکات» له.
لاستنباط أحکام النجوم، لاحمد بن محمد بن عبد الجلیل السجزی. مدرج فی کتابه «الجامع الشاهی» فی ص 8.
المذکور فی ج 3 ص 398. توجد نسخته عند السید محمد علی الروضاتی باصفهان.
فی اصول الدین لفخر المحققین محمد بن الحسن بن یوسف بن المطهر الحلی، ذکرناه فی ج 3 ص 398. أوله: «الحمد للّه واجب الوجود لذاته الدال علی قدرته اختلاف مصنوعاته». صنفه للسید ناصر الدین حمزه بن حمزه العلوی المتوطن بقریه شریف آباد من ناحیه جاسب من اعمال قم.
توجد النسخه بخط السید غیاث الدین عبد الکریم بن محمد بن الاعرج الحسینی، فرغ منها بالحضره الغرویه فی آخر نهار السبت 4 رجب سنه 736، و علی ظهر الورقه الاولی اجازه مفصله من فخر المحققین لابن حمزه العلوی المصنف له الکتاب أیضا بتاریخ 27 رجب 736. و النسخه فی کتب فخر الدین النصیری و رآها صاحب الریاض و لم یتوجه الی اسم الکاتب و ارجاع ضمیر الانهاء الیه، فذکر أنه صدرت الاجازتان لابن حمزه. و الکاتب هو أحد الاخوه الخمسه ابناء اخت العلامه الحلی.
ص: 157
حاشیه علیه ناقصه تقرب من ألف بیت، و هی بعنوان «قوله- قوله»، للسید ابی القاسم احمد بن محمد الحسینی مؤلف «الارشاد فی ترجمه صاحب بن عباد» عند السید محمد علی الروضاتی.
فی التوحید، للحافظ القاضی محمد بن علی الشوکانی مؤلف «العقد الثمین فی اثبات وصایه أمیر المؤمنین» علیه السلام. طبع سنه 1310 کما فی معجم المطبوعات ص 1160.
لابی الحسن التمیمی محمد بن جعفر النحوی المتوفی سنه 402.
یروی عنه الشیخ المفید، و النجاشی اکثر عنه النقل بعناوین کثیره. و حکی یاقوت فی معجم الادباء ج 18 ص 104 عن کتاب «الزیادات علی فهرس ابن الندیم» للوزیر المغربی أنه قال فیه: سمعت الکتاب عن مؤلفه المذکور.
رساله فارسیه فی ترجمه أحوال الشیخ الصدوق و الکلینی و النواب الاربعه علی نحو الاختصار، للشیخ محمد حسین الطهرانی المولد المشهور بالبروجردی معاصر السلطان محمد شاه الذی توفی سنه 1264، و قد ألفه علی حسب اشارته و أمره. یقرب من ألف و مائتی بیت، و فی نصفه الثانی بسط الکلام فی بیان مسأله سهو النبی صلی اللّه علیه و آله.
فی سیره الشهید المظلوم، للشیخ عبد المحسن بن الشیخ محمد بن الشیخ مبارک اللویمی البلادی الاحسائی. فرغ من رسالته الفقهیه سنه 1206. و التحفه عند عبد الهادی الفضلی بن المیرزا محسن فی البصره.
فی الجغرافیا، فارسی لمهدی قلی خان الملقب بخان خانان و المتخلص بهدایه. ذکر فی أوله أنه أمره علی قلی خان مخبر الدوله وزیر العلوم و التلغراف من
ص: 158
قبل مظفر الدین شاه فی سنه 1314. بترجمه الجغرافی الکبیر «فتس»، فترجم حسب أمره قسم اروبا منه لاهمیتها، ثم قصد أن یؤلف ما هو ابسط و أنفع و أحسن منه فی اثنین و عشرین فصلا کلها فی جغرافیه اروبا فی 762 ص و طبعه سنه 1317 شمسیه. بدأه بذکر بعض فوائد الجغرافیا ثم بقصیدته الاختریه التی قال فی آخرها:
گنج گهر است سینه خاک
وین نامه به کنجهاست چون در
احوال زمین و هرچه در اوست
من باز نموده ام سراسر
فی الحکمه العملیه و الاخلاق، لفتح اللّه بن احمد بن محمود الشهرستانی السبزواری. أوله «سپاس و ستایش خدائی را که بقدرت کامله اجناس موجودات را از کتم عدم بصحرای وجود آورد». ینقل فیه عن «اخلاق ناصری» و عن «اخلاق سلطانی» الذی ألف باسم السلطان محمد خونه، یوجد فی مکتبه المجلس کما فی فهرسها.
تألیف حجه الاسلام الشفتی السید محمد باقر بن السید محمد نقی الاصفهانی. ذکر فی الاصل ج 3 ص 404 مجلد الصلاه منه کتابته سنه 1253 و فرغ المصنف من تألیفه فی 30 جمادی الاولی سنه 1242 و علیه حواشی منه دام ظله، ملکه الفاضل علی بن عبد اللّه سنه 1259 و کتب علیه حواشی ولد المصنف الحاج السید اسد اللّه فی سنه 1275، عند المیرزا محمد علی الاصفهانی و فیه دعاء صنمی قریش مرویا عن عبد اللّه بن عباس.
لمؤلف «مخزن الدرر» المطبوع فی بمبئی سنه 1304، و التحفه دیوان مجموع من القصائد فی المدائح و المراثی و النیاحه و التضمین و الترجیع و التخمیس و الخطب بالفارسیه و بعض أشعاره عربی للمولی حسین بن ابی الحسن بن فضل علی بن الحسین بن محمد کاظم بن محمد صادق المعروف بخلیفه الدزفولی، خطیب واعظ شاعر أدیب تخلصه «حقیر»، ولد سنه 1260 و توفی سنه 1347. و النسخه عند ولده المیرزا ابی الحسن المتخلص بتجلی.
ص: 159
تألیف الفیض الکاشانی، للسید محمد رضی الحسینی السلامی. أوله «الحمد للّه و کفی و سلام علی عباده الذین اصطفی، و بعد این رساله ایست در ترجمه». ذکر فی آخره أن المصنف فرغ من أصله سنه 1033 و هو فرغ من الترجمه فی العشر الثانی من المحرم سنه 1129. و النسخه بخط السید محمد ابراهیم بن أمیر بیک السلامی فی مکتبه السید محمد المشکاه بطهران.
للسید حسن بن الحاج آقا میر الموسوی القزوینی الحائری المعاصر المولود سنه 1296.
للمولی محمد علی بن الاقا علی رضا بن محمد طاهر التستری المولود فی 15 صیام سنه 1266 و المتوفی فی فراش نومه سنه 1339. ترجم فیه نفسه و ذکر سوانحه و تخلصه حزین و أحوال أبیه و جده. و نقل عنه ابنه الاصغر عباس فی مقدمه طبع دیوانه «ناله حزین». و توفی والده عاشر شهر رجب سنه 1282، و کان شاعرا تخلصه ناجی.
للحاج الشیخ عیسی بن المولی شکر اللّه اللواسانی المولود سنه 1277 و المتوفی سنه 1364. کان عند ولده الشیخ محمد علی فی طهران.
فارسی لم یطبع.
یعنی أصحاب النبی صلی اللّه علیه و آله و الائمه الاطهار و بعض معاصریهم من أهل الخلاف، و هو فارسی. للمحدث المعاصر الحاج الشیخ عباس القمی المتوفی سنه 1359. و النسخه بخطه عند ولده، و طبع بمباشره الشیخ محمد الآخوندی فی طهران سنه 1369.
منظوم فارسی علی روی «مخزن الاسرار» للنظامی، نظمه العارف
ص: 160
المولی عبد الرحمن بن احمد الجامی المتوفی سنه 898، و هو أول مثنویاته السبعه المعروف ب «هفت اورنگ» کما صرح فی أول «خردنامه اسکندری». مرتب علی عشره مقالات فی الحکم و المواعظ و الاخلاق، و فرغ من نظمه سنه 886. نسخه نفیسه مذهبه ملوکیه منه بخط بابا شاه الخطاط الاصفهانی کتبها سنه 982 فی مکتبه المجلس کما فی فهرسها.
فارسی فی المواعظ، للسید حسین بن السید عبد الکریم الموسوی الجزائری. مختصر عناوینه «موعظه- موعظه». نسخته عند السید آقا التستری فی النجف.
فی اثبات الولایه و تفسیر آیه «انما ولیکم اللّه و رسوله» الآیه، للمولی مصطفی بن المرتضی الخوئی. أوله «الحمد للّه و کفی و سلام علی عباده». طبع سنه 1350 فی ثلاثین صفحه، و له «تبصره الناظرین» کما مر و «کشف الاستار» فی أصول الفقه المطبوع سنه 1341.
فی اصول الدین و العقائد التی علیها أهل البیت علیهم السلام، ترجمه و شرح و زیادات لعقائد الصدوق بالفارسیه. أوله «الحمد للّه رب العالمین بجمیع محامده علی جمیع نعمه». مرتب علی خمسه فصول لکل من الأصول الخمسه، و فی آخره نکات.
و النسخه بخط نظام الدین الساوجی القرشی مؤلف «نظام الاقوال»، فرغ من الکتابه سنه 1012، و هی ضمن مجموعه عند السید محمد الموسوی الجزائری.
هو فی غریب اللغه، مرتب علی أبواب أول ابوابه فیما جاء من الغریب فی خلق الانسان من الرأس الی القدم. نسخه منه عند سردار الکابلی.
سؤال و جواب فارسی فی المسائل العملیه الفتوائیه من أول الطهاره الی آخرها، للسید عبد العظیم بن السید علی رضا الحسینی اللنجانی الاصفهانی المعاصر للسید حجه الاسلام الشفتی الاصفهانی، استخرجه من کتابه «الضیاء اللامع فی شرح
ص: 161
مختصر الشرائع».
أرجوزه فی علمی المعانی و البیان، للسید هادی بن السید حسین الصائغ البحرانی نزیل المسیب المولود سنه 1302، ذکر أنه فی تسعمائه بیت.
فی اللغه و خصوص الالفاظ المستعربه بالفارسیه، ضمن مجموعه فیها «ترجمان القرآن» فی لغاته المشکله علی ترتیب السور، و مختصر من أوائل «کنز اللغه»، کلها بقلم محمود بن عبد اللّه کتبها سنه 1006 فی مکتبه مدرسه البروجردی، و نسخه فی طهران و هو مرتب علی اثنین و ثلاثین مطلبا.
لابی الحسن هلال بن ابراهیم الصابی، و هو فی تواریخ الوزراء الی سنه 393. طبع فی بیروت سنه 1904 م.
فارسی کبیر فی اثبات الامامه من الآیات القرآنیه و الاحادیث المرویه من طرق العامه فقط(1)، للشیخ المعاصر المیرزا هدایه اللّه الشهیر بحاج مجتهد القزوینی ابن الشیخ صادق ابن المولی محمد تقی البرغانی شهید البابیه، ولد سنه 1281 و توفی حدود سنه 1360. بخطه عند ولده الفاضل الحاج میرزا نصر اللّه.
ترجمه لاصول الکافی، للمولی محمد علی بن محمد حسن الاردکانی، ترجمه بأمر محمد علی میرزا ابن فتحعلی شاه. و النسخه الموجوده منه فی مکتبه السید محمد المشکاه من کتاب العقل و الجهل الی آخر کتاب الایمان و الکفر، فرغ منه المؤلف فی رجب سنه 1238، و قد کتبه ولد المؤلف المسمی بزین العابدین فی تلک السنه فی حیاه المؤلف.
کما کتب علی النسخه الموجوده فی الرضویه بخط
ص: 162
متأخر عن کتابه أصل النسخه، و لعله الذی مر فی الجزء الاول بعنوان «اثبات الوصیه» و فی ج 3 ص 164 بعنوان «البهجه المرضیه». و علی أی فهو للسید هاشم البحرانی المتوفی سنه 1107. أوله «الحمد للّه رب العالمین الذی خص محمدا بالنبوه». رتبه علی مقدمه و أبواب و خاتمه و فرغ من تألیفه آخر شعبان سنه 1093. کتابتها سنه 1101 و صححها و قابلها الشیخ علی بن سلیمان البحرانی سنه 1102، و بعده «بهجه النظر» المستخرج من «حلیه الابرار» له.
للسید عبد الکریم بن السید جواد بن عبد اللّه ابن نور الدین بن نعمه اللّه الموسوی الجزائری التستری المتوفی بالنجف حدود سنه 1215.
ذکر السید نور الدین المعاصر فی «الشجره الطیبه» أنه رأی النسخه بخط المصنف.
دیوان غزلیات لمولانا سلطان محمد بن الامیری المتخلص بفخری الهروی مؤلف «لطائف نامه» المؤلف سنه 928 کما فی مقدمه طبعه، سماه باسم کریم الدین الخواجه حبیب اللّه الساوجی وزیر خراسان فی ولایه سام میرزا سنه 927.
مثنوی أخلاقی یقرب من ثلاثین ألف بیت فی ثلاثه دفاتر، نظمه الشاهزاده سلطان محمد میرزا ابن فتحعلی شاه الملقب بسیف الدوله سلطان شاه، و فی الدفتر الثانی ما یقرب من الفی بیت نظمه بأمر سیف الدوله الشاعر المعروف بهنرزاده یغما. و النسخه بخط السید محمد الطباطبائی کتبت فی سنه 1287 بمکتبه محمد رمضانی فی طهران. ترجمه فی «مجمع الفصحاء» ج 1 ص 32 و ذکر أنه ولد سنه 1227 من أمه الکرجیه تاج الدوله، و أورد فیه کثیرا من أشعاره و من مثنوی «سیف الرسائل».
أول الدفتر الاول:
حمد یزدان را که از روی یقین
راه پیمودم بسوی اهل دین
أول الدفتر الثانی:
هست نام کردگار کارساز
نامه را عنوان و عنوان را طراز
أول الدفتر الثالث:
ص: 163
سفر ثالث آمد از این مثنوی
با خیالت می روم هر جا روی
و آخره:
سفر ثالث شد تمام از مثنوی
رکن رابع را نمایم پیروی
لخاور التبریزی الکوزه کنانی من أحفاد شمس التبریزی المشهور، اسمه میرزا معصوم، و هو من شعراء عصر السلطان فتحعلی شاه، نظمه فی سفره الی الحجاز و أهداه الیه بعد عوده الی طهران، کما فی «مجمع الفصحاء» ج 2 ص 125.
فقه استدلالی فی الصلاه و الصیام و الخمس، ألفه الشیخ محمد حسین بن علی البافقی الیزدی. فرغ من مجلد الصلاه یوم الاربعاء عاشر ربیع الاول سنه 1283، و فرغ من مجلد الصوم و الخمس خامس شهر الصیام سنه 1281. نقش خاتمه «العبد الراجی حسین بن علی 1281». نسخه خط المؤلف عند السید محمد بن نعمه اللّه الجزائری.
للحسین قلی خان السلطانی الگلهر من أواخر القرن الثالث عشر، حکی عنه فی «ادبیات معاصر» ص 73 ترجمه آباء میرزا حسن خان أدیب السلطنه الذی توفی سنه 1318 و خلف ولده السفیر فی بغداد مده و المعروف بالسمیعی، اسمه میرزا حسین خان و تخلصه عطاء.
اجازه من الشیخ حسین بن علی القدیحی المعاصر للشیخ محسن بن الشیخ عبد اللّه البحرانی الذی توفی شابا، و هی اکبر من اجازه السماهیجی للجارودی (1).
للحاج محمد حسن ابن الحاج معصوم القزوینی الحائری نزیل
ص: 164
شیراز و المتوفی بها سنه 1240 و حمل الی الحائر بجنب قبر أستاده الوحید. رساله فارسیه عملیه فی بابین: أولهما فی أصول الدین من التوحید الی المعاد، و ثانیهما فی الفروع من الطهاره و الصلاه و الزکاه و الخمس و الصوم و الاعتکاف کلها فی مجلد، و المجلد الثانی فی المعاملات من أول المکاسب المحرمه الی آخر کتاب الغصب فی مجلد. کتابته سنه 1231 بخط علی میرزا بن علی خان الفتح آبادی عند السید محمد بن نعمه اللّه الجزائری، ألفه باسم السلطان فتحعلی شاه. أوله «افتتاح مقال بنام پادشاه بی زوالی است که از مفاتیح فضل وجود ابواب الجنان هستی و وجود بر ذوات عوالم غیب و شهود گشوده» و أول المجلد الثانی «حمدیی منتهی و ثنای لا یعد و لا یحصی». ذکر فی أوله أنه ألفه بعد کتابه «کشف الغطاء» فی السلوک و «مصابیح الهدایه» فی الفقه و بما أنهما عربیان ألف هذا الکتاب بالفارسیه لتعمیم النفع.
ارجوزه فی العروض و القوافی فی مائتین و خمسه و تسعین بیتا، للسید محمد حسین بن السید کاظم بن السید علی بن السید احمد الموسوی الکشوان القزوینی الکاظمی النجفی المسکن و المدفن، توفی بها سنه 1356، کان هو و والده و عماه السید محمد و السید صالح کلهم علماء اتقیاء ابرار، کانوا من تلامیذ العلامه الشیخ محمد حسین الکاظمی.
أوله:
حمدا لمن تواترت منه النعم
مردفه بما به خص و عم
الی أن قال:
و سمتها بتحفه الخلیل
مؤملا فیها نجاح سولی
و أرخه نظما بقوله:
وافی بعون الواحد الجلیل
تاریخها اقبل تحفه الخلیل
المطابق لسنه 1327. و النسخه بخط الناظم فی التاریخ عند الشیخ محمد السماوی، و هو مرتب علی مقدمه و فصول و خاتمه، و علیه تقریظی الشیخ جواد الشبیبی و ولده الشیخ محمد رضا بخطیهما، و أورد کلا التقریظین فی مجله البیان العدد 26 من السنه الثانیه.
ص: 165
فی فضائل امیر المؤمنین علیه السلام و أسمائه المستخرجه من القرآن الکریم، للعارف المیرزا هدایه اللّه ابن المیرزا محمد حسین وزیر الدفتر الاشتیانی. طبع مع حاشیه صدر الاشراف المیرزا جلال الدین ابن المیرزا ابی القاسم الذهبی الشیرازی.
للشیخ محمد امین ابن الشیخ حسن بن اسد اللّه الکاظمی المتوفی جمادی الثانیه سنه 1336. یوجد بعض أوراق مسودته بخطه و هو یحیل الیه فی تصانیفه الاخر.
فارسی فیه اثنتان و أربعون فائده لعلاج الملسوع و الملدوغ و المکلوب و ضرر الجن و الرعاف و فتح الرجال و أضرار الدود بالزرع و غیره و البواسیر و بعض الامراض، للمیرزا محمد بن عبد النبی الاخباری النیسابوری، و ذکر اسمه فی أوله. و النسخه فی ضمن مجموعه بخط أحقر الطلاب رمضان بن علی أصغر السالیانی کتبها فی سنه 1241، عند السید محمد الموسوی الجزائری التستری.
للقاضی محمد بن علی الشوکانی. ترجمه فی نیل الوطر ج 2 ص 299.
فی مسائل الصلاه الاجماعیه و غیرها، مرتبا علی اثنی عشر بابا فی کل باب عده مسائل. تألیف المیر معز الدین محمد بن ابی الحسن الموسوی مجاور المشهد. فی آخره ان مجموع المسائل المتفق علیها (742) مسأله و مجموع ما خطر بالبال (376) سمیته تحفه الرضا فاطلب التاریخ من الرضا (1037) فی الرضویه. و له «التقیه» المذکور فی ج 4 ص 405. و فی آخر «تحفه الرضا» اجازه السید محمد تقی بن الحسن الظهیر الحسینی الاسترابادی فی سنه 1037.
ص: 166
فی أصول الدین، للسید حسین الدرودآبادی الهمدانی، عند ولده السید ابی الفضل العارفی بطهران. توفی المؤلف بهمدان سنه 1344، و له «تنبیه الراقدین» المذکور فی ج 4 ص 442 مع أغلاط اطلعنا علیها بعد الطبع.
للسید رضی بن محمد بن مرتضی الرضوی الکشمیری، ألفه سنه 1373 و طبع فی 136 صفحه سنه 1374.
أرجوزه فی الکلام فی مقدمه فی الامور العامه و خاتمه فی وصیه الناظم لولده، و عناوینه «القول فی کذا». نظمه السید محمد بن محمد باقر الحسینی لاکبر ولده علی المدعو بزین العابدین فی سنه 1108، قال فی أوله:
یقول راجی عفو رب غافر
عبیده محمد بن باقر
الی أن یقول:
و سیما الاکبر من أبنائی
بلغه اللّه مدی رجائی
أعنی علیا طالب الرشاد
مشتهرا بلقب السجاد
فاذ أتت لاجله مبنیه
سمیتها بالتحفته الزینیه
و قال فی آخره:
و فی ثمان بعد الف و مائه
من صدف الفکر أتت منشأه
نسخه منه فی مکتبه الملک بطهران، فی الصفحه الاخیره بخط الناظم: تمت فی دار السلطنه اصفهان اواسط شوال و شرعت فی نظمها بکابل و تسودت اکثرها فی المشهد المقدس کتبها بیده الجانیه محمد بن محمد باقر الحسینی. و علیها حواشی کثیره منه عفی عنه.
فارسی للشیخ عبد النبی بن شرف الدین محمد الطسوجی کما صرح باسمه و نسبه فی أوله، و رتبه علی مقدمه و خمسه ابواب
ص: 167
و خاتمه ذات فصول. أوله «نحمدک اللهم علی ما هدیتنا الصراط المستقیم» نسخه منه بخط محمود الحکیم کتبت فی 19 جمادی الاولی سنه 1265 ضمن مجموعه أولها اعتقادات المجلسی فی مدرسه السید محمد کاظم الیزدی بالنجف الاشرف، یقرب من (2500) بیت.
أو «سفرنامه» للشیخ اسد اللّه الکلبایکانی مؤلف «شمس التواریخ»، ذکره فی خاتمته، قال و تألیفه سنه 1329.
رحله فارسیه للسید مصلح الدین محمد حسین ابن شهاب الدین محمد تقی الموسوی الاصفهانی المعاصر المولود سنه 1334. فیه وقائع مسافرته الی خوانسار و کلبایکان و خمین و سلطان آباد العراق و تعرض لتراجم علماء تلک البلاد کما ذکره لنا شفاها.
فی شرح أخبار الطینه و تفسیرها و بیانها بالفارسیه علی وفق مذهب العدلیه الامامیه، للمحقق الاقا جمال الدین محمد بن الاقا حسین الخوانساری المتوفی سنه 1125. توجد نسخه منه فی مکتبه الحاج میرزا باقر القاضی الطباطبائی فی تبریز کما کتبه الینا ولده السید محمد علی.
بالفارسیه للمولی محمد نصیر ابن المیرزا القاضی ابن کاشف الدین محمد الیزدی الاردکانی. یوجد فی الرضویه، سمی شرحا مع أنه یقرب من الترجمه، اوله: «ستایش دور از آلایش سزاوار درگاه حکیمی است که». نسخه الرضویه بخط جید بقلم عباس قلی النوری کتبها فی کرمانشاه سنه 1250. نقل فی أوله عن والده المیرزا قاضی أنه رأی نسخه من الرساله بخط أستاده الشیخ البهائی و فی أوله سند روایه الرساله تفصیلا.
ص: 168
للشیخ عبد اللّه ابن الشیخ احمد بن صالح آل طعان الستری. بخطه عند الشیخ حسین القدیحی. و توفی المؤلف نیف و ثلاثمائه قبل وفاه والده.
فارسی کبیر فی التجوید، للمولی مصطفی بن ابراهیم القاری التبریزی، شرع فیه فی النجف الأشرف فسماه نسبه الی «شاه ولایت» و فرغ منه فی حائر خامس آل العباء. و هو مرتب علی خمسه أبواب، و کان شروعه فی شهر رمضان المبارک سنه 1088، و أحال فی آخر الباب الرابع الی کتابه «ارشاد القاری» المذکور فی ج 1 ص 516. و النسخه فی مکتبه الامام امیر المؤمنین بالنجف.
طب فارسی فی تقویه الباه، للمولی محمد الطبیب. ألفه لابی المظفر عبد القادر الخلجی. مرتب علی عشره فصول فی مائه و ثمانیه و ستین صفحه کتابیا عند مرتضی الچهاردهی بطهران.
فی المناظره مطبوع بالاردویه، للسید عمار علی بن نظام علی السونی پتی المولود سنه 1244 و المتوفی سنه 1304.
ألفه السید ضیاء الدین عبد اللّه ابن السید محیی الدین ابی الفوارس محمد بن علی بن الاعرج الحسینی ابن اخت العلامه الحلی.
اوله «أحمدک اللهم علی تواتر النعم و ترادف القسم». و رتبه علی عده قواعد: القاعده الاولی فیها مسائل: المسأله الاولی فی حقیقه الحق تعالی.
کتبه باشاره السید النقیب شمس الدین محمد ابن السید النقیب حماد بن ادریس العلوی الحسینی، و وصفه فی اوله بما لفظه «السید الاعظم النقیب الطاهر المعظم ملک الساده و الاشراف مفخر آل عبد مناف» الی قوله «أشار أن أصنف له رساله مشتمله علی
ص: 169
ذکر ما یجب علی کل مکلف علمه و ینبغی علی کل ذی عقل فهمه». رأیت النسخه فی طهران بمکتبه عباس الاقبال الاشتیانی.
رساله فارسیه فی الصوم، للمولی محمد رسول بن عبد العزیز الکاشانی تلمیذ المولی احمد النراقی و المجاز منه علی کتاب الصلاه من «بحر المسائل» له کما مر.
للسید زین العابدین الحسینی الخادم، کتبه باسم الشاه صفی، فارسی مرتب علی مقدمه و ثلاثه ابواب و خاتمه، و فی المقدمه فصلان، أولهما فی معنی الایمان. و النسخه عند الشیخ مهدی شرف الدین فی تستر.
للسید حسین السمرقندی، کما نقل عنه الشیخ جمال الدین القاسمی فی کتابه «شرف الاسباط»، و المنقول عنه هو قوله ان أول من أسس النقابه الحسین النسابه ابن احمد المحدث صاحب «الغصون فی بنی آل یاسین» و المتوفی سنه 260، کذا فی مجله المرشد البغدادیه ج 4 ص 418.
مرتب علی مقدمه و أربعه عشر بابا و خاتمه، أشار مؤلفه الی مناظرته مع بعض فی شهر الصیام من سنه 1097. عند السید محمد علی الروضاتی.
للمولی محمد طاهر القمی، أحال الیه ذم بعض الصوفیه فی کتابه «تحفه الاخیار» ص 38.
أی السیده المعصومه علیها السلام (1)، هو فارسی فی تاریخ قم للشیخ محمد حسین القمی المتخلص فی شعره بمفلس، ألفه سنه 1353. و ذکر فی اول
ص: 170
«انجم فروزان» أنه مأخوذ من تاریخ قم للمیرزا علی اکبر الفیضی الذی ألف فی سنه 1303.
أصله للطوسی و معربه لمحمد بن علی الجرجانی، و شرح المعرب بالعربیه لمحمد بن احمد الشهیر بخواجکی الشیرازی. ذکره بعض من رآه.
للشیخ محمد حسن بن محمد حسین السردرودی المولود سنه 1306 مؤلف «ترجمه العلیاری» المذکوره فی ج 4 ص 161.
من أول الصلاه الی آخرها استدلالیا علی نحو الاختصار لبعض المتأخرین، و اختار فیه وجوب صلاه الجمعه فی یومها عینا و کفایه وجود الفقیه الجامع لشرائط الفتوی. قال ما لفظه: و لا یشترط فی وجوبه العینی حضور الامام أو نائبه الخاص بل یکفی العام و هو الفقیه الجامع للشرائط. و النسخه موجوده فی مکتبه الحسینیه التستریه فی النجف.
رساله فارسیه فی أصول الدین مختصرا ثم الفروع من أول الطهاره الی آخر الدیات مبسوطا، یقرب من عشره آلاف بیت. للمیرزا محمد بن عبد النبی الاخباری المتوفی سنه 1232، ألفه فی لار بالتماس بعض الاحبه و فرغ منه فی 19 شوال سنه 1212 و أورد ماده التاریخ فی هذا الشطر «سال تاریخ بین هدایت خلق». و تاریخ کتابه النسخه الموجوده عند الشیخ عز الدین الجزائری 12 صفر 1252.
للمولی احمد الدامغانی معاصر فتحعلی شاه و نزیل بلوک چناران، فی کتب الشیخ علی اکبر النهاوندی فی المشهد. و له «مخوف المؤمنین» أیضا فارسی فی المعاصی الکبیره.
ص: 171
الفارسی فی بیان أن آیه التطهیر داله علی الطهاره الواقعیه و ثبوت مرتبه العصمه للائمه الاطهار صلوات اللّه علیهم کما أنها داله علی ثبوت الطهاره الظاهریه عن سائر الارجاس و الانجاس و کون عمومات النجاسات مخصصه بهم. ألفه السید مهدی ابن السید حسین الموسوی الحسینی الحسنی العلوی الدزفولی المعاصر، و فرغ منه فی یوم السبت الثانی عشر من ذی الحجه سنه 1312 و توفی المؤلف سنه 1322، توجد نسخه منه عند ولده الواعظ المعاصر السید حسین بن مهدی سمی جده و المتخلص بفارغ و هو تخلص جده أیضا، و ذکر أن الکتاب یقرب من أربعمائه صفحه و علیه تقریظ منظوم للشیخ محمد رضا الدزفولی المتوفی سنه 1352.
فی من أخرج عنه فی الصحاح السته من المضعفین المنصوص علی تضعیفهم من ائمه الجرح و التعدیل المسلّمین عند جماعه علماء أهل السنه و الجماعه بنقل عین ما سطر من عباراتهم و ألفاظهم فی الجرح عنهم فی کتبهم، مرتبا لهم علی ترتیب حروف الهجاء فی الاسماء و الاباء و متعرضا فی کل واحد منهم لتاریخی الولاده و الوفاه و مشایخ الروایه لهم و الرواه عنهم و ذکر بعض ما روی عنه من الاحادیث الغریبه الموضوعه فی تلک الصحاح. للعلامه السید عبد الحسین ابن السید یوسف شرف الدین الموسوی العاملی المولود بالکاظمیه فی احدی الجمیدیین سنه 1290. ألفه فی بلده صور عامله و فرغ منه سنه 1331، و ذلک بعد نهب کتابه «تحفه العلماء فی من أخرج عنه البخاری و مسلم من الضعفاء»، و قد ذکرناه فی ج 3 ص 454.
اجازه متوسطه فیها ذکر طرق المشائخ، من الشیخ عز الدین الجزائری للشیخ زین العابدین بن سلیم بن محمد بن ذریه الشهید العاملی المعاصر المولود سنه 1316، و تاریخ الاجازه 1358.
للمولی المعاصر الاقا تقی ابن الحاج میرزا تقی المتخلص بکوثر ابن
ص: 172
الحاج المولی رضا الهمدانی، هو أخ الحاج آقا رضا الواعظ و توفی سنه 1332. طبع بایران.
فی الطب فارسی للحاج زین العابدین العطار الانصاری الشیرازی المتوفی سنه 806 صاحب «اختیارات بدیعی» المذکور فی ج 1 ص 368. و اسمه جمال الدین علی بن الحسین، و لولده الحسین بن علی «اصحاح الادویه».
فارسی للمولی ابراهیم بن عبد الجلیل من تلامیذ الشیخ احمد الاحسائی، ألفه سنه 1247 باسم عباس میرزا ابن فتحعلی شاه القاجار و بعد موته أهدی النسخه لولده محمد شاه القاجار. النسخه توجد فی مکتبه عباس الاقبال الآشتیانی بطهران.
کتب هذا العنوان علی بعض نسخ رساله «السیر و السلوک» الفارسی المنسوب لآیه اللّه بحر العلوم، و ذکرناه فی الراء بعنوان «رساله السیر و السلوک».
فی مدح الامام موسی بن جعفر علیه السلام بالنظم الفارسی مشتملا علی تاریخ تأسیس عزائه فی یوم وفاته 25 رجب بوفود الانصار فی مواکبهم من کربلا و غیرها من أطراف البلاد و حضورهم فی ذلک الیوم بالکاظمیه و اقامه العزاء و اللطم و المآتم هناک. من نظم المیرزا محمد رضا الشیرازی الحائری المتخلص بسراج، و بیت التاریخ قوله فی آخره:
پی تاریخ تأسیس عزا جمع محبان را بگو
کردیم عام قبل تأسیس عزاداری
المطابق لسنه 1341، و قد طبع فی 16 صفحه.
الموسوم ب «علائم الظهور» أیضا. مطبوع سنه 1332.
ص: 173
ذکر فی ج 3 ص 475. توجد خاتمته فی أعمال النیروز بآخر نسخه «منتخب الزیارات» التی توجد نسخته عند السید آقا التستری ناقصه، أوله «الحمد للّه الذی جعل ولایه أهل البیت من أرکان الایمان و محبتهم جنه لحر الجحیم و النیران ... فهذا منتخب مفید من کتب المزار مرتب علی أبواب و خاتمه. تألیف المیر محمد کریم (عبد الکریم) بن المیر عبد الرحیم الحسینی، فرغ منه یوم الخمیس 29 شهر رمضان سنه 1130.
فی العروض و القوافی، للمیرزا محمد صادق أدیب الممالک الفراهانی من احفاد سید الوزراء المیرزا عیسی الوزیر الحسینی الفراهانی المولود فی 14 محرم سنه 1277. ترجمه تلمیذه الوحید الدستکردی فی مقدمه دیوانه المطبوع سنه 1312، و توفی هو سنه 1336.
فی بیان الحلال و الحرام من المکاسب، شرح علی مکاسب الشیخ الانصاری فی جزءین، للشیخ حسین ابن الشیخ احمد بن محمد آل سمیسم اللامی النجفی المتوفی بها سنه 1340. شرع فیه رابع شوال سنه 1329 و فرغ منه غره ذی الحجه سنه 1331.
للراغب الاصفهانی مؤلف «الاخلاق» المذکور فی ج 1 ص 374. ذکر فی الروضات ص 249 أنه اشار الیه الراغب فی أول کتابه الذریعه فی الاخلاق و المواعظ.
للشیخ حسن علی ابن الشیخ عبد اللّه ابن الحاج محمد ابن الحاج عیسی آل بدر القطیفی المتوفی بالکاظمیه قبل دخول الانکلیز ببغداد سنه 1334 و دفن بقرب الشیخ المفید. رأیت منه عده مسائل بخطه عند ولده الاصغر الشیخ
ص: 174
طاهر، منها جوابه لسؤال الشیخ علی بن الحاج محمد بن الحاج مهدی الملقب بالمحسن الکویکبی القطیفی فی حکم المقلد المتحیر بعد وفاه مقلّده فی البقاء أو العدول، فأجاب عنه مفصلا و اختار وجوب الاحتیاط و عدم جواز تقلید المفضول اذا لم یمیز الفاضل. فرغ منه فی العشرین من ذی القعده سنه 1323 و یقرب من ألف بیت. و منها رساله مبسوطه فی قضاء أولی الاعذار تقرب من أربعه آلاف بیت. و منها رساله فی العلم ببطلان احدی الصلاتین فی الثوبین المشتبهین مثلا.
شرح لشرح رساله الزوراء التی شرحها أولا مؤلف أصلها المحقق الدوانی کما مر بعنوان «شرح الزوراء»، ثم شرح هذا الشرح المولی کمال الدین محمد ابن فخر بن علی اللاری و فرغ منه فی جمادی الثانیه سنه 928. صرح فیه بعصمه الائمه علیهم السلام، و سمی الشرح بهذا الاسم کما فی کشف الظنون عند ذکر الزوراء فی ج 2 ص 8.
توجد نسخه منه فی مکتبه الحاج حسین آقا ملک بطهران. أوله «الحمد لمن هو محمود بلسان کل حامد بل یرجع الی جناب کبریائه جمیع المحامد»، و هی ناقصه الاخر تنتهی الی قوله «بحیث یعرف هذا الهواء المتوج الی الخلف محفوظا فیه هیئه المتوج الاول حدث من ذلک ...».
للامام المؤید بالله یحیی بن حمزه الادریسی العلوی المتوفی سنه 749. ذکره فی ذیل کشف الظنون، و له «الدیباج المضی».
لابی ریحان محمد بن احمد البیرونی، ألفه لابی سهل عبد المنعم بن علی بن نوح. فیه عقائد الهنود و آراؤهم فی ما وراء الطبیعه و الجغرافیا و النجوم و الهیئه و القوانین المدنیه و غیرها.
للمحقق الخواجه نصیر الدین الطوسی. قال الزنجانی فی «دروس الفلسفه» أنه مطبوع، و لعله أراد ما مر بعنوان «الاعتقادات» فی ج 2 ص 226.
ص: 175
عناوینه «تحقیق- تحقیق» للشیخ عبد المحمد ابن الشیخ حسن زائر دهام النجفی المتوفی 23 صفر سنه 1357، کلها من تقریر أستاذه آیه اللّه الخراسانی صاحب الکفایه، بخطه عند ولده الشیخ مجید زائر دهام.
للشیخ محمد حسین بن تاج الدین التیجانی الپاکستانی المولود سنه 1350. ألفه فی النجف الأشرف و فرغ منه آخر جمادی الثانیه سنه 1378، و هو باللغه الاردویه.
مر فی ج 3 ص 485. توجد نسخه أخری منه فی مکتبه الحسینیه التستریه فی النجف، عناوینه «تحقیق- تحقیق».
للسید مهدی بن محمد صادق الحسینی القمصری الکاشانی. مطبوع.
و هو والد السید علی اکبر المتوفی بکربلا فی 24 محرم سنه 1365، ارخ وفاته ابنه الکبیر السید عباس المنتقل الیه مکتبه والده السید علی اکبر المذکور فی کربلا.
مر بعنوان «البرکات الرضویه»، یقرر المطلب اولا بالعربیه ثم بالفارسیه. ألفه فی تون خراسان، شرع فیه سنه 1341 و فرغ منه سلخ ربیع الثانی سنه 1342.
أوله «الحمد لولیه»، فرغ منه سنه 1346.
ألفه المؤلف بعد تخلیص الفرائد و فرغ منه فی سنه 1344.
هذه التخلیصات الثلاثه کلها للسید محمد العصار نزیل المشهد و المتوفی بها سنه 1356. و نسخها بخطه فی الرضویه.
ص: 176
للشیخ عباس الزیوری البغدادی. یوجد فی دیوانه المخطوط بقلم الناظم. و الجلجلیه قصیده عمرو بن العاص الی معاویه، أولها «معاویه الفضل لا تنس لی».
هو الکتاب الثامن من الاثنی عشر کتابا الموسوم کلها ب «کلیات دیوان الریاضی» و المطبوع فی سنه 1324.
فی التصریف، للامام احمد بن محمد المیدانی المتوفی بنیسابور سنه 518. أوله «الحمد للّه رب العالمین و الصلاه علی محمد و آله اجمعین، این کتاب کی کرده شد از بهر مبتدیان در ادب تا طریق ادب برایشان آسان گردد در مدتی اندک تخریج اوفتد و نام نهاده شد این کتاب را بتدبیر مبتدی و این کتاب بر سه قسم است:
قسم اول ابنیه، و قسم دوم صرف، و قسم سیم علل، و هر قسمتی از این سه قسم منقسم شود بفصول».
نسخه کتبها صاحبها محمد بن ابی الفضل یوم السبت غره صفر سنه 518 فی مکتبه الحاج حسین آقا ملک بطهران.
882- تذکار الحزین لما أصیب ابن طه الامین(1)
مرتب علی مقدمه و أبواب و خاتمه. أوله «الحمد للّه الذی جعل الدنیا سجنا و محنه لاولیائه». بخط محمد امین بن الحسن، کتبه سنه 1297، و معه «قره العین» فی أخذ الثار تألیف الشیخ علی بن حسین ابن الشیخ موسی المروی بخط واحد فی تاریخ واحد، و الظاهر وحده المؤلف أیضا، و الفراغ من قره العین سنه 1227، کان ملک السید احمد بن علی الخطیب الخوئی صهر السید المرتضی الکشمیری و اشتراه السید محمد حسن الطالقانی ابن السید عبد الرسول الذی هو أیضا صهر السید الکشمیری طاب ثراه.
ص: 177
فی النحو، للحاج کریم خان بن ابراهیم خان القاجار، مجلد کبیر کتبه لولده محمد. أوله «الحمد للّه الذی خلق الانسان و علم النطق و اللسان و أنزل القرآن و تکفل البیان». فرغ منه سنه 1276، و تاریخ کتابه النسخه التی رأیتها سنه 1282، و نسخه أخری موقوفه مدرسه السید البروجردی کتبت سنه 1282 أیضا و هی بقلم محمد بن الحسین المظفری. ذکر فی أوائله تمام نسبه هکذا: کریم بن ابراهیم بن مهدی قلی بن محمد حسن بن فتحعلی بن شاه قلی بن محمد ولی بن مهدی بن محمد قلی القاجار، و أحال فیه الی کتابه فی الصرف الموسوم ب «التبصره»، و ذکر فیه أنه حرر اللغه العربیه عن التقیید بالقواعد النحویه و ان کان ذلک عند الطلاب مخالفا للضروری بنظرهم.
تاریخ فارسی للعهد الصفوی، ألف فی سنه 1218 کما ذکر فی ترجمه «تاریخ أدبیات ایران» لادوارد برون ص 294.
ینقل عنه رشید الیاسمی فی ترجمه «تاریخ ادبیات ایران» لادوارد ص 158 و 161.
فارسی فی الکیمیاء کبیر یقرب من خمسمائه باب فی أنواع أعماله، أحال الیه مؤلفه فی کتابه «گنج العالم» الموجود.
لاقا سعید ابن الحاج مولی صالح بن محمد سعید الخلخالی الحکیم العارف الذی توفی سنه 1175 عن ثمانین سنه. ترجمته فی «دانشمندان آذربایجان» ص 216.
أو «تذکره اسحاق بیکی» هو اخ لطف علی بیک آزر مؤلف «آتشکده آزر»، نسخته عند السید محمد المحیط.
ص: 178
فی تذکره الشعراء، للسید عماد الدین محمد الحسینی الهمدانی الاسدآبادی المعاصر للشاه عباس الصفوی و المتوفی بکشمیر سنه 1063. نقل ریو فی الفهرس عنه ترجمه الفخری مؤلف «لطائف نامه» کما فی مقدمه طبعه ص کح بقلم علی اصغر حکمت.
فی أحوال الحاج کریم خان القاجاری الشیخی، ألفه السید نعمه اللّه الرضوی و طبع فی بمبئی سنه 1313 کما ذکر فی بعض فهارس المطبوعات.
للشاه قاسم الانوار معین الدین علی بن نصیر بن هارون بن ابی القاسم من سادات سراب تبریز لذا ترجمه فی «دانشمندان آذربایجان» ص 304 و ذکر أنه توفی بخرد جرد جام سنه 837. و ذکر فی ص 187 أنه الف تذکره الاولیاء باسم الشاه حسین الولی الشهیر بسرپلی و المتوفی سنه 882 عن مائه و خمسه عشر عاما، و یقال لتذکرته «مقامات العارفین» أیضا.
من مآخذ دانشمندان و مما نقل عنه ترجمه ابی الفتح خان طوطی المتوفی سنه 1255.
رأیت النقل عنه کذلک.
تألیف حسین قلی الگلهر، من مآخذ «تاریخ کیلان» لعباس کدیور، و ینقل عنه أیضا دانشمندان فی عده تراجم منها فی ص 174.
للسید علی النقی بن السید ابی الحسن النقوی اللکهنوی المعاصر. طبع بالاردویه فی سنه 1353 فی جزءین، و قد بلغ من جمع فیه من حفاظ
ص: 179
القرآن الشریف من الشیعه قرنا بعد قرن الی عصره مائه و ست و أربعین حافظا، و لقد فاته خلق کثیر منهم السید المجتهد السید محمد بن السید محمد تقی الحسینی التنکابنی المولود سنه 1277 صاحب الحاشیه الکبیره علی الرسائل الموسومه «ایضاح الفرائد» المطبوع فی مجلدین کبیرین سنه 1359 و هی سنه وفاته قدس سره، و قد ذکر نفسه فی آخر المطبوع أن اللّه تعالی منّ علیه بتوفیق حفظ القرآن و له اثنتین و أربعین سنه. و منهم الحاج الشیخ محمد بن الحاج المولی علی محمد الطالقانی النجفی، کان والده من أخصاء تلامیذ العلامه الانصاری و کان هو من أجلاء تلامیذ شیخنا آیه اللّه الحاج میرزا حسین میرزا خلیل الطهرانی، ولد فی النجف سنه 1275 و توفی أوائل سنه 1344.
ینقل عنه کذلک فی بعض المواضع منسوبا الی ابی طالب، و لعله للمیرزا تقی الدین الاوحدی المذکور فی ج 4 ص 31.
الذی انتخب منه الشیخ هلال الدین اسماعیل الخوئی فی سنه 1312، ذکر فی بعض المواضع من المنتخب أن کتاب «خواص الحیوان» من تألیف المیرزا محمد تقی. رأیت المنتخب ممزقا عند الشیخ محمد علی یعقوب الخطیب النجفی.
الذین یکتبون الخط بالخطوط السبعه، للمیرزا تقی خان المتخلص بدانش ابن المیرزا حسین خان الوزیر التفریشی المولود حدود سنه 1288.
ترجمه فی «أدبیات معاصر» ص 48، و ذکر فی ج 4 ص 31 «تذکره الخطاطین» للمیرزا سنکلاخ.
نقل عنه فی «مجمع الفصحاء» ج 1 ص 485 شعر کاتب الخراسانی.
ص: 180
فی تواریخ القحط و الغلاء فیها فی عصر نادر شاه و بعده، تألیف المیر السید علی بن السید مرتضی الطبیب ابن السید محمد شفیع الموسوی الدزفولی من السادات المعروفین بگوشه، فارسی ألفه سنه 1177. أوله «الحمد للّه الذی جعل الشکر سببا لدوام النعم»، مختصر یقرب من خمسمائه بیت و فیه ذکر بعض العلماء من القدماء و المعاصرین له.
نسخه الشیخ محمد علی الدزفولی کتبت سنه 1358 عن نسخه خط السید صدر الدین ظهیر الاسلام زاده. قال: کان المؤلف حیا فی سنه 1195. و ذکر فی بعض الفهارس أنه مطبوع.
فی جمع خصوص شعراء کردستان.
أی سلسله الساده المدرسیه فی یزد، للسید المدرسی الشاعر المتخلص بصابر. ترجمه آیتی فی «تاریخ یزد» ص 302(1).
لاسحاق بیک المتخلص بعذری. نقل عنه دانشمندان ص 30.
لبهمن میرزا، نقل عنه دانشمندان ص 76.
للشاه طهماسب الصفوی. مختصر کما ذکره الوحید الدستکردی فی مقدمه طبع «تحفه سامی» فی سنه 1314 شمسیه.
لشهاب الترشیزی. مذکور فی فهرس مکتبه المجلس لابن یوسف ص 323.
ص: 181
لمحمد صادق المتخلص بناظم التبریزی المتوفی حدود سنه 108. مر دیوانه (1).
للسید عبد الرحیم المازندرانی المتخلص بمنصف، أورد فیه ترجمه معاصره صادق البیدکلی الکاشانی و مدیحه للسلطان فتحعلی شاه کما فی «مجمع لفصحاء» ج 2 ص 316.
للمولی قاطعی، ینقل عنه فی «خزانه عامره» ترجمه المیر حاج الجنابدی معاصر السلطان حسین میرزا بایقرا ص 404. ذکر فی الاصل ج 4 ص 37.
للواله، اسمه «ریاض الشعراء»(2).
لیوسف علی خان، نقل عنه دانشمندان ص 379(3).
خاصه للسید مصلح الدین بن شهاب الدین مؤلف «تحفه السفر» المذکور آنفا، أورد فیه تراجم ثلاثه آلاف شاعرا فی ثلاث مجلدات: الاول فی المتقدمین منهم و المتأخرین، الثانی فی خصوص المعاصرین، الثالث فی الشعر الغیر الفارسی.
للسید عماد الدین محمد الحسینی من سادات اسدآباد همذان، توفی بکشمیر سنه 1063. نقل عنه فی مقدمه «مجالس النفائس» ص کح.
للمیر محسن النواب القره باغی. ألفه سنه 1305 و طبع فی باکو.
ص: 182
ذکره دانشمندان ص 389.
اسمه «حدیقه امان اللهی»، للمیرزا عبد اللّه المتخلص برونق الکردستانی معاصر مؤلف «مجمع الفصحاء». نقل عنه ترجمه حیران ناظم «مرشد العشاق» فی ج 2 ص 102 و ترجمه ص 150(1).
حبیب اللّه النسابه العاملی، أورد فیه کثیرا من أولاد الائمه المدفونین فی اصفهان، و نقل عنه السید حسن بن مرتضی الحسینی الاسترابادی معاصر الشاه سلطان حسین الصفوی کما فی رجال اصفهان ص 192. فی کتابه «تاریخ سلطانی» المذکور فی حرف الکاف.
فی شعراء عصر الاتابک المیرزا علی اصغر خان الصدر الاعظم، لمیرزا تقی خان دانش مؤلف «تذکره خوشنویسان» المترجم فی أدبیات معاصر ص 48.
فی الموعظه و النصیحه للمدعین للعرفان المغرورین بالاعمال و الافکار و نقد جمیعها و الکشف عن بواطنها و بیان أنها لیست طرق الوصول الی الرضوان. فارسی ألفه المولی علی العلوی، و یستشهد کثیرا بأشعار شیخ العجم امیر المازندرانی التی نظمها بلسان أهل مازندران. نسختان منه فی موقوفه مدرسه السید البروجردی تاریخ احداهما سنه 1256 و الاخری سنه 1269.
مر فی ج 4 ص 41 بعنوان «تذکره عنوان الشرف» نقلا عن کتاب «شرف العنوان» ثم رأیت نسخه خط المؤلف قال فیه و سمیته تذکره العنوان. و هو کتاب فی النحو و کل سطر فیه ثلاث حصص متساویه مفصوله للحصص بکلامین بالحمره، فیحصل فی کل صفحه سطران أحمران فی الطول أولهما فی المنطق و الثانی فی العروض و القوافی.
ص: 183
أول النحو «نحمدک یا من لک الحمد بحذافیره و نشکرک لتوفیقنا لحمدک» و آخره «قال المؤلف فرج اللّه بن محمد عفی عنهما هذا ما أردت جمعه و تألیفه و لنختمه و ان أسعد التوفیق اتبعته علی مثاله بکتاب آخر فی الصرف»(1) الی قوله «وافق الفراغ من تسویدها بید مؤلفه یوم الثلاثاء 16 ربیع الاول 1077. و رسم هذه النسخه المؤلف بیده الفانیه یوم الثلاثاء 28 جمادی الثانیه 1084». و أول المنطق «الحمد لمن وحد بذاته و جل فی صفاته» و آخره «هذا آخر ما أردنا ذکره». و أول العروض و القوافی «الحمد للّه الذی أنطق الانسان و علمه البیان» و آخره «و لنختم ما قصدناه»*.
النسخه عند الشیخ رضا ابن الشیخ محمد صادق الورنوسفادرانی السدهی الاصفهانی المشتغل فی النجف الاشرف.
المذکور فی ج 4 ص 42 للآشتیانی، مرتب علی ثمان «گفتار» و خاتمه، و قد طبع بطهران.
التی فی اصفهان و توابعها للعلماء و غیرهم، استدراکا لما فات عن الجزی، ألفه السید عبد الحجه بن الحسن الحسینی النائینی المظفرآبادی المعاصر ساکن احمدآباد اصفهان و مؤلف «مقلاد الرشاد» المطبوع سنه 1343. و قد طبع التذکره مع استدراک السید مصلح الدین بن شهاب الدین المذکور آنفا فی سنه 1363.
فارسی فی تراجم الشعراء من أرکان الدوله الناصریه و مدائحهم و بعض أشعارهم، للمیرزا ابراهیم خان بدائع نکار ابن المیرزا مهدی خان سررشته دار ابن میرزا عبد اللّه خان الذی کان وزیر السلطان محمد شاه القاجار التفریشی الاصل نزیل طهران، کما هو المکتوب علی النسخه. أوله «شکر و سپاس مر آن خداوندی را عظم شأنه و عز قدسه که عالم کون و مکان را». و النسخه عند المیرزا مجد الدین محمد بن المیرزا لطف علی النصیری الشیرازی نزیل طهران، و فی آخر النسخه تاریخ سنه 1305.
ص: 184
أقول: انه غیر الاقا محمد ابراهیم النواب بن محمد مهدی بدائع نگار المترجم فی المآثر و الآثار ص 186، و ذکر من تصانیفه «فیض الدموع» و «ترجمه عهد مالک» و «عقد اللآلی» فی التاریخ، و ذکر أن والده دفن فی الحجره التی علی یمین الخارج من صحن مزار ابن بابویه مقابل حجره الشیخ محمد جعفر البلده ای النوری المدفون بها أخیرا الشیخ علی الحکیم النوری، و ذکر ان آقا محمد ابراهیم دفین النجف، فیظهر أن وفاته قبل تألیف المآثر و هی سنه 1306، فالظاهر أن التاریخ الموجود فی النسخه تاریخ الکتابه.
و أمه خدیجه خانم بنت الحاج محمد محسن الطهرانی و هی عمه والدی، و ابنته النوابه شعری خانم کانت زوجه الحاج السید محمود الجواهری مؤلف «جواهر الاخلاق» و البانی للمدرسه المحمودیه فی محله سرچشمه بطهران، رزق منها بنتا واحده و هی النوابه رزا خانم التی هی المتولیه لاوقاف والدها.
فی بیان أوجاع العین و علاجها، تألیف علی بن عیسی الکحال. کتبه جوابا لسؤال بعض اخوانه فی معرفه أمراض العین و علاجاتها، مرتبا علی ثلاث مقالات: الاولی فی حد العین و تشریحها فی أحد و عشرین بابا، و الثانیه فی عدد أمراض العین و أسبابها فی ثلاث و سبعین بابا، و الثالثه فی أمراض العین الخفیه للحس و أسبابها و علاماتها فی سبعه و عشرین بابا.
و النسخه بخط الحسین بن عارف الحسینی کتبها 18 شعبان سنه 969 عند السید هاشم بحر العلوم.
کانت نسخه منه فی مکتبه الحاج مولی باقر التستری المتوفی سنه 1327، و اسمه «تنبیه اللبیب» کما فی الاصل، و یقال له «التنبیهات» ایضا.
فی المواعظ مرتبا علی تسعه و عشرین مجلسا بعدد أیام الصیام فی سنه 1365 فی کل مجلس مواعظ تختم بالمصیبه، کان یملیها المؤلف علی الناس فجمعها و طبع بعد وفاته سنه 1372 فی مطبعه نور بشیراز، و المؤلف هو الحاج الشیخ عبد الرحیم بن محمد مهدی
ص: 185
الکازرونی الملقب بفقاهه المتوفی حدود سنه 1370.
أورد فیه قرب ثلاثمائه بیت من دیوان القاضی سعید القمی المتوفی بعد سنه 1103 کما حققه فی ص ط من مقدمه «کلید بهشت» و النسخه فی مکتبه مدرسه سپهسالار.
فارسی فی مصائب أهل البیت علیهم السلام فی تسعه و تسعین مجلسا، للسید محمد بن محسن الموسوی البوشهری المعروف بالبحرانی الحائری العالم المعمر و امام الجماعه بالصحن الشریف المتوفی بها لیله الجمعه ثانی ذی القعده سنه 1355، فرغ منه فی خامس شعبان سنه 1341، بخطه عند ولده القائم مقامه السید محمد طاهر.
فارسی مختصر للشیخ بهاء الدین ابن العلامه الشیخ عبد النبی النوری. طبع بقطع صغیر فی طهران أواخر عصر مظفر الدین شاه.
هو تذکره الشعراء لعلی قلی خان المتخلص بواله الاصفهانی. فرّ فی أوائل فتنه الافغان من اصفهان الی الهند و ألف التذکره. قال: و عمره یومئذ خمس و عشرین سنه، فتألیف التذکره حدود سنه 1160(1).
و من الشعراء المذکورین فیه آذر البیکدلی الذی توفی سنه 1195 و کانت ولادته سنه 1134.
فی التواریخ و الانساب لابن طباطبا العلوی، هو من مآخذ «تاریخ بیهق» تألیف فرید خراسان علی بن زید البیهقی، وصفه بأنه کتاب جامع معتمد علیه و لم یعین اسم المؤلف الطباطبائی، فیحتمل أنه الشریف احمد بن محمد الرسی المصری نقیب الطالبیین بها المتوفی سنه 345، او أنه محمد بن احمد العلوی الاصفهانی الشاعر الشهیر المتوفی بها فی سنه 322، او أنه عبد اللّه بن احمد الحجازی المصری المتوفی سنه 348 کما أرخه ابن خلکان.
لصادق هدایت. طبع بطهران.
علی ترتیب حروف أوائل الابیات بترتیب الحروف الهجائیه لتسهیل الضبط، للمیرزا علی رضا تبیان الملک کما کتبه الینا سنه 1358.
أیضا کذلک للمیرزا علی رضا المذکور، و له «ترجمه العشق» الذی ذکر فی ج 4 ص 116.
بالفارسیه الذی هو تألیف المیر السید شریف الجرجانی، کان أصله مرتبا علی ترتیب سور القرآن الشریف فرتبه علی ترتیب حروف أوائل الکلمات بترتیب الحروف الهجائیه المولی عادل بن علی بن عادل الحافظ بالتماس بعض الامراء تسهیلا للتناول. أوله «الحمد لولیه و الصلاه علی نبیه و السلام علی ولیه».
للشریف العباسی الفاضل ابی القاسم علی بن القاسم القصری. قال ابن طاوس فی «فرج المهموم» بعد عده من المنجمین من الشیعه: قد وصل الینا هذا الکتاب.
ص: 187
علی حروف الهجاء فی الاسماء و الاباء مع تعیین أنه من أی باب من أبوابه، للسید آیه اللّه الحاج آقا حسین الطباطبائی البروجردی المولود سنه 1292. رأیته بخطه الشریف.
للشیخ محمود بن حسام الدین المشرفی. قال الشیخ احمد بن صالح آل طعان تلمیذ آیه اللّه العلامه الانصاری المتوفی سنه 1315 فی حاشیته بخطه علی هامش «منیه الممارسین فی جوابات الشیخ یس» ما لفظه: المشرفی بالراء المفتوحه المشدده ثم الفاء بعدها نسبه لآل مشرف احدی عشائر العراق المنسوبین للجزائر، و هو المرتب لکتاب اختیار الشیخ الطوسی من رجال الکشی، و قد رأیته بقلمه- انتهی.
أقول: فی مکتبه الحسینیه التستریه نسخه الذکری للشهید بخط الشیخ محمود هذا فی سنه 1019، و فی مکتبه سبهسالار بعض فروع الکافی تاریخه 1024، و هو تلمیذ و راو عن الشیخ البهائی و المولی عبد اللّه التستری کما فی «الضیاء اللامع» للطریحی، فهو مقدم بکثیر علی الشیخ داود بن الحسن البحرانی المعاصر للشیخ عبد اللّه السماهیجی الذی توفی سنه 1135 و له ترتیب الکشی المذکور فی ج 4 ص 66.
مع استدراکات علیه و الحاق فوائد رجالیه بآخره أیضا، لآیه اللّه البروجردی المذکور. رأیته بخطه، أوله «الحمد للّه الذی تفرد بالازلیه و البقاء».
اسم لدیوان ابی البحر الخطی، یأتی فی الدواوین.
تألیف محمد بن ابی القاسم القالی الخوارزمی المتوفی سنه 567. أوله «این کتاب ترجمان قرآنست و ترجمان تعریف ترزقان». مختصر الی آخر سوره الناس فی 130 صفحه فی مکتبه مدرسه السید البروجردی بالنجف الاشرف.
ص: 188
عن أصله العربی الی الفارسیه، للادیب الفاضل المعاصر اکبر دانا سرشت المتخلص بصیرفی. طبع فی طهران سنه 1321 شمسیه فی 423 صفحه، مع مقدمه مبسوطه فی 22 صفحه طبعت فی أولها من المترجم فیما یتعلق بمؤلف أصله ابی ریحان البیرونی و ما یتعلق بأصله الذی ذکرناه فی ج 1 ص 6 و قلنا انه تاریخ مشتمل علی فوائد کثیره علمیه ذکر فی أوله أنه ألفه لسؤال بعض الادباء منه أن یکتب فی بیان التواریخ الکثیره المختلفه التی کانت تستعملها أهل الملل الغابره و تعتمد علیها فی عد الایام و الشهور و السنین و فی الوقائع المهمه فیها من الاعیاد و المسرات و غیرهما.
و ذکرنا فی ج 4 ص 73 ترجمه الآثار الباقیه للفاضل علی قلی میرزا الذی یشبه الشرح له لکنه غیر مهذب، و توجد نسخه خطه فی خزانه کتب الحاج حسین آقا ملک التجار کما ذکره هذا المترجم فی ظهر الترجمه المطبوعه.
فی أنصار الحسین علیه السلام، لشاهزاده علی رضا میرزا خسروانی. طبع بایران، اسمه «جماعت حسینی».
و (ترجمه ابی فراس الحمدانی) کلتاهما للسید محسن الامین العاملی. طبع الثانی سنه 1360 فی 191 صفحه.
للسید صنع اللّه النعمهاللهی، ینقل عنه فی «جامع المفیدی» کما فی ج 7 نامه دانشمندان ص 131.
من کتاب «العوالم» للحاج مولی حسن بن ابراهیم بن عبد الغفور الیزدی المتوفی فی النجف حدود سنه () هو ابو زوجه السید محمد کاظم الیزدی، و الترجمه عند ابن ابنه السید و هو السید هاشم المحامی.
ص: 189
فی فضائل علی علیه السلام بالنظم الفارسی، لعبد الصمد ابن کمال بن امیر الحاج. أوله «سپاس مر خدای را که منور گردانید».
الی الفارسیه مع بعض الزیادات أحیانا، و هو من أول کتاب التجاره الی آخره لبعض الاصحاب و کتابته فی سنه 1072 فی مکتبه السید محمد المشکاه بطهران.
للمیرزا ابی القاسم پاینده المعاصر. مطبوع کما فی ظهر بعض تراجمه.
تألیف الشیخ ابی علی ابن سینا، للادیب الپیشاوری السید احمد ابن شهاب الدین الرضوی المتوفی 3 صفر سنه 1349. ذکر فی ترجمه أحواله أنه لم یتم (1).
لشاهزاده علی رضا میرزا خسروانی، اسمه «ریشه شیعه و پایه های آن».
التی یبتنی علیها الفروع الجلیله تألیف المحقق الفیض، للسید جلال الدین بن ابی القاسم المحدث الارموی نزیل طهران.
للسید المیر محمد مهدی الرضوی. أوله «شرائف حمد بی انتها شاهی را سزد». ألفه باسم الشاه طهماسب الصفوی و رتبه علی خمسه و أربعین بابا و أورد فی أوله فهرس الابواب. و النسخه الی الباب الثانی و الاربعین فی موقوفه مدرسه السید البروجردی.
ص: 190
للمولی ابی القاسم بن احمد الیزدی، ترجمه لشاهزاده محمد ولی میرزا ابن فتحعلی شاه القاجار الی الفارسیه و فرغ منه 17 جمادی الاولی سنه 1242. یوجد عند السید محمد الموسوی التستری تاریخ کتابته سنه 1249. أوله «سپاس و ستایش ولی نعمتی را سزاست که معرفت و آگاهی». و له ترجمه «الشواهد الربوبیه» الذی ألفه فی قصر قجر سنه 1245 یأتی.
و نسخه ترجمه الاعتقادات أیضا بقلم حسن بخش کتبها سنه 1234؟ ضمن مجموعه بخط واحد رأیتها فی کتب السید علی الطبسی بکربلا.
و بلاغه محمد صلی اللّه علیه و آله، أصله العربی لمصطفی صادق الرافعی، ترجمه الی الفارسیه عبد الحسین ابن الدین. مطبوع بایران.
المذکور فی ج 2 ص 342. ترجمه الشاهزاده علی رضا الخسروانی.
تألیف جرجی زیدان، لاشراق الخاوری. مطبوع.
لعلی بخش میرزا بن اسکندر میرزا المولود سنه 1254. ترجمه نادر میرزا فی «تاریخ تبریز» ص 230.
تفسیر فارسی کبیر فی مجلدین کبیرین، للشیخ بهاء الدین محمد ابن الشیخ علی الشریف اللاهجی، فرغ من ثانیهما فی شهر مولود من نزل علیه القرآن فی یوم الثلاثاء 24 ربیع الاول سنه 1086 فی بلده سند من بلاد الهند. و المجلدان فی الرضویه بقلم محمد اشرف بن محمد علی فرغ من ثانیهما 12 ربیع الثانی 1260 و أورد فی آخره شعرا:
ص: 191
اول و آخر قرآن ز چه با آمد و سین
یعنی اندر دو جهان رهبر تو قرآن بس
و عبر عنه فی آخره بالترجمه الانیقه لانه اکتفی فی اکثر آیاته الظاهره بالترجمه و فصل فی غیر الظواهر و قال: ختمت الترجمه بلفظ «بس» لانه مغن عن سائر التفاسیر.
للعلامه الحلی، للسید جلیل بن عبد الحی ابن ابی القاسم بن سامع الطباطبائی الیزدی. طبع سنه 1373.
للعلامه السید هاشم البحرانی التوبلی الی الفارسیه بأمر الشاه سلطان حسین الصفوی، للمولی محمد کاظم بن الشاه محمد التبریزی، فرغ منه فی ثامن شعبان سنه 1131. أوله «تفسیر و تأویل کتاب مبین کائنات حمد مالک الملکی است که ببسط مائده وجود اظهار حمد بی منتهی بر ذات اقدس خود». فی مکتبه السید محمد المشکاه بطهران.
من سوره الکهف و یس و الفتح و الواقعه و الملک و الدهر و الاعلی و النصر و القلاقل الاربع و الفاتحه، للمولی حسین الواعظ الکاشفی. أحال فیه الی کتابه «جواهر التفسیر» مکررا، یقرب من أربعه آلاف بیت. عند السید محمد الموسوی التستری. ینقل فیه عن «زاد المسیر» و «کشف الاسرار» و «التیسیر» و «اللباب» و «الکشاف» و «حقائق» السلمی و «البصائر» و «الینابیع» و کتب أخری.
الذی حرره الخواجه نصیر الدین الطوسی عن کتاب «بقاء النفس» لارسطو، ترجمه الی الفارسیه الخواجه افضل الدین الکاشانی و طبع فی طهران مع مقدمه ملک الشعراء بهار بنفقه معارف کیلان.
للسید الامیر محمد باقر بن الامیر اسماعیل الخواتون آبادی المولود سنه 1070 و المتوفی سنه 1127، و هو أستاد الشاه سلطان حسین الصفوی و کتبه
ص: 192
بأمره. أوله «حمدی که از ادای آن سالکان شاهراه عرفان ببلد الامین رحمت رحیم رحمن راه یابند». رأیت النسخه فی النجف الاشرف بالخط علی الورق العال و الظاهر أن کتابتها فی عصر المترجم (1).
للمیرزا عبد الرحیم طالب اوف التبریزی. طبع بمطبعه خاور.
تألیف ادوارد براون الانکلیزی المولود سابع شعبان سنه 1278 مطابق سنه 1862 م و المتوفی 18 دی ماه سنه 1304 شمسیه و 1342 ه و 1926 م. سافر الی ایران سنه 1305 و له سبع و عشرون سنه و خدم بسیاسات ایران من بدء المشروطه سنه 1324 الی الحرب العامه سنه 1332. و تاریخه فی أربع مجلدات، و المترجم هو المجلد الرابع منه الذی هو من بدء الصفویه الی سنه 1340. ترجمه الی الفارسیه رشید الیاسمی، و ألحق بآخره فی الطبع «ادبیات معاصر» فی 131 صفحه المنتهی الی عصره سنه 1356.
أصله لجرجی زیدان و الترجمه للمیرزا ابراهیم بن محمد باقر القمی المتخلص بمسعودی، کان وکیل المجلس و توفی سنه 1365. طبع مجلده الاول سنه 1329 و الثانی 1343.
الانکلیزی الی الفارسیه، للمیرزا حیرت. طبع فی بمبئی سنه 1323.
تألیف السلطان محمد الدرانی المتخلص بخالص، و الترجمه للسید حسین الشیرازی. یوجد فی مکتبه المجلس کما فی مقدمه «مجمل التواریخ بعد نادر».
ص: 193
لمیرزا ابی القاسم پاینده. مطبوع کما فی ظهر بعض مطبوعاته.
أصله لجرجی زیدان و المترجم میرزا ابراهیم بن المولی محمد باقر القمی المذکور. مطبوع کما ذکره أخوه لامه السید مهدی الرضوی القمی نزیل طهران.
تألیف هودن، للدکتور رضازاده شفق المولود فی تبریز سنه 1310. مطبوع.
تألیف جمس فریزر الانکلیزی معاصر نادر شاه، فیه شرح احوال نادر و مسافرته الی الهند و شرح أحوال بعض ملوک الهند من أحفاد تیمور. ترجمه الی الفارسیه ناصر الملک قراکوزلو بأمر السلطان ناصر الدین شاه، ثم کتب تکملته من وقائع رجوع نادر من الهند الی آخر سلطنته و أحوال بعض آخر من التیموریه و بعض جغرافیه الهند المیرزا عبد الوهاب بن المیرزا علی محمد خان سید الوزراء القائم مقامی باسم السلطان مظفر الدین شاه و فرغ من التکمله سنه 1322. و النسخه عند جعفر بن ابی القاسم سلطان القرائی التبریزی.
العربی الی الفارسیه الصحیحه لحبیب الدین محمد بن علی اصغر الجرفادقانی، فرغ من الترجمه فی ربیع الاول سنه 603 کما حکاه فی «خلد برین» ج 1 ص 44 عن النسخه المطبوعه منه سنه 1273(1).
لعلی بخش میرزا بن اسکندر میرزا المولود سنه 1254 کما ترجمه نادر میرزا فی «تاریخ تبریز» ص 230. طبع فی 19 صفحه.
ص: 194
لرشید الیاسمی. طبع سنه 1313 شمسیه.
للمیرزا علی بن ناصح السمنانی مؤلف «جواهر العلاج» المذکور فی ج 5 ص 272 فی مکتبه الشیخ قاسم محیی الدین الجامعی.
الی الفارسیه. ذکر فی ج 4 ص 89، یوجد بخط مؤلفه و وقفها ولده محمد حسین سنه 1369 للمکتبه الکاظمیه فی النجف، فرغ مؤلفه فی 20 جمادی الاولی 1308، مرتب علی مقدمه فی الامور المهمه و ثلاثه فصول: الاول فی الزیادات علیه، الثانی فی النقصان منه، الثالث فی تبدیل عباراته.
مطبوع للمیرزا ابی القاسم پاینده.
طبع فی 34 صفحه فی سنه 1346 مع التراجم الست المذکوره بعد هذه و کلها للسید حسین بن نصر اللّه عرب باغی المعاصر.
(ترجمه حدیث أرکان الاسلام) طبع فی 27 صفحه.
(ترجمه حدیث أصل الاسلام) طبع فی 22 صفحه.
(ترجمه حدیث حقوق الاسلام) طبع فی 22 صفحه.
(ترجمه حدیث دعائم الاسلام) طبع فی 19 صفحه.
(ترجمه حدیث محض الاسلام) طبع فی 80 صفحه.
(ترجمه حدیث نواهی الاسلام) طبع فی 24 صفحه.
العربی المذکور فی ج 6 ص 388 للمولی محمد هاشم، ترجمه من العربیه الی الفارسیه لمزید النفع و طبعت الترجمه فی هامش المتن فی عصر محمد علی شاه، و بیضه فی سنه 1323.
ص: 195
طبع فی 87 صفحه لشاهزاده علی بخش میرزا المولود سنه 1254، ترجمه نادر میرزا فی «تاریخ تبریز» ص 230.
بالنظم الفارسی فی کاشان فی شهر الصیام من سنه 846 بأمر و الیها العادل المیر شمس الدین محمد الذی وصفه الناظم بقوله فی نظمه «دوستدار علی و آل علی» أوله:
سخن اول بنام آن معبود
کوست فی الارض و السما موجود
و أول الخطبه «أنا الذی عنده مفاتح الغیب لا یعلمها بعد محمد غیری».
للحاج محمد رزم آرا. مذکور فی ج 5 ص 116.
للشیخ حسن بن مطر بن سلمان الحویزی العنزی الحائری الوائلی المولود بناصریه المنتفک حدود سنه 1323. و له «الوقایه فی شرح النقایه» فی العقائد تألیف السیوطی، قرظه الشیخ جعفر النقدی. و له رساله فی «الحج» و فی «المیراث» و فی «خیار العیب» و فی «حرمه البقاء علی تقلید المیت» و الاخیر من تقریر السید محمود الشاهرودی.
عن الانکلیزیه الی الفارسیه. طبع فی 240 صفحه، للمیرزا ابی القاسم پاینده.
عن الاصل الانکلیزی الی الفارسیه أیضا، طبع فی 240 صفحه.
لامیر المؤمنین علیه السلام بالفارسیه مستشهدا ببعض الاشعار
ص: 196
العرفانیه، لجعفر القاجار المولود حدود سنه 1283 و المعبر عن نفسه بدهقان گمنام، ألفه بأمر مراده الرابع و الخمسین السید حسین الحسینی شمس العرفاء فی سنه 1356 و طبعه بعد موت الشمس بما یقرب من سنتین فی سنه 1361.
بالفارسیه بین السطور بالحمره، للمولی رفیع الجیلانی، کتبه لالتماس صدیقه محمد قاسم الاسترابادی و فرغ منه فی شوال سنه 1123، و علیه تعلیقات کثیره و بیانات فارسیه لما یحتاج الی البیان. بخط السید محمد علی بن السید علی الحسینی 1153.
ترجمه لمکتوبی السید جمال الدین الافغانی الی المیرزا حسن المجدد الشیرازی و الی علماء العراق، بقلم السید جعفر الشهیدی. طبع بمطبعه الحافظ فی طهران.
الی الفارسیه للمولی عبد الواسع التونی، ترجمه للشاه سلطان حسین الصفوی عند زیارته للمشهد الرضوی سنه 1119 مطابق «زیارات شاهی قبول الهی». أوله «خوش ترین حدیثی که سامعه آرای قدسی [...] دان محفل زبان آوری توان کرد ثنای کبریای مالک الملکی است که».
تألیف السید کاظم الرشتی، لبعض تلامیذه ضمن خطبته بکلمات الدعاء «بک عرفتک و أنت دللتنی علیک». و قال عند ذکر سوره قل هو اللّه أحد ان تفسیر باطن باطنه الائمه علیهم السلام، فقال المترجم: ان السید الاستاد روحی فداه انما لم یذکر تفسیر باطن باطن هذه السوره لعدم تحمل الناس بیانه. و ذکر فی آخره ما لفظه «و لا تلتفت الی طریقه الحیالین الکفار الملحدین أعنی الصوفیه و الی ترغیبهم الی الریاضات الغیر المشروعه». و النسخه بخط الحاج آقا بابا التبریزی ساکن شیراز کتبها سنه 1263.
ص: 197
تألیف ابن سینا الی الفارسیه، لم یعلم المترجم لکن نسخته ضمن مجموعه بخط شهاب البحرانی کتبت سنه 737 عند السید حسین الطبیب التبریزی فی النجف.
مجلده الاول الی الفارسیه منثوره و منظومه نثرا و نظما، للسید جلال الدین بن محمد حسین بن میر عبد الصمد الموسوی التستری المحامی و مترجم العربیه فی آبادان، فرغ منه سنه 1341. و قد ولد هو سنه 1314، عند ابن اخیه السید محمد الموسوی. و له رساله ترجمه نفسه «أنا» أو «حیاتی و الیوم» عند السید محمد حسین بن السید مهدی بن عبد الصمد و «شرح عوامل ملا محسن» فارسیان.
صلی اللّه علیه و آله و سلم عن أصله العربی الی الفارسیه، للمیرزا ابی القاسم پاینده. مطبوع فی مجلدین فی 850 صفحه.
لعلی اکبر بامداد المعاصر. مطبوع.
لعبد اللّه الانصاری. مطبوع أیضا.
عن أصله العربی. طبع فی 260 صفحه أیضا للمیرزا ابی القاسم پاینده.
من العربی الی الفارسیه علی ترتیب أصله:
المقاله الاولی 24 بابا، الثانیه 13 بابا، الثالثه 14 بابا، الرابعه تسعه أبواب، فالمجموع ستون بابا. و المترجم بعض فضلاء عصر فتحعلی شاه القاجار، ترجمه باسم الشاهزاده محمد ولی میرزا. و النسخه فی الرضویه کتبت بأمر عبد اللّه میرزا فی سنه 1251.
ص: 198
لابن ابی الحدید، للمولی نصر اللّه تراب ابن المولی فتحعلی الدزفولی المتوفی سنه 1311. مجلد من هذه الترجمه الفارسیه عند الشیخ مرتضی ابن الشیخ محمد جعفر بن مرتضی الانصاری فی اهواز. و له «لمعات البیان» یشبه الکشکول (1).
الی الفارسیه، للمیرزا ابی القاسم بن احمد الیزدی، ترجمه بأمر النواب الشاهزاده محمد ولی میرزا بن فتحعلی شاه القاجار و فرغ منه عصر یوم الاحد عاشر جمادی الاولی سنه 1245 فی قصر قجر حوالی طهران فی حال الفرار من مرض الوباء. و النسخه فی الخزانه الرضویه. و له «ترجمه اعتقادات المجلسی» کما مر.
للمولی محمد باقر بن محمد تقی المجلسی الاصفهانی.
لیس له خطبه بل یشرع فی ترجمه البسمله و الخطبه ثم الأدعیه الی آخر الملحقات.
لنسخه المسوده الاصلیه بخط المجلسی ظاهرا المطابق لبعض خطوطه الاخر موجوده فی مکتبه امیر المؤمنین علیه السلام بالنجف.
تألیف ابن صاعد الاندلسی الی الفارسیه، للسید جلال الدین الطهرانی، ألفه سنه 1309 و طبعه بذیل «گاهنامه» سنه 1310 شمسیه.
الی الفارسیه، للمولی محمد مفید بن الشیخ نظام الدین القزوینی، فرغ منه فی ذی القعده سنه 1070. و صححه و قابله مع نسخه أصل عده الداعی المولی محمد صادق بن رستم الحجی فی سنه 1164. رأیته فی الرضویه سنه 1365 و النسخه ناقصه من آخرها.
تألیف المستشرق (شبلی) الی الفارسیه، للمولی محمد علی بن
ص: 199
علی رضا التستری المتخلص بحزین المولود سنه 1266 و المتوفی سنه 1339 کما فی ترجمته فی مقدمه دیوانه «ناله حزین» المطبوع.
للمولی محمد کاظم بن محمد فاضل بن محمد مهدی المشهدی. اوله «الحمد للّه مالک مصر الایجاد» فی الخزانه الرضویه. والد المترجم مجاز من الشیخ الحر و العلامه المجلسی و مترجم فی أمل الامل.
بالفارسیه فی سنه 1262، یوجد فی الخزانه الرضویه کما فی الفهرس القدیم، فهو مقدم علی ترجمه بدایع نکار فی سنه 1273.
تألیف جرجی زیدان عن العربیه الی الفارسیه، للمیرزا محمد ملک الکتاب الشیرازی، من اول معاشقه یزید لسلمی بنت حجر بن عدی. ترجمه بأمر شمس الملوک و طبع سنه 1324.
تألیف المجریطی، للمیرزا علی ناصح مؤلف «جواهر العلاج». موجود بخطه فی مکتبه الشیخ قاسم محیی الدین الجامعی.
تألیف السجستانی لبعض المتأخرین فرغ منه سنه 1272.
و النسخه بخط المترجم عند السید جلال الدین المحدث الارموی بطهران.
تألیف المعلم الثانی ابی نصر الفارابی، للمیرزا مهدی بن ابی الحسن القومشهی المعروف بالالهی نزیل طهران و المولود سنه 1319. طبع بایران.
للمیرزا مهدی القومشه ای الالهی المذکور، طبع بعنوان «منتخب التفسیر» کل صفحه منه بإزاء صفحه من القرآن فی سنه 1323 شمسیه بنفقه الشیخ
ص: 200
نصر اللّه شیخ العراقین بیات فی 811 صفحه. و مر «الترجمه الانیقه» فی تفسیر القرآن.
بالفارسی الصحیح الفصیح، و فی آخره فال نامه المنظوم و ناظمه عماد، آخره:
بفضل حق عماد این فال اعظم
تمام و ختم شد و اللّه أعلم
بسال هفتصد و پنجاه و نه بود
که شد ثبت و دعائی بود مقصود
نسخه منه فی مکتبه السید محمد المحیط بطهران.
ترجمه لفهرس الوسائل الموسوم «من لا یحضره الامام» تألیف الشیخ الحر العاملی، ترجمه الی الفارسیه المولی محمد سمیع الشریف بن محمد مؤمن بأمر محمد کاظم خان و سماه باسمه. أوله «الحمد للّه الذی فضّل علی جمیع خلقه العلماء». توجد النسخه فی المکتبه الرضویه لیس فیها تاریخ لکنها من القرن الثانی عشر جزما.
لعلی بخش میرزا المولود سنه 1254. ترجمه نادر میرزا فی «تاریخ تبریز» ص 230 و فی مقدمه طبع ترجمه حیاه فوبلاس المنقول عنها فی مقدمه مزار الملل ص د.
للشیخ احمد بن سلامه النجفی، ترجمه بأمر الحاج احمد بیکا. أوله «شکر و سپاس مر خدای را که کل اشیا در قبضه قدرت اوست». النسخه عند السید جلال الدین المحدث الأرموی تاریخ کتابتها یوم الخمیس 20 رجب 1227.
المرتب علی هشت بهشت و لعله اسمه، ألفه محمد بن المبارک القزوینی المعروف بحکیم باسم السلطان سلیمان الثانی من آل عثمان المتوفی سنه 974، و فرغ منه فی سنه 929، و ذکر فی ص 250 مسافرته الی مصر سنه 924 مع السلطان سلیم شاه بن بایزید الذی مات فی سنه 926.
ص: 201
اسمه «لطائف نامه» یأتی أنه ألفه سلطان محمد بن امیری فصدره باسم الشاه اسماعیل الصفوی و ولده سام میرزا.
التفسیر الکبیر للشیخ الطبرسی، لمحمد آقا المدعو بملا آقا الطهرانی نزیل ساوجبلاغ و المولود سنه 1225. خرج منه ترجمه عشره أجزاء الی سنه 1294. ذکره فی أول کتابه «مفصل البیان فی علم القرآن» الموجود عند السید محمد المشکاه بطهران.
الترکی الی الفارسیه، للدکتور عبد الرسول التبریزی الخیامپوری. طبع مع أصله فی تبریز سنه 1327 شمسیه. فیه ترجمه شعراء عصر الشاه عباس الماضی.
للسید الحسین بن محمد بن ابی الرضا الحسینی العلوی الاوی المهاجر من آوه الی کاشان ثم نزل الی اصفهان و ترجم فیها کتاب «محاسن اصفهان» الذی ألفه مفضل بن سعد بن الحسین المافروخی باسم فخر الملک بن الخواجه نظام الملک الطوسی المقتول سنه 500. طبع الاصل فی سنه 1312 شمسیه، و طبع فارسیه أیضا. و تاریخ الترجمه سنه 729، ترجمه باسم غیاث الدین محمد بن الخواجه رشید الدین فضل اللّه الشهید بعد سنه 716.
الی الفارسیه، لبعض الاصحاب، رأیته فی النجف منضما مع «جامع الحکایات».
ترجمه لمسار الشیعه للشیخ المفید، ترجمه الی الفارسیه السید اسد اللّه المرعشی الشهیر بشاه میر. یوجد فی مکتبه المجلس.
ص: 202
و المترجم هو الصدر الکبیر بعد عزل غیاث الدین منصور ثم معز الدین محمد الاصفهانی، و هو ابن السید زین الدین علی المسافر الی الهند ابن السید شمس الدین محمد شاه صاحب المزار بتستر، و هو والد السید ضیاء الدین نور اللّه الذی هو جد القاضی نور اللّه الشهید سنه 1019.
تألیف الشیخ الصدوق، لاقا محمد ابراهیم بن محمد علی المحمدآبادی الیزدی. نسخته فی مکتبه المجلس کتابتها سنه 1241.
لبعض الاصحاب کتبها بخطه بین سطور نسخه من المقامات الموجوده بمکتبه المجلس.
ألف باسم عضد الدوله و سراج المله آقا حسن الملقب بمیت. تاریخه سنه 1054 فی مکتبه السید محمد المحیط بطهران.
تألیف ابی حامد الغزالی، للشیخ محمود الشبستری. ذکره فی دانشمندان ص 335.
بالفارسیه، للمولی محمد حسین بن محمد محسن بن محمد سمیع مؤلف «بهجه الناظرین» المذکور آنفا فی کتب الحاج آقا مهدی بکرمانشاه. أوله «الحمد للّه الذی شرح صدورنا بموعظه المتقین». فرغ منه فی 14 ربیع الثانی سنه 1250.
ترجمه لطب الرضا و طب النبی الی الفارسیه، للسید حسین بن نصر اللّه عرب باغی المعاصر. طبع کما فی فهرسه.
ص: 203
المجلد الاول منه بالاردویه، للمولوی اعجاز حسین البدایونی المتوفی سنه 1350 مؤلف «ایضاح الفرائض». ذکر فی ترجمته.
من الکلمات القصار العلویه لکل کلمه رباعیه فی ترجمتها بالترکیه، للامیر الوزیر علی شیر الجغتائی المتوفی سنه 906. ذکره و أطراه فی «مآثر الملوک».
بالنثر الفارسی أیضا للامیر علی شیر المذکور. ذکر فی فهرس المجلس ج 3 ص 368.
سماها «پخش گهرها» الشیخ محمد تقی القمی الجابلقی. طبع بایران.
للمولی محمد جواد بن الحاج محمد حسن الاصفهانی تلمیذ صاحب الجواهر، و فی أوله کتب صاحب الجواهر بخطه شهاده صحه الترجمه و جواز العمل بها، عند الشیخ علی محمدی بن المولی محمد جواد المترجم.
للدکتور السید علی رضا مجتهدزاده ابن السید ابی طالب بن عبد الکریم. طبع مع بعض شعره.
یعبر عنه ب «تاریخ الحکماء» کما ذکرناه.
للمیر ابی المعالی الاسترابادی. ذکره فی مجالس المؤمنین ص 154، و ذکرناه فی الاصل ج 4 ص 143 ثم ظفرت علی نسخه منه فی
ص: 204
النجف الاشرف تاریخ کتابتها یوم الاثنین تاسع عشر جمادی الثانیه سنه 951 و لعلها نسخه عصر التألیف. أوله «سپاس بی قیاس لائق خالقی است که محبان آگاه و مخلصان درگاه به اشارت با بشارت اولئک المقربون» الی قوله:
سپاسش کی شود ما را میسر
چو لا احصی ثنا گوید پیمبر
ثم شرع فی المدح للنبی و آله الی قوله:
در مدحت او همین تمام است
کو خواجه و یوسفش غلام است
الی قوله «اقل عباد اللّه الهادی محمد بن ابی طالب الاسترابادی» الی قوله فی مدح السلطان آل حیدر الصفوی (الشاه اسماعیل الفاتح):
شاهی که زمانه تابع رای وی است
گردون خجل از همت والای وی است
بر اوج سپهر نور ماه و خورشید
از تاج مهج عرش فرسای وی است
ثم ذکر رساله المحقق الکرکی فی التبری بالعربیه و أثنی علیها کثیرا الی قوله «خاتمه المجتهدین وارث علوم الانبیاء و المرسلین المؤید بالنفس القدسیه من عند اللّه المتعالی الشیخ الاجل زین المله و الدین علی بن عبد العالی زیّن اللّه الاسلام ببقاء فیضه و فضله و افضاله» ثم ذکر أنه أشار الی ترجمتها الی الفارسیه بعض أرباب الاختیار و خلاصه السید المختار و حفید الحیدر الکرار (یعنی الشاه طهماسب بن الشاه اسماعیل). و رتبه علی مقدمه و مقصد و خاتمه: المقدمه فی فوائد التبری، و المقصد فی الآیات و الاحادیث الوارده فی التبری، و فی الخاتمه بحثان: الاول فی أحوال عائشه و طلحه و الزبیر، و الثانی فی بطلان انحصار المذاهب فی الاربعه. و صرح بأنه زبده و ترجمه لاصله.
و علی ظهر الورقه الاولی ما صورته: هو الواقف. وقف نمود کلب آستان علی بن ابی طالب علیه السلام عباس الصفوی الحسینی این کتاب را با یک صد و نوزده جلد دیگر بر آستانه و مدرسه منوره متبرکه امامزاده واجب التکریم عبد العظیم علیه السلام که طلبه منتفع شوند بشرط آنکه از مدرسه و آستانه بجای دیگر نبرند و هرکه بجای دیگر برد در خون حضرت ابی عبد اللّه الحسین علیه السلام شریک بوده باشد، فمن بدله بعد ما سمعه فانما اثمه علی الذین یبدلونه، تحریرا فی غره ذی القعده الحرام 1035. و تحته خاتم کبیر
ص: 205
نقشه «أفوض أمری الی اللّه الغنی رفیع الدین محمد الحسینی».
أقول: الخط خط الشاه عباس و الخاتم خاتم وزیره رفیع الدین الحسینی والد خلیفه سلطان مؤلف «حاشیه المعالم».
للسید الامیر شمس الدین اسد اللّه الصدر المرعشی التستری المتوفی سنه [...]. حکی فی المجالس ص 154 ترجمه امیر المؤمنین المطلق فیه علی أحد المتغلبین بالمعنی اللغوی، أی الآمر علیهم و لو بالتغلب لا المعنی الشرعی، أی من نصب من اللّه تعالی أمیرا علیهم.
لشاهزاده علی رضا میرزا خسروانی. طبع بایران سنه 1360.
و له ترجمه أخری اسمها «عظمت حسینی» تأتی.
لتلمیذ الشارح الذی ألف الشرح باستدعائه، و هو السید جلال الدین المحدث بن السید قاسم الحسینی الارموی نزیل طهران. أوله «حمد و سپاس خداوندی را سزاست که احد بی مثل و حد و یگانه برون از تحت عد است».
لابن خلکان الی الفارسیه، لقاضی زاده ظهیر الدین کبیر بن اویس بن محمد الاردبیلی المقتول بجرم التشیع سنه 930. ترجمه الشذرات و دانشمندان عنه ص 249 و فیه أنه صلب رأسه علی باب زویله بالقاهره.
للسید احمد الطباطبائی. طبع سنه 1320 شمسیه.
التی سألها عبد اللّه بن سلام عن النبی صلی اللّه علیه و آله و جواباته عنها، لبعض الاصحاب. رأیت نسخه منه عند السید جلال الدین المحدث
ص: 206
الارموی بطهران.
نظم المولی عباس شباب الشوشتری المعاصر المتوفی شهر ذی القعده سنه 1323، عند الشیخ مهدی شرف الدین، و الترجیع قوله:
طلعت مهدوی هویدا شد
حجت حق ز پرده پیدا شد
للسید عبد اللّه بن المیر محمد رحیم الکبیر ابن المیر مرتضی بن المیر محمد أشرف مؤلف «فضائل السادات» و من أسباط المیرداماد، أحال المؤلف الیه فی «شرح مشیخه التهذیب و الفقیه» له الموجود عند أحفاده. ولد المؤلف فی یوم الاربعاء عاشر صفر سنه 1165 و توفی 22 محرم 1243.
للسید اسماعیل عرب باغی.
للمیرزا علی ناصح المدعو بقربانعلی بن محمد الطبیب السمنانی الطهرانی النجفی المتوفی سنه 1363. نسخه خط المؤلف اشتراها الشیخ قاسم محیی الدین فی النجف الاشرف.
فارسی فی رثاء الحسین علیه السلام، للعارف الشیخ آذری الاسفراینی المتوفی فی دکن سنه 866، و هو ملک الشعراء فی عصر السلطان شاهرخ ناظم «بهمن نامه» لاحمد شاه البهمنی کما مر، و من شعره المذکور فی «خزانه عامر» ص 22 قوله:
سوراخ می شود دل ما چون گل حسین
هر جا که ذکر واقعه کربلا رود
لابی الحسن جحظه الشاعر المغنی الشهیر احمد بن جعفر بن موسی بن یحیی بن خالد البرمکی المتوفی سنه 324. کذا حکاه معجم الادباء عن ابن الندیم لکن فی المطبوع منه کتاب «الندیم».
ص: 207
فی فنون الهزل و المضاحک، لابی العباس احمد بن محمد بن علوجه السجزی الملقب بالریح و هو یسمی نفسه ب «جراب الدوله».
ترجمه ابن الندیم ص 218 و معجم الادباء ج 4 ص 198 بعنوان احمد بن محمد بن علویه من أهل سجستان من الظرفاء الطنبوریین کان فی أیام المقتدر (295- 320) و أدرک دوله بنی بویه، و هو متأخر عن احمد بن علویه الاصفهانی المترجم فی ج 4 ص 72 من معجم الادبا.
و هو الالفیه التی نظمها احمد بن علویه الاصفهانی المذکور آنفا، قد جمعها الشیخ محمد بن الشیخ طاهر السماوی النجفی من مواضع متفرقه من کتاب المناقب لابن شهرآشوب فبلغ مجموعها الی مائتین و عشرین بیتا ثم خمس المجموع و فرغ من التخمیس یوم المبعث سنه 1360، أول التخمیس:
أذکرت ما لقیت بنو عدنان
فبکیت یومهم بدمع قانی
أولا فبین لی و زد ببیان
ما بال عینک ثره الاجفان
عبری اللحاظ سقیمه الانسان
للحاج المولی عباس علی بن المولی محمد معین الواعظین الجوزقانی الاصفهانی المتوفی حدود سنه 1358.
ذکرناه فی ج 4 ص 179، و هو فی تسع مجلدات یوجد الاول و الثانی و الثالث و الخامس کلها بخط المؤلف عند أحفاده. رأیت المجلد الخامس منه فی 580 صفحه کل صفحه خمسون بیت تقریبا یقرب من ثلاثین الف بیت، أوله «الحمد للّه الذی وجه الینا البلاء و جعله تمحیصا للذنوب و الخطاء» و ذکر اسمه و نسبه و اسم الکتاب مصرحا بأنه خامس مجلداته، و فی أواسطه أورد تمام رساله «الشهاب الثاقب» فی وجوب الجمعه للفیض و أوائل رساله «میزان
ص: 208
المقادیر» للعلامه المجلسی، و ینقل فیه عن کثیر من الکتب، و فیه بعض التشجیرات لعلوم النحو و غیره، فرغ منه سنه 1216 و وقفه لصاحب الزمان علیه السلام.
منظومه بالحسکه اللغه الدارجه، للشیخ باقر بن حبیب الحلی الخفاجی المولود سنه 1312. و له قریضه «اللؤلؤ المنثور» و «خیر الزاد» المطبوع سنه 1372.
للعلامه الحلی، مذکور فی ج 4 ص 180. توجد فی مکتبه المیرزا محمد بسامراء نسخه فرغ کاتبها منها أواخر نهار الخمیس 22 صفر سنه 722 منقوله عن نسخه خط المؤلف التی فرغ منها 12 محرم 704.
فی الفقه للمیرزا ابی القاسم بن الحاج المولی محمد بن الحاج مولی احمد النراقی مؤلف «شعب المقال» المذکور فی الشین.
فی رؤوس القواعد الفقهیه، للمولی حبیب اللّه بن علی مدد الساوجی الکاشانی المتوفی سنه 1340. طبع سنه 1324.
فارسی فی علم الصرف، للسید محمد سعید بن النواب نثار حسین خان بهادر الرضوی. طبع بالهند سنه 1313.
الفارسی المصور للحکیم قبلی مؤلف «خلاصه عباسی» المذکور فی ج 7 ص 229، ألفه باسم ناصر الدین شاه و طبع بطهران. و له «تعلیم نامه» یأتی.
لعلی بخش میرزا المولود سنه 1254 کما ترجمه نادر میرزا فی «تاریخ تبریز» ص 230.
ص: 209
فی العروض، لمحمد باقر میرزا الخسروی ابن محمد رحیم بن دولتشاه الکرمانشاهی المولود سنه 1266 و المتوفی سنه 1338 کما فی «أدبیات معاصر» ص 45.
فارسی طبع بایران.
للسید رضی الدین علی بن طاوس المتوفی سنه 664، فرغ من تألیفه سنه 658 ثم سمعه عنه جمع فی داره المعموره بالمفیدیه فی دار السلام بغداد فی ضاحی نهار الاربعاء رابع عشری ربیع الاخر سنه 658 فکتب فی آخره الشریف محمد بن احمد ابن ابی علی عبد اللّه الهاشمی أسماء الجماعه السامعین، ثم کتب السید ابن طاوس فی آخر خط الهاشمی اجازه بخطه لهؤلاء.
ثم ان هذه النسخه حصلت عند الشیخ زین الدین الشهید الثانی قدس سره فاستنسخ عنها نسخه لنفسه الی آخر صوره اجازه السید ابن طاوس، و حصلت نسخه الشهید عند السید محمد بن محمد بن الحسن الشهیر بابن قاسم الحسینی (من أسباط الشهید و مؤلف «الاثنی عشریه فی المواعظ العددیه»)، فکتب السید ابن قاسم عن خط الشهید نسخه أدرجها ضمن مجموعه کلها بخطه فرغ من بعض أجزائها فی جمادی الاولی سنه 1059.
و هذه المجموعه عند السید جلال الدین المحدث الارموی نزیل طهران.
صوره ما کتبه الهاشمی من أسماء السامعین: فمن سمع منه جمیع الکتاب: شمس الدین علی بن الحسین المعروف بالحسام، شمس الدین علی بن قیصر بن عبد الرحمن المطرز، نور الدین عمر بن صالح الاسدی، الحاج حسین بن محمد بن شجاع، السید الاجل شرف الدین حسین بن علی بن الاسعد العلوی الحسینی. و من سمع بعضه فی التاریخ: الفقیه الاجل جمال الدین محمد بن احمد بن صالح السیبی، السید الاجل بدر الدین علی بن محمد بن ابی الغنائم العلوی الحسینی، السید الاجل صفی الدین محمد بن علی بن نقی، الاجل رضی الدین علی بن احمد بن وزیر، صالح بن ابی عبد اللّه
ص: 210
ابن العظیم، محمد بن یوسف بن محسّن.
صوره خط السید ابن طاوس فی ذیل خط الهاشمی: «أجزت لهم باللّه جل جلاله ما ذکروه تفصیله و جملته، ألهمهم اللّه جل جلاله معاملته لکل ما سألوا اجازته، و کتب عبد اللّه علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن محمد الطاوس العلوی الفاطمی فی تاریخه».
انتهی صوره ما فی نسخه الاصل.
للشریف ابی البرکات عمر بن ابراهیم بن محمد الزیدی العلوی الکوفی المولود سنه 442 و المتوفی سنه 539. حکاه فی «معجم الادباء» ج 15 ص 259 عن السمعانی.
لابی عبد اللّه محمد بن علی بن احمد الحلی المعروف بابن حمیده النحوی المولود سنه 486 و المتوفی 550، کما فی معجم الادباء ج 18 ص 252.
فارسی فی بیان التصوف الحقیقی و العرفان الاخلاقی و انتقاد أعمال المراشده و الدراویش و بیعه المرید و المراد، طبع فی أربعمائه صفحه. ألفه السید حسین قدس الشریفی فهیم السلطان بن السید تقی المعروف بالمستوفی المولود فی 12 ذی القعده سنه 1308 کما فی بعض الفهارس.
النحویه للحاج میرزا ابی الفضل الکلانتری المولود سنه 1273 و المتوفی سنه 1316. ذکره فی «صدح الحمامه» و نقل عنه المحدث فی مقدمه دیوانه من المعرب و المبنی الی باب الحال.
فارسی للمولی محمد بن محمد بن ابی سعید الهروی. ذکر فیه أوقات النوم و التعبیر بحسبها. نسخته فی کتب فخر الدین النصیری بطهران.
ص: 211
المرتب علی مقدمه ذات فصول ثم بعدها سبعه و أربعون بابا، أولها باب رؤیه الرب تعالی و السابع و الاربعون رؤیه الجنه و نعیمها و بعدها خاتمه مختصره.
النسخه کتبت بقلم محمد علی بن میرزا باقر التفریشی فی قریه دولاب من بلوک ژادرود من توابع کردستان، کتبه فی 17 ربیع الثانی سنه 1290 فی موقوفه مدرسه السید البروجردی.
أی الاحادیث الموضوعه، للحافظ محمد بن علی الشوکانی مؤلف «العقد الثمین فی اثبات وصایه أمیر المؤمنین». طبع فی سنه 1303 بلکهنو ضمن مجموعه کما فی معجم المطبوعات ص 1973.
للقاضی نعمان المصری. ذکر فی مقدمه طبع کتابه «الهمه».
کتاب فی الفلسفه منسوب الی مؤلفه الشیخ ابی علی لکنه لیس ابن سینا کما یظهر من تقریر مطالبه. أوله «ان العالم انما یصیر مضافا». نسخه منه عند السید محمد المشکاه یقرب من عشره آلاف بیت.
للسید محمد الایلاقی تلمیذ الشیخ ابی علی ابن سینا، یقرب من ألفی بیت. نسخه ضمن مجموعه کتبت فی ذی القعده سنه 1062 و هی فی مکتبه السید محمد المشکاه بطهران.
للشیخ حسن بن محمد مؤلف «حاشیه معالم الاصول» المذکوره فی ج 6 ص 206. امضاءاتها «الشیخ حسن دام ظله» و بعضها «الشیخ محمد حسن» و فی بعضها صرح بأن أستادنا دام ظله العالی (الآقا باقر)، فیظهر أنه کتبها فی حیاه أستاده الوحید البهبهانی و کان فی هذا الوقت من أهل الفضل
ص: 212
و التألیف. و اللّه العالم.
للحاج السید محمد بن السید اسد اللّه بن السید عباس الحسینی الاشکوری النجفی المولود بها فی شهر ذی الحجه سنه 1320 نزیل مشهد الرضا. علقها علی نسخه قرأها علی السید حسین البادکوبی و المیرزا مهدی الآشتیانی.
للحاج السید محمد بن السید اسد اللّه بن السید عباس الحسینی الاشکوری النجفی المولود بها فی شهر ذی الحجه سنه 1320 نزیل مشهد الرضا. علقها علی المجلد الاول و الثانی، مقرو من الاول عند المیرزا محمود الشیرازی، و بعد ذهابه الی سامراء قرأه الی آخر المجلد الثانی عند الشیخ محمد حسین الطهرانی.
اسمه «ریاض القدس» أو «مصابیح القدس». ذکر فی محله.
فی علاج الجدری و تلقیحه، ترجمه عن الانکلیریه للمیرزا محمد بن عبد الصبور الخوئی نزیل تبریز طبیب محمد شاه و ناصر الدین شاه المعروف بحکیم قبلی.
ترجمه دانشمندان ص 122 و طبع فی تبریز علی الحروف سنه 1345.
فارسی للادیب المعاصر محمد حسن الشریف، فی جزءین و فی کل جزء فصول، و قد طبع مرتین.
للسید حسام الدین ابن السید محمد ابن الحاج السید علی اکبر الفال حصیری الشیرازی المولود سنه 1316. فارسی طبع سنه 1367 مع اجازات الاساتید.
ص: 213
دیوان الشاعر المعاصر محمد القرینی، طبع بمطبعه الراعی مع مقدمه لجعفر الخلیلی باستدعاء الناظم فی سنه 1356.
شرح و تکمله لتوضیح المقاصد تألیف الشیخ البهائی فی وقائع الایام المطبوع، و الشرح و التکمله هذا للسید بهاء الدین محمد ابن الامیر محمد باقر الحسینی المختاری النائینی المتوفی حدود سنه 1140 و لذا یسمی «تاریخ البهائیین» أیضا(1).
توجد نسخه خط المؤلف فی مکتبه السید حسین الشهشهانی الاصفهانی نزیل طهران و فیها بیاضات للالحاق بها، و ذکر فی خاتمته ترجمه نفسه مفصلا و ذکر تصانیفه.
و ذکر أنه ولد باصفهان حدود سنه 1088؟، فیظهر أنه توفی عن نیف و خمسین من العمر مع تصانیفه الکثیره الجلیله، منها «زواهر الجواهر» الموجود فی مکتبه الشهشهانی أیضا.
أوله «الحمد للّه الذی جعل الاهله مواقیت للناس لیعلموا عدد السنین و الحساب». ألفه بعد ما ظفر بتوضیح المقاصد و فرغ منه فی شوال سنه 1108. و ذکر أنه توفی ابوه سنه 1082، قرأ المبادی علی جمع من الاساتید و قرأ الفقه و الحدیث علی عمه الامجد السید روح الامین و قرأهما مع التفسیر علی العلامه المجلسی قرب عشر سنین و أجازه فی رجب سنه 1104 و قرأ ایضا علی الفاضل الهندی حتی أجیز منه سنه 1109 و أدرج صوره الاجازتین بخطه فی الخاتمه.
و رأیت نسخه أخری عن خط المؤلف بقلم السید محمد علی الموسوی فرغ من الکتابه سنه 1228.
ذکر فی فهرس کتبه التامه غیر المطبوعه.
علیه السلام للشیخ المفید محمد بن محمد
ص: 214
ابن النعمان البغدادی المتوفی سنه 413. نقل عن الجزء الاول منه السید رضی الدین علی بن طاوس فی کتابه «سعد السعود» تفسیر قوله تعالی «و أقسموا باللّه جهد أیمانهم» و عده من کتب التفاسیر التی وقفها علی ولده الذکور. و یحتمل أن مراد ابن طاوس هو الکتاب الذی عبر عنه النجاشی بقوله «کتاب فی امامه امیر المؤمنین علیه السلام من القرآن»، و قد ذکرناه کذلک فی ج 2 ص 341.
تفسیر کبیر فی عده مجلدات، رأیت مجلده الاول من أول سوره الفاتحه الی آخر سوره البقره، و مجلده الاخیر من أول سوره الزمر الی آخر الناس. ألفه الشیخ العالم محمد حسن بن محمد علی المیانجی نزیل قم أخیرا و کان فی النجف تلمیذ الفاضل الشرابیانی و الایروانی و المولی لطف اللّه الاسکی اللاریجانی و یروی عنهما. ألفه فی بلده قم و النسخه رأیتها عند السید آقا حسین الحسینی البدلاء الطهرانی نزیل قم.
لاحمد بن عبد الحی الشریف، ألفه باسم الشاه صفی الصفوی المتوفی سنه 1052 و أهداه الی مجلس اعتماد الدوله. أوله «حمدی چون کلمات طیبات ربانی بی غایت و شکری مانند معانی قرآنی بی نهایت». مرتب علی مقدمه فی لغاتها و اعرابها و ثلاثه فصول: الاول فی أسرارها، الثانی فی الاخبار المذکوره فیها، الثالث فی اختلاف القراءات فیها، و خاتمه فی خواصها و فضلها. و الموجود منها سبعه عشر حدیثا، و النسخه ناقصه من آخرها ضمن مجموعه فی مکتبه المیرزا محمد الطهرانی فی سامراء.
اسمه «عروه المتقین» مر فی ج 4 ص 329 بعنوان التفسیر.
للمولی نصر اللّه بن المیرزا ابی الحسن بن محمد کاظم الجاجری مؤلف «رساله العروض» فی سنه 1258. موجود فی مکتبه مدرسه نوربخش فی بروجرد.
ص: 215
اسمه «مصباح المفسرین».
و الرد علی الفخر الرازی المستدل بها علی أفضلیه الاول، للمولی محمد رفیع بن فرج اللّه الجیلانی المشهدی المتوفی حدود سنه 1160. یقرب من ثلاثمائه بیت، کتابه نسخه الرضویه أواسط المحرم سنه 1124، فما مر فی ج 4 ص 327 البیضاوی سهو حیث أنه لم یستدل بها فی تفسیره «أنوار التنزیل».
أوله «سبحانک اللهم یا فوق الحمد و یا وراء الثناء مبدع هویات الاکوان و جاعل ماهیات الاشیاء». یوجد ضمن مجموعه فی مکتبه میرزا محمد الطهرانی بسامراء.
للسید محمد حسن بن محمد تقی الموسوی الاصفهانی المتوفی سنه 1263. قال حفید المؤلف السید مصلح الدین بن السید شهاب الدین بن السید محمد حسن المؤلف أنه ألفه جده المذکور باسم الحاج میرزا آقاسی الوزیر الشهیر.
ابراهیم بن احمد القزوینی المذکور فیه حدیث البساط، من الکتب التی وقفها السید ابن طاوس علی ولده کما ذکره فی «سعد السعود».
الاولی [...]، الثانیه سبح اسم ربک فی التوحید، الثالثه و التین للمعاد، الرابعه و العصر للاعمال. ضمن مجموعه بخط الشهاب البحرانی کتبها سنه 737 عند السید حسین الطبیب.
علیهم السلام بروایه ابن عقده. نقل عنه السید ابن طاوس فی «سعد السعود» تفسیر عده آیات و ذکر أنه من کتب التفاسیر التی وقفها علی أولاده
ص: 216
الذکور، و لعله ما ذکرناه فی ج 4 ص 245.
علیهم السلام أیضا من الکتب الموقوفه من السید ابن طاوس علی أولاده الذکور و ینقل عنه فی «سعد السعود» و قال: انه سقط شی ء من أوله و لا یعرف مؤلفه.
من أول القرآن الی آخر سوره الانعام، مجلد کبیر. أوله «حمد بی حد و شکر بی عد منعمی را سزد که شقایق حقایق قرآنی را در حدائق صدور انسان بشکفانید». رأیته عند الشیخ حسین الجندقی بکربلا بخط ملا علی بن کرد علی المراغی کتبه 15 ربیع الاول سنه 1079.
مر بعنوان «تأویل الآیات» لناصر خسرو.
شیخ زاده فارسی کبیر عتیق فی مکتبه السید محمد المحیط. فیه جواب اعتراضات علی القرآن بعنوان السؤال و الجواب. و المؤلف من العرفاء الشعراء.
فارسی کبیر یذکر ترجمه الآیات أولا، ثم تفسیرها علی ما ورد عن أهل البیت فی الروایات مع بسط القول فی آیات الاحکام و القصص. ألفه السید ابراهیم بن السید محمد حسین البروجردی. شرع فیه حدود سنه 1370 و شرع فی طبعه سنه 1377 و خرج من الطبع ست مجلدات و السابع تحت الطبع فی سنه 1380.
للسید حسین بن محمد تقی الرودآبادی الهمدانی المتوفی بها سنه 1344، خرج منه جز آن فقط.
للسید علی رضا بن السید محمد الریحان الحسینی الیزدی المولود
ص: 217
سنه 1330. خرج مقدماته من الطبع.
للسید ابی تراب بن ابی طالب. طبع بهامش «لؤلؤه الغالیه» فی المقتل العربی.
للشیخ محمد حسین بن علی مراد الشیرازی. أوله «الحمد للّه رب العالمین مالک یوم الدین خالق السماوات و الارضین جاعل الملائکه المقربین».
ذکر فی أوله اسمه و نسبه و عبر عنه بالشرح علی ما خطر بباله أو سمعه من أستادیه الکاملین خاتمی الحکماء ... المولی علی النوری ... و الاستاد الجلیل سمی ولد الخلیل أعنی اسماعیل. و فرغ منه فی شهر رمضان سنه 1281. و النسخه عند الحاج میرزا باقر القاضی
کلها بالفارسیه بخط الحاج محمد ابن اسماعیل العقدائی کتبه فی 13 رجب سنه 1175 فی هامش تفسیر سوره الروم الاتی.
بالفارسیه للمولی عبد الاحد بن برهان الدین بن علی السیرجانی مؤلف «برهان دولتشاهی» أوله «الحمد للّه رب العالمین». ألفه باسم السلطان الشاه طهماسب الصفوی المتوفی سنه 984 و ذکر اسمه مکررا و دعی له بدوام الملک و البقاء و أورد فی أثنائه ظلم الرومیین العثمانیین علی الشیخ الشهید الثانی و قتله سنه 966 بمجرد التهمه من غیر تفتیش عن صحه عقائده، و ذکر فی أواخر التفسیر أیضا أن قتل الشهید ظلما أثر حدوث التفرقه بین أولاد سلطان الروم فتفرقوا من وطنهم. فیظهر أن تألیفه کان بعد شهادته. یزید علی ألفی بیت.
و هو عند الشیخ محمد علی الاصفهانی، مجدول مذهب یظن أنه نسخه عصر المؤلف و مبیضته، و فی هامشه بخط آخر تفاسیر بعض السور کتابته سنه 1175. و علی هامشه استدرک علیقلی المتولی لمقبره الشاه صفی ما فات المؤلف من بشاره الدوله الصفویه
ص: 218
علی ما رواه العلامه الحلی فی «منهاج الکرامه» و قال: بشارت عظیم که ظاهرا بنظر شریف مؤلف نرسیده. و یظهر منه أنه کتبه فی عصر المصنف و حیاته.
للمیرزا خلیل الکمرئی نزیل طهران. مطبوع.
للشیخ البهائی، مختصر أزید من ثلاثمائه بیت و یقرب من أربعمائه. أوله «هو اللّه المستعان و به نستعین. بسم اللّه الرحمن الرحیم. الباء اما للاستعانه أو المصاحبه و قد ترجح الاولی» و آخره «و لنقطع الکلام علی لفظی الرحمه و الغفران ... فرغت بعون اللّه تعالی من تألیفه مع تراکم أفواج العلائق ... فی أوائل العشر الثالث من الشهر الثانی من السنه الخامسه من العشر الثانی بعد الالف ببلده کنجه و أنا اقل الانام محمد المشتهر ببهاء الدین العاملی تجاوز اللّه عن سیئاته و الحمد للّه أولا و آخرا». و النسخه بخط زین العابدین بن محمد حسین الجیلانی فی مدرسه نیماورد اصفهان کتبها فی 24 صیام سنه 1272 توجد عند السید محمد الجزائری.
فارسی ناقص الاول، و یظهر من أول الموجود منه اهداؤه الی بعض الملوک الصفویه. نسخه منه فی النجف بقلم محمد مقیم التونی و فرغ من مقابلتها فی یوم الاربعاء 29 شعبان سنه 1104، و آخر بعد تفسیر آیه «وعد اللّه الذین آمنوا»:
فطوبی لهم ثم طوبی لهم أولئک مع الذین أنعم اللّه علیهم من النبیین و الصدیقین و حسن أولئک رفیقا. یقرب من أربعه آلاف بیت.
للمیرزا محمد تقی الاشراقی القمی المعاصر. طبع فی قم سنه 1367. و توفی فی شهر الصیام فجأه سنه 1368.
للمولی علی بن علی النجار. ذکر فی ج 4 ص 345، یوجد فی طهران عند الوحید فیه نسب المؤلف الی ثمانیه بطون.
ص: 219
لاقا محمد السنکلجی. مطبوع.
هو ابن السید عبد الغفار الرضوی الکاشانی کما کتبه بخطه فی تملکه لکتاب «تأویل الآیات» للمولی عبد الرزاق الکاشی فی شهر رمضان سنه 1173. أوله «الحمد للّه الذی جعل القرآن وسیله الی أشرف منازل الکرامه و سلما نعرج به الی محل السلامه و سببا نرجی به النجاه فی عرصه القیامه» و أورد قرب صفحه من دعاء ختم القرآن فی الصحیفه الکامله الی قوله بعد الصلاه علی النبی و آله «و أوجههم عندک جاها ... فیقول الفقیر الی اللّه الغنی السید محمد الرضوی الکاشانی ... هذا ما اصطفیته من تفسیر البیضاوی و غیره ... فبالحری أن یسمی بکشف الآیات» کما ذکرته باسمه فی حرف الکاف.
لابی القاسم طهور بن محمد اسماعیل عماد الاسلام المولود بهمدان سنه 1303. فارسی و عربی خرج منه الی سوره النساء فی خمسه و ثلاثین ألف بیت فی سنه 1363.
بن الشیخ علی اللاهجی الاشکوری مؤلف «خیر المقال» و «محبوب القلوب»، فارسی فی مجلدین کبیرین فرغ منه فی بتنه (پونه) من بلاد الهند سنه 1086. و النسخه عند السید جلال الدین المحدث الارموی نزیل طهران.
ثم رأیت نسخه أخری منه فی المشهد الرضوی یوم الاثنین 21 صفر 1380 عند الشیخ حسین المقدس ابن یوسف الهروی المشهدی، و هو فی أربعه أجزاء ناقص من أوله عده صفحات، ذکر فی آخر الجزء الرابع المبدوء بسوره السجده حم فصلت الی آخر سوره الناس ما هذه صورته:
«تم تألیف هذه الترجمه الانیقه علی ید مؤلفه بهاء الدین محمد بن الشیخ علی الشریف اللاهجی عفا اللّه عنهما فی شهر مولود من نزل علیه القرآن صلوات اللّه علیه و آله
ص: 220
فی یوم الثلاثاء رابع و عشرین من سنه ست و ثمانین و ألف من هجره خیر البریه علیه و علی آله الصلوات و التحیه فی بلده پتنه صانها اللّه عن الفساد و الفتنه من بلاد الهند، کتبه الراجی الی رحمه اللّه ابراهیم بن لاچین القزوینی غفر اللّه له و لابویهما یوم الثلاثاء غره شهر جمادی الثانیه سنه حادی عشره و مائه بعد الالف من الهجره النبویه».
أقول: و ان کان المؤلف عبر عنه بالترجمه لکنه لیس مجرد ترجمه بل یبحث فیه عن بعض مشکلات الآیات و یورد تراجم جمله من الاحادیث الوارده فی شرح بعض الآیات المشتمله علی الاحکام أو القصص أو الاخلاق أو غیر ذلک من المناسبات، و انما عبر عنه بالترجمه استحقارا له من جهه نسبته الی نفسه کما هو شأن اعاظم العلماء الذین یستنکفون عن الفخفخه و الانانیه.
فارسی مطبوع فی عده مجلدات، للمولی عباس علی القزوینی الملقب بکیوان. مجلده الثالث من أول آل عمران الی آخر النساء فی آخره: و یتلوه الرابع من المائده. فرغ من طبعه سنه 1350. ذکر فی آخره أنه طبع من تصانیفه خمسه عشر کتابا و ان له ثلاثه تفاسیر: أولها ترجمه قریبه الی الفهم، و الثانی عربی متوسط، و الثالث هذا الفارسی.
اسمه «صفوه الصافی» للشیخ محمد بن علی المقابی، و له «کتاب الامامه» و «مشرق الانوار».
یأتی بعنوان تفسیر النوری.
فارسی فی أوله مقدمات، ثالث مقدماته فی اشتمال القرآن علی انواع العلوم الحکمیه و الاخلاقیه و الادبیه البدیعیه، و قد فصل فیها أنواع الصنائع البدیعیه.
و رأیت النقل عنه کذلک فی بعض المجامیع، و لعله «الدر النظیم» الاتی فی الدال.
ص: 221
ابن برهان الدین علی السیرجانی مؤلف کتاب «برهان دولتشاهی» المذکور آنفا. قال فی أول کتابه فی تفسیر سوره الروم بالفارسیه ما معناه:
انی التزمت علی نفسی أن أفسر القرآن الشریف بتمامه لکن لما وصل تفسیرنا بآخر سوره النساء بدا لی أن اقدم تفسیر سوره الروم لاقتضاء الوقت ذلک. و سیأتی أن تفسیره لسوره الروم کان بین سنتی 966- 984 بعد شهاده الشهید بسنین، و أحال فیه فی دعاء طلب الرزق الی سوره النساء من هذا التفسیر و احال أحیانا الی ما فی سوره البقره، و قال فی موضع المنع عن قول «آمین» فی الصلاه انا سنذکره فی سوره المائده و فی آیه «کل نفس ذائقه الموت» [آل عمران: 182]. قال: در تفسیر این آیه داد سخنوری داده ام.
المقتول سنه 1232. أوله «نحمدک یا من أنزلت علی عبدک الکتاب و نشکرک یا من اکرمت نبیک بانزال القرآن الذی فیه آیات بینات».
خرج منه من أول القرآن الی قوله تعالی «و اتقوا یوما ترجعون فیه الی اللّه» [البقره: 281].
عند السید جلال الدین المحدث الارموی بطهران.
هو المولی محمد حسین بن یحیی النوری من تلامیذ العلامه المجلسی و الملخص للربع الاخیر من ثامن عشر البحار الذی هو فی بقیه الصلوات و المترجم فی نجوم السماء، و له «شرح أصول الکافی».
و قد کتب بخط نسخه الجید تمام القرآن الکریم مع الاعراب الصحیح بکمال الدقه و فرغ من کتابته یوم السبت السادس من شوال سنه 1103 معبرا عن نفسه بالمتمسک بالمصطفین ابن یحیی النوری محمد حسین، ثم کتب بخطه النستعلیق الجید أیضا الترجمه الفارسیه للقرآن بین کل سطرین فیه من أول الفاتحه الی أواسط سوره النساء و انتهت ترجمته هنا، و لکنه کتب تفسیر
الآیات بالعربیه فی حواشی القرآن من أوله الی آخره، فکتب فی کل صفحه عده آیات من القرآن فی وسطها و التفاسیر فی الحواشی الوسیعه من أطرافها. و قبل کتابه القرآن کتب تمام مقدمات تفسیر الصافی و تمام
ص: 222
مقدمات مجمع البیان و مقدارا من أول تفسیر الصافی الی سوره المائده ثم شرع فی کتابه القرآن و التفاسیر فی حواشیه بعین عبارات المفسرین و عین لها رموزا للاختصار: ن لمجمع البیان، مع لجوامع الجامع، ی للبیضاوی، لا لآیات الاحکام للاردبیلی و المقداد، ص للصافی من المائده الی آخر القرآن، و لکلام نفسه أو یصرح باسمه «حسین» و اکثر بیانه فی تحقیق اختلاف القراءات.
و النسخه موقوفه طیبه نساء خاتم بنت خان جان بیک القراچه داغی و زوجه حیدر قلی خان الدنبلی، بتولیه الآخوند المولی سعید القراچه داغی ساکن النجف ثم أولاده بشرط عدم الخروج من النجف. و الیوم عند الشیخ عبد الرسول الجواهری.
و المولی سعید هو الراوی عن آیه اللّه بحر العلوم و یروی عنه العلامه الانصاری، و أجری صیغه الوقفیه السید محمد مهدی بن محمد حسن الحسینی الفانی، و لعله ابن المیرزا حسن الزنوزی المتخلص بفانی.
للعلامه الکراجکی، روی فیه روایه الطیر المشوی عن شیخه ابی الحسن علی بن الحسن بن منده بمدینه طرابلس فی سنه 436 و رواه ابن منده عن شیخه الحسین بن یعقوب البزاز سنه 370. نسخته ضمن مجموعه عند فخر الدین النصیری بطهران.
فارسی کبیر یقرب من اثنی عشر الف بیت، مرتب علی فاتحه و تقدیسات کل تقدیس مرتب علی تمجیدات فی تنزیه الانبیاء و الاوصیاء علیهم السلام و اثبات عصمتهم و بیان معنی المعجزه و غیر ذلک. أوله:
سر هر نامه است نام خدا
بهتر از هر سخن کلام خدا
الی قوله بعد أربع صحائف «و بعد چنین گوید الاضعف الاحقر من الخلق و أسلک السالکین مسلک الجهد و الاجتهاد محمد بن السید احمد العلوی العاملی الشهیر بعبد الحسیب الحسینی الفاطمی». و النسخه فی طهران فی مکتبه السید محمد المشکاه البیرجندی تاریخ کتابتها ذی القعده سنه 1099 بقلم المولی حیدر علی بن کلب علی
ص: 223
الورنوسفادرانی.
للمولی العارف الحکیم حبیب الدین محمد الجرفادقانی مؤلف «الواردات الغیبیه» فی سنه 1248. ذکر فی آخر المطبوع منه سنه 1321.
للسید بهاء الدین محمد بن محمد باقر الحسینی المختاری النائینی، فارسی مرتب علی مقدمه و خاتمه تتوسطهما اثنا عشر بابا. اقتصر فیه علی المسائل العامه البلوی و اختصره من کتابه الفارسی «قسام المواریث فی أقسام التواریث» الذی انتخبه من کتابه الکبیر «لطائف المیراث لطائف الوراث»، و قد فرغ من التقویم هذا یوم الأربعاء التاسع عشر من ذی القعده سنه 1131 فی جعفرآباد من مزارع اصفهان. نسخه المؤلف ضمن مجموعه فی مکتبه الامام أمیر المؤمنین علیه السلام بالنجف.
الموسوم «مصفاه الاشباح و مجلاه الارواح» فی الاخلاق و التفکر فی الآفاق. یأتی فی حرف المیم.
فی التریاک و الشای و التتن. لبعض فضلائنا.
مذکور فی کشف الظنون ج 1 ص 317 لجمال الدین ابی الحسین الجزار یحیی بن عبد العظیم الشاعر المتوفی سنه 679 (لکن ابن حجه الحموی ارخه بسنه 672) و کان مولده سنه 601 جمع فیه قطعه من شعره. و قد جمع السید محمد صادق آل بحر العلوم أشعار الجزار من مواضع متشته یقرب من أربعمائه بیت فیها تصریحات بتشیعه.
و له «العقود الدریه فی الامراء المصریه».
فی اثبات عصمتهم علیهم السلام. فارسی للسید
ص: 224
عبد الحسیب بن احمد بن زین العابدین الحسینی العلوی الفاطمی سبط المیرداماد.
فی المنطق للشیخ محمد صالح بن ابراهیم بن الحسین الاحسائی الشهیر بحکیم. أوله «الحمد للّه الکریم الغفار الرحیم الستار»، رأیته فی النجف بخط أقل الطلاب محمد حسن بن الحاج محمد کتبه سنه 1314.
فی المسائل العقلیه لعز الدوله سعد بن منصور بن سعد بن الحسن بن هبه اللّه بن کمونه البغدادی المتوفی سنه 683 کما أرخه فی «الحوادث الجامعه». رأیته ضمن مجموعه من تصانیفه منها «لباب المنطق» الذی ألفه سنه 675 و «المطالب المهمه» الذی فرغ منه سنه 657، و کلها بخطه کانت فی الخزانه الغرویه مع جمله من تصانیفه الاخر. قال فی أوله «هذا تلخیص فی الغایه القصوی من الایجاز اقتصرت منه». فرغ منه فی ذی الحجه سنه 657.
فقها و أصولا من املاءات المولی محمد المدعو بالفاضل الشرابیانی فی مجالس درسه، ألفه تلمیذه المجاز منه الشیخ ابو القاسم ابن المولی اسد اللّه بن علی محمد الدیزجی الزنجانی المولود حدود سنه 1272 و المتوفی أوائل سنه 1335، فی عشر مجلدات فرغ من الاجتهاد و التقلید سنه 1296 و من الشک فی المکلف به سنه 1300 و من الاستصحاب سنه 1302.
قد وقفها اکبر ولده الشیخ صدر الدین محمد حسین بعد موت والده فی 17 ذی الحجه سنه 1335 و جعل التولیه لنفسه ثم لولده. و کانت ولاده صدر الدین سنه 1304 و توفی 1356، و بعد موته انتقلت التولیه الی أخیه العالم الشیخ نجم الدین نزیل زنجان و عالمها و والد الاعلام الشیخ جمال الدین و الشیخ کمال الدین و الشیخ شمس الدین.
رأیت عندهم سبع مجلدات، احداها فی البیع و البواقی فی الاصول، و ذکروا أن بقیه المجلدات فی الصلاه و غیرها من أبواب الفقه.
ص: 225
لبعض تلامذه العلامه الانصاری فی مقدمه الواجب و الضد و حجیه الظن و خبر الواحد و الانسداد و حرمه القیاس، فی مجلد کبیر مبیضه منقحه فی الخزانه الرضویه.
من مباحث الالفاظ الی تداخل الاسباب، مجلد کبیر بخط مقرره الشیخ محمد تقی التربتی المتوفی سنه 1330. أوقفه ولده الشجیعی للمکتبه الرضویه.
تاما من مباحث الالفاظ الی آخر الاجتهاد و التقلید، للشیخ محمد تقی بن الشیخ عبد الرسول بن الشیخ شریف الجواهری. تقریر لبحث أستاده السید ابی القاسم الخوئی. و کان یستحسنه أستاده المذکور و سماه «غایه المأمول».
للشیخ علی بن احمد البفروئی الیزدی الحائری المتوفی بها سنه 132؟. مجلد ضخم بخطه عند السید میر عباس بن علی اکبر الکاشانی الحائری فی کربلا.
من اصل البراءه الی آخر التعادل و التراجیح، للحاج السید علی اکبر بن الحاج میر هاشم الموسوی الخوئی المولود 8 صفر سنه 1285. هو تقریر درس المرحوم المولی المعروف بالفاضل الشرابیانی و علیه تقریظه بخطه.
للمیرزا محمد علی بن الحاج السید صادق المدرس الرضوی المشهدی المتوفی سنه 1311 من مباحث الالفاظ الی آخر التعادل و التراجیح. أوقفه ابن أخیه المیرزا محمد باقر بن اسماعیل للخزانه الرضویه سنه 1311 مع عده مجلدات من «شرح الشرائع» له کلها بخطه.
ص: 226
للسید کاظم بن زین العابدین الموسوی الخلخالی المتوفی بالنجف سنه 1336. رأیت منه ثلاث مجلدات بخطه: الاول من الوضع الی الضد، الثانی العام و الخاص، الثالث المفاهیم. کلها تقریر بحث أستاده المیرزا حبیب اللّه الرشتی.
من أول مباحث الالفاظ الی آخر الاصول الاربعه العملیه، للمولی مصطفی بن محمد الیزدی، من بحث شیخنا آیه اللّه الخراسانی. نسخه عند الشیخ قاسم بن الحسن محیی الدین الجامعی کتابتها سنه 1334.
للشیخ محمد حسین بن الشیخ اسد اللّه الرشتی الحائری المولود حدود سنه 1305 و المتوفی بالنجف سنه 1356، من تقریر بحث استاده آیه اللّه الآخوند الخراسانی، تاریخ بعضها سنه 1327.
من أول مبحث الالفاظ الی آخر الخاص و العام من صاحب الکفایه، لتلمیذه السید علی بن نعمه اللّه بن أسد اللّه بن حسین بن المیر عبد الباقی بن مرتضی الموسوی الدزفولی. فرغ منه سنه 1328، و توفی بالنجف و دفن فی وادی السلام سنه 1330.
و مجلد من المکاسب تقریر بحث المیرزا حبیب اللّه الرشتی، و هما عند أرشد أولاده المیر عبد الوهاب. رآهما الشیخ علی محمد الدزفولی و کتبه الی و قال: و علی تقریر المکاسب تقریظ المیرزا الرشتی مصرحا باجتهاده.
و تقریرات بحث المیرزا الرشتی و الشرابیانی أیضا لتلمیذهما السید علی المذکور المترجم فی الاجازه الکبیره التستریه. علیه اجازه اجتهاد له بخطهما عند السید محمد علی السبط الدزفولی اخ السید مرتضی کما ذکره لی شفاها.
للشیخ محمد علی الکرمانی نزیل قم
ص: 227
أخیرا، ولد سنه 1308 و اشتغل فی کرمان و شیراز و مشهد خراسان، و فی سنه 1340 تشرف الی النجف و حضر بحث النائینی و آقا ضیاء، و رجع فی سنه 1347 الی وطنه، و بعد سنین نزل بقم مدرسا فیها الیوم.
لتلمیذه السید مرتضی بن محمد رضا بن ابی القاسم بن المیرزا علی اصغر شیخ الاسلام الطباطبائی التبریزی اخ العلامه السید ابی القاسم. و النسخه بخط المقرر و علیها تقریظ الشریعه بخطه.
للسید محمد القاضی ابن السید فرج اللّه الدزفولی والد السید فاضل الهاشمی نزیل همدان. و النسخه بخط المؤلف علیها اجازه أستاده الشیخ حسن بن کاشف الغطاء و الشیخ عبد الرحیم مصرحین باجتهاده. عند السید شهاب الدین فی قم. و الشیخ عبد الرحیم هو البروجردی نزیل طهران الذی کان تلمیذ الشیخ موسی کاشف الغطاء.
للشیخ محمد اسماعیل بن الشیخ محمد حسن المعروف بپشمی الاصفهانی المتوفی 23 ذی القعده سنه 1363. ذکره ولده الشیخ ابو الفضل المشتغل فی النجف.
و بعض الاحکام المعاملیه فی عشر مجلدات، کلها بخط المؤلف و هو العلامه المجتهد المجاز من أستاذه الفاضل الشرابیانی و غیره المولی ابو القاسم بن الشیخ اسد اللّه بن علی محمد الدیزجی القزوینی الاصل نزیل زنجان و المتوفی بها سنه 1335 و المترجم فی «مشاهیر زنجان» ص 38. أوقف الجمیع ولده الارشد الشیخ صدر الدین محمد حسین بعد موت والده المؤلف فی تلک السنه. صرح فی أول مجلدات مباحث الالفاظ أن اسمه «دفائن الاصول» و عناوینه «دفینه- دفینه»، شرع فیه سنه 1303. و فرغ من مجلد کبیر فی الاستصحاب 12 شهر رمضان سنه 1302 و هو عند حفیده.
ص: 228
للشیخ عبد المحمد بن الشیخ حسن زائر دهام النجفی المتوفی 23 صفر سنه 1358 من بحث شیخنا آیه اللّه الخراسانی، عند ولده الشیخ مجید زائر دهام مع «تحقیقات الاصول» کما مر.
حفید صاحب الجواهر، هو تقریر بحث أستاده الاقا ضیاء الدین العراقی کما ذکر فی مقدمه طبع کتابه «الاشارات» المذکور فی ج 2 ص 95.
مجلد من البیع الی الخیارات من تقریر درس أستاده المولی محمد حسین القزوینی فی سنه 1254، و مجلد آخر فی الصلاه کتبها فی الکاظمیه من تقریر درس استاده الشیخ محمد حسین الکاظمی من غیر تاریخ، کلاهما بخطه رأیتها فی الرضویه سنه 1365.
من أحفاد الفیض الکاشانی، المتوفی بالنجف سنه 1286 من دروس العلامه صاحب الجواهر و من دروس العلامه الشیخ مرتضی الانصاری فی ضمن مجلد، و فیما بین أجزائها اجازه صاحب الجواهر له بخطه و کذلک اجازه العلامه الانصاری. و النسخه عند السید نصر اللّه التقوی بطهران.
للقاضی نعمان المصری. ذکر فی مقدمه طبع کتابه «الهمه».
لمحمد بن زکریا الطبیب الرازی. ذکر مفصله فی ترجمه الرازی ص 167.
للعلامه الحاج میرزا حبیب اللّه الرشتی النجفی. طبع بقطع صغیر سنه 1322.
ص: 229
رساله فارسیه فی ترجمه أحوال الحاج الشیخ محمد تقی بن محمد باقر البافقی الیزدی نزیل قم ثم عبد العظیم و المتوفی 12 جمادی الاولی سنه 1361. للمیرزا محمد بن علی الرازی. مطبوع.
فی تمام مباحث الاصول، للسید ابی القاسم الطباطبائی التبریزی المعروف بعلامه و المتوفی بالنجف لیله الجمعه 19 ربیع الاول سنه 1362. عند ولده السید جمال الدین المولود سنه 1326.
ترجمه بالفارسیه ل «تقویم المحسنین» الفیضیه، ترجمه الفاضل الادیب ابو محمد عباس بن محمد بیک القاجار المتخلص بناسخ بأمر الحاج محمد سعید ابن الحاج لطفعلی و لذا سماه «تقویم سعید». رأیته فی کتب السید علی الطبسی بکربلا و اسم الکاتب حسن بخش، و بخطه أیضا ترجمه اعتقادات المجلسی ضمن مجموعه کلها بخط حسن بخش تاریخ بعضها اول جمادی الثانیه سنه 1234.
فی المسائل الضروریه للصلاه علی طبق فتوی الشهیدین، فارسی فی الجداول بطرز بدیع یشبه دفتر التقویم. للسید محمد طاهر بن رضی الدین محمد الحسینی، ألفه للشاه سلطان حسین الصفوی فی مقدمه و ثلاثه أبواب و خاتمه. نسخه الاصل المجدوله المذهبه فی 43 صفحه بقطع کبیر یشبه «جنات الخلود» کانت عند السید نصر اللّه التقوی فقدمها للطبع لتعمیم الفائده مع حواشی السید ابی الحسن الاصفهانی و الشیخ المیرزا محمد الفیضی القمی و خرج من الطبع سنه 1364.
لمحمد باقر بن ابراهیم الخراسانی، ألفه قبل سنه 1200 ثم انتخب منه کتابه الموسوم ب «تجوید اللسان» فی تلک السنه کما مر.
ص: 230
للسید سبط الحسن الفتحپوری المترجم فی النقباء ص 152. طبع سنه 1365.
ینقل عنه فی دانشمندان ص 167(1).
للمیرزا عبد الوهاب القائم مقامی، مر فی ذیل ترجمه تاریخ نادری.
للشیخ نور الدین بن المیرزا ابی الحسن الشریعتمدار الرشتی المولود بها سنه 1318. ذکر أن أوله:
قال أسیر النفس نور الدین
نزیل أرض البلد الامین
و قد کتب الینا أنه لم یتم، و له مدائح و مراثی لاهل البیت علیهم السلام أیضا.
لمؤلف أصله المولی حسین الکاشفی. فی کشف الظنون 1/ 571 أنه کتب فیه من بعد مرشده یعنی الخواجه عبید اللّه من طائفه النقشبندیه لکنه لم یشتهر.
مطبوع کما فی معجم المطبوعات ص 1378.
للعارف الحکیم المولی حبیب الدین محمد الجرفادقانی مؤلف «الواردات الغیبیه». مذکور فی المطبوع منه سنه 1321.
لعلی بن محمد رحیم العراقی. أوله «الحمد لمصرف العلوم الی
ص: 231
الحجال». طبع فی 88 صفحه، و له «تبصره الصرف» أیضا کما مر.
تالیف المولی محمد باقر الیزدی، للمولی علی محمد بن محمد حسین المحله نوی الاصفهانی المولود 1215 و المتوفی یوم الثلاثاء 17 صفر سنه 1293. ذکره المولی محمد علی المعلم الحبیب آبادی و ترجمه سرتیب مهندس فی «معرفه القبله» ص 2، و له «دستور استخراج القبله».
للآقا محمد جعفر بن الآقا محمد علی بن الآقا البهبهانی، عده أجزاء الموجود منها عند السید شهاب الدین النجفی شرح کتاب الصلاه. أوله «الحمد للّه وحده و الصلاه علی من لا نبی بعده و آله الطاهرین المبلغین شرعه و صحبه الکرام البرره» آخره «فرغ منه مؤلفه محمد جعفر بن محمد علی بن محمد باقر الحائری القرمیسینی لیله الخمیس الثانی عشر من شهر ربیع المولود من شهور سنه خمس و ثلاثین و مائتین و ألف».
فی شرح المختصر النافع، للسید المیر محمد علی بن السید محمد الکاشانی تلمیذ صاحب الضوابط و شارح نتائجه و ابی زوجه المولی حبیب اللّه الکاشانی و أستاده و شیخ روایته. توفی سنه 1294. ترجمه فی «لباب الالقاب».
و هو من کتب الغیبه، للشیخ محمد حسن القائنی المتوفی حدود سنه 1325. طبع بایران.
للعلامه الحلی، و له الحاشیه علیه. نقل عنهما صاحب المعالم و أشرنا الیه فی ج 1 ص 47.
للسید محمد بن الحسن الحسینی الهندی الهروی المشهدی
ص: 232
المتوفی بها سنه 1322، لخصه من الرساله العروضیه التی ألفها بعض الفقهاء الاجلاء من معاصریه. و طبع التلخیص مع «البحر الصافی فی شرح النظم الوافی» للسید الهروی المذکور فی سنه 1317.
للسید محمد العصار، کتبه بعد تلخیص الرسائل المسمی ب «البرکات الرضویه» المذکور فی ج 3 ص 87، و هما معا بخطه فی الرضویه فرغ منه سنه 1344.
اسمه «جامع الفوائد» کما مر فی ج 5 ص 68.
المرتب علی مقدمه و مباحث و خاتمه. طبع فی بمبئی المقدمه فی بیان معنی الاحلام و الاضغاث و الرؤیا و التعبیر. ألفه السید علوی خان امام الحکماء باسم المیرزا علی خان أمین الدوله بن محمد خان، و المباحث: 1 فی الرؤیا الصادقه، 2 فی الرؤیا الکاذبه، 3 فیما یستنبط من الاحلام، و الخاتمه فی أخباره.
نسخه الخزانه الرضویه بقلم شمس الکتاب علی محمد الاصفهانی کتبها سنه 1304.
للشیخ قوام الدین عبد الرزاق ابن الفوطی المؤرخ البغدادی مؤلف «الحوادث الجامعه». نقل عنه مؤلف عمده الطالب ص 252(1).
انتخب مؤلفه منه کتابه «زبده العقائد» کما مر.
للسید جعفر الاعرجی المتوفی سنه 1332، ذکره فی «نفحه بغداد».
ص: 233
مر بعنوان «تعلیم نامه».
لابی الحسین احمد بن فارس بن زکریا اللغوی القزوینی المتوفی بالمحمدیه فی ری فی صفر من سنه 375. کان أستاد الصاحب ابن عباد المتوفی سنه 385، و یروی عنه الصدوق المتوفی سنه 381، و من تلامیذه بدیع الزمان الهمذانی المتوفی سنه 398.
قال یاقوت فی معجم البلدان ج 7 ص 398: وقع لی بمرو کتاب اسمه «تمام الفصیح» لابن فارس و بخطه و قد کتب فی آخره «و کتب احمد بن فارس بن زکریا بخطه فی شهر رمضان سنه تسعین و ثلاثمائه بالمحمدیه».
أقول: انه استدل بهذا الخط و بخط مکتوب علی ظهر نسخه من «المجمل» أنه توفی سنه خمس و تسعین و ثلاثمائه فأرخ وفاته کذلک، لکن الاصح ما حکاه ابن خلکان ص 36 من أنها کانت خمس و سبعین و اشتباه السبعین بالتسعین کثیرا یقع فی الکتابه کما نری فی مواضع کثیره.
و الظاهر أنه استدراک لما فات عن «الفصیح» لابی العباس ثعلب المتوفی سنه 291، کما کتب ابو عمر الزاهد المتوفی سنه 345 «فائت الفصیح».
منظوم «ظفرنامه» فی تواریخ الامیر تیمور، للمولی عبد اللّه المتخلص بهاتفی المتوفی سنه 927.
للامام المؤید باللّه یحیی الادریسی المتوفی سنه 749، صرح فیه و فی «الوازعه» و غیرهما من تصانیفه بتقدم علی علیه السلام علی سائر الصحابه. و استخرج منه بعض الفضائل فی کتابه «الوازعه» المطبوع سنه 1348.
منظوم فارسی فی شرح مسافره الناظم الی الحج من طریق الجبل فی
ص: 234
خمسمائه بیت، نظمها المولی الحاج میرزا محمود الواعظ ابن المولی حسین الزاهد القمی المتوفی بها فی شعبان سنه 1353. رأیته عند ولده المیرزا ابی الفضل من ائمه الجماعه بطهران. و له أشعار أخر أیضا، و له «روح الاذکار» کما یأتی.
لحمزه بن الحسن الاصفهانی مؤلف کتاب «اصفهان»، ذکره ابن الندیم فی الفهرست ص 199. توجد نسخه منه فی مدرسه خان مروی بطهران علیها تملک احمد بن امین الدین بن مهاجر الهاشمی فی سنه 840.
للسید محمود بن السید محمد باقر بن علی بن هاشم الحسینی الطهرانی المتوفی سنه 1354. أوله «ستایش و سپاس یگانه ای را سزد که گوهر ذات پاکش با فرط ظهور در کمال خفا و از لوث نیستی مبرا».
فی بیان الاعمال الحسنه و الافعال القبیحه، مرتبا علی مقدمه و تسعه أبواب. تألیف بهاء الدین محمد بن ترمدی. فارسی و لیس لمؤلفه کثیر فضل، رأیت نسخه منه کتابتها سنه 1215 فی کتب السید جلال الدین المحدث الارموی نزیل طهران.
فی انتقاد بعض أشعار الشیخ علی الحزین المتوفی سنه 1181، أو فی تصحیح خطأ الشیخ محمد علی الحزین کما فی ذیل کشف الظنون ص 327، للمولوی سراج الدین علی خان آرزو ابن الشیخ حسام الدین الاکبرآبادی المعروف بخان آرزو. ترجمه فی «خزانه عامره» ص 116 و ذکر أنه ولد سنه 1101 و توفی بلکهنو ثالث ربیع الثانی 1169 و ذکر دیوانه و تذکرته الموسومه ب «مجمع النفائس».
القائلین بوجوب معرفه الرکن الرابع، للشیخ احمد بن علی الکرمانی. کان تلمیذ صاحب الفصول الذی توفی سنه 1254 و لما رأی الرساله فی وجوب معرفه الرکن الرابع رد علیها بهذا الکتاب بعد وفاه استاده بسنتین بلسان
ص: 235
عربی مبین. و ألحق بأخره ولده الشیخ علی بن احمد بن علی الکرمانی عده حکایات وجدها بخط أبیه المؤلف و هی فارسیه ینقل فیها عن شیخه صاحب الفصول و عن عالم ربانی فی کربلا سنه 1280، فیظهر وفاته بعد التاریخ.
و النسخه بخط تلمیذ المؤلف السید محمد بن السید باقر الحسینی الیزدی الفیروزآبادی کتبها سنه 1320 و قرظه مع الاطراء نثرا و نظما، و هی موقوفه مدرسه السید البروجردی.
ذکر المؤلف فی أوله أنه کان بصدد تألیف الکتاب قبل سنین لکنه کان خائفا من فرعون العصر فهاجر من وطنه کرمان الی البراری حتی انقلب الامر و سلط السلطان ناصر الدین شاه و قتل الباب الذی هو مصراع هذا الباب و صار والی کرمان مقرب الخاقان محمد حسن خان.
ثم شرع فی الکتاب و ذکر أولا جملا من کلام کریم خان المتوفی سنه 1283 فی حیاته و شرع فی الرد علیه. و ینقل فیه کلام السید کاظم الرشتی و وصیه المولی حسین گوهر و الحاج مولی شفیع الذی صار بعد کریم خان مسمی بالرکن الرابع، و یذکر الشیخ الانصاری داعیا له برحمه اللّه و یذکر حضوره عند صاحب الفصول لاعلامه للمباهله مع الآقا محمد الشریف آبادی الشیخی و السید کاظم الرشتی و بعض وقائع أخر.
فی رد الصوفیه للمیر لوحی الاصفهانی. ذکره فی کتابه «کفایه المهتدی».
فی مواعظ اللّه و نبیه و الائمه المعصومین، بدأ فیه بمواعظ اللّه من الحدیث القدسی فی لیله المعراج المروی فی ارشاد الدیلمی، و هو عربی مترجم بالفارسیه المکتوبه بالحمره بین السطور. و النسخه منضمه الی «تنبیه الراقدین» فی ذکر الموت للمولی محمد طاهر القمی المترجم هو أیضا بالفارسیه المکتوبه بالحمره فی أثناء السطور کلها بخط واحد، و المظنون اتحاد مؤلفهما أیضا.
ص: 236
للسید مهدی بن السید محمد الموسوی الاصفهانی المولود بالکاظمیه سنه 1319. ذکره فی فهرس «تمدن در اسلام» مطبوع لمؤلف «بانوی اسلام» کما مر.
فی ذکر الموت و فوائده، للشیخ سلیمان بن عبد اللّه الماحوزی المتوفی سنه 1121. أوله «الحمد للّه الذی خلق السماوات و الارض». قطعه من أوله بخطه ضمن مجموعه من فوائده الاخری منها بعض أشعاره التی أنشأها سنه 1093 و أحال فیه الی کتابه «قوت الاحیاء فی تلخیص الاحیاء».
للمیرزا حسین بن اسد اللّه البهبهانی، فرغ من تألیفه سنه 1330. کان تلمیذ السید محسن الکوهکمری تلمیذ الشیخ هادی الطهرانی، فلما ألح بعض أصحاب السید محسن أن یشرح لهم حقیقه الوعظ فی أیام عاشوراء من سنه 1329 فأجابهم و جعل عنوان وعظه تفسیر سوره و التین، و سألوا من الشیخ حسین المذکور أن یکتب کلما یملیه السید حسین فکتب ما أملاه بالفارسیه ثم سأله بعض أن یعربه لتعمیم نفعه فعربه و سماه بهذا الاسم. نسخه خط المؤلف عند الشیخ اسد بن محمد حیدر بالنجف.
اسم لحاشیه السید حسین الحسینی الخلخالی المتوفی سنه 1014 کما أرخه کشف الظنون، علقها الخلخالی علی الحاشیه الدوانیه علی تهذیب المنطق. أوله «نحمدک یا من نور قلوب العارفین بأنوار المعارف الالهیه»، تزید علی ثلاثه آلاف بیت. رأیت نسخه منه فی مکتبه السید محمد المشکاه بطهران.
للعلامه السید هبه الدین الشهرستانی کما کتبه الینا.
ص: 237
ترجمه الی الفارسیه لتنزیه الشهرستانی، و المترجم هو علی رضا الحکیم الخسروانی. طبع فی شهر الصیام سنه 1371.
المذکور فی ج 4 ص 457. طبع بقم سنه 1328 شمسیه.
الاصل لابی الفتح محمد بن عبد الکریم بن احمد الشهرستانی المولود سنه 467 و المتوفی سنه 548، و الترجمه الی الفارسیه لافضل الدین محمد بن صدر الترکه الاصفهانی، فرغ منه فی داره باصفهان فی محله نیماورد سنه 843. و طبع مع مقدمه السید محمد رضا بن السید محمد حسن الجلالی النائینی المولود سنه 1293 شمسیه و فهارس و مطالب أخر سنه 1321 شمسیه.
فی أصول الفقه مرتب علی أربعه فصول، للمیرزا حسن بن أمان اللّه الدهلوی العظیم آبادی تلمیذ السید کاظم الرشتی. أوله «الحمد للّه راحم العباد و ملهم السداد». نسخه کتابتها سنه 1253 فی کتب السید علی النوری عند ولده السید محمد و معه «رساله فی الضد» له أیضا.
فی الاصول العملیه للسید محمد رضا التبریزی المترجم فی النقباء ص 781. طبع فی النجف سنه 1371 مع مقدمه الفاضل السید محمد علی القاضی.
للسید ابراهیم بن الحسین الحسینی، هو فی أصول الفقه کما أحال الیه فی کتابه «بحر الحقائق» فی الفقه.
فی تقریر بحث العلامه السید محمد الحجه الکوهکمری فی المکاسب لتلمیذه السید محمد جعفر بن المیر محمد هاشم بن عبد اللّه الموسوی الخوئی.
ص: 238
موجود بخطه عنده کما کتبه الینا.
للسید الاجل السید محمد الحجه الکوهکمری نزیل قم و المرجع بها.
رساله فی الدلالات للحاج میرزا ابی الفضل الکلانتری (1273- 1316) ذکر أنه لم یتم کما فی مقدمه دیوانه ص ند.
شرح فارسی کبیر لرساله المولی علی القوشجی فی الهیئه، شرحه السید هبه اللّه الحسینی الشهیر بشاه میر. أوله «خوش ترین صورتی که مصوران ناطقه عرائس کلام لطائف نظام».
للمیرزا ابی نصر فتح اللّه خان الشیبانی مؤلف «جواهر مخزون» المذکور فی ج 5 ص 280 و فی فهرس المجلس ص 519.
لابی الخطاب عمر بن الحسن بن علی بن محمد من ولد دحیه الکلبی. ذکره ابن خلکان فی ج 1 ص 138 و فی الشذرات ج 5 ص 160، ألفه بأربل متوجها الی خراسان. راجعه.
مر فی ج 4 ص 470. رأیت نسخه أخری منه بقلم الحاج محمد بن محمد البوانی الشولستانی، استکتبها المولی محمد شفیع بن محمد مقیم، و علی ظهر النسخه وقفیه السید المیر محمد تقی الرضوی لها لانتفاع المؤمنین و التولیه لولده المیر محمد علی و النظاره للسید المیرزا عبد الرزاق بن اسماعیل الحسنی الحسینی الرضوی السمنانی العارف الذی فرغ من تألیف کتابه العرفانی سنه 1152. و النسخه عند السید جواد بن اسماعیل بن حسن بن اسماعیل بن محمد رضا بن عبد الرزاق المذکور نزیل
ص: 239
کرمانشاه و المولود سنه 1306.
المطبوع.
(1) لمحمد بن محمود دهدار. أوله «حمد و سپاس بی قیاس مر خداوندی را که مشکاه دل انسان چراغ و لکن یسعنی قلب عبدی المؤمن برافروخت».
رتبه علی مقدمه فی شرف الانسان و ثلاثه فصول و خاتمه فیها الاشاره الی المبدأ و المعاد. و النسخه بخط صدیقنا الشیخ عبد علی الزنجانی ضمن مجموعه من رسائل محمد دهدار عندنا. فرغ من الکتابه سنه 1350 و توفی سنه 1356.
أیضا لمحمد بن محمود دهدار فی تلک المجموعه، رتبه علی مطلبین من مطالب مسأله التوحید. أوله «جل ربی لا اله الا هو ... منت و سپاس مر خداوندی را جل شأنه که نظام ملک و ملت».
فارسی لشریعه السنکلجی. طبع سنه 1361.
لبعض أهل التصوف، و اسمه عبد الکریم بن ابراهیم الجیلانی، شرحه الشیخ احمد الاحسائی فقال فی أول الشرح: انی نظرت رساله بعض أهل التصوف ممن یدعی المعرفه و الوصول. و النسخه فی کتب السید خلیفه.
للقاضی نعمان المصری. ذکر فی فهرس تصانیفه فی مقدمه طبع کتابه «الهمه فی معرفه آداب الائمه».
فارسی أیضا، للفاضل المیرزا مهدی بن المیرزا ابی الحسن
ص: 240
الالهی القومشهی المولود سنه 1319. مطبوع.
ترجمه أو شرح لتحریر اقلیدس بالفارسیه، للمولی مهدی بن ابی ذر النراقی المتوفی سنه 1209، کتبه بعد أن رأی ان ترجمه القطب الشیرازی خالیه عن البیانات و رفع الاغلاقات فلذا ترجمه مع الاستشراح. أوله «سپاسی که مهندسان کارخانه ابداع از تقدیر او قاصرند». النسخه بخطوط مختلفه بغیر تاریخ و لعل بعضها بخط المؤلف موجوده فی اصفهان عند السید ابی الحسن الکتابی کما کتبه الینا.
الی علم الاصول، تألیف العلامه الحلی، لمعاصره قد ألفه فی حیاته، و هو السید ابو الفضائل عباد بن احمد بن اسماعیل الحسینی المنسوب الی گلستانه الاصفهانی، کان قاضی اصفهان فی عهد الجایتو کما فی «عمده الطالب»، ألفه بالتماس جمع و لا سیما الاخ الاعز العالم الفاضل الکامل البارع الفقیه ...
بدر المله و الحق و الدین ابو المحاسن محمود بن محمد بن علی الطبری، مجلد کبیر عناوینه «قال مد ظله- أقول»، و هو تام و فرغ منه وقت العصر من یوم السبت 13 ربیع الاول سنه 707. و نسخه الخزانه الرضویه بقلم السید نظام الدین عربشاه الحسینی کتبه فی المدرسه الشرقیه بسبزوار سنه 822.
فارسی فی الجواب عن اعتراضات أوردت علی عقائد الشیخیه، فدفع تلک الاعتراضات مفصلا ببیان مرادات القوم. و هو للسید حسن ابن السید ابراهیم الموسوی الاصفهانی، فرغ منه 15 جمادی الاولی سنه 1297 فی اصفهان. أوله «ستایش بری از آلایش ایزد پاکی را سزاست که معین اهل هدایت و سداد و مهین أهل غوایت و فساد است».
حاشیه علیها للسید ابی القاسم بن السید محمود بن محمد باقر الحسینی الطهرانی ساکن حیاطشاهی المتوفی حدود سنه 1350 و توفی بعده والده حدود
ص: 241
1354. نسخه الاصل الناقصه فی کراریس بخطه رأیتها عند السید آقا التستری و هو کان یحضر مع والده بحث آیه اللّه الخراسانی مؤلف الکفایه.
ترجمه الی الفارسیه عن أصلها العربی، و هو رساله عملیه لآیه اللّه الحاج آقا حسین الطباطبائی البروجردی. و المترجم هو الفاضل الشیخ علی اصغر بن محمد باقر کرباسچیان الطهرانی. طبع بطهران سنه 1375.
فارسی للمیرزا عبد اللّه بن عیسی الاصفهانی صاحب «ریاض العلماء»، سأله السلطان الصفوی عن جب الخصی و أنه ینعتق بذلک أم لا. أوله «بعد از حمد حضرت اله و صلوات بر رسول حلیم اواه». رتبه علی مقدمه و ثلاثه مقاصد و خاتمه و فرغ منه فی شهر رمضان سنه 1108. ینقل فیه عن کتابه «وسیله النجاه» و نسخه خطه عند السید شهاب الدین التبریزی.
(1) فی توضیح المطالب الحکمیه و العرفانیه، لکارکیا حسام الدین بن یحیی اللاهیجی. أوله «افسر سخن ثنای صانع صنعت نمائی است که مصنوعات را بقلم بدایع رقم در صفحه امکان نگاشته». مرتب علی مقدمه و خمسه و عشرین توضیحا و فی بعضها اضافه أو تبصره أو نکته أو حقیقه او تأکید أو حکمه أو برهان. فرغ منه سنه 1052 و أورد بالمناسبه بعض أشعار نفسه. و النسخه فی الخزانه الرضویه تقرب من خمسمائه بیت.
للمولی احمد بن عبد اللّه الکوزکنانی النجفی المتوفی بها فی سنه 1327، ألفه بعد «روضه الامثال» کما صرح به فی أول هذا الکتاب، و هو کبیر مرتب علی مقدمات و مقالات. رأیت نسخه خطه و اخری منتسخه من خطه کلتاهما ناقصتان فی مکتبه الحاج الشیخ عبد اللّه المامقانی.
ص: 242
لعباس قلی آقا بن میرزا محمد باقر خان الباکوئی المولود سنه 1208 و المتوفی بوادی فاطمه سنه 1252. ذکره دانشمندان ص 306.
أی «الفرائد العسجدیه فی شرح الفوائد الصمدیه»، و التهذیب موجود ذکرناه فی الفرائد العسجدیه.
ترجمه الی الفارسیه نظما من انشاء الفاضل غلام رضا الکرمانشاهانی المدعو برشید الیاسمی. مطبوع.
للسید جعفر الاعرجی النسابه المتوفی بپشت کوه سنه 1332، باسم حشمه الدوله عبد اللّه میرزا بن عبد اللّه میرزا بن عباس میرزا بن فتحعلی شاه القاجار. ذکره فی کتابه «نفحه بغداد» و ذکر بعده «البحر الزخار فی انساب ملوک قاجار»، قال: و أضفنا فیه انساب جمله من سائر الملوک و ألفناه برسم الاجل ... أمیر نظام الدین حسین علی خان بن محمد صادق خان الکروسی.
فارسی لبعض الاصحاب، ألفه فی سفره الثانی الی الحج سنه 1299 مرتبا علی سته عشر فصلا، و أما ما ألفه فی سفره الاول فی سنه 1297 سماه ب «الرحله» فی تسع عشره اشاره و خاتمه، کلاهما ضمن مجموعه فی مکتبه المیرزا مجد الدین النصیری بطهران، و فی تلک المجموعه أیضا «سفرنامه حج» و «سفرنامه عتبات» فی سنه 1298. لم یعلم مؤلف الجمیع.
فی تاریخ صناعه الرمی قبل الاسلام و بعده، و هو فارسی لطیف کبیر فی 200 صفحه، و فیه ذکر أقسام السهام و أسمائها و أسماء القوس و أقسامه، للمیرزا عبد الوهاب القائم مقامی الفراهانی الذی فرغ من تکمله ترجمه تاریخ نادری سنه 1322
ص: 243
کما مر، و أورد فیه تراجم المشاهیر من الرجال فی هذه الصنعه و الاشعار الفارسیه التی نظمت فیها، و کتب هو بخطه رباعیه علی النسخه الموجوده فی طهران بمکتبه السید جلال الدین المحدث الارموی نزیل طهران، و هی:
ز تصنیفات من تیر و کمانست
که بنیان هنر زو گشت محکم
اگر بر خاک رستم خوانده گردد
مرا تحسین نماید روح رستم
للسید محمد علی بن السید عیسی کمال الدین الحلی النجفی.
مطبوع فی 170 صفحه.
للسید محمد علی جمال زاده مؤلف «یکی بود یکی نبود» الذی طبع سنه 1340 و طبع تیمارستان سنه 1320 شمسیه.
نظم «ظفرنامه» فی تاریخ الامیر تیمور و یقال له «تمرنامه».
لفخر المحققین محمد بن الحسن بن یوسف بن المطهر الحلی. أوله «بعد حمد واجب الوجود و مفیض الخیر و الجود و صلی اللّه علی أشرف کل موجود محمد النبی و آله المعصومین، یقول أضعف عباد اللّه تعالی محمد بن الحسن بن المطهر هذه ثلاث و اربعون حدیثا عن النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم أثبتها فی هذه الاوراق تقربا الی اللّه تعالی، الحدیث الاول». و فی آخره «تمت الاحادیث بحمد اللّه تعالی یوم الاثنین سلخ ربیع الاخر من سنه تسع و خمسین و سبعمائه علی ید العبد الفقیر الراجی من اللّه المنان التجاوز و الغفران علی بن یوسف بن عبد الجلیل عرفه اللّه عیوب نفسه».
و علی ظهر النسخه اجازه بخط فخر المحققین للمولی تاج الدین ابی سعید بن عماد الدین حسین بن محمد بن احمد الکاشی فی سلخ شعبان سنه 759 بالحله.
ص: 244
دیوان شعر، للخطیب الشاعر الادیب السید خضر بن السید علی بن محمد بن السید جواد بن السید رضا جد السید صالح الشاعر العالم القزوینی النجفی البغدادی المتوفی سنه 1309. و الثمار موجود بخط الناظم. و قد تزوج بابنته أخیرا الشیخ محمد حسین کاشف الغطاء. و الناظم کان عضوا للرابطه الادبیه فی النجف، ولد سنه 1323 و توفی 1357 و دفن بأیوان الذهب.
فی شرح الدوبیت، کذا عبر عنه مؤلفه الشیخ عبد علی بن ناصر المعروف بابن رحمه الحویزی فی أول کتابه «مناهج الصواب» الذی ألفه سنه 1059.
و ذکرنا فی الشین شرح الرباعی و شرح الرباعیات. النسخه عند السید محمد علی الروضاتی فی اصفهان.
فارسی مرتب علی مجالس مفیده لاهل المنبر، فیه المواعظ و المناقب و المصائب، للعالم الفاضل المحدث الواعظ السید محمود بن عبد العلی الموسوی الدرب امامی الاصفهانی المتوفی حدود سنه 1372. طبع منه مجلدان فی حیاته و طبع مکررا مع الثالث بنفقه الآخوندی بعد موته سنه 1373.
تألیف الحاج السید محمد علی الواعظ المبارکی الاصفهانی، نقل الخیابانی فی «علماء معاصرین» ص 305 ترجمه المؤلف و مطالب من هذا التألیف الذی رآه بخط المؤلف عند نزوله باصفهان أربعین یوما فی سنه 1358، و مر له «تحصیل الثمن».
المستخرج من «الدوحه الحیدریه» المذکور فی ج 8 ص 273 و ذکر أنه أحق أن یسمی ب «الدوحه الاحمدیه» لاشتماله علی جمیع أولاد السید حیدر و آبائه و الثمره هذا خاص بولد السید حیدر. استخرجه مؤلف أصله العلامه
ص: 245
السید علی نقی الحیدری مؤلف الدوحه، ثم ألحق بآخره ولده الفاضل السید محمد بن علی نقی الحاقات، ترجم نفسه و انه ولد سنه 1348 و له تصانیف و أنه مدیر مکتبه أهل البیت فی جامع التمیمی فی شارع کسری، و له «کیف تکسب الاصدقاء» المطبوع و القصیده الرثانیه الموسومه ب «الحسین الخالد» و «الصحه فی الاسلام» و غیر ذلک.
فارسی فی أصول الدین مختصر من «الشجره الالهیه»، و کلاهما للمحقق المحدث الفیض الکاشانی. ذکر فی فهرس تصانیفه المطبوع بهامش «أمل الامل».
فی ترجمه تفسیر فرات بن ابراهیم الکوفی الی الفارسیه، للشیخ یوسف البنابی. ألفه فی النجف سنه 1372 و طبع منه الجزء الاول فی مطبعه الشرف بتبریز سنه 1372 فی 494 صفحه.
[حلی خ ل ] لاحمد بن فارس اللغوی. ذکره فی معجم الادباء ج 4 ص 84.
فی التوحید بالبیان العرفانی، للعارف محمد شیرین المغربی. أوله «حمد بی حد و شکر بی عد سزای ذاتی که وحدتش را منشأ احدیت و مرآت ازلیت و ابدیت». مرتب علی دائرتین فی کل منهما قوسان و خط برزخ بین القوسین: الدائره الاولی فی الاحدیه و الواحدیه و الوحده. نسخه فی الخزانه الرضویه کتابتها سنه 1043.
للمیرزا علی معین الشریعه المتخلص بفقیر الاصطهباناتی، یأتی بعنوان «ساقی نامه».
لابن مسکویه. ذکره فی معجم الادباء ج 5 ص 10.
ص: 246
للسید رضی الدین محمد بن محمد تقی الحسینی المدعو بالسید رضی الدین الحسینی النجفی أصلا و الشیرازی منشأ و الاصفهانی مسکنا، رتبه علی مقدمه فی بیان رموز الکتاب و أربعه مناهج و خاتمه:
المنهج الاول فی العبادات و أولها الطهاره فی أربعه أرکان، و قد فرغ من الطهاره فی سنه 1105. و بعد الطهاره شرع فی کتاب الصلاه و خرج منه الی مباحث القبله و لیس فی آخره تاریخ.
و قد کتب هذا المجلد عن خط المؤلف فی حیاته للدعاء له بدام ظله. أوله «الحمد للّه المتوحد بجماله و جلاله المتفرد بالقدره فی ملکه و کماله».
و علی ظهر النسخه اجازه المؤلف لتلمیذه القاری علیه هذا الکتاب و کتاب تفسیره «نور الانوار» و تاریخ الاجازه سنه 1107 و نقش خاتمه «رضی الدین محمد الحسینی» و تاریخه 1091. و اسم التلمیذ الشیخ یحیی بن المولی نبی البجستانی. ثم وقف التلمیذ هذا المجلد مع خمس کتب أخری و جعل التولیه لنفسه ثم لولده الذکور فی سنه 1121.
رأیت النسخه فی الخزانه الرضویه سنه 1365.
فی علم الرصد. أوله «أما بعد از حمد صانع ابدی و خالق نجوم ثقبه رصدی ... بعرض میرساند المحتاج الی قاسم الارزاق قاسم علی القائنی سطری چند از ارصاد» یقرب من ألفی بیت. و النسخه فی الخزانه الرضویه بخط محمد کاظم بن محمد جعفر القائنی کتبه فی مدرسه چهارباغ المشهوره بالمدرسه الیونسیه و فرغ منه فی سادس ربیع الثانی سنه 1098.
فی تفسیر القرآن فی أربع مجلدات، لاحمد بن فارس اللغوی. ذکره فی معجم الادباء ج 4 ص 84.
فارسی کبیر بعض عناوینه «حکایه- حکایه» فیه أخبار الفضائل
ص: 247
للنبی و الوصی و سائر المعصومین علیهم السلام و فضل لیله القدر و لیله البراه نصف شعبان و بعض الاخلاق، و قد یذکر فی آداب المتعه أربعه عشر حدیثا و یذکر فی أغلب المطالب شعرا و بعضها لمؤلفه. نسخته فی النجف عند الشیخ محمد و الشیخ عباس الدشتیین. و فی آخره ألحق الکاتب ترجمه مسائل عبد اللّه بن سلام.
ذکرناه فی ج 5 ص 57، و هو فی ستین مجلسا کما ذکرناه هناک.
رأیت منه نسخه عند المیرزا ابی الفضل بن المیرزا محمود الواعظ الذی توفی سنه 1353 ابن المولی حسین الزاهد القمی، لکن کان أولها «حمد و سپاس بی قیاس مر خداوندی را سزاست که پرکمال است و آفریدگار لیل و نهار است». و ذکر فی أوله أنه تألیف السید تاج الدین احمد بن محمد بن احمد بن زید الطوسی. و النسخه بخط محمد منیر بن المولی عباس ساکن ده سیور فریدن، فرغ من الکتابه 20 ربیع الاول 1130. و ألحق الکاتب بآخرها بقیه أسباط بنی اسرائیل نقلا عن روضه الصفا لیکون تکمله لقصه یوسف و أخوته، ثم طابقنا بین النسختین و اذا هما واحد باختلاف یسیر فی الغایه.
لاحمد بن محمد بن عبد الجلیل السجزی، ذکر فی ج 5 ص 59.
توجد فی الخزانه الرضویه نسخه جدیده تشتمل علی اثنی عشر کتابا و رساله. أول خطبته «الحمد للّه رب العالمین و صلی اللّه علی محمد خاتم النبیین و علی آله الطیبین» و بعد الخطبه قال فی أوله «دونتها فی فنه الذی أفنیت فیه اکثر أیامی فأخرج کتابا جامعا یحتوی علی النکت و العیون و یأتی علی الجمل و الجامع و یغنی من تصفح الکثیر من الکتب فیها أحکام النجوم و الاختیارات و الطوالع».
و أما فهرس تلک الرسائل التی أهدی اکثرها الی الامیر الملک العادل ابی جعفر احمد بن محمد مولی أمیر المؤمنین:
الاولی: فی ذکر عقائد بطلمیوس و غیره فی الافلاک فی 27 صفحه.
الثانیه: رساله تحصیل القوانین لاستنباط أحکام النجوم فی 8 صفحه.
الثالثه: کتاب الزایجات فی استخراج الهیلاج و الکدخدا، ألفه باسم الامیر الجلیل
ص: 248
المنصور عضد الدوله البویهی الذی توفی سنه 372 فی 7 صحائف.
الرابعه: منتخب کتاب ابی معشر سماه کتاب الموالید فی 16 صفحه.
الخامسه: کتاب جوامع تحویل سنی الموالید، انتخبه من تحویل سنی الموالید لابی معشر الفلکی فی 78 صفحه.
السادسه: کتاب المزاجات فی 26 صفحه.
السابعه: کتاب الاسعار.
الثامنه: کتاب الاختیارات.
التاسعه: المنتخب من کتاب الالوف.
العاشره: کتاب المعانی فی الاحکام.
الحادیه عشره: کتاب الدلائل.
الثانیه عشره: معرفه فتح الابواب، و فی آخره نقص.
و بعده ثلاث صفحات و آخرها تم کتاب زرادشت فی صدر درجات الفلک و بتمامه تم الجامع الشاهی علی ید أقل الطلبه محمد محسن بن محمد حسین. لیس له تاریخ و لا معرف آخر، و هو جدید الخط کتب فی القرن الثالث عشر تقریبا.
فی شرح حال العلماء و المشائخ، و هو کراسه لطیفه ألفه السید حسین ابن الامیر ابراهیم القزوینی المتوفی سنه 1208. ذکر فی البحث الخامس منه ترجمه القاضی نعمان المصری و نقله عنه شیخنا فی خاتمه المستدرک ص 313.
باسم تفسیر الکعبی المذکور فی ج 4 ص 310 سماه بذلک السید رضی الدین علی بن طاوس المتوفی سنه 664 و عده من کتبه التی أوقفها بعد تملکه لها علی أولاده الذکور و استخرج من کل واحد منها فائده دینیه نافعه مع تعیین الصفحه و السطر المکتوب فیها هذه الفائده لئلا یبطل أحد بعده وقفیه الکتاب، و جمع هذه الفوائد فی کتاب سماه «سعد السعود للنفوس منضود من کتب وقفیه علی بن موسی بن طاوس»، و نقل عن هذا التفسیر سته عشر موضعا منه فی سعد السعود مبینا لاجزائه من
ص: 249
الجزء الاول الی الجزء الثانی و الثلاثین من هذا التفسیر مع تعیین الصفحه و السطر.
فی الادعیه و الاوراد بغیر ترتیب، للشیخ حسین بن الشیخ علی القدیحی، فرغ منه سنه 1369، و هو مختصر.
قطعه من مجلده الثالث فی أحوال السادات و الوزراء من أهل یزد و فیه أحوال العارف السید نور الدین الشاه نعمه اللّه المتوفی سنه 834 و أحفاده الی سنه التألیف 1082. نسخته فی الخزانه الرضویه بعنوان «تاریخ مفیدی»(1).
مجلد کبیر منه من احیاء الموات الی آخر المیراث استکتبه العلامه الحاج حسین بن محمد علی النیسابوری نزیل مکه المعظمه کما کتبه بخطه علی ظهر النسخه ثم بجنب خطه کتب ولده المولی محمد باقر النیسابوری. ملکه السید خلیفه سنه 1240*.
فی العقائد و الاعمال فی مجلد کبیر، للشیخ نصر اللّه بن الشیخ حسین بن نصر اللّه بن عباس بن محمد بن عبد اللّه بن کرم اللّه الحویزی النجفی المتوفی بها فی 12 شوال سنه 1346. یوجد عند ولده الشیخ محمد طاهر.
للمولی مهدی بن ابی ذر النراقی المتوفی سنه 1209. ذکره المولی حبیب اللّه الکاشانی فی «لباب الالقاب». و نسخه منه عند السید محمد علی الروضاتی کما کتبه الینا، قال: أوله «الحمد للّه الذی وفقنا لاستنباط الاحکام الشرعیه بالقاء الاصول و أیدنا باستخراج المسائل الفقهیه بوسیله ائمتنا ... فیقول المحتاج ... محمد بن ابی ذر النراقی المعروف بمهدی ... و سمیتها جامعه الاصول ... فرغ من التألیف فی أوائل رجب
ص: 250
سنه 1201». و النسخه بخط جید فی 112 صفحه بالقطع الوزیری، و نسخه أخری رأیتها بطهران سنه 1380 فی مکتبه السید جلال الدین المحدث الارموی، و هو تمام مباحث الاصول مع صغر حجمه (1).
لبابا أفضل المتوفی سنه 667(2). نسخه منه فی الخزانه الرضویه کتابتها سنه 700 و علیها رباعیه:
گر چشم دلت بجاودان نامه رسد
از جان بدل تو جاودان نامه رسد
خود را ز درون بان رسان زانکه برون
چشمت بنگار کاغذ و خامه رسد
مکتوب علی ظهر تلک النسخه أن صاحبها سید العرفاء و السالکین مفخر الفقهاء و المحصلین جمال المله و الدین شیخ الاسلام و المسلمین احمد بن محمد بن الحاج احمد الکامونی، و بعده ملکها محمود شاه الاملی ابن علی بن أوحد ملک بن الحاکم بن ابی الحسن بن ملکشاه بن محمد بن ابی القاسم بن ابی الماجد السدیدی الجوینی.
رساله فارسیه للمولی ابی الحسن بن محمد کاظم الجاجرمی صاحب «الجهادیه» المذکور فی ج 5 ص 296، ألفه باسم محمد تقی میرزا القاجار و فرغ منه سنه 1229. و له «الهدیه الملکیه» فی الدرایه نظمها فی سفر حجه سنه 1245، یوجد فی مکتبات بروجرد.
دوره تامه للحاج محمد رزم آرا، المذکور فی ج 5 ص 116 آخر سطر منها.
تألیف محمد علی النجار ابن الاستاد غلام علی النجار التویسرکانی نزیل الکاظمیه، ولد بها حدود سنه 1341 و قد بلغ الی
ص: 251
خمسمائه صفحه. رتب التحریفات علی أربعه أقسام: تحریفات الکاتبین، تحریفات الطابعین، تحریفات المؤلفین، تحریفات الرواه و المحدثین. و له «صحابه النبی فی رکاب الوصی».
لابن خراش ابی محمد عبد الرحمن بن یوسف بن سعید بن خراش المروزی البغدادی الحافظ المتوفی سنه 283. ترجمه فی «تذکره الحفاظ» ج 2 ص 254، و ذکر الکتاب فی الشذرات أیضا.
للشریف النقیب ابی احمد الحسین بن موسی الابرش الموسوی والد الشریفین المرتضی و الرضی، روی عنه العمیدی فی «المشجر الکشاف» المطبوع بمصر عند ذکره لعقب الحسن بن عبد اللّه بن الحسن بن زید بن الحسن المجتبی، نقله عن المشجر السید عبد الرزاق کمونه النجفی.
نقل عنه أسماء بعض من ثبت فیه فی ص 212 من «عمده الطالب» من الطبع الاول، و ذکر فی ص 345 أن ابا المظفر محمد الشاعر النسابه ألف مشجره لنقیب النقباء قطب الدین محمد الشیرازی الرسی المعروف بأبی ذرعه و فیها أغلاط کثیره.
منتخب من کتاب «المستطرف» تألیف زین الدین محمد بن احمد الأبشیهی الخطیب، للسید محمد بن عبد الجلیل بن احمد الحسینی الواسطی البلگرامی، انتخبه سنه 1155. أوله «الحمد للّه الذی علمنا من البیان ما هو مستطرف ... و علی آله الذین علینا الاقتداء بآثارهم». ترجمته فی «خزانه عامره» ص 352.
الفارسی لشهاب الدین عبد اللّه بن لطف اللّه بن عبد الرشید الخوافی المدعو
ص: 252
بحافظ ابرو المولود بخاف حدود سنه 763 و المتوفی سنه 834. أمره السلطان شاهرخ بهادر المتوفی سنه 850 بعد ما رأی «مسالک الممالک» و «صور الاقالیم» بالعربیه بأن یترجمها الی الفارسیه مع زیادات تتعلق بهما، فألفه و فرغ منه سنه 817. یوجد مجلد منه فی مکتبه المتحف البریطانی، نقل عنه فی مقدمه طبع «ذیل جامع التواریخ» ص ر، و خمس نسخ أخری فی سائر المکتبات ذکر تفاصیلها فی ص س. أوله «سپاس بی قیاس قادری را که بساط افلاک را» کما فی نسخه المکتبه الملکیه
بطهران، و فی نسخ أخری أوله «حمد بی حد و ثنای بی عد قادری را سزد»، و فهرس مطالب الجغرافیا فی خمس صحائف فصلها الدکتور خان بابا البیانی فی مقدمه الطبع المذکور الی قوله: انه فرغ منه سنه 823.
ثغر البلاد العثمانی من طرف کردستان، یقرب من أربعه و ستین قطعه. فارسی لمیرزا نصر اللّه خان المهندس، ألفه سنه 1295. نسخه منه فی المکتبه الرضویه.
للسید حسین بن السید رضا الشیرازی الحائری الملقب بصدر المعالی، ألفه باسم ناصر الدین شاه سنه 1302. مجدول مذهب فی المکتبه الرضویه.
مر بعنوان «تاریخ و جغرافیای تبریز».
فارسی مطبوع للحاج الشیخ عیسی ابن المولی شکر اللّه اللواسانی المولود سنه 1277 و المتوفی 1364. طبع علی الحجر بایران سنه 1340.
تفسیر و شرح لتفسیر الجلالین، نصفه الاول الی آخر سوره الاسری
ص: 253
عند مرتضی المدرسی الچهاردهی ناقص أوله و الموجود من آیه «و رفعنا فوقکم الطور» بخط المؤلف. النسخه الاصلیه لکثره ما فیها من التغییرات ینقل فیه أحیانا عن الشیخ الحر، و ذکر فی آخره «تم تفسیر الامام المحلی جلال الدین الشافعی ... و کان یحتاج الی تبیان فبینته ... و سمیته جلاء الجلالین أرجو بذلک شفاعه العظیمین و آلهما اهل الولایه و الدرایه». شرع فیه غره شوال سنه 1115 و فرغ منه غره ربیع الاول سنه 1116، و فیه اثبات عصمه الائمه و غیر ذلک مما یدل علی تشیع مؤلفه.
فی جواب مسائل الشیخ حسین بن محمد باقر، للشیخ حسین بن محمد بن احمد بن ابراهیم الدرازی العصفوری المتوفی سنه 1216. موجود بخط حفیده الشیخ محمد بن علی بن الحسین العصفوری، فرغ من الکتابه 15 شعبان 1234.
للشیخ ابی المجد محمد رضا ابن الشیخ محمد حسین الاصفهانی المتوفی سنه 1362، ذکر فی ج 5 ص 127، مطبوع أوله «الحمد للّه الذی رزقنا بصائر تنقد المجازات فلا نراها الا الحقائق». فیه تلمیح الی مختاره فی الکتاب من انکار المجازات فی کلام العرب رأسا و جعله کالمدخل لکتابه «وقایه الاذهان».
اسم للجزء الرابع من مجموعه «الفوائد و الفرائد» التی جمعها الشیخ هلال الدین اسماعیل الخوئی نزیل النجف الی ما بعد سنه 1312، و قد استشکل صدیقه الادیب و الشاعر الاریب صاحب الشرف الازهر مولانا السید جعفر الحلی صاحب «سحر بابل» المتوفی سنه 1315 بعدم استعمال لفظ «الفارد» فأجابه بقول الشاعر:
ما للمعیل و للمعلی انما
یسعی المعین الفرید الفارد
الشمس تجتاز السماء فریده
و ابو بنات النعش فیها راکد
کما ذکره فی مجموعته.
ص: 254
ترجمه ل «ابصار العین فی أنصار الحسین» من العربیه الی الفارسیه، ترجمه شاهزاده علی رضا میرزا الخسروانی. مطبوع.
نظمه خلیل زرگر (الصائغ) من شعراء رشت فی سیره الوالی السلطان جمشید خان بن محمود خان من سلسله الاسحاقیه. مذکور فی «مجمع الخواص» هامش ص 18 و ص 236.
المنقول عنه کثیرا فی کتاب تفسیر سوره الروم بالفارسیه المؤلّف باسم الشاه طهماسب الصفوی بعنوان «شیخ در کتاب جمع الجمع گوید» و «شیخ در جمع الجمع آورده» و أمثال هذه التعبیرات، و مما نقله عنه خطبه الکشف لامیر المؤمنین علیه السلام التی کشف فیها عن ظلم تیم و عدی علیه، و مما نقله عنه ما رواه القطب الراوندی المتوفی سنه 573 فی کتابه من قتل مالک بن نویره و الزنا بأهله فی لیلته، و مما نقله عنه قوله «در فذلکه کتاب جمع الجمع مذکور است که ابو طالب آملی حدیث کرد از ابو یوسف قاضی».
و یسمی «مشارق الانوار فی أحکام اللّه الواحد القهار». مذکور فی محله.
فی الطب للحکیم مهر علی التبریزی الجد الاعلی للمیرزا فضل اللّه وثوق الحکماء المعاصر الذی هو ابن المیرزا محمد بن المیرزا مهدی بن مهر علی المؤلف. قال الحفید المذکور: ان جدی ألفه بمکه المعظمه، و هو منتخب من کتاب «تحفه البیان» لابن بیطار.
للمولی محمد کاظم الهزارجریبی.
ص: 255
للمیرزا مهدی الاصفهانی المدرس بالمشهد الرضوی و المتوفی بها فی ذی الحجه سنه 1365.
للمولی محمد مهدی بن علی أصغر بن محمد یوسف القزوینی مؤلف «ذخر العالمین فی شرح دعاء الصنمین»، ألفه فی سنه 1123 و کتبه فی هذه السنه بعینها المولی محمد محسن بن المولی محراب القزوینی، و کتب المؤلف بخطه حواشی علی النسخه، و هی عند السید احمد الروضاتی باصفهان.
طبع منه مجلدان بمطبعه حافظ فی طهران، بقلم السید جعفر الشهیدی.
نظیر «بوستان» للمیرزا تقی خان دانش التفریشی المولود سنه 1288، ترجمه «ادبیات معاصر» ص 48.
لمحمد تقی بن هادی المازندرانی المؤرخ سنه 1132 من مصادر دانشمندان، نقل عنه فی ص 189 ترجمه شاه قلی الخلخالی المذکور فی «تحفه سامی» أیضا.
فی الکلام فارسی لجعفر جورابچی، وصفه بأنه ضربه قاضیه علی الخرافات الماضیه، بخط المؤلف عند مرتضی الچهاردهی تاریخه سنه 1365 فی 310 صفحه.
للمولی محمد علی بن علی رضا التستری الشاعر المتخلص بحزین المولود سنه 1266 و المتوفی سنه 1339. ترجمه ابنه عباس فی مقدمه دیوانه الموسوم ب
ص: 256
«ناله حزین».
مجموعه من أشعار الفرس فی مناقب المعصومین علیهم السلام، لم یسم جامعه و قد طبع سنه 1314 و المظنون أن اسمه محمد علی.
مثنوی ترکی فی (353) بیتا فی منازعه الاخلاص و الصدق بعد الحمد و الثناء و مدیح النبی و الوصی، من نظم جنوفی الشاعر الذی کان حیا سنه 1107 و کان من شعراء آذربایجان و مقیما بأردبیل و قد نظم بعض تواریخ وقائع اردبیل فی دیوانه الفارسی المکتوب علی هامشه «جنک نامه» هذا و الموجود فی مکتبه آقا جعفر بن ابی القاسم التبریزی سلطان القرائی.
بن السید زین العابدین بن السید راجو بن السید حامد الحسینی البخاری السندی، هی خمسه اسئله بعثها السید حسن من بلاد السند الی القاضی نور اللّه التستری الشهید سنه 1019 فأوردها مع جواباتها القاضی فی مجالس المؤمنین فی ترجمه السید حسن ص 222 من الطبع الاخیر بعد ترجمه جده السید راجو السندی المذکور فی ص 63 من هذا الطبع مختصرا أیضا یقرب من مائه و خمسین بیتا، و نقل عنه المحدث فی ذیل «میزان الملل»، و التعبیر عنه بالشیخ حسن من غلط النسخه.
للسید ابی القاسم القمی اللاهوری. طبع مع ترجمته «لب اللباب» فی سنه 1316 بنفقه النواب محمد علی خان ابن النواب ناصر علی خان (1).
الشیخ الفقیه العالم الزاهد الامیر حسام الدین ابی الحسن بن رجا حرسه اللّه و أیده. ذکر المجیب فی أوله أنه جری بین الامیر المذکور و بین السید رضی
ص: 257
الدین ابن عرفه بحث فی الامامه و کیفیه حصول اللطف بها فکتبت ما فیه انتصار السید رضی الدین فحدثت واقعه التتار فی حلب سنه 658 و منع ذلک من المعاوده، و الان طالبنی الجواب الثانی فشرعت فی الجواب- الی آخر کلامه. و لیس فیه التاریخ لکن المسلم من التواریخ دخول هلاکو فی بغداد سنه 656 و فی دیار بکر 657 و فی حلب 658. و النسخه رأیتها فی الخزانه الرضویه سنه 1365.
فقه عربی استدلالی، للمیر هاشم بن میر عبد اللّه الموسوی المرندی الخوئی نزیل تبریز و المتوفی بها سنه 1358. طبع فی تبریز.
اسمه معصوم بیک بن امیر دانیال، الی أمراء خراسان الامیر محمد خان فی سنه 1202، فیه ذم الصفویه و العلامه المجلسی و نادر شاه و بعض العلماء، فأجاب عنه بالفارسیه المیرزا محمد رفیع بن الحاج عبد الواحد الطبسی فی التاریخ المذکور. و تاریخ کتابه النسخه سنه 1312 عند المیرزا محمد الاردبیلی بن عبد الظاهر.
التی سألها عن الشهید الثانی، و هی علی نوعین منها ما سمعه عن الشهید فی جبل عامل و منها ما سمعه عنه فی النجف عند قدوم الشهید الیها من اسلامبول، و أول مسائله عنه فی النجف السؤال عن انحراف محاریب امیر المؤمنین علیه السلام یمینا بمقدار شبر. أوله «الحمد للّه الغنی فی ذاته و صفاته ...
جمعتها بالتماس بعض الساده الاجلاء» الی قوله «اعلم یا سید اسماعیل» و ذکر فی آخرها أیضا أنه جمعها بالتماس السید اسماعیل من أوراق متفرقه. و النسخه موقوفه مدرسه السید البروجردی بقلم الشیخ محمد بن ناصر بن سیف کتبها سنه 1084.
للشیخ حسین العصفوری المتوفی سنه 1216، دونها بنفسه و فرغ منها سنه 1205. و النسخه فی کتب السید خلیفه الاحسائی.
ص: 258
بن صالح بن طعان الستری، للسید مهدی القزوینی الحلی النجفی المتوفی سنه 1300، نیف و عشرین مسأله ضمن مجموعه کلها بخط مؤلف «انوار البدرین» عند ابنه الشیخ حسین القدیحی.
للمولی حسن بن علی اکبر الکرمانی الملقب بمحیط فی الاصول و الفروع یقرب من ثلاثه آلاف بیت فی الکاظمیه، عند الشیخ عبد الرزاق بن الشیخ محمد بن الشیخ جواد آل الشیخ سلیمان معتوق، و هو تلمیذ السید کاظم الرشتی و عبر عنه المیرزا محمد تقی الراوی عنه فی صحیفه بمحمد حسین بن علی اکبر.
للمحدث الشیخ یوسف البحرانی، أولها السؤال عن العصیر الزبیبی و التمری فی 1172، بخط تلمیذه الشیخ علی بن علی التستری ضمن مجموعه من مسائله بذلک الخط عند السید شهاب الدین.
فارسیه و الجوابات بالعربیه أیضا للمحدث البحرانی. أوله «اللهم لک المحامد و الممادح و الیک یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح» بالخط المذکور فی المجموعه.
للشیخ محمد بن علی البحرانی، أوله السؤال عن سؤال القبر و حسابه. عند السید شهاب الدین التبریزی.
ابن المیرزا باقر الطباطبائی التبریزی، للشیخ محمد حسین کاشف الغطاء، و هی جواب عن أربع عشره مسأله کانت متفرقه فجمعها القاضی و دونها مع جواباتها فی رساله فی شهر الصیام سنه 1367.
ص: 259
للمیرزا احمد الشروانی مؤلف «الجوهر الوقاد» المذکور فی ج 5 ص 291. طبع بالهند کما فی دانشمندان ص 31.
للشیخ محمد تقی بن الشیخ کاظم بن الشیخ محمد علی بن العلامه الحاج الشیخ جعفر التستری المعاصر المولود سنه 1321.
فارسی کبیر مرتب علی اثنی عشر لوحا، للسید حسن بن مرتضی بن میر احمد بن میر حسین بن میر سامع الطباطبائی الیزدی الحائری المسکن و المدفن المعروف بالنحوی و المتخلص فی شعره بالمنیب المتوفی سنه 1315 (غفر له). رأیته بخطه عند ابنته العلویه سکینه قارئه التعزیه للنساء. فرغ من تألیفه سنه 1288. أوله «جوامع لوامع تجلیات أنوار الهی و مجامع بدائع مغیبات أسرار نامتناهی».
ألفه باسم السلطان ناصر الدین شاه القاجار فی السنه المذکوره التی تشرف هو قبلها لزیاره العتبات و قد مضت من جلوسه ثلاثه و عشرون عاما و من مجاوره المؤلف للحائر ثمانیه عشر عاما. و أحال فیه الی تصانیفه الاخر، منها «الآیه الکبری فی أحوال لیله الاسری» و «أقصد المنهاج فی اثبات المعراج»، و أورد فی خطبته القصیده العربیه الطویله فی مدح آل الرسول صلی اللّه علیهم أجمعین المختومه بمدح السلطان المذکور و المدرجه فی دیوانه الموسوم ب «معارج الوصول»، و ذکر أنه ألفه بعد «سوابغ النعم» و «ضیاء الانوار» و «عظائم الامور».
لابی سعید احمد بن محمد بن عبد الجلیل السجزی، انتخبه من «تحویل سنی الموالید» لابی معشر و أدرجه فی کتابه «جامع شاهی» الموجود فی المکتبه الرضویه فی ثمان و سبعین صفحه.
ص: 260
کتاب بدیع فی الادب العربی، للسید اختیار بن السید غیاث الدین الحسینی، ألفه شروعا فیه و فراغا منه فی سنه 897 و أورد تاریخ الشروع فی رباعیه فی أوله فی کلمه «بافتتاحه» و تاریخ الفراغ فی رباعیه أخری فی کلمه «بتتمیمه».
و النسخه باصفهان عند الشیخ احمد البیان ذکرها فی «خلد برین» ج 1 ص 46.
مثنوی لپروین اعتصامی. ذکر دیوانها فی ج 9 ص 81.
فی شرح وصایا النبی صلی اللّه علیه و آله لابی ذر الغفاری، تألیف صاحب الروضات لکنه لم یتم. استنسخ حفیده السید احمد الروضاتی نسخه عن نسخه خط جده المؤلف.
فارسی فی المواعظ و الاخلاق، للآخوند المولی محمد حسین بن عبد اللّه بن فصیح الخوانساری، رتبه علی أربعین بابا فی أوله فهرسها، و الباب الاربعون فی الوصیه الی ولدیه الشیخ احمد و الشیخ محمد. أوله «زیباتر کلامی که شایستگی ارمغان بودن مجلس قدس تواند داشت». و فی الباب الرابع و العشرین ذکر حکایه سلطان قیس الهندی الذی کان فی الصید وقت قتال الحسین و اعترضه اسد فتوسل الی الحسین علیه السلام فأدرکه فی وقته ثم عاد الی قتاله، و لم یذکر المؤلف مستندا للحکایه.
مجلد کبیر رأیته عند حفیده المیرزا ابی الفضل ابن الشیخ احمد ابن المؤلف کما کتب بخطه علی ظهر الکتاب فی سنه 1351، و علی ظهره تقریظ فارسی للشیخ محمد حسین ابن الحاج الشیخ محمد شفیع الخوانساری کتبه یوم الخمیس 22 محرم سنه 1304 و ذلک بعد وفاه المؤلف کما یظهر من دعائه له و عبر عن نفسه بأقل الطلاب. و علی ظهر النسخه بعض خطوط کتبت فی سنه 1291- 1292، و کتب علی ظهرها أیضا الحاج المولی محمد بن غلام علی الغودجانی الذی عبر عن نفسه بأقل الذاکرین فی سنه 1291 بخطه رباعیه و فی آخر خطه دعا للمؤلف باصلاح أمور دنیاه و آخرته فیظهر منه حیاه
ص: 261
المؤلف فی هذه السنه. و فی هذا التاریخ کتب سیدنا السید ابو تراب الخوانساری تذکارا فی ظهر النسخه.
للشیخ محمود الشبستری ناظم دیوان «گلشن راز». ذکره دانشمندان ص 335.
فی المعمیات لبرهان الدین عطاء اللّه الرازی المدرس بمدرسه شاهرخ میرزا فی هراه، و هو من أبناء الکبراء بها کما ترجمه المیر علی شیر فی «مجالس النفائس» ص 91.
ترجمه ل «النکت الاعتقادیه» تألیف الشیخ المفید، ترجمه الی الفارسیه السید جلیل بن عبد الحی الطباطبائی الیزدی و طبعه سنه 1374 و الحق بآخره فتاوی العلماء بجواز الشبیه حتی لو اتفق ارتکاب محرم فی أثنائه کما لو نظر عمدا الی الاجنبیه فی الصلاه.
للسید نعمه اللّه بن مرتضی الحسینی، نقل عن نسخته المعاصر فی «نفائس اللباب» و عنه فی «علماء معاصرین» ص 300.
للسید حسن بن السید علی بن الحسن الحسینی القبانجی النجفی المولود سنه 1328. طبع فی ثلاث مجلدات أولها سنه 1375 و ثانیها 1377. ذکر فی أوله أنه ألفه بالتماس الشیخ سالم بن الشیخ سمیسم النجفی.
فارسی ألفه الشیخ علی بن الشیخ حسین الکربلائی باسم الشاه سلیمان الصفوی. ذکر فی أوله اسمه و اسم الکتاب و رتبه علی مقدمه و سته عشر فصلا. نسخه بخط جید کتبها محمد باقر بن اسماعیل الکلپایکانی سنه
ص: 262
1095 و لعلها المهداه الی السلطان، توجد فی موقوفه مدرسه السید البروجردی.
للشیخ عز الدین الحسین بن عبد الصمد الحارثی والد البهائی المتوفی سنه 984. نسخه خط السید محمد بن احمد الموسوی التستری کتبها سنه 1287 للسید عبد الصمد التستری موجوده فی مکتبه ...
ینقل عنه فی دانشمندان منها فی ص 75.
للشیخ محمد الملقب بالتقی اکبر ولد الشیخ احمد بن زین الدین الاحسائی. نسخه خط المؤلف و علیها تقریظ الشیخ احمد الاحسائی بخطه رأیتها فی کتب السید خلیفه اشتراها فی الهرج بعض الطلبه.
فی خواص آیاته الشریفه علی ترتیب السور من الفاتحه الی الناس، فارسی ألفه المولی احمد بن محمد التمیمی. قد ظفر بنسخه منه الشیخ محمد الهروی فی مکه المعظمه فاستخرج منه کتابه «تحفه الغرائب» المذکور فی الذریعه ج 3 ص 456، فیه ما
اختاره من الادعیه و الاوراد فی اثنی عشر بابا بعدد المعصومین علیهم السلام کما صرح به فی أوله. طبع سنه 1268 علی هامش «مجمع الدعوات».
للشیخ احمد بن الحسن الحر أخ صاحب الوسائل، ولد سنه 1041 کما یظهر من بعض نسخ کتابه «الدر المسلوک».
الملقب ب «کحل الجواهر لجلاء البصائر» کبیر فی ثلاث مجلدات فی أصول الدین و فروعه و الاخلاق، مرتب علی خزائن ذات صنادیق، فالصندوق الاول من الخزانه الثانیه من جواهر الکلمات فی العبادات فی عشره أصول الطهاره و الصلاه و الزکاه و الخمس و الصوم و الحج و الجهاد و القرآن و الذکر، الصندوق
ص: 263
الثانی فی العادات فی عشره أصول آداب الاکل و الشرب و اللباس و النکاح و الکسب و غیرها. رأیت هذا الجلد فی کتب الحاج الشیخ علی اکبر النهاوندی بالمشهد.
فی لغات الطب و بیان ألفاظ الادویه و أسماء الامراض عربیه و فارسیه و سائر مصطلحات الاطباء، مرتبا للجمیع علی حروف الهجاء فی الاول و الثانی و الثالث، ألفه الحکیم محمد بن یوسف الهروی باسم الملک دینار. أوله «حمد العلام أعطی ذوی الأفهام تحقیق دقائق اللغات العربیه ... و علی آله المؤثر محبتهم بالخاصیه فی تحصیل الاغراض». تاریخ کتابه ما رأیته سنه 1241 و فیه مدیح الملک دینار بالعربیه و الفارسیه:
کفاک فضلا علی الملوک کلهم
بأنهم درهم و أنت دینار
شاهی که بلطف او الهی یار است
اخلاق محمدی در او بسیار است
دانی چه بود نسبت شاهان با او
در عدل همه دانک و مالک دینار است
للباعونی، و هو شمس الدین محمد بن احمد بن ناصر الشافعی المتوفی سنه 871 کما أرخه الزرکلی فی الاعلام. رأیت نسخه منه عند الشیخ کاظم الطریحی، و فی أوله فهرس أبوابه الی الباب الثمانین و فی آخره قصیده فی مدح النبی و امیر المؤمنین علیهما السلام، و أورد فی الباب التاسع و السبعین ما دار بین عمرو ابن عباس من الخطاب بروایه تاریخ محمد بن جریر الطبری عن محمد بن حمید عن سالم بن الفضل عن محمد ابن اسحاق عن عکرمه عن ابن عباس، و اعتذر فی آخره بأنی لما رأیت أن الحافظ عبد الرحمن ابن الجوزی ألف مناقب سیدنا عمرو أعجبنی ما ذکره فی مناقبه فحدانی ذلک الی تألیف مناقب علی بن ابی طالب. و له أرجوزه «تحفه الظرفاء فی تواریخ الخلفاء» ذکره فی کشف الظنون.
للسید مهدی ابن السید محمد جعفر الموسوی التنکابنی مؤلف «خلاصه الاخبار»، و هو احدی أربعینیاته الثلاث المشروحه التی عدها من تصانیفه فی
ص: 264
آخر کتابه الخلاصه أوله «الحمد للّه الذی خلق الاربعین للاربعین فی الاربعین»، و أول أحادیثه فی البداء. رأیت الجواهر فی کتب السید جلال الدین المحدث الأرموی بطهران.
فی ترجمه انجیل برنابا نظما للشیخ اسماعیل التبریزی المتخلص بتائب.
فی معرفه الاجرام العلویه و اثبات انها لیست مؤثره لا استقلالا و لا اشتراکا، ألفه السید محمد باقر بن السید محمد الموسوی. أوله «الحمد للّه الذی فطر بقدرته الشامله الاجرام القدسیه الفلکیه». ضمن مجموعه من کتب السید خلیفه.
فی ج 1 ص 412 من کشف الظنون للشریف ابی البرکات الحسن بن محمد الجوانی النسابه المتوفی سنه 588.
للشیخ محمد جواد بن الشیخ موسی بن الشیخ محفوظ العاملی المتوفی بهرمل فی 24 ذی الحجه سنه 1358. عند حفیده الحسین بن علی بن جواد، المؤلف فی صفر 28 بالکاظمیه.
للشیخ سلیمان بن عبد اللّه الماحوزی، یشرح فیه عقائد نفسه تمرینا لنفسه لیسلم عن شر العدیله عند الموت. یقرب من ثلاثمائه بیت، نسخه منه فی مجموعه کلها بخط المؤلف موجوده عندی.
للسید جعفر الاعرجی النسابه المتوفی سنه 1332، ذکره فی کتابه «نفحه بغداد».
للشیخ عبد الصاحب حفید صاحب الجواهر و مؤلف
ص: 265
الاشارات المذکور فی ج 2 ص 95.
لمؤلف «الشرائع المحمدیه» الموجود مجلد الطهاره منه عند السید شهاب الدین التبریزی.
هو فی الاصطلاح نصف وتر ضعف القوس کما ذکر فی «دستور العلماء» ج 1 ص 426 من طبع حیدرآباد. و ستأتی رساله فی الربع المجیب.
مجموع من منشئات المنشئ الادیب الشاعر المتخلص بطغرا، ألفه فی عصر اکبر شاه بالهند. أوله «چشمه فیض طغرا لثام این تازه مقال است که از تری لفظ خشکی نخواهد پذیرفت». و اورد فیه کثیرا من شعره و فیه رسالته الی نصیر الهمدانی.
من مثنویات المولی احمد بن المولی مهدی النراقی المتخلص بصفائی. ترجمه «ریاض العارفین» ص 463.
فارسی فی رد من قال بأن الناطق فی کل عصر لا یکون الا واحدا، للسید هاشم بن مرتضی اللاهیجی، و قد قرظه المیرزا محمد باقر الهمدانی الشیخی المتوفی سنه 1319. و النسخه فی الخزانه الرضویه بقلم المیرزا رضا خان النائینی قاضی نور الطباطبائی المتوفی سنه 1350.
فی الملاحم المعبر عنه برساله الرجعه، فیها الاشاره الی دوله الصفویه. ترجمه العلامه المجلسی فی عصر الشاه سلیمان الصفوی. رأیت نسخه منه کتبت سنه 1225.
من مثنویات الحاج میرزا ابراهیم الکازرونی المتوفی حدود سنه
ص: 266
1270. ترجمه فی «مجمع الفصحاء» ج 2 ص 498.
أوله «قوله المحمود لنعمته المعبود لقدرته، لما کان انعامه باعثا لان یحمد شکرا لما رفع طلبا لما یقع». و علیه حواش منه کثیره ینقل فی بعضها عن المولی محمد امین الاسترابادی رحمه اللّه و بعضها عن الاستاد المحقق و بعضها عن السید المیرداماد رحمه اللّه.
أوله «اللهم لک الحمد و المنه و علی رسولک و آله و أصحابه الصلاه و التحیه، قوله افتتح کتابه». النسخه فی مدرسه السید البروجردی.
تألیف الحاج الشیخ عبد الکریم الیزدی الحائری، لتلمیذه الحاج السید محمد رضا بن السید محمد باقر الکلبایکانی المولود سنه 1316. فرغ منه سنه 1356 و هو من المدرسین فی قم.
للشیخ محمد بن محمد حسین الاشکوری النجفی المتوفی حریقا بها فی 25 رجب سنه 1356. مجلد کبیر بخطه.
من أول المیاه الی أواخر الغسل، أیضا للشیخ محمد الاشکوری. مجلد کبیر بخطه.
للشیخ علی القوچانی. طبعت معه علی هوامشه وفاتنا ذکرها فی محله، کما مر فی ج 4 ص 380 بعض تواریخه.
للمولی محمد جعفر شریعتمدار الاسترابادی، صرح فی أولها
ص: 267
أنه کتبها عند اشتغاله بتعلمه عند أستاده الامیر السید علی صاحب الریاض. خرج منه الی أداه العموم، توجد ضمن مجموعه عند السید محمد الموسوی الجزائری التستری.
فی ترجمه اعتقادات الصدوق بالفارسیه، للسید محمد مهدی الرضوی المشهدی خادم الروضه الشریفه الرضویه، ترجمه باسم الشاه عباس الماضی.
تاریخ کتابه النسخه سنه 1080 کما کتبه الینا السید شهاب الدین التبریزی النجفی.
اسم للتفاسیر الثلاث للواحدی النیسابوری (البسیط و الوسیط و الوجیز) و قد أخذ الغزالی هذه الاسماء منه، و هو ابو الحسن علی بن احمد بن محمد ابن علی بن متویه الساوجی الاصل النیسابوری المتوفی بها سنه 468 کما فی الشذرات و مرآه الجنان.
ذکرناه بعنوان «شرح الشرائع» فی ج 13 ص 330 لکنه سقطت فی الطبع کلمه «حاوی» و بقی لفظ «مدارک الأحکام».
فی عده مجلدات رآها السید محمد الجزائری بخط مؤلفه.
علیه السلام، للسید جعفر بن محمد ابن جعفر الاعرجی النسابه المتوفی سنه 1332، ذکره فی «نفحه بغداد».
فی أحوال المعصومین علیهم السلام، للحاج مولی احمد الیزدی المتوفی بالمشهد حدود سنه 1310. ذکره فی «نواصیص العجب» المطبوع له.
رساله فارسیه فی النکاح و آدابه و سننه و أحکامه، للحاج المولی
ص: 268
محمد بن الحسن الطوسی المشهدی المتوفی بها سنه 1257. ترجمه «فردوس التواریخ» و «مطلع الشمس». ذکر أنه بمناسبه اشتمال الرساله علی ما یتعلق بالزفاف للعروس سماه بحجله، و رتبه علی سبعه شموع لضیائها: الشمع الاول فی فضل التزویج، 2 أصناف النساء، 3 آداب التزویج، 4 مسائل العقد الدائم، 5 صیغ العقد الدائم، 6 مسائله، 7 ثواب المتعه. قال فی تاریخه:
گفت بیاران خرد از پی تاریخ وی
مژده بلطف ازل حجله شد آراسته
(1229)
رأیته فی المشهد ضمن مجموعه فیها «گل جعفری» و «کنز الذهب» و کلاهما من تصنیفه أیضا.
فی مسأله تحریف الکتاب باللغه الاردویه. مطبوع.
لبعض الاصحاب. قال فی الریاض: رأیته بطهران و لم أتیقن تقدمه أو تأخره عن مؤلف «الدلائل البرهانیه» الذی هو تلخیص «فرحه الغری».
کلها لابی النضر محمد بن مسعود بن محمد بن عیاش السلمی السمرقندی، یرویه عنه النجاشی بواسطتین.
أرجوزه فی النحو للسید المیرابی تراب ابن السید المیر محمد صالح الموسوی من أسباط السید جعفر الکشفی الدارابی البروجردی الاصطهباناتی المولد و المنشأ و المدفن، ولد حدود سنه 1300 و توفی سنه 1360. أوله:
انا فتحنا عقده اللسان
باسمک یا معلم البیان
الی أن یقول:
منظومه أشعارها، طریفه
مرقومه أبحاثها شریفه
ص: 269
موجزه واضحه المسالک
فائقه ألفیه ابن مالک
الی أن یقول:
سمیتها حدائق الاعراب
أودعتها دقائق اللباب
مرتب علی حدائق خمسه خامسها الخاتمه و فرغ من نظمها فی شهر الصیام سنه 1357. بخطه عند الشیخ محمد حسین الاصطهباناتی، و بعده نظم الدره فی الصرف و سماها «دره التألیف و غره التصریف».
ینقل عنه فی «مفتاح التواریخ» جمله من التواریخ بالنظم الفارسی، راجعه.
فی أعمال السنه، مرتب علی حدائق بعدد الشهور، الحدیقه الاولی فی أعمال رجب، و الثانیه فی شعبان، و الثالثه فی أعمال شهر رمضان و هکذا الی آخر السنه. هو تألیف بعض تلامیذ العلامه المجلسی، کتب بعضه فی حیاته کما یظهر من دعائه له و بعضه بعد موته، و یحیل أدعیته غالبا الی «زاد المعاد» و «زوائد الفوائد» لابن طاوس.
و عمد الی الحدیقه الثالثه منه فی أعمال شهر الصیام فترجمه الی الفارسیه لیفهم معانیها من لم یفهم العربیه من المؤمنین فی سنه 1290(1). ثم بیضه فی سنه 1201 و سماه «الحدیقه الثالثه»، یکتب تحت کل سطر من الادعیه ترجمته الفارسیه بالحمره، و الاسف أنه لم یخرج من الترجمه الاعده صفحات و بقی ما سواها خالیه عن الترجمه، و المترجم هو السید المیر معز الدین الاصطهباناتی ابن السید علی اکبر ابن السید اسد اللّه بن السید محمد صالح بن محمد مسیح العسکری الحسینی الحسین آبادی الشهیر بحیاه غیبی، ذکر فی دیباجه المبیضه أنه شرع فیها فی العشرین من رجب سنه احدی و مائتین و ألف و له یومئذ سبع و اربعون سنه. رأیت النسخه عند السید حبیب اللّه المعزی الاصطهباناتی.
ص: 270
فی اختصار «وفیات الاعیان» تألیف القاضی ابن خلکان، یوجد بمکتبه کاشف الغطاء بخط محمد باقر بن محمد حسین اللکهنوی کتبه سنه 1277.
أخلاق مفصل تاریخی فارسی، ألفه الشیخ المیرزا محمد اسحاق صدر العلماء بن المیرزا کاظم بن رجب علی الاردبیلی المولود سنه 1233 و المتوفی ثالث محرم سنه 1306 و حمل الی وادی السلام، و قد ألفه بأمر ناصر الدین شاه و فرغ منه فی یوم الاحد ثانی جمادی الاولی سنه 1295. موجود عند ولده. و توفی ولده المیرزا یوسف صدر العلماء بعد الرجوع من الحج فی المدینه المنوره یوم السبت الغدیر سنه 1372 و دفن فی البقیع. أوله «الحمد للّه الذی جعل الانسان أفضل أنواع الاکوان».
شرع فی تألیفه بعد رجوعه من طهران الی تبریز سنه 1289 و فرغ منه سنه 1295، رتبه علی أربعین حدیقه بعد مقدمه فیها مطالب ثلاثه و خاتمه فی أحواله من الولاده الی زمن التألیف فی اثنی عشر گفتار، أولها فی ذکر أجداده من عصر الصفویه الی نفسه.
أول الحدائق فی الشکر، 2 فی فوائده و آدابه، 3 فی نصائح الملوک، 4 فی العداله، 5 فی الظلم، 6 فی جزاء الاعمال، 7 فی سیاسه الملوک منها سیاسه ناصر الدین شاه للبابیه عند نزول رئیسهم الشیخ علی مع اثنی عشر فدائیا فی نیاوران بعد موت المیرزا تقی خان سنه 1268، 8 فی السماحه و الجود و السخاء، 9 فی التواضع، 10 فی العجب و الکبر و الغرور، 11 فی الحقد و الحسد و البخل، 12 فی الحرص و الطمع، 13 فی القناعه، 14 فی الانصاف و المروه، 15 فی الحلم، 16 فی العفو و الرحمه، 17 فی التوکل و التسلیم، 18 فی الصبر و الرضا، 19 فی العشره مع الملوک، 20 فی افشاء سرهم، 21 فی الحزم و التدبیر، 22 فی العزم و الاستقامه و منها عزم ناصر الدین شاه لسفر المشهد سنه 1283 و عزمه لسفر العتبات فی سنه 1287 و عزمه للسفر الی الافرنج فی سنه 1290، 23 فی التدبیر، 24 فی التقیه، 25 فی سیر الملوک و منها سیره ناصر الدین شاه مع الامیر الکبیر المیرزا تقی خان و فصده لیله الاثنین 18 ربیع الاول سنه 1267، الی تمام الاربعین حدیقه فی کل حدیقه أشجار و لکل شجره أثمار.
ص: 271
للمولی العارف الحکیم عبد الرحیم بن محمد یونس الدماوندی. أوله «الحمد للّه الدال علی وجوده بخلقه و علی قدمه بحدوث خلقه». و قد فرغ من تألیفه یوم الخمیس السابع من صفر سنه 1137، و هو من تلامیذ المولی محمد صادق الاردکانی، رأیت النسخه فی طهران منضمه الی رساله «القضاء و القدر» له بخط واحد کتابتها سنه 1269.
للمولی نعیم الطالقانی. نقل عنه کبودرآهنکی فی «مرآه الحق» المؤلف سنه 1236.
للمولی علی اکبر بن الباقر الایجهی الاصفهانی.
فی تفسیر القرآن و التنبیه علی التأویل، للقاضی نعمان المصری المتوفی سنه 363. ذکر فی مقدمه طبع کتابه «الهمه».
للشیخ حسن بن الشیخ احمد الاحسائی.
کشکول فی کافه اللطائف و التواریخ و الاخبار، لمحمود ابن الحاج الشیخ حسن الملقب بپدر الکرمانشاهی الحائری المتوفی شابا حدود سنه 1360. رأیته عند والده المذکور و نقلت عنه تاریخ وفاه عمه الشیخ موسی بن جعفر المتوفی بالحائر 21 محرم سنه 1343.
فارسی فی تذکره شعراء کردستان، للمیرزا عبد اللّه المتخلص فی شعره برونق، انتقل بعض أجداده من همذان الی سنندج و ألفه باسم والی کردستان أمان اللّه خان، و فی آخره ذکر أشعار نفسه کما فی «مجمع الفصحاء» ج 2 ص 150.
ص: 272
فارسی فی أعمال شهر رمضان، رأیت المطلب الثالث منه فی وظیفه کل یوم من هذا الشهر مکررا أو غیر مکرر بخط المصنف و هو السید معز الدین الشهیر بمیرزا بابا الاصطهباناتی لانه ابن السید علی اکبر الحسنی الحسینی الملقب بمعز الدین ابن المیر اسد اللّه ابن المیر محمد صالح ابن المیر محمد مسیح الحیاه غیبی العسکری، و الیه ینتهی نسب السید میرزا آقا الاصطهباناتی المعاصر.
رأیت النسخه بخط المؤلف عند حفیده السید حبیب اللّه ابن المیرزا محمد جواد ابن المیرزا محسن ابن المؤلف. نقل فیه دعاء الفراغ عن الافطار و الطعام عن الشیخ حسین العصفوری المتوفی سنه 1216. و جده المیرزا محسن هو المفضض للباب الکبیر فی أیوان القبله بالکاظمیه. فرغ المؤلف من تبییض کتابه هذا سنه 1201.
ترجمه لثالث حدائق کتاب «حدائق السالکین» کما مر.
فی تذکره الشعراء، لاحمد بن ابی الحسن، کان محتسبا (کدخدا) فی شیراز برهه و ساکن کرمانشاه برهه کما ترجمه داور فی «مرآه الفصاحه» و أرخ وفاته حدود سنه 1310. نسخه خط المؤلف فی مکتبه جعفر سلطان القرائی فی تبریز. ذکر فی أوله أن والده توفی سنه 1250 و له یومئذ تسع سنین. و نسخه اکمل منها أیضا بخط المؤلف فی مکتبه اقبال الاشتیانی.
لعلی شاه التبریزی المتخلص بأسرار و المولود سنه 1265. من مصادر دانشمندان و ترجمه فی ص 40.
کما فی نسخه سلطان القرائی، للحاج کاظم التاجر التبریزی المتوفی سنه 1315، ذکرناه فی ج 3 ص 162 بعنوان «بهجه الشعراء» نقلا عن بعض المطلعین.
ص: 273
المذکور فی ج 6 ص 388، عربی ألف سنه 1302 فی الاخلاق و المعارف و المناقب. طبع بعد سنه 1323 فی عصر محمد علی شاه القاجار و فی حاشیته ترجمته الی الفارسیه.
دیوان کبیر مشتمل علی غزلیات و قصائد و مدائح عشقیه، لمحمد طاهر عامل الدین کاتب تقی خان رشید الملک امیر تومان، ألفه سنه 1323. بخط المؤلف فی مکتبه الاستانه بقم.
فی العقائد و السلوک، للمولی علی بن محمد سلیم المازندرانی.
فارسی شرع فیه سنه 1280 و فرغ منه 1283، ألفه باسم ناصر الدین شاه. أوله «ستایش و ثنای بی انباز و سپاس بی قیاس فزون از حد و انداز خداوند بی نیازی را سزاست که».
مرتب علی خمس حدائق بین مقدمه و خاتمه.
فارسی للمولی محمد باقر بن محمد شفیع بن محمد بن درویش علی بن کمال الدین بن حسن بن تاج الدین بن حسن الطبسی الکیلکی، شرع فیه سنه 1118 و فرغ منه غره محرم سنه 1120، ألفه باسم الشاه سلطان حسین الصفوی. أوله «شکر و سپاس و حمدی که قسطاس خواص سنجیدن آن نگراید».
رتبه علی مقدمه و سبعه أبواب و خاتمه، و ذکر فهرسه مفصلا فی أوله.
النسخه بخط السید العالم المیرزا جلال الدین ابن العلامه المیرزا مسیح ابن العلامه المیرزا محمد باقر الموسوی الخوانساری صاحب «روضات الجنات»، فرغ من کتابتها فی 27 ربیع الاول سنه 1324، و هی عند السید احمد بن محمد باقر الروضاتی.
فی تراجم شعراء العرب و العجم، للمیرزا اختیار بن شهاب الدین الترشیزی الشاعر، ألفه باسم غلام حسین خان سپهدار الکرجی البانی لسلطان آباد
ص: 274
العراق. فرغ من تألیفه سنه 1252. نسخه خط المؤلف فی مکتبه السید محمد المحیط بطهران.
فی أحکام شعر بدن الانسان و حرمه حلق اللحیه، للشیخ الشریف المیرزا محمد جواد بن المیرزا محمد رضا الواعظ الدارابی المولود فی رابع ربیع الثانی سنه 1309 و توفی والده بالوباء سنه 1322. رآه المیرزا محمد علی القاضی بخط مؤلفه عنده بشیراز فی سنه 1367. و فی مقدمه کتابه «النجعه فی أحکام الجمعه» ذکر أنه أول تصانیفه بالعربیه و فرغ منه سنه 1334، و قرظه السید عبد اللّه البلادی سنه 1338.
للمیر صالح بن حبیب اللّه بن زین العابدین المدرس الطباطبائی الزواری الاردکانی الیزدی المذکور نسبهم فی الظلیله، فرغ من تألیفه فی اکبرآباد الهند سنه 1049. و النسخه عند أحفاده المعروفین بالمدرسی فی یزد.
المرتب علی أبواب رابعها فی الاستخراج بطریق الجبر و المقابله، ضمن مجموعه کلها بقلم السید عبد اللّه بن الحسن بن علی بن محفوظ (مخصوص خ ل) بن احمد الحسینی الشهیر بسادات آل ابی جبل من نسل محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق علیه السلام، فرغ من کتابته 20 ذی الحجه سنه 965. و معه بخطه أیضا رساله «الجبر و المقابله» للخواجه نصیر الدین الطوسی فرغ من کتابتها 22 جمادی الاولی سنه 938.
المرتب علی ثمانیه فصول و الفصل الثامن فی حساب الخطائین، بخط السید عبد اللّه المذکور و فرغ من کتابته 22 ربیع الثانی 978، فیظهر أن السید الکاتب دوّن هذه المجموعه فی أربعین سنه 938- 978، و الظاهر أنه النسابه المعروف بابن محفوظ. و المجموعه موجوده فی موقوفه مدرسه السید البروجردی، و یقرأ فی خطه «مخصوص» بدل «محفوظ».
ص: 275
هو الموسوم «مصحف ناطق» للسید محمد سبطین فی ثلاث مجلدات بالاردویه مطبوع.
بخط مؤلفه السید حسون البراقی. موجود فی مکتبه کاشف الغطاء فی النجف الاشرف.
فی قواعد الحکمه الطبیعیه، للمولی ابی الحسن الشریف ابن المولی احمد القائنی تلمیذ المحقق الکرکی و مؤلف «اثبات الواجب» الذی فرغ منه سنه 963 و ذکر فی ج 1 ص 102. أوله «اللّه الذی لا اله الا هو له الاسماء الحسنی تقدست کبریاؤه و له الصفات العلی اعتقلت أقدام العقول بعقال التحیر لدی سرادق عزه ... هذه عجاله نافعه و رساله رائقه لضبط قواعد الحکمه الطبیعیه التقطتها من کتابی فی هذا الفن المسمی بروض الجنان تذکره للمنتهی و تبصره للمبتدی و سمیتها بالحسنی و هی مرتبه علی ثلاثه أسماء أولها فی مباحث عامه للاجسام، و فیه فاتحه و اشراقات، الفاتحه فی تعریف الحکمه و الاشراق الاول فی حقیقه الجسم». و فی أواخره: اشراق فی المعارف، اشراق فی الحیوان، اشراق فی الانسان. و آخره «تم تحریره فی أواخر یوم فتح فی مفتتحه و هو یوم قران العلویین فی السمکتین و اللّه أعلم بالصواب».
نسخه منه منضمه مع «اثبات الواجب» المذکور له «و اثبات الواجب» للدوانی کلها بخط جید کتبه السید ابراهیم بن تاج الدین صالح الحسنی الحسینی فی أواسط المحرم 1155 عند السید مجید بن السید محمود الحکیم فی النجف، و نسخه أخری ضمن مجموعه کلها بقلم السید بهاء الدین علی بن یونس الحسینی الافطسی التفریشی کتبها سنه 1023 و کتب فی آخره شجره نسبه نقلا عن مشجره علیها امضاءات العلماء النسابین، و هی فی مکتبه السید جلال الدین المحدث الارموی بطهران.
تألیف القطب الکیدری محمد بن الحسین بن الحسن البیهقی
ص: 276
مؤلف «أنوار العقول» و شارح «نهج البلاغه» کان الکتاب عند البیاضی المتوفی سنه 877 و ینقل عنه فی «الصراط المستقیم» الذی ألفه سنه 854(1).
لمسعود بن محمد الشجری الطبیب کتب فی سنه 1068، عند حسین عمادزاده منشئ «روزنامه خرد».
فی الحکمه للشیخ ابی علی سینا. نسخه منه فی مکتبه الشیخ ابی القاسم بن الاقا کمال الدین باصفهان.
للسید عبد الکریم ابن السید حسین ابن السید عبد الکریم بن محمد جواد ابن السید عبد اللّه الجزائری التستری. رأیت مجلده الأول من الصحیح و الأعم الی آخر الاجماع، فرغ منه یوم السبت 28 جمادی الاولی سنه 1297، و انتقل بعد وفاته الی ولده السید حسین سنه 1310 و الحال عند السید علوی سبط السید حسین فی النجف الأشرف. ذکرنا ولده فی «نقباء البشر» ص 598.
لمحمد بن الحسین السکمی الصوفی المولود سنه 330. ذکره کشف الظنون و نسخه منه فی مکتبه السید محمد المشکاه ینتهی بسوره الایلاف فی 470 صفحه.
فی تواریخ الثوره العراقیه حوالی سنه 1338. حققت فیه تحقیقا صحیحا، لمؤلفه المشاهد لقضایاها بالعین و هو الشیخ فریق المزهر آل فرعون. و قد طبع.
للسید ابی الفضل القمی البرقعی المعروف بالعلامه الرضوی المولود سنه 1326. فارسی مطبوع.
ص: 277
للشیخ محمد الخالصی. طبع سنه 1327 شمسیه.
منظوم فی بحر الرمل المسدس المخدوف، فی الاخلاق و العرفان من نظم الشیخ مرتضی ابن الشیخ شعبان الجیلانی المولود فی النجف سنه 1335 فی ثلاثه آلاف بیت، أوله:
هر چه آن از وصف و حد بیرون بود
وصف و حدش جمله ناموزون بود
آخره:
باقی است او بر بقای ذات خود
ذات او هستی است هستی می دهد
تاریخه:
در هزار و سیصد و شصت این تمام
گشته بد از ماه ذی الحج الحرام
و اکثره نظم لما استفاده من کلمات السید المیرزا علی القاضی التبریزی المتوفی سنه 1366، اشار الی ذلک فی قوله:
شمع گرچه روشن و افروخته
روشنی ها را ز موم اندوخته
کما یقول المولوی الرومی:
این همه آوازها از شه بود
گرچه از حلقوم عبد اللّه بود
رأیته بخط الناظم و فی آخره صوره تصانیفه البالغه الی العشرین. و قد طبع أخیرا بطهران.
فی محن الانبیاء من آدم الی خاتمهم مفصلا فی معجزاته و مناقبه و مناقب الامیر علیه السلام و شواهد امامته و محن بعض ائمه الزیدیه مرتبا علی فصول، للمنصور باللّه احمد بن سلیمان بن محمد بن المطهر من أحفاد الهادی یحیی بن الحسین بن القاسم الرسی، ولد سنه 500 و قام بالامر 532 و توفی 566. ترجمه فی «الحدائق الوردیه».
ص: 278
کما فی نسختی شریعتمدار و السید خلیفه الملقب ب «فصل الخطاب» أو «الحکمه العلویه» الملقب به کما یأتی، قصیده تائیه فی الحکمه قریبه من الف بیت و فی بعض النسخ تقرب من ثلاثه آلاف بیت، للسید قطب الدین محمد التبریزی الشیرازی الذهبی المتوفی 18 شعبان سنه 1173. أولها:
حمدت اله العالمین بوحده
حقیقیه لا وحده العددیه
الی قوله:
و سمیت نظمی حکمه العارفین اذ
تعلمت من مشکاتهم نور حکمه
و لقبته فصل الخطاب لانه
سیفصل بین الحکمه النبویه
آخرها:
و بارک و أتمم یا الهی بحقهم
لعبدک قطب الدین نور الولایه
رأیت نسخته ضمن مجموعه فی کتب السید خلیفه، و قد ترجم الناظم فی «ریاض العارفین» و ذکر من تصانیفه «فصل الخطاب» و «أنوار الولایه» و لعلهما هذه المنظومه التائیه. و فی نسخه الشیخ اسماعیل المحلاتی سماه ب «الحکمه العلویه» فقال ما لفظه:
و أنوار هذا النظم من لمعاتها
فسمیته بالحکمه العلویه
و لقبته فصل الخطاب لانه
سیفصل بین الحکمه النبویه
و فی موضع من شعره یقول:
کلامهم الاعلی محجتنا التی
تجلت بنور الحکمه العلویه
و فی وصف شیخه علی نقی قال:
و قد کان فی توحیده متأسیا
بأنوار علم الحکمه العلویه
و قال فی موضع آخر:
و لا ریب فی هذا الکتاب لانه
افاضات شمس الحکمه العلویه
و فی موضع آخر:
ستعرف منی فطره اللّه حیثما
تجلت شموس الحکمه العلویه
و ذکر أنه من صغره کان راغبا فی المعارف الالهیه و حصلها فی عنفوان الشباب
ص: 279
و نظم من لئالیها بغیر کلفه ما لم یظفر به الفضلاء، و ان معارفه الهیه عرشیه لدنیه لیست بنهج الدراسه و القال و القیل و قد تجلت علی مرآه قلبه، قال:
و حکمه شمس تجلت و أشرقت
بمرآه قلبی من سماء المحبه
و اشراق هذا النظم من سبحاتها
فسمیته بالحکمه العلویه
الا ان نظمی حکمه العارفین اذ
تعلمت من مشکاتهم نور حکمتی
و لقبته فصل الخطاب لانه
سیفصل بین الحکمه العلویه
و بین خیالات الفلاسفه التی
یکون ضلالا فی سبیل السلامه
و ذکر سلاسل أهل الفقر المنتمین الی أمیر المؤمنین علیه السلام و الی الطریقه الرضویه المشهوره بالذهبیه، قال: و انی بحمد اللّه خادم هذه الطریقه. و ذکر أن شیخ طریقته الشیخ علی نقی المجهول قدره فی اصفهان.
أقول: هو الشیخ العارف علی بن محمد المعروف بعلی نقی مؤلف کتاب «برهان المرتاضین» فی بیان الطریقه الذهبیه کما ذکرته فی الذریعه الجزء الثالث و قد توفی سنه 1129.
للمولوی اعجاز حسین البدایونی المتوفی سنه 1350 صاحب «ایضاح الفرائض». ذکر فی ترجمته.
المشهوره فی قوس النهار، للمیرزا قاضی بن کاشف الدین. أوله «بعد حمد اللّه ولی الفضل و مظهر الجمیل ... و رسوله الداعی الی أهدی السبیل». یوجد فی الخزانه الرضویه.
فی علم النجوم. أوله «ستایش دور از آلایش صانعی را سزاست».
لقطب الدین ابن عز الدین عبد الحسن (الحی خ ل) الزاهدی الکبیر الحسینی اللاری.
مرتب علی مقالتین و خاتمه، فی أولاهما خمسه أبواب و فی الثانیه ثلاثه و فی کل باب فصول. و النسخه عند السید محمد المشکاه بطهران و أخری فی الخزانه الرضویه. فیه
ص: 280
استخراج تقاویم الکواکب و استعلام طالع المولود و حل بعض ما ذکره الغ بیک بن شاهرخ فی زیجه فی البابین، و أطری الشاه عباس الصفوی فی خاتمته، و فرغ منه یوم الخمیس 28 ذی القعده سنه 1033.
للقاضی نعمان المصری. ذکر فی مقدمه طبع کتابه «الهمه».
بکلمات قصار لبعض الاصحاب، رتبه علی ترتیب حروف أوائل الکلمات. رأیت نسخه منه فی موقوفه مدرسه المولی محمد باقر السبزواری بالمشهد الرضوی.
فی الفرق بین الاخباریین و الاصولیین و الرد علی طریقه المجتهدین، للسید علی بن اسماعیل بن زین العابدین الحسینی المکنی بأبی الفضائل و الملقب بالمحدث السنجانی المولد الغروی المسکن، ألفه بعد عوده من زیاره سامراء فی شهور سنه 1295. عند الشیخ ابراهیم الکتبی فی النجف نسخه خط المؤلف.
ذکر فی أوله أنه ألفه لاجل العالم ... أزهد المحدثین و أورع الاخباریین الحاج احمد میرزا اللکهنوی، حیث سأله أن یکتب بعض افادات المیرزا محمد الاخباری المقتول و یعبر عنه بالداعی الی الحق السلفی عند النقل من کتبه.
رتبه علی أربع عشره جمله، فی ثالث عشرها أورد ما ذکره المولی فتح علی خان من أسباط السلطان کریم خان زند فی الفائده التاسعه من «الفوائد الشیرازیه» له من الفروق بین الطائفتین، و فرغ منه فی ثانی شهر الصیام سنه 1295 فی النجف الاشرف. و من الفروق: نفی الاخباریین الصفات مطلقا، و نفیهم الاشتراک اللفظی و المعنوی، و تحریمهم التعبد بالظن، و ایجابهم الجمعه و غیر ذلک الی اثنین و عشرین فرقا.
للشاعر المتخلص بدقائقی المروی. ذکر فی «مجمع الفصحاء» ج 1 ص 217.
ص: 281
أوله بعد التحمید «فقد سألنی من یشق علی مخالفته و یعز لدی الاباق من اجابته» مختصر عند السید شهاب الدین النجفی التبریزی.
للعالم المحقق الملقب بمجذوب، کتبها بخطه السید المیر محمد هاشم الحسینی ابن المیر خواجه بیک الکججی، و ذکر أن المحشی کان أستاده و کان حیا فی سنه 1038، و یعبر المحشی عن المولی عبد اللّه التستری المتوفی سنه 1021 بشیخنا و مولانا الاستاد. و فرغ الکاتب من النسخه فی سنه 1083. النسخه عند السید شهاب الدین التبریزی.
للمولی محمد هادی ابن معین الدین محمد الشریف الشیرازی، ألفه بعد مطالعه شرح الخواجه و الحواشی الشریفیه و المحاکمات. بخط محمد طالب بن محمد حسین الامیر کلائی کتبه سنه 1121. عند السید شهاب الدین النجفی التبریزی فی قم.
للمولوی اعجاز حسین البدایونی المتوفی سنه 1350 مؤلف «ایضاح الفرائض». ذکر فی ترجمته.
من خلاصه البهائی، للمولی محمد مؤمن ابن جلال الدین محمد الکاشانی. أوله «الحمد للّه رب العالمین». تاریخ کتابه نسخه سنه 1070 فی مکتبه المیرزا محمد علی القاضی فی تبریز. و له «لباب الاحیاء» و «منتخب المنقذ» بخطه فی سنه 1032.
للمولی محمد مسیح بن اسماعیل
ص: 282
الفسوی. أوله «نحمدک یا من هو لسلوک مقاصد التجرید نصیر و لمصالح اتقان الامور بصیر و نصلی علی نبیه البشیر النذیر». فرغ منه یوم السبت رابع صفر سنه 1098.
عند السید شهاب الدین التبریزی.
للمیرزا علی اکبر خان الشهیر بدهخدا القزوینی الطهرانی المولود سنه 1297. طبع مع الدیوان، و له «الامثال و الحکم» و «لغتنامه دهخدا».
للمولی محسن بن سمیع الکرمانشاهی حفید الفیض، بخطه ناقصا فی کتب حفیده الحاج آقا مهدی الفیض المهدوی فی کرمانشاه.
للمیرزا محمد باقر الخونساری مؤلف الروضات، بخطه فی الهامش و دونها مستقلا حفیده السید احمد الروضاتی بن محمد باقر بن جلال الدین بن المیرزا مسیح بن المحشی، یقرب من حاشیه سلطان العلماء علی المعالم.
للمولی محسن الکرمانشاهی. أوله «حمدا لمن صرف القلوب نحو مشیته» فی کتب حفیده نسخه الاصل.
للسید خلیل بن محمد الرضوی. أوله «لا أحصی ثناء علیک أنت کما أثنیت علی نفسک و أصلی علی من هو خیر المبعوثین». عند السید شهاب الدین المرعشی. أطری فی دیباجته علی أستاده الشیخ حسین، و المظنون أنه التنکابنی تلمیذ المولی صدرا الشیرازی.
بعنوان «قوله- قوله» من أول حجیه القطع الی آخر التعادل
ص: 283
و التراجیح فی مجلدین فرغ من ثانیهما فی رجب سنه 1305 و ذکر المؤلف نسبه فی آخره بقلمه الشریف، و هو السید علی الشهیر بالجصانی ابن السید حسین بن السید موسی بن السید المیر ابراهیم البنا الحسینی. و النسخه عند حفیده السید محمد بن السید موسی بن السید علی الجصانی المؤلف. صرح فی آخر الجلد الثانی أنه مما استفاده من مجالس درس شیخه المولی
محمد کاظم أو تعلیقته علی الفرائد، و ذکر فی هامش أحد المجلدین أن مراده من المولی الاعظم السید السند هو المیرزا الشیرازی و مراده من الاستاد المعظم المولی محمد کاظم.
بعنوان «قوله- قوله» من أوله الی آخر الاستصحاب، للسید محمد بن السید احمد بن السید عطاء اللّه بن السید علی بن السید مهدی بن السید شمس الدین الموسوی الکماری علی اثنی عشر فرسخا من تبریز المتوفی سنه 1357 و لم یبلغ الخمسین سنه، و قد فرغ منه فی قریه کمار من قری دیرنار من محال قراچه داغ فی سنه 1347. طبع بعد تبییضه بقطع الربع فی 157 صفحه.
و له فقه استدلالی غیر مرتب عند ابن اخته السید ابراهیم بن السید رسول بن السید محمود بن السید عطاء اللّه المذکور الفاضل المشتغل فی النجف.
هاجر المؤلف الی العتبات سنه 1330 و رجع سنه 1335 و حضر عند الشریعه و الیزدی الطباطبائی و حضر فی قم علی الشیخ عبد الکریم الحائری الیزدی کما ذکر فی «آئینه دانشوران» ص 67، و ذکر أنه ولد سنه 1309 و هاجر الی قم سنه 1348 و کان بها الی 1351.
فی الاصول للآقا علی الزنوزی المدرس نزیل طهران، دونها تلمیذه الشیخ محمود بن محمد رضا الجهرمی فی سنه 1299. و النسخه بخطه عند السید شهاب الدین التبریزی النجفی.
للسید ابی القاسم الطباطبائی التبریزی المعروف بالعلامه
ص: 284
المتوفی سنه 1362. عند ولده السید جمال الدین کما ذکره.
للمولی محسن بن سمیع الکرمانشاهی من أحفاد الفیض.
أوله «الحمد للّه الذی هدانا الی أصول الفروع و فروع الاصول و أرشدنا الی شرائع الاحکام». تاریخه سلخ جمادی الثانیه سنه 1220. موجود فی کتب حفیده الحاج آقا مهدی الفیض. و له الحواشی علی السیوطی و علی مفاتیح الفیض و علی الوافیه التونیه.
مثل «الکفایه» فی الاصول للآیه الخراسانی و «شرح مفاتیح الغیب» للقونوی و «شرح الفصوص» للقیصری و «شرح حدیث رأس الجالوت» للقاضی سعید القمی و غیر ذلک، للحاج آقا روح اللّه بن السید مصطفی الخمینی المولود سنه 1320 تلمیذ الحاج الشیخ عبد الکریم الحائری الیزدی. ذکره فی فهرس تصانیفه.
لاقا محمد بن الاقا حسین القمی المولود سنه 1288 و المتوفی أوائل ربیع الاول سنه 1369. ترجمه «آئینه دانشوران» ص 52.
للحاج المولی هادی الحکیم السبزواری.
أوله «هذه حواشی من الحقیر هادی السبزواری علی کتاب المبدأ و المعاد». و النسخه بخط تلمیذ السبزواری الشیخ ابراهیم الطهرانی، فرغ من کتابتها فی 25 ربیع الاول سنه 1273. عند السید شهاب الدین النجفی.
للمولی محسن بن سمیع الکرمانشاهی حفید الفیض و ناظم «الدرر البهیه». توجد بخطه نسخه ناقصه فی کتب حفیده الحاج آقا مهدی بکرمانشاه.
من باب التوحید، للمولی محمد رضا بن محمد مؤمن القمی خادم حضره المعصومه بها. أوله «الحمد لمفیض الخیر و الجود و الصلاه
ص: 285
علی المبعوث فی المقام المحمود و علی آله المترفعین علی کل موجود بالقیام و الرکوع و السجود». نسخه خطه عند السید شهاب الدین التبریزی. و أسرته الخدام باقون الی الیوم.
للسید صالح بن السید مهدی الحسینی القزوینی نزیل بغداد المتوفی سنه 1306 ناظم «الدرر الغرویه». رتبه علی ثلاثه مناهج و خاتمه:
المنهج الاول فی نسبه و ولادته، الثانی ما أخبر به النبی من فضائله، الثالث فی شهادته علیه السلام. نسخه ناقصه الاخر فی مکتبه الشیخ الخلانی ببغداد.
کتاب کبیر فی عده حلقات، للشیخ محمد الکرمی الحویزی المعاصر نزیل قم، خرج من الطبع الی الحلقه الرابعه فی سنه 1369، و فی الاخیره منها ترجمه والده الشیخ محمد طاهر بن الشیخ نصر اللّه الحویزی و جده الاعلی الشیخ عبد اللّه بن کرم اللّه الحویزی المتوفی بعد سنه 1131 کما ترجمه السید عبد اللّه الجزائری فی اجازته الکبیره.
فی ترجمه الشعراء، ینقل عنه البلکرامی فی «خزانه عامر» ترجمه المیر عبد الجلیل البلکرامی المتوفی سنه 1138، راجعه. و فی أول الخزانه عند ذکر مصادره قال انه تألیف محمد علی خان متین الکشمیری، جمع فیه شعراء عهد بهادر شاه الذی توفی سنه 1125 الی عهد محمد شاه الذی توفی سنه 1161.
أو «یادگار غالب» یذکر بالعنوان الثانی.
فارسی فی کلیات مسائل التوحید فی 24 درسا، و فی ذیله ترجمه خطبه توحید الصدوق، للحاج الشیخ محمد باقر الکمره ای.
نقل عنه فی دانشمندان ص 30.
ص: 286
لمیرزا محمد اکبر ناظم «زاهدنامه» المذکور فی حرف الزای.
للحکیم رکنا، و هو رکن الدین مسعود ابن نظام الدین علی المتخلص بمسیح و المسیحی کما ذکره الصادقی ص 54 و أورد منه قرب ستین بیتا.
نقل عنه منسوبا الی الشیخ ابی القاسم الکازرونی مؤلف «سلم السماوات».
فی بیان عمومها للموجودین و المعدومین، للسید حسین بن محمد تقی الدرودآبادی الهمذانی المتوفی بها سنه 1344، عند ولده السید ابی الفضل العارفی بطهران.
فی تراجم الوعاظ و المبلغین من المعاصرین، ألفه الشاب البارع الخطیب الشیخ حیدر بن الشیخ صالح المرجانی النجفی فی جزءین طبع أولهما سنه 1368 و الثانی 1369.
مواعظ فارسیه عناوینها «أیها الناس»، ألفه محمد بن الشریف الدشمانی الاصفهانی الشهیر بواعظ، ناظر دار الشفا بالمشهد الرضوی. یوجد بخطه فی مدرسه البروجردی بالنجف الاشرف.
فارسی مبسوط، أوله:
بسم اللّه الرحمن الرحیم
گنج ازل است و کلید قدیم
الی قوله:
شمع شش طاق و ماه نه خرگاه
آفتاب زمانه اکبر شاه
ص: 287
آخره:
صد آفرین بخامه فیضی که هر نفس
الی قوله:
از بهر باز کردن گوش گران سران
کرسی به نه فلک زده این نه هزار بیت
فی أصول الدین للشیخ بهاء الدین احمد بن الحسن الرصاص الذی روی عنه الفقیه حمید سماعا فی «الحدائق الوردیه» و نظمه السید هادی و سماه «دره الغواص فی نظم خلاصه الرصاص» یأتی.
رساله فتوائیه فارسیه للمحقق السبزواری صاحب الذخیره، ألفه للشاه عباس الثانی، مرتبا علی مقدمه و أبواب. أوله «و بعد در این اوان سعادت نشان».
عند السید شهاب الدین النجفی.
فی التوحید و الصفات الثبوتیه و السلبیه فی ثلاث مقالات، للمولی العارف قاسم علی القائنی. أوله «حمد مطلق عام و خاص خاصه شامله مسمای مبدع سوره اخلاص» و آخره «باتمام رسید این رساله جامع ذات و صفات با لوازم آنها و ذکر ممتنعات در پنجشنبه هشتم شعبان در مدرسه چهارباغ مشهد». کتبه محمد کاظم ابن محمد جعفر القائنی سنه 1098 و النسخه فی المکتبه الرضویه.
فارسی فی أصول الفقه، للمولی محمد تقی بن علی العقدائی، ألفه باستدعاء الشاهزاده محمد ولی میرزا ابن السلطان فتحعلی شاه القاجار، و هو مرتب علی مقدمه و خمسه مقاصد و خاتمه أوله «الحمد للّه الذی جعل الاصول أصولا للفروع و الفروع فروعا للاصول و صیر الادله الاربعه مسالک دین الرسول و مدارک شریعته التی لیس لها غروب و لا أفول».
ص: 288
أی افکار الشعراء و سائر الفضلاء و العلماء، للمیرزا ابی طالب خان ابن الحاج محمد بیک خان التبریزی، هاجر والده فی عصر النادر الی الهند فولد ابنه بلکهنو سنه 1165 و مات ابوه بمرشدآباد سنه 1180 و هو توفی سنه 1221. ترجمه فی دانشمندان ص 243 و قال: و فی کتابه هذا أنواع الکلام من النظم و النثر و الرسائل و العروض و القافیه و البدیع و الموسیقی و الاخلاق و التواریخ و الطب، و له دیوان أورد من مثنویه بیتین. و طبع له «مسیر طالبی فی بلاد الافرنجی» رحلته الی لندن و باریس.
لمحمد نجف المشهدی الشیعی من علماء الاخباریه توفی سنه 1295 کما فی ذیل کشف الظنون ج 1 ص 433.
للمولی عبد الرحمن بن احمد بن محمد الصوفی الجامی المتوفی فی هراه سنه 898. نسخه عصره کتبت سنه 886 فی اصفهان عند الشیخ احمد البیان، ذکره فی «خلد برین» ج 1 ص 46.
فی شرح أربعین حدیثا نبویا، للمولی عبد الوهاب بن محمد علی الشریف القزوینی.
فارسی فی أصول الدین و فروعه، شرح لاربعین حدیثا فیهما، للمولی عبد الوهاب الشریف ابن محمد علی القزوینی. أوله «الحمد لولیه». نسخه منه فی مکتبه الامام امیر المؤمنین علیه السلام بالنجف الاشرف، و هی الی الباب الخامس فی شرح الحدیث الخامس فی حج بیت اللّه الحرام.
فی النحو للشیخ محمد بن ناصر، و لعله ابن بهاء الدین البحرانی الادیب الشاعر والد الشیخ عبد العزیز. و النسخه موقوفه مدرسه السید البروجردی بالنجف.
ص: 289
فی الاصول نقل عنه السید احمد الزوین فی مجموعته سنه 1234 بعض المباحث الکلامیه بعنوان «مسأله- مسأله» و المجموعه عند الشیخ علی کاشف الغطاء.
و قد کتب علی ظهر نسخه من «المختصر النافع» أنه خلاصه المذهب لکنه هو من اجتهاد الکاتب لانه ذکر المصنف فی أوله «أما بعد فانی مورد لک فی هذا المختصر خلاصه المذهب المعتبر» فزعم الکاتب أن خلاصه المذهب اسمه.
رساله عملیه فارسیه فی الطهاره و الصلاه، للمولی احمد بن محمد مهدی النراقی. بخط محمد علی کتبه سنه 1227 أحال فی أواخره الی «تذکره الاحباب» له.
أوله «الحمد للّه الذی جعل النحو فی الکلام کالملح فی الطعام و الصلاه و السلام علی نبیه خیر الانام و علی آله أشرف الکرام، أما بعد فهذه خلاصه مسائل النحو لا بدّ من استحضارها للمبتدی لیکون وسیله علی تراکیب الالفاظ العربیه و استفسارها و اللّه المستعان، الکلمه لفظ موضوع مفرد و أنواعها اسم و فعل و حرف». و هو متن لطیف شرحه مزجا السید
زین العابدین الحسینی و فرغ من شرحه فی ربیع الثانی سنه 1130 و جعله تحفه لمجلس الشاه سلطان حسین الصفوی. نسخه الشرح فی مکتبه الشیخ الخلانی ببغداد.
أرجوزه تقرب من سته آلاف بیت من أول باب المعرب و المبنی الی آخر باب الحال، للحاج المیرزا ابی الفضل بن المیرزا ابی القاسم الکلانتری الطهرانی المولود سنه 1273 و المتوفی 1316 کما ذکره فی ترجمه نفسه المدرجه فی مقدمه طبع دیوانه ص ن.
ص: 290
رساله فارسیه فی أصول الدین، للمولی ابراهیم بن اسد اللّه بن محمود بن حسین بن شفیع اللاهجی البارودلشی، ألفها باسم السید محمد الخلخالی.
فی تاریخ الخطباء و الوعاظ فی الاسلام، فارسی فی مجلدات قدرت بعشر کما فی أول جزئه الاول المطبوع سنه 1367 و هو من حرف الالف، و هو تألیف الحاج الشیخ احمد ابن الحاج المولی محمد حسن بن آقا محمد جواد بن آقا محمد هادی بن احمد بن ادهم بن العلامه الاقا رضی الدین محمد القزوینی. ذکر نسبه کذلک فی ص 230 من المطبوع و ذکر أنه ولد فی ثالث صفر سنه 1314 و تعلم علی والده الواعظ المتوفی سنه 1351 و علی غیره الی سنه 1337 فتمحض للوعظ و الخطابه الی سنه تألیفه باصفهان و هی سنه 1367. و ذکر سائر تصانیفه، و توفی سنه 1371 علی ما جاء نانعیه من اصفهان.
لاعتماد السلطنه، من مآخذ «تحریم تنباکو».
للشیخ منصور بن محمد امین الدزفولی، و هو اخ العلامه الانصاری و القائم مقامه بعده، و له أیضا «الوصیه» کلاهما فی دزفول.
للسید صدر الدین ابن العلامه السید عبد الحسین شرف الدین. مطبوع، و له «هاشم و أمیه» أیضا مطبوع، و هو مدیر جریده «الساعه» التی تصدر فی بغداد. و مر «خلیفه الرسول» فارسی.
مر فی ج 2 ص 22 بعنوان «استدراک ما أغفله الخلیل».
لشهاب الترشیزی المیرزا عبد اللّه المتوفی سنه 1216 أو 1215. ترجمه «ریاض العارفین» ص 454.
ص: 291
للاگرامی الترک المعروف بالکاشی لکثره توقفه بکاشان. ترجمه النصرآبادی ص 295.
شرح للمنظومه الاصولیه الموسومه ب «الدرر البهیه» المنسوبه الی آیه اللّه بحر العلوم. للشیخ علی بن الشیخ حسن بن العلامه الشیخ علی الخاقانی النجفی، فرغ منه سنه 1368 و علیه تقریظ أستاده الحاج السید ابی القاسم الخوئی.
الذی ینقل عنه کثیرا الشیخ هلال الدین اسماعیل الخوئی فی مجموعته، و ذکر أحیانا أنه تألیف المیرزا محمد تقی.
لبعض الاصحاب ألفه بالفارسیه و ختمه ببعض العقائد و تجوید القرآن للسلطان محمد قلی قطب شاه بن ابراهیم قطب شاه المتوفی سنه 1020. قال فی خطبته «تیمن و اعتصام بنام خجسته فرجام آن علامی که تلاوت کلام مجید را صیقل دلها» عند السید شهاب الدین النجفی.
شرح فارسی لمنظومه اللآلی فی المنطق للحکیم السبزواری، شرحه الشیخ محمد کاظم بن محمد حسین المشهدی الشهیر بشانه چی. طبع فی المشهد الرضوی.
أحد الدواوین الاربعه لاشرف المراغی المذکور دیوانه فی ج 9 ص 78.
فی تذکره الشعراء. نقل عنه ترجمه الصائب التبریزی فی دانشمندان ص 225.
ص: 292
فی الادویه الرخیصه الکثیره الفائده المجربه، للحکیم محمد خیراندیش خان معاصر عالمگیر شاه، فارسی فی ثلاث مقالات و فی کل مقاله أبواب، ألفه سنه 1095. ذکرنا مختصره فی ج 7 ص 271. و فی الخطبه الصلاه علی ائمه الهدی و نور عین الزهراء المنزل فیهم «انما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس». و المؤسس أسس مستشفی کبیره مع معاصریه الحکیم عبد الرزاق النیسابوری و الحکیم عبد المجید الاصفهانی و المیرزا محمد علی البخاری و الحکیم محمد عادل و الحکیم محمد أعظم و بعض الاطباء الهندیین. و کتابه النسخه الموجوده بمدرسه السید البروجردی سنه 1196.
فی شرح دیوان «گلشن راز» نظم الشیخ الشبستری محمود بن عبد الکریم بن یحیی، شرحه نظما و نثرا السید محمد بن محمود الحسینی اللواسانی المتخلص بعصار فی سنه 1335، و طبع فی المشهد الرضوی فی مطبعه نور سنه 1355.
رأیت المطبوع الی ص 32 و قد طبع بنفقه رئیس الوزراء السابق محمود جم الذی هو من أحفاد الشبستری.
فی مدائح النبی و أهل بیته الامجاد باللغه الفصحی، للشیخ باقر بن الشیخ حبیب الخفاجی الحلی المولود بها سنه 1312 و الخطیب الشاعر نزیل الشنافیه. طبع سنه 1372 فی ستین صفحه.
تألیف فخر المحققین المیرزا محمد هادی بن المیرزا احمد شیخ الاسلام ابن المحقق المیرزا ابی القاسم الاصطهباناتی. طبع فی شیراز سنه 1370.
فارسی فی أعمال السنه. طبع فی مجلدین أحدهما لعمل شهر الصیام و الاخر لسائر الشهور مع امضاء الشیخ الحجه الحاج میرزا محمد الفیضی القمی.
ص: 293
فی أصول الدین. أوله:
در بحر علم اعلای علیم
گنج عدل حکم اقوای حکیم
«ثنای نامحدود مر خدای یکتائی را بود». فارسی فی اصول الدین الی المعاد مختصرا، قال المؤلف فی آخره:
سررشته نظام تمام است این کلام
سرچشمه قوام انام است این مقام
«و الحمد للّه خالق کل شی ء ... تمت رساله در بحر الحیاه فی صفر 1081». و له «چشمه خورشید» المذکور فی ج 5 ص 307 و «مصباح صباح» المذکور فی حرف المیم، و الثلاثه فی مجلد عندنا بقلم محمد حسین بن محمد شریف السبزواری مکتوب سنه 1082.
فی علم الکلام للسید ابی تراب بن ابی القاسم الموسوی الخوانساری النجفی المولود سنه 1271 و المتوفی بالنجف سنه 1346. ذکره الخیابانی فی «علماء معاصرین» ص 141.
للسید جعفر بن محمد بن جعفر بن العلامه السید راضی الاعرجی الکاظمی المتوفی بپشت کوه سنه 1332. ذکره فی «نفحه بغداد».
أرجوزه فی أصول الفقه فی مائتی بیت للسید هادی بن السید حسین الصائغ البحرانی نزیل المسیب و عالمها، ذکر أنه ولد سنه 1302.
أرجوزه فی النحو للشیخ محمد بن المولی عبد اللّه الهمدانی. أولها:
و بعد فالعبد الاثیم اللاهی
محمد هو ابن عبد اللّه
شرحها الناظم نفسه و سماه «الفوائد التقویه» و فرغ من الشرح سنه 1306. نسخه
ص: 294
بخط الشارح عند الشیخ احمد الصابری الهمدانی.
فی وفیات و ولادات العلماء من بعد القرون الثلاثه من الهجره الی عصر المؤلف، و هو الشیخ مرزوق (فرزدق- فی أنوار البدرین و هو تصحیف) ابن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن حسین الشویکی البحرانی. أوله «الحمد للّه الذی هدانا للتمسک بالعروه الوثقی و الحبل المتین و نظمنا فی سلک ولاء الائمه المعصومین». رتبه علی مقدمه فی بیان الفرقه الناجیه و فضل العلماء و الشیعه، و عشره فصول أولها فی من مات بعد الثلاثمائه من الهجره و العاشر فی من مات بعد الالف و المائتین، و فرغ منه سنه 1214.
و النسخه موقوفه مدرسه السید البروجردی و استنسخت منها نسخه کتبها لی السید محمد الجزائری.
ینقل عنه السید محمود الامامی الاصفهانی المعاصر فی کتابه عن الدره هذه و یقول انه تألیف العلامه الحاج میرزا یحیی ابن المیرزا محمد شفیع الاصفهانی، و نقل المیرزا یحیی فی کتابه هذا حدیث صحیفه فاطمه سلام اللّه علیها عن کتاب ظن أنه تألیف المفید «ره» و ذکر ما یرویه مؤلفه عن محمد بن هارون التلعکبری.
نظم تهذیب المنطق، للشیخ فرج بن الحسن آل عمران القطیفی، نظمها فی النجف سنه 1357 فی ألف و مائتی بیت، أولها:
الحمد للّه الذی حبانا
العقل و المنطق و البیانا
فی نظم الطهاره و الصلاه من اللمعه الدمشقیه، للشیخ فرج بن الحسن آل عمران القطیفی، نظمها سنه 1358، أولها:
احمد ربی منشئ العوالم
مصلیا علی الرسول الخاتم
للعلامه ضیاء الدین السید هادی بن ابراهیم
ص: 295
ابن علی بن المرتضی بن الفضل الوزیری المولود سنه 758 و المتوفی سنه 822. ذکر تصانیفه مع ترجمته و تاریخه فی مطلع البدور، أوله:
الحمد للّه بارئ الروح و النسم
و خالق الخلق المختص بالقدم
ثم الصلاه علی أعلی الوری شرفا
و اکرم الناس من عرب و من عجم
و آله الساده الاطهار ما ذکرت
أمن تذکر جیران بذی سلم
الی قوله:
هذا و مذهبنا أن الامام عقیب
المصطفی حیدر الابطال و البهم
الی قوله:
و قال فیه رسول اللّه سیدنا
یوم الغدیر بخم یوم حجهم
من کنت مولاه أی أولی به فعلی
أولی به و هو مولاهم بکلهم
الی قوله:
فهو الخلیفه بعد المصطفی و له
فضل التقدم لم یسجد الی صنم
الی سبعه و ثلاثمائه بیت. تاریخ کتابه النسخه الموجوده 25 صفر سنه 1063.
و الرصاص هو الشیخ العالم بهاء الدین احمد بن الحسن الرصاص الذی هو من مشایخ الفقیه حمید مؤلف «الحدائق الوردیه»، روی ما سمعه منه فی الحدائق معبرا عنه بشیخنا، و قد سمع مؤلف الحدائق عن بعض مشایخه فی سنه 610.
للسید جعفر بن محمد بن جعفر الاعرجی النسابه.
ذکره فی کتابه «نفحه بغداد» و ذکر فیه أن العتیق الفرس النجیب الطرفین، و الهجین نجیب الاب، و المغرف نجیب الام، و البرذون غیر نجیب الطرفین. و ذکر أیضا لنفسه منظومه فی أسماء الخیل، و ذکر أیضا «الزبده من دره القماس».
مرتب علی مقدمه فیها سموط و ثلاثه أنحاء، و عناوینه «دره، فیروزجه، لؤلؤه، زبرجده» و أمثال ذلک. نسخه تملکها الشیخ محمد مکی من ذریه الشهید فی سنه 1162 و أوصی لولده بهاء الدین محمد بحفظ هذا الکتاب و درسه و تدریسه، رأیتها فی
ص: 296
کتب السید خلیفه.
للمیرزا سنکلاخ الخراسانی المتوفی سنه 1294 مؤلف «برج زواهر». أوله «این فقرات صورت أرقامی است که در اوقات سیر و سیاحت اقالیم برشته ترقیم کشیده». فرغ منه فی مصر سنه 1272. عند السید شهاب الدین کما کتب الینا.
من مثنویات میر الکرمانی، مدرج فی أول دیوانه الموجود عند الاقا مرتضی النجم آبادی بطهران.
ذکرته فی ج 8 ص 118 نقلا عن الشیخ علی السبط ثم اطلعت علی نسخته الموجوده عند السید شهاب الدین بقم، اسمه «درر الاسرار فی تعداد أمه النبی المختار» فیه تمام الملل و النحل الاسلامیه مع الرد علی بعض الفرق الباطله، ألفه المولی عباس بن حیدر القمی و فرغ منه فی 26 شوال سنه 1069، رتبه علی مقدمه و أربعه فصول و خاتمه، و لعله بخط المؤلف و هو مما ألف فی انتصار المیر لوحی.
للشیخ هلال الدین اسماعیل الخوئی، نقل عنه فی مجموعته الموجوده بخطه عند الشیخ محمد علی یعقوب. ذکر فی حرف الالف منه ترجمه اسماعیل الجوهری مؤلف الصحاح، و فیه ترجمه الشیخ البهائی و السید الرضی و عمار بن یاسر و علی بن رئاب و ابن سینا.
للسید محمد صادق بن السید حسن بن ابراهیم آل بحر العلوم المولود حدود سنه 1315.
للشیخ غالب بن قعود بن صالح الحویزی المتوفی سنه 1317. أوله «الحمد للّه ذی الجلال و الاکرام و الهدایه و الانعام». مجلده الاول
ص: 297
ینتهی الی الامامه العامه و الثانی یشرع فی تعیین الامام و الامامه الخاصه و ینتهی الی انواع عذاب القیامه و هو اکبر من المجلد الاول، کلاهما بخط المؤلف. من غیر تاریخ عند أحفاده.
للسید مهدی بن حیدر الصفوی الکشمیری المتوفی سنه 1309. طبع سنه 1370 و هو فارسی و طبع معه ترجمته بالاردویه.
اسم للاراجیز الثلاثه «دره الصدف» و «الدره الثمینه» و «الدره الیتیمه» المذکوره فی الاصل ج 8 ص 116 کلها للشیخ فرج آل عمران القطیفی.
للحاج الشیخ محمد تقی بن الآخوند المولی محمد الآملی الطهرانی، حاشیه علی شرح المنظومه السبزواریه. طبع سنه 1370.
علیه السلام، للشیخ محمد ابن الشیخ حسن ابن العلامه الشیخ علی الخاقانی النجفی المعاصر نزیل مشهد القاسم، رتبه علی مقدمه فیها أمران ثم ثلاث درر و خاتمه. رأیت النسخه بخط المؤلف.
فیه منتخبات من الکتب فی بعض الأسرار و العلوم الغریبه، للسید حسن بن الحسین بن اسماعیل بن مرتضی الحسینی الیزدی المتوفی سنه 1338. أوله «الحمد للّه الذی تحیرت العقول فی کنه ذاته». رأیته بخطه فی المسوده عند ولده.
للسید محمد باقر بن السید مرتضی بن السید علی الموسوی الموحد الابطحی الاصفهانی المولود سنه 1347. طبع سنه تألیفه 1374.
فی شرح اللمعه الدمشقیه، للشیخ حسین بن احمد بن محمد آل سمیسم اللامی النجفی المتوفی سنه 1340، فی عده مجلدات شرع
ص: 298
فیها فی رابع ربیع الاول سنه 1325 و فرغ منها فی 14 جمادی الاولی سنه 1327. عند ولده الشیخ علی سمیسم بالنجف الاشرف.
أو علم البیان، للسید علی رضا ابن السید الریحان الحسینی الحسنی الیزدی مؤلف «آیینه دانشوران».
فی شرح «قطر الندی» للسید جعفر بن محمد بن جعفر بن السید راضی الاعرجی الکاظمی المتوفی بپشت کوه سنه 1332.
للخطیب الشهیر الملا داود ابن الشیخ سلیمان الکعبی المولود فی الدورق سنه 1313. هو شرح لثمانیه فصول من «الدرر الغرویه» نظم السید صالح القزوینی من فضل السجاد الی العسکری علیهم السلام. طبع فی اربعه أجزاء سنه 1371. و أشرنا الی دیوانه مجملا فی ج 9 ص 317 و ذکرنا «الدرر الغرویه» فی ج 8 ص 128.
للمولی علی محمد بن محمد حسین المحله نوی المنجم الاصفهانی المولود سنه 1215 و المتوفی 1293. استمد منه سرتیب مهندس فی کتاب «معرفه القبله» کما ذکره فی ص 2.
نقل عنه فی «مناقب مرتضوی» وجه تسمیه الامیر علیه السلام بأسد اللّه الغالب و عنه نقل فی «الکوکب الدری» ص 55.
للعارف نجیب الدین رضا المتخلص فی شعره بنجیب و المتوفی سنه 1075.
للسید حسین بن نصر اللّه عرب باغی المتوفی سنه 1369. طبع فی حیاته.
ص: 299
للمولی محمد رضا بن محمد صادق بن المولی مقصود علی المجلسی. هو ابن عم العلامه المجلسی و المجاز عنه و عن والده التقی. ألفه سنه 1069، و النسخه بخطه علیها اجازته لتلمیذه المولی محمد نسیم التبریزی.
للمولی ابی القاسم ابن المولی أسد اللّه بن علی محمد القزوینی الدیزجی الزنجانی المتوفی بها سنه 1335. شرع فیه فی جمادی الاولی سنه 1303، و هو من تقریرات أبحاث أستاده آیه اللّه الفاضل الشرابیانی، و عناوینه «دفینه- دفینه» من أول مبحث الصحیح و الأعم الی أواخر مقدمه الواجب. و قد وقفه مع سائر تصانیفه ولده الارشد الشیخ صدر الدین محمد حسین سنه 1335 بعد وفاه المؤلف. ترجمه فی «مشاهیر زنجان» ص 38.
فی ذکر مسافرات المؤلف الی البلاد، للمولی حسین بن ابی الحسن الدزفولی المتوفی سنه 1347، مؤلف «مخزن الدرر» المطبوع سنه 1304. ذکره ولده المیرزا ابو الحسن المتخلص بتجلی.
فی أصول الفقه و قد ذکرناه فی ج 8 ص 233 بعنوان «دقائق الاصول»، للمولی عبد الرحیم بن عبد الرحمن الکرمانشاهی. أوله «الحمد للّه الذی أرشدنا الی دقائق اشارات فصول القوانین». فرغ منه سنه 1274، و کتبه الشیخ محمد حسین بن محمد جعفر السرابی أوان اقامته بکرمانشاه فی نفس السنه لنفسه فی ثمانیه عشر یوما.
موجود فی کتب السید محمد مولانا بتبریز عند حفیده السید ابی الحسن بن علی بن محمد مولانا.
فارسی فی اثبات الخلافه بلا فصل، للسید المولوی عمار علی بن نظام علی السونی پتی الهندی المولود سنه 1244 و المتوفی 1304. ذکر فی ترجمته فی
ص: 300
«تذکره بی بها» ص 224.
لابی سعید احمد بن محمد بن عبد الجلیل السجزی مؤلف «جامع شاهی» الموجود فی المکتبه الرضویه و المشتمل علی اثنی عشر کتابا و مقاله و رساله، و منها الدلائل هذا، ذکر فی اوله أنه ألفه بعد ما رأی کتاب «الاوائل فی صناعه النجوم».
فی بعض أعمال الیوم و اللیله و آداب صلاه جعفر و صلاه اللیل و أجوبه بعض المسائل الفقهیه و غیرها، للسید علوی بن السید حسین بن السید سلیمان بن السید حسین بن السید عبد القاهر بن السید حسین التوبلی البحرانی المولود حدود سنه 1280 و المتوفی نیف و أربعین بعد الالف و الثلاثمائه. طبع فی النجف سنه 1370.
فی المراثی للآخوند المولی محمد باقر «ره»، توجد نسخه منه فی مکتبه الحاج مولی باقر التستری الذی توفی سنه 1327. ذکره مع «دوازده بند» للمحتشم و لعل مراده ...
فارسی طبع فی بمبئی سنه 1329، و هو تألیف الخطیب الواعظ الشهیر الحاج الشیخ محمد بن اسماعیل الیزدی الحائر مؤلف «تباشیر المحرورین» فی سنه 1328. و یظهر من ص 104 أنه ألفه حدود سنه 1322، و فی آخره ترجمه حاله و أنه کان فی طهران و تشرف الی کربلا سنه 1312 و لقبه الشهرستانی بصدر الواعظین. بقی فی کربلا الی أن توفی بها 26 رجب 1327 کما فی آخر المطبوع مع سائر تصانیفه.
قصه فارسیه للمولی حسین بن ابی الحسن الواعظ الشاعر المتخلص بخطیر
ص: 301
الدزفولی المتوفی سنه 1347. ذکره ابنه المیرزا ابو الحسن المتخلص بتجلی.
نظمه الوزیر الکبیر المیر محمود پیرلاس وزیر الشاه سلطان حسین میرزا بایقرا فی هراه. ترجمه «مجالس النفائس» و أورد مطلع غزله فی ص 287.
هو المقاله الاولی من «سه مقاله مخصوص» فارسی للمیرزا علی مخصوص الملقب بکاتب الخاقان ابن المرحوم المیرزا حسین خان المستوفی و الملقب بکاتب السلطان و المتخلص بمخصوص أیضا. طبع سنه 1365 و طبع فی آخره «فلسفه أخلاق» الذی الفه سنه 1353 و لکن علیه فی الطبع اشتباها اسم المقاله الثانیه و هو «دریچه اخلاق» و ذکرناه بهذا العنوان فی ج 8 ص 148، لکن الصحیح: 1 دیباچه اخلاق، 2 دریچه اخلاق، 3 سراچه اخلاق. طبع الاول سنه 1365 و الثانی 1369 و الثالث مخطوط.
فی الرد علی «الاسلام و الرجعه» للشیخ حسن بن الحسین السردرودی المولود سنه 1306، أثبت فیه خیانات المؤلف السنکلجی فی أسانید الاحادیث و أقام الدلیل علی اعتبار احادیث الرجعه المذکوره فی ثالث عشر بحار الانوار و أسانیدها بما یظهر منه تبحره فی معرفه الرجال. و هو کتاب کبیر مستنسخ عنه، و للمؤلف «ترجمه العلیاری» المذکوره فی ج 4 ص 161.
الملقب بشیخ العجم، هو بلسان أهل مازندران و لغتهم الدارجه. اکثر النقل عنه المولی علی العلوی فی «تذکره العرفاء» المؤلف قبل سنه 1250.
للمولی حسین بن محمد بن علی بن رشید الدزفولی المولود سنه 1290 و المتوفی لیله الاثنین 9 صفر 1362، ذکر ولده المولی علی محمد أنه أربعمائه
ص: 302
بیت فی المناقب و المراثی و المواعظ جمعها و کتب لها مقدمه بقلمه و فرغ منه ثانی شوال سنه 1366. و رثاه ولده بأبیات بیت التاریخ قوله:
چونکه غفران خدا بد شاملش
سال فوت او ز (الغفران) بجو
(1362)
للشیخ عبد الرحمن اللرستانی المتخلص بحیرت نزیل خرم آباد المتوفی 17 رجب سنه 1355. ذکره السید احمد الحسینی الزنجانی المعاصر.
للمولی نجم الدین سکندر الاملی، کان مسافرا الی الهند سنه 1050 و ألف جمله من تصانیفه هناک، و فی دیوانه القصائد و الغزلیات یتخلص فیها «سکندر» و فی شعره العربی «اسکندر» بالالف، أول دیوانه:
الهی سینه ام پرسوز گردان
دلم از عشق و درد اندوز گردان
ستایش را برویم باز کن در
درونم را جرس در خویش آور
و من شعره العربی:
مات اسکندر و لم یدر الممات
صار خضرا من شؤنات الحیاه
و النسخه رأیتها سنه 1380 فی مکتبه المحدث الارموی بطهران.
مدائح و مراثی، لاقا محمد باقر البروجردی المتخلص بصامت. طبع مکررا منها الطبع الثالث فی سنه 1361 لاخوان کتابجی.
فی بعض أدعیه الاسابیع و الشهور، للمولی یحیی بن محمد باقر بن یحیی المراغی، فارسی مرتب علی ثمانیه أبواب و خاتمه. أوله «الحمد للّه الذی جعل الدعاء وسیله للطالبین و نور بقبوله قلوب ...». و النسخه بقلم محمد حسین بن مقیم کتبها یوم الخمیس 20 ربیع الثانی سنه 1220 عند السید محمد حسین الشهشهانی نزیل طهران.
ص: 303
رساله عملیه فارسیه فی الفقه، مجلدان من العبادات و بعض المعاملات طبع سنه 1344، للسید محمد تقی بن السید مرتضی بن علی نقی بن علی رضا بن السید حسین الموسوی الخلخالی الاردبیلی المتوفی 29 ذی القعده سنه 1362.
و طبع له «شجره التقوی» أیضا رساله عملیه صغیره.
للسید محمد علی بن زین العابدین الحسینی العلوی العلویجه ای الاصفهانی المولود سنه 1292 و المتوفی 1348 فی 270 صفحه فی شرح أحواله و تواریخ مهمه الی یوم وفاته ثالث شعبان 1348. ذکره ولده الفاضل السید علی المولود سنه 1333.
هو الشیخ علی ابو الحسن بن الحسن بن مهدی بن کاظم بن علی بن عبد اللّه بن مهدی الخنیزی القطیفی المولود 9 شوال 1291 و المتوفی 21 ذی القعده 1363. ألفه الشیخ عبد اللّه بن الامام الخنیزی علی ابو الحسن سنه 1368 و طبع سنه 1370 و له یومئذ عشرون سنه لانه ولد سنه 1350. طبع بعنوان «أضواء من حیاه ابی» مع مقدمه أخیه الشیخ عبد الحمید الخنیزی المولود سنه 1335، و ثالث الاخوین الشیخ محمد سعید الخنیزی المولود سنه 1343، و الثلاثه کلهم شعراء طبع شعرهم فی الذکری.
فیما یتعلق بأحواله من الولاده الی الشهاده، للسید قاسم ابن الحسن الشبری الخطیب الموسوی النجفی المولود سنه 1346. رأیته بخطه.
هو الشیخ علی ابو عبد الکریم بن حسن بن علی بن المحسن ابن الحسن بن مهدی بن کاظم بن علی بن عبد اللّه بن مهدی الخنیزی، ولد سنه 1285 و توفی لیله الثلاثاء ثالث صفر 1362، ألفه الشیخ عبد اللّه بن الامام الخنیزی الشیخ علی
ص: 304
ابو الحسن و فرغ منه سنه 1371 و طبع سنه 1373 و أهداه الی والده الامام الخنیزی، و مقدمته للشیخ عبد الحمید الخطی و طبع فی تأبینه ذکری الشیخ عبد اللّه السبیتی العاملی و کلمه عبد الحمید الخطی و رثاه الشیخ فرج آل عمران القطیفی.
لجابر بن حیان الصوفی المتوفی سنه 200. یوجد مع خمسه من کتبه الکیمیاویه فی مجلد بمکتبه المجلس: الاسرب، القلعی، النحاس، الفضه، الخارصینی.
اسمه «کتاب الربیع» و هو لغرس النعمه بن هلال، ذکرناه فی حرف الراء.
للفاضل المعاصر الاقا محمد ابن العلامه المولی محمد علی الخوانساری. کلمات قصار و جمل حکمیه أخلاقیه، فرغ منه سنه 1331 و تاریخ کتابه النسخه 1333. رأیت النسخه فی کتب الشیخ مهدی یعقوب أخ الخطیب الشیخ محمد علی یعقوب النجفی.
منتخب صغیر من کتاب «الاصفهان من تاریخ اصفهان» للحاج المیر سید علی المعروف بجناب المذکور فی ج 3 ص 233. طبع فی قطع صغیر بعد وفاه المؤلف فی مطبعه الاتحاد باصفهان، و فیه ذکر سته عشر مکانا من اماکن هذه المدینه و بیان خصوصیات تلک الامکنه مثل: مسجد شاه، میدان شاه، مسجد شیخ، عالی قاپو، مسجد جامع، زاینده رود، چهل ستون، مدرسه چهار باغ، و غیر ذلک.
للمولی نصیر بن زین العابدین الرشتی من علماء جیلان و توفی حدود سنه 1270. و هو تعلیقات علی «منهج المقال» دونها بخطه فی مجلد. نسخه خطه عند حفید ولده العلامه المیرزا محمد علی بن نصیر الچهاردهی النجفی، و هو مرتضی بن محمد بن
ص: 305
محمد علی کما حدثنی به و قد فاتنی ذکره فی کتابی «مصفی المقال».
تاریخ عام، للسید میرزا حسن ابن السید علی ابن السید صادق ابن السید رضا القزوینی النجفی المولود سنه 1318 و نزیل شریعه الکوفه مع والده سنه 1325، اشتغل علی والده و غیره و برع فی الخطابه و له مجالس فی الکوفه الی أن توفی لیله الفطر من سنه 1358 و حمل علی الاکتاف الی النجف. النسخه بخطه عند أخیه السید ضیاء الدین ابن السید علی.
توفی والده بعد ذهاب بصره سنه 1365 و حمل علی الاکتاف أیضا الی النجف، و مر له «قانون الولاه».
فارسی فی العقائد، للسید المیر محمد هاشم بن المیر عبد اللّه الموسوی المرندی الخوئی المتوفی بتبریز سنه 1358. طبع فی تبریز.
فارسی کبیر مرتب علی اشکال الرمل، و یذکر عند بیان کل مطلب «اللّه أعلم بالذات». النسخه ناقصه فی مدرسه السید البروجردی بالنجف الأشرف.
و الاوضاع السیاسیه الایرانیه.
أو «زندگانی حضرت خلیل علیه السلام» تألیف السید مهدی ابن السید فضل اللّه الحسینی الحجازی الشهرقبائی القمشهی المولود سنه 1343.
للمولی عبد الرسول المدنی ابن محمد الکاشانی، فی خمس مجلدات کما ذکر فی فهرس تصانیفه.
للشیخ محمد بن علی بن الحسین الرازی
ص: 306
الکاشانی الاصل نزیل عبد العظیم مؤلف «التقوی» و «برهان ما» و «آثار الحجه» و غیر ذلک، و التضمین للسید محمد حسن آل طیب التستری، أوله:
أحمد ربی اللّه خیر مالک
حمدا ینجینی من المهالک
ثم أصلی متوالیا علی
محمد خیر نبی أرسلا
و أول الشرح «الحمد للّه رب العالمین» شرع فیه سنه 1368 و فرغ منه 19 صفر سنه 1370.
فارسی روحی مهیج لشوق المشتاقین و ملوع للوعه المتعطشین، مشتمل علی مناجاه العارفین و الائمه الصادقین علیهم السلام، للعالم العارف الحکیم المولی علی قلی خان بن قرچغای خان مؤلف «خزائن جواهر القرآن» و «شرح اثولوجیا» و «احیاء الحکمه» و «سبعه سماویه» و غیرها. أوله «الحمد للّه رب العالمین و حبیب العارفین و اله المشتاقین». مرتب علی مقدمه و أربع زبورات و خاتمه: الزبور الاول فی مناجاه العارفین من الائمه الصادقین علیهم السلام، الزبور الثانی فی الاحادیث القدسیه فی أحوال العارفین، الزبور الثالث فی أحادیث المعصومین فی أحوال العاشقین و العارفین، الزبور الرابع فی المواعظ و الحکم الهادیه الی طریق الحق و الیقین، و الخاتمه فی کیفیه سلوک العارفین.
رأیت النسخه فی قم عند الحجه السید مصطفی بن السید احمد الصفائی الخونساری، و هی بقلم مراد ترکمان و علیها حواشی کثیره من المصنف و الحاقات بقلم المصنف، و قد قوبلت مع مصنفها کما صرح بذلک فی آخرها. و ملحق بها کتاب «سبعه سماویه» لهذا المؤلف الذی فرغ منه سنه 1069 و استنسخ 1070 کما یأتی.
فارسی فی تعلیقات سبعه حکمیه، للمولی علی قلی بن قرچغای خان المذکور، ملحق بآخر نسخه کتابه «زبور العارفین» المذکور آنفا. أوله «الحمد للّه و الصلاه علی رسول اللّه و علی أهل بیت رسول الله». ألفه فی شهر رمضان سنه 1069.
بقلم ابن اخ المصنف محمد کاظم بن محمد علی بن قرچغای خان، فرغ من نسخه أوائل
ص: 307
شهر رجب سنه 1070.
لجابر بن حیان الصوفی، مرتب علی سبعین رساله لکل منها عنوان:
المنی، الهدی، النعوت، الصفات، اللاهوت. عند السید محمد الجزائری.
22 ذی القعده 1331- 22 ذی القعده 1332. للسید احمد بن عنایه اللّه الحسینی الزنجانی کما حدثنی به العالم المصنف المقیم للجماعه فی الصحن العتیق بقم.
للحکیم العارف علی قلی بن قرچغای خان مؤلف «خزائن جواهر القرآن» الذی أحال فیه الی سائر تصانیفه و منها هذا الشرح.
البغدادیه الهائیه المعروفه، للسید هادی بن السید حسین الحسینی الصائغ. موجود عند ورثته.
تألیف الشیخ البهائی، للسید هادی بن السید حسین الحسینی الصائغ کما ذکره فی فهرس تصانیفه بخطه الموجود عندی. و النسخه أیضا عند ورثته.
للفاضل محمد رضا بن الشیخ محمد علی ابن الشیخ غالب الحویزی العامری المولود سنه 1340، مرتب علی مقدمه فی الاشکال الاربعه مختصرا ثم شرح الضابطه الموجوده فی بعض نسخ التهذیب. و له رساله فی «مبحث الاستثناء» و رساله فی «القواعد العربیه» و رساله فی «المعنی الحرفی» کلها بخطه عنده، و «شرح الکفایه» جزؤه الاول مسوده.
کتب فیه للحکیم شرف الدین حسن الملقب بالشفائی المعاصر للشیخ بهاء
ص: 308
الدین العاملی و صاحب دیوان «شکر المذاقین»، ذکره فی الریاض. و لیس هو صاحب «قرابادین الشفائی» و ان احتمله فی الریاض.
من عدم جواز الصلاه فیه و غیره، للشیخ محمد صالح المازندرانی نزیل سمنان. طبع بایران سنه 1381.
شرح وصیه أمیر المؤمنین علیه السلام لابنه الحسن التی أوله «من الوالد الفانی»، للسید حسن بن علی بن الحسن الحسینی النجفی الخطیب الشهیر بقبّانچی المولود سنه 1328. شرع فیه 21 شوال سنه 1358 و طبع بالنجف.
للشیخ باقر بن الشیخ حسین المقدس ابن یوسف الهروی الخراسانی مجاور المشهد المقدس. رأیته بخطه عنده.
للشیخ محمد رضا الطبسی، ألفه سنه 1374.
کتب فیه للقاضی ابی محمد الحسن بن اسحاق بن عبید الرازی، یرویها عن مؤلفه الشیخ عبید اللّه بن شمس الاسلام الحسن والد الشیخ منتجب الدین.
أوله «شکر و سپاس خدائی را که آفریننده جهان است و داننده آشکار و نهان است». طبع منه الی آخر الصوم. نسخته المخطوطه عند السید محمد المشکاه فی 92 صفحه. یحیل فیه فی ص 200 من المطبوع الی «المصباح الکبیر» لشیخ الطائفه و «نزهه الزاهد».
خطب الخطیب الایرانی المعروف راشد من اللیله الخامسه حتی
ص: 309
الثانیه عشره من شهر محرم سنه 1377. مطبوع.
للحاج السید محمد بن السید أسد اللّه بن السید عباس الحسینی الاشکوری النجفی المولود بها فی شهر ذی الحجه سنه 1320 نزیل مشهد الرضا. فی دفترین مسوده غیر مبیضه.
فی الادعیه الوارده لدفع الخطرات و النظرات، لعلم الهدی محمد ابن المحدث محمد محسن الفیض الکاشانی أوله «سپاس حق شناس و ستایش نیایش أساس» فی کتب السید محمد المشکاه بطهران.
للشیخ عبد الرحیم بن محمد یونس الدماوندی العارف الحکیم، حکی فی أواخره بعض ما ذکر فی بیان مرادات أمیر المؤمنین علیه السلام فی خطبه البیان الی أن قال: و بما بیناه لک شرح الشیخ العالم الربانی ابن شهرآشوب المازندرانی فی شرح خطبه البیان و قریب منه ذهب محمد الشهرستانی فی شرحه للخطبه، و کثیر من الناس لقله تدبرهم قالوا انها لیست منه علیه السلام- انتهی.
أقول: یظهر منه أن لابن شهرآشوب المتوفی سنه 588 شرح لخطبه البیان، و کذلک یظهر منه أن للشیخ ابی الفتح محمد بن عبد الکریم الشهرستانی المتوفی سنه 548 شرح لخطبه البیان وفاتنا ذکرهما فی الشروح.
و مر لهذا الشارح رساله فی حدوث العالم التی فرغ من تألیفها یوم الخمیس السابع من شهر صفر سنه 1137، و الرسالتان رأیتهما فی طهران سنه 1380 بخط واحد کتابتهما سنه 1269.
و تلخیص فضائل الامیر علیه السلام. ینقل عنه الشیخ هاشم بن محمد فی «مصباح الانوار» قول النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم لفاطمه علیها السلام «أ لا ترضین أن اللّه اختار من أهل الارض رجلین أبیک و زوجک».
ص: 310
تألیف الشیخ المفید محمد بن محمد بن النعمان التلعکبری البغدادی. ذکره النجاشی فی رجاله.
لابن درستویه، و هو ابو محمد عبد اللّه بن جعفر بن محمد المرزبان بن درستویه الفارسی الفسوی النحوی، من أئمه علم النحو و کان یتعصب للنحویین البصریین، ولد سنه 258 و توفی سنه 347 أو 346. طبع بهذا العنوان فی المطبعه الکاثولیکیه ببیروت کما فی بعض الفهارس.
هو «مسند الرضا» أو «صحیفه الرضا علیه السلام» بروایه الشیخ الطبرسی. طبع مع «نثر اللآلی» و «طب الائمه» بأمر الآیه البروجردی و تصحیح الشیخ ابی الحسن الشعرانی و مباشره کوشانپور سنه 1377.
فی العقائد مختصرا، للشیخ جعفر بن محمد بن عبد اللّه بن احمد ابن [...] الستری المولود بالعوّامیه سنه 1281 و المتوفی سنه [...]. أوله «الحمد للّه خالق السماوات و الارضین ... فلیعلم الاخ الموفق الحاج ضیف ابو ذیب أن حال الاعتقادات مختلفه». شرحه تلمیذه السید مهدی الغریفی بکتابه «الرق المنشور» کما ذکر فی ج 11 ص 246.
مر متنه الذی هو للسید جعفر الدارابی المعروف بالکشفی، و الشرح للسید مهدی الطبیب المعروف بالشهرستانی الحائری ابن السید خلیل الموسوی الحسینی المولود حدود سنه 1250 و المتوفی بالحائر سنه 1318 عن قرب سبعین سنه. و الشرح کمتنه عربی یوجد بخط مؤلفه عند السید محمد علی هبه الدین الحسینی الشهرستانی.
ص: 311
لابی منصور عمید الرؤساء هبه اللّه بن حامد المتوفی سنه 610. مذکور فی أمل الآمل.
لابی سهل البغدادی، ینقل عنه المجلسی فی «بحار الأنوار» و قال فی وصفه: و هو مشهور و مشتمل علی أجوبه شریفه.
فی الامامه ملیح الوضع مسأله و قلبها و عکسها، للشیخ الأقدم الفقیه المتکلم ابی محمد الحسن بن علی بن ابی عقیل العمانی شیخ جعفر بن قولویه. قال النجاشی: قرأته علی شیخنا ابی عبد اللّه رحمه اللّه. ثم وصفه بما مر من قوله: ملیح الوضع- الخ.
فی مجلدین، تألیف العلامه السید احمد ابن السید محمد رضا بن السید احمد بن محمد رضا الحسینی الخوانساری المولود بها سنه 1287 فی سنه المجاعه و المتوفی بها 14 ذی القعده سنه 1359 و دفن بمقبرته فی خوانسار. رأیت المجلدین بخطه عند ولده العلامه السید مصطفی الخوانساری الملقب بصفائی نزیل قم. فالمجلد الاول فی الکتب المبدوه بحرف الالف، و له خاتمه ذات فوائد، و منها ذکر خصوص الاصول، و منها ذکر الکتب المؤلفه فی خصوص الرجال، و فرغ من هذا المجلد فی ثانی شعبان سنه 1359. و المجلد الثانی من حرف الباء الموحده الی آخر الحروف، و کل أبوابه ناقصه.
فقه فارسی تام غیر الحج، استدلالی عناوینه «کفایه- کفایه» فی ثلاث مجلدات. للسید جعفر بن ابی اسحاق الموسوی الدارابی الاصطهباناتی الشهیر بکشفی المتوفی سنه 1267. أوله «بسم اللّه و الحمد للّه و الصلاه علی رسول اللّه و آله ال اللّه». ألفه بالتماس محمد تقی میرزا ابن فتحعلی شاه. و النسخه بقلم ولده السید
ص: 312
مصطفی بن جعفر فرغ من کتابتها لنفسه سنه 1277.
لبعض الحکماء. أوله «الحمد للّه الذی کرّم نوع الانسان علی سائر المخلوقات کما فضّل الحجر المکرّم علی جمیع ما تولد من العنصریات و شرّف بعض ذلک النوع علی ملائکه الارض و السماوات کما خص بعض الاحجار علی البعض الأخر بزیاده الصفات و الصلاه علی صاحب المعجزات الظاهرات و علی عنصر الأئمه السادات و علی آلهما أولی الکرامات البینات صلاه تعاقب الآنات». رأیت نسخه بخط العالم العارف المولی علی اکبر الکرمانشاهی مؤلف «العجب العجاب» کتبها سنه 1267.
لنور الدین الاخباری، لقبه «الحقائق القدسیه» کما مر فی ج 7 ص 35.
علیه السلام، ینقل عنه المحدث السید نعمه اللّه الجزائری فی کتابه «ریاض الأبرار فی مناقب الائمه الاطهار» عده مواضع منه فی المجلد الثالث المخصوص بمناقب الحجه علیه السلام، فقال: روی صاحب کتاب المخفی فی مناقب المهدی مائه و عشره أحادیث من طرق رجال المذاهب الاربعه عن کتبهم مثل صحیح مسلم و غیره، و ینقل عنه البیاضی أیضا فی کتابه «الصراط المستقیم».
لابی عمرو ابن أخ السکری البصری. ذکره ابن شهرآشوب فی باب الکنی من «معالم العلماء».
للمولی مهدی بن المولی محسن الکرمانشاهی صاحب «شرح الشرائع» الذی علیه تقریض أستاده الشیخ محمد تقی الاصفهانی صاحب حاشیه المعالم. أوله
ص: 313
«الحمد للّه ذی المعارج الی أعلی المعارج بأعلی العوارج». و النسخه بخطه کانت عند حفیده الاقا محمد مهدی الکرمانشاهی.
للشیخ محمد امین زین الدین المعاصر. طبع فی النجف سنه 1374.
فی الکیمیاء، لجابر بن حیان، ذکره ابن الندیم فی الفهرست. أوله «الحمد للّه العلی القدیر ... اعلم أنا قد ألفنا فی هذه الصنعه کتبا کثیره و کتابنا هذا فی المفردات التی لا یحتاج معه الی غیره». نسخه منه فی المکتبه الآصفیه بخط جدید برقم (87) من الکیمیاء فی اثنتی عشره صفحه.
شرح لسبعین منقبه التی افتخر بها امیر المؤمنین علیه السلام علی الانصار و المهاجرین، و هی مرویه فی أبواب السبعین من کتاب «الخصال» للشیخ الصدوق. و هو فی أربع مجلدات. أوله «الحمد للّه رب العالمین الذی خص بالفخر محمد الطهر و جعله و أهل بیته شفعاء یوم الحشر، أما بعد فیقول العبد الجانی ...». فرغ من جزئه الاول غره محرم سنه 1316 و من الجزء الثالث فی 15 ربیع الثانی سنه 1325، و هما موجودان فی مکتبه الحاج محمد حسن الکتبی بالطویریج (الهندیه).
فی الکیمیاء، لجابر بن حیان. فی أوله «هذا کتاب أذکر فیه ترکیب المیاه و هو استخراج الدخان فی البخار ... و اعلم أن الطبائع الاربع هی الأرض و الماء و الهواء و النار و انک تزاوج بین الهواء و النار فیکونان شیئا واحدا مؤنثا ثم تزاوج الذکر و المؤنث ثم اطلب الولد شمسا أو قمرا فافهم». نسخته فی المکتبه الآصفیه برقم (26) من الکیمیاء، و هی فی ست صحائف.
فی الکیمیاء، لجابر بن حیان الصوفی الکوفی الطوسی المتوفی بها سنه
ص: 314
200. أوله «الحمد للّه رب العالمین و صلی اللّه علی محمد و آله و سلم ... و سمینا کتابنا المیزان ففیه جماع القول فی الموازین الشامله للطبائع الأربع الحراره و البروده فاعلتان و الرطوبه و الیبوسه منفعلتان» نسخه منه فی المکتبه الآصفیه برقم (59) من الکیمیاء فی ست صحائف.
ترجمه فارسیه عن أصلها الانگلیزی، للسید محمد علی داعی الاسلام.
طبع بالهند سنه 1332.
کتابان صغیر و کبیر ذکرهما ابن الندیم فی الفهرست، و هما فی الکیمیاء لجابر بن حیان الصوفی الکوفی المتوفی سنه 200.
أقول: الاول منهما موجود فی المکتبه الاصفیه برقم (59) من الکیمیاء. أوله «الحمد للّه علی ما وهب سبحانه و تعالی ... فانی مؤلف هذا الکتاب و أسمیه بعض الواحد لان کتابنا الواحد قد سبق فیه تفسیر أمر فرسمته بالواحد لان فیه تفسیر کتاب لا یخالطه فی معناه شی ء و سمیت هذا الکتاب الواحد لان فیه شیئا لا یخالطه شی ء».
فارسی فی أجوبه المسائل، للمولی احمد النراقی، ینقل فیه عن کتب والده و عن «کشف الغطاء» لاستاده، و هو فی مجلدین: أولهما فی الفروع التی سألها السلطان فتحعلی شاه القاجار و غیره، و ثانیهما فی بعض المسائل الاصولیه و حل بعض المشکلات. صرح باسم الکتاب فی أول المجلد الثانی منه. نسخه کتابتها سنه 1230 فی مکتبه أمیر المؤمنین علیه السلام بالنجف.
لابی ریحان محمد بن احمد البیرونی المتوفی بعد سنه 430 أو 440.
حکی فی «تذکره النوادر» عن المستشرق کرنکوی أن نسخه منه فی أروبا و فیه تصاویر و قد کتبت فی مدینه غزنه سنه 360(1). و الظاهر أنه غیر ما سیذکر له بعنوان «مقالید الهیئه».
ص: 315
ص: 316
“ الفهرس الموضوعی للکتب
“ فهرس أسماء المؤلفین
“ فهرس الاعلام المذکورین ضمنا
“ فهرس الامکنه و البقاع
ص: 317
ص: 318
آثار الاخیار (ترجمه تفسیر العسکری) 10
آیات جلی 17
آیات الحجه 17
آیات الظهور 18
آیه تطهیر 18
انیس المریدین و شمس المجالس 69
ایجاز التحریر فی آیه التطهیر 73
ایمان صادق 79
بحر العرفان فی تفسیر القرآن 85
بدیع البیان لمعانی القرآن 91
البرهان المتین 99
البسیط للواحدی 101
بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر 109
بیان الفرقان 116
تاج التراجم 122
تأویل آیه فاسألوا اهل الذکر 145
تأویل آیه فلا اقسم بمواقع النجوم 145
تأویل الآیات، لشرف الدین 145
تأویل الآیات، لناصر خسرو 145
التبیین فی شرح آیات المواعظ و البراهین 151
تحفه الاخوان 161
تحفه المحبین 172
تحقیق البیان فی تأویل القرآن 174
الترجمه الانیقه 191
ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن 192
ترجمه بعض سور القرآن 192
ترجمه القرآن 200
ترجمه مجمع البیان 202
تفسیر آقا محمد السنکلجی 214
تفسیر آی القرآن المنزله فی أمیر المؤمنین 214
تفسیر الآیات الباهره بأخبار العتره الطاهره 215
تفسیر آیه الکرسی 215
تفسیر آیه النور 215
تفسیر آیه و سیجنبها الاتقی، للجیلانی 216
تفسیر آیه و سیجنبها الاتقی؟ 216
تفسیر آیه یا ارض ابلعی ماءک 216
تفسیر ابی اسحاق 216
تفسیر أربع سور 216
تفسیر اهل البیت 216
تفسیر بعض الاصحاب 217
تفسیر تأویل الآیات 217
تفسیر تلمیذ علاء الدین 217
تفسیر جامع 217
تفسیر الرودآبادی 217
تفسیر ریحان 217
تفسیر سوره التوحید 218
تفسیر سوره الجمعه 218
تفسیر سوره الجمعه و المنافقین 218
تفسیر سوره الروم 218
تفسیر سوره نور 219
ص: 319
تفسیر سوره الفاتحه 219
تفسیر سوره الفتح 219
تفسیر سوره یوسف، للاشراقی 219
تفسیر سوره یوسف، للنجار 219
تفسیر سوره الفاتحه و الاخلاص 220
تفسیر السید محمد الرضوی 220
تفسیر طهور 220
تفسیر القطب اللاهجی 220
تفسیر کیوان 221
تفسیر مقابی 221
تفسیر محمد حسین النوری 221
تفسیر المولی رضا 221
تفسیر المولی عبد الاحد 222
تفسیر میرزا محمد الاخباری 222
تفسیر النوری 222
تکمله الصافی 231
تنبیه الواعظین و ایقاظ المفسرین 237
ثمره الفؤاد 246
جامع التأویل 247
جامع علوم القرآن 249
جلاء الجلالین 253
جمع الجمع 255
الحاوی لجمیع المعانی 268
حدود المعرفه 272
حقائق التفسیر 277
الاراءه فی علم التجوید و القراءه 36
أسرار الفرقان 45
بحر النور 87
بدایه الهدایه 89
برهان القاری فی تجوید کلام الباری 97
التجوید أو اصول التلاوه 155
تجوید القرآن، للتبریزی 155
تجوید اللسان فی تعلیم القرآن 155
التجوید المفید 155
تحفه شاهی 169
تحیه القراء 176
تقویم اللسان فی معرفه تجوید القرآن 230
أبواب الهدی 24
الانوار المسبله فی بعض خواص البسمله 62
الایقان فی الاوامر و النواهی التی فی القرآن 78
بدائع البیان فی جامع القرآن 88
براهین القرآن 94
البیان فی عدد آی القرآن 117
تبصره الاخوان فی بیان اکبریه القرآن 147
تبصره أولی الالباب فی بیان حجیه الکتاب 147
التبیان فی اعراب القرآن 150
التبیان فی جمله من المباحث المتعلقه بالقرآن 150
التبیان فی معانی القرآن 151
تحفه الخواص 165
ترتیب ترجمان القرآن 187
ترجمان القرآن 188
ترجمه اعجاز القرآن 191
ترجمه غرائب القرآن 200
تعلیمات قرآن 213
تنزیه التنزیل من التغییر و التبدیل 237
تنزیه التنزیل، للخسروانی 238
جواهر القرآن 263
جوهره البیان فی القول فی تحریف بعض آی القرآن 265
حد السارق 269
خطابات القرآن 287
خواص السور و الآیات القرآنیه 292
القول فی دلائل القرآن 311
من أشعه القرآن 314
ص: 320
ابواب الحکم 24
اصل، لمجهول 47
اصل، للانصاری 48
اصل، للحلبی 48
اصل، للمیثمی 48
اصل الاسلام 49
الامام، للطبری 55
الاوفی 71
باب الجنه 80
بدائع الانظار فی شرح جامع الاخبار 88
برکات المشهد المقدس 95
برهان الهدایه 99
بغیه المرتاح فی طلب الارتیاح فی شرح الاربعین الصحاح 105
بیان الاسرار 115
تحریر وسائل الشیعه 156
تحصیل الثمن فی حدیث حب الوطن 157
تحفه الاولیاء 162
تحفه السلطان 168
تحقیقات الفریقین حول حدیث الثقلین 176
ترجمه اربعین حدیثا نبویا 190
ترجمه حدیث مکارم الاسلام 195
ترجمه حدیث ارکان الاسلام 195
ترجمه حدیث اصل الاسلام 195
ترجمه حدیث حقوق الاسلام 195
ترجمه حدیث دعائم الاسلام 195
ترجمه حدیث محض الاسلام 195
ترجمه حدیث نواهی الاسلام 195
ترجمه سخنان محمد «ص» 198
ترجمه معانی الاخبار 203
ترجمه مکارم الاخلاق 203
ترجمه مواعظ روضه الوافی 203
ترجمه نثر اللآلی 204
التعقیبات علی الموضوعات 212
تنبیه الغافلین و منبه النائمین 236
ثلاث و أربعون حدیثا عن النبی 244
جواهر الآثار و جواز الابرار 261
جواهر الاخبار 261
الجواهر المقطعه 264
چهارده حدیث 266
الحاشیه علی اصول الکافی 267
الحبل المتین فی اربعین فضیله لامیر المؤمنین 268
الحواشی علی الاستبصار 282
الحواشی علی الوافی 285
خلاصه الرشاد 289
الدرر اللامعه فی الاحادیث الجامعه 298
کتاب ابی الجعد 311
اتحاف الاکابر باسناد الدفاتر 25
بلغه الرضا فی الاجازه لسیدنا الرضا 108
التحفه الحسینیه للحضره المحسنیه 164
تحفه المحدثین الی الشیخ زین العابدین 172
آخرت کی کهیتی 12
آیات التوحید 17
آیات جلی 17
آیات الحجه 17
آیات الظهور 18
آیه تطهیر 18
آیین جعفری 18
الائمه و الامه 20
الابطال فی رد البابیه 22
ابطال الاستدلال لاهل الزیغ و الضلال 22
ابطال الرکن الرابع 23
ص: 321
اتمام الحجه 25
اثبات امامه الائمه الاطهار 26
اثبات الوصایا 27
اثبات الوصایه 27
اجابه المضطرین 28
اجابه المضطرین فی الامامه 29
الاجناد الاثنی عشریه المحمدیه 29
الاحتجاج فی الکلام 30
أرجوزه فی الامامه 37
أرجوزه فی التوحید، للکاشانی 38
أرجوزه فی التوحید، لدمستانی 38
أرجوزه فی التوحید، للقدیحی 38
أرجوزه فی التوحید، للستری 38
أرجوزه فی العقائد 40
الارجوزه المنجبه فی الکلام 41
ارغام الکفره 42
ارمغان معارف 42
اصل مسلم 49
اصول دین و میراث 50
ألفین فضیله لعلی 55
الامام، لابی الجیش 55
الامامه، للجوهری 55
الامامه، لپیرسید 55
الانوار النجفیه فی الاعتقادات و الاصول الدینیه 63
انوار الولایه 63
انیس الموحدین فی اصول الدین 69
أوثق الوسائل و امتن العقائد 70
ایقاظ الامه 77
ایقاظ الامه من الهجعه فی اثبات الرجعه 77
الایمان و الرجعه 79
ایمان و رجعت 79
الباب الحادی عشر 80
باب و بها را بشناسید 81
البارقه الحسینیه فی دفع الشبه الوهمیه 82
البحار المغرقه للصواعق المحرقه 83
البدائیه 87
براهین الامامه 92
برهان الشیعه فی اثبات الرجعه 96
البرهان علی ثبوت الایمان 96
البرهان القاطع و النور الساطع 98
برهان المتقین و میزان الملحدین 98
بزم آرا 99
البشیر النذیر 102
البلاغ الاکبر و الناموس الاعظم 106
البلاغ المبین فی باب خلافه سید المرسلین 106
بهجه النظر فی اثبات الوصایه و الامامه للائمه الاثنی عشر 113
بیان الادیان 115
بیان الارکان 115
بیان التنزیل 116
پرتو نور 120
تجرید الغواشی و تحریر الحواشی 154
تحصیل النجاه 157
التحف فی مذاهب السلف 158
التحفه الاثنی عشریه فی نقض کلمات الوهابیه 160
تحفه الاخوان 161
تحفه الانام فی تعیین الامام 162
التحفه البهیه فی اثبات الوصیه 162
التحفه الرضویه 167
التحفه الزینیه 167
تحفه السالکین فی مهمات اصول الدین 167
التحفه الشمسیه فی المباحث الکلامیه 169
تحفه الفحول فی شرح معرب الفصول 171
التحفه اللاریه 171
التحقیق فی التکفیر و التفسیق 175
تحقیق المذهب الحق 175
ترجمه اصل الشیعه و اصولها 190
ترجمه اعتقادات الصدوق 190
ترجمه اعتقادات المجلسی 191
ترجمه الامامه و طرق الزعامه 191
ترجمه باب الامامه من نهج الحق 192
ترجمه علم الکلام 199
ص: 322
ترجمه نفحات اللاهوت، للاسترآبادی 204
ترجمه نفحات اللاهوت، للمرعشی 206
ترشیح الاقلام فی تشریح مصباح الظلام فی علم الامام 207
تسلیک النفس 209
تفضیل علی علی غیره 223
تقدیس الانبیاء و تمجید الاوصیاء 223
تکمیل الایمان فی اثبات وجود صاحب الزمان 232
تلخیص المرام فی علم الکلام 233
تنبیه الغافلین فی اصول الدین 235
تنبیه الغافلین فی رد القوم الظالمین 235
تنقیح الادله و العلل فی ترجمه الملل و النحل 238
توحید استدلالی 240
توحید برهانی 240
توحید عبادت 240
توحید هوشمندان 240
توضیح الصواب 241
ثمره الشجره الالهیه 246
جامع الهدایات و مجمع الکمالات 250
جنک بین الملل در معرفت غنی اول 256
جواب اسئله السید حسن 257
جوابات المسائل الکلامیه 259
الجواهر الاعتقادیه 262
الجوهره الفریده فی تلخیص العقیده 265
چهار فصل 266
حاصل الترجمان 268
حدیقه المخلصین فی أصول الدین 274
الحواشی علی الحاشیه الخفریه 282
الحواشی علی شرح المطالع 283
خداشناسی 286
الخلاصه، للرصاص 288
خلاصه الاخلاص 288
الخلخالیه 291
خلیفه النبی 291
در بحر الحیاه 294
الدر الفرید فی شرح التجرید 294
دره الغواص فی نظم خلاصه الرصاص 295
درر الاسرار 297
درر الحویزیه فی العقائد الجعفریه 297
الدلائل التزامیه 300
الدین و الرجعه 302
رجوم الشیاطین 306
القوامیه فی تقویم أدله الامامیه 310
الکتاب المسطور 311
الکتاب المسطور فی شرح الرق المنشور 311
الکر و الفر، لابی سهل 312
الکر و الفر، للعمانی 312
المعراج 313
ابطال الاختیار 42
اصل الاصول 49
الاصول المهمه فی شرح الحکمه 52
اندیشه های یک مغز بزرگ 56
الانوار القدسیه 62
انوار الهدی 64
البرهان القاطع و النور الساطع 97
البضاعه المزجاه 103
بقاء روح 105
بیان الحق بضمان الصدق 116
تتمه الانطباق 151
تحقیق الزوراء 175
تحقیق ما للهند من مقوله مقبوله فی العقل أو مرذوله 175
التحقیقات فی أحوال الموجودات 176
ترجمه الاشارات 190
ترجمه بقاء النفس 192
ترجمه رساله الطیر 197
ترجمه الشواهد الربوبیه 199
التعلیقات، لابی علی 212
ص: 323
التعلیقات علی شرح المنظومه السبزواریه 213
تقریب المحجه و تهذیب الحجه 225
التوضیحات 242
الجبر و الاختیار 251
حدوث العالم، للدماوندی 272
حدوث العالم، للطالقانی 272
الحسنی فی قواعد الحکمه 276
حقائق الاشیاء 277
الحواس الخمس الظاهره و الباطنه 282
الحواشی علی الاشارات 282
الحواشی علی المبدأ و المعاد 285
درر الفرائد فی غرر الفرائد 298
سبعه سماویه 307
القضاء و القدر 310
المبدأ و المعاد 313
أرجوزه فی المنطق، لابن سینا 40
أرجوزه فی المنطق، للموسوی 40
أرجوزه فی المنطق، للقطیفی 41
أرجوزه فی المنطق، لکاظم 41
الاشرافات 46
اصول منطق مقدماتی 52
الایضاح 74
بغیه اللبیب فی شرح منطق التهذیب 104
تقریب المرام 224
التقریب فی شرح التهذیب 225
التنبیهات، للخلخالی 237
حاشیه حاشیه التهذیب 267
خودآموز منطق 292
الدره الثمینه 295
شرح الضابطه من تهذیب المنطق 308
الاسلام فی معارفه و فنونه 46
الاسلام و الایمان 46
الایمان الصحیح 70
تبلیغات اسلامی 150
آداب بندگی 12
آنیه الذهب و الفضه 17
الابانه عن حکم الرهانه 21
الابتهاج فی مناسک الحاج 21
الاتفاق و الافتراق 25
اتقان الایمان 25
اتمام النعمه 26
الاثنا عشریه فی المیراث 28
الاثنا عشریه فی المسائل الخلافیه 28
اجابه الالتماس فیما یجب علی عامه الناس 28
اجماعیات الفقه 29
أحکام النکاح 32
الادراک فی قباحه التریاک 35
الارث 37
أرجوزه فی آداب النساء 37
ارشاد المسلمین 42
ازاحه الشبهات فی الشک فی الرکعات 43
ازاحه اللحیه 43
اشکال الوضوء 47
اصول و فروع دین 52
افتتاح الصلاه 53
الاکمال و السلامه فی بابی الاذان و الاقامه 54
انوار الاجتهاد فی شرح نجاه العباد 59
انوار الریاض 60
الانوار الغریه 61
انیس المؤمنین 68
ص: 324
الایضاح 73
ایضاح الاحوال فی أحکام الاموال 74
ایضاح الدلیل فی طهاره الماء القلیل 75
ایضاح الریاض 75
ایضاح النافع فی شرح مفاتیح الشرائع 76
ایقاظ البشر فی اجزاء اضطراری المشعر 77
ایقاظ الهجعه لصلاه الجمعه 77
الایقاظات فی العقود و الایقاعات 78
باب الربا 81
البحث عن المیته 83
بحر الحقائق، للهمدانی 85
بحر الحقائق فی معرفه رموز الدقائق 85
بحر المسائل 86
البراهین القائمات 93
برنامه 95
البرهان المؤسس فی أن المتنجس لا ینجس 98
برهان المتقین فی أحکام الدین 98
البغیه فی الضوابط الفقهیه 103
بغیه الحویزیین فی خمس العلویین 104
بغیه الفقیه 104
بغیه المرتاد فی ریاض ذخیره المعاد 105
بلابل القلاقل 106
بهجه الراغب فی شرح بغیه الطالب 112
البینات فی الارث و التوریثات 118
تبصره الصائمین 147
تبیان الحق فی بیان ما هو الحق 150
تتمه الجامع العباسی 152
تجدید الدوارس و تحدید المدارس 152
تحریر الفرائض 156
تحریم تنباکو، للزنجانی 156
تحریم تنباکو، للتیموری 157
تحصیل المنافع 157
تحفه الابرار 159
تحفه الاصحاب 161
التحفه الحسینیه 164
التحفه الخاقانیه 164
تحفه الرضا 166
تحفه الصائمین 170
التحفه الصفویه فی الاصول و الفروع الدینیه 170
التحفه القدسیه فی أحکام الصلاه الیومیه 171
تحفه الناسکین و زاد السالکین 174
تحقیق الاحکام 174
تحقیق الحق و ابطال الباطل 174
ترجمه ارشاد الاذهان 190
ترجمه نجاه العباد 204
تسهیل الدلیل 209
تسهیل المسالک الی المدارک 209
تصحیح الاذان بحی علی خیر العمل 211
تقویم المیراث فی تقسیم التراث 224
التقریرات، للزنجانی 225
تقریرات فی الفقه 229
تقریرات المولی اسماعیل 229
تقریرات المیرزا احمد 229
تقلید الاعلم 229
تقویم الصلاه 230
التکمله فی شرح التبصره 232
تکمیل الاحکام 232
تلخیص الاحکام 232
التنبیه فی جواز الشبیه 237
تنقیح المطالب 238
تنقیح المطالب المبهمه فی عمل صور المجسمه 239
توضیح المسائل 242
التوضیح و التکمیل فی مسأله التمثیل و التنکیل 242
جامع الاحکام فی مسائل الحلال و الحرام 247
جامع المقاصد 250
جمع الجوامع فی شرح المختصر النافع 255
جنات الرضویه فی فقه الامامیه 256
جنایات تاریخ 256
الجواب بالصواب فی حکم طعام أهل الکتاب 257
جواب العائب فی مسأله طلاق الغائب 258
جوابات المسائل الفقهیه، للبحرانی 259
جوابات المسائل الفقهیه 259
ص: 325
الجواهر السلیمانیه فیما یتعلق بالنیه 262
الجواهر السنیه فی شرح الالفیه 263
الجوهره فی شرح التبصره، للاعرجی 265
الجوهره فی شرح التبصره، للجواهری 265
الجوهره النجفیه فی شرح الدره الغرویه 266
حاشیه الطهاره، للانصاری 267
حاوی مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام 268
حاوی المرام فی شرح شرائع الاسلام 268
حجله الشریعه 268
حد الزنا و السرقه 269
الحدود الشرعیه 272
حذف الشعور علی النهج المأثور 275
حقیقت حجاب در اسلام 278
الحواشی علی الروضه البهیه 283
الحواشی علی ریاض المسائل 283
الخلاصه، للسبزواری 288
خلاصه الرشاد فی الدلاله علی منهج العباد 289
خلاصه المسائل 290
الخلل 291
دره الصدف 295
الدرر المضیه فی شرح الروضه البهیه 298
دستور استخراج القبله 299
ذخیره العقبی 304
العلم المنصوب فی حکم آثار الغاصب و المغصوب 309
الفقه، للرازی 309
فقه فارسی 309
کفایه الایتام 312
المذی، للبصری 313
الآراء و النظرات 14
احسن التقریرات 31
الاخباریون و الاصولیون 33
أرجوزه فی أصول الفقه 37
اصاله الصحه 47
اصول الفقه، للکرمانی 52
انوار الرشاد فی رد الاجتهاد 59
ایضاح الصواب 75
ایضاح الفرائد 76
البحر المحیط بالاصول 86
بدائع الافکار 88
بدر الدجی 89
البرکات الرضویه 94
بساتین الریاحین 100
بصائر الانس 102
البوارق فی کشف معضلات الحقائق 109
التبیان فی شرح زبده الاصول 150
تحف العقول فی توضیح قوانین الاصول 158
تحقیقات الاصول 176
تخلیص الفرائد عن الفضول و الزوائد 176
تخلیص الفوائد فی شرح تمهید القواعد 176
تخلیص الکفایه 176
ترجمه الاصول الاصلیه 190
التعلیقات علی أبواب المفاهیم 212
التعلیقات علی کفایه الاصول 213
تقریرات الاصول؟ 226
تقریرات الاصول، للجواهری 226
تقریرات الاصول، للبفروئی 226
تقریرات الاصول، للخوئی 226
تقریرات الاصول، للرضوی 226
تقریرات الاصول، للخلخالی 227
تقریرات الاصول، للیزدی 227
تقریرات الاصول، للرشتی 227
تقریرات بحث الاصول، للدزفولی 227
تقریرات درس العراقی 227
تقریرات درس الشریعه 228
تقریرات الفقه و الاصول 228
تقریرات فی اصول الفقه، للاصفهانی 228
تقریرات فی اصول الفقه، للدیزجی 228
تقریرات للشیخ عبد الصاحب 229
ص: 326
تقویم الاصول 230
تلخیص الکفایه 232
تنقیح الاصول، للدهلوی 238
تنقیح الاصول، للتبریزی 238
تنقیح المسائل فی معرفه الاصول و الدلائل 238
توضیح الاصول فی شرح تهذیب الوصول 241
توضیح الکفایه 241
جامعه الاصول 250
جواهر العقول فی تقریر قواعد الاصول 263
حاشیه درر الفوائد 267
حاشیه الرسائل 267
حاشیه کفایه الاصول 267
حاشیه معالم الاصول 267
حقائق الاصول 277
الحواشی علی الفرائد، للجصانی 283
الحواشی علی الفرائد، للکماری 284
الحواشی علی الفصول 284
الحواشی علی القوانین 285
الحواشی علی الکفایه 285
الحواشی علی المعالم 285
خلاصه الاصول 288
خلاصه المذهب 290
الخواتیم الدرریه فی المسائل الاصولیه 292
الدره فی الاصول 294
دفائن الاصول 300
دقائق الحقائق 300
شرح زبده الاصول 308
الفوائد الاصولیه 310
آب زلال 9
آیینه شاهی 20
الابداعیه 21
الاسئله العرفانیه و الاجوبه الاسراریه 44
اصول فصول التوضیح 50
الاعتقادات، لمجذوب 53
الانوار الجلیه 58
انیس المسافرین 69
برهان السالکین 96
بشاره المؤمنین 102
البوارق الملکوتیه 109
تبصره المبتدی و تذکره المنتهی 149
تحفه الملوک فی السیر و السلوک 173
تذکره الاولیاء 179
تذکره العرفاء 183
تذکره الغافلین 184
ترجمه رساله السیر و السلوک 197
ترجمه فصوص الحکم 200
التصوف، لقدس شریفی 211
تنبیه الغافلین و اخزاء المجانین 236
التوحید العرفانی 240
جام جهان نما 246
حدیقه الفلاح 274
خلاصه الحیاه 289
زیور العارفین و براق العاشقین 307
آفه الامم 15
آل محمد اخلاقی 16
آل محمد تبلیغی 17
آیینه حق نما 19
آیینه دل 19
احیاء المحجه البیضاء 32
الاخلاق 34
الاخلاق النفسیه فی شرح خطبه الوصیه 34
اخلاق و راه سعادت بشر 34
اسرار موفقیت 46
الفیه و شلفیه 54
ص: 327
انوار الحکمه 59
انیس الذاکرین 65
انیس الصالحین 66
انیس العارفین 67
انیس المحدثین و رفیق الواعظین 68
انیس الناس 69
البحر المحیط 85
بشاره الاسلام 106
بغیه القلوب و منیه المحبوب 104
بوستان اسلام 110
بهجه الانوار 112
بهجه الناظرین 112
بیانات شب پنجشنبه 117
پندنامه قابوس 121
تحفه الائمه العلیه 159
تحفه الاخوان 161
تذکره المؤمنین 185
ترجمه پندنامه قیصر 193
ترجمه در آغوش نیک بختی 196
ترجمه در جستجوی نیک بختی 196
تعلیم و تربیت از نظر فردوسی 213
التفکر 224
تنبیه الغافلین 235
تنبیه النائم و ایقاظ الهائم 237
تهذیب الاخلاق، للکوزکنانی 242
تهذیب الاخلاق، للباکوئی 243
جواهر الکلام فی الخصال المحموده فی الاسلام 263
الحدائق الناصری 271
حدیقه العارفین 274
الحقوق بین الخالق و المخلوق 277
حلیه الرجال فی المواعظ و الاخلاق 281
الحیاه الروحیه 286
خطبه الاصلاح 287
الدرر الغالیه فی الاخلاق العالیه 298
دیباچه اخلاق 302
رأس الحکم و الاس المحکم 305
علی و الاسس التربویه 309
فضیله العلم و آداب التعلیم 309
آب حیاه در شرح دعاء سمات 9
آداب الدعاء 12
آداب الدین 12
أبواب الجنات 24
ابواب الجنان 24
ابواب الجنه 24
ابواب الفرج عند ضیق المخرج 24
ابواب الهدی و النجاح 25
الادعیه و الاعمال 36
الانوار الساطعه فی شرح زیاره الجامعه 60
الانوار القدسیه فی التوجه الی رب البریه 62
الانوار اللامعه فی شرح زیاره الجامعه 62
الانوار المقتبسه من مصباح الانوار 63
انیس الصالحین، للعاملی 66
انیس الصالحین، للموسوی 66
انیس المتهجدین 68
اوراد المتقین 70
بغیه المرتاد لیوم التناد 105
البلاغ المبین فی فضل الصلوات علی سید المرسلین 106
البلد الامین 107
بلغه المقیم و زاد المسافر 108
تبصره الصائمین 147
تبیان الزیاره 150
تحفه الابرار فی ترجمه خلاصه الاذکار 160
التحفه الرضویه فی مجربات الامامیه 167
ترجمه البلد الامین 192
ترجمه دعاء الصباح 196
ترجمه دعاء الندبه 196
ترجمه الصحیفه السجادیه 199
ص: 328
ترجمه عده الداعی 199
ترجمه وسیله القربه فی شرح دعاء الندبه 206
جامع الفوائد 250
جلاء الابصار فی آداب الادعیه و الاذکار 253
جناح النجاح فی شرح دعاء الصباح 256
حدائق السالکین و ریاض العابدین 270
الحدیقه الثالثه 273
دثار المؤمنین 293
الدعوات الکافیات 300
دلیل المتعبد و بلغه المتهجد 301
ذخیره الاعمال 303
روضات المتألهین فی شرح صحیفه سید الساجدین 306
قامع الاخطار 310
آداب ناصری 13
ابرام القضا فی وسع الفضا 22
اثبات معان فی شعر المتنبی 27
أحسن الغنائم فی شرح شواهد ابن الناظم 32
الادب العصری فی العراق العربی 35
ألف رقعه 54
امثال و حکم 56
انیس العشاق 68
باغستان 82
البدیع فی نقد الشعر 90
البراهین الجلیه فی شرح القصیده العلویه 92
برج زواهر 94
البرهان فی وجوه البیان 97
بستان العارفین 100
بلاغه الحسین «ع» 106
بهارستان 110
بهجه الادیب و مهجه الاریب 111
بهجه السرور فی غرائب المنظوم و المنثور 112
بین النهرین 118
تاریخ ادبیات آذربایجان 124
تحفه الخواص فی شرح دره الغواص 166
التحفه الشعریه 169
ترانه های خیام 187
ترجمه تاریخ ادبیات ایران 193
ترجمه شرح نهج البلاغه 199
ترجمه مقامات الحریری 203
ترویح الارواح و مفتاح السرور و الافراح 208
جوامع الکلم 261
چشمه فیض 266
ذیل نشوار المحاضره 305
الآراء الحدیثه 14
أرجوزه فی التنازع 38
اعراب القصیده الدریدیه 53
انوار الروض 60
باب الابواب الی معرفه علم الاعراب 80
التبصره فی التصریف 146
تبصره الصرف 148
التحفه البهیه فی شرح الالفیه 162
التحفه السنیه فی شرح الآجرومیه 169
تدبیر المبتدی 177
التذکره فی النحو 178
تذکره النحو 186
تشحیذ الاذهان 209
التصریف، لابن حمیده 211
تکمله الصرف 231
تهذیب الفرائد 243
حدائق الاعراب 269
الحواشی علی البهجه المرضیه 282
الحواشی علی السیوطی 283
خلاصه الکافیه 289
خلاصه النحو، للحسینی 290
ص: 329
خلاصه النحو، للکلانتری 290
الدره البهیه 294
دره النحو 296
الکتاب، لابن درستویه 311
آیینه عروض 20
أرجوزه فی البلاغه 37
افعل، لابن حمزه 53
الانموذج فی علم البیان 57
انموذج العلوم 57
البدیعیه 91
پروزنگارش پارسی 120
تحفه الاقران 162
تحفه الخلیل 165
تحفه الوالی 174
تذکره العنوان 183
تشریح العلل 210
تلخیص العروض 232
تلخیص المغنی 233
تیسیر العربیه 244
درس انشاء 299
الدروس فی شرح قطر الندی 299
اجمال حسینی 29
الانتخابیه فی اللغه العربیه 56
اوضح اللغات 71
بدائع اللغه 88
تاج المصادر 122
التالد و الطریف فی فن التصحیف و التحریف 146
تحفه الادیب و تهذیب نظام الغریب 161
تحفه الالفاظ 162
تمام الفصیح 234
التنبیه علی حروف التصحیف 235
جواهر اللغات 264
حل لغات نهج البلاغه 280
حواشی القاموس 284
الخلیلی 291
آب زندگانی 9
آب و دانه 9
آذر و سمندر 14
آرایش نامه 14
آسمان هشتم 15
آصف نامه 15
الاثر الخالد فی أشعار سیدی الوالد 27
الاحزان فی خیر انسان 31
أحسن الکلام 32
اختران ادب 33
اختیار العارف و نهل الغارف 34
الاراجیز النافعه الملتقطه من خطرات الجنان 36
أرجوزه فی تشطیر الالفیه 37
الارجوزه الهادیه الی الناحیه السامیه 41
ارده شیره 41
أرفع نامه 42
ازهار اشجار الاشعار 43
ازهار الریف 43
اسرار خلقت 45
اسرار عشق 45
اسرار مکتوم 45
اسرار وجود 46
الانوار القدسیه 62
الانوار المضیه فی شرح القصیده الازریه 62
الانهار 64
ص: 330
انیس العارفین 67
انیس العاشقین 67
اوراق غم 70
اوضاع البلاد 71
ایام کودکی 72
باغ بهشت 82
الباقیات الصالحات 82
بختیارنامه 87
بدره المعانی 90
البدیعیه 91
البدیعیه فی مدح خیر البریه 92
بزم وصال 100
بستان الفرصه 101
بهار و خزان 110
البهاریه 110
بهرام نامه، میر جمله 113
بهرام نامه، شهاب 114
بیان الواقعه 117
بیت الحزن 117
پاسخ و پرسش 119
پرتگاه 120
پریشان 120
پندنامه 120
پندنامه انوشیروان 121
پوران دخت نامه یزدجرد 121
پهلوی نامه 121
پیام فردوسی 121
التائیه للعلیاری 121
تجددنامه 152
التجنیسات 154
تحفه الابرار 159
تحفه الاحرار 160
تحفه الحبیب 163
تحفه الحرمین، لسیف الدوله 163
تحفه الحرمین، لخاور 164
التحفه الموسویه 173
تخمیس الجلجلیه 177
التخمیسات 177
تذکره محمد نصیر نصرت 186
ترتیب اشعار گلستان 187
ترتیب اشعار نصاب الصبیان 187
ترجمان العرب 188
ترجمه خطبه البیان 196
ترجیع بند 207
ترکیب بند 207
الترنم 207
تسدید المتحبره فی تخمیس المحبره 208
تسلیه الواله فی ذکر النبی و آله 209
تضمین الالفیه 211
تغارید الحیاه 214
تقاطیف الجزار 224
تکمله شعر عماره الیمنی 231
تمرنامه 234
تنبیه الحاج 234
تنک شکر 239
تیاترانوش 243
تیمورنامه 244
الثمار 245
ثمر الاستعداد 245
جام خمخانه 246
جاودان نامه پیروزی و فرخی 251
جمشیدنامه 255
جنت عدن 256
جنک المناقب 257
جنک نامه 257
جوان و پیر 261
جواهر الاسرار 262
چهار صفر 266
چهل صباح 266
حدیقه العاشقین 274
حکمه الاسرار 278
حکمه العارفین 279
ص: 331
حنین الاوطان 281
حواشی دیوان ناصر خسرو 283
خسرو شیرین، لناظم 287
خسرو شیرین، لرکنا 287
الخمسه، للترشیزی 291
الخمسه، للاکرامی 292
خیر الامور 292
خیر الرسائل 293
خیر الزاد لیوم المعاد 293
درج اللآلی 297
الدرر الغرر 298
دوازده بند 301
ده نامه 302
دیوان امیر مازندرانی 302
دیوان باغبانی 302
دیوان حیرت لرستانی 303
دیوان صامت 303
شرح الازریه 308
احتراق بام 30
أحسن المقال 32
از رنجی که می برم 43
اشکهای ایران 47
افسانه اسفهی 53
البراهین الظاهره علی ظهر الباخره 93
برژیا 94
بلوهر 109
پنجه خونین 120
تیمارستان 244
دوزنه 301
آثار جعفری 10
آثار الرضویه 10
آثار علمیه علویه 11
آرزوی بشر 14
آفتاب درخشان در مباهله نصارای نجران 16
آفتاب درخشنده 16
آیین اکبری 18
آیین نگارش تاریخ 19
آیینه دانشوران 19
ابن عفان کی یادگار 23
أحسن التواریخ 31
أحسن السیر 32
اختناق ایران 33
افسانه گتها 53
اولین امارت شیعه 72
اولین مقاومت منفی در ایران 72
ایران باستان 73
ایران در زمان ساسانیان 73
بدائع الوقائع 89
البرناس فی مثالب بنی العباس 95
بهمن نامه 114
بیست سال آشوب 118
پانصدساله خوزستان 119
پیروزی در باختر 121
تاریخ آل غزنین 122
تاریخ آل کرت 122
تاریخ آل مظفر، للحافظ ابرو 123
تاریخ آل مظفر، لگیتی 123
تاریخ آل مظفر، للیزدی 123
تاریخ ابی سعد الآبی 124
تاریخ اداری آستان قدس 124
تاریخ انقلاب آذربایجان 125
تاریخ انقلاب طوس 125
تاریخ ایام سبکتکین 125
تاریخ ایران 125
تاریخ باستان 125
تاریخ بیهق 126
ص: 332
تاریخ بیهقی 126
تاریخ پطر کبیر 127
تاریخ پنج هزارساله خوزستان 127
تاریخ جفری 127
تاریخ جنگ ژاپن و روس 128
تاریخ چنگیز 128
تاریخ حب الوطن 128
تاریخ حسامی 128
تاریخ الحکماء 129
تاریخ خانی 129
تاریخ الخلفاء 130
تاریخ خوانین یزد 131
تاریخ دانشکده معقول و منقول 131
تاریخ روابط ایران و اروپا 131
تاریخ زندیه 132
تاریخ ساسانیان 132
تاریخ سربداران 132
تاریخ السلسله الغزنویه 133
تاریخ سلطانی 133
تاریخ شاهرخی 133
تاریخ شاهنشاهی پهلوی 133
تاریخ شاهی 134
تاریخ شصت ساله مدرسه سپهسالار 134
تاریخ صاحبقرانی 134
تاریخ صنائع ایران 134
تاریخ طبرستان 135
تاریخ طغاتیمور 135
التاریخ العام؟ 135
التاریخ العام، لعلاقه بند 136
التاریخ العمومی، للفلسفی 137
التاریخ العمومی، للشیبانی 137
تاریخ قرن نوزدهم 137
تاریخ گمرک ایران 138
تاریخ مجدول 139
تاریخ مجلس شورای ملی ایران 139
تاریخ محمدی 139
تاریخ مختصر ایران 140
تاریخ مختصر تعلیم و تربیت 140
تاریخ مدرسه سپهسالار 140
تاریخ مسعودی 140
تاریخ مصر قدیما 140
تاریخ مطبوعات ایران 141
تاریخ معینی 141
تاریخ مغول 141
تاریخ ملا جلال المنجم 142
تاریخ الملک و اختلاف الدول 142
تاریخ الملل و النحل 142
تاریخ ملوک ایران 142
تاریخ ملوک العجم 142
تاریخ ملوک مازندران 142
تاریخ نادر شاه 143
تاریخ نادری 143
تاریخ ناصری 143
تاریخ نظامی ایران 143
تاریخ نکهت 143
تاریخ وصاف 144
تاریخ وقائع السنین 144
تاریخ هجده ساله آذربایجان 144
تتمه المنتهی فی وقائع ایام الخلفا 152
تحفه الامراء 162
تذکره آل داود 178
تذکره ابو طالب 178
تذکره دزفول 181
التذکره و التبصره 187
ترجمه الآثار الباقیه 189
ترجمه الامین و المأمون 191
ترجمه تاریخ تمدن اسلام 193
ترجمه تاریخ سر جان ملکم 193
ترجمه تاریخ سلطانی 193
ترجمه تاریخ سیاسی ایران 194
ترجمه تاریخ عباسه 194
ترجمه تاریخ مختصر ایران 194
ص: 333
ترجمه تاریخ نادری 194
ترجمه تاریخ یمینی 194
ترجمه تاریخ ینکی دنیا 194
ترجمه تاریخچه نادری 195
ترجمه چرا فرانسه شکست خورد 195
ترجمه طبقات الامم 199
ترجمه غاده کربلا 200
ترجمه المسار و الاحزان 202
ترجمه ناسخ التواریخ 204
ترجمه وقایع جنگ نروژ 206
تفریح القاصد لتوضیح المقاصد 214
تقویم سعید 230
تکمله ترجمه تاریخ نادری 231
جامع مفیدی 250
الحقائق الناصعه 277
دفینه الاحباب 300
رجال العصور فی حوادث الشهور 306
روزگار سیاه سید ضیاء 306
نادر شاه 315
آفتاب شهادت 16
الاثنا عشریات 28
انوار الهیه و وسائل حسینیه 58
انوار الخمسه 59
انوار الغیاهب فی شرح احوال الامام الغائب 61
انیس الذاکرین فی فضائل المعصومین 65
ایضاح الانباء فی تعیین مولد خاتم الانبیاء و مقتل سید الشهداء 74
باب الفرج 81
بازرگانی محمد 82
بحر الانوار فی مناقب حیدر الکرار 84
بحر البکاء فی مصائب المعصومین النجباء 84
بحر المصائب 87
بکاء الفاقدین 106
بلغه العقلاء فی غربه سید الشهداء 108
بهجه الابرار فی تاریخ الائمه الاطهار 111
پنجاه و دو مجلس 120
پیامبر «ص» 121
تاج المناقب للائمه الاثنی عشر 122
تاریخ آل الرسول 122
تاریخ الائمه 123
تاریخ أولاد الاطهار 125
تاریخ فیلسوفی حسین «ع» 137
تاریخ مقدس 142
تجلی حقیقت در اسرار کربلا 154
التحفه 158
تذکار الحزین لما أصیب ابن طه الامین 177
تذکره المصائب 186
ترجمه احوال الصدیقه 189
ترجمه زندگانی محمد «ص» 198
ترجمه اللهوف 201
ترجمه نهضه الحسین 206
تشریح و محاکمه در تاریخ آل محمد 210
التنویر فی مولد السراج المنیر 239
ثمرات الحیاه 245
جوامع أحوال الائمه المعصومین 260
جواهر المطالب 264
حجج الخلائق 268
الحکمه الدریه و الدلاله النبویه 278
حیاه امیر المؤمنین «ع» 286
الدروع الداودیه فی معاجز العتره الاحمدیه 299
ذکری الحسین علیه السلام 304
المخفی فی مناقب المهدی 313
آثار الحجه 11
آثار المعاصرین 11
ص: 334
آثار الوزراء 12
آشیانه میکده 15
آفتابی که غروب نمیکند 16
آیینه عبرت 20
الابطال الثلاثه 23
ابن سینا 23
ابو ذر غفاری 23
ابومسلم نامه 23
الاثر الجدید 27
احسن الاثر فیمن ادرکناه فی القرن الرابع عشر 31
الادب الجدید 34
أدب الشریف المرتضی 35
الادب المنسی 35
الادبیات 35
ادبیات معاصر 35
ادبیات منظوم ایران 35
ارجوزه فی نسب آل عطیه 39
أرجوزه فی نسب فخری زاده 39
أرجوزه فی نسب آل محفوظ 39
أرجوزه فی نسب آل محیی الدین 39
أرجوزه فی نسب الغریفی 40
ازاحه الاوهام من اشتباهات وقعت فی الاسماء و الاعلام 43
أساس المطالب 44
اقبال نامه 54
الانساب، لابن المطهر 57
الانساب الاسدیه 57
انساب بعض الساده السیستانیین 57
الانوار فی رجال الشیعه 61
انیس الابرار 65
الایضاح فی النسب 74
ایقاظ العوام 77
ایقاظ الغافلین 77
ایقاظ النبیه 77
البابلیات 81
بحر الانساب 84
البدر الطالع بمحاسن من بعد القرن السابع 90
البرکات الرضویه 95
بزرگان علم و أدب در شمال ایران 99
بزم آرا 100
بسطام و بایزید 101
البطل الاسدی 103
البطل العلقمی 103
بغیه الالباء فی اختصار معجم الادباء 104
بقاع الخیر 105
البلد الامین فی أنساب العتره الاکرمین 107
بهارستان 110
بهترین اشعار 111
بهجه الناظرین فی أحوال أعیان المسلمین 113
بیان محمود 117
البیان و التبیین 117
تاریخ البهائیّین 126
تاریخ دولت 131
تاریخ السلوک لطبقات العلماء و الملوک 133
تاریخ العرفاء 136
تاریخ العرفاء و الفقهاء بکرمان 136
تاریخ العلماء 136
تاریخ علماء خراسان 136
تاریخ فلاسفه اسلام 137
تاریخ گویندگان اسلام 138
تبصره المسافرین 149
تتمه صوان الحکمه 151
تجرید اسانید الکافی 153
تجرید اسانید التهذیب 154
تجلی عرفان 154
التحفه 158
تحفه الاحباب 160
تحفه الاحباب فی نوادر آثار الاصحاب 160
التحفه الحسینیه 164
تحفه الطالب 170
تحفه المحدثین 172
تذکره الفتکده 178
ص: 335
تذکره الهی 179
تذکره الاولیاء، للقاجاری 179
تذکره بهمن میرزا 179
تذکره ثمر اصفهانی 179
تذکره حسینی 179
تذکره الحفاظ من الشیعه 179
تذکره الخواتین 180
تذکره خوشنویسان 180
تذکره نوائی 180
تذکره رونق کردستانی 181
تذکره سلسله 181
تذکره الشعراء، لعذری 181
تذکره الشعراء، لبهمن میرزا 181
تذکره الشعراء، للصفوی 181
تذکره الشعراء، للترشیزی 181
تذکره الشعراء، لناظم 182
تذکره الشعراء، لمنصف 182
تذکره الشعراء، لقاطعی 182
تذکره الشعراء، لواله 182
تذکره الشعراء، لیوسف علی 182
تذکره شعراء اصفهان 182
تذکره الشعراء الهی 182
تذکره شعرای قره باغ 182
تذکره شعراء کردستان 183
تذکره الشیخ نور الدین 183
تذکره صدر اعظمی 183
تذکره القبور 184
تذکره قدسیه 184
تذکره اللبیب فی ایضاح رجال التهذیب 185
تذکره واله 186
تذکره الوزراء 186
تذکره یوسف علی خان 186
ترتیب رجال الشیخ الطوسی 188
ترتیب رجال الکشی 188
ترتیب فهرس منتجب الدین 188
ترجمه ابصار العین 189
ترجمه ابی تمام الطائی 189
ترجمه ابی فراس الحمدانی 189
ترجمه شاه نعمه اللّه الولی 189
ترجمه نصیر الدین الطوسی 196
ترجمه زندگانی مارشال فوش 198
ترجمه زندگی هندنبورک 198
ترجمه نزهه الارواح 204
ترجمه وفیات الاعیان 206
ترسیع الاسماء 207
التقوی و ما ادرک ما التقوی 230
تلخیص مجمع الالقاب 233
تنزیه القمیین 238
التیار فی انساب ملوک قاجار 243
ثمره الدوحه الحیدریه 245
جامع الشرائع 249
الجرح و التعدیل 252
جریده بغداد 252
جریده شیراز 252
جماعت حسینی 255
الجوهر المکنون فی القبائل و البطون 265
حدائق العیان 271
حدیقه الاخبار فی تراجم الاخیار و الاشرار 272
حدیقه امان اللهی 272
حدیقه الشعراء، للمحتسب 273
حدیقه الشعراء، لاسرار 273
حدیقه الشعراء، للتبریزی 273
حدیقه المدائح 274
الحسره الدائمه الزفرات 276
حیاه الشعراء 286
خطباء المنبر الحسینی 287
خلاصه الانساب 289
خلد برین 291
خیر البیان 292
الدره البهیه 295
درر الاصداف فی ذکر الاشراف 297
الدرر البهیه فی تراجم علماء الامامیه 297
ص: 336
الدرر فی ذکر القاسم بن موسی بن جعفر 298
ذخیره النسب فی تذکره الکمال و الادب 304
ذکری الامام الخنیزی 304
ذکری الزعیم الخنیزی 304
الرجال، للرشتی 305
سرگذشت یک ساله 308
الغیث الساری فی أحوال الانصاری 309
آتشکده یزدان 10
آثار آذربایجان 10
آثار ایران 10
آیینه دکن 20
اصفهان، لجلال 47
اصفهان، لصادقی 47
اصفهان، لارباب 47
اصفهان و اخبارها 47
باب الجنه 80
البحر التیار فی أسماء القری و الامصار 84
بدر فروزان 90
البضاعه المزجاه 103
البلدان، لابن الفقیه 108
البستان فی البلدان 109
تاریخ ابنیه آستان قدس رضوی 123
تاریخ ابیورد و نسا 124
تاریخ أسترآباد 124
تاریخ اصفهان 124
تاریخ البصره 125
تاریخ بغداد 126
تاریخ بلخ 126
تاریخ جدید یزد 127
تاریخ چین 128
تاریخ الحویزه 129
تاریخ خراسان، للابیوردی 130
تاریخ خراسان، للنیسابوری 130
تاریخ خراسان، للسلامی 130
تاریخ خراسان، لاوکتائی 130
تاریخ خوارزم 131
تاریخ الروضه الحسینیه الحائریه 131
تاریخ رویان 131
تاریخ ری 132
تاریخ سمرقند 133
تاریخ الشطره 134
تاریخ شوشتر 134
تاریخ عدن 136
تاریخ عیناثی 137
تاریخ قزوین 137
تاریخ قم 137
تاریخ قهستان 138
تاریخ کاشان 138
تاریخ کاظمین 138
تاریخ کرمان 138
تاریخ گیلان، لکدیور 139
تاریخ گیلان، للفومنی 139
تاریخ گیلان، لگیلک 139
تاریخ مازندران 139
تاریخ مدینه العرفاء 140
تاریخ مزار شریف 140
تاریخ مشهد خراسان 140
تاریخ مفیدی 141
تاریخ نائین 143
تاریخ نجف اشرف و حیره 143
تاریخ و جغرافیای تبریز 143
تاریخ و راهنمای مشهد خراسان 144
تاریخ هراه 144
تاریخ یزد 144
تاریخ الیمن 145
تحفه الآفاق 158
تحفه الفاطمیین 170
ترجمه محاسن اصفهان 202
ص: 337
جغرافیا، للخوافی 252
جغرافیای مر پولن 253
جغرافیای مسطر هند 253
جغرافیای مظفری 253
حد الغری 269
راهبر برای مسافرین اصفهان 305
اختر 33
أرمغان 42
اقیانوس 54
ایران باستان 73
بهار 110
بهلول 114
تاریخ جرائد و مجلات ایران 127
تازه بهار 146
الابدال 21
ارشاد الاذهان الی علم الابدان 41
امراض الاطفال 56
بخیه مرتضی قلی 87
بدائع الحکمه الناصری 88
البول، لجابر 110
البهجه 111
بهجه الحذاقه 112
تحفه درویش 166
تحفه سلیمانیه عباسیه 168
تحفه شاهی 169
تحفه الملوک 173
تذکره الکحالین 185
ترجمه تدبیر صحه الاطفال 195
ترجمه الذهبیه الرضویه 197
ترجمه غایه الحکیم 200
ترجمه مجمع الخواص 202
ترجمه الموسوی فی الطب الرضوی 203
ترکیب الادویه الجدیده 207
التشریح 209
تشریح الابدان 209
التعلیقات الطبیه 212
تعلیم نامه 213
تلقیح الجدری 234
جمع الفرائد 255
خیر التجارب 293
الطب، للشفائی 308
اثنا عشری تقویم 27
أحکام تحاویل السنه 32
باب تشریح الافلاک 80
البارع فی النجوم 81
تبصره المبتدی 148
تحصیل القوانین 157
ترتیب حساب دساتر الکواکب السبعه 187
جامع الانوار 247
جامع شاهی 248
جوامع تحویل سنی الموالید 260
حل و عقد 280
الدلائل فی أحکام النجوم 301
الهیئه 315
اجتماع الشمل فی علم الرمل 29
احسن التکسیر 31
اسرار الرموز 45
ص: 338
انیس المحتاجین 68
الایضاح 74
الباب فی الصنعه 79
الباب الثانی 80
الباهر فی الصنعه 83
البدوح 90
البستان فی الصنعه 100
بلغه الارب فی معرفه صناعه الفضه و الذهب 108
البیان 115
البیض- الاول 118
البیض- الثانی 118
تذکره الاعمال 178
درر اللآلی فی اسرار الموالی 298
الذهب 305
الرمل 306
السبعین 308
الکیمیاء و العمل الشمسی 313
المنافع 314
المیاه 314
المیزان 314
الواحد 315
أرجوزه فی الحساب و الجبر و المقابله 39
ایضاح المقاصد لفرائد الفوائد 76
الایماءات 78
البحث فی حساب الهند 83
تحریر کتاب مالاناوس 156
ترجمه خلاصه الحساب 196
ترجمه شرح اربع مقالات بطلمیوس 198
تکمله عیون الحساب 232
تنقیح المقاله فی توضیح الرساله 239
توضیح الاشکال 241
الجبر و المقابله 251
الحساب، للزواری 275
الحساب؟ 275
حل المغالطه 280
الحواشی علی الجبر و المقابله 282
الآثار المخطوطه 11
الآثار و الاحیاء 11
الآداب السلطانیه 13
الآداب العلویه من العتره المهدیه 13
آداب المجالس 13
آداب مجامعت 13
الآصفیه 15
آفتاب عالم تاب 16
آفتاب هدایت 16
آیات بینات 17
الآیات البینات 17
آیه العشاق 18
الآیه الکبری فی احوال لیله الاسری 18
آیین خرد 18
آیین راستی 19
آیین رستگاری 19
آیین تجلی 19
آیینه حق نما 19
ابتلاء الاخیار 21
ابتلاء عظیم 21
الابکار الحسان فی ذکر مواهب الرحمن 23
الادب الممهده للمنابر المشیده 24
اتحاد الاسلام 25
الاثابه بالاجابه 26
اثبات اصل موضوع اقلیدس 26
اثر هزار و یک سخنور 27
الاثمار 27
ص: 339
الاثنا عشریه 28
الاحجار، لابن خالد 30
الاحجار، للتیفاشی 30
الاحساب و الانساب 31
أرجوزه فی الشطرنج 40
ارشاد الحنفا فی وصف الخلفا 42
اسئله المعترضین و اجوبه الراشدین 44
الاسئله المهدیه 44
اسرار پیدایش دین باب 45
اصفهان نصف جهان 47
اصول شش قلم 50
اصول علم ثروت 50
اصول قواعد مالیه 52
الاصول و الفضول 52
القام الحجر فی رد سخائف ابن حجر 55
الانواء، للدینوری 57
الانوار، للطرابلسی 58
انوار البصائر 58
انوار الحدائق فی شرح القصیده المنشئه فی مدیح أشبه الناس بخیر الخلائق 58
انوار الحقائق 59
الانوار الشاهقه 61
انوار المؤمنین 62
انوار المطالب 63
الانهار 64
انهار جاریه 64
انیس السمراء و جلیس السمراء 66
انیس الطالبین 67
انیس العشاق 68
انیس المهاجرین و مونس المسافرین 69
انیس المهموم 69
انیس الناظر فی نوادر الاوائل و الاواخر 70
الاوائل و الاواخر 70
اوراق پریشان 70
اوراق مشوش 71
اوصاف الامین 71
اوصاف الشعراء 71
ایام مجلس 72
الایتلاف فی رفع الخلاف 73
الایجاز لمفاتیح الاعجاز 73
ایضاح البراهین 74
ایضاح الدلائل فی اجوبه المسائل 74
الایضاح عن أصول صناعه المساح 75
الایضاحات 76
ایقاظ العباد 77
ایک نومسلم 78
ایمان ابی طالب، للمفید 78
بازنامه 82
بانوی اسلام 82
بحار العلوم 83
بحث و نظر 83
بحر الجواهر 84
بحر النفائس 87
بدائع اللوامع 89
البدایه فی الهدایه 89
براهین محمدیه 94
البرکه فی السعی و الحرکه 95
برهان دولتشاهی 96
البرهان علی أن انبیاء اللّه من ایران 96
بساتین الانس و دساتین الحدس فی براهین النفس 100
بساط العشق و المحبه 100
بستان العقول 100
بستان الناضر 101
البشارات للشیعه 101
بشاره الباکین و انیس الذاکرین 101
بشاره الظهور 102
بصائر الانس بحضائر القدس 102
البلاغه الخفیه 106
البلاغه العلویه فی اتمام النهضه الحسینیه 107
البلاغه الفاطمیه 107
بوستان اثنی عشریه 109
ص: 340
بوستان خیال 110
بیاض صائب 115
بیاض گل احمد 115
بی بهائی باب و بهاء 117
بیدر الفلاح 118
پاسخ نامه 119
پراکنده 119
پرورش فکر 120
تابش مهر 122
تابش اقبال 122
تأویل الرؤیات 146
تأویل الشریعه 146
تباهی زمان 146
تبصره العرفاء فی شرح تذکره الفضلاء 148
تبصره المؤمنین 148
تبصره الناظرین 149
تجربه الاحرار و تسلیه الابرار 153
نحت رماد النوائب 155
التحریر فی التذکیر 156
التحف و الطرف 158
تحفه الاحباب فی تسلیه المصاب 160
تحفه الذاکرین 166
تحفه السفر، للکلبایکانی 168
تحفه السفر، للاصفهانی 168
تحفه العشاق 170
تحفه العقلاء 170
تحفه الفضلاء فی بیان اشتباه بلغه العقلاء 171
تحفه المؤمن 171
تحفه المحمدیه 172
التحفه المهدیه 173
تذکره الافکار 178
تذکره خلاصه الافکار 180
ترجمه اسرار نیکبختی 190
ترجمه انوردموند 191
ترجمه تسدید المکارم 195
ترجمه حدیقه العارفین 195
ترجمه حیاه فوبلاس 196
ترجمه دونامه 197
ترجمه الریاض الخزعلیه 198
ترجمه عهد مالک الاشتر 200
الترجمه الکاظمیه 201
ترجمه کتاب لیوردور 201
ترجمه مجالس النفائس 201
ترجمه مسائل عبد اللّه بن سلام 202
ترجمه منهاج العابدین 203
ترجمه نزاری گلستانه 204
ترجمه هزار مسأله 206
تسلیه الفقراء و تذکره الاغنیاء 208
تسلیه القلوب الحزینه 208
التشریف بتعریف وقت التکلیف 210
تعبیر الرؤیا 211
التعقیب و الانتقاد 212
التعلیقات القدسیه 213
التفننات الثلاثه 224
التقریع و التعنیف 229
التقسیم و التشجیر 229
تقویم المشاهد و المزار 231
تکمله الاخبار 231
تکمله الدره المنظومه 231
تکمله الرشحات 231
تلخیص القواعد 233
تلخیص الکلام فی تنقیح الاحلام 233
التمهید 234
تنبیه الغافلین 235
تنقیح المقاله فی تحقیق الدلاله 239
تنویر القلوب 239
تنویر المؤمنین 240
التوحید و الامامه 240
تیر اجل در صدمات راه جبل 243
تیر و کمان 243
ثمرات العلوم 245
الثیاب و الحلل 246
ص: 341
الجامع 246
جامع الستین 248
جرائم الاقلام فی تحریفات کتب الاعلام 251
الجزء الاشرف من المستطرف 252
جلاء الضمائر 254
جلیه الحال 254
جلیس الواحد و انیس الفارد 254
جمع الفضائل لارباب القبائح 255
جنگ 256
جنگ حزین 256
جواب سؤالات ابن رجا 257
جواب مکتوب امیر ما وراء النهر 258
جوابات مسائل تلمیذ الشهید الثانی 258
جوابات المسائل، للعصفوری 258
جوابات مسائل الشیخ احمد 259
جوابات مسائل الشیخ عبد اللطیف 259
جوابات مسائل القاضی 259
جوارس التفریح 60
جوامع الاسرار فی معراج الرسول المختار 260
جواهر الاسماع 262
الجواهر البهیه 262
الجواهر الروحیه 262
جواهر العجائب 263
جواهر الکلمات لبصائر النسمات 263
جواهرنامه 265
الجواهر النفیسه 265
الجیب السربع 266
حدائق الانوار 270
حدیقه الازهار 272
حسبنا کتاب اللّه 276
حظائر القدس 276
حقائق الاسرار 277
الحلی و الثیاب 281
حملات اللیث 281
الحواشی علی الکتب 285
حیاه غالب 286
خزینه گنج الهی 286
خطاب النائبین 287
خطبه دیوان الشیخ فیضی 287
خلاصه الاخلاص 289
خلسه 291
خواص الحیوان 292
دانشنامه شیخ الاسلامی 293
الدر النضید فی شرح علویات ابن ابی الحدید 294
الدره البیضاء 295
دره القماس فی اسماء الافراس 296
درج جواهر 297
دستور الخلائق 299
دستور سلیمانی 299
دعائم الاسلام 299
دوحه الانوار فی کشف الاسرار 301
روس خلیل الرحمن 306
الریاض المرضیه فی شرح تضمین الالفیه 306
شرح الاثولوجیا 308
فلسفه عزاداری 309
الکتب. لعمید الرؤساء 312
کشف الاستار عن وجه الکتب و الاسفار 312
المناقب السبعین 314
الوسائل و المسائل 315
ص: 342
آذری الاسفراینی ترکیب بند
ابراهیم بدائع نگار تذکره قدسیه
ابراهیم التیموری اولین مقاومت منفی در ایران تحریم تنباکو
ابراهیم الشبعی الانتخابیه
ابراهیم الشیرازی تاریخ مقدس
ابراهیم الکازرونی چهل صباح
ابراهیم الکفعمی البدیعیه فی مدح خیر البریه البلد الامین
ابراهیم المدرسی پنجه خون
ابراهیم بن احمد القزوینی تفسیر ابی اسحاق
ابراهیم بن اسد اللّه اللاهیجی خلد برین
ابراهیم بن الحسین الحسینی بحر الحقائق فی معرفه رموز الدقائق تنقیح المسائل فی معرفه الاصول و الدلائل
ابراهیم بن ساجدین الزنجانی احسن التقریرات
ابراهیم بن عبد الجلیل تحفه الملوک فی السیر و السلوک
ابراهیم بن محسن الکاشانی ابواب الجنان
ابراهیم بن محمد باقر الجوهری الامامه
ابراهیم بن محمد باقر القمی ترجمه تاریخ تمدن اسلام ترجمه تاریخ عباسه
ابراهیم بن محمد حسین البروجردی تفسیر جامع
ابراهیم بن هاشم کلانتر تاریخ ملوک ایران
ابن ابی طی تاریخ العلماء
ابن ابی مسلم تاریخ مازندران
ص: 343
ابن الحسنین الهندی، زائر احسن الکلام
ابن زهره، ابو المکارم بلابل القلاقل
ابن طباطبا العلوی التذکره و التبصره
ابن مسکویه الجامع
ابو بکر بن اسماعیل الوراق الفیه و شلفیه
ابو بکر بن عبد الرحمن الحضرمی ارجوزه فی آداب النساء
ابو تراب بن ابی طالب تفسیر سوره التوحید
ابو تراب بن ابی القاسم البرغانی التبیین فی شرح آیات المواعظ و البراهین
ابو تراب بن ابی القاسم الخوانساری الدر الفرید فی شرح التجرید
ابو تراب بن محمد صالح الموسوی حدائق الاعراب
ابو جعفر النیسابوری البدایه فی الهدایه
ابو الحسن جحظه الترنم
ابو الحسن الجزائری اختناق ایران
ابو الحسن الفروغی، ذکاء الملک اوراق مشوش
ابو الحسن الکرمانی تاریخ العرفاء و الفقهاء و الفضلاء فی کرمان
ابو الحسن میرزا، شیخ الرئیس اتحاد الاسلام
ابو الحسن بن احمد القائنی الحسنی
ابو الحسن بن محمد کاظم الجاجرمی الجبر و الاختیار
ابو الحسن بن هادی التنکابنی البضاعه المزجاه
ابو ریحان البیرونی بدائع اللوامع تاریخ ایام السلطان محمود سبکتکین تحقیق ما للهند من مقوله مقبوله فی العقل أو مرذوله الهیئه
ابو سعید الادریسی تاریخ أسترآباد
ابو سهل البغدادی الکر و الفر
ابو طالب تذکره خلاصه الافکار خلاصه الافکار
ابو طاهر بن الحسین الطرطوسی ابومسلم نامه
ابو العباس اللولکری بیان الحق بضمان الصدق
ابو عبد اللّه البرقی البنیان فی البلدان
ابو علی التعلیقات فی الفلسفه
ابو عمرو و البصری المذی
ابو الفضل البرقعی القمی الحقوق بین الخالق و المخلوق
ص: 344
ابو الفضل الکلانتری تضمین الالفیه تنقیح المقاله فی تحقیق الدلاله خلاصه النحو
ابو القاسم پاینده ترجمه اسرار نیک بختی ترجمه تاریخ سیاسی ایران ترجمه چرا فرانسه شکست خورد ترجمه در آغوش نیکبختی ترجمه زندگانی محمد ترجمه سخنان محمد
ابو القاسم سحاب تاریخ شصت ساله مدرسه سپهسالار
ابو القاسم الشریفی الذهبی براهین الامامه
ابو القاسم الطباطبائی، العلامه تقویم الاصول حواشی القاموس
ابو القاسم طهور تفسیر طهور
ابو القاسم القمی اللاهوری
الجواب بالصواب فی حکم طعام أهل الکتاب
ابو القاسم الکازرونی خطاب النائبین
ابو القاسم المرتضوی، آذر اوراق پریشان
ابو القاسم بن احمد الیزدی ترجمه اعتقادات المجلسی ترجمه الشواهد الربوبیه
ابو القاسم بن اسد اللّه الزنجانی التقریرات
تقریرات فی اصول الفقه دفائن الاصول
ابو القاسم بن عبد الحکیم الکاشانی ارجوزه فی التوحید
ابو القاسم بن عبد اللّه الخوئی ازاله الاوهام من اشتباهات وقعت فی الاسماء و الاعلام
ابو القاسم بن محمد الخوئی تسهیل الدلیل
ابو القاسم بن محمود الطهرانی توضیح الکفایه
ابو المعالی الاسترآبادی ترجمه نفحات اللاهوت
احمد بکار البخاری اسرار الرموز
احمد البیان الاصفهانی تاریخ گویندگان اسلام
احمد خان الهندی، فخر الدین الاصفیه
احمد الدامغانی تحفه المؤمن
احمد الشروانی جوارس التفریح
احمد الطباطبائی ترجمه وقایع جنگ نروژ
احمد الکسروی پانصدساله خوزستان تاریخ هجده ساله آذربایجان
احمد الیزدی حجج الخلائق
احمد بن ابراهیم الآملی اسرار خلقت
ص: 345
احمد بن ابی الحسن؟؟؟ الشعراء
احمد بن ابی خالد الطبیب الاحجار
احمد بن ابی طاهر طیفور تاریخ بغداد
احمد بن الحسن الحر العاملی جواهر الکلام فی الخصال المحموده فی الانام
احمد بن الحسن الرصاص الخلاصه فی أصول الدین
احمد بن الحسن النحوی ارجوزه فی البلاغه أرجوزه فی تشطیر بعض ابیات الالفیه
احمد بن الحسین شکر النجفی تبصره أولی الالباب فی بیان حجیه الکتاب
احمد بن الحسین الیزدی تاریخ جدید یزد
احمد بن داود الدینوری، ابو حنیفه الانواء البحث فی حساب الهند
احمد بن سلامه النجفی ترجمه اللهوف
احمد بن سلیمان الرسی، المنصور باللّه الحکمه الدریه و الدلاله النبویه
احمد بن شهاب الدین الرضوی ترجمه الاشارات
احمد بن صالح الاطمش تاریخ الشطره
احمد بن عبد الحی الشریف تفسیر آیه الکرسی
احمد بن عبد اللّه الکوزکنانی تهذیب الاخلاق
احمد بن علی الکرمانی تنبیه الغافلین فی رد القوم الظالمین
احمد بن عنایه اللّه الزنجانی ایضاح الاحوال فی أحکام الاموال ایمان و رجعت سرگذشت یک ساله
احمد بن فارس اللغوی تمام الفصیح الثیاب و الحلل جامع التأویل
احمد بن کریم التبریزی انهار جاریه
احمد بن محسن الفیضی تقریرات الفقه
احمد بن محمد، ابن الفقیه البلدان
احمد بن محمد التمیمی جواهر القرآن
احمد بن محمد الحسینی، ابو القاسم تحف العقول فی توضیح قوانین الاصول
احمد بن محمد السجزی تحصیل القوانین ترویح الارواح و مفتاح السرور و الافراح تسدید المتحبره فی تخمیس المحبره جامع شاهی جوامع تحویل سنی الموالید الدلائل فی أحکام النجوم
احمد بن محمد الطوسی، تاج الدین جامع الستین
ص: 346
احمد بن محمد المیدانی تدبیر المبتدی
احمد بن محمد رضا الخوانساری کشف الاستار عن وجه الکتب و الاسفار
احمد بن مهدی النراقی چهار صفر خلاصه المسائل الوسائل و المسائل
احمد بن یوسف التیفاشی الاحجار
احمد حسین، مذاق آیات بینات اثبات الوصایا انوار المطالب
احمد حسین بن رحیم علی الامروهوی الاثابه بالاجابه
اختر علی التلهری ابتلاء عظیم
اختیار بن شهاب الدین الترشیزی حدیقه المدائح
اختیار بن غیاث الدین الحسینی جوامع الکلم
ادیب الطوسی ایام کودکی پیام فردوسی
اسامه بن مرشد الشیزری البدیع
اسحاق بیک، العذری تذکره الفتکده تذکره الشعراء
اسحاق بن ابراهیم، ابو الحسین البرهان فی وجوه البیان
اسد اللّه الکلبایکانی اسرار عشق بساط العشق و المحبه تحفه السفر
اسد اللّه المرعشی، شاهمیر ترجمه المسار و الاحزان لطائفه اهل الایمان ترجمه نفحات اللاهوت
اسماعیل التبریزی، تائب جواهرنامه
اسماعیل الخوئی، هلال الدین تذکره الخواتین جلیس الواحد و انیس الفارد درر الاصداف فی ذکر الاشراف
اسماعیل الخواجوئی تبصره الاخوان فی بیان اکبریه القرآن
اسماعیل عرب باغی ترشیح الاقلام فی تشریح مصباح الظلام فی علم الامام
اسماعیل میرزا الافشار النادری تاریخ نادری
اسماعیل بن عباد، الصاحب تاریخ الملک و اختلاف الدول
اسماعیل بن محمد الاردکانی الابطال فی رد البابیه
اسماعیل بن محمد الحمیری تاریخ الیمن
اسماعیل بن محمد تقی تقریرات القزوینی
اشراق الخاوری ترجمه الامین و المأمون
ص: 347
اشرف المراغی الباقیات الصالحات خیر الامور
اعتماد السلطنه خلسه
اعجاز حسین البدایونی ترجمه ناسخ التواریخ حل لغات نهج البلاغه الحواشی علی البهجه المرضیه
اعجاز حسین الامروهوی اسئله المعترضین و أجوبه الراشدین
افضل الدین ترکه، محمد بن صدر تنقیح الادله و العلل فی ترجمه الملل و النحل
افضل الدین الکاشانی ترجمه بقاء النفس
اقبال الیغمائی بسطام و بایزید
اکبر داناسرشت ترجمه الآثار الباقیه
اکرامی الکاشانی الخمسه
امداد امام العظیم آبادی الاثمار
امداد علی بن احمد علی کیرانوی بحر المصائب
امیر مازندرانی، شیخ العجم دیوان امیر مازندرانی
امیر الدین الهندی ابطال الاستدلال لاهل الزیغ و الضلال
اولاد حسن بن محمد حسن الامروهوی انوار المؤمنین
اولیاء البافقی پراکنده
اولیاء اللّه الرویانی تاریخ رویان تاریخ ملوک مازندران
بابا افضل جاودان نامه پیروزی و فرخی
باقر تبیان الزیاره
باقر بن حبیب الحلی تسلیه الواله فی ذکر النبی و آله خیر الزاد لیوم المعاد
باقر بن حسین المقدس الهروی الغیث الساری فی أحوال العلامه الانصاری
بکر بن علی الیمانی الابکار الحسان فی ذکر مواهب الرحمن
بهاء الدین بن عبد النبی النوری تذکره النحو
بهلول بهجت الزنگه زوری آثار آذربایجان
بهمن میرزا تذکره الشعراء
البیهقی تاریخ آل غزنین
پادشاه حسین الهندی تاریخ فیلسوفی حسین «ع»
پروین اعتصامی جوان و پیر
پروین القاجار اوصاف الامین
پورداود پوران دخت نامه یزدجرد
ص: 348
پیرنیا تاریخ باستان
تجلی السبزواری تجددنامه
تقی آق اولی، بینش بهلول
تقی خان دانش البحر المحیط تذکره خوشنویسان تذکره صدر اعظمی جنت عدن
تقی بن نقی الهمدانی تحفه المحمدیه
تقی الدین بن نجم الدین الحلبی، ابو الصلاح البرهان علی ثبوت الایمان
توفیق الفکیکی تحت رماد النوائب
ثامن علی الهندی، نیسان اوراق غم
جابر بن حیان الکوفی الایضاح الباب- الاول الباب- الثانی الباهر البدوح البستان البول البیان البیض- الاول البیض- الثانی الذهب السبعین المنافع المیاه المیزان الواحد
جاسم بن حسن شبر البلاغه العلویه فی اتمام النهضه الحسینیه ذکری الحسین علیه السلام
جعفر جورابچی جنگ بین الملل در معرفت غنی اول
جعفر خان حقائق نگار آثار جعفری
جعفر رکن الدین الحائری البلاغ المبین فی فضائل الصلوات علی سید المرسلین
جعفر السیاح پهلوی نامه
جعفر الشهیدی ابو ذر غفاری ترجمه دو نامه جنایات تاریخ
جعفر القاجار ترجمه دعاء الصباح
جعفر الیزدی، طرب تاریخ خوانین یزد تاریخ وصاف
جعفر بن ابی اسحاق الدارابی کفایه الایتام
جعفر بن باقر بحر العلوم انوار الرشاد فی شرح نجاه العباد
جعفر بن محمد الاعرجی البحر التیار فی أسماء القری و الامصار البرناس فی مثالب بنی العباس البلد الامین فی انساب العتره الاکرمین
ص: 349
بهجه الناظرین فی أحوال اعیان المسلمین تلخیص المغنی التیار فی انساب ملوک القاجار الجوهره فی شرح التبصره الحبل المتین فی أربعین فضیله لامیر المؤمنین الدر النضید فی شرح علویات ابن ابی الحدید دره القماس فی أسماء الافراس الدروس فی شرح القطر
جعفر بن محمد الستری الکتاب المسطور
جعفر بن محمد القزاز اثبات معان فی شعر المتنبی
جعفر بن محمد النقدی الانوار القدسیه فی التوجه الی رب البریه
جعفر بن مهدی القزوینی الاحزان فی خیر انسان الاشراقات فی المنطق
جلال اصفهان
جلال آل احمد از رنجی که می برم
جلال المنجم تاریخ ملا جلال المنجم
جلال الدین الطهرانی ترجمه طبقات الامم
جلال الدین المحدث الارموی ترجمه الاصول الاصیله
جلال الدین بن محمد حسین التستری ترجمه الریاض الخزعلیه
جلیل بن عبد الحی الیزدی ترجمه باب الامامه من نهج الحق الجواهر الاعتقادیه
جمال الدین بن حسین الخوانساری تاج التراجم
جمال الدین بن علی النطنزی الاثنا عشریه
جنوفی جنگ نامه
جواد بن ابی القاسم سلطان القرائی آیین خرد
حافظ ابرو، عبد اللّه الخوافی تاریخ آل کرت تاریخ آل مظفر تاریخ سربداران تاریخ طغا تیمور جغرافیا
الحاکم النیسابوری تاریخ خراسان
حبیب آل ابراهیم العاملی الاسلام فی معارفه و فنونه
حبیب اللّه الرشتی تقلید الاعلم
حبیب اللّه العاملی تذکره الشیخ نور الدین
حبیب اللّه نوبخت پندنامه
حبیب اللّه بن زین العابدین القمی اتمام النعمه انیس الذاکرین الایضاح فی المنطق بدائع الانظار فی شرح جامع الاخبار
حبیب اللّه بن علی مدد الساوجی ایضاح الریاض بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر
ص: 350
تسهیل السالک الی المدارک
حسام الدین بن محمد الشیرازی تعلیمات قرآن
حسام الدین بن یحیی اللاهیجی، کارکیا التوضیحات
حسن تقی زاده تاریخ مجلس شورای ملی
حسن خان برژیا
حسن الزنوزی بحر الجواهر
حسن الشفائی، شرف الدین الطب
حسن العلامی الکرمانشاهی الایمان و الرجعه
حسن مشیر الدوله ایران باستان
حسن نصره الوزراء، بدیع تاریخ البصره
حسن بن آقا میر القزوینی التحفه الاثنی عشریه فی نقض کلمات الوهابیه
حسن بن ابراهیم الاصفهانی توضیح الصواب
حسن بن ابراهیم البزدی ترجمه احوال الصدیقه
حسن بن احمد الاحسائی حدیقه الاخبار فی تراجم الاخیار و الاشرار
حسن بن احمد الاشکذری انیس المؤمنین
حسن بن اسحاق الرازی الفقه
حسن بن امان اللّه الدهلوی تنقیح الاصول
حسن بن باقر الطباطبائی التبریزی تبصره المسافرین
حسن بن الحسین السردرودی الدین و الرجعه
حسن بن الحسین الیزدی، الفانی بهجه الابرار فی تاریخ الائمه الاطهار بهجه الانوار درر اللآلی فی اسرار الموالی
حسن بن سلمان جلو الابواب الممهده للمنابر المشیده
حسن بن عبد الرزاق التبریزی بشاره الباکین و انیس الذاکرین
حسن بن عبد اللّه السمرقندی الانوار المسبله فی بعض خواص البسمله
الحسن بن عبد اللّه الطالبی الجعفری البیان و التبیین
الحسن بن علی العمانی الکر و الفر
حسن بن علی القبانچی الجواهر الروحیه علی و الاسس التربویه
حسن بن علی القزوینی تاریخ مصر قدیما رجال العصور فی حوادث الشهور
الحسن بن علی القمی تاریخ الخلفاء
حسن بن علی اکبر الکرمانی جوابات مسائل الشیخ عبد اللطیف
حسن بن محمد الارث
ص: 351
انوار البصائر تعلیقات علی ابواب المفاهیم
حسن بن محمد الجوانی الجوهر المکنون فی القبائل و البطون
حسن بن محمد الدمستانی ارجوزه فی التوحید
الحسن بن محمد الرامی، شرف الدین انیس العشاق
حسن بن محمد حسین التبریزی انوار الغیاهب فی أحوال الامام الغائب
حسن بن مرتضی الاسترابادی تاریخ سلطانی
حسن بن مرتضی الیزدی الآیه الکبری فی احوال لیله الاسری جوامع الاسرار فی معراج الرسول المختار
حسن بن مطر الحویزی ترجمه نصیر الدین الطوسی
الحسن بن یوسف، العلامه الحلی تسلیک النفس تلخیص الاحکام
حسن علی بن عبد اللّه القطیفی تحقیق الحق و ابطال الباطل
حسون (حسین) البراقی تاریخ الروضه الحسینیه الحائریه الحسره الدائمه للزفرات
حسین الاردبیلی الالهی تاج المناقب للائمه الاثنی عشر
حسین پژمان بهترین اشعار
حسین الحسینی الخلخالی التنبیهات
حسین الدرودآبادی الهمدانی التحفه الرضویه
حسین الزاهدی بیان الاسرار
حسین السمرقندی تحفه الطالب فی معرفه من ینسب الی ابی طالب
حسین الشیرازی ترجمه تاریخ سلطانی
حسین العصفوری الابتهاج فی مناسک الحاج جلاء الضمائر و ازاله الحیره عن الحائر جوابات المسائل
حسین الفرهودی تاریخ قرن نوزدهم
حسین قدس الشریفی التصوف
حسینقلی گلهر التحفه الحسینیه باغستان تذکره حسینی
حسین الکاشفی ترجمه بعض سور القرآن تکمله الرشحات
حسین نور صادقی اصفهان
حسین بن ابراهیم القزوینی جامع الشرائع
حسین بن ابی الحسن الدزفولی أحسن المقال تحفه الابرار دفینه الاحباب دوزنه
ص: 352
حسین بن احمد آل سمیسم تحقیق الاحکام الدرر المضیه فی شرح الروضه البهیه
حسین بن اسد اللّه البهبهانی ارجوزه فی التنازع تنبیه الواعظین و ایقاظ المفسدین
حسین بن اسماعیل الفارسی الحائری اجماعیات الفقه
حسین بن جبیر ابطال الاختیار
حسین بن حسن السمیعی آرزوی بشر
حسین بن الحسن القمی، مفلس ارده شیره
حسین بن رضا الشیرازی جغرافیای مسطر هند
الحسین بن سینا، ابو علی ارجوزه فی المنطق حقائق الاشیاء
حسین بن عبد الصمد الحارثی الجواهر السنیه فی شرح الالفیه
حسین بن عبد الکریم الجزائری تحفه الاخوان
حسین بن علی الطبائی البروجردی تجرید اسانید الکافی تجرید اسانید التهذیب ترتیب رجال الطوسی ترتیب فهرس منتجب الدین توضیح المسائل
حسین بن علی القدیحی ارجوزه فی التوحید بغیه المرتاد لیوم التناد بلغه الرضا فی الاجازه لسیدنا الرضا التحفه الحسینیه للحضره المحسنیه جامع الفوائد
حسین بن علی محفوظ ارجوزه فی سلسله نسب آل محفوظ
حسین بن علی الیزدی انیس الموحدین فی اصول الدین
حسین بن علی اکبر القزوینی بزم آرا
حسین بن علی محمد الشیروانی البشیر النذیر
حسین بن عمر الحسینی، رضی الدین اجمال حسینی
حسین بن محمد الدزفولی دیوان باغبان
حسین بن محمد الراغب الاصفهانی تحقیق البیان فی تأویل القرآن
حسین بن محمد العلوی ترجمه محاسن اصفهان
حسین بن محمد تقی الرودآبادی تفسیر الرودآبادی خطابات القرآن
حسین بن محمد علی الجزائری الانوار الغریه
حسین بن مساعد بیدر الفلاح
حسین بن مفلح الصیمری الایقاظات فی العقود و الایقاعات
الحسین بن موسی الابرش جریده بغداد
ص: 353
حسین بن نصر اللّه عرب باغی الاثنا عشریه الادراک فی قباحه التریاک اصل الاسلام الایتلاف فی رفع الخلاف الایقان فی الاوامر و النواهی التی فی القرآن البرهان علی أن أنبیاء اللّه من ایران التبیان فی معانی القرآن ترجمه حدیث مکارم الاسلام ترجمه حدیث ارکان الاسلام ترجمه حدیث اصل الاسلام ترجمه حدیث حقوق الاسلام ترجمه حدیث دعائم الاسلام ترجمه حدیث محض الاسلام ترجمه حدیث نواهی الاسلام ترجمه الموسوی فی الطب الرضوی دعائم الاسلام
حسین علی التویسرکانی ابطال الرکن الرابع
حسین علی بن علی زنگنه بدیع البیان لمعانی القرآن
حفاظت حسین، سلیم البهیکپوری آیه تطهیر
حکیم رکنا خسرو شیرین
حکیم قبلی التشریح
حکیم مؤمن تبصره المؤمنین
حمادی (محمد) نوح الحلی اختیار العارف و نهل الغارف
حمد اللّه المستوفی تاریخ قزوین
حمزه بن الحسن الاصفهانی اصفهان و أخبارها افعل التنبیه علی حروف التصحیف
حمزه بن علی البیهقی، آذری بهمن نامه
حیدر الحلی الاشجان فی خیر انسان
حیدر بن صالح المرجانی خطباء المنبر الحسینی
حیدر حسن الفانوتوی اسرار الفرقان
حیرت ترجمه تاریخ سر جان ملکم
خاور التبریزی تحفه الحرمین
خضر بن علی القزوینی الثمار
خلیل زرگر جمشیدنامه
خلیل الکمرئی تفسیر سوره نور
خلیل بن محمد الرضوی الحواشی علی شرح المطالع
داود المؤید الامینی پیروزی در باختر
داود بن سلیمان الکعبی الدروع الداودیه
داود بن عمر الانطاکی البهجه
ص: 354
دقایقی المروی حنین الاوطان
ذبیح اللّه المنصوری اندیشه های یک مغز بزرگ
راحت حسین الرضوی، ابو الخلیل آخرت کی کهیتی آل محمد اخلاقی آل محمد تبلیغی اوراد المتقین ایک نومسلم
راشد فلسفه عزاداری
رجب علی التبریزی البرهان القاطع و النور الساطع
رحمه اللّه الجیلانی برهان القاری فی تجوید کلام الباری
رشید الیاسمی، غلام رضا آثار ایران آیین نگارش تاریخ ادبیات معاصر ایران در زمان ساسانیان تاریخ ایران تاریخ چنگیز تاریخ مختصر ایران تاریخ الملل و النحل تاریخ نادر شاه ترجمه تاریخ ادبیات ایران ترجمه تاریخچه نادری تیاترانوش
رشید الدین بن فضل اللّه الآثار و الاحیاء
رضا تفسیر المولی رضا
رضا افشار، بشکلو پروز نگارش پارسی
رضا دانش، ارفع الدوله ارفع نامه
رضازاده شفق ترجمه تاریخ مختصر ایران
رضا صفی نیا الحقوقی تاریخ گمرک ایران
رضاقلی هدایت تاریخ دولت
رضا نجیب دستور سلیمان
رضا بن قاضی الطهرانی ابواب الجنات
رضا بن محمد الموسوی اللنکرانی الانوار النجفیه فی الاعتقادات و الاصول الدینیه
رضا بن مهدی تاریخ نویس تاریخ پطر کبیر
رضی بن محمد الرضوی الکشمیری التحفه الرضویه فی مجربات الامامیه
رضی الدین الحسینی جامع الاحکام فی مسائل الحلال و الحرام
رفیع الجیلانی ترجمه دعاء الندبه
رکن الدین الموسوی ارجوزه فی المنطق
روئین المبشری پرتگاه
روح اللّه بن مصطفی الخمینی الحواشی علی الکتب
ص: 355
زین الدین الکیائی بقاء روح
زین الدین بن علی، الشهید الثانی جوابات مسائل السید اسماعیل
زین العابدین الانصاری العطار تحفه الملوک
زین العابدین الحسینی تتمیم الجامع العباسی التحفه الصفویه فی الاصول و الفروع الدینیه
زین العابدین رهنما پیامبر «ص»
زین العابدین بن جواد القمی البراهین الجلیه فی شرح القصیده العلویه
سالم بن بدران المصری تحریر الفرائض
سبط الحسن الفتحپوری آثار علمیه علویه بحث و نظر تقویم المشاهد و المزار
سجاد حسین الهندی آیینه حق نما
سراج الواعظین. التبریزی ارمغان معارف
سعد بن منصور ابن کمونه تقریب المحجه و تهذیب الحجه
سعید القمی، القاضی البوارق الملکوتیه
سعید بن صالح الخلخالی تذکره الافکار
سلطان حسین تابنده الگون آبادی تجلی حقیقت در اسرار کربلا
سلطان علی الگون آبادی بشاره المؤمنین
سلطان محمد میرزا القاجاری تحفه الحرمین
سلطان محمد بن الامیری الهروی تحفه الادیب ترجمه مجالس النفائس
سلطان میرزا الدهلوی البلاغ المبین فی باب خلافه سید المرسلین
سلمه بن الخطاب البراوستانی افتتاح الصلاه
سلیمان ظاهر العاملی آفه الامم
سلیمان بن احمد آل عبد الجبار القطیفی ارجوزه فی المنطق ایضاح الدلائل فی أجوبه المسائل
سلیمان بن عبد اللّه الماحوزی تنبیه النائم و ایقاظ الهائم الجوهره الفریده فی تلخیص العقیده
سماعه الصیرفی البشارات للشیعه
سنکلاخ الخراسانی برج زواهر درج جواهر
سیف آزاد ایران باستان
شجاع الشیرازی انیس الناس
شرف الدین الحسینی باغ بهشت
شرف الدین النجفی تأویل الآیات
ص: 356
شریعه السنگلجی براهین القرآن بیانات شب پنجشنبه توحید عبادت
شهاب الترشیزی بهرام نامه تاریخ مجدول تذکره الشعراء تذکره الوزراء الخمسه
شهاب الدین بن فخر الدین النراقی البدائیه
شیخ الشریعه الاصفهانی ابرام القضا فی وسع الفضا
صائب بیاض صائب
صادق آقا التبریزی انوار الحدائق فی شرح القصیده المنشأه فی مدیح اشبه الناس بخیر الخلائق
صادق فراهانی، ادیب الممالک تابش مهر
صادق هدایت اصفهان نصف جهان ترانه های خیام
صاعد بن احمد الرازی الاحساب و الانساب
صالح بن حبیب اللّه الاردکانی الحساب
صالح بن مهدی القزوینی حیاه امیر المؤمنین «ع» صدر الدین الدزفولی تاریخ پنج هزارساله خوزستان
صدر الدین شرف الدین خلیفه النبی
صدر الدین القمی البرهان المتین لاثبات نبوه خاتم النبیین
صدر الدین القونوی تبصره المبتدی و تذکره المنتهی
صفر علی بن علی اکبر البسطامی الاثنا عشریات
صفی علی شاه آیه العشاق
صنع اللّه النعمه اللهی ترجمه احوال نعمه اللّه الولی
ضمیری بهار و خزان
طالب اوف، عبد الرحیم ایضاحات ترجمه پندنامه قیصر
طاهر الجزائری التبیان فی جمله من المباحث المتعلقه بالقرآن
طغرا چشمه فیض
طهماسب الصفوی تذکره الشعراء
عادل بن علی بن عادل الحافظ ترتیب ترجمان القرآن
عباد بن احمد گلستانه توضیح الاصول فی شرح تهذیب الوصول
عباس الاقبال الآشتیانی تاریخ مغول
عباس الزیوری البغدادی تخمیس الجلجلیه
ص: 357
عباس شباب الشوشتری ترجیع بند
عباس القمی تتمه المنتهی فی وقائع ایام الخلفاء تحفه الاحباب فی نوادر آثار الاصحاب
عباس کدیور بزرگان علم و ادب در شمال ایران تاریخ گیلان
عباس بن حیدر القمی درر الاسرار فی تعداد امه النبی المختار
عباس بن محمد الفیضی بدر فروزان تاریخ کاظمین
عباس بن محمد القاجار تقویم سعید
عباس علی کیوان تفسیر کیوان
عباس علی بن محمد معین الجورقانی تسلیه الفقراء و تذکره الاغنیاء
عباسقلی الباکوئی تهذیب الاخلاق
عبد الاحد بن برهان الدین السیرجانی برهان دولتشاهی تفسیر سوره الروم تفسیر القرآن الکریم
عبد الباقی التویسرکانی انیس العاشقین
عبد الحجه البلاغی تاریخ مدینه العرفاء تاریخ نجف اشرف و حیره تذکره القبور
عبد الحسیب العلوی تقدیس الانبیاء و تمجید الاوصیاء
عبد الحسین آواره، آیتی آتشکده یزدان
عبد الحسین شرف الدین العاملی تحفه المحدثین
عبد الحسین الشیبانی التاریخ العمومی
عبد الحسین بن علی الشیرازی، ذو الریاستین انیس المهاجرین و مونس المسافرین برهان السالکین تاریخ حب الوطن
عبد الحسین بن علی اصغر، ابن الدین الآراء و النظرات ترجمه اعجاز القرآن
عبد الحسین بن محمد رضا الکفائی آفتابی که غروب نمی کند
عبد الرحمن حیرت اللرستانی دیوان حیرت لرستانی
عبد الرحمن بن احمد الجامی بهارستان تحفه الاحرار خلاصه الحیاه
عبد الرحمن بن یوسف المروزی، ابن خراش الجرح و التعدیل
عبد الرحیم الهی اقیانوس
عبد الرحیم المازندرانی، منصف تذکره الشعراء
عبد الرحیم بن عبد الرحمن الکرمانشاهی الاثنا عشریه باب الربا
ص: 358
دقائق الحقائق
عبد الرحیم بن محمد علی التستری الاکمال و السلامه فی بابی الاذان و الاقامه بدر الدجی
عبد الرحیم بن محمد مهدی الکازرونی تذکره المؤمنین
عبد الرحیم بن محمد یونس الدماوندی حدوث العالم القضاء و القدر
عبد الرزاق الدنبلی الخوئی تجربه الاحرار و تسلیه الابرار
عبد الرزاق محیی الدین ادب الشریف المرتضی
عبد الرزاق الهمدانی ایقاظ الامه
عبد الرزاق ابن الفوطی تلخیص مجمع الآداب
عبد الرسول الخیامپوری ترجمه مجمع الخواص
عبد الرسول بن محمد المدنی الکاشانی آب حیاه در شرح دعاء سمات روضات المتألهین فی شرح صحیفه سید الساجدین
عبد الرضا بن جعفر البحرانی اجابه الالتماس فیما یجب علی عامه الناس
عبد الصاحب الجواهری تقریرات الشیخ ضیاء الدین العراقی الجوهره فی شرح التبصره
عبد الصمد الهمدانی بحر الحقائق
عبد الصمد بن کمال بن امیر الحاج ترجمه أربعین حدیثا نبویا
عبد العزیز بن محمد المصری البلاغ الاکبر و الناموس الاعظم
عبد العزیز بن محمد النسفی بیان التنزیل
عبد العظیم، شیخ العلماء الصدوقی ایمان صادق
عبد العظیم بن علی رضا اللنجاتی تحفه الاصحاب
عبد علی اوکتائی تاریخ ابنیه آستان قدس رضوی تاریخ اداری آستان قدس تاریخ خراسان
عبد علی بن ناصر الحویزی، ابن رحمه البدیعیه ثمر الاستعداد
عبد الغفار الانصاری تبصره الصائمین
عبد الفتاح الفومنی تاریخ گیلان
عبد الفتاح المرعشی الابانه عن حکم الرهانه
عبد الکاظم بن محمود الزبیدی ابواب الهدی و النجاح
عبد الکاظم بن محمود الغبانی البراهین القائمات لقمع الشبه و التشکیکات
عبد الکریم بن ابراهیم الجیلانی
عبد الکریم بن جواد الجزائری البرهان المؤسس فی أن المتنجس لا ینجس ایضاح الدلیل فی طهاره الماء القلیل
عبد الکریم بن حسین الجزائری حقائق الاصول
ص: 359
عبد الکریم بن عبد الرحیم الحسینی تحفه الناسکین و زاد السالکین
عبد اللّه امیر طهماسب تاریخ شاهنشاهی پهلوی
عبد اللّه انصاری ترجمه زندگی هندنبورک
عبد اللّه بیانی تاریخ شاهی
عبد اللّه رونق کردستانی تذکره شعراء کردستان حدیقه امان اللهی
عبد اللّه السبیتی ابو ذر الغفاری
عبد اللّه فریار تاریخ صنائع ایران
عبد اللّه المدرس الزنوزی الانوار الجلیه
عبد اللّه هاتفی تمرنامه
عبد اللّه بن احمد آل طعان الستری التحفه السنیه فی شرح الاجرومیه
عبد اللّه بن جعفر، ابن درستویه الکتاب
عبد اللّه بن الحسن آل ابی الجبل الحساب
عبد اللّه بن حماد الانصاری اصل
عبد اللّه بن علی الخنیزی ذکری الامام الخنیزی ذکری الزعیم الخنیزی
عبد اللّه بن لطف اللّه الخوافی تاریخ شاهرخی
عبد اللّه بن محمد الاعرج، ضیاء الدین التحفه الشمسیه فی المباحث الکلامیه
عبد اللّه بن محمد باقر الدزفولی، داعی بقاع الخیر
عبد اللّه بن محمد رحیم الکبیر انیس المحتاجین ترسیع الاسماء
عبد اللّه بن محمد رضا شبر الانوار اللامعه فی شرح الزیاره الجامعه
عبد اللّه بن محمد طاهر الشیرازی ازاحه الشبهات فی الشک فی الرکعات
عبد اللّه بن معتوق القطیفی ارجوزه فی الامامه
عبد المحسن بن محمد الاحسائی بدایه الهدایه التحفه فی سیره الشهید المظلوم
عبد المحمد بن حسن زائر دهام تحقیقات الاصول تقریرات فی الفقه
عبد النبی العراقی ایقاظ البشر فی اجزاء اضطراری المشعر
عبد النبی بن خلف القزوینی، زلالی آذر و سمندر
عبد النبی بن محمد الطسوجی تحفه السالکین فی مهمات اصول الدین
عبد الواحد الانصاری البراهین الظاهره علی ظهر الباخره
عبد الواحد بن احمد المظفری البطل الاسدی البطل العلقمی
عبد الواسع التونی ترجمه الذهبیه الرضویه
ص: 360
عبد الوهاب قائم مقامی تاریخ جنگ ژاپن و روس تکمله ترجمه تاریخ نادری تیر و کمان
عبد الوهاب بن جواد الطعان ارجوزه فی سلسله نسب آل السید محمد بن عطیه النجفی
عبد الوهاب بن علی الاسترابادی انموذج العلوم
عبد الوهاب بن محمد رفیع الالهی بحر الانوار فی مناقب حیدر الکرار
عبد الوهاب بن محمد علی القزوینی خلاصه الرشاد
عبید اللّه بن علی الحلبی اصل
عز الدین الجزائری تحفه المحدثین الی الشیخ زین العابدین
عصمه اللّه السهارنفوری باب تشریح الافلاک
عطاء اللّه الرازی، برهان الدین جواهر الاسماع
عطاء اللّه شهاب پور تبلیغات اسلامی
علاء الملک بن نور اللّه المرعشی أنوار الهدی
العلویه الهاشمیه اخلاق و راه سعادت بشر
علی آرزو، سراج الدین تنبیه الغافلین
علی بخش میرزا ترجمه انوردموند ترجمه تاریخ ینکی دنیا ترجمه حیاه فوبلاس ترجمه کتاب لیوردور تشریح الابدان
علی جناب راهبر برای مسافرین اصفهان
علی الخاقانی الآثار المخطوطه
علی خان اصول و فروع دینیه
علی الرویانی تاریخ طبرستان
علی الزنوزی الحواشی علی الفصول
علی، شاه قاسم الانوار انیس العارفین
علی الطبیب، شرف الدین ابواب الجنه
علی العلیاری التائیه، قصیده
علی القوچانی الحاشیه علی کفایه الاصول
علی المدرسی تباهی زمان
علی معین الشریعه جام خمخانه
علی الهندی، نافذ آیینه عروض
علی بن ابی الرجال الشیبانی البارع فی النجوم
ص: 361
علی بن احمد البفروئی تقریرات الاصول
علی بن احمد الواحدی الحاوی لجمیع المعانی
علی بن اسماعیل السنجانی حملات اللیث
علی بن حسن الخاقانی الخواتیم الدرریه فی المسائل الاصولیه
علی بن الحسن الزواری آثار الاخیار
علی بن الحسن النسابه الانساب
علی بن الحسین الجامعی العاملی تبصره المبتدی
علی بن حسین الجصانی الحواشی علی الفرائد
علی بن حسین کاتب الخاقان دیباچه اخلاق
علی بن الحسین الکربلائی الجواهر السلیمانیه فیما یتعلق بالنیه
علی بن حسین المروی تذکار الحزین لما أصیب ابن طه الامین
علی بن حمزه الحرانی الآداب العلویه من العتره المهدیه
علی بن حیدر الشروقی ارجوزه فی اصول الفقه
علی بن زید البیهقی، فرید خراسان ازهار أشجار الاشعار ایضاح البراهین بساتین الانس و دساتین الحدس فی براهین النفس البلاغه الخفیه تاریخ بیهق تتمه صوان الحکمه التحریر فی التذکیر
علی بن شمس الدین اللاهیجی تاریخ خانی
علی بن عبد الباقی المستوفی أحسن التواریخ
علی بن عبد علی الخاقانی الادب المنسی
علی بن طاوس، رضی الدین التشریف بتعریف وقت التکلیف
علی بن علی النجار تفسیر سوره یوسف
علی بن علی اظهر الکهجوی تاریخ الائمه
علی بن عیسی الکحال تذکره الکحالین
علی بن القاسم القصری ترتیب حساب دساتر الکواکب السبعه
علی بن کاظم المعلم انیس الطالبین
علی بن محمد، ناصح السمنانی امراض الاطفال بهجه الحذاقه ترجمه تدبیر صحه الاطفال ترجمه غایه الحکیم ترکیب الادویه الجدیده
علی بن محمد رحیم العراقی تبصره الصرف تکمله الصرف
علی بن محمد سلیم المازندرانی حدیقه الفلاح
ص: 362
علی بن محمد طه الکرمی تاریخ الحویزه
علی بن محمد علی المیبدی ازاحه اللحیه بدائع اللغه
علی بن مرتضی الدزفولی تذکره دزفول
علی بن موسی، ثقه الاسلام التبریزی ایضاح الانباء فی تعیین مولد خاتم الانبیاء
علی بن نبی الحمّاری ایضاح النافع فی شرح مفاتیح الشرائع
علی بن نعمه اللّه الدزفولی تقریرات بحث الاصول
علی بن هاشم الاوالی البیان فی عدد آی القرآن
علی بن یاسر الحسامی تاریخ حسامی
علی اصغر بن حسین الطبیب اوثق الوسائل و امتن العقائد
علی اکبر بامداد ترجمه زندگانی مارسال فوش
علی اکبر التشید اولین امارت شیعه
علی اکبر دهخدا امثال و حکم الحواشی علی دیوان ناصر خسرو
علی اکبر الشریف العراقی آیات الحجه
علی اکبر الفیضی تاریخ قم
علی اکبر الکاشانی پرتو نور
علی اکبر بن الباقر الایجهی الحدود الشرعیه
علی اکبر بن محمد زمان الکرمانی اصول الفقه
علی اکبر بن هاشم الخوئی تقریرات الاصول
علی بیک قزلباش الدهلوی آیات جلی
علی رضا تبیان الملک ترتیب اشعار گلستان ترتیب اشعار نصاب الصبیان
علی رضا خسروانی ترجمه ابصار العین ترجمه اصل الشیعه و اصولها ترجمه الامامه و طرق الزعامه ترجمه نهضه الحسین تنزیه التنزیل جماعت حسینی
علی رضا الریحان الیزدی آیینه دانشوران بازرگانی محمد بلوهر تفسیر ریحان درس انشاء
علی رضا مجتهدزاده ترجمه نزاری گلستانه
علی شاه التبریزی، اسرار حدیقه الشعراء
علی شیرنوائی تاریخ ملوک العجم ترجمه نثر اللآلی
ص: 363
علیقلی واله تذکره الشعراء تذکره واله
علیقلی الدهخوارقانی آیات الظهور
علیقلی بن قرچغای خان زیور العارفین و براق العاشقین سبعه سماویه شرح اثولوجیا
علی محمد بن محمد حسین الاصفهانی تکمله عیون الحساب دستور استخراج القبله
علی النقی الحیدری ثمره الدوحه الحیدریه
علی النقی النقوی تذکره الحفاظ من الشیعه
علوی امام الحکماء تلخیص الکلام فی تنقیح الاحلام
علوی بن حسین البحرانی دلیل المتعبد و بلغه المتهجد
عماد ترجمه القرآن الکریم
عمار علی بن نظام علی السونی پتی احکام النکاح التحفه الشعریه الدلائل الالتزامیه
عمر بن ابراهیم العلوی تصحیح الاذان بحی علی خیر العمل
عمر بن الحسن التنویر فی مولد السراج المنیر
عیسی صدیقی تاریخ مختصر تعلیم و تربیت
عیسی بن شکر اللّه اللواسانی انیس العارفین تحفه الاحباب فی تسلیه المصاب جلاء الابصار فی آداب الادعیه و الاذکار
غالب بن قعود الحویزی بغیه الحویزیین فی خمس العلویین درر الحویزیه فی العقائد الجعفریه
غرس النعمه بن هلال ذیل نشوار المحاضره
غزالی المشهدی اسرار مکتوم
غلام حسین الکنتوری اشکال الوضوء
غلام حسین مقتدر تاریخ نظامی ایران
غلام علی آداب مجامعت
غلام علی البهاونگری آفتاب شهادت اثنا عشری تقویم
فتح اللّه الشیبانی تنک شکر
فتح اللّه بن احمد الشهرستانی تحفه الائمه العلیه
فتح اللّه بن عبد الرحیم الیزدی، مفتون آصف نامه آیینه دکن باب و بها را بشناسید
فرج بن الحسن آل عمران الدره الثمینه دره الصدف الدرر الغرر
ص: 364
فرج اللّه آق اولی پرورش فکر
فرصت الشیرازی بستان الفرصه
فروغ الدین الاصفهانی آثار المعاصرین
فریدون کوچولی تاریخ ادبیات آذربایجان
فریق المزهر آل فرعون الحقائق الناصعه
فضل علی بن شاه ویردی الاوفی فضل اللّه الشیرازی تاریخ صاحبقرانی
فیاض حسین بن قاسم علی الانصاری انیس المحدثین و رفیق الواعظین
فیروز الاسترابادی تاریخ نکهت
قاسم الانوار تذکره الاولیاء
قاسم بن الحسن آل محیی الدین ارجوزه فی سلسله نسب آل محیی الدین
قاسم بن الحسن الشبری ذکری الحسین علیه السلام
قاسم علی القائنی جامع الانوار خلاصه الاخلاص
قاضی بن کاشف الدین حل المغالطه
قاطعی تذکره الشعراء
قدامه، ابو الفرج الآداب السلطانیه
قطب الدین بن عز الدین اللاری حل و عقد
کاتبی الترشیزی التجنیسات
کاظم التبریزی حدیقه الشعراء
کاظم شانه چی خودآموز منطق
کاظم بن زین العابدین الخلخالی تقریرات الاصول
کاظم بن سلطان ارجوزه فی المنطق
کاظم بن شاه محمد التبریزی ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن
کبیر بن اویس الاردبیلی، قاضی زاده ترجمه وفیات الاعیان
الکراچکی تفضیل علی علی غیره
کریم خان الکرمانی التبصره فی التصریف التذکره فی النحو
کسائی مروزی بختیارنامه
کمال الدین بن قوام الدین المرعشی بغیه الفقیه
لوحی الاصفهانی تنبیه الغافلین و اخزاء المجانین
مؤید بن حسن الثابتی تاریخ و راهنمای مشهد خراسان
ص: 365
مجتبی بن احمد القزوینی بیان الفرقان
مجذوب الحواشی علی الاستبصار
محسن الامین العاملی الاوائل و الاواخر ترجمه ابی تمام الطائی ترجمه ابی فراس الحمدانی
محسن الجواهری الاراءه فی علم التجوید و القراءه
محسن النواب القره باغی تذکره شعرای قره باغ
محسن بن سمیع الکرمانشاهی الحواشی علی الروضه البهیه الحواشی علی السیوطی الحواشی علی القوانین الحواشی علی المعالم
محسن بن محمد علی التبریزی التجوید
محسن بن المرتضی الفیض الکاشانی آب زلال ثمره الشجره الالهیه
محمد الاخباری، نور الدین آداب الدعاء
محمد الادیب الطهرانی بشاره الاسلام
محمد الایلاقی التعلیقات الطبیه
محمد الجرفادقانی، حبیب الدین تقریب المرام من تهذیب الکلام تکمله الصافی
محمد الحجازی التجریشی آیین راستی
محمد الحجه الکوهکمری تنقیح المطالب المبهمه فی عمل صور المجسمه
محمد الحسینی الهمدانی تذکره الهی تذکره الشعراء الهی
محمد الخالصی حقیقت حجاب در اسلام
محمد خیراندیش خان خیر التجارب
محمد الذهبی، قطب الدین حکمه العارفین
محمد الرازی آثار الحجه التقوی و ما ادراک ما التقوی الریاض المرضیه فی شرح تضمین الالفیه
محمد رزم آرا ترجمه خلاصه الحساب الجبر و المقابله
محمد الرضوی الخوانساری برهان المتقین فی أحکام الدین
محمد الساروی تاریخ محمدی
محمد السنکلجی تفسیر محمد السنکلجی تفسیر سوره الفاتحه و الاخلاص
محمد الشیروانی تاج الاقبال
محمد صدر الهاشمی تاریخ جرائد و مجلات ایران
ص: 366
محمد الطبیب تحفه شاهی
محمد الطهرانی، ملا آقا ترجمه مجمع البیان
محمد القرینی تغارید الحیاه
محمد القطب النیریزی الابداعیه انوار الولایه
محمد الکرمی الحویزی الحیاه الروحیه
محمد محکم الدین براهین محمدیه
محمد مصدق اصول قواعد مالیه
محمد ملک الکتاب الشیرازی ترجمه غاده کربلا
محمد الهاشمی الابطال الثلاثه
محمد بن ابی الحسن الموسوی، معز الدین انیس الصالحین تحفه الرضا
محمد بن ابی القاسم الاصفهانی، طبیب زاده آفتاب درخشان در مباهله نصارای نجران آفتاب درخشنده
محمد بن ابی القاسم القالی ترجمان القرآن
محمد بن احمد الابیوردی تاریخ ابی ورد و نسا تاریخ خراسان
محمد بن احمد الباعونی جواهر المطالب
محمد بن احمد الصفوانی بلغه المقیم و زاد المسافر
محمد بن احمد الکماری الحواشی علی الفرائد
محمد بن اسد اللّه الاشکوری أصاله الصحه البحث عن المیته التعلیقات علی منظومه السبزواری التعلیقات علی کفایه الاصول الفوائد الاصولیه
محمد بن اسعد، جلال الدین الدوانی تتمه الانطباق
محمد بن اسماعیل الیزدی دوحه الانوار فی کشف الاسرار
محمد بن الامیری الهروی، فخری بوستان خیال
محمد بن بندر النبهانی ازهار الریف
محمد بن ترمدی، بهاء الدین تنبیه الغافلین
محمد بن جریر الطبری الامام
محمد بن جعفر التمیمی النحوی التحف و الطرف
محمد بن جعفر القیروانی اعراب القصیده الدریدیه
محمد بن جمال الدین الهاشمی الادب الجدید
محمد بن الحسن الحلی، فخر المحققین تحصیل النجاه ثلاث و أربعون حدیثا عن النبی
ص: 367
محمد بن حسن الخاقانی الدرر فی ذکر القاسم بن موسی بن جعفر
محمد بن الحسن الطوسی حجله الشریعه
محمد بن الحسن الهروی تلخیص العروض
محمد بن حسن بن اسفندیار تاریخ طبرستان
محمد بن الحسین، ابن امیر الحاج ارجوزه فی سلسله نسب السید القاضی فخری زاده
محمد بن الحسین بهاء الدین العاملی تفسیر سوره الفاتحه
محمد بن الحسین البیهقی تاریخ بیهقی
محمد بن الحسین الخوانساری، جمال الدین تحفه السلطان
محمد بن الحسین السکمی حقائق التفسیر
محمد بن الحسین، قطب الدین الکیدری بصائر الانس بحظائر القدس حظائر القدس
محمد بن حسین القمی الحواشی علی کفایه الاصول
محمد بن الحسین اللاهیجی الادبیات
محمد بن رضا اللیسی بلوغ الارب فی معرفه صناعه الفضه و الذهب
محمد بن زکریا الرازی الابدال التقسیم و التشجیر
محمد بن سعید، ابن الساوجی بدره المعانی
محمد بن الشریف الدشمانی خطبه الاصلاح
محمد بن عبد الجلیل البلگرامی الجزء الاشرف من المستطرف
محمد بن عبد الصبور الخوئی تعلیم نامه
محمد بن عبد الغفار الرضوی تفسیر القرآن الکریم
محمد بن عبد اللّه بامخمره تاریخ عدن
محمد بن عبد اللّه الحسینی، ابو المعالی بیان الادیان
محمد بن عبد اللّه السلامی تاریخ خراسان
محمد بن عبد اللّه الهمدانی الدره البهیه
محمد بن عبد النبی الاخباری ایقاظ النبیه فی ذکر ما اجمع علیه و اختلف فیه تحفه درویش التحفه اللاریه تفسیر القرآن الکریم
محمد بن علی الاخباری الاخباریون و الاصولیون
محمد بن علی البحرانی جوابات المسائل الکلامیه
محمد بن علی الجرجانی تحفه الفحول فی شرح معرب الفصول
محمد بن علی حرز الدین الاحتجاج فی علم الکلام الاحتجاج علی الیهود و النصاری الاسلام و الایمان
ص: 368
محمد بن علی الحلی، ابن حمیده التصریف
محمد بن علی الساباطی التالد و الطریف فی فن التصحیف و التحریف
محمد بن علی اللاهیجی الترجمه الانیقه تفسیر القرآن الکریم
محمد بن علی الشوکانی اتحاف الاکابر باسناد الدفاتر اثبات الوصایه البدر الطالع بمحاسن من بعد القرن السابع التحف فی مذاهب السلف تحفه الذاکرین التعقبات علی الموضوعات
محمد بن علی المقابی تفسیر المقابی
محمد بن علی اصغر الجرفادقانی ترجمه تاریخ یمینی
محمد بن علی رضا آقاجانی الانوار الشاهقه
محمد بن فخر اللاری تحقیق الزوراء
محمد بن فرج اللّه القاضی الدزفولی اساس المطالب تقریرات الفقه و الاصول
محمد بن مبارک القزوینی ترجمه مجالس النفائس
محمد بن محسن البحرانی تذکره المصائب
محمد بن محسن الفیض الکاشانی قامع الاخطار
محمد بن محمد المقدس الزنجانی الانوار الخمسه
محمد بن محمد بن ابی سعید الهروی تعبیر الرؤیا
محمد بن محمد بن الحسن، نصیر الدین الطوسی تحریر کتاب مالاناوس تحقیق المذهب الحق
محمد بن محمد بن النعمان، المفید ایمان ابی طالب تأویل آیه فاسألوا أهل الذکر تفسیر آی القرآن المنزله فی أمیر المؤمنین القول فی دلائل القرآن
محمد بن محمد باقر الحسینی التحفه الزینیه
محمد بن محمد باقر المختاری تفریح القاصد لتوضیح المقاصد تقویم المیراث فی تقسیم التراث
محمد بن محمد تقی التنکابنی ایضاح الفرائد
محمد بن محمد حسین الاشکوری الحاشیه علی الرسائل الحاشیه علی الطهاره الانصاریه
محمد بن محمد علی الخوانساری رأس الحکم و الاس المحکم
محمد بن محمد کاظم النبوی اصل مسلم
محمد بن محمود البلخی، بدائعی پندنامه انوشیروان
محمد بن محمود الدهدار الایجاز لمفاتیح الاعجاز تأویل آیه فلا أقسم بمواقع النجوم
ص: 369
توحید استدلالی توحید برهانی
محمد بن محمود العصار الطهرانی البرکات الرضویه پاسخ نامه تخلیص الفرائد عن الفضول و الزوائد تخلیص الفوائد فی شرح تمهید القواعد تخلیص الکفایه خیر الرسائل
محمد بن مرتضی الکشمیری آب و دانه ابواب الفرج عند ضیق المخرج الاراجیز النافعه الملتقطه من خطرات الجنان
محمد بن مسعود العیاشی الحد فی الزنا الحد فی السرقه الحد للشارب الحد للقاذف
محمد بن مهدی الکشوان الایمان الصحیح
محمد بن ناصر خلاصه الکافیه
محمد بن هبه اللّه الطرابلسی الاصول و الفضول الانوار
محمد بن یوسف الزندی بغیه المرتاح فی طلب الارتاح
محمد بن یوسف الهروی جواهر اللغات
محمد بن یونس الشویهی البحر المحیط بالاصول بهجه الراغب فی شرح بغیه الطالب
محمد ابراهیم خلوتی آداب ناصری
محمد ابراهیم بن محمد علی الیزدی ترجمه معانی الاخبار
محمد اسحاق صدر العلماء الاردبیلی الحدائق الناصری
محمد اسماعیل پشمی الاصفهانی تقریرات فی أصول الفقه
محمد افضل الکابلی اصول دین و میراث
محمد اکبر خسرو شیرین
محمد امین الاسترآبادی آیینه شاهی
محمد امین زین الدین من اشعه القرآن
محمد امین الشهرستانی، الامین بهرام نامه
محمد امین بن حسن الکاظمی تحفه الخواص فی شرح دره الغواص
محمد امین بن علی آل عبد العزیز آیات التوحید
محمد باقر دوازده بند
محمد باقر اعتماد السلطنه تاریخ ساسانیان
محمد باقر البروجردی، صامت دیوان صامت
محمد باقر الحافظ العاملی انیس الصالحین
محمد باقر حجه الاسلام الشفتی تحفه الابرار
ص: 370
محمد باقر الخوانساری الحواشی علی ریاض المسائل
محمد باقر الکمره ای خداشناسی
محمد باقر میرزا الخسروی اقبال نامه تشریح العلل
محمد باقر الویجوئی تاریخ انقلاب آذربایجان
محمد باقر بن ابراهیم الخراسانی تجوید اللسان فی تعلیم القرآن تقویم اللسان فی تجوید القرآن
محمد باقر بن اسماعیل الخواتون آبادی ترجمه البلد الامین
محمد باقر بن باشی انوار الحقائق
محمد باقر بن حیدر الکاظمی انوار الروض
محمد باقر بن محمد الموسوی الجواهر النفیسه
محمد باقر بن محمد تقی المجلسی ترجمه الصحیفه السجادیه چهارده حدیث
محمد باقر بن محمد جعفر الطباطبائی الاصول المهمه فی شرح الحکمه
محمد باقر بن محمد شفیع الکیلکی حدیقه المخلصین فی اصول الدین
محمد باقر بن مرتضی الابطحی الدرر اللامعه فی الاحادیث الجامعه
محمد تقی خواص الحیوان
محمد تقی الاحسائی جواهر العقول فی تقریر قواعد الاصول
محمد تقی الاشراقی تفسیر سوره یوسف
محمد تقی البرغانی بحر العرفان
محمد تقی التربتی تقریرات الاصول
محمد تقی الرضوی تاریخ مشهد خراسان
محمد تقی فخر داعی الکیلانی ادبیات منظوم ایران
محمد تقی القمی الجاپلقی ترجمه نثر اللآلی
محمد تقی بن احمد البروجردی پنجاه و دو مجلس
محمد تقی بن عبد الرسول الجواهری تقریرات الاصول
محمد تقی بن علی العقدائی خلاصه الاصول
محمد تقی بن کاظم التستری جوامع أحوال الائمه المعصومین
محمد تقی بن محمد الآملی درر الفوائد فی غرر الفرائد
محمد تقی بن مرتضی الخلخالی ذخیره العقبی محمد تقی بن هادی المازندرانی جنگ
محمد تقی بن یوسف الفقیه الاثر الخالد فی اشعار الوالد
محمد جعفر شریعتمدار الاسترابادی الحاشیه علی المعالم
ص: 371
محمد جعفر الفارسی الاباده ای اتقان الایمان
محمد جعفر بن صفر خان الکبودرآهنگی آهنگی الاعتقادات
محمد جعفر بن محمد علی البهبهانی التکمله فی شرح التبصره
محمد جعفر بن محمد هاشم الخوئی تنقیح المطالب
محمد جواد بساتین الریاحین
محمد جواد بن محمد حسن الاصفهانی بحر البکاء فی مصائب المعصومین النجباء ترجمه نجاه العباد
محمد جواد بن محمد رضا الدارابی ایقاظ الهجعه لصلاه الجمعه حذف الشعور علی النهج المأثور
محمد جواد بن موسی العاملی جوهره البیان فی القول فی تحریف القرآن
محمد حسن السردرودی الاثر الجدید تحفه الفضلاء
محمد حسن الشریف تعلیم و تربیت در نظر فردوسی
محمد حسن الفانی برهان المتقین و میزان الملحدین
محمد حسن القائنی تکمیل الایمان فی اثبات وجود صاحب الزمان
محمد حسن القاجار، کمال الدوله ابواب الحکم
محمد حسن الهروی المشهدی تاریخ انقلاب طوس
محمد حسن بن عبد اللّه برهان الهدایه
محمد حسن بن محمد تقی الاصفهانی تفسیر آیه یا ارض ابلعی مائک
محمد حسن بن محمد علی المیانجی تفسیر الآیات الباهره بأخبار العتره الطاهره
محمد حسن بن معصوم القزوینی التحفه الخاقانیه
محمد حسین الاسفهی، قانع افسانه اسفهی
محمد حسین الاصفهانی الانوار القدسیه
محمد حسین الاعلمی الادعیه و الاعمال
محمد حسین الطهرانی التحفه
محمد حسین القمی، مفلس تحفه الفاطمیین
محمد حسین کاشف الغطاء جوابات مسائل القاضی
محمد حسین الکیشوان الکاظمی ارجوزه فی الحساب و الجبر و المقابله تحفه الخلیل
محمد حسین بن اسد اللّه الرشتی تقریرات الاصول و الفقه
محمد حسین بن تاج الدین التیجانی اثبات امامه الائمه الاطهار تحقیقات الفریقین حول حدیث الثقلین
محمد حسین بن حسین اللکهنوی آفتاب هدایت
محمد حسین بن عبد اللّه الخوانساری جواهر الاخبار
ص: 372
محمد حسین بن علی البافقی التحفه الحسینیه
محمد حسین بن علی مراد الشیرازی تفسیر سوره الجمعه
محمد حسین بن محمد الجزائری بوستان اثنی عشریه بوستان اخلاق
محمد حسین بن محمد باقر البیرجندی بهارستان بهاریه تاریخ قهستان
محمد حسین بن محمد علی الهزارجریبی البوارق فی کشف معضلات الحقائق
محمد حسین بن محمد محسن الفیض بهجه الناظرین ترجمه مواعظ روضه الوافی
محمد حسین بن یحیی النوری تفسیر النوری
محمد رسول بن عبد العزیز الکاشانی بحر المسائل تحفه الصائمین
محمد رضا ابو المجد الاصفهانی جلیه الحال
محمد رضا التبریزی تنقیح الاصول
محمد رضا الزنجانی تحریم تنباکو
محمد رضا سراج الشیرازی التحفه الموسویه
محمد رضا صدیق الدوله آثار الرضویه
محمد رضا الطبسی فضیله العلم و آداب التعلم
محمد رضا القمی الحواشی علی الوافی
محمد رضا الکلبایکانی حاشیه علی درر الفوائد
محمد رضا المجلسی ارشاد الحنفا فی وصف الخلفا الدعوات الکافیات
محمد رضا بن دلدار حسین الترمذی آداب المجالس
محمد رضا بن القاسم الغراوی الانوار الساطعه فی شرح الزیاره الجامعه
محمد رضا بن محمد، مجذوب اتمام الحجه
محمد رضا بن محمد علی الحویزی شرح الضابطه من تهذیب المنطق
محمد رضی الحسینی السلامی تحفه الابرار فی ترجمه خلاصه الاذکار
محمد رفیع بن عبد الواحد الطبسی جواب مکتوب امیر ما وراء النهر
محمد رفیع بن فرج اللّه الجیلانی تفسیر آیه و سیجنبها الاتقی
محمد سبطین حسبنا کتاب اللّه
محمد سعید عزیزی اثبات اصل موضوع اقلیدس اسرار وجود اصول منطق مقدماتی
محمد سعید القمی، القاضی الانوار القدسیه
ص: 373
محمد سعید بن نثار حسین الرضوی تشحیذ الاذهان
محمد سمیع بن مجد الدین التستری بیان الارکان
محمد سمیع بن محمد مؤمن الترجمه الکاظمیه
محمد شفیع القزوینی، عمده الکتاب تاریخ العرفاء
محمد شفیع المازندرانی التاریخ العام
محمد شیرین المغربی جام جهان نما
محمد صادق بحر العلوم الدرر البهیه فی تراجم علماء الامامیه
محمد صادق خان اختر آفتاب عالم تاب
محمد صادق الفراهانی، أدیب الممالک تحفه الوالی
محمد صادق ناظم التبریزی تذکره الشعراء
محمد صالح پوست فروش أحسن الاثر فیمن أدرکناه فی القرن الرابع عشر
محمد صالح المازندرانی العلم المنصوب فی حکم آثار الغاصب و المغصوب
محمد صالح بن ابراهیم الاحسائی
التقریب فی شرح التهذیب
محمد صالح بن احمد آل طعان الستری ارجوزه فی التوحید
محمد صالح بن محمد باقر القزوینی برکات المشهد المقدس
محمد صالح بن مسعود دستغیب البرهان القاطع و النور الساطع
محمد طاهر التبریزی اختر
محمد طاهر الحسینی تقویم الصلاه
محمد طاهر عامل الدین حدیقه العاشقین
محمد طاهر بن عبد الظاهر الاردبیلی الایماءات
محمد طاهر بن محمد حسین القمی اصول فصول التوضیح تحفه العقلاء تنبیه الغافلین و منبه النائمین
محمد علی الانصاری القمی آیینه دل اختران ادب
محمد علی تربیت تاریخ مطبوعات ایران
محمد علی جمال زاده تیمارستان
محمد علی الحزین ترجمه علم الکلام جنگ حزین
محمد علی الحومانی بین النهرین
محمد علی داعی الاسلام تاریخ نادر شاه
نادر شاه
محمد علی ذکاء الملک اصول علم ثروت
محمد علی صفوه اثر هزار و یک سخنور
ص: 374
محمد علی الکرمانی تقریرات ضیاء الدین العراقی
محمد علی گیلک تاریخ گیلان
محمد علی المبارکی تحصیل الثمن فی حدیث حب الوطن ثمرات العلوم
محمد علی متین الکشمیری حیاه الشعراء
محمد علی المعزی الدزفولی تجدید الدوارس و تحدید المدارس
محمد علی النجار جرائم الاقلام فی تحریفات کتب الاعلام
محمد علی الواعظ التبریزی آیینه عبرت
محمد علی وقایع نگار، همدم بدائع الوقائع
محمد علی الیزدی، وامق آشیانه میکده
محمد علی بن حسن علی الکوهساری بحر النور
محمد علی بن زین العابدین العلوی تبصره الصائمین ذخیره النسب فی تذکره الکمال و الادب
محمد علی بن سلیمان البهبهانی انیس المهموم
محمد علی بن شرف الدین السنقری برهان الشیعه فی اثبات الرجعه
محمد علی بن شیر علی البروجردی برنامه
محمد علی بن صادق الرضوی تقریرات الاصول
محمد علی بن علی رضا التستری تحفه الاحباب
محمد علی بن عیسی کمال الدین الحلی تیسیر العربیه
محمد علی بن محمد الکاشانی تکمیل الاحکام
محمد علی بن محمد حسن الاردکانی تحفه الاولیاء
محمد علی بن محمد علی الاسترآبادی احیاء المحجه البیضاء
محمد علی بن یعقوب الیعقوبی البابلیات
محمد قاسم بن الحسن التبریزی تجوید القرآن
محمد قاسم بن الحسن العبیدلی الانساب الاسدیه فی انساب الساده العلویه
محمد قلی بن محمد حسین اللکهنوی الاجناد الاثنا عشریه المحمدیه العلویه الهاشمیه
محمد کاظم الکفائی
الفین فضیله
محمد کاظم المشهدی ترجمه عهد مالک الاشتر
محمد کاظم الملکی الآراء الحدیثه
محمد کاظم الهزارجریبی جمع الفضائح لارباب القبائح
محمد کاظم بن کاتب الطریحی ابن سینا
محمد مؤمن الکاشانی الحواشی علی الجبر و المقابله
محمد مجتبی بن محمد حسین النوگانوی ارغام الکفره
ص: 375
محمد محسن الزنجیفوری الآیات البینات
محمد مسیح بن اسماعیل الفسوی الحواشی علی الحاشیه الخفریه
محمد مفید القزوینی ترجمه عده الداعی
محمد مفید المستوفی تاریخ مفیدی
محمد مکی العاملی البینات فی الارث و التوریثات
محمد مهدی الجواهری الادب العصری
محمد مهدی الرضوی ترجمه اعتقادات الصدوق حاصل الترجمان
محمد مهدی القاضی التبریزی الاسئله المهدیه
محمد مهدی القزوینی جناح النجاح فی شرح دعاء الصباح
محمد مهدی بن رضا الحسینی انساب بعض الساده السیستانیین
محمد نجف المشهدی خلاصه الانساب
محمد نصیر نصرت تذکره نصرت
محمد نصیر بن قاضی الاردکانی تحفه سلیمانیه عباسیه فی شرح الذهبیه الرضویه
محمد نعیم الطالقانی اصل الاصول حدوث العالم
محمد هادی الشیرازی الحواشی علی الاشارات
محمد هادی بن احمد الاصطهباناتی دانشنامه شیخ الاسلامی
محمد هارون الحسینی الهندی انیس المتهجدین
محمد هاشم ترجمه حدیقه العارفین
محمد هاشم بن عبد اللّه المرندی رجوم الشیاطین
محمود پیرلاس ده نامه
محمود خان الشیرازی آیینه تجلی
محمود السبزواری اصول شش قلم
محمود سلطان طالب الدهلوی تجلی عرفان
محمود الشبستری ترجمه منهاج العابدین جواهر الاسرار
محمود گیتی تاریخ آل مظفر
محمود بن احمد الیزدی، نظام الدین اوصاف الشعراء
محمود بن حسام الدین المشرفی ترتیب رجال الکشی
محمود بن حسن الکرمانشاهی حدیقه الازهار
محمود بن حسین الزاهد القمی تنبیه الحاج
محمود بن علی الاصفهانی ثمرات الحیاه
ص: 376
محمود بن فتح علی شاه القاجار بیان محمود
محمود بن محمد باقر الطهرانی تنبیه الغافلین فی أصول الدین
محیی بن احمد القاشانی ایضاح المقاصد لفرائد الفوائد
المدرسی، صابر تذکره سلسله
مرتضی الرازی بحر الانساب
مرتضی قلی شاملو بخیه مرتضی قلی
مرتضی بن شعبان الجیلانی حکمه الاسرار
مرتضی بن محمد رضا الطباطبائی التبریزی تقریرات شیخ الشریعه الاصفهانی
مرتضی بن محمد مؤمن الکاشانی التبیان فی شرح زبده الاصول
مرزوق بن محمد الشویکی الدره البهیه
مسعود بن فضل اللّه البهبهانی الانوار المقتبسه من مصباح الانوار
مسعود بن محمد الشجری حقائق الاسرار
مصطفی بن ابراهیم القاری تحفه شاهی
مصطفی بن عقیل الاصفهانی بدائع الحکمه الناصری
مصطفی بن محسن آل اعتماد بلاغه الحسین علیه السلام مصطفی بن محمد الیزدی تقریرات الاصول
مصطفی بن مرتضی الخوئی تبصره الناظرین تبیان الحق فیما هو الحق تحفه الاخوان
مصلح الدین الاصفهانی تحفه السفر تذکره شعراء اصفهان
مظفر بن ضامن حسن اللکهنوی انیس الذاکرین فی فضائل المعصومین
مظفر بن محمد الوراق، ابو الجیش الامام
مظفر الدین الکاشی تاریخ خوارزم
معز الدین بن علی اکبر الاصطهباناتی حدائق السالکین و ریاض العابدین الحدیقه الثالثه
معصوم الاصفهانی أحسن السیر
معین الدین المیبدی تاریخ معینی
معین الدین الیزدی تاریخ آل مظفر
مفید الملتجی الخلخالی بانوی اسلام
مقبول حسین بیت الحزن
مقصود علی التبریزی تاریخ الحکماء
ملک الشعراء بهار تازه بهار
منصور الدشتکی، غیاث الدین تجرید الغواشی و تحریر الحواشی
ص: 377
منصور بن الحسین الآبی تاریخ ری
منصور بن محمد امین الدزفولی الخلل
موسی بن مرتضی کاشف الغطاء ارشاد المسلمین
مهدی ابو طابو البغدادی ارجوزه فی الشطرنج
مهدی ارباب اصفهان
مهدی الاصفهانی المدرس ابواب الهدی جنات الرضویه فی فقه الامامیه
مهدی الرضوی اللکهنوی بکاء الفاقدین
مهدی الشهرستانی ارشاد الاذهان الی علم الابدان
مهدی القزوینی الحلی جوابات مسائل الشیخ احمد
مهدیقلی هدایه تحفه الآفاق
مهدی بن ابی الحسن الالهی ترجمه فصوص الحکم ترجمه القرآن الکریم توحید هوشمندان
مهدی بن ابی ذر النراقی توضیح الاشکال جامعه الاصول
مهدی بن اسد اللّه اللاهجی ایضاح الصواب
مهدی بن حسین الدزفولی تحفه المحبین
مهدی بن حیدر الکشمیری الدرر الغالیه فی الاخلاق العالیه مهدی بن خلیل الدارابی الکتاب المسطور فی شرح الرق المنشور مهدی بن علی شمس الدین العاملی بغیه القلوب و منیه المحبوب
مهدی بن علی الغریفی أرجوزه فی سلسله نسب ناظمها باب الفرج البضاعه المزجاه
مهدی بن فضل اللّه الحجازی آتیه الذهب و الفضه روش خلیل الرحمن
مهدی بن محسن الکرمانشاهی المعراج
مهدی بن محمد الشیرازی، صابر اوضح اللغات
مهدی بن محمد الموسوی الاصفهانی ایقاظ الامه من الهجعه فی اثبات الرجعه بغیه اللبیب فی شرح منطق التهذیب التنبیه فی جواز الشبیه
مهدی بن محمد جعفر التنکابنی الجواهر المقطعه
مهدی بن محمد صادق الکاشانی تحیه القراء
مهدی بن محمد علی الاصفهانی الانهار- الفارسی الانهار- العربی
مهدی بن مصطفی بدایع نگار بدائع البیان فی جامع القرآن
مهر علی التبریزی جمع الفرائد
ص: 378
میرجمله آسمان هشتم
میرکرمانی درج اللآلی
نادر میرزا القاجاری تاریخ و جغرافیای تبریز
ناصر حسین بن مظفر حسین الجنفوری ایجاز التحریر فی آیه التطهیر
ناصر خسرو العلوی بستان العقول تأویل الآیات
ناصر الملک قراکوزلو ترجمه تاریخ نادری
نثار حسین العظیم آبادی ألف رفعه ایقاظ الغافلین
نجم الدین سکندر الاملی دیوان سکندر
نصر بن علی الجهضمی تاریخ آل الرسول
نصر اللّه التراب الدزفولی ترجمه شرح نهج البلاغه
نصر اللّه الفلسفی تاریخ روابط ایران و اروپا تاریخ السلسله الغزنویه التاریخ العمومی
نصر اللّه الکرمی الحویزی آداب الدین جامع الهدایات و مجمع الکمالات
نصر اللّه المهندس جغرافیای مرپولن
نصر اللّه بن ابی الحسن الجاجری تفسیر آیه النور
نصیر بن زین العابدین الرشتی الرجال
نظام الدین القاری آرایش نامه
نعمان المصری، القاضی الاتفاق و الافتراق ارجوزه فی العقائد الایضاح تأویل الرؤیات تأویل الشریعه التعقیب و الانتقاد التقریع و التعنیف التوحید و الامامه حدود المعرفه الحلی و الثیاب
نعمه اللّه الرضوی تذکره الاولیاء
نعمه اللّه بن مرتضی الحسینی الجواهر البهیه
نور الدین الاخباری المبدأ و المعاد
نور الدین شریعتمدار الرشتی تکمله الدره المنظومه
نور اللّه التستری، القاضی القام الحجر فی رد سخائف ابن حجر جواب اسئله السید حسن
نور محمد البلخی تاریخ مزار شریف
الواحدی النیسابوری البسیط فی التفسیر
ص: 379
وحید الدستگردی ارمغان
وصال الشیرازی آب زندگانی بزم وصال
ویلیام م ملر الباب الحادی عشر
هادی السبزواری، الاسراری الاسئله العرفانیه و الاجوبه الاسراریه الحواشی علی المبدأ و المعاد
هادی النوری آیین جعفری
هادی بن ابراهیم الوزیری دره الغواص فی نظم خلاصه الرصاص
هادی بن حسین البیرجندی بستان الناضر
هادی بن الحسین الصائغ احسن الغنائم فی شرح شواهد ابن الناظم الانوار المضیه فی شرح القصیده الازریه باب الابواب الی معرفه علم الاعراب البغیه تحفه الاقران الدره فی أصول الفقه شرح الازریه شرح زبده الاصول
هاشم بن حسین التنکابنی الامامه
هاشم بن حمد کمال الدین الحلی بغیه المرتاد فی ریاض ذخیره المعاد
هاشم بن سلیمان البحرانی بهجه النظر فی اثبات الوصایه و الامامه للائمه- الاثنی عشر التحفه البهیه فی اثبات الوصیه
هاشم بن عبد اللّه الخوئی جواب العائب فی مسأله طلاق الغائب
هاشم بن محمد الآملی بدائع الافکار
هاشم بن مرتضی اللاهیجی چهارفصل
هبه الدین الشهرستانی، محمد علی الائمه و الامه تنزیه التنزیل من التغییر و التبدیل
هبه اللّه الحسینی، شاهمیر تنقیح المقاله فی توضیح الرساله
هبه اللّه بن حامد، عمید الرؤساء الکتب
هدایه اللّه بن صادق القزوینی تحفه الانام فی تعیین الامام
هدایه اللّه بن محمد حسین الاشتیانی تحفه الخواص
هلال بن ابراهیم الصابی تحفه الامراء
یحیی خان القریب اشکهای ایران
یحیی بن ابی بکر الیمنی الایضاح فی النسب
یحیی بن ابی الشکر المغربی أحکام تحاویل السنه
یحیی بن حمزه الادریسی التحقیق فی التکفیر و التفسیق التمهید
یحیی بن عبد العظیم الجزار تقاطیف الجزار
ص: 380
یحیی بن محمد باقر المراغی ذخیره الاعمال
یحیی بن محمد شفیع الاصفهانی الدره البیضاء
یعقوب بن شعیب التمار اصل
یمین الدوله افسانه گتها
یوسف الاعتصامی بهار
یوسف البحرانی جوابات المسائل الفقهیه
یوسف البنانی ثمره الفؤاد
یوسف بن محمد الکشمیری ایقاظ العباد
یوسف بن یعقوب الجندی تاریخ السلوک لطبقات العلماء و الملوک
یوسف علی واله تذکره الشعراء
ص: 381
الآخوندی: 245
آدم علیه السلام: 39، 90، 96، 278
آذر البیکدلی: 186
آرتو کریستن سن: 73
آصف الدوله، النواب: 14
آقا التستری: 72، 95، 161، 174، 242
آقاسی: 216
آل ابی جبل: 275
آل ابی طالب: 57، 117
آل داود: 178
آل الرسول: 122، 154، 260
آل الصدیق: 83
آل عبد مناف: 169
آل عثمان (ملوک ترکیا): 30، 31، 83، 201
آل علی: 196
آل عمران: 222
آل غزنین: 122
آل کرت: 122، 135
آل کمال الدین الحلی: 105
آل محفوظ: 39
آل محمد علیهم السلام : 10، 147، 210
آل مشرف: 188
آل مظفر: 123، 127، 135، 141
آل الموالی: 106
آل هاشم: 135
آل یاسین: 170
آیه اللّه الخراسانی، محمد کاظم الآخوند: 16، 176، 227، 229، 242
آیتی، عبد الحسین: 128، 131، 141، 144، 181،
ابان بن عثمان: 22
ابراهیم علیه السلام: 96
ابراهیم بدایع نگار: 14
ابراهیم السلطان: 127
ابراهیم الطهرانی: 285
ابراهیم الکتبی: 281
ابراهیم الکفعمی: 63
ابراهیم بن رسول الکماری: 283
ابراهیم بن شاهرخ بن تیمور، مغیث الدین ابو الفتح: 70
ابراهیم بن صالح (تاج الدین) الحسنی الحسینی: 276
ابراهیم بن عامر بن علی العبیدی المکی: 83
ابراهیم بن لاچین القزوینی: 221
ابن ابی الحدید: 199، 294
ابن بابویه: 185
ابن بیطار: 255
ابن الحجاج: 93
ابن حجه الحموی: 224
ابن حجر: 55، 83
ابن خلکان: 124، 206، 234، 239، 271
ابن سینا: 23، 116، 198، 212، 297
ابن شهرآشوب (المازندرانی): 13، 52، 55، 58، 89، 101، 208، 310، 313
ابن صاعد الاندلسی: 199
ص: 382
ابن طاوس: 79، 140، 187، 210، 211، 216، 217، 270
ابن طه: 93
ابن عباس: 264
ابن عفان: 23
ابن عقده: 216
ابن فارس: 234
ابن فندق: 43، 130
ابن مالک: 37
ابن محفوظ: 275
ابن محمش: 101
ابن مسکویه: 34
ابن میسر المعدنی: 31
ابن الندیم: 47، 54، 57، 80، 83، 90، 100، 108، 110، 115، 118، 158، 207، 208، 235، 314، 315
ابن یوسف (الشیرازی): 117، 181، 186
ابو اسحاق بن محمود انجو: 105
ابو البقاء (العکبری): 150
ابو بکر: 22
ابو بکر الباقلانی: 106
ابو تراب الخوانساری: 262
ابو تمام الطائی: 189
ابو الجعد: 311
ابو حامد الغزالی: 203
ابو الحسن الاصفهانی: 80، 138، 230
ابو الحسن تجلی: 32، 159، 300، 302
ابو الحسن الشعرانی: 311
ابو الحسن الکتابی: 241
ابو الحسن بن علی بن محمد مولانا: 116، 300
ابو الحسن بن محمد کاظم الواعظ الاصفهانی: 133
ابو ذر الغفاری: 23، 261
ابو ریحان البیرونی: 189
ابو سعید بن حسین (عماد الدین) بن محمد بن احمد الکاشی، تاج الدین: 244
ابو سلیمان المنطقی، محمد بن طاهر بن بهرام السجستانی: 151
ابو طالب «ع»: 62، 78، 79
ابو طالب؟: 178، 180
ابو طالب الآملی: 255
ابو طالب القائنی: 128
ابو طالب بن خلیل الفاضلی الخوئی: 43
ابو طاهر بن الحسین الطرطوسی: 23
ابو عبد الله، الصادق علیه السلام: 48، 49
ابو علی ابن سینا: 190، 212
ابو علی الرجالی: 68
ابو عمر الزاهد: 234
ابو الفتح خان طوطی: 179
ابو فراس الحمدانی: 189
ابو الفضل الاصفهانی: 228
ابو الفضل العارفی: 167، 287
ابو الفضل بن احمد الخوانساری: 261
ابو الفضل بن محمود بن محمد حسین الزاهد القمی:
93، 235، 248
ابو القاسم الحسینی الذهبی، میرزا بابا: 64
ابو القاسم الخوئی: 31، 226، 292
ابو القاسم القائم مقام: 11، 111
ابو القاسم بن ابی الحسن التویسرکانی: 147
ابو القاسم بن کمال الدین الاصفهانی: 277
ابو القاسم بن محمد رضا الطباطبائی التبریزی: 228
ابو المجد الاصفهانی: 50
ابو المحامد الرویخی القهستانی: 128
ابو مسلم المروزی الخراسانی: 23، 65، 77، 140،
ابو معشر الفلکی: 249، 260
ابو نصر الفارابی: 200
ابو یوسف القاضی: 255
احمد الاحسائی: 66، 75، 173، 240، 263
احمد البهمنی: 207
احمد بهمنیار: 126
احمد البیان: 261، 289
احمد بیکا: 201
احمد التستری النداف: 60
ص: 383
احمد الجمالی: 146
احمد الحسینی الزنجانی: 303
احمد خان، والی لاهیجان: 129، 139
احمد الروضاتی: 256، 261، 274، 283
احمد الزوین: 290
احمد شاه البهمنی: 114
احمد الشیرازی: 65
احمد الشیروانی: 16
احمد الصابری الهمدانی: 295
احمد المحلاتی، الوزیر: 13
احمد میرزا اللکهنوئی: 281
احمد النراقی: 170
احمد بن ابی خالد الطبیب: 31
احمد بن اسماعیل بن عبد اللّه البجلی القمی، سلیک:
130
احمد بن امین الدین بن مهاجر الهاشمی: 235
احمد بن حبیب الزوین: 119
احمد بن حسن الدمستانی: 38
احمد بن الحسن الرصاص: 296
احمد بن سلیمان البحرانی: 112
احمد بن صالح البادکوبی: 119
احمد بن صالح بن طعان البحرانی: 33، 188، 259
احمد بن علویه الاصفهانی: 208
احمد بن علی الخوئی: 177
احمد بن علی بن نوح: 108
احمد بن فارس بن زکریا: 234
احمد بن المتوج: 95
احمد بن محمد الرسی، ابن طباطبا: 187
احمد بن محمد، الملک العادل، ابو جعفر: 248
احمد بن محمد بن احمد الکامونی: 251
احمد بن محمد بن احمد بن زید الطوسی، تاج الدین: 248
احمد بن محمد بن محمش الزیادی، ابو طاهر: 101
احمد بن محمد تقی الطالقانی: 120
احمد بن محمد حسین التنکابنی: 116
احمد بن محمد حسین الخوانساری: 261
احمد بن مهدی النراقی: 86، 109
احمد بن الوصال، الوقار الشیرازی: 112
احمد بن یحیی البلاذری: 104
اختر السلطنه: 123
اخوان کتابجی: 303
ادوارد براون: 178، 193
الاردبیلی، احمد المقدس: 53، 223
ارسطوطالیس: 30
الاسترابادی، میرزا محمد: 61
اسد بن محمد حیدر: 237
اسد اللّه الصدر المرعشی، ابو العلاء: 57
اسد اللّه بن اسماعیل بن محسن بن معز الدین الدزفولی: 153
اسد اللّه بن صدر الدین بن هاشم التنکابنی القزوینی:
56، 76
اسد اللّه بن محمد باقر الشفتی: 159
اسد اللّه بن محمد رضا الدزفولی: 88
اسماعیل: 148
اسماعیل بن عباد: 86
الاصفهانی: 88
اعتماد الدوله: 215
اقبال الدوله: 54
اکبر شاه الهندی: 100، 266، 287
الجایتو: 241
الغ بیک بن شاهرخ: 281
ام کلثوم: 106
امام العصر «ع»: 98
الامام الغائب «ع»: 61
أمان اللّه خان: 272
امجد علیشاه: 87
اسماعیل الجوهری: 297
اسماعیل الخوئی، هلال الدین: 180
اسماعیل الصفوی: 134، 202، 205
اسماعیل المحلاتی: 279
اسماعیل الموسوی، ملاباشی: 81
امیر المؤمنین علیه السلام: 23، 24، 27، 32، 34، 37، 42، 55، 58، 63، 85، 90، 92، 103، 108، 140، 141، 155، 158، 166،
ص: 384
169، 196، 199، 212، 214، 215، 224، 255، 258، 264، 268، 278، 280، 286، 289، 299، 309، 310، 314، 315
امیر المازندرانی، شیخ العجم: 183
الامین (ابن الرشید): 191
الانصاری، مرتضی بن محمد امین: 52، 63، 71، 76، 147، 174، 180، 188، 223، 226، 236، 291
انوردموند: 191
انوشیروان: 121
اورنگ خان خانانی: 145
اوکتاقاءان: 123
اویس بن حسن الایلکانی: 68
اهل البیت علیهم السلام: 18، 24، 43، 135، 148، 154، 161، 174، 186، 216، 217، 231
اهلی الشیرازی: 155
الایروانی: 215
اینجو، ابو اسحاق: 70
بابا التبریزی: 197
بابا شاه الخطاط الاصفهانی: 161
باقر التستری: 185، 301
باقر الزنجانی: 31
باقر القاضی الطباطبائی: 44، 168، 218
بایزید البسطامی: 101
بحر العلوم: 48، 86، 153، 173، 223، 292
البخاری: 172
بدایع نگار: 200
بدیع الزمان (الهمذانی): 111، 234
برادران باقرزاده: 32
براون الانگلیزی: 35، 144
البروجردی، الحاج آقا حسین: 49، 61، 66، 67، 178، 183، 188، 190، 212، 236، 258، 263، 267، 275، 287، 289، 293، 295، 306، 311
بطر الکبیر: 127
بطلمیوس: 198، 248
بلگرامی: 286
بلوهر: 109
بنو اسرائیل: 248
بنو بویه: 208
بنو العباس: 95
بهاء الدین الجوینی: 76
البهائی، محمد بن الحسن العاملی: 66، 101، 126، 152، 168، 188، 214، 263، 282، 297، 308
بهائی المختاری: 126
بهادر شاه: 286
بهار، ملک الشعراء: 192
البهلوی: 125، 133
البیاضی: 277، 313
البیضاوی: 216، 223
البیهقی، صاحب کتاب لباب الانساب: 57
پروین اعتصامی: 110
پیر پالان دوز: 26
پیر سید: 55
پیر ناتوان: 63
تقی الدین الاوحدی: 180
التیفاشی، احمد بن یوسف: 30
تیمور (لنگ): 194، 234، 244
ثعلب، ابو العباس: 234
جابر الجعفی: 66
جابر بن خلیل القاضی الخوئی: 43
الجارودی: 164
جرجی زیدان: 191، 193، 194، 200
الجزی: 184
جعفر البسطامی: 28
جعفر التستری: 34
جعفر الحلی: 254
جعفر الخلیلی: 214
جعفر سلطان القرائی: 18
جعفر الکشفی الدارابی: 269، 311
جعفر النقدی: 105، 196
جعفر (ابن ابی طالب): 62
جعفر بن ابی القاسم سلطان القرائی التبریزی:
ص: 385
113، 129، 149، 194، 257، 273
جعفر بن احمد الخراسان: 37
جعفر بن احمد القمی: 47
جعفر بن عبد الرضا البحرانی: 28
جعفر بن علی حیدر: 37
جعفر بن قولویه: 312
جعفر بن محمد حسین بن محمد جعفر بن محمد حسین ابن میر احمد بن عبد اللّه بن محمد رحیم الکبیر: 68
جعفر بن مهدی القزوینی الحلی: 31، 34، 46
جعفر بن هاشم ابو الورد: 107
الجفری: 127، 128
جلال الدین الشافعی: 254
جلال الدین المحدث الارموی: 53، 75، 83، 95، 99، 200، 201، 206، 210، 220، 222، 235، 244، 251، 265، 276
جلال الدین بن ابی القاسم الذهبی الشیرازی، صدر الاشراف: 166
جلال الدین بن مسیح بن محمد باقر الخوانساری: 274
جمال الدین الافغانی: 197
جمال الدین الطباطبائی، العلامه: 230
جمال الدین القاسمی: 170
جمال الدین بن ابو القاسم الکماری: 285
جمال الدین بن نجم الدین الزنجانی: 225
جمس فریزر الانگلیزی: 194
جمشید بن محمود الاسحاقی: 255
الجنابذی: 182
جنکیز خان: 128
الجواد علیه السلام: 77
جواد الشبیبی: 42، 165
جواد ملا کتاب: 48
جواد بن اسماعیل بن حسن الرضوی: 239
جوهر (حاکم مصر): 106
جهان شاه: 127
الجیهانی: 108
حافظ الشیرازی: 14، 70، 127، 133، 135، 141، 197، 256
الحاکم (الخلیفه الفاطمی): 106
حبیب بن مظاهر الاسدی: 103
حبیب اللّه الرشتی: 22، 227
حبیب اللّه الساوجی، کریم الدین: 163
حبیب اللّه الکاشانی: 232، 250
حبیب اللّه المعزی الاصطهباناتی: 270، 273
حبیب اللّه النسابه العاملی، نور الدین: 133
حبیب اللّه بن محمد امین العبد الوهابی: 150
الحجه علیه السلام: 18، 36، 97، 108، 313
حجه الاسلام الشفتی الاصفهانی: 25، 97، 161
الحر العاملی: 200، 201، 254
الحریری: 111، 203
الحسن علیه السلام: 34، 309
حسن، أدیب السلطنه: 164
الحسن الاصفهانی، کمال الدین: 76
حسن بخش: 191، 230
حسن الزنوزی الفانی: 223
حسن السردرودی: 108
حسن الشیرازی، المجدد: 197
حسن الفسائی: 11
حسن اللاهیجانی، السلطان: 129
حسن اللواسانی: 62
حسن مشیر الدوله: 73
حسن میت: 203
حسن بن ابی الحسن محمد الدیلمی: 97
حسن بن جعفر کاشف الغطاء: 228
الحسن بن الخطیر: 40
حسن بن راشد: 59
الحسن بن عبد اللّه بن الحسن بن زید بن الحسن المجتبی: 252
الحسن بن علی بن محمد القطان: 57
حسن بن مرتضی الحسینی الاسترابادی: 183
حسن بن مرتضی الطباطبائی: 156
الحسین علیه السلام: 13، 58، 61، 103، 106، 114، 124، 137، 189، 205، 206، 207، 255، 261، 304
ص: 386
حسین الاخلاطی: 89
حسین البادکوبی: 213
حسین الجندقی (الاعلمی): 217
حسین الحسینی البدلاء: 215
حسین الحسینی، شمس العرفاء: 197
حسین الخلیلی الطهرانی: 116، 149، 180
حسین الخوانساری: 122
حسین الشهشهانی: 49، 147، 214
حسین الصاعد، تاج الدین: 78
حسین الصفوی، السلطان: 25، 148، 183، 192، 197، 230، 274، 290
حسین الطباطبائی البروجردی: 242
حسین الطبیب التبریزی: 69، 198، 216
حسین العصفوری: 273
حسین عطاء السمیعی: 164
حسین عمادزاده: 277
حسین گوهر: 236
حسین المصدقی: 156
حسین المطیعی: 45
حسین ملک التجار: 22، 71، 84، 175، 177، 189
حسین المهرجانی: 89
حسین میرزا بایقرا: 12، 110، 134، 182، 302
حسین نورصادقی: 47
حسین بن احمد المحدث: 170
حسین بن احمد بن کاسب بن حسین الحسینی: 119
حسین بن حیدر: 79
حسین بن عارف الحسینی: 185
حسین بن عبد الکریم الجزائری: 277
حسین بن علی الشیرازی: 173
حسین بن علی القدیحی: 38، 40، 75، 169، 259
حسین بن علی المصری: 106
حسین بن علی بن الاسعد العلوی الحسینی، شرف الدین:
210
حسین بن علی بن جواد محفوظ الهرملی العاملی:
107، 265
حسین بن محمد بن شجاع: 210
حسین بن محمد باقر: 254
حسین بن محمد علی النیسابوری: 250
حسین بن مساعد: 118
حسین بن مهدی الدزفولی، فارغ: 172
الحسین بن یعقوب البزاز: 223
حسین بن یوسف المقدس الهروی: 220
حسین علی بن محمد صادق الکروسی، نظام الدین: 243
حماد الترکی: 97
حمد اللّه المستوفی: 123
حمزه (بن ابی طالب): 62، 96
حمزه بن حمزه العلوی، ناصر الدین: 157
حمزه بن محمود الحلی: 97
حمید الفقیه: 288، 296
حیدر، علی علیه السلام: 296
حیدر (جد آل الحیدریه): 245
حیدر علی بن کلب علی الورنوسفادرانی: 223
حیدر قلی الدنبلی: 223
حیران: 183
خان آرزو: 14
خان بابا البیانی: 253
خان زمان بن مهابت خان: 56
خدیجه بنت محمد محسن الطهرانی: 185
الخراسانی، الآخوند: 285
خسرو شیرین: 287
الخلانی: 286، 290
خلیفه الاحسائی، السید: 107، 108، 119، 240، 258، 263، 265، 279، 297
خلیفه سلطان: 206
الخلیل علیه السلام: 306
خلیل الشهربانلی: 92
خلیل الفاضلی الخوئی: 43
خلیل بن ایبک الصفدی: 131، 136
خواجو الکرمانی: 127
الخیابانی، محمد علی: 157، 294
داود بن الحسن البحرانی: 188
الدشتکی: 55
ص: 387
دلدار حسین بن عسکر علی الترمذی: 13
دلدار علی النقوی: 14
الدوانی، جلال الدین: 175، 276
الدیلمی: 236
دینار، الملک: 264
راجو السندی: 257
راحت حسین الکوپال پوری: 12
رزا خانم: 185
رستم بن اردشیر: 135
رستم بن فضل علی: 95
رشید الشعرباف: 29، 134
رشید الیاسمی: 86، 110، 114، 178
الرصاص: 295
الرضا علیه السلام: 46، 47، 48، 49، 83، 95، 203، 213، 310، 311
رضا خان النائینی: 266
رضا شاه البهلوی: 23
رضا الهمدانی: 173
رضا قلی هدایت: 134
رضا بن محمد الهندی النجفی: 108
رضا بن محمد صادق الورنوسفادرانی الاصفهانی: 183
رضا بن هاشم القاری: 34
رضی التویسرکانی: 67
الرضی، الشریف: 297
رضی الدین بن عرفه: 258
رمضان بن علی اصغر السالیانی: 166
روح الامین: 214
ریو: 179
الزبیر: 205
زرادشت: 249
الزرکلی: 264
زید الشهید: 57
زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب: 117
زین الدین، الشهید الثانی: 96، 210
زین العابدین النوری الشاه حسینی: 26، 65
زین العابدین بن ابی الحسن التنکابنی: 66
زین العابدین بن سلیم بن محمد: 172
زین العابدین بن محمد الاردکانی: 162
زین العابدین بن محمد حسین الجیلانی: 219
زینب «ع»: 62، 107
سالم بن الفضل: 264
سام میرزا: 110، 202
سالم بن سمیسم النجفی: 262
ساهویه الواسطی: 97
السبزواری، ملا هادی: 292
سبکتکین، ناصر الدین: 127
السجاد علیه السلام: 108، 299
السجستانی: 200
سربداران: 135
سردار الکابلی: 161
سر جان ملکم: 193
سعد بن عبد اللّه الاشعری القمی: 20
سعد الدین الحموی: 116
السعودیون (ملوک الحجاز): 30
سعید القراچه داغی: 223
سعید القمی، القاضی: 65، 98، 186، 285
سعید النفیسی: 126، 127
السکری البصری: 313
سکینه بن حسن الطباطبائی الیزدی: 260
السلطان العثمانی: 54
سلطان العلماء: 283
سلطان قیس الهندی: 261
سلمی بنت حجر بن عدی: 200
سلمان الفارسی: 103
سلیم بن بایزید العثمانی: 201
سلیمان الصفوی: 71، 91، 136، 262، 266
سلیمان العثمانی (الثانی): 201
سلیمان بن وهب: 97
السماوی، محمد: 82
السماهیجی، عبد اللّه: 52، 164
السمعانی: 211
سمیعی: 114
ص: 388
سنائی، الحکیم: 149
السنه: 54، 172
سنکلاخ: 180
السنکلجی: 302
سید الشهداء علیه السلام: 34، 152، 154
سیف الدوله، هنرزاده یغما: 163
السیوطی: 196
شاه چراغ: 64
الشاه حسین الولی، سرپلی: 179
شاهرخ: 207، 253، 262
شاه غازی بن زیار بن کیخسرو، ابو المعالی فخر الدوله:
132
شاهقلی الخلخالی: 256
شبلی، المستشرق: 199
شبلی النعمانی الهندی: 35
شجاع الحسینی: 129
شجاع السلطنه، حسن علی میرزا: 123
الشجیعی: 226
الشرابیانی: 215، 226، 227، 228، 300
الشریعه الاصفهانی: 228، 284
شریعتمدار: 279
شریف الجرجانی: 187
شستر الامریکی: 33
شعرا خانم: 185
شفیع: 236
شمس التبریزی: 164
شمس الدین بن نجم الدین الزنجانی: 225
شمس الملوک: 200
شهاب البحرانی: 69، 198، 216
شهاب الدین التبریزی النجفی: 12، 20، 21، 24، 32، 41، 44، 56، 58، 83، 85، 88، 91، 94، 97، 101، 129، 136، 148، 228، 232، 242، 259، 266، 268، 282، 283، 284، 285، 286، 288، 292، 297
شهاب الدین السهروردی: 137
الشهید الثالث، محمد تقی البرغانی: 151
الشهید الثانی، زین الدین: 218، 222، 258
الشیخ، محمد بن الحسن الطوسی: 55، 58، 309
شیر محمد الهمدانی: 145
الشیعه: 54، 61
صاحب بن احمد سبع المعمار النجفی: 92
الصاحب ابن عباد: 124، 158، 234
صاحب الامر: 152
صاحب الجواهر: 13، 84، 100، 106، 204، 229، 265
صاحب الریاض: 86
صاحب الزمان علیه السلام: 81، 111، 209، 232
صاحب الفصول: 235، 236
صاحب المعالم: 232
صاحب الوسائل: 263
الصادق علیه السلام: 22، 48، 80، 115
صادق آقا التبریزی: 155
صادق البیدکلی الکاشانی: 181
صادق بن رضا البروجردی: 44
الصادقی: 286
صالح القزوینی: 299
صالح بن ابی عبد اللّه بن العظیم: 211
صالح بن کاظم الموسوی الکیشوان: 165
صالح بن محمد البرغانی: 151
صدرا، صدر الدین الشیرازی: 137، 283
صدر الدین ظهیر الاسلام زاده: 181
صدر الدین القمی: 99
صدر الدین بن هاشم التنکابنی: 76
الصدوق: 88، 108، 158، 203، 234، 286، 314
الصدیقه «ع»: 106
الصفدی: 124، 130، 132، 139، 145
الصفویه: 35، 131
صفی الصفوی: 170، 215، 218
صنع اللّه النعمهاللهی: 142
ضیاء الدین الطباطبائی: 306
ضیاء الدین العراقی: 138، 227، 228، 229
ضیاء الدین العلامه الاصفهانی: 23
ص: 389
ضیاء الدین القزوینی: 141، 306
ضیف ابو ذیب: 311
طاوس العرفاء، سعادتعلی شاه: 102
طاهر بن حسن علی آل عیسی القطیفی: 175
الطبرسی: 202، 311
الطریحی: 188
طغا تیمور: 135
طلحه: 205
الطوسی، شیخ الطائفه: 48
الطوسی، نصیر الدین: 171
الطوسی، محمد بن الحسن: 188
طولوزون: 88
طهماسب الصفوی: 10، 45، 96، 110، 190، 205، 218، 255
طیبه نساء بنت خان جان بیک القراچه داغی: 223
ظهیر الدین المرعشی: 143
عائشه: 205
عادل شاه: 139
عارف التبریزی: 115
عالم تاج ژاله: 111
عالمگیر شاه: 292
العباس «ع»: 62
عباس الاول (الماضی) الصفوی: 32، 142، 152، 179، 202، 205، 206، 268، 281
عباس اقبال: 69، 123، 170، 173، 273
عباس الدشتی: 248
عباس الصفوی (الثانی): 288
عباس العزاوی: 61، 137
عباس قلی النوری: 168
عباس کدیور: 129، 139، 179
عباس میرزا القاجار: 155
العباس بن علی «ع»: 103
عباس بن علی اکبر الکاشانی: 120، 176، 226
عباس بن فتحعلی شاه القاجار: 173
عباس علی سرهنگ: 155
عباس بن محمد علی الحزین: 256
عباس بن محمد علی نساجی: 160
العباسه (اخت الرشید): 194
عبد الامیر بن شعلان رئیس آل بدر: 43
عبد الجبار، حکیم الملک: 97
عبد الجلیل البلکرامی: 286
عبد الجلیل بن عبد الحسین ابو الورد: 107
عبد الحسین الطهرانی: 85
عبد الحسین بن شکر اللّه بهمنی: 45
عبد الحمید الثانی: 31
عبد الحمید الخطی: 305
عبد الحمید الخنیزی: 304
عبد الحمید الفراهانی: 85
عبد الخالق جلو: 24
عبد الرحمن ابن الجوزی: 264
عبد الرحیم البروجردی: 228
عبد الرحیم الخلخالی: 149
عبد الرزاق الکاشی: 220
عبد الرزاق کمونه: 133، 252
عبد الرزاق النیسابوری: 293
عبد الرزاق الهمدانی: 53
عبد الرزاق بن اسماعیل الحسنی الحسینی الرضوی السمنانی: 239
عبد الرزاق بن محمد بن جواد آل سلیمان معتوق: 259
عبد الرسول الجواهری: 223
عبد الرضا بن محمد تقی، خان بزرگ: 131، 144
عبد الرضا بن محمد علی المطبعی: 107
عبد الصمد التستری: 263
عبد الصمد الخلف آبادی: 61
عبد العزیز الدهلوی: 29
عبد العزیز بن محمد البحرانی: 289
عبد العظیم علیه السلام : 11، 58، 123، 205، 230، 307
عبد علی الزنجانی: 240
عبد الغنی بن عبد الغفار الدهدشتی الحسینی: 9
عبد القادر الخلجی: 169
عبد الکریم الیزدی الحائری: 14، 19، 88، 267، 284، 285
ص: 390
عبد الکریم ابن طاوس: 117
عبد الکریم بن محمد بن الاعرج الحسینی، غیاث الدین: 157
عبد اللّه البلادی: 275
عبد اللّه التستری: 79، 188، 288
عبد اللّه، تلمیذ المرعشی: 21
عبد اللّه الجزائری: 286
عبد اللّه السبیتی العاملی: 305
عبد اللّه السماهیجی: 51، 188
عبد اللّه القاجار، حشمه الدوله: 243
عبد اللّه المامقانی: 242
عبد اللّه المعصومی البهبهانی: 69
عبد اللّه بن احمد الحجازی، ابن طباطبا: 187
عبد اللّه بن حسن بن علی بن محفوظ بن احمد الحسینی:
275
عبد اللّه بن سلام: 202، 206، 248
عبد اللّه بن عباس: 159
عبد اللّه بن عباس الستری: 75
عبد اللّه بن علی الخنیزی: 304
عبد اللّه بن علی بن زید بن الحسن: 117
عبد اللّه بن کرم اللّه الحویزی: 286
عبد اللّه بن مبارک: 33
عبد اللّه میرزا: 198
عبد المجید الاصفهانی: 293
عبد المجید میرزا، عین الدوله: 144
عبد المنعم بن علی بن نوح، ابو سهل: 175
عبد الوهاب، سراج الدین: 44
عبد الوهاب بن علی الدزفولی: 227
عبد الهادی شلیله البغدادی: 93
عبد الهادی بن محسن الفضلی: 89، 158
عبید اللّه النقشبندی: 231
عبید اللّه بن الحسن، شمس الاسلام: 309
عبید اللّه بن سلیمان بن دباس النحوی: 97
عبید اللّه بن سلیمان بن وهب: 97
عثمان الاول: 31
عثمان بن محمد بن عثمان الشهرآبادی: 116
العراقی، ضیاء الدین: 88
عربشاه الحسینی، نظام الدین: 241
عز الدین الجزائری: 152، 171
عزیز اللّه الطهرانی: 102
العسکری علیه السلام: 10، 299
العسکری، میرزا محمد: 99
عضد الدوله البویهی: 249
عکرمه: 264
علاء الدین شیخ زاده: 217
العلائلی: 118
العلامه (الحلی): 103، 118، 157، 169، 192، 219، 232، 241
علوی الجزائری: 277
علوی بن طاهر الحضرمی: 133، 136
علی علیه السلام: 17، 146، 190، 196، 205، 223 234، 264، 296
علی الاصغر «ع»: 62
علی الاکبر «ع»: 62
علی بهزادی: 48
علی الجشی البحرانی: 103
علی خان المدنی: 91
علی الرویانی: 132
علی زنگنه: 91
علی زین العابدین الحسینی: 167
علی السبط: 297
علی سمیسم: 299
علی شهاب الدین الهمدانی: 65
علی الطباطبائی: 268
علی الطبسی: 191، 270
علی العلوی: 302
علی القاضی التبریزی: 278
علی القوشجی: 239
علی کاشف الغطاء: 46، 119، 290
علی النوری: 238
علی النوری، الحکیم: 185، 218
علی بن احمد بن علی الکرمانی: 236
علی بن احمد بن وزیر، رضی الدین: 210
ص: 391
علی بن الحسن بن منده، ابو الحسن: 223
علی بن الحسین علیه السلام: 27
علی بن الحسین الحسام، شمس الدین: 210
علی بن الحسین الخاقانی: 11
علی بن حسین بن المروی: 177
علی بن الخلیل: 75
علی بن رئاب: 297
علی بن زید البیهقی، فرید خراسان: 187
علی بن زید بن الحسن: 117
علی بن سلیمان البحرانی: 163
علی بن طاوس: 215، 249
علی بن عباس البحرانی الکرزکانی: 33
علی (بن عبد العالی) الکرکی: 32، 205
علی بن عبد اللّه: 159
علی بن علی الستری: 259
علی بن علی الفتح آبادی: 165
علی بن قیصر بن عبد الرحمن المطرز، شمس الدین:
210
علی بن کرد علی المراغی: 217
علی بن محمد امین الدوله: 233
علی بن محمد البیاضی، زین الدین: 103
علی بن محمد الطهرانی المدرس: 58
علی بن محمد المصری: 106
علی بن محمد بن ابی الغنائم العلوی الحسینی، بدر الدین: 210
علی بن محمد بن مهدی الکویکبی القطیفی، محسن:
175
علی بن محمد باقر بن علی الکبیر السیستانی المشهدی:
57
علی بن محمد علی الاصفهانی: 304
علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن محمد الطاوس العلوی الفاطمی: 211
علی بن یوسف بن عبد الجلیل: 244
علی بن یونس الحسینی الافطسی: 276
علی اصغر حکمت: 179
علی اصغر خان صدر اعظم، اتابک: 183
علی اکبر البرقعی: 109
علی اکبر الفیضی: 171
علی اکبر الکاشانی: 176
علی اکبر الکرمانشاهی: 313
علی اکبر النهاوندی: 171، 264
علی بخش میرزا: 201
علی رضا بن آقاجانی: 61
علی شاه بن فتحعلی شاه القاجار: 58
علی شیر النوائی: 134، 140، 262
علی قلی خان، مخبر الدوله: 158
علی قلی میرزا، عضد السلطنه القاجاری: 136، 189
علیقلی، متولی مقبره الشاه صفی: 218
علی محمد الاصفهانی: 233
علی محمد الدزفولی: 227، 302
علی محمد بن محمد جواد الاصفهانی: 84، 204
علی نقی النقوی: 14، 16، 17، 20، 44، 73
علی نقی بن محمد الذهبی: 280
العلیاری: 27، 171، 302
عمادزاده الاصفهانی: 84
عمار بن یاسر: 297
عمر (ابن الخطاب): 264
عمر بن صالح الاسدی: 210
عمر بن یحیی بن الحسین ذی الدمعه: 105
عمرو بن شمر الجعفی: 66
عمرو بن العاص: 177
العمیدی: 252
عیسی الحسینی الفراهانی: 174
الغزالی، ابو حامد: 32، 101، 268
غلام حسین سپهدار الکرجی: 274
غلام حسین الکنتوری: 69
غلام رضا بن محمد مهدی التویسرکانی: 67
غلام علی البهبهانی: 9
غلام علی العقیقی الکرمانشاهی: 79
غیاث الدین منصور الدشتکی: 154
الغیاثی: 61
فاضل الهاشمی: 228
ص: 392
الفاضل الهندی: 214
فاضل بن محمد الهمدانی: 44
فاطمه علیها السلام: 310
فاطمه (المعصومه): 80
فاطمه الصغری: 107
فتحعلی خان زند: 281
فتحعلی شاه القاجار: 12، 131، 134، 155، 164، 165 182، 198، 315
فخر الدین النصیری: 157، 211، 223
الفخر الرازی: 216
فخر المحققین، محمد بن الحسن الحلی: 135، 157
فخر الملک بن نظام الملک الطوسی: 202
الفخری: 179
فخری زاده، عبد اللّه بن فخر الدین بن یحیی بن فخر الدین: 39
فرات بن ابراهیم الکوفی: 246
فرج آل عمران القطیفی: 305
فضل اللّه وثوق الحکماء: 255
فضل اللّه بن محمد شفیع القزوینی: 136
فوبلاس: 196، 201
فوش، مارشال: 198
فیصل الاول: 23
الفیض الکاشانی: 12، 33، 65، 160، 190، 208، 229، 285
فیضی الدکنی: 45
قابوس: 121
قابوس بن وشمگیر: 137
قاسم غنی: 123، 133، 135
قاسم بن احمد بن کاظم الرشتی: 34
القاسم (ابن الحسن): 62
قاسم بن الحسن محیی الدین الجامعی:
13، 56، 88، 112، 195، 200، 207، 227
القاسم بن موسی بن جعفر: 298
قاضی بن کاشف الدین الاردکانی: 169
قدامه بن جعفر: 97
القطب الراوندی: 255
قلی غلام سیرت: 59
قوام الدین: 132
القونوی: 285
قیصر: 193
القیصری: 285
کاتب الخراسانی: 180
کاشف الغطاء: 31، 86، 131، 271، 276
کاظم الرشتی: 197، 236، 238، 259
کاظم الطریحی: 264
کاظم بن سلطان: 41
الکبودرآهنگی: 49، 272
الکرکی، علی بن عبد العالی: 205
کرنکوی، المستشرق: 315
کریم خان زند: 281
کریم خان الکرمانی: 179، 236
الکشی: 188
الکفعمی: 108، 118
الکلیم «ع»: 93
الکلینی: 108، 158
کمال الدین بن محمد بن منصور: 105
کمال الدین بن نجم الدین الزنجانی: 225
کوشانپور: 311
لطف علی: 56
لطف علی بیک آزر: 178
لطف اللّه الایسکی اللاریجانی: 215
لوحی، میر: 77
لینک البلجیکی: 56
مالاناوس: 156
مالک الاشتر: 103، 141، 155، 200
مالک بن نویره: 103، 255
المأمون (العباسی): 191
مؤید الدوله: 71
المتنبی: 27
مجد الدوله: 132
مجد الدین بن صدر الافاضل (النصیری): 100، 184، 243
ص: 393
المجدد الشیرازی، میرزا حسن: 34
المجریطی: 200
المجلسی، محمد باقر، 51، 168، 191، 199، 200، 214، 222، 230، 258، 266، 270، 300، 312
مجید بن عبد الحمید زائر دهام: 176، 229
مجید بن محمود الحکیم: 276
محبوب علی خان بهادر: 20
محتشم (الکاشانی): 301
المحدث الارموی، جلال الدین: 34، 35، 211، 303
المحدث القمی، الشیخ عباس: 156
محسن الاردبیلی، عماد الفقراء، حالی: 64
محسن الامین العاملی: 137
محسن القزوینی: 198
محسن الکوه کمره إی: 237
محسن بن رحیم: 85
محسن بن عبد اللّه البحرانی: 164
محسن بن معز الدین الاصطهباناتی: 273
محسن بن هاشم ابو الورد: 107
محمد صلی اللّه علیه و آله: 12، 59، 60، 69، 75، 78، 93، 108، 113، 127، 147، 163، 177، 191، 196، 198، 244، 248، 307، 315
محمد الآخوندی: 160
محمد، ابو المظفر: 252
محمد الاخباری: 49، 281
محمد اسعاف النشاشیبی: 79
محمد البختیاری، أشجع سلطان: 32
محمد جلال الدین، مجد الاشراف: 64
محمد الحجه الکوهکمری: 238
محمد الحسینی، رفیع الدین: 206
محمد الخلخالی: 291
محمد خوارزمشاه، علاء الدین: 31
محمد خونه: 159
محمد الدرانی، خالص: 193
محمد الدشتی: 248
محمد الرستمداری: 136
محمد رمضانی: 163
محمد سلیم جهانگیر، نور الدین: 129
محمد السماوی: 34، 37، 39، 59، 156، 165
محمد شاه: 286
محمد شاه القاجار: 13، 99، 158، 184، 213
محمد شاهمیر: 115
محمد الشرابیانی: 225
محمد الشریف آبادی: 236
محمد، شمس الدین: 196
محمد الشهرستانی: 310
محمد الشیرازی الرسی، قطب الدین: 252
محمد الطباطبائی: 163
محمد الطهرانی: 135، 209، 215، 216
محمد فرید بیک: 31
محمد الفیض القمی: 230، 293
محمد القزوینی: 55، 70، 124، 126، 134، 137، 138، 144، 145
محمد قطب الدین: 65
محمد قطب شاه: 20
محمد کامل حسین: 25، 106
محمد اللاهیجانی، السلطان: 129
محمد المحیط الطباطبائی: 104، 109، 151، 178، 201، 203، 217، 275
محمد المشکاه: 28، 95، 103، 116، 126، 160، 162، 190، 192، 202، 212، 223، 237، 277، 280، 309، 310
محمد مکتب دار: 120
محمد مولانا: 116، 300
محمد ولی الاسدی: 124
محمد ولی میرزا القاجار، 52، 191، 288
محمد الهروی: 263
محمد بن آقا الوجدانی: 11
محمد بن ابی الفضل: 177
محمد بن احمد آل عصفور: 75
محمد بن احمد الابشیهی: 252
محمد بن احمد الخواجکی الشیرازی: 171
ص: 394
محمد بن احمد العلوی، ابن طباطبا: 187
محمد بن احمد الموسوی التستری: 263
محمد بن احمد بن ابی علی عبد اللّه الهاشمی: 210
محمد بن احمد بن صالح السیبی، جمال الدین: 210
محمد بن اسحاق: 264
محمد بن اسماعیل العقدائی: 218
محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق «ع» 275
محمد بن باقر الحسینی الیزدی الفیروزآبادی: 236
محمد بن جریر الطبری: 264
محمد بن الحسین المظفری: 178
محمد بن حسین بن محمد بن یوسف الجامعی: 149
محمد بن حماد بن ادریس العلوی الحسینی، شمس الدین: 169
محمد بن حمید: 264
محمد بن رشید الدین، غیاث الدین: 202
محمد بن رضا الموسوی اللنکرانی: 63
محمد بن زین العابدین الموسوی: 147
محمد بن صادق الاعرجی البغدادی النجفی: 97
محمد بن طاهر السماوی: 208
محمد بن عبد الکریم بن احمد الشهرستانی: 238
محمد بن عبد اللّه، ابو المفضل: 55
محمد (بن علی الهادی) «ع»: 62
محمد بن صدقه: 48
محمد بن عبد الظاهر الاردبیلی: 258
محمد بن عطیه النجفی: 39
محمد بن علی المیبدی: 43، 89
محمد بن علی النوری: 238
محمد بن علی بن الحسین العصفوری: 254
محمد بن علی بن نقی، صفی الدین: 210
محمد بن علی محمد الطالقانی: 180
محمد بن علی نقی الحیدری: 246
محمد بن غلام علی الغودجانی: 261
محمد بن فضل اللّه، غیاث الدین: 76
محمد بن کاظم الموسوی الکیشوان: 165
محمد بن محمد الاسفندیاری: 135
محمد بن محمد بن ایوب، الملک الکامل: 31
محمد بن محمد بن الحسن، ابن قاسم الحسینی: 210
محمد بن محمد باقر الحسینی: 167
محمد بن محمد باقر الحسینی المختاری النائینی، بهاء الدین: 214
محمد بن محمد تقی الحسینی التنکابنی: 180
محمد بن محمد حسن شاه القاجار: 139
محمد بن محمد حسین الخوانساری: 261
محمد بن محمد رسول الکاشانی: 87
محمد بن محمد رضا، مجذوب: 26
محمد بن محمد مکی العاملی، بهاء الدین: 296
محمد بن محمود دهدار الخفری الشیرازی: 65، 73، 89
محمد بن منصور بن صدر الدین: 56
محمد بن ناصر بن سیف: 258
محمد بن نعمه اللّه الجزائری: 9، 52، 67، 73، 86، 98، 112، 161، 164، 165، 166، 191، 192، 198، 219، 268، 295، 308
محمد بن هارون التلعکبری: 295
محمد بن هارون بن حمید: 55
محمد بن یوسف بن احمد بن صالح البخیل الحمیری البحرانی: 113
محمد بن یوسف بن محسّن: 211
محمد ابراهیم بن امیر بیک السلامی: 160
محمد ابراهیم بن محمد مهدی بدائع نگار، النواب: 185
محمد اشرف بن محمد علی: 191
محمد اعظم الحکیم: 293
محمد اکبر خان: 140
محمد امین، ابو المظفر: 113
محمد امین الاسترابادی: 267
محمد امین بن الحسن: 177
محمد باقر بحر العلوم الدماوندی: 17
محمد باقر السبزواری: 150، 281
محمد باقر المجلسی: 52
محمد باقر النیسابوری: 250
محمد باقر الهمدانی: 266
محمد باقر الیزدی: 232
ص: 395
محمد باقر بن اسماعیل الکلبایکانی: 262
محمد باقر بن اسماعیل المشهدی: 226
محمد باقر بن محمد تقی الاصفهانی: 102
محمد باقر بن محمد جعفر الفشارکی: 22
محمد باقر بن محمد حسین الکهنوی: 271
محمد تقی: 180
محمد تقی، آقا نجفی الاصفهانی: 98، 102
محمد تقی الآیتی: 138
محمد تقی الاصفهانی: 313
محمد تقی التربتی: 226
محمد تقی الداعی فوری: 13
محمد تقی الرضوی: 239
محمد تقی الطالقانی: 120
محمد تقی المجلسی: 50، 51، 52
محمد تقی میرزا القاجار: 251
محمد تقی بن احمد البروجردی: 120
محمد تقی بن الحسن الظهیر الحسینی الاسترابادی: 166
محمد تقی بن عبد الحی الپشت مشهدی: 86
محمد تقی بن فتحعلی شاه القاجار: 312
محمد تقی بن محمد باقر البافقی الیزدی: 230
محمد تقی بن محمد باقر المدرس الرضوی: 136
محمد جعفر البلده ای النوری: 185
محمد جعفر المعتمدی الدارابی: 78
محمد حسن آل طیب التستری: 307
محمد حسن الجواهری: 36
محمد حسن خان: 236
محمد حسن الکاشانی النجفی: 38
محمد حسن الکتبی: 314
محمد حسن بن عبد الرسول الطالقانی: 177
محمد حسن بن محمد: 225
محمد حسین الایتی: 138
محمد حسین الاصطهباناتی: 270
محمد حسین الاعلمی الجندقی: 36، 54
محمد حسین الزنجانی: 225، 228
محمد حسین الشهشهانی: 303
محمد حسین الطهرانی: 213
محمد حسین الفروغی: 71
محمد حسین الفیاض: 61
محمد حسین القزوینی: 229
محمد حسین کاشف الغطاء: 94، 245
محمد حسین الکاظمی: 165، 229
محمد حسین المازندرانی الحائری: 22
محمد حسین مفلس القمی: 138
محمد حسین نائب الصدر: 149
محمد حسین بن ابی القاسم الزنجانی: 300
محمد حسین بن عبد اللّه بن علی بن عبد اللطیف القراچه داغی: 101
محمد حسین (بن محمد باقر البهاری): 195
محمد حسین بن محمد جعفر السرابی: 300
محمد حسین بن محمد شریف السبزواری: 294
محمد حسین بن محمد شفیع الخوانساری: 261
محمد حسین بن مقیم: 303
محمد حسین بن مهدی بن عبد الصمد: 198
محمد حسین بن یحیی النوری: 222
محمد رضا الدزفولی: 172
محمد رضا الشبیبی: 165
محمد رضا صدیق الدوله: 11
محمد رضا فرج اللّه: 156
محمد رضا مین باشی العامری: 148
محمد رضا بن محمد حسن الجلالی النائینی: 238
محمد سعید الخنیزی: 304
محمد سعید بن لطفعلی: 230
محمد شفیع: 152
محمد شفیع بن محمد مقیم: 239
محمد صادق آل بحر العلوم: 224
محمد صادق الاردکانی: 272
محمد صادق بن رستم الحجی: 199
محمد صالح المازندرانی الحائری: 33
محمد طالب بن محمد حسین الامیر کلائی: 282
محمد طه نجف: 92
محمد طاهر البحرانی: 186
محمد طاهر الکرمی: 250، 286
ص: 396
محمد طاهر بن محمد حسین الشیرازی القمی: 50، 51، 52، 236
محمد عادل الحکیم: 293
محمد علی: 290
محمد علی الاردوبادی: 26
محمد علی الاصفهانی: 67، 159، 218
محمد علی البخاری: 293
محمد علی البهبهانی: 33
محمد علی الحزین: 235
محمد علی الدزفولی: 181
محمد علی الروضاتی: 91، 157، 158، 170، 245، 250
محمد علی السبط الدزفولی: 227
محمد علی شاه القاجار: 195
محمد علی القائنی: 138
محمد علی القاضی: 238، 259، 275، 282
محمد علی المعلم الحبیب آبادی: 232
محمد علی الموسوی: 214
محمد علی میرزا، دولت شاه: 131، 162
محمد علی النطنزی: 28
محمد علی الهزارجریبی: 12
محمد علی الیعقوبی: 29، 180، 297، 305
محمد علی بن باقر التفریشی: 212
محمد علی بن باقر الطباطبائی: 168
محمد علی بن علی الحسینی: 197
محمد علی بن عیسی اللواسانی: 160
محمد علی بن محمد تقی الرضوی: 239
محمد علی بن ناصر علی خان: 257
محمد علی بن نصیر الچهاردهی: 305
محمد قاسم الاسترابادی: 197
محمد قلی قطب شاه: 292
محمد کاظم الآخوند الخراسانی: 284
محمد کاظم خان: 201
محمد کاظم الطباطبائی الیزدی: 102، 168، 189
محمد کاظم الکرمانی: رونقعلی: 96
محمد کاظم الیزدی: 60
محمد کاظم بن محمد جعفر القائنی: 247، 288
محمد کاظم بن محمد علی بن قرچغای خان: 307
محمد محسن بن محراب القزوینی: 256
محمد محسن بن محمد حسین: 249
محمد مطر بن محمد: 54
محمد مقیم التونی: 219
محمد مکی العاملی: 296
محمد منیر بن عباس الفریدنی: 248
محمد المهدی الحسینی القزوینی الحلی، معز الدین: 91
محمد مهدی بن محمد حسن الحسینی الفانی: 223
محمد نسیم التبریزی: 300
محمد ولی بن فتحعلی شاه: 89، 198، 199
محمد هاشم بن خواجه بیک الحسینی الکججی: 282
محمود الامامی الاصفهانی: 295
محمود التبریزی: 63
محمود جم: 293
محمود الجواهری: 185
محمود الحکیم: 168
محمود سبکتکین: 125
محمود، السلطان: 121
محمود شاه الاملی: 251
محمود الشاهرودی: 196
محمود الشبستری: 137
محمود الشهابی: 16
محمود الشیرازی: 213
محمود بن عبد الکریم الشبستری: 293
محمود بن عبد اللّه: 162
محمود بن محمد بن علی الطبری، ابو المحاسن: 241
محمود بن محمد رضا الجهرمی: 284
محیی الدین العربی: 149
مختار بن ابی عبید الثقفی: 72
مدرس چهاردهی: 47
المرتضی علیه السّلام: 93
مرتضی الانصاری: 44، 229، 309
مرتضی السبط الدزفولی: 227
المرتضی، علم الهدی: 96
ص: 397
مرتضی الکشمیری: 177
مرتضی المدرس الچهاردهی: 56، 169، 254، 256، 305
مرتضی النجم آبادی: 297
مرتضی قلی وکیل الدوله: 136
مرتضی بن محمد جعفر بن مرتضی الانصاری: 199
مسعود بن محمد السجزی: 22
مسعود بن محمود الغزنوی: 122
المسعودی: 13
مسلم (ابن الحجاج): 172، 313
مسلم (ابن عقیل): 62، 103
مشاور السلطنه: 24
المصطفی صلی اللّه علیه و آله: 93، 296
مصطفی صادق الرافعی: 191
مصطفی کمال اتاتورک: 23
مصلح الدین السعدی: 110
مصطفی بن احمد الصفائی الخوانساری: 307، 312
مصطفی بن جعفر الدارابی: 313
مصلح الدین بن شهاب الدین: 184، 216
مطهر بن محمد المقدادی: 77
مظفر الدین شاه: 128، 144، 159، 186، 194
مظفر سلطان: 139
معاویه (ابن ابی سفیان): 177
المعتضد العباسی: 97
المعتمد العباسی: 97
معروف الکرخی: 51
معصوم بن امیر دانیال: 258
المعصومه «ع»: 170
مفضل بن سعد بن الحسین: 202
المفید: 48، 49، 55، 158، 174، 202، 262، 295
المقتدر العباسی: 208
المقداد (السیوری): 223
منتجب الدین: 188، 309
المنصور العباسی: 97
موسی البحرانی: 33
موسی بن جعفر علیه السلام: 173
موسی بن جعفر کاشف الغطاء: 228
موسی بن جعفر الکرمانشاهی: 272
المهدی «ع»: 93، 313
مهدی الآشتیانی: 213
مهدی البحرانی: 93
مهدی الرضوی القمی: 194
مهدی شرف الدین: 170، 207
مهدی الشهرستانی: 33، 86
مهدی الغریفی: 311
مهدی الفیض: 203، 283، 285
مهدی الکتبی: 67
مهدی الموسوی: 32
مهدی المهدوی الکرمانشاهی: 112، 314
مهدی الیعقوبی: 305
مهدی بن عزیز الرضوی القمی: 102
مهدی بن محمد التنکابنی: 76
میر داماد: 32، 61، 207، 225، 267
میر لوحی: 297
میرزا آقا الاصطهباناتی: 273
میرزا الشیرازی: 284
المیرزا القمی، ابو القاسم: 53، 87
النائینی، محمد حسین: 88، 228
نادر شاه: 54، 125، 130، 143، 181، 194، 258، 289، 315
نادر میرزا: 191، 194، 196، 209
ناصر بن سعید بن ناصر الحویزی: 91
ناصر خسرو: 283
ناصر الدین شاه القاجار: 13، 65، 88، 101، 123، 194، 209، 213، 236، 253، 260، 271، 274
النبی صلی اللّه علیه و آله: 16، 22، 63، 96، 103، 112، 121، 133، 142، 149، 152، 154، 158، 161، 203، 205، 206، 209، 220، 244، 248، 252، 257، 261، 264، 293، 310
النجاشی، صاحب الرجال: 48، 49، 53، 55، 80، 122، 130، 158، 269، 311، 312
ص: 398
نجف قلی التبریزی: 94
نجف قلی بن عبد الرحیم الشیرازی: 56
نجم الدین بن ابو القاسم الزنجانی: 225
النصرآبادی: 14، 136، 292
نصر اللّه التقوی: 229، 230
نصر اللّه شیخ العراقین: 201
نصر اللّه المدرس الحائری: 37
نصر اللّه بن محمد الخلخالی: 155
نصر اللّه بن هدایه اللّه القزوینی: 162
نصیر الهمدانی: 266
نصیر الدین الطوسی: 13، 154، 156، 192، 196، 275
نظام الدین الساوجی القرشی: 161
نظام الملک الخوافی: 12
نظیری: 114
نعمان المصری: القاضی: 249
نعمه اللّه الجزائری: 313
نعمه اللّه الولی الکرمانی: 67، 96، 136، 141، 142، 189، 250
نقیب زاده الطباطبائی: 142
نوح علیه السلام: 96
نوربخش: 215
نور الدین الجزائری: 98، 163
نور صادقی: 141
نور اللّه المرعشی، ضیاء الدین: 203
نور اللّه التستری، القاضی: 83، 203، 257
النوری: 48
النوری، حسین بن محمد تقی: 47، 48
النهاوندی، علی اکبر: 119
الوحید البهبهانی: 43، 68، 86، 165، 212
الوحید الدستگردی: 23، 174، 181، 219
الوزیر المغربی: 158
وقار احمد الحمدانی: 12
الوهابیه: 18
وهب بن عبد اللّه الکلبی: 78
هادی الطهرانی النجفی: 149، 237
هادی الکرمانشاهی: 28، 81
هادی بن ابراهیم الوزیر: 288
هارون «ع»: 93
هاشم البحرانی: 185
هاشم البحرانی الکتکانی: 28، 192
هاشم التنکابنی القزوینی: 76
هاشم المحامی: 189
هاشم بن علی الحمّاری: 76
هاشم بن محمد حسن الآشتیانی: 24
هبه الدین الشهرستانی، محمد علی: 42، 238، 311
هلاکو: 258
همایون پادشاه: 114
هندنبورک: 198
هودن: 194
یاقوت الحموی: 53، 158
یحیی بن نبی البجستانی: 247
یزدجرد: 121
الیزدی الطباطبائی، محمد کاظم: 284
یزید (ابن معاویه): 200
یعقوب بن لیث: 47
یوذاسف: 109
یوسف علیه السلام: 69، 84
یوسف الفقیه: 23
یوسف بن اسحاق صدر العلماء: 272
ص: 399
آبادان (عبادان) 198
آباده 25
آخوند محله 76
آذربایجان 119، 125، 144، 178، 179، 257
الآستانه الرضویه المقدسه 11، 123، 124
آمل 131
آوه 202
ابهر 31
ابیورد 130
احمدآباد 117، 184
اردبیل 257
اروبا 124، 126، 129، 131، 133، 134، 137، 138، 139، 144، 145، 159، 315
أسترآباد 154
اسدآباد 182
اسفراین 114
اسلامبول 14، 25، 33، 90، 120، 258،
اصفهان 25، 47، 49، 53، 55، 58، 68، 78، 79، 91، 102، 113، 115، 116، 124، 133، 141 142، 143، 157، 167، 182، 183، 184 186، 202، 214، 219، 224، 241، 245 256، 261، 277، 280، 289، 291، 305
اکبرآباد 275
انکلترا 12
اوال 117
اهواز 199
ایران 10، 18، 19، 41، 45، 55، 64، 67، 73 87، 92، 96، 125، 127، 128، 131، 134، 137 138، 139، 140، 141، 144، 154، 157 173، 189، 191، 193، 194، 200، 204 206، 210، 232، 253، 309
ایوان الذهب بالنجف 245
باب زویله 206
باب قاضی الحاجات 55
باریس 123، 126، 289
باکو 182
البحرین 28
بخاری 79
برلین 126
بروجرد 85، 95، 215، 251
البصره 77، 89، 125، 158
بعلبک 46
بغداد 31، 35، 42، 84، 95، 113، 126، 130، 164، 174، 210، 233، 243، 258، 265 268، 286، 290، 291، 294، 296
بقعه شاه چراغ 64
البقیع 152، 271
بلجیکا 121
بلخ 140
البلد 62
بمبئی 13، 28، 29، 38، 74، 122، 159، 179، 193، 233، 301
ص: 400
بنجاب 152
بهبهان 69
بیروت 46، 162، 311
بیه پیش 139
بیهق 127، 130، 133، 134، 137، 138، 151، 187
پتنه (پونه) 220، 221
پشاویه 26
پشت کوه 107، 243، 294، 299
پیر ناتوان 17، 63
تبریز 19، 44، 46، 70، 78، 94، 125، 143، 168، 179، 191، 194، 196، 201، 202، 210، 213، 246، 253، 258، 271، 273، 282، 284، 300، 306
تستر 66، 170، 203
تفت 10
تنکابن 55، 76
توران 143
تون 176
جاسب 157
جام 179
جامع التمیمی 246
الجامع العتیق بطهران 93
جامعه طهران 73
جبل عامل 62، 258
جعفرآباد 224
جیلان 35، 129، 305
چناران 171
چهار باغ 142
چهل ستون 305
چین (الصین) 128
الحائر الحسینی 38، 42، 55، 169، 260، 272، 311
الحجاز 164
الحرمان 164
الحضره الغرویه 157
حضره المعصومه 285
حلب 258
الحله 34، 81، 92، 97، 244
الحویزه 129
حیاطشاهی 241
حیدرآباد 15، 20، 25، 81، 97، 156، 266
الحیره 140، 143
خاف 253
خراسان 57، 94، 106، 126، 130، 136، 140، 143، 144، 151، 152، 154، 163، 176، 187، 228، 239، 258
خرد جرد 179
خرم آباد 303
الخزانه الرضویه 10، 69، 76، 81، 94، 113، 119، 142، 156، 162، 168، 198، 199، 200، 226، 229، 233، 241، 242، 246، 247، 250، 251، 258، 266، 280
الخزانه الغرویه 225
خزانه میرزا محمد 135
خلف آباد 61
خمین 168
خوار 130
خوارزم 131
خوانسار 168، 312
خولان 90
دار آقا محمد مکتب دار 120
دار السلام (بغداد) 130، 210
دار الشفاء 287
دجله 118
دزفول 181، 291
دکن 15، 12، 81، 114، 156، 207
دماوند 76
الدورق 299
دولاب 212
ده سیور 248
دهلی 152، 154
دیار بکر 258
دیرنار 284
ص: 401
الدیوانیه 43
الرابطه الادبیه بالنجف 245
رامسر 76
رشت 139
روس (روسیا) 128
الروضه الحسینیه 131
الروضه الرضویه 268
الروم 25
رویان 131، 132، 135
الری 53، 124، 132، 234
زاینده رود 305
زنجان 31، 120، 133، 225، 228، 300
زنگبار 109
زیوان 26، 88
ژاپن (الیابان) 128
ژادرود 212
سامراء 99، 102، 135، 209، 213، 215، 216، 281
سانزوار 151
ساوجبلاغ 202
سبزوار 241
ستره 117
سجستان 208
سخت سر 76
سراب 179
سرجون 89
سرچشمه 185
سردرود 61
سرمن رأی 93
سلطان آباد 168، 274
سمرقند 133
سمنان 33، 89، 309
السند 191، 257
سنندج 272
سوق الشیوخ 37، 76
شارع کسری 246
الشرکه التضامنیه بطهران 121
شریعه الکوفه 141، 306
شریف آباد 157
شطره 29، 134
الشنافیه 94، 293
شوشتر 134
شوکان 90
شیراز 64، 78، 85، 105، 165، 185، 197، 228، 273، 275، 293
صائن قلعه 31
الصحن العتیق بقم 308
صحن مزار ابن بابویه 185
صنعاء 90
صور 172
صیدا 79
ضلع مرادآباد 42
طبرستان 132، 135
طبس 94
طرابلس 223
طرطوس 23
طوس 16، 125
طویریج 34، 314
طهران 13، 22، 23، 24، 26، 29، 30، 31، 33، 34، 45، 47، 49، 50، 52، 53، 56، 57، 58، 69، 71، 73، 74، 75، 76، 82، 83، 84، 85، 93، 95، 99، 100، 102، 103، 109، 114، 116، 120، 123، 126، 127، 128، 129، 132، 133، 138، 140، 142، 143، 144، 147، 148، 151، 152، 153، 160، 162، 163، 164، 167، 169، 170، 173، 175، 177، 184، 186، 187، 189، 190، 192، 194، 197، 199، 200، 201، 202، 203، 206، 207، 209، 210، 211، 212، 214، 219، 220، 222، 223، 228، 229، 235، 237، 242، 243، 244، 253، 256، 265، 269، 271، 272، 276، 278، 280، 284، 287،
ص: 402
297، 301، 303، 310
عامله 172
عباس آباد 115
عبد العظیم (الری) 11، 58، 123، 205، 230، 307
العتبات (فی العراق) 11، 80، 102، 260، 271
عدن 136
العراق 35، 39، 134، 154، 188، 197، 275
عفک 43
عالی قاپو 305
العماره 93، 147
العوامیه 311
الغازیه 62
الغاضریات 276
الغری 140، 269
غزنه 315
الفرات 118
فرنسا 121، 195
فریدن 248
قائن 110، 128
القاهره 206
قراچه داغ 284
قره باغ 182
قزوین 55، 80، 99، 116، 137
قصر قجر 199
قم 11، 12، 14، 19، 20، 41، 44، 49، 56، 58، 80، 83، 87، 88، 90، 91، 97، 108، 109، 129، 130، 137، 138، 157، 170، 171، 215، 219، 227، 228، 230، 238، 239، 267، 274، 282، 284، 286، 307، 308، 312
قهستان 110، 128، 138
کابل 167
کاشان 9، 138، 196، 202، 292
کاظمیه 107، 138، 173، 174، 237، 251، 259، 265، 273
کربلا 29، 32، 44، 66، 78، 85، 154، 173، 176، 191، 207، 217، 226، 230، 301
کردستان 181، 183، 212، 253، 272
کرمان 136، 138، 227، 236
کرمانشاه 43، 54، 88، 105، 112، 128، 168، 203، 240، 273، 283، 285، 300
کشمیر 179، 182
کلکته 126
کمار 284
الکوفه 141، 144، 152، 306
گلبایکان 168
گنجه 219
گیلان 99، 129، 139، 179، 192
لاهور 14
لاهیجان 129، 139
لکهنو 87، 235، 289
لندن 15، 97، 126، 129، 289
مازندران 131، 132، 139، 142، 183، 302
ما وراء النهر 258
مؤسسه خوار 53، 94
مجلس شورای ملی 139
محله بلوچ 29
محله خانی آباد 58
محله عباس آباد 102
محله عوامه کوی 135
محله نیماورد 238
محله ویجویه (وی را میجوهم) 61
المحمدیه بالری 234
مدرسه البروجردی 49، 61، 66، 67، 178، 183، 190، 212، 236، 258، 263، 267، 275، 287، 289، 293، 295، 306
مدرسه چهار باغ 247، 288، 305
المدرسه الحسینیه بالموصل 82
مدرسه خان مروی 235
مدرسه الخلیلی بالنجف 149
مدرسه السبزواری 150، 281
مدرسه سپهسالار جدید 134، 140
مدرسه السید محمد کاظم الیزدی 168
ص: 403
مدرسه شاهرخ 262
المدرسه الشرقیه 241
مدرسه القوام 54
المدرسه المحمودیه 185
مدرسه المعیر 58
مدرسه میرزا جعفر بالمشهد 12
مدرسه النواب 127
مدرسه نیماورد 219
المدرسه الیونسیه 247
المدینه المنوره 271
مزار شریف 140
مسجد جامع باصفهان 305
مسجد رد الشمس 97
مسجد شاه 305
مسجد شهباز 82
مسجد شیخ 305
مسجد الکوفه 144، 152
المسیب 80، 104، 162، 294
المشهد الرضوی 10، 12، 22، 24، 26، 46، 47، 52، 57، 79، 83، 90، 94، 116، 119، 123، 124، 127، 138، 144، 146، 150، 152، 166، 167، 171، 176، 197، 213، 220، 228، 256، 264، 268، 269، 271، 281، 287، 288، 292، 293، 309، 310
مشهد شمس آل محمد 135
مشهد فاطمه (قم) 80
مشهد القاسم 298
مشهد معصومه 90
مصر 140، 141، 155، 201، 297
مطبعه الاثنی عشریه 154
مطبعه ارمغان 87
مطبعه الاصلاح 123
مطبعه اقبال 132
مطبعه برادران باقرزاده 32
مطبعه الحافظ 197، 256
مطبعه خاور 193
مطبعه الراعی 214
مطبعه الزهراء 23
مطبعه سروش 46
مطبعه السعاده 47
المطبعه السلفیه 150
مطبعه الشرف 246
مطبعه العرفان 79
مطبعه الغری 62، 77، 107
المطبعه الکاثولیکیه 311
مطبعه نور 185، 293
مطبعه الهدی 147
المفیدیه (محله ببغداد) 210
مقبره پیر پالان دوز 26
مقبره الشاه صفی 218
مقبره صاحب الجواهر (النجف) 13
مقبره المیرزا القمی 87
مکه المعظمه 20، 99، 250، 255، 263
مکتبه الآستانه بقم 274
المکتبه الاصفیه 314، 315
مکتبه امیر المؤمنین علیه السلام 32، 37، 58، 85، 169، 199، 224، 289، 315
مکتبه اهل البیت 246
مکتبه باقر التستری 185، 301
مکتبه الحسینیه التستریه 171، 176، 188
مکتبه الخلانی 286، 290
مکتبه رشید شعرباف 29
المکتبه الرضویه 75، 123، 130، 201، 226، 253، 260، 288، 301
مکتبه سپهسالار 188
مکتبه سلطان القرائی 113، 257، 273
مکتبه السماوی 82
مکتبه السید محمد الاعرجی 97
مکتبه الشهشهانی 214
مکتبه الشیخ ابی القاسم 277
مکتبه الشیخ علی المدرس 58
مکتبه الشیخ قاسم محیی الدین 88، 195، 200
ص: 404
مکتبه عباس اقبال 69، 123، 170، 173، 273
مکتبه العسکری 99
مکتبه فرج اللّه 156
مکتبه القاضی الطباطبائی 154، 282
مکتبه قوله 54، 154
مکتبه کاشف الغطاء 31، 46، 131، 271
المکتبه الکاظمیه 195
مکتبه الکتبی 315
مکتبه المتحف البریطانی 15، 126، 142، 253
مکتبه مجد الدین بطهران 100، 243
مکتبه المجلس (النیابی بطهران) 19، 87، 114، 117، 127، 153، 159، 161، 181، 193، 202، 203، 305
مکتبه المحدث الارموی 34، 75، 244، 251، 276، 303
مکتبه محمد رمضانی 163
مکتبه المحیط الطباطبائی 104، 109، 201، 203، 217
مکتبه مدرسه البروجردی 162، 188
مکتبه مدرسه سپهسالار 186
مکتبه مدرسه نوربخش 215
مکتبه المشکاه 95، 116، 160، 162، 190، 192، 212، 223، 237، 277
مکتبه المعارف الایرانیه 126
مکتبه ملک (بطهران) 22، 57، 71، 84، 112، 148، 167، 175، 177، 189
المکتبه الملکیه ببرلین 126
المکتبه الملکیه بطهران 253
مکتبه میرزا محمد الطهرانی 209، 215، 216
المنتفک 196
الموصل 82
مهر 28
میدان شاه 305
نائین 140، 143
الناصریه 196
النجف الاشرف 12، 14، 17، 21، 23، 24، 26، 29، 30، 31، 32، 37، 38، 39، 42، 43، 46، 49، 52، 54، 58، 60، 62، 63، 65، 66، 67، 69، 76، 77، 78، 80، 85، 86، 88، 89، 92، 95، 101، 102، 107، 110، 112، 116، 139، 140، 141، 143، 149، 156، 161، 163، 168، 169، 171، 176، 180، 184، 185، 188، 189، 193، 195، 198، 199، 202، 205، 207، 215، 219، 223، 224، 225، 227، 228، 229، 230، 237، 238، 245، 246، 248، 254، 258، 276، 277، 278، 281، 284، 287، 289، 294، 299، 301، 306، 309، 314، 315
نروژ 206
نسا 130
نطنز 28
نهاوند 117
نیسابور 130، 177
وادی السلام 24، 227
وادی فاطمه 243
ورامین 26، 74
هراه 67، 262، 289، 302
هرمل 265
همدان 53، 167، 182، 220، 228، 272
الهند 15، 16، 17، 18، 20، 23، 27، 29، 31، 32، 44، 45، 73، 87، 97، 106، 122، 152، 154، 175، 186، 191، 194، 209، 220، 260، 266، 275، 289، 303، 315
الهندیه 314
هولندا 121
یزد 10، 127، 128، 131، 141، 144، 145، 181، 250، 275
الیمن 145
ص: 405
«الذریعه الی تصانیف الشیعه» اکبر موسوعه ببلوغرافیه تناولت الآثار الشیعیه منذ العصر الاسلامی الاول الی عصر مؤلفه البحاثه الکبیر فقیه العلم و التحقیق الشیخ آقا بزرگ الطهرانی، فطبعت فی سته و عشرین جزءا استفاد منها الباحثون و المعینون بکتب الشیعه و مؤلفاتهم.
و «المهذب» هذا عباره عن تنقیح الاصل و تکمیل معلوماته و اضافه مؤلفات و کتب کثیره لم یطلع علیها الشیخ الطهرانی أو ألفت و طبعت بعد تألیف الموسوعه و طبعها.
و ملخص طریقه تألیف «المهذب» هو: اسم الکتاب الکامل و الی جنبه موضوعه و لغته، اسم المؤلف الکامل مع تاریخ وفاته أو تعیین عصره، وصف اجمالی لطریقه مؤلفه فی التألیف و أبواب الکتاب و فصوله و تأریخ التألیف و لمن ألف، بدایه الکتاب، عدد طبعاته، النسخ المخطوطه المهمه فی مکتبات العالم مع وصفها الاجمالی، قائمه بما یتعلق بالکتاب من التراجم و الحواشی الشروح و الاختصارات.
هذا، و فیه ارجاعات کثیره للاسماء الاختصاریه تیسیرا لوقت الباحثین و الفاتا لهم الی المظان.
و قد ذیل «المهذب» بفهارس: لاسماء الکتب حسب الموضوعات، أسماء المؤلفین مع عناوین مؤلفاتهم، أسماء المحققین و المصححین، أسماء الاعلام المتفرقه، أسماء الامکنه و البلدان.
ص: 406