الرِّياحَ لَواقِحَ فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَيْناكُمُوهُ وَ ما أَنْتُمْ لَهُ بِخازِنِينَ (22)

وَ إِنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ نَحْنُ الْوارِثُونَ (23)

وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنْكُمْ وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ (24)

وَ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ (25)

وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (26)

وَ الْجَانَّ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نارِ السَّمُومِ (27)

وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي خالِقٌ بَشَراً مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (28)

فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ ساجِدِينَ (29)

فَسَجَدَ الْمَلائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (30)

إِلاَّ إِبْلِيسَ أَبى أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (31)

قالَ يا إِبْلِيسُ ما لَكَ أَلاَّ تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (32)

قالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (33)

قالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجِيمٌ (34)

وَ إِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلى يَوْمِ الدِّينِ (35)

قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ (36)

قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ (37)

إِلى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ (38)

قالَ رَبِّ بِما أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ (39)

إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ (40)

قالَ هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ (41)

إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغاوِينَ (42)

وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ (43)

لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ لِكُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ (44)

إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ (45)

ادْخُلُوها بِسَلامٍ آمِنِينَ (46)

وَ نَزَعْنا ما فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْواناً عَلى سُرُرٍ مُتَقابِلِينَ (47)

لا يَمَسُّهُمْ فِيها نَصَبٌ وَ ما هُمْ مِنْها بِمُخْرَجِينَ (48)

نَبِّئْ عِبادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (49)

وَ أَنَّ عَذابِي هُوَ الْعَذابُ الْأَلِيمُ (50)

وَ نَبِّئْهُمْ عَنْ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ (51)

إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ إِنَّا مِنْكُمْ وَجِلُونَ (52)

قالُوا لا تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ عَلِيمٍ (53)

قالَ أَ بَشَّرْتُمُونِي عَلى أَنْ مَسَّنِيَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ (54)

قالُوا بَشَّرْناكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُنْ مِنَ الْقانِطِينَ (55)

قالَ وَ مَنْ يَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّالُّونَ (56)

قالَ فَما خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ (57)

قالُوا إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمٍ مُجْرِمِينَ (58)

إِلاَّ آلَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِينَ (59)

إِلاَّ امْرَأَتَهُ قَدَّرْنا إِنَّها لَمِنَ الْغابِرِينَ (60)

فَلَمَّا جاءَ آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ (61)

قالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ (62)

قالُوا بَلْ جِئْناكَ بِما كانُوا فِيهِ يَمْتَرُونَ (63)

وَ أَتَيْناكَ بِالْحَقِّ وَ إِنَّا لَصادِقُونَ (64)

فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّيْلِ وَ اتَّبِعْ أَدْبارَهُمْ وَ لا يَلْتَفِتْ مِنْكُمْ أَحَدٌ وَ امْضُوا حَيْثُ تُؤْمَرُونَ (65)

وَ قَضَيْنا إِلَيْهِ ذلِكَ الْأَمْرَ أَنَّ دابِرَ هؤُلاءِ مَقْطُوعٌ مُصْبِحِينَ (66)

وَ جاءَ أَهْلُ الْمَدِينَةِ يَسْتَبْشِرُونَ (67)

قالَ إِنَّ هؤُلاءِ ضَيْفِي فَلا تَفْضَحُونِ (68)

وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ لا تُخْزُونِ (69)

قالُوا أَ وَ لَمْ نَنْهَكَ عَنِ الْعالَمِينَ (70)

قالَ هؤُلاءِ بَناتِي إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ (71)

لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ (72)

فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُشْرِقِينَ (73)

فَجَعَلْنا عالِيَها سافِلَها وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ سِجِّيلٍ (74)

إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ (75)

وَ إِنَّها لَبِسَبِيلٍ مُقِيمٍ (76)

إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ (77)

وَ إِنْ كانَ أَصْحابُ الْأَيْكَةِ لَظالِمِينَ (78)

فَانْتَقَمْنا مِنْهُمْ وَ إِنَّهُما لَبِإِمامٍ مُبِينٍ (79)

وَ لَقَدْ كَذَّبَ أَصْحابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِينَ (80)

وَ آتَيْناهُمْ آياتِنا فَكانُوا عَنْها مُعْرِضِينَ (81)

وَ كانُوا يَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً آمِنِينَ (82)

فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُصْبِحِينَ (83)

فَما أَغْنى عَنْهُمْ ما كانُوا يَكْسِبُونَ (84)

وَ ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما

بَيْنَهُما إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ (85)

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلاَّقُ الْعَلِيمُ (86)

وَ لَقَدْ آتَيْناكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِي وَ الْقُرْآنَ الْعَظِيمَ (87)

لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ (88)

وَ قُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ (89)

كَما أَنْزَلْنا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ (90)

الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ (91)

فَوَ رَبِّكَ لَنَسْئَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ (92)

عَمَّا كانُوا يَعْمَلُونَ (93)

فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ (94)

إِنَّا كَفَيْناكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ (95)

الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (96)

وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِما يَقُولُونَ (97)

فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ كُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ (98)

وَ اعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ (99)

آنان گوشزد كرد كه از نيت شما باخبرايم. همين كه دوست داريد و تصميم مى گيريد در صف اوّل باشيد، كافى است و پاداش خواهيد داشت، حتى اگر به صف اوّل نرسيد. خداوند در اين آيه مى فرمايد:

به يقين پيشينيان شما را شناخته ايم و آيندگان (شما را نيز) مى شناسيم «» (1)

پاورقى:

(1) مجمع البيان، ج 13، ص 180؛ نمونه ى بينات، ص 472؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 64؛ شأن نزول آيات، ص 345.

بيم و اميد، دو عنصر تربيتى

شأن نزول آيه هاى 45 تا 48 سوره ى حجر

بيم دادن يكى از روش هاى پيامبر براى بازداشتن گنه كاران از گناه ترغيب آنان به نيكوكارى بود. آيات فراوانى در قرآن، كافران و مشركان را به دوزخ و عذاب الهى وعده داده است. هرچند وادار كردن آدميان به اسلام آوردن از راه تهديد، ايده آل نيست ولى هدف اصلى در اين بيم دادن است و شايد همين كار، پيش زمينه اى باشد براى روى آوردن به پرهيزكارى آيات 43 و 44 سوره ى حجر در همين زمينه نازل شد و بيان داشت:

و دوزخ، ميعادگاه همه ى آنان است. هفت در دارد و براى هر درى، گروه معينى از آنان دسته بندى شده اند.

هرچند اين آيات تهديدآميز نتوانست دريچه اى از نور به روى قلب سياه مشركان بگشايد، ولى مؤمنان را به وحشت افكند و به انديشه واداشت. حتى سلمان فارسى نزديك ترين شخصى به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم بود و پيامبر او را از خاندان اهل بيت عليه السلام مى دانست، به هراس افتاد. هنگامى كه مسلمانان، اين نگرانى و اضطراب را در رخسار آن يار شناخته شده ى رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم ديدند، بيش از پيش نااميد شدند.

سلمان آرام و قرار نداشت. از اين سو به آن سوى

مسجد رفت، ياد خدا مى كرد و بدنش مى لرزيد. آن روز به خانه رفت و ديگر به مسجد نيامد. سه روز بعد، او را با چهره اى رنگ پريده و بدنى لرزان در گوشه ى ويرانه اى بيرون از شهر يافتند. او سر به سجده نهاده بود و با آه و ناله اشك مى ريخت و از خدا آمرزش مى خواست. زير بازويش را گرفتند و او را نزد رسول خدا آوردند. همين كه پيامبر را ديد، آيات تهديدآميز الهى را فرا ياد آورد و به لرزه افتاد.

پيامبر اكرم علت را از او پرسيد. سلمان، لحظه اى به چهره ى پيامبر نگاه كرد. سپس نگاهش را فرو گرفت، سر به پايين افكند و گفت: «يا رسول الله! هنگامى كه آن آيات تهديدآميز را درباره ى دوزخ شنيدم، هراسيدم و نتوانستم تاب بياورم». در اين هنگام، خداوند آياتى را درباره ى بهشت و ويژگى بهشتيان نازل كرد. اين مسأله از اصول تربيتى است كه دست اندركاران تربيتى در خانه، مدرسه و اجتماع بايد آن را بكار ببندند؛ يعنى مربى بايد گاهى عنصر تهديد را به كار گيرد و گاهى از تشويق سود جويد. قرآن مى فرمايد:

بى گمان، پرهيزگاران در باغ ها و چشمه سارانند «» (به آنان گويند:) «با سلامت و امنيت در آن جا داخل شويد». «» و آن چه كينه (و شائبه هاى نفسانى) در سينه هاى آنان است، بركنيم. برادرانه به تخت هايى روبروى يكديگر نشسته اند «» نه رنجى در آن جا به آنان مى رسد و نه از آن جا بيرون رانده مى شوند «» (1)

پاورقى:

(1) شأن نزول آيات، ص 346؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 74؛ نمونه ى بينات، ص 473.

بيم و اميد، دو عنصر تربيتى

شأن نزول آيه هاى 45 تا 48 سوره ى حجر

بيم دادن يكى

از روش هاى پيامبر براى بازداشتن گنه كاران از گناه ترغيب آنان به نيكوكارى بود. آيات فراوانى در قرآن، كافران و مشركان را به دوزخ و عذاب الهى وعده داده است. هرچند وادار كردن آدميان به اسلام آوردن از راه تهديد، ايده آل نيست ولى هدف اصلى در اين بيم دادن است و شايد همين كار، پيش زمينه اى باشد براى روى آوردن به پرهيزكارى آيات 43 و 44 سوره ى حجر در همين زمينه نازل شد و بيان داشت:

و دوزخ، ميعادگاه همه ى آنان است. هفت در دارد و براى هر درى، گروه معينى از آنان دسته بندى شده اند.

هرچند اين آيات تهديدآميز نتوانست دريچه اى از نور به روى قلب سياه مشركان بگشايد، ولى مؤمنان را به وحشت افكند و به انديشه واداشت. حتى سلمان فارسى نزديك ترين شخصى به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم بود و پيامبر او را از خاندان اهل بيت عليه السلام مى دانست، به هراس افتاد. هنگامى كه مسلمانان، اين نگرانى و اضطراب را در رخسار آن يار شناخته شده ى رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم ديدند، بيش از پيش نااميد شدند.

سلمان آرام و قرار نداشت. از اين سو به آن سوى مسجد رفت، ياد خدا مى كرد و بدنش مى لرزيد. آن روز به خانه رفت و ديگر به مسجد نيامد. سه روز بعد، او را با چهره اى رنگ پريده و بدنى لرزان در گوشه ى ويرانه اى بيرون از شهر يافتند. او سر به سجده نهاده بود و با آه و ناله اشك مى ريخت و از خدا آمرزش مى خواست. زير بازويش را گرفتند و او را نزد رسول خدا آوردند. همين كه پيامبر را ديد، آيات تهديدآميز الهى را فرا ياد آورد و به لرزه افتاد.

پيامبر اكرم علت

را از او پرسيد. سلمان، لحظه اى به چهره ى پيامبر نگاه كرد. سپس نگاهش را فرو گرفت، سر به پايين افكند و گفت: «يا رسول الله! هنگامى كه آن آيات تهديدآميز را درباره ى دوزخ شنيدم، هراسيدم و نتوانستم تاب بياورم». در اين هنگام، خداوند آياتى را درباره ى بهشت و ويژگى بهشتيان نازل كرد. اين مسأله از اصول تربيتى است كه دست اندركاران تربيتى در خانه، مدرسه و اجتماع بايد آن را بكار ببندند؛ يعنى مربى بايد گاهى عنصر تهديد را به كار گيرد و گاهى از تشويق سود جويد. قرآن مى فرمايد:

بى گمان، پرهيزگاران در باغ ها و چشمه سارانند «» (به آنان گويند:) «با سلامت و امنيت در آن جا داخل شويد». «» و آن چه كينه (و شائبه هاى نفسانى) در سينه هاى آنان است، بركنيم. برادرانه به تخت هايى روبروى يكديگر نشسته اند «» نه رنجى در آن جا به آنان مى رسد و نه از آن جا بيرون رانده مى شوند «» (1)

پاورقى:

(1) شأن نزول آيات، ص 346؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 74؛ نمونه ى بينات، ص 473.

بيم و اميد، دو عنصر تربيتى

شأن نزول آيه هاى 45 تا 48 سوره ى حجر

بيم دادن يكى از روش هاى پيامبر براى بازداشتن گنه كاران از گناه ترغيب آنان به نيكوكارى بود. آيات فراوانى در قرآن، كافران و مشركان را به دوزخ و عذاب الهى وعده داده است. هرچند وادار كردن آدميان به اسلام آوردن از راه تهديد، ايده آل نيست ولى هدف اصلى در اين بيم دادن است و شايد همين كار، پيش زمينه اى باشد براى روى آوردن به پرهيزكارى آيات 43 و 44 سوره ى حجر در همين زمينه نازل شد و بيان داشت:

و دوزخ، ميعادگاه همه ى آنان است. هفت در دارد و براى

هر درى، گروه معينى از آنان دسته بندى شده اند.

هرچند اين آيات تهديدآميز نتوانست دريچه اى از نور به روى قلب سياه مشركان بگشايد، ولى مؤمنان را به وحشت افكند و به انديشه واداشت. حتى سلمان فارسى نزديك ترين شخصى به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم بود و پيامبر او را از خاندان اهل بيت عليه السلام مى دانست، به هراس افتاد. هنگامى كه مسلمانان، اين نگرانى و اضطراب را در رخسار آن يار شناخته شده ى رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم ديدند، بيش از پيش نااميد شدند.

سلمان آرام و قرار نداشت. از اين سو به آن سوى مسجد رفت، ياد خدا مى كرد و بدنش مى لرزيد. آن روز به خانه رفت و ديگر به مسجد نيامد. سه روز بعد، او را با چهره اى رنگ پريده و بدنى لرزان در گوشه ى ويرانه اى بيرون از شهر يافتند. او سر به سجده نهاده بود و با آه و ناله اشك مى ريخت و از خدا آمرزش مى خواست. زير بازويش را گرفتند و او را نزد رسول خدا آوردند. همين كه پيامبر را ديد، آيات تهديدآميز الهى را فرا ياد آورد و به لرزه افتاد.

پيامبر اكرم علت را از او پرسيد. سلمان، لحظه اى به چهره ى پيامبر نگاه كرد. سپس نگاهش را فرو گرفت، سر به پايين افكند و گفت: «يا رسول الله! هنگامى كه آن آيات تهديدآميز را درباره ى دوزخ شنيدم، هراسيدم و نتوانستم تاب بياورم». در اين هنگام، خداوند آياتى را درباره ى بهشت و ويژگى بهشتيان نازل كرد. اين مسأله از اصول تربيتى است كه دست اندركاران تربيتى در خانه، مدرسه و اجتماع بايد آن را بكار ببندند؛ يعنى مربى بايد گاهى عنصر تهديد را به كار گيرد و گاهى

از تشويق سود جويد. قرآن مى فرمايد:

بى گمان، پرهيزگاران در باغ ها و چشمه سارانند «» (به آنان گويند:) «با سلامت و امنيت در آن جا داخل شويد». «» و آن چه كينه (و شائبه هاى نفسانى) در سينه هاى آنان است، بركنيم. برادرانه به تخت هايى روبروى يكديگر نشسته اند «» نه رنجى در آن جا به آنان مى رسد و نه از آن جا بيرون رانده مى شوند «» (1)

پاورقى:

(1) شأن نزول آيات، ص 346؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 74؛ نمونه ى بينات، ص 473.

بيم و اميد، دو عنصر تربيتى

شأن نزول آيه هاى 45 تا 48 سوره ى حجر

بيم دادن يكى از روش هاى پيامبر براى بازداشتن گنه كاران از گناه ترغيب آنان به نيكوكارى بود. آيات فراوانى در قرآن، كافران و مشركان را به دوزخ و عذاب الهى وعده داده است. هرچند وادار كردن آدميان به اسلام آوردن از راه تهديد، ايده آل نيست ولى هدف اصلى در اين بيم دادن است و شايد همين كار، پيش زمينه اى باشد براى روى آوردن به پرهيزكارى آيات 43 و 44 سوره ى حجر در همين زمينه نازل شد و بيان داشت:

و دوزخ، ميعادگاه همه ى آنان است. هفت در دارد و براى هر درى، گروه معينى از آنان دسته بندى شده اند.

هرچند اين آيات تهديدآميز نتوانست دريچه اى از نور به روى قلب سياه مشركان بگشايد، ولى مؤمنان را به وحشت افكند و به انديشه واداشت. حتى سلمان فارسى نزديك ترين شخصى به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم بود و پيامبر او را از خاندان اهل بيت عليه السلام مى دانست، به هراس افتاد. هنگامى كه مسلمانان، اين نگرانى و اضطراب را در رخسار آن يار شناخته شده ى رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم ديدند، بيش از پيش نااميد شدند.

سلمان آرام و قرار نداشت. از اين سو

به آن سوى مسجد رفت، ياد خدا مى كرد و بدنش مى لرزيد. آن روز به خانه رفت و ديگر به مسجد نيامد. سه روز بعد، او را با چهره اى رنگ پريده و بدنى لرزان در گوشه ى ويرانه اى بيرون از شهر يافتند. او سر به سجده نهاده بود و با آه و ناله اشك مى ريخت و از خدا آمرزش مى خواست. زير بازويش را گرفتند و او را نزد رسول خدا آوردند. همين كه پيامبر را ديد، آيات تهديدآميز الهى را فرا ياد آورد و به لرزه افتاد.

پيامبر اكرم علت را از او پرسيد. سلمان، لحظه اى به چهره ى پيامبر نگاه كرد. سپس نگاهش را فرو گرفت، سر به پايين افكند و گفت: «يا رسول الله! هنگامى كه آن آيات تهديدآميز را درباره ى دوزخ شنيدم، هراسيدم و نتوانستم تاب بياورم». در اين هنگام، خداوند آياتى را درباره ى بهشت و ويژگى بهشتيان نازل كرد. اين مسأله از اصول تربيتى است كه دست اندركاران تربيتى در خانه، مدرسه و اجتماع بايد آن را بكار ببندند؛ يعنى مربى بايد گاهى عنصر تهديد را به كار گيرد و گاهى از تشويق سود جويد. قرآن مى فرمايد:

بى گمان، پرهيزگاران در باغ ها و چشمه سارانند «» (به آنان گويند:) «با سلامت و امنيت در آن جا داخل شويد». «» و آن چه كينه (و شائبه هاى نفسانى) در سينه هاى آنان است، بركنيم. برادرانه به تخت هايى روبروى يكديگر نشسته اند «» نه رنجى در آن جا به آنان مى رسد و نه از آن جا بيرون رانده مى شوند «» (1)

پاورقى:

(1) شأن نزول آيات، ص 346؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 74؛ نمونه ى بينات، ص 473.

خنده ى رحمت

شأن نزول آيه هاى 49 و 50 سوره ى حجر

در همه جاى مكه،

سخن از آياتى بود كه به تازگى نازل شده و به مؤمنان وعده بهشت داده بود. اين شگفتى و شور و اشتياق بدان دليل بود كه تا مدتها، بيشتر آيات درباره ى جنگ و جهاد و شهادت بود؛ زيرا كافران، بر مسلمانان بسيار فشار مى آوردند و آنان بايد همراه براى جنگ آمادگى مى داشتند. افزون بر آن، بسيارى تا آن زمان آيات بهشتى را كمتر شنيده يا اصلاً نشنيده بودند. از اين رو، بشارت قرآن به بهشت در چنين زمانى بسيار اميدواركننده و شادى بخش بود. حتى مشركان نيز از اين وضعيت شگفت زده شده بودند؛ زيرا مى ديدند مسلمانان كه پيش از آن در غم از دست دادن بهترين عزيزان خود در جنگ احد، در اندوه و ماتم بودند، اينك با شادمانى به يكديگر شادباش مى گويند.

روزى گروهى از مؤمنان يك جا گرد آمده بودند و از آيات بهشتى سخن مى گفتند. هريك براى برخوردارى از نعمت هاى وعده داده شده آرزو مى كرد و به شوخى ديگرى را از آن محروم مى دانست و اين كار افرادى را كه در آنجا حاضر بودند، مى خنداند. در اين هنگام، پيامبر اسلام كه براى عبادت و طواف خانه ى خدا از آن نزديكى مى گذشت قهقهه شان را شنيد و لحظه اى ايستاد. آنان سكوت كردند و منتظر شدند تا پيامبر سخن بگويد. پيامبر فرمود: «ديگر نبينم (اينگونه) بخنديد». آنان شرمنده شدند و در انديشه فرو رفتند. پيامبر به راه خود ادامه داد، ولى با شتاب بازگشت. همه پنداشتند كه پيامبر براى توبيخ دوباره و پند دادن نزدشان آمده است، ولى پيامبر خطاب به آنان فرمود: «وقتى از شما دور شدم، جبرييل بر من نازل شد و گفت: اى

محمد! خداوند فرموده است چرا بندگان مرا نااميد كردى؟»

در آيه ى 49 سوره ى حجر نازل شد و از رحمت الهى سخن گفت. البته براى برقرارى تعادل ميان بيم و اميد كه رمز تكامل و تربيت است، آيه ى تخويف را نيز نازل فرمود:

به بندگان من خبر ده كه منم آمرزنده ى مهربان «» و عذاب من، عذابى دردناك است «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 11، ص 93؛ شأن نزول آيات، ص 348؛ نمونه ى بينات، ص 474.

خنده ى رحمت

شأن نزول آيه هاى 49 و 50 سوره ى حجر

در همه جاى مكه، سخن از آياتى بود كه به تازگى نازل شده و به مؤمنان وعده بهشت داده بود. اين شگفتى و شور و اشتياق بدان دليل بود كه تا مدتها، بيشتر آيات درباره ى جنگ و جهاد و شهادت بود؛ زيرا كافران، بر مسلمانان بسيار فشار مى آوردند و آنان بايد همراه براى جنگ آمادگى مى داشتند. افزون بر آن، بسيارى تا آن زمان آيات بهشتى را كمتر شنيده يا اصلاً نشنيده بودند. از اين رو، بشارت قرآن به بهشت در چنين زمانى بسيار اميدواركننده و شادى بخش بود. حتى مشركان نيز از اين وضعيت شگفت زده شده بودند؛ زيرا مى ديدند مسلمانان كه پيش از آن در غم از دست دادن بهترين عزيزان خود در جنگ احد، در اندوه و ماتم بودند، اينك با شادمانى به يكديگر شادباش مى گويند.

روزى گروهى از مؤمنان يك جا گرد آمده بودند و از آيات بهشتى سخن مى گفتند. هريك براى برخوردارى از نعمت هاى وعده داده شده آرزو مى كرد و به شوخى ديگرى را از آن محروم مى دانست و اين كار افرادى را كه در آنجا حاضر بودند، مى خنداند. در اين هنگام، پيامبر

اسلام كه براى عبادت و طواف خانه ى خدا از آن نزديكى مى گذشت قهقهه شان را شنيد و لحظه اى ايستاد. آنان سكوت كردند و منتظر شدند تا پيامبر سخن بگويد. پيامبر فرمود: «ديگر نبينم (اينگونه) بخنديد». آنان شرمنده شدند و در انديشه فرو رفتند. پيامبر به راه خود ادامه داد، ولى با شتاب بازگشت. همه پنداشتند كه پيامبر براى توبيخ دوباره و پند دادن نزدشان آمده است، ولى پيامبر خطاب به آنان فرمود: «وقتى از شما دور شدم، جبرييل بر من نازل شد و گفت: اى محمد! خداوند فرموده است چرا بندگان مرا نااميد كردى؟»

در آيه ى 49 سوره ى حجر نازل شد و از رحمت الهى سخن گفت. البته براى برقرارى تعادل ميان بيم و اميد كه رمز تكامل و تربيت است، آيه ى تخويف را نيز نازل فرمود:

به بندگان من خبر ده كه منم آمرزنده ى مهربان «» و عذاب من، عذابى دردناك است «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 11، ص 93؛ شأن نزول آيات، ص 348؛ نمونه ى بينات، ص 474.

برترين سرمايه

شأن نزول آيه هاى 87 و 88 سوره ى حجر

آن روزها مسلمانان در گرسنگى و تنگدستى فزاينده اى به سر مى برند، ولى همچنان بخشى از درآمد ناچيز خود را در راه جهاد و پيشرفت اسلام، هزينه مى كردند. آنان با توكل بر خدا و بردبارى پيشه كردن، روزگار مى گذراندند.

در مقابل، يهوديان كه در كنار مسلمانان مى زيستند، از نظر مالى وضعيت بسيار خوبى داشتند و در رفاه و آسايش بودند. آنان با در دست گرفتن نبض اقتصاد مدينه و سرزمين هاى اطراف آن، سرمايه هاى كلانى براى خود انباشته بودند. داشتن اين همه سرمايه، بر بعضى مسلمانان فقير و ظاهربين، گران مى آمد و بيش از

پيش بر حسرت و اندوه آنان مى افزود.

روزى هفت كاروان از كاروان هاى بزرگ يهوديان شامل عطرهاى گوناگون، زر و زيور، اشياء قيمتى و خوراكى هاى رنگارنگ، از شهر مدينه گذشت كه هر كاروان از صد شتر تشكيل مى شد. رسم بر اين بود كه هنگام گذشتن كاروان هاى بازرگانى، مردم براى تماشا در دو سوى خيابان صف مى كشيدند. اين بار نيز جمعيت بى شمارى براى تماشاى كاروان ها بيرون آمده بود. يكى از مسلمانان كه طعم فقر را با همه ى وجود خويش حس كرده و در آن ساعت نيز گرسنگى، تاب او را ربوده بود، با ديدن آن كاروان ها، آهى از دل بركشيد. وى همان گونه كه آخرين شتر كاروان را با نگاهش بدرقه مى كرد به آسمان چشم دوخت و گفت: «خدايا! چه مى شد اگر همه ى اين كالاها از آنِ ما بود؟ در آن صورت از فقر و فلاكت بيرون مى آمديم و به زندگى خود، سر و سامان مى داديم. آنگاه مى توانستيم لشكر خويش را تجهيز كنيم و با خريد اسب هاى تندرو و سلاحهاى بيشتر نياز سپاهيانمان را برآورده سازيم. باقى مانده ثروتمان را نيز انفاق مى كرديم».

اين گروه از مسلمانان بى آن كه بدانند فقر و ثروت، وسيله ى آزمايش الهى است، چنين آرزوهايى را در سر مى پروراندند. از اين رو، خداوند آيات زير را نازل كرد و براى فرونشاندن شعله هاى حسرت اين گروه از مسلمانان، سرمايه ى واقعى را به ايشان شناساند. خداوند به آنان فهماند كه آنچه شما آرزويش مى كنيد، سرمايه ى واقعى نيست بلكه خيالى و نابودشدنى است. اين آيات با اين كه خطاب به پيامبر است، ولى به همه ى مسلمانان نظر دارد:

و به راستى، به تو سبع المثانى (سوره ى فاتحه) و قرآن بزرگ را عطا

كرديم «» و به آن چه ما دسته هايى از آنان (كافران) را بدان برخوردار ساخته ايم، چشم مدوز و بر ايشان اندوه مخور و بال خويش براى مؤمنان فرو گستر. «» (1)

پاورقى:

(1) شأن نزول آيات، ص 348؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 129؛ مجمع البيان، ج 13، ص 213.

برترين سرمايه

شأن نزول آيه هاى 87 و 88 سوره ى حجر

آن روزها مسلمانان در گرسنگى و تنگدستى فزاينده اى به سر مى برند، ولى همچنان بخشى از درآمد ناچيز خود را در راه جهاد و پيشرفت اسلام، هزينه مى كردند. آنان با توكل بر خدا و بردبارى پيشه كردن، روزگار مى گذراندند.

در مقابل، يهوديان كه در كنار مسلمانان مى زيستند، از نظر مالى وضعيت بسيار خوبى داشتند و در رفاه و آسايش بودند. آنان با در دست گرفتن نبض اقتصاد مدينه و سرزمين هاى اطراف آن، سرمايه هاى كلانى براى خود انباشته بودند. داشتن اين همه سرمايه، بر بعضى مسلمانان فقير و ظاهربين، گران مى آمد و بيش از پيش بر حسرت و اندوه آنان مى افزود.

روزى هفت كاروان از كاروان هاى بزرگ يهوديان شامل عطرهاى گوناگون، زر و زيور، اشياء قيمتى و خوراكى هاى رنگارنگ، از شهر مدينه گذشت كه هر كاروان از صد شتر تشكيل مى شد. رسم بر اين بود كه هنگام گذشتن كاروان هاى بازرگانى، مردم براى تماشا در دو سوى خيابان صف مى كشيدند. اين بار نيز جمعيت بى شمارى براى تماشاى كاروان ها بيرون آمده بود. يكى از مسلمانان كه طعم فقر را با همه ى وجود خويش حس كرده و در آن ساعت نيز گرسنگى، تاب او را ربوده بود، با ديدن آن كاروان ها، آهى از دل بركشيد. وى همان گونه كه آخرين شتر كاروان را با نگاهش بدرقه مى كرد به آسمان

چشم دوخت و گفت: «خدايا! چه مى شد اگر همه ى اين كالاها از آنِ ما بود؟ در آن صورت از فقر و فلاكت بيرون مى آمديم و به زندگى خود، سر و سامان مى داديم. آنگاه مى توانستيم لشكر خويش را تجهيز كنيم و با خريد اسب هاى تندرو و سلاحهاى بيشتر نياز سپاهيانمان را برآورده سازيم. باقى مانده ثروتمان را نيز انفاق مى كرديم».

اين گروه از مسلمانان بى آن كه بدانند فقر و ثروت، وسيله ى آزمايش الهى است، چنين آرزوهايى را در سر مى پروراندند. از اين رو، خداوند آيات زير را نازل كرد و براى فرونشاندن شعله هاى حسرت اين گروه از مسلمانان، سرمايه ى واقعى را به ايشان شناساند. خداوند به آنان فهماند كه آنچه شما آرزويش مى كنيد، سرمايه ى واقعى نيست بلكه خيالى و نابودشدنى است. اين آيات با اين كه خطاب به پيامبر است، ولى به همه ى مسلمانان نظر دارد:

و به راستى، به تو سبع المثانى (سوره ى فاتحه) و قرآن بزرگ را عطا كرديم «» و به آن چه ما دسته هايى از آنان (كافران) را بدان برخوردار ساخته ايم، چشم مدوز و بر ايشان اندوه مخور و بال خويش براى مؤمنان فرو گستر. «» (1)

پاورقى:

(1) شأن نزول آيات، ص 348؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 129؛ مجمع البيان، ج 13، ص 213.

رهرو آن است كه آهسته و پيوسته رود

شأن نزول آيه هاى 94 تا 97 سوره ى حجر

سه سال از آغاز رسالت ختمى مرتبت صلى الله عليه و آله وسلم مى گذشت و در اين دوره، تنها شمار اندكى از خورشيد وجود ايشان بهره مند گشته بودند. اين اندك ستارگان كه از پرتو نور خورشيد، خود نيز مى درخشيدند عبارت بودند از: على بن ابيطالب عليه السلام و خديجه همسر باوفاى پيامبراكرم. على عليه السلام نخستين مرد

و حضرت خديجه عليهاالسلام نخستين زن از ايمان آورندگان بودند. پس از آنان، ابوطالب به محمد صلى الله عليه و آله وسلم ايمان آورد و در شمار ياران او قرار گرفت.

روزى ابوطالب به همراه فرزندش، جعفر راهى خانه ى پيامبر شد. در آنجا پيامبر را ديدند كه به نماز ايستاده و تنها على عليه السلام به او اقتدا كرده است. اين منظره براى ابوطالب و جعفر شگفت انگيز بود و آنان را واداشت تا در صف جماعت قرار گيرند و سربندگى بر آستان حق بسايند، ابوطالب در سمت راست على عليه السلام و جعفر در سمت چپ او قرار گرفت. هرچند تنها بودند، ولى از عشق به خدا سرشار بود.

مى دانيم كه در فضاى خفقان آور، سخن گفتن از توحيد ناب و درهم ريختن نظام شرك و بت پرستى، كارى بس خطير بود. در شرايطى كه دشمنان نادان هر حركتى را با خنده، استهزاء و آزار و تحقير، پاسخ مى گفتند، تنها نيروى الهى مى توانست شخصى را وادار كند كه بر خلاف ميل سران كفر، سخن بگويد و با مردود شمردن خدايان آنان، باورهايشان را پوچ بشمارد. حضرت محمد صلى الله عليه و آله وسلم با قوت قلب و ايمان محكم خويش توانست بدون هراس از مشركان، آشكارا مردم را به سوى خداى يگانه فرا خواند و با مخالفان به نبردى پى گير و فراگير برخيزد. به همين دليل، خداوند پس از گذشت سه سال، مأموريت جديد پيامبر را تعيين و به او ابلاغ كرد:

پس آن چه را بدان مأمورى، آشكار كن و از مشركان روى برتاب «» كه ما (شرّ) ريشخندگران را از تو برطرف خواهيم كر» همانا با خدا معبودى ديگر قرار مى دهند. پس به زودى (حقيقت را) خواهند دانست «» و به

يقين، مى دانيم كه سينه ى تو از آن چه مى گويند، تنگ مى شود «» (1)

پاورقى:

(1) نمونه ى بينات، ص 475؛ تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 32؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 143.

رهرو آن است كه آهسته و پيوسته رود

شأن نزول آيه هاى 94 تا 97 سوره ى حجر

سه سال از آغاز رسالت ختمى مرتبت صلى الله عليه و آله وسلم مى گذشت و در اين دوره، تنها شمار اندكى از خورشيد وجود ايشان بهره مند گشته بودند. اين اندك ستارگان كه از پرتو نور خورشيد، خود نيز مى درخشيدند عبارت بودند از: على بن ابيطالب عليه السلام و خديجه همسر باوفاى پيامبراكرم. على عليه السلام نخستين مرد و حضرت خديجه عليهاالسلام نخستين زن از ايمان آورندگان بودند. پس از آنان، ابوطالب به محمد صلى الله عليه و آله وسلم ايمان آورد و در شمار ياران او قرار گرفت.

روزى ابوطالب به همراه فرزندش، جعفر راهى خانه ى پيامبر شد. در آنجا پيامبر را ديدند كه به نماز ايستاده و تنها على عليه السلام به او اقتدا كرده است. اين منظره براى ابوطالب و جعفر شگفت انگيز بود و آنان را واداشت تا در صف جماعت قرار گيرند و سربندگى بر آستان حق بسايند، ابوطالب در سمت راست على عليه السلام و جعفر در سمت چپ او قرار گرفت. هرچند تنها بودند، ولى از عشق به خدا سرشار بود.

مى دانيم كه در فضاى خفقان آور، سخن گفتن از توحيد ناب و درهم ريختن نظام شرك و بت پرستى، كارى بس خطير بود. در شرايطى كه دشمنان نادان هر حركتى را با خنده، استهزاء و آزار و تحقير، پاسخ مى گفتند، تنها نيروى الهى مى توانست شخصى را وادار كند كه بر خلاف ميل سران كفر، سخن بگويد و با مردود شمردن خدايان آنان، باورهايشان را پوچ بشمارد.

حضرت محمد صلى الله عليه و آله وسلم با قوت قلب و ايمان محكم خويش توانست بدون هراس از مشركان، آشكارا مردم را به سوى خداى يگانه فرا خواند و با مخالفان به نبردى پى گير و فراگير برخيزد. به همين دليل، خداوند پس از گذشت سه سال، مأموريت جديد پيامبر را تعيين و به او ابلاغ كرد:

پس آن چه را بدان مأمورى، آشكار كن و از مشركان روى برتاب «» كه ما (شرّ) ريشخندگران را از تو برطرف خواهيم كر» همانا با خدا معبودى ديگر قرار مى دهند. پس به زودى (حقيقت را) خواهند دانست «» و به يقين، مى دانيم كه سينه ى تو از آن چه مى گويند، تنگ مى شود «» (1)

پاورقى:

(1) نمونه ى بينات، ص 475؛ تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 32؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 143.

رهرو آن است كه آهسته و پيوسته رود

شأن نزول آيه هاى 94 تا 97 سوره ى حجر

سه سال از آغاز رسالت ختمى مرتبت صلى الله عليه و آله وسلم مى گذشت و در اين دوره، تنها شمار اندكى از خورشيد وجود ايشان بهره مند گشته بودند. اين اندك ستارگان كه از پرتو نور خورشيد، خود نيز مى درخشيدند عبارت بودند از: على بن ابيطالب عليه السلام و خديجه همسر باوفاى پيامبراكرم. على عليه السلام نخستين مرد و حضرت خديجه عليهاالسلام نخستين زن از ايمان آورندگان بودند. پس از آنان، ابوطالب به محمد صلى الله عليه و آله وسلم ايمان آورد و در شمار ياران او قرار گرفت.

روزى ابوطالب به همراه فرزندش، جعفر راهى خانه ى پيامبر شد. در آنجا پيامبر را ديدند كه به نماز ايستاده و تنها على عليه السلام به او اقتدا كرده است. اين منظره براى ابوطالب و جعفر شگفت انگيز بود و آنان را واداشت تا در صف جماعت قرار گيرند و سربندگى

بر آستان حق بسايند، ابوطالب در سمت راست على عليه السلام و جعفر در سمت چپ او قرار گرفت. هرچند تنها بودند، ولى از عشق به خدا سرشار بود.

مى دانيم كه در فضاى خفقان آور، سخن گفتن از توحيد ناب و درهم ريختن نظام شرك و بت پرستى، كارى بس خطير بود. در شرايطى كه دشمنان نادان هر حركتى را با خنده، استهزاء و آزار و تحقير، پاسخ مى گفتند، تنها نيروى الهى مى توانست شخصى را وادار كند كه بر خلاف ميل سران كفر، سخن بگويد و با مردود شمردن خدايان آنان، باورهايشان را پوچ بشمارد. حضرت محمد صلى الله عليه و آله وسلم با قوت قلب و ايمان محكم خويش توانست بدون هراس از مشركان، آشكارا مردم را به سوى خداى يگانه فرا خواند و با مخالفان به نبردى پى گير و فراگير برخيزد. به همين دليل، خداوند پس از گذشت سه سال، مأموريت جديد پيامبر را تعيين و به او ابلاغ كرد:

پس آن چه را بدان مأمورى، آشكار كن و از مشركان روى برتاب «» كه ما (شرّ) ريشخندگران را از تو برطرف خواهيم كر» همانا با خدا معبودى ديگر قرار مى دهند. پس به زودى (حقيقت را) خواهند دانست «» و به يقين، مى دانيم كه سينه ى تو از آن چه مى گويند، تنگ مى شود «» (1)

پاورقى:

(1) نمونه ى بينات، ص 475؛ تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 32؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 143.

رهرو آن است كه آهسته و پيوسته رود

شأن نزول آيه هاى 94 تا 97 سوره ى حجر

سه سال از آغاز رسالت ختمى مرتبت صلى الله عليه و آله وسلم مى گذشت و در اين دوره، تنها شمار اندكى از خورشيد وجود ايشان بهره مند گشته بودند. اين اندك ستارگان كه از پرتو نور خورشيد، خود

نيز مى درخشيدند عبارت بودند از: على بن ابيطالب عليه السلام و خديجه همسر باوفاى پيامبراكرم. على عليه السلام نخستين مرد و حضرت خديجه عليهاالسلام نخستين زن از ايمان آورندگان بودند. پس از آنان، ابوطالب به محمد صلى الله عليه و آله وسلم ايمان آورد و در شمار ياران او قرار گرفت.

روزى ابوطالب به همراه فرزندش، جعفر راهى خانه ى پيامبر شد. در آنجا پيامبر را ديدند كه به نماز ايستاده و تنها على عليه السلام به او اقتدا كرده است. اين منظره براى ابوطالب و جعفر شگفت انگيز بود و آنان را واداشت تا در صف جماعت قرار گيرند و سربندگى بر آستان حق بسايند، ابوطالب در سمت راست على عليه السلام و جعفر در سمت چپ او قرار گرفت. هرچند تنها بودند، ولى از عشق به خدا سرشار بود.

مى دانيم كه در فضاى خفقان آور، سخن گفتن از توحيد ناب و درهم ريختن نظام شرك و بت پرستى، كارى بس خطير بود. در شرايطى كه دشمنان نادان هر حركتى را با خنده، استهزاء و آزار و تحقير، پاسخ مى گفتند، تنها نيروى الهى مى توانست شخصى را وادار كند كه بر خلاف ميل سران كفر، سخن بگويد و با مردود شمردن خدايان آنان، باورهايشان را پوچ بشمارد. حضرت محمد صلى الله عليه و آله وسلم با قوت قلب و ايمان محكم خويش توانست بدون هراس از مشركان، آشكارا مردم را به سوى خداى يگانه فرا خواند و با مخالفان به نبردى پى گير و فراگير برخيزد. به همين دليل، خداوند پس از گذشت سه سال، مأموريت جديد پيامبر را تعيين و به او ابلاغ كرد:

پس آن چه را بدان مأمورى، آشكار كن و از مشركان روى برتاب «» كه ما (شرّ) ريشخندگران را از تو برطرف خواهيم

كر» همانا با خدا معبودى ديگر قرار مى دهند. پس به زودى (حقيقت را) خواهند دانست «» و به يقين، مى دانيم كه سينه ى تو از آن چه مى گويند، تنگ مى شود «» (1)

پاورقى:

(1) نمونه ى بينات، ص 475؛ تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 32؛ تفسير نمونه، ج 11، ص 143.

يا در محل رفع {فَسَوْفَ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف استقبال {يَعْلَمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{وَما} (و) حرف استيناف / حرف نفى غير عامل {أَهْلَكْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر زائد {قَرْيَةٍ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِلاَّ} حرف استثنا {وَلَها} (و) حاليه / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {كِتابٌ} مبتدا مؤخّر {مَعْلُومٌ} نعت تابع

{ما} حرف نفى غير عامل {تَسْبِقُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {مِنْ} حرف جر زائد {أُمَّةٍ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أَجَلَها} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَما} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {يَسْتَأْخِرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{وَقالُوا} (و) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِي} بدل تابع {نُزِّلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الذِّكْرُ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {إِنَّكَ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَمَجْنُونٌ} (ل) حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{لَوْما} حرف عرض {تَأْتِينا} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى

يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بِالْمَلائِكَةِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِنْ} حرف شرط جازم {كُنْتَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {مِنَ} حرف جر {الصَّادِقِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{ما} حرف نفى غير عامل {نُنَزِّلُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {الْمَلائِكَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِلاَّ} حرف استثنا {بِالْحَقِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَما} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {إِذاً} حرف جواب {مُنْظَرِينَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب

{إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {نَحْنُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {نَزَّلْنَا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل / خبر إنَّ محذوف {الذِّكْرَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَإِنَّا} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {لَحافِظُونَ} (ل) حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {أَرْسَلْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون

/ (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {قَبْلِكَ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فِي} حرف جر {شِيَعِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْأَوَّلِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{وَما} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {يَأْتِيهِمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِنْ} حرف جر زائد {رَسُولٍ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {إِلاَّ} حرف استثنا {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَسْتَهْزِؤُنَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{كَذلِكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {نَسْلُكُهُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {فِي} حرف جر {قُلُوبِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْمُجْرِمِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{لا} حرف نفى غير عامل {يُؤْمِنُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَقَدْ} (و) حرف استيناف / حرف تحقيق {خَلَتْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {سُنَّةُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْأَوَّلِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{وَلَوْ} (و) حرف استيناف / حرف شرط غير جازم

{فَتَحْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {باباً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنَ} حرف جر {السَّماءِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَظَلُّوا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم ظل {فِيهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَعْرُجُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر ظل محذوف

{لَقالُوا} (ل) حرف جواب / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّما} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {سُكِّرَتْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {أَبْصارُنا} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بَلْ} حرف اضراب {نَحْنُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {قَوْمٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {مَسْحُورُونَ} نعت تابع

{وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {جَعَلْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {السَّماءِ} اسم مجرور يا در محل جر {بُرُوجاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَزَيَّنَّاها} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {لِلنَّاظِرِينَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور

{وَحَفِظْناها} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير

متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِنْ} حرف جر {كُلِّ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْطانٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {رَجِيمٍ} نعت تابع

{إِلاَّ} حرف استثنا {مَنِ} مستثنى، منصوب {اسْتَرَقَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {السَّمْعَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَأَتْبَعَهُ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {شِهابٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مُبِينٌ} نعت تابع

{وَالْأَرْضَ} (و) حرف عطف / مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مَدَدْناها} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَأَلْقَيْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {رَواسِيَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَأَنْبَتْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {كُلِّ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْءٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مَوْزُونٍ} نعت تابع

{وَجَعَلْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن

مجرور {مَعايِشَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَمَنْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {لَسْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم ليس {لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بِرازِقِينَ} (ب) حرف جر زائد / خبر ليس، منصوب يا در محل نصب

{وَإِنْ} (و) حرف استيناف / حرف نفى غير عامل {مِنْ} حرف جر زائد {شَيْءٍ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {إِلاَّ} حرف استثنا {عِنْدَنا} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر مقدّم محذوف {خَزائِنُهُ} مبتدا مؤخّر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {وَما} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {نُنَزِّلُهُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {إِلاَّ} حرف استثنا {بِقَدَرٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مَعْلُومٍ} نعت تابع

{وَأَرْسَلْنَا} (و) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الرِّياحَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لَواقِحَ} حال، منصوب {فَأَنْزَلْنا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنَ} حرف جر {السَّماءِ} اسم مجرور يا در محل جر {ماءً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَأَسْقَيْناكُمُوهُ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك)

ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / (و) حرف زائد براى اشباع ميم / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به ثان (دوم) {وَما} (و) حاليه / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {أَنْتُمْ} اسم ما، مرفوع يا در محل رفع {لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بِخازِنِينَ} (ب) حرف جر زائد / خبر ما، منصوب يا در محل نصب

{وَإِنَّا} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَنَحْنُ} (ل) حرف مزحلقه / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {نُحْيِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل / خبر إنَّ محذوف {وَنُمِيتُ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {وَنَحْنُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الْوارِثُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَلَقَدْ} (و) حرف عطف / (ل) حرف قسم / حرف تحقيق {عَلِمْنَا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْمُسْتَقْدِمِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلَقَدْ} (و) حرف عطف / (ل) حرف قسم / حرف تحقيق {عَلِمْنَا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْمُسْتَأْخِرِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{وَإِنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {رَبَّكَ} اسم إنّ، منصوب

يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {هُوَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يَحْشُرُهُمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل / خبر إنَّ محذوف {إِنَّهُ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {حَكِيمٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {عَلِيمٌ} خبر إنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {خَلَقْنَا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْإِنْسانَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {صَلْصالٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنْ} حرف جر {حَمَإٍ} بدل تابع {مَسْنُونٍ} نعت تابع

{وَالْجَانَّ} (و) حرف عطف / مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {خَلَقْناهُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِنْ} حرف جر {قَبْلُ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنْ} حرف جر {نارِ} اسم مجرور يا در محل جر {السَّمُومِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{وَإِذْ} (و) حرف استيناف / مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {رَبُّكَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لِلْمَلائِكَةِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِنِّي} حرف

مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {خالِقٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {بَشَراً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {صَلْصالٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنْ} حرف جر {حَمَإٍ} بدل تابع {مَسْنُونٍ} نعت تابع

{فَإِذا} (ف) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {سَوَّيْتُهُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَنَفَخْتُ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {فِيهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {رُوحِي} اسم مجرور يا در محل جر / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَقَعُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ساجِدِينَ} حال، منصوب

{فَسَجَدَ} (ف) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الْمَلائِكَةُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {كُلُّهُمْ} توكيد تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَجْمَعُونَ} توكيد تابع

{إِلاَّ} حرف استثنا {إِبْلِيسَ} مستثنى، منصوب {أَبى} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {أَنْ} حرف نصب {يَكُونَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم كان، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مَعَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {السَّاجِدِينَ} مضاف اليه، مجرور يا

در محل جر / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {يا} (يا) حرف ندا {إِبْلِيسُ} منادا، منصوب يا در محل نصب {ما} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {لَكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {أَلاَّ} (أن) حرف نصب / (لا) حرف نفى غير عامل {تَكُونَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم كان، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {مَعَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {السَّاجِدِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لَمْ} حرف جزم {أَكُنْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / اسم كان، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {لِأَسْجُدَ} (ل) حرف جحود و نصب فرعى / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير / خبر كان، محذوف يا در تقدير {لِبَشَرٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {خَلَقْتَهُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِنْ} حرف جر {صَلْصالٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنْ} حرف جر {حَمَإٍ} بدل تابع {مَسْنُونٍ} نعت تابع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فَاخْرُجْ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون /

فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {مِنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنَّكَ} (ف) حرف تعليل / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {رَجِيمٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{وَإِنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {عَلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر إنَّ محذوف {اللَّعْنَةَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {إِلى} حرف جر {يَوْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {الدِّينِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {رَبِّ} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ي) محذوفه در محل جر، مضاف اليه {فَأَنْظِرْنِي} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {إِلى} حرف جر {يَوْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {يُبْعَثُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فَإِنَّكَ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {مِنَ} حرف جر {الْمُنْظَرِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف

{إِلى} حرف جر {يَوْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْوَقْتِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {الْمَعْلُومِ} نعت تابع

{قالَ} فعل

ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {رَبِّ} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ي) محذوفه در محل جر، مضاف اليه {بِما} (ب) حرف جر / حرف مصدرى {أَغْوَيْتَنِي} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {لَأُزَيِّنَنَّ} (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ} (و) حرف عطف / (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {أَجْمَعِينَ} توكيد تابع

{إِلاَّ} حرف استثنا {عِبادَكَ} مستثنى، منصوب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنْهُمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْمُخْلَصِينَ} نعت تابع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {هذا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {صِراطٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {عَلَيَّ} حرف جر / اسم مجرور يا در محل جر {مُسْتَقِيمٌ} نعت تابع

{إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {عِبادِي} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لَيْسَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {لَكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر ليس محذوف

{عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {سُلْطانٌ} اسم ليس، مرفوع يا در محل رفع / خبر إنَّ محذوف {إِلاَّ} حرف استثنا {مَنِ} مستثنى، منصوب {اتَّبَعَكَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الْغاوِينَ} اسم مجرور يا در محل جر

{وَإِنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {جَهَنَّمَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {لَمَوْعِدُهُمْ} (ل) حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَجْمَعِينَ} توكيد تابع

{لَها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {سَبْعَةُ} مبتدا مؤخّر {أَبْوابٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {لِكُلِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بابٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / خبر مقدّم محذوف {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {جُزْءٌ} مبتدا مؤخّر {مَقْسُومٌ} نعت تابع

{إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {الْمُتَّقِينَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {فِي} حرف جر {جَنَّاتٍ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف {وَعُيُونٍ} (و) حرف عطف / معطوف تابع

{ادْخُلُوها} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {بِسَلامٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {آمِنِينَ} حال، منصوب

{وَنَزَعْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و

فاعل {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فِي} حرف جر {صُدُورِهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنْ} حرف جر {غِلٍّ} اسم مجرور يا در محل جر {إِخْواناً} حال، منصوب {عَلى} حرف جر {سُرُرٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مُتَقابِلِينَ} نعت تابع

{لا} حرف نفى غير عامل {يَمَسُّهُمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {نَصَبٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَما} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {هُمْ} اسم ما، مرفوع يا در محل رفع {مِنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بِمُخْرَجِينَ} (ب) حرف جر زائد / خبر ما، منصوب يا در محل نصب

{نَبِّئْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عِبادِي} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَنِّي} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {أَنَا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الْغَفُورُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع / خبر إنَّ محذوف {الرَّحِيمُ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{وَأَنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {عَذابِي} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {هُوَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الْعَذابُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع / خبر أنَّ محذوف {الْأَلِيمُ} خبر

ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{وَنَبِّئْهُمْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَنْ} حرف جر {ضَيْفِ} اسم مجرور يا در محل جر {إِبْراهِيمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{إِذْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {دَخَلُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَقالُوا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {سَلاماً} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَجِلُونَ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} حرف جزم {تَوْجَلْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {نُبَشِّرُكَ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {بِغُلامٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَلِيمٍ} نعت تابع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى

/ فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {أَبَشَّرْتُمُونِي} همزه (أ) حرف استفهام / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (و) حرف زائد براى اشباع ميم / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {عَلى} حرف جر {أَنْ} حرف مصدرى {مَسَّنِيَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الْكِبَرُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَبِمَ} (ف) حرف عطف / (ب) حرف جر / اسم مجرور يا در محل جر {تُبَشِّرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بَشَّرْناكَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {بِالْحَقِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَلا} (ف) حرف عطف / حرف جزم {تَكُنْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / اسم كان، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الْقانِطِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَمَنْ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يَقْنَطُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {مِنْ} حرف جر {رَحْمَةِ} اسم مجرور

يا در محل جر {رَبِّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِلاَّ} حرف استثنا {الضَّالُّونَ} بدل تابع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فَما} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {خَطْبُكُمْ} خبر، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الْمُرْسَلُونَ} بدل تابع

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أُرْسِلْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل / خبر إنَّ محذوف {إِلى} حرف جر {قَوْمٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مُجْرِمِينَ} نعت تابع

{إِلاَّ} حرف استثنا {آلَ} مستثنى، منصوب {لُوطٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَمُنَجُّوهُمْ} (ل) حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَجْمَعِينَ} توكيد تابع

{إِلاَّ} حرف استثنا {امْرَأَتَهُ} مستثنى، منصوب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {قَدَّرْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّها} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَمِنَ} (ل) حرف مزحلقه / حرف جر

{الْغابِرِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف

{فَلَمَّا} (ف) حرف استيناف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {جاءَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {آلَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لُوطٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {الْمُرْسَلُونَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِنَّكُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {قَوْمٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {مُنْكَرُونَ} نعت تابع

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بَلْ} حرف اضراب {جِئْناكَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {فِيهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَمْتَرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{وَأَتَيْناكَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {بِالْحَقِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَإِنَّا} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَصادِقُونَ} (ل)

حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{فَأَسْرِ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف حرف عله (ى) / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بِأَهْلِكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بِقِطْعٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنَ} حرف جر {اللَّيْلِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَاتَّبِعْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَدْبارَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {يَلْتَفِتْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَحَدٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَامْضُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {حَيْثُ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {تُؤْمَرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{وَقَضَيْنا} (و) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ذلِكَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الْأَمْرَ} بدل تابع {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {دابِرَ} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب {هؤُلاءِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مَقْطُوعٌ} خبر أنَّ، مرفوع يا در محل رفع {مُصْبِحِينَ} حال، منصوب

{وَجاءَ} (و) حرف استيناف / فعل

ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {أَهْلُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْمَدِينَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {يَسْتَبْشِرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {هؤُلاءِ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {ضَيْفِي} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَلا} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف جزم {تَفْضَحُونِ} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) محذوف در محل نصب، مفعولٌ به

{وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تُخْزُونِ} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) محذوف در محل نصب، مفعولٌ به

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَوَلَمْ} همزه (أ) حرف استفهام / (و) حرف عطف / حرف جزم {نَنْهَكَ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {عَنِ} حرف جر {الْعالَمِينَ} اسم مجرور يا در محل جر

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى /

فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {هؤُلاءِ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بَناتِي} خبر، مرفوع يا در محل رفع / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِنْ} حرف شرط جازم {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {فاعِلِينَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب

{لَعَمْرُكَ} (ل) حرف ابتدا / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {إِنَّهُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَفِي} (ل) حرف مزحلقه / حرف جر {سَكْرَتِهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر إنَّ محذوف {يَعْمَهُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{فَأَخَذَتْهُمُ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الصَّيْحَةُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مُشْرِقِينَ} حال، منصوب

{فَجَعَلْنا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عالِيَها} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {سافِلَها} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَمْطَرْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْهِمْ} حرف جر و

اسم بعد از آن مجرور {حِجارَةً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {سِجِّيلٍ} اسم مجرور يا در محل جر

{إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {فِي} حرف جر {ذلِكَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف {لَآياتٍ} (ل) حرف مزحلقه / اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {لِلْمُتَوَسِّمِينَ} (ل) حرف جر / اسم مجرور يا در محل جر

{وَإِنَّها} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَبِسَبِيلٍ} (ل) حرف مزحلقه / (ب) حرف جر / اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف {مُقِيمٍ} نعت تابع

{إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {فِي} حرف جر {ذلِكَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف {لَآيَةً} (ل) حرف مزحلقه / اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {لِلْمُؤْمِنِينَ} (ل) حرف جر / اسم مجرور يا در محل جر

{وَإِنْ} (و) حرف استيناف / حرف مشبه بالفعل (إن) مخففّه از مثقلّه / اسم إنْ (هو) {كانَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {أَصْحابُ} اسم كانَ، مرفوع يا در محل رفع {الْأَيْكَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {لَظالِمِينَ} (ل) فارقه / خبر كان، منصوب يا در محل نصب / خبر إنْ محذوف

{فَانْتَقَمْنا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَإِنَّهُما} (و) حرف استيناف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم

إنّ {لَبِإِمامٍ} (ل) حرف مزحلقه / (ب) حرف جر / اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف {مُبِينٍ} نعت تابع

{وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {كَذَّبَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {أَصْحابُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْحِجْرِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {الْمُرْسَلِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{وَآتَيْناهُمْ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {آياتِنا} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَكانُوا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {عَنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مُعْرِضِينَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب

{وَكانُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَنْحِتُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير {مِنَ} حرف جر {الْجِبالِ} اسم مجرور يا در محل جر {بُيُوتاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {آمِنِينَ} حال، منصوب

{فَأَخَذَتْهُمُ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الصَّيْحَةُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مُصْبِحِينَ} حال، منصوب

{فَما} (ف) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {أَغْنى} فعل ماضى، مبنى

بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {عَنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ما} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَكْسِبُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{وَما} (و) حرف استيناف / حرف نفى غير عامل {خَلَقْنَا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {السَّماواتِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَالْأَرْضَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بَيْنَهُما} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِلاَّ} حرف استثنا {بِالْحَقِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَإِنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {السَّاعَةَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {لَآتِيَةٌ} (ل) حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {فَاصْفَحِ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {الصَّفْحَ} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب {الْجَمِيلَ} نعت تابع

{إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {رَبَّكَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {هُوَ} ضمير فصل بدون محل {الْخَلاَّقُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {الْعَلِيمُ} خبر إنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {آتَيْناكَ} فعل

ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {سَبْعاً} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {مِنَ} حرف جر {الْمَثانِي} اسم مجرور يا در محل جر {وَالْقُرْآنَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {الْعَظِيمَ} نعت تابع

{لا} حرف جزم {تَمُدَّنَّ} فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَيْنَيْكَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِلى} حرف جر {ما} اسم مجرور يا در محل جر {مَتَّعْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَزْواجاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَحْزَنْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاخْفِضْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {جَناحَكَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لِلْمُؤْمِنِينَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور

{وَقُلْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {إِنِّي} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أَنَا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {النَّذِيرُ} خبر، مرفوع يا

در محل رفع / خبر إنَّ محذوف {الْمُبِينُ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{كَما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْزَلْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَى} حرف جر {الْمُقْتَسِمِينَ} اسم مجرور يا در محل جر

{الَّذِينَ} نعت تابع {جَعَلُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْقُرْآنَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {عِضِينَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب

{فَوَ} (ف) حرف استيناف / (و) حرف قسم {رَبِّكَ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لَنَسْئَلَنَّهُمْ} (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {أَجْمَعِينَ} توكيد تابع

{عَمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَعْمَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{فَاصْدَعْ} (ف) حرف استيناف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {تُؤْمَرُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {وَأَعْرِضْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَنِ} حرف جر {الْمُشْرِكِينَ} اسم مجرور يا در محل جر

{إِنَّا}

حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {كَفَيْناكَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الْمُسْتَهْزِئِينَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب

{الَّذِينَ} نعت تابع {يَجْعَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مَعَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {إِلهاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {آخَرَ} نعت تابع {فَسَوْفَ} (ف) حرف استيناف / حرف استقبال {يَعْلَمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {نَعْلَمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {أَنَّكَ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {يَضِيقُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {صَدْرُكَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر أنَّ محذوف {بِما} (ب) حرف جر / حرف مصدرى {يَقُولُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{فَسَبِّحْ} (ف) فصيحه / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بِحَمْدِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {رَبِّكَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف

اليه {وَكُنْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / اسم كان، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {مِنَ} حرف جر {السَّاجِدِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{وَاعْبُدْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {رَبَّكَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {حَتَّى} حرف نصب {يَأْتِيَكَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الْيَقِينُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع

AAindana khaza-inuhu wama nunazziluhu illa biqadarin maAAloomin

22.Waarsalna alrriyaha lawaqiha faanzalna mina alssama-i maan faasqaynakumoohu wama antum lahu bikhazineena

23.Wa-inna lanahnu nuhyee wanumeetu wanahnu alwarithoona

24.Walaqad AAalimna almustaqdimeena minkum walaqad AAalimna almusta/khireena

25.Wa-inna rabbaka huwa yahshuruhum innahu hakeemun AAaleemun

26.Walaqad khalaqna al-insana min salsalin min hama-in masnoonin

27.Waaljanna khalaqnahu min qablu min nari alssamoomi

28.Wa-ith qala rabbuka lilmala-ikati innee khaliqun basharan min salsalin min hama-in masnoonin

29.Fa-itha sawwaytuhu wanafakhtu feehi min roohee faqaAAoo lahu sajideena

30.Fasajada almala-ikatu kulluhum ajmaAAoona

31.Illa ibleesa aba an yakoona maAAa alssajideena

32.Qala ya ibleesu ma laka alla takoona maAAa alssajideena

33.Qala lam akun li-asjuda libasharin khalaqtahu min salsalin min hama-in masnoonin

34.Qala faokhruj minha fa-innaka rajeemun

35.Wa-inna AAalayka allaAAnata ila yawmi alddeeni

36.Qala rabbi faanthirnee ila yawmi yubAAathoona

37.Qala fa-innaka mina almunthareena

38.Ila yawmi alwaqti almaAAloomi

39.Qala rabbi bima aghwaytanee laozayyinanna lahum fee al-ardi walaoghwiyannahum ajmaAAeena

40.Illa AAibadaka minhumu almukhlaseena

41.Qala hatha siratun AAalayya mustaqeemun

42.Inna AAibadee laysa laka AAalayhim sultanun illa mani ittabaAAaka mina alghaweena

43.Wa-inna jahannama lamawAAiduhum ajmaAAeena

44.Laha sabAAatu abwabin likulli babin minhum juz-on maqsoomun

45.Inna almuttaqeena fee jannatin waAAuyoonin

46.Odkhulooha bisalamin amineena

47.WanazaAAna ma fee sudoorihim min ghillin ikhwanan AAala sururin mutaqabileena

48.La yamassuhum feeha nasabun wama hum minha bimukhrajeena

49.Nabbi/ AAibadee annee ana alghafooru alrraheemu

50.Waanna AAathabee huwa alAAathabu al-aleemu

51.Wanabbi/hum AAan dayfi ibraheema

52.Ith dakhaloo AAalayhi faqaloo salaman qala inna minkum wajiloona

53.Qaloo la tawjal inna nubashshiruka bighulamin AAaleemin

54.Qala abashshartumoonee AAala an massaniya alkibaru fabima tubashshirooni

55.Qaloo bashsharnaka bialhaqqi fala takun mina alqaniteena

56.Qala waman yaqnatu min rahmati rabbihi illa alddalloona

57.Qala fama

khatbukum ayyuha almursaloona

58.Qaloo inna orsilna ila qawmin mujrimeena

59.Illa ala lootin inna lamunajjoohum ajmaAAeena

60.Illa imraatahu qaddarna innaha lamina alghabireena

61.Falamma jaa ala lootin almursaloona

62.Qala innakum qawmun munkaroona

63.Qaloo bal ji/naka bima kanoo feehi yamtaroona

64.Waataynaka bialhaqqi wa-inna lasadiqoona

65.Faasri bi-ahlika biqitAAin mina allayli waittabiAA adbarahum wala yaltafit minkum ahadun waimdoo haythu tu/maroona

66.Waqadayna ilayhi thalika al-amra anna dabira haola-i maqtooAAun musbiheena

67.Wajaa ahlu almadeenati yastabshiroona

68.Qala inna haola-i dayfee fala tafdahooni

69.Waittaqoo Allaha wala tukhzooni

70.Qaloo awa lam nanhaka AAani alAAalameena

71.Qala haola-i banatee in kuntum faAAileena

72.LaAAamruka innahum lafee sakratihim yaAAmahoona

73.Faakhathat-humu alssayhatu mushriqeena

74.FajaAAalna AAaliyaha safilaha waamtarna AAalayhim hijaratan min sijjeelin

75.Inna fee thalika laayatin lilmutawassimeena

76.Wa-innaha labisabeelin muqeemin

77.Inna fee thalika laayatan lilmu/mineena

78.Wa-in kana as-habu al-aykati lathalimeena

79.Faintaqamna minhum wa-innahuma labi-imamin mubeenin

80.Walaqad kaththaba as-habu alhijri almursaleena

81.Waataynahum ayatina fakanoo AAanha muAArideena

82.Wakanoo yanhitoona mina aljibali buyootan amineena

83.Faakhathat-humu alssayhatu musbiheena

84.Fama aghna AAanhum ma kanoo yaksiboona

85.Wama khalaqna alssamawati waal-arda wama baynahuma illa bialhaqqi wa-inna alssaAAata laatiyatun faisfahi alssafha aljameela

86.Inna rabbaka huwa alkhallaqu alAAaleemu

87.Walaqad ataynaka sabAAan mina almathanee waalqur-ana alAAatheema

88.La tamuddanna AAaynayka ila ma mattaAAna bihi azwajan minhum wala tahzan AAalayhim waikhfid janahaka lilmu/mineena

89.Waqul innee ana alnnatheeru almubeenu

90.Kama anzalna AAala almuqtasimeena

91.Allatheena jaAAaloo alqur-ana AAideena

92.Fawarabbika lanas-alannahum ajmaAAeena

93.AAamma kanoo yaAAmaloona

94.FaisdaAA bima tu/maru waaAArid AAani almushrikeena

95.Inna kafaynaka almustahzi-eena

96.Allatheena yajAAaloona maAAa Allahi ilahan akhara fasawfa yaAAlamoona

97.Walaqad naAAlamu annaka yadeequ sadruka bima yaqooloona

98.Fasabbih bihamdi rabbika wakun mina alssajideena

99.WaoAAbud rabbaka hatta ya/tiyaka alyaqeenu

لام، راء. اين است آيات كتاب [آسمانى و قرآن روشنگر. (1)

چه بسا كسانى كه كافر شدند آرزو كنند كه كاش مسلمان بودند. (2)

بگذارشان تا بخورند و برخوردار شوند و آرزو[ها] سرگرمشان كند، پس به زودى خواهند دانست. (3)

و هيچ شهرى را هلاك نكرديم مگر اينكه براى آن اجلى معيّن بود. (4)

هيچ امتى از اجل خويش نه پيش مى افتد و نه پس مى ماند. (5)

و گفتند: «اى كسى كه قرآن بر او نازل شده است، به يقين تو ديوانه اى. (6)

اگر راست مى گويى چرا فرشته ها را پيش ما نمى آورى؟» (7)

فرشتگان را جز به حق فرو نمى فرستيم، و در آن هنگام، ديگر مهلت نيابند. (8)

بى ترديد، ما اين قرآن را به تدريج نازل كرده ايم، و قطعاً نگهبان آن خواهيم بود. (9)

و به يقين، پيش از تو [نيز] در گروههاى پيشينيان [پيامبرانى فرستاديم. (10)

و هيچ پيامبرى برايشان نيامد جز آنكه او را به مسخره مى گرفتند. (11)

بدين گونه آن [استهزا] را در دل بزهكاران راه مى دهيم، (12)

[كه به او ايمان نمى آورند، و راه [و رسم پيشينيان پيوسته چنين بوده است. (13)

و اگر درى از آسمان بر آنان مى گشوديم كه همواره از آن بالا مى رفتند، (14)

قطعاً مى گفتند: «در حقيقت، ما چشم بندى شده ايم، بلكه ما مردمى هستيم كه افسون شده ايم.» (15)

و به يقين، ما در آسمان بُرجهايى قرار داديم و آن را براى تماشاگران آراستيم. (16)

و آن را از هر شيطان رانده شده اى حفظ كرديم. (17)

مگر آن كس كه دزديده گوش فرا دهد كه شهابى روشن او را دنبال مى كند. (18)

و زمين را

گسترانيديم و در آن كوههاى استوار افكنديم و از هر چيز سنجيده اى در آن رويانيديم. (19)

و براى شما و هر كس كه شما روزى دهنده او نيستيد، در آن وسايل زندگى قرار داديم. (20)

و هيچ چيز نيست مگر آنكه گنجينه هاى آن نزد ماست، و ما آن را جز به اندازه اى معين فرو نمى فرستيم. (21)

و بادها را بارداركننده فرستاديم و از آسمان، آبى نازل كرديم، پس شما را بدان سيراب نموديم، و شما خزانه دار آن نيستيد. (22)

و بى ترديد، اين ماييم كه زنده مى كنيم و مى ميرانيم، و ما وارث [همه هستيم. (23)

و به يقين، پيشينيان شما را شناخته ايم و آيندگان [شما را نيز] شناخته ايم. (24)

و مسلماً پروردگار توست كه آنان را محشور خواهد كرد، چرا كه او حكيم داناست. (25)

و در حقيقت، انسان را از گِلى خشك، از گِلى سياه و بدبو، آفريديم. (26)

و پيش از آن، جن را از آتشى سوزان و بى دود خلق كرديم. (27)

و [ياد كن هنگامى را كه پروردگار تو به فرشتگان گفت: «من بشرى را از گِلى خشك، از گِلى سياه و بدبو، خواهم آفريد. (28)

پس وقتى آن را درست كردم و از روح خود در آن دميدم، پيش او به سجده درافتيد. (29)

پس فرشتگان همگى يكسره سجده كردند، (30)

جز ابليس كه خوددارى كرد از اينكه با سجده كنندگان باشد. (31)

فرمود: «اى ابليس، تو را چه شده است كه با سجده كنندگان نيستى؟» (32)

گفت: «من آن نيستم كه براى بشرى كه او را از گِلى خشك، از گِلى سياه و بدبو، آفريده اى، سجده كنم.» (33)

فرمود: «از اين [مقام

بيرون شو كه تو رانده شده اى. (34)

و تا روز جزا بر تو لعنت باشد. (35)

گفت: «پروردگارا، پس مرا تا روزى كه برانگيخته خواهند شد مهلت ده.» (36)

فرمود: «تو از مهلت يافتگانى، (37)

تا روز [و] وقت معلوم. (38)

گفت: «پروردگارا، به سبب آنكه مرا گمراه ساختى، من [هم گناهانشان را] در زمين برايشان مى آرايم و همه را گمراه خواهم ساخت، (39)

مگر بندگان خالص تو از ميان آنان را.» (40)

فرمود: «اين راهى است راست [كه به سوى من [منتهى مى شود]. (41)

در حقيقت، تو را بر بندگان من تسلّطى نيست، مگر كسانى از گمراهان كه تو را پيروى كنند، (42)

و قطعاً وعده گاه همه آنان دوزخ است، (43)

[دوزخى كه براى آن هفت در است، و از هر درى بخشى معين از آنان [وارد مى شوند]. (44)

بى گمان، پرهيزگاران در باغها و چشمه سارانند. (45)

[به آنان گويند:] «با سلامت و ايمنى در آنجا داخل شويد.» (46)

و آنچه كينه [و شائبه هاى نفسانى در سينه هاى آنان است بركنيم؛ برادرانه بر تختهايى روبروى يكديگر نشسته اند. (47)

نه رنجى در آنجا به آنان مى رسد و نه از آنجا بيرون رانده مى شوند. (48)

به بندگان من خبر ده كه منم آمرزنده مهربان. (49)

و اينكه عذاب من، عذابى است دردناك. (50)

و از مهمانان ابراهيم به آنان خبر ده، (51)

هنگامى كه بر او وارد شدند و سلام گفتند. [ابراهيم گفت: «ما از شما بيمناكيم.» (52)

گفتند: «مترس، كه ما تو را به پسرى دانا مژده مى دهيم.» (53)

گفت: «آيا با اينكه مرا پيرى فرا رسيده است بشارتم مى دهيد؟ به چه بشارت مى دهيد؟»

(54)

گفتند: «ما تو را به حق بشارت داديم. پس، از نوميدان مباش.» (55)

گفت: «چه كسى -جز گمراهان- از رحمت پروردگارش نوميد مى شود؟» (56)

[سپس گفت: «اى فرشتگان، [ديگر] كارتان چيست؟» (57)

گفتند: «ما به سوى گروه مجرمان فرستاده شده ايم، (58)

مگر خانواده لوط، كه ما قطعاً همه آنان را نجات مى دهيم، (59)

جز آنش را كه مقدر كرديم او از بازماندگان [در عذاب باشد. (60)

پس چون فرشتگان نزد خاندان لوط آمدند، (61)

[لوط] گفت: «شما مردمى ناشناس هستيد.» (62)

گفتند: «[نه،] بلكه براى تو چيزى آورده ايم كه در آن ترديد مى كردند، (63)

و حق را براى تو آورده ايم و قطعاً ما راستگويانيم، (64)

پس، پاسى از شب [گذشته خانواده ات را حركت ده و [خودت به دنبال آنان برو، و هيچ يك از شما نبايد به عقب بنگرد، و هر جا به شما دستور داده مى شود برويد. (65)

و او را از اين امر آگاه كرديم كه ريشه آن گروه صبحگاهان بريده خواهد شد. (66)

و مردم شهر، شادى كنان روى آوردند. (67)

[لوط] گفت: «اينان مهمانان منند، مرا رسوا مكنيد، (68)

و از خدا پروا كنيد و مرا خوار نسازيد.» (69)

گفتند: «آيا تو را [از مهمان كردن مردم بيگانه منع نكرديم؟» (70)

گفت: «اگر مى خواهيد [كارى مشروع انجام دهيد، اينان دختران منند [با آنان ازدواج كنيد].» (71)

به جان تو سوگند، كه آنان در مستى خود سرگردان بودند. (72)

پس به هنگام طلوع آفتاب، فرياد [مرگبار] آنان را فرو گرفت. (73)

و آن [شهر] را زير و زبر كرديم و بر آنان سنگهايى از سنگ گِل

بارانديم. (74)

به يقين، در اين [كيفر] براى هوشياران عبرتهاست. (75)

و [آثار] آن [شهر هنوز] بر سر راهى [داير] برجاست. (76)

بى گمان، در اين براى مؤمنان عبرتى است. (77)

و راستى اهل «ايكه» ستمگر بودند. (78)

پس، از آنان انتقام گرفتيم، و آن دو [شهر، اكنون بر سر راهى آشكاراست. (79)

و اهل «حِجر» [نيز] پيامبران [ما] را تكذيب كردند. (80)

و آيات خود را به آنان داديم، و[لى از آنها اعراض كردند. (81)

و [براى خود] از كوهها خانه هايى مى تراشيدند كه در امان بمانند. (82)

پس صبحدم، فرياد [مرگبار]، آنان را فرو گرفت. (83)

و آنچه به دست مى آوردند، به كارشان نخورد. (84)

و ما آسمانها و زمين و آنچه را كه ميان آن دو است جز به حق نيافريده ايم، و يقيناً قيامت فرا خواهد رسيد. پس به خوبى صرف نظر كن، (85)

زيرا پروردگار تو همان آفريننده داناست. (86)

و به راستى، به تو سبع المثانى [=سوره فاتحه و قرآن بزرگ را عطا كرديم. (87)

و به آنچه ما دسته هايى از آنان [=كافران را بدان برخوردار ساخته ايم چشم مدوز، و بر ايشان اندوه مخور، و بال خويش براى مؤمنان فرو گستر. (88)

و بگو: «من همان هشداردهنده آشكارم.» (89)

همان گونه كه [عذاب را] بر تقسيم كنندگان نازل كرديم: (90)

همانان كه قرآن را جزء جزء كردند [به برخى از آن عمل كردند و بعضى را رها نمودند]. (91)

پس سوگند به پروردگارت كه از همه آنان خواهيم پرسيد، (92)

از آنچه انجام مى دادند. (93)

پس آنچه را بدان مأمورى آشكار كن و از مشركان روى برتاب، (94)

كه

ما [شر] ريشخندگران را از تو برطرف خواهيم كرد. (95)

همانان كه با خدا معبودى ديگر قرار مى دهند. پس به زودى [حقيقت را] خواهند دانست. (96)

و قطعاً مى دانيم كه سينه تو از آنچه مى گويند تنگ مى شود. (97)

پس با ستايش پروردگارت تسبيح گوى و از سجده كنندگان باش. (98)

و پروردگارت را پرستش كن تا اينكه مرگ تو فرا رسد. (99)

[اما با اين حال،] آنها به آن ايمان نمى آورند؛ روش اقوام پيشين نيز چنين بود!

«14» و اگر درى از آسمان به روى آنان بگشاييم، و آنها پيوسته در آن بالا روند...

«15» باز مى گويند: (ما را چشم بندى كرده اند؛ بلكه ما [سر تا پا] سحر شده ايم!)

«16» ما در آسمان برجهايى قرار داديم؛ و آن را براى بينندگان آراستيم.

«17» و آن را از هر شيطان رانده شده اى حفظ كرديم؛

«18» مگر آن كس كه استراق سمع كند [و دزدانه گوش فرا دهد] كه (شهاب مبين) او را تعقيب مى كند [و مى راند]

«19» و زمين را گسترديم؛ و در آن كوه هاى ثابتى افكنديم؛ و از هر گياه موزون، در آن رويانديم؛

«20» و براى شما انواع وسايل زندگى در آن قرار داديم؛ همچنين براى كسانى كه شما نمى توانيد به آنها روزى دهيد!

«21» و خزائن همه چيز، تنها نزد ماست؛ ولى ما جز به اندازه معيّن آن را نازل نمى كنيم!

«22» ما بادها را براى بارور ساختن [ابرها و گياهان] فرستاديم؛ و از آسمان آبى نازل كرديم، و شما را با آن سيراب ساختيم؛ در حالى كه شما توانايى حفظ و نگهدارى آن را نداشتيد!

«23» ماييم كه زنده مى كنيم و مى ميرانيم؛ و ماييم وارث [همه جهان]!

«24» ما، هم پيشينيان شما را دانستيم؛ و هم متأخّران را!

«25» پروردگار تو، قطعاً آنها را [در قيامت] جمع و محشور مى كند؛ چرا كه او حكيم و داناست!

«26» ما انسان را از گِل خشكيده اى [همچون سفال] كه از گِل بد بوى [تيره رنگى] گرفته شده بود آفريديم!

«27» و جن را پيش از آن، از آتش

گرم و سوزان خلق كرديم!

«28» و [به خاطر بياور] هنگامى كه پروردگارت به فرشتگان گفت: (من بشرى را از گل خشكيده اى كه از گل بدبويى گرفته شده، مى آفرينم.

«29» هنگامى كه كار آن را به پايان رساندم، و در او از روح خود [يك روح شايسته و بزرگ] دميدم، همگى براى او سجده كنيد!)

«30» همه فرشتگان، بى استثنا، سجده كردند...

«31» جز ابليس، كه ابا كرد از اينكه با سجده كنندگان باشد.

«32» [خداوند] فرمود: (اى ابليس! چرا با سجده كنندگان نيستى؟!)

«33» گفت: (من هرگز براى بشرى كه او را از گل خشكيده اى كه از گل بدبويى گرفته شده است آفريده اى، سجده نخواهم كرد!)

«34» فرمود: (از صف آنها [= فرشتگان] بيرون رو، كه رانده شده اى [از درگاه ما!].

«35» و لعنت [و دورى از رحمت حق] تا روز قيامت بر تو خواهد بود!)

«36» گفت: (پروردگارا! مرا تا روز رستاخيز مهلت ده [و زنده بگذار!])

«37» فرمود: (تو از مهلت يافتگانى!

«38» [امّا نه تا روز رستاخيز، بلكه] تا روز وقت معيّنى.)

«39» گفت: (پروردگارا! چون مرا گمراه ساختى، من [نعمتهاى مادّى را] در زمين در نظر آنها زينت مى دهم، و همگى را گمراه خواهم ساخت،

«40» مگر بندگان مخلصت را.)

«41» فرمود: (اين راه مستقيمى است كه بر عهده من است [و سنّت هميشگيم]...

«42» كه بر بندگانم تسلّط نخواهى يافت؛ مگر گمراهانى كه از تو پيروى مى كنند؛

«43» و دوزخ، ميعادگاه همه آنهاست!

«44» هفت در دارد؛ و براى هر درى، گروه معيّنى از آنها تقسيم شده اند!

«45» به يقين، پرهيزگاران در باغها[ى سرسبز بهشت] و در كنار چشمه ها هستند.

«46» [فرشتگان

به آنها مى گويند:] داخل اين باغها شويد با سلامت و امنيّت!

«47» هر گونه غلِّ [= حسد و كينه و دشمنى] را از سينه آنها برمى كنيم [و روحشان را پاك مى سازيم]؛ در حالى كه همه برابرند، و بر تختها روبه روى يكديگر قرار دارند.

«48» هيچ خستگى و تعبى در آنجا به آنها نمى رسد، و هيچ گاه از آن اخراج نمى گردند!

«49» بندگانم را آگاه كن كه من بخشنده مهربانم!

«50» و [اينكه] عذاب و كيفر من، همان عذاب دردناك است!

«51» و به آنها از مهمانهاى ابراهيم خبر ده!

«52» هنگامى كه بر او وارد شدند و سلام كردند؛ [ابراهيم] گفت: (ما از شما بيمناكيم!)

«53» گفتند: (نترس، ما تو را به پسرى دانا بشارت مى دهيم!)

«54» گفت: (آيا به من [چنين] بشارت مى دهيد با اينكه پير شده ام؟! به چه چيز بشارت مى دهيد؟!)

«55» گفتند: (تو را به حق بشارت داديم؛ از مأيوسان مباش!)

«56» گفت: (جز گمراهان، چه كسى از رحمت پروردگارش مأيوس مى شود؟!)

«57» [سپس] گفت: (مأموريت شما چيست اى فرستادگان خدا؟)

«58» گفتند: (ما به سوى قومى گنهكار مأموريت يافته ايم [تا آنها را هلاك كنيم]!

«59» مگر خاندان لوط، كه همگى آنها را نجات خواهيم داد...

«60» بجز همسرش، كه مقدّر داشتيم از بازماندگان [در شهر، و هلاك شوندگان] باشد!)

«61» هنگامى كه فرستادگان [خدا] به سراغ خاندان لوط آمدند...

«62» [لوط] گفت: (شما گروه ناشناسى هستيد!)

«63» گفتند: (ما همان چيزى را براى تو آورده ايم كه آنها [= كافران] در آن ترديد داشتند [آرى،] ما مأمور عذابيم]!

«64» ما واقعيّت مسلّمى را براى تو آورده ايم؛ و راست مى گوييم!

«65» پس، خانواده ات را

در اواخر شب با خود بردار، و از اينجا ببر؛ و خودت به دنبال آنها حركت كن؛ و كسى از شما به پشت سر خويش ننگرد؛ مأمور هستيد برويد!)

«66» و ما به لوط اين موضوع را وحى فرستاديم كه صبحگاهان، همه آنها ريشه كن خواهند شد.

«67» [از سوى ديگر،] اهل شهر [از ورود ميهمانان با خبر شدند، و بطرف خانه لوط] آمدند در حالى كه شادمان بودند.

«68» [لوط] گفت: (اينها ميهمانان منند؛ آبروى مرا نريزيد!

«69» و از خدا بترسيد، و مرا شرمنده نسازيد!)

«70» گفتند: (مگر ما تو را از جهانيان نهى نكرديم [و نگفتيم كسى را به ميهمانى نپذير؟!)

«71» گفت: (دختران من حاضرند، اگر مى خواهيد كار صحيحى انجام دهيد [با آنها ازدواج كنيد، و از گناه و آلودگى بپرهيزيد!])

«72» به جان تو سوگند، اينها در مستى خود سرگردانند [و عقل و شعور خود را از دست داده اند]!

«73» سرانجام، هنگام طلوع آفتاب، صيحه [مرگبار - بصورت صاعقه يا زمين لرزه - ] آنها را فراگرفت!

«74» سپس [شهر و آبادى آنها را زير و رو كرديم؛] بالاى آن را پايين قرار داديم؛ و بارانى از سنگ بر آنها فرو ريختيم!

«75» در اين [سرگذشت عبرت انگيز]، نشانه هايى است براى هوشياران!

«76» و ويرانه هاى سرزمين آنها، بر سر راه [كاروانها]، همواره ثابت و برقرار است؛

«77» در اين، نشانه اى است براى مؤمنان!

«78» (اصحاب الأيكه) [= صاحبان سرزمينهاى پردرخت = قوم شعيب] مسلماً قوم ستمگرى بودند!

«79» ما از آنها انتقام گرفتيم؛ و [شهرهاى ويران شده] اين دو [= قوم لوط و اصحاب الأيكه] بر سر راه [شما در سفرهاى شام]، آشكار

است!

«80» و (اصحاب حجر) [= قوم ثمود] پيامبران را تكذيب كردند!

«81» ما آيات خود را به آنان داديم؛ ولى آنها از آن روى گرداندند!

«82» آنها خانه هاى امن در دل كوه ها مى تراشيدند.

«83» امّا سرانجام صيحه [مرگبار]، صبحگاهان آنان را فرا گرفت؛

«84» و آنچه را به دست آورده بودند، آنها را از عذاب الهى نجات نداد!

«85» ما آسمانها و زمين و آنچه را ميان آن دو است، جز بحق نيافريديم؛ و ساعت موعود [= قيامت] قطعاً فرا خواهد رسيد [و جزاى هر كس به او مى رسد]! پس، از آنها به طرز شايسته اى صرف نظر كن [و آنها را بر نادانيهايشان ملامت ننما]!

«86» به يقين، پروردگار تو، آفريننده آگاه است!

«87» ما به تو سوره حمد و قرآن عظيم داديم!

«88» [بنابر اين،] هرگز چشم خود را به نعمتهاى [مادّى]، كه به گروه هايى از آنها [= كفّار] داديم، ميفكن! و بخاطر آنچه آنها دارند، غمگين مباش! و بال [عطوفت] خود را براى مؤمنين فرود آر!

«89» و بگو: (من انذاركننده آشكارم!)

«90» [ما بر آنها عذابى مى فرستيم] همان گونه كه بر تجزيه گران [آيات الهى] فرستاديم!

«91» همانها كه قرآن را تقسيم كردند [؛آنچه را به سودشان بود پذيرفتند، و آنچه را بر خلاف هوسهايشان بود رها نمودند]!

«92» به پروردگارت سوگند، [در قيامت] از همه آنها سؤال خواهيم كرد...

«93» از آنچه عمل مى كردند!

«94» آنچه را مأموريت دارى، آشكارا بيان كن! و از مشركان روى گردان [و به آنها اعتنا نكن]!

«95» ما شرّ استهزاكنندگان را از تو دفع خواهيم كرد؛

«96» همانها كه معبود ديگرى با خدا قرار دادند؛ امّا

بزودى مى فهمند!

«97» ما مى دانيم سينه ات از آنچه آنها مى گويند تنگ مى شود [و تو را سخت ناراحت مى كنند].

«98» [براى دفع ناراحتى آنان] پروردگارت را تسبيح و حمد گو! و از سجده كنندگان باش!

«99» و پروردگارت را عبادت كن تا يقين [= مرگ] تو فرا رسد!

گونه [كه قابل فهميدن باشد] قرآن را وارد قلوب بدكاران مى كنيم. (12)

[با اين همه] به آن ايمان نمى آورند، و البته روش پيشينيان هم [در مسخره كردن آيات خدا و استهزاى پيامبران] به همين صورت بوده است. (13)

و اگر [براى دريافت حقايق ومعارف] درى از آسمان به روى آنان بگشاييم، كه همواره از آن بالا روند. (14)

باز خواهند گفت: يقيناً ما چشم بندى شده ايم، بلكه گروهى جادو شده هستيم. (15)

به راستى كه ما در آسمان، برج هايى قرار داديم و آن را براى بينندگان [به شكل صورت هاى فلكى] آراستيم. (16)

و آن را از هر شيطان رانده شده اى حفظ كرديم. (17)

مگر آنكه دزدانه [خبرهاى عالم بالا را] بشنود، كه شهابى روشن او را دنبال مى كند. (18)

و زمين را گسترانديم و در آن كوه هاى استوار افكنديم، واز هر گياه موزون وسنجيده اى در آن رويانديم. (19)

و در آن براى شما و كسانى كه روزى دهنده آنان نيستيد، انواع وسايل و ابزار معيشت قرار داديم. (20)

و هيچ چيزى نيست مگر آنكه خزانه هايش نزد ماست، و آن را جز به اندازه معين نازل نمى كنيم. (21)

و بادها را باردار كننده فرستاديم، و از آسمان آبى نازل كرديم و شما را با آن سيراب ساختيم و شما ذخيره كننده آن نيستيد. (22)

و يقيناً ماييم كه حيات مى دهيم، و مى ميرانيم و ما وارث [جهان و جهانيان] هستيم. (23)

و بى ترديد [حالات، اعمال و شمار] پيشينيانِ شما و آيندگانتان را مى دانيم. (24)

و مسلماً پروردگار توست كه محشورشان مى كند؛ زيرا او حكيم و داناست. (25)

و ما انسان را از گِلى خشك كه برگرفته از

لجنى متعفّن و تيره رنگ است، آفريديم. (26)

و جن را پيش از آن از آتشى سوزان و بىدود پديد آورديم. (27)

و [ياد كن] هنگامى را كه پروردگارت به فرشتگان گفت: من بشرى از گِل خشك كه برگرفته از لجنى متعفّن و تيره رنگ است، مى آفرينم. (28)

پس چون او را درست و نيكو گردانم و از روح خود در او بدمم، براى او سجده كنان بيفتيد. (29)

پس همه فرشتگان بدون استثناء سجده كردند. (30)

مگر ابليس كه از اينكه با سجده كنان باشد، امتناع كرد. (31)

[خدا] گفت: اى ابليس! تو را چه شده كه با سجده كنان نيستى؟ (32)

گفت: من آن نيستم كه براى بشرى كه او را از گلى خشك و برگرفته از لجنى متعفّن و تيره رنگ آفريدى، سجده كنم!! (33)

[خدا] گفت: از اين [جايگاه والا كه مقام مقربان است] بيرون رو كه رانده شده اى، (34)

و بى ترديد تا روز قيامت لعنت بر تو خواهد بود. (35)

گفت: پروردگارا! پس مرا تا روزى كه [همگان] برانگيخته مى شوند، مهلت ده. (36)

[خدا] گفت: تو از مهلت يافتگانى، (37)

تا روز [آن] وقت معين. (38)

گفت: پروردگارا! به سبب اينكه مرا گمراه نمودى، من هم يقيناً [همه كارهاى زشت را] در زمين براى آنان مى آرايم [تا ارتكاب زشتى ها براى آنان آسان شود] و مسلماً همه را گمراه مى كنم. (39)

مگر [آن] بندگانت را كه خالص شدگانِ [از هر نوع آلودگى ظاهرى و باطنى]اند. (40)

خدا فرمود: اين [پيراسته شدن از هر ناخالصى] راهى است مستقيم [كه تحقّقش در وجود بندگان مخلصم] برعهده من [است.] (41)

قطعاً تو را بر بندگانم تسلّطى نيست،

مگر بر گمراهانى كه از تو پيروى مى كنند. (42)

و مسلماً دوزخ، وعده گاه همگى آنان است. (43)

براى آن هفت در است، براى هر درى گروهى از پيروان شيطان تقسيم شده اند. (44)

به يقين، پرهيزكاران در بهشت ها و چشمه سارها هستند. (45)

[به آنان گويند:] با سلامت و امنيت وارد آنجا شويد. (46)

و آنچه از دشمنى و كينه در سينه هايشان بوده بركنده ايم كه برادروار بر تخت هايى روبروى يكديگرند. (47)

در آنجا خستگى و رنجى به آنان نمى رسد و هيچ گاه از آنجا اخراج نمى شوند. (48)

به بندگانم خبر ده كه يقيناً من [نسبت به مؤمنان] بسيار آمرزنده و مهربانم. (49)

و اينكه عذابم [براى مجرمان] همان عذاب دردناك است. (50)

و نيز آنان را از مهمانان ابراهيم خبر ده. (51)

هنگامى كه بر او وارد شدند، پس سلام گفتند. [ابراهيم] گفت: ما از شما ترسانيم. (52)

گفتند: نترس كه ما تو را به پسرى دانا مژده مى دهيم. (53)

گفت: آيا با آنكه پيرى به من رسيد، مژده ام مى دهيد؟ به چه مژده مى دهيد؟ (54)

گفتند: تو را به بشارتى درست و به حق [كه واقع شدنى است] مژده داديم؛ بنابراين از نااميدان مباش. (55)

گفت: چه كسى جز گمراهان از رحمت پروردگارش نااميد مى شود؟! (56)

[سپس] گفت: اى فرستادگان! كار مهم شما چيست؟ (57)

گفتند: ما به سوى قومى گنهكار فرستاده شده ايم [تا نابودشان كنيم.] (58)

مگر خاندان لوط را كه قطعاً همه آنان را نجات مى دهيم، (59)

مگر همسرش را كه [به سبب روى گردانى اش از حق] مقدّر كرده ايم از بازماندگان [در شهر و نابودشوندگان] باشد. (60)

پس هنگامى كه فرستادگان خدا نزد خاندان

لوط آمدند، (61)

لوط گفت: بى ترديد شما گروهى ناشناخته ايد. (62)

گفتند: [نه، ما آشنا هستيم] با چيزى نزد تو آمده ايم كه قومت همواره در آن ترديد داشتند. (63)

و ما واقعيتى قطعى و مسلّم را [كه همان عذاب الهى است، جهت نابودى مردم] براى تو آورده ايم و يقيناً راستگوييم. (64)

پس [چون] پاره اى از شب [گذشت] خاندانت را كوچ ده و خودت دنبال آنان برو و هيچ يك از شما [به شهر] بازنگردد، و آنجا كه مأمور هستيد، برويد. (65)

ما [كيفيت] اين حادثه [بزرگ] را به او وحى كرديم كه هنگامى كه مجرمان وارد صبح شوند، بنيادشان بركنده خواهد شد. (66)

و اهل شهر [با آگاه شدن از مهمانان لوط] شادى كنان [به خانه لوط] آمدند. (67)

لوط گفت: اينان مهمانان منند، آبروى مرا نبريد. (68)

از خدا پروا كنيد و مرا [نزد مهمانانم] خوار و بىمقدار نسازيد. (69)

گفتند: مگر ما تو را [از مهمان كردن] مردمان نهى نكرديم؟ (70)

[لوط] گفت: اگر مى خواهيد [كار درست و معقولى] انجام دهيد، اينان دختران منند [كه براى ازدواج مناسبند.] (71)

[اى پيامبر!] به جان تو سوگند، آنان در مستى خود فرو رفته و سرگردان بودند. (72)

پس به هنگام طلوع آفتاب، صدايى [مرگبار و وحشتناك و غرّشى سهمگين] آنان را فرا گرفت. (73)

در نتيجه آن شهر را زير و رو كرديم و بر آنان سنگ هايى از جنس سنگِ گل بارانديم. (74)

قطعاً در اين [سرگذشت اَسفبار و حادثه عبرت آموز] نشانه هايى [از قدرت خدا و خوارى و رسوايى مجرمان] براى هوشمندان [كه جستجوگر علل حوادث اند] وجود دارد. (75)

و آن [آثار و بقاياى شهر ويران

شده قوم لوط] بر سر راهى است كه پابرجاست. (76)

مسلماً در اين [شهر ويران شده] براى مؤمنان نشانه اى [پندآموز] است. (77)

و بى ترديد اهل ايكه [قوم شعيب] ستمكار بودند. (78)

در نتيجه از آنان انتقام گرفتيم، و [آثار] دو شهر نابود شده [قوم لوط و شعيب] بر سر جاده اى آشكار قرار دارد. (79)

و به راستى اهل [ديار] حجر [كه سرزمينى ميان مدينه و شام است] پيامبران را تكذيب كردند. (80)

و ما آيات و نشانه هاى خود را به آنان نشان داديم، ولى از آنان روى گردان شدند. (81)

و همواره از كوه ها خانه ها مى تراشيدند در حالى كه [به خيال خود به سبب استحكام آن خانه ها] ايمن [از حوادث] بودند. (82)

پس هنگامى كه به صبح درآمدند، صدايى [مرگبار و وحشتناك و غرّشى سهمگين] آنان را فرا گرفت. (83)

و آنچه [از بناهاى محكم و استوارى كه] فراهم مى آوردند، عذاب خدا را از آنان دفع نكرد. (84)

و آسمان ها و زمين و آنچه را ميان آن دوتاست، جز به حق نيافريديم، و بى ترديد قيامت آمدنى است؛ پس [در برابر ناهنجارى هاى مردم] گذشتى كريمانه داشته باش. (85)

يقيناً پروردگارت همان آفريننده داناست. (86)

و به راستى كه هفت آيه از مثانى [يعنى سوره حمد] و قرآن بزرگ را به تو عطا كرديم. (87)

بنابراين به امكانات مادى [و ثروت و اولادى] كه برخى از گروه هاى آنان را از آن برخوردار كرديم، چشم مدوز، و بر آنان [به سبب اينكه پذيراى حق نيستند] اندوه مخور، وپر و بال [لطف و مهربانىِ] خود را براى مؤمنان فرو گير. (88)

و [به اخلال گران در امر دين] بگو: بى ترديد

من بيم دهنده آشكارم. (89)

[عذابى به سوى شما مى فرستيم] همان گونه كه بر تفرقه افكنان [در دين] فرستاديم. (90)

همانان كه قرآن را بخش بخش كردند [بخشى را پذيرفتند و از پذيرفتن بخشى ديگر روى گرداندند.] (91)

به پروردگارت سوگند، قطعاً از همه آنان بازخواست مى كنيم. (92)

از اعمالى كه همواره انجام مى داده اند. (93)

پس آنچه را به آن مأمورى اظهار كن و از مشركان روى بگردان. (94)

كه ما [شرّ] استهزاكنندگان را از تو بازداشته ايم. (95)

همانان كه با خدا معبود ديگرى قرار مى دهند، پس خواهند دانست [كه مرتكب چه خطاى بزرگى شده اند و مستحقّ چه عذابى هستند.] (96)

ما مى دانيم كه تو از آنچه [مشركان] مى گويند، دلتنگ مى شوى. (97)

پس [براى دفع دلتنگى] پروردگارت را همراه با سپاس و ستايش تسبيح گوى و از سجده كنان باش. (98)

و پروردگارت را تا هنگامى كه تو را مرگ بيايد، بندگى كن. (99)

(5)

كافران گويند اى كسى كه مدعى آنى كه قرآن از جانب خدا بر من نازل شده تو به عقيده ما محققا ديوانه اى كه چنين دعوى ميكنى (6)

اگر راست مى گوئى و بر تو فرشتگان خدا نازل ميشوند چرا فرشتگان بر ما نازل نميشوند؟ (7)

اى رسول ما پاسخ اين سخن به آنها بگو ما فرشتگان را جز براى حق و حكمت و مصلحت نخواهيم فرستاد و آنگاه كه بفرستيم ديگر كافران لحظه اى بر عذاب و هلاكتشان مهلتى نخواهند يافت (8)

البته ما قرآن را بر تو نازل كرديم و ما هم او را محققا از آسيب حسودان و منكران محفوظ خواهيم داشت (9)

و ما پيش از تو هم رسولانى بر امم سالفه فرستاديم (10)

ولى هيچ رسولى بر اين مردم ناشايسته نميايد جز آنكه بجاى اطاعت به انكار و استهزاى او ميپردازند (11)

اينگونه ما قرآن را روشن در دل زشتكاران و كافران براى هدايتشان وارد سازيم (12)

ليكن كافران عنود، به آن ايمان نمى آورند و نسبت برسولان و كتب آسمانى عادتامم سابقه هم مانند امت تو بر همين انكار و استهزاء گذشت (13)

و اگر ما بر اين كافران امتت درى از آسمان بگشائيم تا دايم بر آسمانها عروج يا فرشتگان بر آنها نزول كنند (14)

باز هم بر رد و انكار تو خواهند گفت چشمان ما را محمد (ص) فروبسته و در ماسحر و جادوئى بكار برده است (15)

ما در آسمان كاخهاى بلند برافراشتيم و بر چشم بينايان عالم آن كاخها را بزيب و زيور بياراستيم (16)

و آن را از دستبرد شيطان مردود محفوظ داشتيم

(17)

ليكن هر شيطانى براى سرقت سمع يعنى براى دزديدن و دريافتن سخن فرشتگان عالم بالا باسمان نزديك شد تير شهاب شعله آسمانى حجج و ادله عقلى قرآن او را تعقيبكرد (18)

و زمين را هم ما بگسترديم و در آن كوه هاى عظيم برنهاديم و از آن هر گياه و هر نبات مناسب و موافق حكمت و عنايت برويانيديم (19)

و در اين زمين هم لوازم معاش و زندگانى شما نوع بشر را مهيا كرديم و هم برساير حيوانات از طيور و دواب و سباع و غيره كه شما به آنها روزى نميدهيد قوت و غذا فراهم ساختيم (20)

و بدان كه هيچ چيز در عالم نيست جز آنكه منبع و خزانه آن نزد ما خواهد بود ولى ما از آن بر عالم خلق الا بقدر معين كه مصلحت است نميفرستيم (21)

و ما بادهاى آبستن كن رحم طبيعت را فرستاديم و هم باران را از آسمان فرود آورديم تا بدان آب شما و نباتات و حيوانات شما را سيراب گردانيديم وگرنه شمانمى توانستيد آبهائى براى وقت حاجت خود در هر جاى زمين از كوه و دره و بيابان و صحرا منبع ساخته و جارى سازيد (22)

و مائيم كه خلايق را زنده ميكنيم و ميميرانيم و وارث همه خلق كه فانى ميشوندما هستيم (23)

و البته علم ما بهمه گذشتگان و آيندگان شما احاطه كامل دارد (24)

و البته خداى تو همه خلايق را در قيامت محشور خواهد كرد كه كار او از روى علم و حكمت است خلق را بيهوده و عبث نيافريده بلكه براى بقا تا ابد و براى آنها ثواب

و جزاء ابدى مقرر است (25)

و همانا ما انسانى را از گل و لاى سالخورده تغيير يافته بيافريديم (26)

و طايفه ديوان را پيشتر از آتش گدازنده، خلق كرديم (27)

و آنگاه كه پروردگار بفرشتگان عالم اظهار فرمود كه من بشرى از ماده گل و لاى كهنه متغير خلق خواهم كرد (28)

پس چون آن عنصر را معتدل بيارايم و در آن از روح خويش بدمم همه از جهت حرمت و عظمت آن روح الهى بر او سجده كنيد (29)

چون فرمان حق بسجده آدم دررسيد همه فرشتگان و قواى فعاله عالم سجده كردند (30)

مگر ابليس كه از سجده آدم امتناع ورزيد (31)

خدا بشيطان فرمود كه اى شيطان براى چه تو با ساجدان عالم بسجده آدم سر فرود نياوردى (32)

شيطان پاسخ داد كه من هرگز به بشرى كه از گل و لاى كهنه خلقت كرده اى سجده نخواهم كرد (33)

خدا هم باو قهر و عتاب فرمود كه پس چون سجده نميكنى از صف ساجدان و از بهشت مطيعان خارج شو كه تو رانده درگاه ما شدى (34)

و لعنت ما تا روز جزا بر تو محقق و حتمى گرديد (35)

شيطان چون مردود شد از خدا درخواست كرد كه پروردگارا پس مرا تا روز قيامت كه خلق مبعوث ميشوند مهلت و طول عمر عطا فرما (36)

خدا فرمود آرى تو را مهلت خواهد بود (37)

تا بوقت معين و روز معلوم شايد مراد تا قيامت يا نفحه صور اول يا ظهور دولتولى عصر يا ظهور حكومت عقل انسان بر نفس و هواى او باشد (38)

آنگاه كه شيطان مهلت يافت

بمعارضه با خدا برخاست و گفت خدايا چنانكه مرا گمراه كردى من نيز در زمين همه چيز را در نظر فرزندان آدم جلوه ميدهم تا از ياد تو غافل شوند و همه آنها را گمراه خواهم كرد (39)

بجز بندگان پاك و خالص تو را (40)

خدا فرمود همين اخلاص و پاكى سريرت راه مستقيم به درگاه رضاى منست (41)

و هرگز تو را بر بندگان با خلوص من تسلط و غلبه نخواهد بود ليكن اقتدار و سلطه تو بر مردم نادان گمراهى است كه پيرو تو شوند (42)

و البته وعده گاه جميع آن مردم گمراه نيز مانند تو آتش دوزخ خواهد بود (43)

كه آن دوزخ را هفت در است و هر درى براى ورود دسته اى از گمراهان معين گرديده است (44)

و اهل تقوى را البته در بهشت باغها و نهرهاى جارى خواهد بود (45)

به آنها خطاب شود كه شما با درود و سلام و با كمال ايمنى و احترام به بهشت ابد وارد شويد (46)

و ما آئينه دلهاى پاك آنها را از كدورت كينه و حسد و هر خلق ناپسند بكلى پاك و پاكيزه سازيم تا همه با هم برادر و دوستدار هم شوند و روبروى يكديگر بر تخت عزت بنشينند (47)

در حالتى كه هيچ رنج و زحمت در آنجا به آنها نرسد و هرگز از آن بهشت ابد بيرونشان نكنند (48)

اى رسول ما بندگان مرا آگاه ساز و مژده بده كه من بسيار آمرزنده و مهربانم (49)

و نيز آنها را بترسان كه عذاب من بسيار سخت و دردناك است (50)

و هم بندگانم را

از حكايت فرشتگان مهمانان ابراهيم آگاه ساز (51)

و بگو كه چون آن مهمانان بر ابراهيم وارد شدند و بر او سلام دادند ابراهيم مضطرب شده و گفت من از اينكه شما بدون اذن و بى موقع بر من درآمديد بيمناكم (52)

فرشتگان گفتند هيچ مترس كه ما آمده ايم تو را بفرزندى دانا از جانب خدا بشارت دهيم (53)

ابراهيم گفت آيا مرا در اين سن پيرى مژده فرزند ميدهيد؟ نشانه اين مژده چيست؟ (54)

گفتند ما تو را بحق و حقيقت بشارت داديم و تو هرگز از لطف خدا نوميد مباش (55)

ابراهيم گفت آرى هرگز بجز مردم نادان مادى گمراه كسى از لطف خدا نوميد نيست (56)

آنگاه ابراهيم پرسش كرد كه اى رسولان حق بازگوئيد بر چه كار مبعوث شده ايد (57)

فرشتگان پاسخ دادند كه ما را بر هلاك قومى زشتكار فرستاده اند (58)

كه آن قوم مجرم لوطند كه بجرم عمل بد هلاك شوند مگر اهلبيت لوط و خانواده نبوتكه آنها را همه از بلا نجات خواهيم داد (59)

جز زن لوط كه آنهم چون با بدان همدست است چنين مقرر داشتيم كه با زشتكاران هلاك شود (60)

آنگاه كه فرشتگان فرستاده حق بر لوط و خانواده او وارد شدند (61)

لوط با فرشتگان چون بى سابقه در خانه او آمدند گفت شما اشخاص ناآشنائيد و من هيچ شما را نمى شناسم (62)

فرشتگان پاسخ دادند كه ما بر انجام وعده عذاب كه قومت در آن بشك و انكار بودند فرستاده شديم (63)

و بحق و راستى بسوى تو آمده ايم و از آنچه گوئيم صدق محض است (64)

پس تو اى لوط با خانواده ات شبانه از اين ديار بيرون شو و همه اهلبيت پيشاپيش و خود از پى آنان برويد و هيچيك بازپس ننگريد بلكه بدان سو كه ماموريد بسرعت روان شويد (65)

و آنگاه بر قوم لوط حكم هلاك داديم و بر اين فرمان را كه قومت تا آخرين افراد، صبحگاه هلاك ميشوند وحى كرديم (66)

و در آن شب كه فرشتگان بشكل جوانهاى زيبا بخانه لوط درآمدند قوم لوط آگاه شده خوشحال بخيال كامرانى بخانه او شدند (67)

لوب بقوم خود گفت اين جوانان در منزل من مهمانند مرا به آزردن ايشان شرمسار مكنيد (68)

از خدا بترسيد و در كار مهمان غريب مرا خجل مگردانيد (69)

قوم گفتند آيا ما تو را از حمايت عالميان منع نكرديم؟ و نگفتيم كه غريبان را از ما پنهان مكن و در خانه خود پناه مده؟ چرا كردى؟ (70)

لوب بقوم خود گفت من اين دخترانم را بنكاح شما ميدهم تا اگر خيال عملى داريد انجام دهيد و با مهمانانم قصد بد مكنيد (71)

اى محمد بجان تو قسم كه اين مردم دنيا هميشه مست شهوات نفسانى و بحيرت و غفلت و گمراهى خواهند بود (72)

بارى قوم لوط هنگام طلوع آفتاب بصيحه آسمانى همه هلاك شدند (73)

و شهر و ديار آنها را زير و زبر ساخته و آن قوم سنگباران عذاب كرديم (74)

و در اين عذاب هوشمندان را عبرت و بصيرت بسيار است (75)

و اين ويرانه شهر سدوم و ديار قوم لوط است كه اكنون راهى و حجتى برقرار و طريقى براى عبرت صاحبان افكار است (76)

همانا در

اين عقوبت بدكاران عالم اهل ايمان را آيت و عبرت است (77)

و اهل شهر ايكه قوم شعيب هم بسيار مردم ستمكارى بودند (78)

آنها را نيز بكيفر رسانيديم و اين هر دو شهر يعنى شهر ايكه و سدوم يا مدين كه ديار قوم لوط و شعيب بود براى اهل اعتبار راهى روشن و آشكار است (79)

و اصحاب حجر هم رسولان را بكلى تكذيب كردند (80)

و از آياتى كه ما بر آنان فرستاديم روگردانيدند (81)

و در كوه ها منزل ميساختند تا از خطر ايمن باشند (82)

صبحگاهى صيحه عذاب قهر ما آنها را نابود كرد (83)

و بفراز كوه با همه ذخائر و ثروت از هلاك ايمن نگرديدند (84)

و ما آسمانها و زمين و هر چه در بين آنهاست بجز براى مقصودى صحيح و حكمتى بزرگخلق نكرده ايم و البته ساعت قيامت كه غرض و مقصود اصلى خلقت شماست خواهد آمداكنون تو اى رسول ما از اين منكران نيكو درگذر يعنى با خلق خوش آنها را بحق دعوت كن و اگر نپذيرند دلتنگ مباش (85)

محققا پروردگار تو آفريننده دانائيست بى مقصود خلق را نيافريده البته هر كسى به نتيجه عملا خواهد رسيد (86)

اى محمد همانا هفت آيت با ثنا و دعا كه قسمت بين خدا و عبد شده و در هر نماز دوبار خوانده ميشود يعنى سوره حمد و اين قرآن با عظمت را بر تو فرستاديم (87)

تو از اين ناقبال متاع دنيوى كه به طايفه اى از مردم كافر براى امتحان داديم البته چشم بپوش و بر اينان اندوه مخور و اهل ايمان را زير پر و

بال علم و حكمت و لطف و رحمت خود گير و با كمال حسن خلق بپروران (88)

و بگو من رسولم كه براى اندرز و ترسانيدن خلق از عذاب قهر خدا با دليلى روشن آمده ام (89)

آنگونه عذابى كه بر كسانى كه آيات خدا را قسمت كردند يعنى يهود و نصارى كه به ميل خود تجزيه كردند نازل نموديم (90)

آنانكه قرآن را بميل خود و غرض فاسد خويش جزر جزر و پاره پاره كردند بعضى راقبول و بعضى را رد كردند (91)

قسم بخداى تو كه از همه آنها سخت مواخذه خواهيم كرد (92)

روزى از آنچه ميكنند بازخواست ميشوند (93)

پس تو به صداى بلند آنچه مامورى بخلق برسان و از مشركان روى بگردان (94)

همانا كه خداى مقتدر و توانائيم تو را از شر تمسخر و استهزاء كنندگان مشرك كه چند نفر از اشراف قريش بودند محفوظ ميداريم مفسرين گفتند مراد وليد مغيره و عاص وائل و اسود مطلب و اسود عبد يغوث و حارث غيث است كه به دعاى پيغمبر هر پنج بمردند (95)

آنانكه با خداى يكتا خدائى ديگر گرفتند بزودى خواهند دانست كه در چه جهل و اشتباهى بوده اند و با چه شقاوت و عذابى محشور ميشوند (96)

ما ميدانيم كه تو از آنچه امت در طعنه و تكذيب تو ميگويند سخت دلتنگ ميشوى (97)

غم مخور و بذكر اوصاف كمال پروردگارت تسبيح گو و از نمازگزاران باش تا به ياد خدا شاد خاطر شوى (98)

و دايم به پرستش خداى خود مشغول باش تا ساعت مرگ و هنگام لقاى ما به يقين بر تو فرا رسد

(99)

همانا ما در آسمان برج هايى قرار داديم و آن را براى بينندگان زينت داديم. (16)

و آنها را از (دسترس) هر شيطان رانده شده اى، حفظ كرديم. (17)

مگر آنكه دزدانه گوش فرا داد كه شهابى روشن او را دنبال نمود. (18)

و زمين را گسترانديم و در آن كوه هاى استوار افكنديم و در آن از هر چيز سنجيده و به اندازه، رويانديم. (19)

و در آن زمين، براى شما و آنكه شما روزى دهنده او نيستيد، وسيله ى زندگى قرار داديم. (20)

و هيچ چيز نيست مگر آنكه منابع و گنجينه هاى آن نزد ماست و ما جز به مقدار معين فرو نمى فرستيم. (21)

و بادها را براى بارور ساختن (ابرها و گياهان) فرستاديم و از آسمان آبى نازل كرديم، پس شما را بدان سيراب نموديم در حالى كه شما نه خزينه دار بارانيد و نه مى توانيد آن را براى خود (در ابرها يا در زمين) ذخيره كنيد. (22)

و البته اين مائيم كه زنده مى كنيم و مى ميرانيم و مائيم كه (بعد از مرگ همه، باقى مانده و) وارث مى شويم. (23)

و بدون شك ما به پيشينيان از شما علم داريم و به آيندگان نيز آگاهيم. (24)

و همانا پروردگار تو است كه همه آنان را محشور خواهد كرد، زيرا كه او حكيم و عليم است. (25)

و همانا ما انسان را از گلى خشك، از گلى سياه متغير و بو گرفته، آفريديم. (26)

و قبل از انسان، جن را از آتشى سوزان و نافذ آفريديم. (27)

و (ياد كن) آنگاه كه پروردگارت به فرشتگان گفت: همانا من بشرى را از گلى خشك سياه و بدبو شده

خلق مى كنم. (28)

پس هرگاه معتدل و استوارش ساختم و از روح خود در او دميدم پس سجده كنان پيش او بافتيد. (29)

پس فرشتگان همگى با هم و يك سره سجده كردند. (30)

مگر ابليس كه از اينكه با سجده كنان باشد خوددارى كرد. (31)

(خداوند) فرمود: اى ابليس! چه شد ترا كه همراه (فرشتگان) سجده كنان نيستى.؟ (32)

(ابليس) گفت: من اينگونه نيستم كه براى بشرى كه او را از گلى خشك، از گلى سياه و بدبو آفريده اى، سجده كنم. (33)

(خداوند) فرمود: پس از صف فرشتگان (و اين مقام) خارج شو كه همانا تو رانده و مطرودى. (34)

و البته تا روز جزا بر تو لعنت خواهد بود. (35)

(ابليس) گفت: پروردگارا! پس مرا تا روزى كه مردم برانگيخته شوند، مهلت بده (و زنده بدار). (36)

(خداوند) فرمود: پس همانا تو از مهلت يافتگانى. (37)

(امّا نه تا روز قيامت، بلكه) تا روزى كه وقت آن معلوم است. (38)

(ابليس) گفت: پروردگارا! به سبب آنكه مرا گمراه ساختى، من هم در زمين (بدى ها را) برايشان مى آرايم و همه را فريب خواهم داد. (39)

مگر بندگان اخلاص مند (و برگزيده تو را) از ميان آنان. (40)

(خداوند) فرمود: اين (اخلاص و نجات مخلصين) راه مستقيمى است كه خود برعهده دارم. (41)

همانا براى تو بر بندگان (برگزيده) من تسلطّى نيست، مگر از گمراهانى كه تو را پيروى كنند. (42)

و البته دوزخ وعده گاه همگى آنهاست. (43)

براى آن هفت در است، براى هر در بخشى از آن گمراهان تقسيم شده اند. (44)

همانا پرهيزكاران در باغها و (كنار) چشمه سارانند. (45)

(به آنان خطاب مى شود:) با سلامت و

امنيت به باغها وارد شويد. (46)

و ما هرگونه كينه اى در سينه هاى آنان را بركنده ايم، (در نتيجه آنان) برادرانه بر تخت ها روبروى يكديگرند. (47)

در آنجا هيچگونه رنجى به آنان نمى رسد از آنجا بيرون شدنى نيستند. (48)

(اى پيامبر) به بندگانم خبر ده كه همانا من خودم بسيار بخشنده و مهربانم. (49)

و البته عذاب من نيز همان عذاب دردناك است. (50)

و آنان را از (داستان) مهمانان ابراهيم خبر ده. (51)

آنگاه كه بر او وارد شده و سلام كردند، ابراهيم گفت: همانا ما از شما بيمناكيم. (52)

گفتند: مترس كه ما تو را به نوجوانى دانا مژده مى دهيم. (53)

ابراهيم گفت: آيا با اينكه پيرى به من رسيده، مرا چنين بشارتى مى دهيد؟ پس به چه چيز (عجيبى) بشارت مى دهيد. (54)

(مهمانان) گفتند: ما تو را به حقيقت بشارت داديم، پس از نااميدان مباش. (55)

(ابراهيم) گفت: جز گمراهان چه كسى از رحمت پروردگارش مأ يوس مى شود. (56)

سپس (ابراهيم) گفت: اى فرستادگان (الهى) كار شما چيست.؟ (57)

گفتند: ما به سوى قومى تبه كار فرستاده شده ايم (تا آنان را هلاك كنيم). (58)

مگر خاندان لوط كه ما قطعا همه آنان را از هلاكت نجات مى دهيم. (59)

مگر همسرش كه مقدر كرده ايم او از بازماندگان (در كيفر) باشد. (60)

پس چون فرستادگان (الهى) به سراغ خاندان لوط آمدند. (61)

(لوط) گفت: شما گروهى ناشناس هستيد. (62)

(فرشتگان) گفتند: در واقع ما آنچه را (از نزول عذاب كه) درباره اش ترديد داشتند، براى تو آورده ايم. (63)

و ما به حق نزد تو آمده ايم و قطعا ما راستگويانيم. (64)

پس خاندانت را پاسى از شب (گذشته) حركت

بده و خودت از پشت سرشان برو و هيچ يك از شما (به پشت سر خويش) توجّه نكند و به آنجا كه مأ مور شده ايد برويد. (65)

و به لوط اين امر حتمى را رسانديم كه ريشه و بن اين گروه تبه كار، صبحگاهان قطع شده است. (66)

و اهل شهر شادى كنان (براى تعرض به مهمانان به سراغ خانه لوط) آمدند. (67)

لوط گفت: همانا اين گروه مهمان من هستند پس مرا (در برابر آنان) رسوا نكنيد. (68)

و از خدا پروا كنيد و مرا خوار و شرمنده نسازيد. (69)

(تبه كاران شهر) گفتند: آيا ما تو را از (مهمان كردن) مردم منع نكرديم. (70)

(لوط) گفت: اگر شما قصد كارى داريد اينها دختران من هستند. (با آنان ازدواج كنيد و از آلودگى به لواط بپرهيزيد). (71)

(اى پيامبر) به جان تو سوگند كه آنان در مستى خود سرگردان بودند. (72)

پس به هنگام طلوع آفتاب صيحه اى مرگبار آنان را فراگرفت. (73)

پس آن شهر را زيرورو كرديم و بر آنان سنگ هائى از گل سخت بارانديم. (74)

همانا در اين سرگذشت، براى اشارت فهمان و تيزبينان نشانه هايى روشن است. (75)

و (ويرانه هاى) آن سرزمين (هنوز) در كنار راه (كاروان ها) پا برجاست. (76)

همانا در اين ماجرا براى مؤمنان نشانه اى روشن است. (77)

و به راستى اهالى سرزمين ايكه (نيز) ستمگر بودند. (78)

پس از آنان انتقام گرفتيم و همانا (شهرهاى ويران شده) اين دو منطقه در برابر چشمان شما آشكار است. (79)

و همانا (قوم ثمود) اهالى حجر نيز پيامبران را تكذيب كردند،. (80)

و ما آيات خود را به آنان ارائه داديم، ولى آنها

از آيات ما روى گردان شوند. (81)

و آنان خانه هاى امن در دل كوه ها مى تراشيدند. (82)

(امّا سرانجام) صيحه (مرگبار) صبحگاهان آنان را فراگرفت. (83)

و آنچه را بدست آورده بودند بكارشان نيامد. (84)

و ما آسمان ها و زمين و آنچه را ميان آنهاست جز به حق نيافريديم و قطعا ساعت قيامت آمدنى است، پس به نيكويى (از لغزش ها) صرف نظر كن. (85)

همانا پروردگار تو، اوست آفريننده دانا. (86)

و همانا ما به تو سبع المثانى (سوره حمد) و قرآن بزرگ داديم. (87)

اى پيامبر به آنچه كه ما با آن گروه هاى از كفار را كامياب كرده ايم، چشم مدوز و بر آنان اندوه مخور و بال محبت خويش را براى مؤمنان فروگستر. (88)

و بگو همانا من همان هشدار دهنده روشنگرم. (89)

(ما بر آنها عذابى مى فرستيم) همانگونه كه بر تجزيه كنندگان آيات الهى فرستاديم. (90)

آنان كه قرآن را قطعه قطعه كردند. (آنچه به سودشان بود گرفتند و آنچه نبود رها كردند). (91)

پس به پروردگارت سوگند ما از همه آنان (در قيامت) حتما بازخواست خواهيم كرد. (92)

از آنچه انجام مى داده اند. (93)

پس آنچه را بدان مأ مور شده اى آشكار كن و از مشركان اعراض نما (و به آنان اعتنا نكن). (94)

همانا ما تو را از (شرّ) استهزاكنندگان كفايت كرديم. (95)

همانان كه معبود ديگرى را در كنار خداوند قرار مى دهند. پس به زودى حقيقت را خواهند فهميد. (96)

(اى پيامبر) البته ما مى دانيم كه سينه ات بواسطه آنچه مى گويند، تنگ مى شود. (97)

پس (براى تقويت خود) پروردگارت را با سپاس و ستايش به پاكى ياد كن و از سجده كننده گان باش.

(98)

و پروردگارت را پرستش كن تا آنكه (مرگ) يقينى تو را فرارسد. (99)

زده ايم. (15)

و هرآينه در آسمان برجهايى پديد كرديم و آن را از بهر بينندگان بياراستيم، (16)

و آن را از [ورود] هر شيطان رانده شده اى نگاه داشتيم، (17)

مگر آن كه دزدانه سخنى بشنود، كه شهابى روشن و آشكار دنبالش كند. (18)

و زمين را گسترديم و در آن كوه هاى استوار افكنديم و در آن از هر چيز سنجيده و به اندازه رويانديم. (19)

و در آن براى شما و آنها كه شما روزى دهنده آنها نيستيد - پرندگان و حيوانات وحشى - اسباب زندگى و روزى قرار داديم. (20)

و هيچ چيزى نيست مگر آنكه گنجينه هاى آن نزد ماست، و آن را جز به اندازه معلوم فرو نمى فرستيم. (21)

و ما بادها را بارداركننده [درختان] فرستاديم، و از آسمان آبى فرو فرستاده شما را از آن سيراب ساختيم و شما ذخيره كننده و نگاه دار آن نيستيد. (22)

و هرآينه ما زنده مى كنيم و مى ميرانيم و ما ميراث برانيم - پس از شما همه چيز در اختيار ماست -. (23)

و هرآينه ما پيشينيان شما را مى دانيم و پسينيان را هم مى دانيم. (24)

و همانا پروردگار تو [هنگام رستاخيز] آنان را برانگيزد و فراهم آرد، كه او استوار كار و داناست. (25)

و هرآينه آدمى را از گلى خشك برآمده از لجنى بويناك آفريديم. (26)

و پريان را پيش از آن از آتش سوزان بى دود و نفوذكننده آفريديم. (27)

و [ياد كن] آنگاه كه پروردگار تو فرشتگان را گفت كه همانا من آفريننده ام آدميى را از گلى خشك بر آمده از لجنى بويناك، (28)

پس چون اندام او را درست و آراسته كردم و

از روح خويش در او دميدم او را سجده كنان در افتيد. (29)

پس فرشتگان همگى سجده كردند، (30)

مگر ابليس كه سر باززد از اينكه با سجده كنان باشد. (31)

[خداى] گفت: اى ابليس، تو را چيست كه با سجده كنان نباشى؟ (32)

گفت: من نه آنم كه براى بشرى كه او را از گلى خشك برآمده از لجنى بويناك آفريده اى سجده كنم. (33)

گفت: پس از آنجا بيرون رو كه تو رانده اى، (34)

و همانا تا روز پاداش و كيفر بر تو لعنت است. (35)

گفت: خداوندا، پس مرا تا روزى كه برانگيخته مى شوند مهلت ده. (36)

گفت: تو از مهلت يافتگانى، (37)

تا روز آن هنگام دانسته. (38)

گفت: خداوندا، به سبب آنكه مرا به راه هلاكت افكندى هرآينه در زمين [باطل را] در نظرشان مى آرايم - آنان را خواهم فريفت - و همگيشان را به راه هلاكت مى برم (39)

مگر آن بندگانت، از ميان آنان، كه پاك و ويژه و برگزيده تو باشند. (40)

[خداى] گفت: اين راهى است راست كه [نگاه داشت آن] بر من است. (41)

همانا تو را بر بندگان [ويژه] من دستيابى و چيرگى نيست، مگر روندگان راه هلاكت كه تو را پيروى كنند. (42)

و همانا دوزخ وعده گاه همه آنهاست، (43)

آن را هفت در است كه هر درى را بخشى جداگانه از آنان (گمراهان) است. (44)

همانا پرهيزگاران در بوستانها و چشمه سارهايند. (45)

[گويندشان:] به سلامت و ايمنى در آنها درآييد. (46)

و هر بدخواهى و كينه اى كه در سينه هاشان بود بركنديم، برادرانى بر تختهايى روياروى هماند. (47)

در آنجا رنجى بديشان نرسد و از آنجا بيرونشان

نكنند. (48)

بندگانم را خبر ده كه من آمرزگار و مهربانم، (49)

و اينكه عذاب من عذاب دردناك است. (50)

و آنان را از مهمانان ابراهيم خبر ده. (51)

آنگاه كه بر او در آمدند و سلام گفتند. [ابراهيم] گفت: ما از شما هراسانيم. (52)

گفتند: مترس، ما تو را به پسرى دانا مژده مى دهيم. (53)

گفت: آيا مرا با آنكه پيرى به من رسيده مژده مى دهيد؟ به چه چيز مژده مى دهيد؟ (54)

گفتند: تو را درست مژده داديم، پس از نوميدان مباش. (55)

گفت: جز گمراهان چه كسى از رحمت پروردگار خويش نوميد مى شود؟ (56)

گفت: اى فرستادگان، كار شما چيست؟ (57)

گفتند: ما به سوى گروهى بزه كار فرستاده شده ايم. (58)

مگر خاندان لوط، كه همگيشان را رهاننده ايم، (59)

جز زن او، كه مقدر كرده ايم كه از ماندگان باشد [و هلاك شود]. (60)

پس چون فرستادگان به نزد خاندان لوط آمدند، (61)

[لوط] گفت: شما گروهى ناشناخته و بيگانه ايد. (62)

گفتند: بلكه تو را چيزى آورده ايم كه درباره آن شك مى كردند - يعنى عذاب -. (63)

و تو را [خبر] راست و درست آورده ايم و ما راستگويانيم. (64)

پس به پاسى از شب خاندان خويش را بيرون بر و خود از پى آنها روانه شو، و هيچ يك از شما به واپس ننگرد، و به آنجا كه فرمانتان دهند برويد. (65)

و آن كار را به او وحى كرديم - يا خبر داديم - كه بيخ و بنياد آنان هنگامى كه بامداد كنند بريده و بركنده خواهد شد. (66)

و اهل آن شهر شادى كنان بيامدند. (67)

گفت: اينها مهمانان مناند، مرا رسوا مكنيد، (68)

و از خدا بترسيد و مرا شرمنده مسازيد. (69)

گفتند: مگر ما تو را از [ميزبانى و حمايت] مردمان باز نداشته بوديم؟ (70)

گفت: اينان دختران مناند - مى توانيد با آنان ازدواج كنيد - اگر مى خواهيد كارى بكنيد - يعنى اگر قصد زناشويى داريد -. (71)

به جان تو سوگند كه آنها در مستى و گمراهى خويش سرگشته و كوردل مى شدند. (72)

پس هنگام برآمدن آفتاب بانگ هولناك كشنده بگرفتشان، (73)

آنگاه آن شهر را زير و رو كرديم و بر آنها سنگهايى از سجيل - سنگ گل، كلوخى از سنگ و گل - باريديم، (74)

هرآينه در اين [داستان] هوشمندان را نشانه ها و عبرتهاست. (75)

و آن شهر - سدوم - هنوز بر سر راهى است كه بر جاى مانده است - كاروانيان در آن رفت و آمد دارند -. (76)

و هرآينه مومنان را در آن نشانه اى و عبرتى است. (77)

و همانا مردم ايكه - قوم شعيب - ستم كار بودند. (78)

پس، از آنان كين ستانديم و هرآينه آن دو شهر - شهر لوط و شهر شعيب - بر رهگذرى آشكار و هويداست. (79)

و هرآينه مردم حجر - ثمود، قوم صالح - فرستادگان را دروغگو شمردند. (80)

و نشانه هاى خود را به آنان داديم پس، از آنها رو گردانيدند. (81)

و از كوه ها خانه ها مى تراشيدند در حالى كه ايمن و آسوده بودند. (82)

پس بانگ عذاب هنگامى كه به بامداد در آمدند بگرفتشان. (83)

و آنچه مى كردند هيچ سودشان نداشت - عذاب را از آنان باز نداشت -. (84)

و ما آسمان و زمين و آنچه را كه ميان آنهاست جز

براستى و درستى نيافريديم، و قيامت هرآينه آينده است، پس درگذر، درگذشتن نيكو. (85)

همانا پروردگار تو هموست آفريدگار دانا. (86)

و هرآينه تو را سبع المثانى و قرآن بزرگ [قدر] داديم. (87)

چشمان خويش را به آنچه گروه هايى از آنان - كافران - را بدان برخوردارى داديم مگشاى - به دنياداران منگر -، و بر آنان اندوه مخور [كه چرا ايمان نمى آورند] و بال خويش براى مومنان فرو دار - مومنان را فروتن باش، يا با ايشان به نرمى و مدارا زندگانى كن -. (88)

و بگو: همانا من بيم دهنده آشكارم [به عذابى كه بر شما فرود آيد]، (89)

آنسان كه [عذابى] بر بخش كنندگان فرو فرستاديم، (90)

آنها كه قرآن را پاره ها كردند - به سحر و شعر و كهانت و افسانه هاى پيشينيان نسبت دادند -، (91)

به پروردگارت سوگند كه همگيشان را بازخواست مى كنيم، (92)

از آنچه مى كردند. (93)

پس آنچه را بدان فرمان يافتى آشكار كن و از مشركان روى بگردان. (94)

هرآينه ما تو را از استهزا، كنندگان كفايت كرديم، (95)

آنان كه با خداى يكتا خدايى ديگر گيرند، پس زودا كه [سرانجام گمراهى و كيفر خويش] بدانند. (96)

و هرآينه ما مى دانيم كه سينه ات بدانچه مى گويند تنگ مى گردد. (97)

پس پروردگارت را با سپاس و ستايش به پاكى ياد كن و از سجده آرندگان باش. (98)

و پروردگارت را پرستش كن تا آنگاه كه تو را يقين - مرگ - فرارسد. (99)

واگذارشان تا بخورند و بهره ور شوند و آرزو به خود مشغولشان دارد، زودا كه خواهند دانست. (3)

هيچ قريه اي را هلاك نكرديم، مگر آنكه زماني معلوم داشت. (4)

هيچ امتي از اجل خويش نه پيش مي افتد و نه پس مي ماند. (5)

و گفتند: اي مردي كه قرآن بر تو نازل شده ، حقا كه تو ديوانه اي . (6)

اگر راست مي گويي ، چرا فرشتگان را براي ما نمي آوري . (7)

ما فرشتگان را جز به حق نازل نمي كنيم و در آن هنگام ديگر مهلتشان ندهند. (8)

ما قرآن را خود نازل كرده ايم و خود نگهبانش هستيم. (9)

و ما رسولان خود را پيش از تو به ميان اقوام پيشين فرستاده ايم. (10)

هيچ پيامبري بر آنها مبعوث نشد، جز آنكه مسخره اش كردند. (11)

راهش را در دل مجرمان اينچنين مي گشاييم. (12)

به آن ايمان نمي آورند و سنت پيشينيان چنين بوده است. (13)

اگر برايشان از آسمان دري بگشاييم كه از آن بالا روند. (14)

گويند: چشمان ما را جادو كرده اند، بلكه ما مردمي جادو زده هستيم. (15)

و هر آينه در آسمان برجهايي آفريديم و براي بينندگانشان بياراستيم. (16)

و از هر شيطان رجيمي حفظشان كرديم. (17)

مگر آنكه دزدانه گوش مي داد و شهابي روشن تعقيبش كرد. (18)

و زمين را گسترديم و در آن كوههاي عظيم افكنديم. و از هرچيز به شيوه اي سنجيده در آن رويانيديم. (19)

و معيشت شما و كساني را كه شما روزي دهشان نيستيد، در آنجا قرار داديم. (20)

هر چه هست خزاين آن نزد

ماست و ما جز به اندازه اي معين آن را فرو نمي فرستيم. (21)

و بادهاي آبستنكننده را فرستاديم، و از آسمان آبي نازل كرديم و شما را بدان سيراب ساختيم و شما را نرسد كه خازنان آن باشيد. (22)

هر آينه ما هستيم كه زنده مي كنيم و مي ميرانيم و بعد از همه باقي مي مانيم (23)

و مي دانيم چه كساني از شما از اين پيش رفته اند و چه كساني واپس مانده اند (24)

و پروردگار تو همه را محشور مي گرداند، زيرا اوست كه حكيم و داناست. (25)

ما آدمي را از گل خشك، از لجن بويناك آفريديم. (26)

و جن را پيش از آن از آتش سوزنده بي دود آفريده بوديم. (27)

و پروردگارت به فرشتگان گفت: مي خواهم بشري از گل خشك، از لجن بويناك بيافرينم. (28)

چون آفرينشش را به پايان بردم و از روح خود در آن دميدم، در برابر او به سجده بيفتيد. (29)

فرشتگان همگي سجده كردند. (30)

مگر ابليس كه سر باززد كه با سجده كنندگان باشد. (31)

گفت: اي ابليس، چرا تو از سجده كنندگان نبودي . (32)

گفت: من براي بشري كه از گل خشك، از لجن بويناك آفريده اي سجده نمي كنم. (33)

گفت: از آنجا بيرون شو كه مطرود هستي . (34)

تا روز قيامت بر تو لعنت است. (35)

گفت: اي پروردگار من، مرا تا روزي كه دوباره زنده مي شوند مهلت ده . (36)

گفت: تو در شمار مهلت يافتگاني . (37)

تا آن روزي كه وقتش معلوم است. (38)

گفت: اي پروردگار من، چون مرا نوميد

كردي ، در روي زمين بديها را در نظرشان بيارايم و همگان را گمراه كنم. (39)

مگر آنها كه بندگان با اخلاص تو باشند. (40)

گفت: راه اخلاص راه راستي است كه به من مي رسد. (41)

تو را بر بندگان من تسلطي نيست، مگر بر آن گمراهاني كه تو را پيروي كنند (42)

و جهنم ميعادگاه همه است. (43)

هفت در دارد و براي هر در گروهي از آنان معين شده اند. (44)

پرهيزگاران در بهشتها، كنار چشمه سارانند. (45)

به سلامت و ايمني داخل شويد. (46)

هر كينه اي را از دلشان بركنده ايم، همه برادرند، بر تختها رو به روي همند (47)

هيچ رنجي به آنها نمي رسد و از آنجا بيرونشان نرانند. (48)

به بندگانم خبر ده كه من آمرزنده و مهربانم. (49)

و عذاب من عذابي دردآور است. (50)

و از مهمانان ابراهيم خبردارشان كن. (51)

آنگاه كه بر او داخل شدند و گفتند: سلام. ابراهيم گفت: ما از شما مي ترسيم. (52)

گفتند: مترس، ما تو را به پسري دانا بشارت مي دهيم. (53)

گفت: آيا مرا بشارت مي دهيد با آنكه پير شده ام؟ به چه چيز بشارتم مي دهيد. (54)

گفتند: به حق بشارتت داديم، از نوميدان مباش. (55)

گفت: جز گمراهان چه كسي از رحمت پروردگارش نوميد مي شود. (56)

گفت: اي رسولان، كار شما چيست. (57)

گفتند: ما بر سر مردمي گنهكار فرستاده شده ايم. (58)

مگر خاندان لوط، كه همه را نجات مي دهيم. (59)

جز زنش را كه مقرر كرده ايم كه از باقي ماندگان باشد. (60)

چون رسولان نزد خاندان لوط آمدند.

(61)

لوط گفت: شما بيگانه ايد. (62)

گفتند: نه ، چيزي را كه در آن شك مي كردند آورده ايم. (63)

ما تو را خبر راست آورده ايم و ما راستگويانيم. (64)

چون پاسي از شب بگذرد، خاندان خود را بيرون ببر. و خود از پي آنها رو و نبايد هيچ يك از شما به عقب بنگرد. به هرجا كه فرمانتان داده اند برويد. (65)

و براي او حادثه را حكايت كرديم كه چون صبح فرا رسد ريشه آنها بركنده شود. (66)

اهل شهر شادي كنان آمدند. (67)

گفت: اينان مهمانان منند، مرا رسوا مكنيد. (68)

از خداوند بترسيد و مرا شرمسار مسازيد. (69)

گفتند: مگر تو را از مردم منع نكرده بوديم. (70)

گفت: اگر قصدي داريد، اينك دختران من هستند. (71)

به جان تو سوگند كه آنها در مستي خويش سرگشته بودند. (72)

چون صبح طالع شد آنان را صيحه فرو گرفت. (73)

شهر را زير و زبر كرديم و باراني از سجيل بر آنان بارانيديم. (74)

در اين عبرتهاست براي پژوهندگان. (75)

و آن شهر اكنون بر سر راه كاروانيان است. (76)

و مومنان را در آن عبرتي است. (77)

مردم ايكه نيز ستمكار بودند. (78)

از آنان انتقام گرفتيم و شهرهاي آن دو قوم آشكارا بر سر راهند. (79)

مردم حجر نيز پيامبران را به دروغ نسبت دادند. (80)

آيات خويش را بر آنان رسانيديم ولي از آن اعراض مي كردند. (81)

خانه هاي خود را تا ايمن باشند در كوهها مي كندند. (82)

صبحگاهان آنان را صيحه فرو گرفت. (83)

كردارشان از آنان دفع بلا نكرد. (84)

آسمانها و زمين

و آنچه را كه ميان آنهاست جز به حق نيافريده ايم. و بي ترديد قيامت فرا مي رسد. پس گذشت كن، گذشتي نيكو. (85)

هر آينه پروردگار تو آفريننده اي داناست. (86)

ما سبعالمثاني و قرآن بزرگ را به تو داديم. (87)

اگر بعضي از مردان و زنانشان را به چيزي بهره ور ساخته ايم تو بدان نگاه مكن. و غم آنان را مخور. و در برابر مومنان فروتن باش. (88)

و بگو: من بيمدهنده اي روشنگرم. (89)

همانند عذابي كه بر تقسيمكنندگان نازل كرديم: (90)

آنان كه قرآن را به اقسام تقسيم كرده بودند. (91)

به پروردگارت سوگند كه همه را بازخواست كنيم، (92)

به خاطر كارهايي كه مي كرده اند. (93)

به هر چه مامور شده اي صريح و بلند بگو و از مشركان رويگردان باش. (94)

ما مسخره كنندگان را از تو باز مي داريم، (95)

آنان كه با الله خداي ديگر قائل مي شوند. پس به زودي خواهند دانست. (96)

و مي دانيم كه تو از گفتارشان دلتنگ مي شوي . (97)

به ستايش پروردگارت تسبيح كن و از سجده كنندگان باش. (98)

و پروردگارت را بپرست، تا لحظه مرگت فرا رسد. (99)

و گفتند اى كسى كه قرآن بر او نازل شده است، به يقين تو ديوانه اى (6)

و اگر راست مى گويى چرا فرشتگان را براى ما نمى آورى؟ (7)

[بايد بدانند كه] ما فرشتگان را جز به حق نازل نمى كنيم، و در آن صورت هم [كه نازل كنيم] مهلت نخواهند يافت (8)

همانا ما قرآن را نازل كرده ايم و ما خود نگهبان آنيم (9)

و به راستى پيش از تو [پيامبرانى] به ميان امتهاى نخستين فرستاده ايم (10)

و هيچ پيامبرى براى آنان نيامد مگر آنكه او را ريشخند مى كردند (11)

بدينسان آن را در دل گناهكاران راه مى دهيم (12)

[كه] به آن ايمان نمى آورند، و سنت پيشينيان [نيز چنين] گذشته است (13)

و اگر بر آنان درى از [درهاى] آسمان مى گشوديم و آنان به آن عروج مى كردند (14)

باز بى شبهه مى گفتند ما فقط چشمبندى شده ايم، بلكه قومى جادوزده هستيم (15)

و به راستى در آسمان برجهايى آفريديم و آن را در چشم تماشاگران آراستيم (16)

و از [دستبرد] هر شيطان مطرودى محفوظ داشتيم (17)

مگر كسى كه دزدانه [رازى] بشنود، كه شهابى روشن در پى او خواهد افتاد (18)

و زمين را گسترانيديم و در آن كوه هاى استوار در انداختيم و در آن از هر چيز سنجيده اى رويانيديم (19)

و در آن براى شما و براى آنان كه شما روزى دهشان نيستيد، زيستمايه ها پديد آورديم (20)

و هيچ چيز نيست مگر آنكه گنجينه هايش نزد ماست، و جز به اندازه معين از آن پديد نمى آوريم (21)

و بادهاى بارآور را فرستاديم و از آسمان آبى فرو فرستاديم، آنگاه شما را از آن سيراب كرديم و شما خزانه دار آن

نيستيد (22)

و ماييم كه زنده مى داريم و مى ميرانيم و ما بازمانده [جاويد]ايم (23)

و پيشينيان و پسينيانشما را به خوبى مى شناسيم (24)

و بى گمان پروردگارت آنان را محشور مى گرداند، كه او فرزانه داناست (25)

و انسان [/ آدم] را از گل خشك بازمانده از لجنى بويناك آفريده ايم (26)

و پيشتر جن [/ ابليس] را از آتشباد آفريده بوديم (27)

و چنين بود كه پروردگارت به فرشتگان فرمود من آفريننده انسانى از گل خشك بازمانده از لجنى بويناك هستم (28)

پس چون او را سامان دادم و در آن از روح خود دميدم در برابر او به سجده در افتيد (29)

آنگاه فرشتگان همگى سجده بردند (30)

مگر ابليس كه از اينكه از سجده كنندگان باشد، سر باززد (31)

فرمود اى ابليس تو را چه مى شود كه از سجده كنندگان نيستى؟ (32)

گفت من كسى نيستم كه به انسانى كه از گل خشك بازمانده از لجنى بويناكش آفريده اى، سجده برم (33)

فرمود پس از آن [بهشت] بيرون شو كه تو مطرودى (34)

و تا روز جزا بر تو لعنت باد (35)

گفت پروردگارا پس مرا تا روزى كه [همگان] برانگيخته شوند، مهلت ده (36)

فرمود تو از مهلت يافتگانى (37)

تا روز و هنگام معين (38)

گفت پروردگارا از آنجا كه مرا فريفتى، در روى زمين در نظر آنان [بدى را نيك] خواهم آراست، و همگى آنان را به گمراهى خواهم كشاند (39)

مگر آن بندگان اخلاص يافته ات را (40)

فرمود اين راهى است كه تا به پيشگاه من مستقيم است (41)

بدان كه بر بندگان [خالص] من دست نخواهى يافت، مگر كسانى از گمراهان كه از

تو پيروى كنند (42)

و بى گمان جهنم ميعادگاه همگى آنان است (43)

كه هفت طبقه دارد و بخشى جدا كرده از آنان خاص هر طبقه است (44)

[اما] پرهيزگاران در باغها[ى بهشتى] و چشمه سارانند (45)

[به آنان گويند:] به سلامت و در امن و امان به آنجا درآييد (46)

و از سينه هاى آنان هر گونه كينه اى را مى زداييم، و دوستانه بر تختها روياروى بنشينند (47)

نه به آنان در آنجا خستگى و ماندگى رسد، و نه از آنجا بيرونشان كنند (48)

به بندگان من خبر ده كه من آمرزگار مهربانم (49)

و [در جاى خود] عذاب من هم عذابى دردناك است (50)

و به آنان از مهما[نا]ن ابراهيم خبر ده (51)

هنگامى كه [فرشتگان] بر او وارد شدند و سلام گفتند، گفت ما از شما هراسانيم (52)

گفتند مترس ما تو را به فرزندى دانا بشارت مى دهيم (53)

گفت با وجود اينكه پيرى من بالا گرفته است به من بشارت مى دهيد، چگونه بشارتى به من مى دهيد؟ (54)

گفتند ما به راستى و درستى به تو بشارت مى دهيم، از نوميدان مباش (55)

گفت و جز گمراهان كسى از رحمت پروردگارش نوميد نمى شود (56)

گفت اى فرشتگان حال، كار و بار شما چيست؟ (57)

گفتند ما به سروقت قومى گنهكار فرستاده شده ايم (58)

غير از آل لوط كه ما رهاننده همگى آنان هستيم (59)

مگر همسرش كه مقدر كرده ايم كه از واپسماندگان [در عذاب] باشد (60)

آنگاه چون فرشتگان به نزد آل لوط آمدند (61)

[لوط] گفت شما گروهى ناشناس هستيد (62)

گفتند نه، بلكه ما چيزى را كه آنان در آن ترديد مى كردند، براى تو

آورده ايم (63)

و [همان] حق را برايت آورده ايم و ما راستگوييم (64)

پس پاسى از شب گذشته، خانواده ات را همراه ببر و از پى آنان روان شو، و هيچ يك از شما باز پس ننگرد، و به جايى كه به شما دستور داده مى شود روانه شويد (65)

و اين امر را با او در ميان گذاشتيم كه بامدادان ريشه اينان بركنده خواهد شد (66)

و [از سوى ديگر] مردم شهر شادى كنان باز آمدند (67)

[لوط] گفت اينان مهمانان من هستند، مرا رسوا مسازيد (68)

و از خداوند پروا كنيد و مرا خوار و خفيف مسازيد (69)

گفتند مگر تو را از [مهمان كردن] مردمان نهى نكرده بوديم؟ (70)

گفت اگر [از طريق مشروع] كارى داريد، اينها دختران من هستند (71)

سوگند به جان تو كه آنان [قوم لوط] در سرمستى شان سرگشته بودند (72)

آنگاه هنگام طلوع آفتاب، بانگ مرگبار آنان را فرو گرفت (73)

و آن را زير و زبر كرديم و بر آن سنگپاره هايى از سنگ گل فرو باريديم (74)

در اين امر براى اشارت دانان مايه هاى عبرت است (75)

و [آثار] آن [شهر] بر سرراهى پايدار است (76)

بى گمان در اين امر براى مومنان مايه عبرت است (77)

و اهل ايكه ستمكار بودند (78)

از اين روى از آنان انتقام گرفتيم و آنها بر سر راهى آشكار هستند (79)

و به راستى كه اهل حجر پيامبران را دروغزن شمردند (80)

و معجزات خود را به آنان بخشيديم ولى از آنها رويگردان بودند (81)

و از كوه ها خانه هايى [براى خود] مى تراشيدند كه در امان بمانند (82)

آنگاه بامدادان بانگ مرگبار آنان را فرو گرفت (83)

و دستاوردشان [عذاب الهى را] از آنان باز نداشت (84)

و ما آسمانها و زمين و آنچه در ميان آنهاست جز به حق نيافريده ايم، و قيامت آمدنى است، پس [از آنان] در گذر و گذشتى نيكو پيشه كن (85)

همانا پروردگارت آفرينشگر داناست (86)

و به راستى كه به تو سبع المثانى و [همگى] قرآن عظيم را بخشيديم (87)

به چيزى كه اصنافى از آنان را به آن بهره مند گردانده ايم، چشم مدوز، و غمخوار آنان مباش و با مومنان فروتنى كن (88)

و بگو منم كه هشداردهنده آشكارم (89)

همچنانكه [عذاب را] بر تفرقه گرايان نيز نازل كرده ايم (90)

كسانى كه قرآن را بخش بخش كردند (91)

سوگند به پروردگارت كه از همگى آنان خواهيم پرسيد (92)

از آنچه مى كرده اند (93)

پس آنچه دستور يافته اى آشكار كن و از مشركان روى بگردان (94)

ما تو را از [شر] ريشخندكنندگان كفايت [و حمايت] مى كنيم (95)

كسانى كه در جنب خداوند به خدايى ديگر قائلند، زودا كه [حقيقت را] بدانند (96)

و به خوبى مى دانيم كه از آنچه مى گويند دلتنگ مى شوى (97)

پس سپاسگزارانه پروردگارت را تسبيح گوى و از ساجدان باش (98)

و پروردگارت را بپرست تا تو را مرگ فرارسد (99)

اى آنكه فرود آورده شده است بر او قرآن همانا توئى ديوانه (6)

چرا نياورى ما را به فرشتگان اگر هستى از راستگويان (7)

نمى فرستيم فرشتگان را جز به حقّ و نيستند در آن هنگام مهلت دادگان (8)

همانا ما فرستاديم قرآن را و همانا مائيم مر آن را نگهدارندگان (9)

و همانا فرستاديم پيش از تو در توده هاى پيشينيان (10)

و نيامدشان فرستاده اى جز آنكه بودند بدو استهزاءكنندگان (11)

بدينسان بميرانيمش در دلهاى گنهكاران (12)

ايمان نيارند بدان حالى كه گذشت آئين پيشينيان (13)

و اگر بگشائيم بر ايشان درى را از آسمان پس آغاز كنند در آن بالا روند (14)

هر آينه گويند جز اين نيست كه چشم بند شديم بلكه مائيم گروهى جادوشدگان (15)

و همانا نهاديم در آسمان برجهائى و آراستيم آنها را براى بينندگان (16)

و حفظ كرديم آنها را از هر شيطانى رانده شده (17)

مگر آنكه بدزدد شنيدن را (دزدكى شنود) كه در پيش افتد شهابى آشكار (18)

و زمين را گسترانيديم و افكنديم در آن لنگرهائى و رويانيديم در آن از هر چيزى زيبا (19)

و قرار داديم براى شما در آن روزى هائى (زندگى هائى) و آن كس را كه نيستيد مرا او را روزى دهندگان (20)

و نيست چيزى جز آنكه نزد ما است گنجهايش و نفرستيمش مگر به اندازه دانسته (21)

و فرستاديم بادها را آبستن كنندگان پس فرود آورديم از آسمان آبى پس نوشانيديمش به شما و نبوديد آن را اندوزندگان (22)

و همانا ما زنده كنيم و بميرانيم و مائيم ارث برندگان (23)

و همانا دانستيم پيشينيان را از شما و دانستيم پس آيندگان را (24)

و همانا پروردگار تو

برانگيزاندشان همانا او است حكيم دانا (25)

و همانا آفريديم انسان را از گِل خشك از گِلى تيره ريخته شده (26)

و جن را بيافريديم از پيش از آتشى كه بوى او است كشنده (27)

و هنگامى كه گفت پروردگار تو به فرشتگان كه همانا منم آفريننده بشرى از گِل خشك از گِلى تيره رنگ ريخته شده (28)

پس گاهى كه آراستمش و دميدم در او از روح خويش پس بيفتيد برايش سجده كنان (29)

پس سجده كردند فرشتگان همگى با هم (30)

جز ابليس كه سرپيچيد از آنكه باشد با سجده كنندگان (31)

گفت اى ابليس چه شُدت كه نبودى با سجده كنندگان (32)

گفت نيستم من كه سجده كنم براى بشرى كه آفريدى او را از گِلى خشك از گل تيره ريخته شده (33)

گفت پس برون شو از آن كه توئى رانده شده (34)

و همانا بر تو است لعنت من تا روز دين (35)

گفت پروردگارا مهلتم ده تا روزى كه برانگيخته شوند (36)

گفت همانا توئى از مهلت دادگان (37)

تا روز هنگام دانسته (38)

گفت پروردگارا بدانكه گمراهم كردى همانا آرايش دهم براى ايشان در زمين و هر آينه گمراهشان كنم همگى (39)

جز بندگان تو از ايشان آن ناآلودگان (پاك شدگان) (40)

گفت اين است راهى بر من راست (41)

كه بندگانم را نباشدت بر ايشان فرمانروائيى مگر آنكه پيرويت كند از گمراهان (42)

و همانا دوزخ است وعده گاه آنان همگى (43)

براى آن است هفت در هر درى را است از ايشان بخشى جداگانه (44)

همانا پرهيزكارانند در باغها و چشمه سارهائى (45)

درآئيدش به سلامت بر آسودگان (46)

و برافكنديم آنچه در سينه هاى ايشان است از

كينه برادرانند بر تختهائى روى بروى (47)

نزديك بديشان نشود رنجى و نباشند از آن برون راندگان (48)

آگهى ده بندگانم را كه منم آمرزنده مهربان (49)

و آنكه عذاب من است آن عذاب دردناك (50)

و آگهيشان ده از ميهمانان ابراهيم (51)

هنگامى كه درآمدند بر او پس گفتند سلامى گفت همانا مائيم از شما هراسان (52)

گفتند بيم مدار همانا نويديت دهيم به فرزندى دانا (53)

گفت آيا نويد دهيدم با آنكه مرا رسيده است پيرى پس به چه نويدم دهيد (54)

گفتند بشارت آورديمت به حقّ پس نباش از نوميدان (55)

گفت كيست كه نوميد شود از رحمت پروردگار خويش مگر گمراهان (56)

گفت پس چيست كار شما اى فرستادگان (57)

گفتند همانا فرستاده شديم بسوى قومى گنهكار (58)

مگر خاندان لوط كه نجات دهنده ايم ايشان را همگى (59)

مگر زنش مقدّر كرديم كه او است از گذشتگان (60)

پس گاهى كه آمدند خاندان لوط را فرستادگان (61)

گفت همانا شمائيد گروهى ناشناختگان (62)

گفتند بلكه آورديمت بدانچه بودند در آن شكّ مى آوردند (63)

و آورديمت حقّ را و همانا مائيم راستگويان (64)

پس رهسپار شو با خاندان خويش در پاره اى از شب و پيروى كن پشتهاى ايشان را و برنگردد از شما كسى و بگذريد آنجا كه فرمان داده شويد (65)

و بگذرانديم بسويش اين امر را كه دنباله آنان است بريده به بامداد درآيندگان (66)

و آمدند مردم شهر شادمانى كنان (67)

گفت همانا اينان ميهمانان منند پس رسوايم نكنيد (68)

و بترسيد خدا را و خوارم نسازيد (69)

گفتند آيا نهى نكرديم تو را از جهانيان (70)

گفت اينك دختران من

اگر هستيد كنندگان (71)

به جان تو اينانند در مستى خويش فروروندگان (72)

پس بگرفتشان خروش حالى كه خورشيد بود تابنده بر ايشان (73)

پس گردانيديم زيرش را رويش و باريديم بر ايشان سنگى از سجّيل (74)

همانا در اين است آيتهائى براى هوشمندان (75)

و همانا آن به راهى است استوار (پايدار) (76)

همانا در اين است آيتى براى مؤمنان (77)

و هر چند بودند ياران اَيكه همانا ستمگران (78)

پس كين كشيديم از ايشان و همانا آنانند پيشوائى آشكار (79)

و همانا تكذيب كردند ياران حَجر فرستادگان را (80)

و آورديمشان آيتهاى خويش را پس بودند از آنها روى گردانان (81)

و بودند مى تراشيدند از كوه ها خانه هائى بر آسودگان (82)

پس بگرفتشان خروش گاهى كه بودند بامدادكنندگان (83)

پس بى نياز نكرد از ايشان چيزى آنچه بودند فراهم مى آوردند (84)

و نيافريديم آسمانها و زمين را و آنچه ميان آنها است جز به حقّ و همانا ساعت است آينده پس بگذر گذشتى نكو (85)

همانا پروردگار تو است آفريننده دانا (86)

و همانا آورديم تو را هفت تا از بندها و قرآنى بزرگ (87)

باز مكن (برمكش) ديدگان خويش را بسوى آنچه بهره داديم مردانى از ايشان را و اندوهگين نباش بر آنان و بخوابان بال خويش را براى مؤمنان (88)

و بگو منم همانا آن بيم دهنده آشكار (89)

بدانسان كه فرستاديم بر بخش كنندگان (90)

آنان كه گردانيدند قرآن را بخشهايى (91)

پس سوگند به پروردگارت همانا بپرسيمشان همگى (92)

از آنچه بودند مى كردند (93)

پس بانگ درده بدانچه مأمور شوى و روى برگردان از شرك ورزان (94)

همانا ما نگهداشتيمت از استهزاءكنندگان (95)

آنان كه

قرار دهند با خدا خداوند ديگرى پس زود است بدانند (96)

و همانا مى دانيم تو را تنگ همى آيد سينه بدانچه گويند (97)

پس تسبيح كن به سپاس پروردگار خويش و باش از سجده كنندگان (98)

و پرستش كن پروردگار خويش را تا بيايدت يقين (99)

sky, so that they could go on ascending through it,

15 they would surely say, ‘Indeed a spell has been cast on our eyes; rather we are a bewitched lot.’

16 Certainly We have appointed houses in the sky and adorned them for the onlook-ers,

17 and We have guarded them from every outcast Satan,

18 except someone who may eavesdrop, whereat there pursues him a manifest flame.

19 And We spread out the earth, and cast in it firm mountains, and We grew in it every kind of balanced thing,

20 and made in it [various] means of livelihood for you and for those whom you do not provide for.

21 There is not a thing but that its sources are with Us, and We do not send it down except in a known measure.

22 And We send the fertilizing winds and send down water from the sky providing it for you to drink and you are not maintainers of its resources.

23 Indeed it is We who give life and bring death and We are the inheritors.

24 Certainly We know the predecessors among you and certainly We know the succes-sors,

25 and indeed it is your Lord who will resurrect them. Indeed He is all-wise, all-knowing.

26 Certainly We created man out of a dry clay [drawn] from an aging mud,

27 and We created the jinn earlier out of a piercing fire.

28 When your Lord said to the angels, ‘Indeed I am going to create a human out of

a dry clay [drawn] from an aging mud.

29 So when I have proportioned him and breathed into him of My spirit, then fall down in prostration before him.’

30 Thereat the angels prostrated, all of them together,

31 but not Iblis: he refused to be among those who prostrated.

32 He said, ‘O Iblis! What kept you from being among those who have prostrated?’

33 Said he, ‘I will not prostrate before a human whom You have created out of a dry clay [drawn] from an aging mud.’

34 He said, ‘Begone hence, for you are indeed an outcast,

35 and indeed the curse shall lie on you until the Day of Retribution.’

36 He said, ‘My Lord! Respite me till the day they will be resurrected.’

37 Said He, ‘You are indeed among the reprieved

38 until the day of the known time.’

39 He said, ‘My Lord! As You have consigned me to perversity, I will surely glamorize [evil] for them on the earth, and I will surely pervert them, all

40 except Your exclusive servants among them.’

41 He said, ‘This is the path [leading] straight to Me.

42 Indeed as for My servants you do not have any authority over them, except the perverse who follow you,

43 and indeed hell is the tryst of them all.

44 It has seven gates, and to each gate belongs a separate portion of them.’

45 Indeed the Godwary will be amid gardens and springs.

46 ‘‘Enter it in peace and safety!’’

47

We will remove whatever rancour there is in their breasts; [intimate like] brothers, [they will be reclining] on couches, facing one another.

48 Therein neither weariness shall touch them, nor will they [ever] be expelled from it.

49 Inform my servants that I am indeed the All-forgiving, the All-merciful,

50 and that My punishment is a painful punishment.

51 And inform them about the guests of Abraham,

52 when they entered into his presence and said, ‘Peace!’ He said, ‘We are indeed afraid of you.’

53 They said, ‘Do not be afraid. Indeed we give you the good news of a wise son.’

54 He said, ‘Do you give me good news though old age has befallen me? What is the good news that you bring me?’

55 They said, ‘We bring you good news in truth; so do not be among the despondent.’

56 He said, ‘Who despairs of his Lord’s mercy except those who are astray?!’

57 He said, ‘O messengers, what is now your errand?’

58 They said, ‘We have been sent toward a guilty people,

59 [who shall perish] except the family of Lot. We will indeed deliver all of them,

60 except his wife, [who], We have ordained, will indeed be among those who remain behind.’

61 So when the messengers came to Lot’s family,

62 he said, ‘You are indeed strangers [to me].’

63 They said, ‘Rather we bring you what they used to doubt.

64 We bring you the truth, and indeed we speak truly.

65 Take your

family in a watch of the night; and follow in their rear, and none of you should turn round, and proceed as you are bidden.’

66 We apprised him of the matter that these will be rooted out by dawn.

67 The people of the city came, rejoicing.

68 He said, ‘These are indeed my guests. Do not bring dishonour on me.

69 Be wary of Allah and do not humiliate me.’

70 They said, ‘Did we not forbid you from [defending] strangers?’

71 He said, ‘These are my daughters, [marry them] if you should do anything.’

72 By your life, they were bewildered in their drunkenness.

73 So the Cry seized them at sunrise,

74 and We made its topmost part its nethermost, and rained on them stones of shale.

75 There are indeed signs in that for the percipient.

76 Indeed it is on a standing road,

77 and there is indeed a sign in that for the faithful.

78 Indeed the inhabitants of Aykah were wrongdoers.

79 So We took vengeance on them, and indeed the two of them are on an open high-way.

80 Certainly the inhabitants of °ijr denied the apostles.

81 We had given them Our signs but they disregarded them.

82 They used to hew out dwellings from mountains feeling secure.

83 So the Cry seized them at dawn,

84 and what they used to earn did not avail them.

85 We did not create the heavens and the earth and whatever is between them except with reason,

and indeed the Hour is bound to come. So forbear with a graceful forbear-ance.

86 Indeed your Lord is the All-creator, the All-knowing.

87 Certainly We have given you [the surah of] the seven oft-repeated verses and the great Qur’an.

88 Do not extend your glance toward what We have provided to certain groups of them, and do not grieve for them, and lower your wing to the faithful,

89 and say, ‘I am indeed a manifest warner.’

90 Even as We sent down on the dividers,

91 who reduced the Qur’an into pieces,

92 by your Lord, We will question them all

93 concerning what they used to do.

94 So proclaim what you have been commanded, and turn away from the polytheists.

95 Indeed We will suffice you against the deriders

96 —those who set up besides Allah another god. Soon they will know!

97 Certainly We know that you become upset because of what they say.

98 So celebrate the praise of your Lord and be among those who prostrate,

99 and worship your Lord until certainty comes to you.

their doom nor can they postpone (it). (5)

And they say: O you to whom the Reminder has been revealed! you are most surely insane: (6)

Why do you not bring to us the angels if you are of the truthful ones? (7)

We do not send the angels but with truth, and then they would not be respited. (8)

Surely We have revealed the Reminder and We will most surely be its guardian. (9)

And certainly We sent (messengers) before you among the nations of yore. (10)

And there never came a messenger to them but they mocked him. (11)

Thus do We make it to enter into the hearts of the guilty; (12)

They do not believe in it, and indeed the example of the former people has already passed. (13)

And even if We open to them a gateway of heaven, so that they ascend into it all the while, (14)

They would certainly say: Only our eyes have been covered over, rather we are an enchanted people. (15)

And certainly We have made strongholds in the heaven and We have made it fair seeming to the beholders. (16)

And We guard it against every accursed Shaitan, (17)

But he who steals a hearing, so there follows him a visible flame. (18)

And the earth-- We have spread it forth and made in it firm mountains and caused to grow in it of every suitable thing. (19)

And We have made in it means of subsistence for you and for him for

whom you are not the suppliers. (20)

And there is not a thing but with Us are the treasures of it, and We do not send it down but in a known measure. (21)

And We send the winds fertilizing, then send down water from the cloud so We give it to you to drink of, nor is it you who store it up. (22)

And most surely We bring to life and cause to die and We are the heirs. (23)

And certainly We know those of you who have gone before and We certainly know those who shall come later. (24)

And surely your Lord will gather them together; surely He is Wise, Knowing. (25)

And certainly We created man of clay that gives forth sound, of black mud fashioned in shape. (26)

And the jinn We created before, of intensely hot fire. (27)

And when your Lord said to the angels: Surely I am going to create a mortal of the essence of black mud fashioned in shape. (28)

So when I have made him complete and breathed into him of My spirit, fall down making obeisance to him. (29)

So the angels made obeisance, all of them together, (30)

But Iblis (did it not); he refused to be with those who made obeisance. (31)

He said: O Iblis! what excuse have you that you are not with those who make obeisance? (32)

He said: I am not such that I should make obeisance to a mortal whom Thou hast created of

the essence of black mud fashioned in shape. (33)

He said: Then get out of it, for surely you are driven away: (34)

And surely on you is curse until the day of judgment. (35)

He said: My Lord! then respite me till the time when they are raised. (36)

He said: So surely you are of the respited ones (37)

Till the period of the time made known. (38)

He said: My Lord! because Thou hast made life evil to me, I will certainly make (evil) fair-seeming to them on earth, and I will certainly cause them all to deviate (39)

Except Thy servants from among them, the devoted ones. (40)

He said: This is a right way with Me: (41)

Surely. as regards My servants, you have no authority ,over them except those who follow you of the deviators. (42)

And surely Hell is the promised place of them all: (43)

It has seven gates; for every gate there shall be a separate party of them. (44)

Surely those who guard (against evil) shall be in the midst of gardens and fountains: (45)

Enter them in peace, secure. (46)

And We will root out whatever of rancor is in their breasts-- (they shall be) as brethren, on raised couches, face to face. (47)

Toil shall not afflict them in it, nor shall they be ever ejected from it. (48)

Inform My servants that I am the Forgiving, the Merciful, (49)

And that My punishment-- that is the painful punishment. (50)

And inform them

of the guests of Ibrahim: (51)

When they entered upon him, they said, Peace. He said: Surely we are afraid of you. (52)

They said: Be not afraid, surely we give you the good news of a boy, possessing knowledge. (53)

He said: Do you give me good news (of a son) when old age has come upon me?-- Of what then do you give me good news! (54)

They said: We give you good news with truth, therefore be not of the despairing. (55)

He said: And who despairs of the mercy of his Lord but the erring ones? (56)

He said: What is your business then, O messengers? (57)

They said: Surely we are sent towards a guilty people, (58)

Except Lut's followers: We will most surely deliver them all, (59)

Except his wife; We ordained that she shall surely be of those who remain behind. (60)

So when the messengers came to Lut's followers, (61)

He said: Surely you are an unknown people. (62)

They said: Nay, we have come to you with that about which they disputed. (63)

And we have come to you with the truth, and we are most surely truthful. (64)

Therefore go forth with your followers in a part of the night and yourself follow their rear, and let not any one of you turn round, and go forth whither you are commanded. (65)

And We revealed to him this decree, that the roots of these shall be cut off in the morning. (66)

And the people

of the town came rejoicing. (67)

He said: Surely these are my guests, therefore do not disgrace me, (68)

And guard against (the punishment of) Allah and do not put me to shame. (69)

They said: Have we not forbidden you from (other) people? (70)

He said: These are my daughters, if you will do (aught). (71)

By your life! they were blindly wandering on in their intoxication. (72)

So the rumbling overtook them (while) entering upon the time of sunrise; (73)

Thus did We turn it upside down, and rained down upon them stones of what had been decreed. (74)

Surely in this are signs for those who examine. (75)

And surely it is on a road that still abides. (76)

Most surely there is a sign in this for the believers. (77)

And the dwellers of the thicket also were most surely unjust. (78)

So We inflicted retribution on them, and they are both, indeed, on an open road (still) pursued. (79)

And the dwellers of the Rock certainly rejected the messengers; (80)

And We gave them Our communications, but they turned aside from them; (81)

And they hewed houses in the mountains in security. (82)

So the rumbling overtook them in the morning; (83)

And what they earned did not avail them. (84)

And We did not create the heavens and the earth and what is between them two but in truth; and the hour is most surely coming, so turn away with kindly forgiveness. (85)

Surely your Lord is the Creator

of all things, the Knowing. (86)

And certainly We have given you seven of the oft-repeated (verses) and the grand Quran. (87)

Do not strain your eyes after what We have given certain classes of them to enjoy, and do not grieve for them, and make yourself gentle to the believers. (88)

And say: Surely I am the plain warner. (89)

Like as We sent down on the dividers (90)

Those who made the Quran into shreds. (91)

So, by your Lord, We would most certainly question them all, (92)

As to what they did. (93)

Therefore declare openly what you are bidden and turn aside from the polytheists. (94)

Surely We will suffice you against the scoffers (95)

Those who set up another god with Allah; so they shall soon know. (96)

And surely We know that your breast straitens at what they say; (97)

Therefore celebrate the praise of your Lord, and be of those who make obeisance. (98)

And serve your Lord until there comes to you that which is certain. (99)

"You to whom the Reminder has been sent down, why you're crazy!

(7) Why don't you bring us angels if you are so truthful?"

(8) We do not send down any angels except with the Truth, and even then they would not be allowed to wait.

(9) We Ourself have sent down the Reminder just as We are safeguarding it.

(10) Even before you, We sent [some] down among the sects of early people;

(11) yet no messenger ever came to them whom they did not sneer at.

(12) Thus We slip it into criminals' hearts;

(13) they will not believe in it, even though the custom of early people has already preceded it.

(14) Even though We opened up a gate to Heaven for them so they might keep on climbing into it

(15) they still would say: "Our eyesight has been dazzled-in fact, we are enchanted folk!"

(16) We have placed constellations in the sky and embellished it for onlookers.

(17) We have safeguarded them against every outcast Satan

(18) except for such as may try to eavesdrop, so a blazing meteor follows him.

(19) Earth have We spread out and cast headlands upon it, and planted a bit of everything to grow there (so it is) well balanced.

(20) We have placed various means of livelihood on it for (all of) you as well as anyone you do not have to provide for.

(21) There is nothing whose stores are not[controlled] by Us, and We send it down only according to a

fixed quantity.

(22) We send forth fertilizing winds and send down water from the sky and offer you something to drink from it. You are not the ones who store it up.

(23) We give life and bring death, and We are the Heirs [to everything]!

(24) We know which of you try to get ahead and We know those who hold back.

(25) Your Lord will summon them; He is Wise, Aware.

(26) We created man from ringing clay, from moulded slime;

(27) while the sprites We had created earlier from smokeless fire.

(28) So your Lord told the angels: "I am about to create a human being from ringing clay, from moulded slime.

(29) When I have finished with him and breathed some of My spirit into him, then drop down on your knees before him."

(30) The angels all bowed down together

(31) except for Diabolis; he refused to be one of those bowing down on their knees.

(32) He said: "Diabolis, what is wrong with you that you are not among those who bow down on their knees?"

(33) He said: "I am no one to kneel before a human being You have created from ringing clay, from moulded slime."

(34) He said: "Then get out of here, for you are an outcast!

(35) On you lies the Curse until the Day for Repayment!"

(36) He said: "My Lord, let me wait till the day when they are raised up again."

(37) He said: "You will be allowed to wait

(38)

until a day in known time."

(39) He said: "My Lord, since You have let me go astray, I shall make things on earth seem attractive to them; I'll mislead them all

(40) except for any of Your sincere servants who may be among them."

(41) He said: "Here will be a Straight Road [leading] up to Me!

(42) You will not hold any authority over My servants except for someone who may follow you from among those who are misguided.

(43) Hell will [serve as] an appointment for all of them together.

(44) It has seven gates; each gate will have a portion assigned from them."

(45) The heedful will be in gardens and by springs:

(46) Enter them safely, at peace!"

(47) We will strip away any rancor that [lingers] in their breasts; like brethren they will face one another on couches.

(48) Toil will not touch them there, nor will they ever be expelled from it.

(49) Advise My servants that I am the Forgiving, Merciful One,

(50) although My torment will be painful torment.

(51) Advise them about Abraham's guests

(52) how, when they entered his presence and said: "Peace!", he said: "We feel wary of you."

(53) They said: "Don't feel so wary; We bring you word about a clever boy."

(54) He said: "Have you brought me word like this once old age has set in on me? What sort of word do you want to spread?"

(55) They said: "We have brought you word of the Truth, so

do not act so discouraged."

(56) He said: "Who despairs of his Lord's mercy except those who are lost?"

(57) He said: "Yet what is your errand, you emissaries?"

(58) They said: "We have been sent for some criminal folk,

(59) except for Lot's house; we will rescue them all

(60) except his wife. We have decreed that she will be one of those who will be left behind."

(61) When the emissaries came to Lot's household,

(62) he said: "You are folk who should be ignored."

(63) They said: Rather we have come to you about something they have been puzzling over.

(64) We have brought you the Truth, for we are reliable.

(65) Travel with your family at dead of night; you should follow in their rear, and let none of you glance around! Keep on going wherever you are ordered to.

(66) We have passed judgment on that case for him so that those people's last remnant shall be cut off once morning dawns for them."

(67) The people of the city came up gay with the news.

(68) He said: "These are my guests so do not disgrace me.

(69) Heed God, and do not shame me."

(70) They said: "Didn't we forbid you to have contact with [anyone in] the Universe [outside]?"

(71) He said: "These are my daughters if you are going to do (something)."

(72) Upon your life, they were groping along in their drunkenness

(73) so the Blast caught them at sunrise:

(74) We turned things upside

down and rained down stones which had been stamped with their names on them.

(75) In that are signs for investigators;

(76) and it lies along a permanent highway.

(77) In that is a sign for believers.

(78) The Companions in the Forest had been wrongdoers,

(79) so We avenged Ourself on them. Both are a clear indication.

(80) The inhabitants of Stoneland rejected the emissaries.

(81) We gave them Our signs even though they had shunned them.

(82) They had confidently hewn houses out of the mountains.

(83) So the Blast caught them early one morning

(84) and what they had been earning did not help them out.

(85) We have only created Heaven and Earth and whatever lies between them for the sake of Truth. The Hour is coming on, so examine [matters] with fine discrimination.

(86) Your Lord is the Clever Creator!

(87) We have brought you seven Oft- Repeated [verses] plus the Mighty Qur'an.

(88) Do not strain your eyes towards what We let some types of them enjoy; do not feel saddened by them, and lower your [sheltering] wing over believers.

(89) SAY: "I am the plain Warner,"

(90) such as We have sent down for the quibblers.

(91) who have torn the Qur'an apart.

(92) By your Lord, We shall question them all

(93) about whatever they have been doing!)

(94) So proclaim whatever you are ordered to, and shun associators;

(95) We will suffice for you against such scoffers

(96) who place another deity alongside God [Alone]. They

soon will know!

(97) We already know how cramped your breast feels because of what they say:

(98) so hymn your Lord's praise and be one of those who bow down on their knees (in worship).

(99) Serve your Lord until conviction comes to you!

they say, `Our eyes have been dazzled; nay, we are a peoplebewitched!' (15)

We have set in heaven constellations and decked them out fair to thebeholders, (16)

and guarded them from every accursed Satan (17)

excepting such as listens by stealth--and he is pursued by a manifest flame. (18)

And the earth--We stretched it forth, and cast on it firm mountains, and Wecaused to grow therein of every thing justly weighed, and (19)

there appointed for you livelihood, and for those you provide notfor. (20)

Naught is there, but its treasuries are with Us, and We send it not downbut in a known measure. (21)

And We loose the winds fertilising, and We send down out of heaven water,then We give it to you to drink, and you are not its treasurers. (22)

It is We who give life, and make to die, and it is We who are theinheritors. (23)

We know the ones of you who press forward, and We know the laggards; (24)

and it is thy Lord shall muster them, and He is All-wise,All-knowing. (25)

Surely We created man of a clay of mud moulded, (26)

and the jinn created We before of fire flaming. (27)

And when thy Lord said to the angels, `See, I am creating a mortal of a clayof mud moulded. (28)

When I have shaped him, and breathed My spirit in him, fall you down, bowingbefore him!' (29)

Then the angels bowed themselves all together, (30)

save Iblis; he refused to be among those bowing. (31)

Said He, `What ails thee, Iblis, that thou art not among those bowing?' (32)

Said he, `I would never bow myself before a mortal whom Thou hast created ofa clay of mud moulded.' (33)

Said He, `Then go thou forth hence; thou art accursed. (34)

Upon thee shall rest the curse, till the Day of Doom.' (35)

Said he, `My Lord, respite me till the day they shall be raised.' (36)

Said He, `Thou art among the ones that are respited (37)

unto the day of a known time.' (38)

Said he, `My Lord, for Thy perverting me I shall deck all fair to them in theearth, and I shall pervert them, all together, (39)

excepting those Thy servants among them that are devoted.' (40)

Said He, `This is for Me a straight path: (41)

over My servants thou shalt have no authority, except those that follow thee,being perverse; (42)

Gehenna (Hell) shall be their promised land all together. (43)

Seven gates it has, and unto each gate a set portion of them belongs.' (44)

But the godfearing shall be amidst gardens and fountains: (45)

`Enter you them, in peace and security!' (46)

We shall strip away all rancour that is in their breasts; as brothers theyshall be upon couches set face to face; (47)

no fatigue there shall smite them, neither shall they ever be driven forthfrom there. (48)

Tell My servants I am the All-forgiving, the All-compassionate, (49)

and that My chastisement is the painful chastisement. (50)

And tell them of the guests

of Abraham, (51)

when they entered unto him, saying, `Peace!' He said, `behold, we are afraidof you.' (52)

They said, `Be not afraid, behold, we give thee good tidings of a cunningboy.' (53)

He said, `What, do you give me good tidings, though old age has smitten me?Of what do you give me good tidings?' (54)

They said, `We give thee good tidings of truth. Be not of those thatdespair.' (55)

He said, `And who despairs of the mercy of his Lord, excepting those that areastray?' (56)

He said, `And what is your business, envoys?' (57)

They said, `We have been sent unto a people of sinners, (58)

excepting the folk of Lot; them we shall deliver all together, (59)

excepting his wife--we have decreed, she shall surely be of those thattarry.' (60)

So, when the envoys came to the folk of Lot, (61)

he said, `Surely you are a people unknown to me!' (62)

They said, `Nay , but we have brought thee that concerning which they weredoubting. (63)

We have come to thee with the truth, and assuredly we speak truly. (64)

So set forth, thou with thy family, in a watch of the night, and follow afterthe backs of them, and let not any one of you turn round; and depart unto theplace you are commanded.' (65)

And We decreed for him that commandment, that the last remnant of thoseshould be cut off in the morning. (66)

And the people of the city came rejoicing. (67)

He said, `These are my guests;

put me not to shame, (68)

and fear God, and do not degrade me.' (69)

They said, `Have we not forbidden thee all beings? (70)

`He said, `These are my daughters, if you would be doing. (71)

`By thy life, they wandered blindly in their dazzlement, (72)

and the Cry (Blast) seized them at the sunrise, (73)

and We turned it uppermost nethermost and rained on it stones of baked clay. (74)

Surely in that are signs for such as mark; (75)

surely it is on a way yet remaining; (76)

surely in that is a sign for believers. (77)

Certainly the dwellers in the Thicket were evildoers, (78)

and We took vengeance on them. The two of them were upon a roadwaymanifest. (79)

The dwellers in El-Hijr cried lies to the Envoys. (80)

We brought them Our signs, and they turned away from them. (81)

They were hewing the mountains into houses, therein dwelling securely; (82)

and the Cry (Blast) seized them in the morning; (83)

that they earned did not avail them. (84)

We created not the heavens and the earth, and all that is between them, savein truth. Surely the Hour is coming; so pardon thou, with a graciouspardoning. (85)

Surely thy Lord, He is the All-creator, the All-knowing. (86)

We have given thee seven of the oft-repeated, and the mighty Koran. (87)

Stretch not thine eyes to that We have given pairs of them to enjoy; and donot sorrow for them, and lower thy wing unto the believers, (88)

and say,

`Surely, I am the manifest warner.' (89)

So We sent it down to the partitioners, (90)

who have broken the Koran into fragments. (91)

Now by thy Lord, We shall surely question them all together (92)

concerning that they were doing. (93)

So shout that thou art commanded and turn thou away from the idolaters. (94)

We suffice thee against the mockers, (95)

even against those who set up with God another god. Certainly they will soonknow! (96)

We know indeed thy breast is straitened by the things they say. (97)

Proclaim they Lord's praise, and be of those that bow, (98)

and serve thy Lord, until the Certain comes to thee. (99)

We verily are it's Guardian. (9)

We verily sent (messengers) before thee among the factions of the men of old. (10)

And never came there unto them a messenger but they did mock him. (11)

Thus do We make it traverse the hearts of the guilty: (12)

They believe not therein, though the example of the men of old hath gone before. (13)

And even if We opened unto them a Gate of Heaven and they kept mounting through it. (14)

They would say: Our sight is wrong nay, but we are folk bewitched. (15)

And verily in the heaven We have set mansions of the stars, and We have beautified it for beholders. (16)

And We have guarded it from every outcast devil, (17)

Save him who stealeth the hearing, and them doth a clear flame pursue. (18)

And the earth have We spread out, and placed therein firm hills, and caused each seemly thing to grow therein. (19)

And We have given unto you livelihoods therein, and unto those for whom ye provide not. (20)

And there is not a thing but with Us are the stores thereof. And We send it not down save in appointed measure. (21)

And We send the winds fertilizing, and cause water to descend from the sky, and give it you to drink. It is not ye who are the holders of the store thereof. (22)

Lo! and it is We, even We, Who quicken and give death, and We are the Inheritor. (23)

And verily We

know the eager among you and verily We know the laggards. (24)

Lo! thy Lord will gather them together. Lo! He is Wise, Aware. (25)

Verily We created man of potter's clay of black mud altered, (26)

And the jinn did We create aforetime of essential fire. (27)

And (remember) when thy Lord said unto the angels: Lo! I am creating a mortal out of potter's clay of black mud altered. (28)

So, when I have made him and have breathed into him of My spirit, do ye fall down, prostrating yourselves unto him. (29)

So the angels fell prostrate, all of them together (30)

Save Iblis. He refused to be among the prostrate. (31)

He said: O Iblis! What aileth thee that thou art not among the prostrate? (32)

He said: Why should I prostrate myself unto a mortal whom Thou hast created out of potter's clay of black mud altered? (33)

He said: Then go thou forth from hence, for verily thou art outcast. (34)

And lo! the curse shall be upon thee till the Day of Judgment. (35)

He said: My Lord! Reprieve me till the day when they are raised. (36)

He said: Then lo! thou art of those reprieved (37)

Till an appointed time. (38)

He said: My Lord, Because Thou has sent me astray, I verily shall adorn the path of error for them in the earth, and shall mislead them every one. (39)

Save such of them as are Thy perfectly devoted slaves. (40)

He said: This is

a right course incumbent upon Me: (41)

Lo! as for My slaves, thou hast no power over any of them save such of the froward as follow thee, (42)

And lo! for all such, hell will be the promised place. (43)

It hath seven gates, and each gate hath an appointed portion. (44)

Lo! those who ward off (evil) are among gardens and watersprings. (45)

(And it is said unto them): Enter them in peace, secure. (46)

And We remove whatever rancor may be in their breasts. As brethren, face to face, (they rest) on couches raised. (47)

Toil cometh not unto them there, nor will they be expelled from thence. (48)

Announce, (O Muhammad) unto My slaves that verily I am the Forgiving, the Merciful. (49)

And that My doom is the dolorous doom. (50)

And tell them of Abraham's guests, (51)

(How) when they came in unto him, and said: Peace. He said: Lo! we are afraid of you. (52)

They said: Be not afraid! Lo! we bring thee good tidings of a boy possessing wisdom. (53)

He said: Bring ye me good tidings (of a son) when old age hath overtaken me? Of what then can ye bring good tidings? (54)

They said: We bring thee good tidings in truth. So be not thou of the despairing. (55)

He said: And who despaireth not the mercy of his Lord save those who are astray? (56)

He said: And afterward what is your business, O ye messengers (of Allah)? (57)

They said: We

have been sent unto a guilty folk. (58)

(All) save the family of Lot. Them we shall deliver everyone, (59)

Except his wife, of whom We had decreed that she should be of those who stay behind. (60)

And when the messengers came unto the family of Lot, (61)

He said: Lo! ye are folk unknown (to me). (62)

They said: Nay, but we bring thee that concerning which they keep disputing, (63)

And bring thee the Truth, and lo! we are truth tellers. (64)

So travel with thy household in a portion of the night, and follow thou their backs. Let none of you turn round, but go whither ye are commanded. (65)

And We made plain the case to him, that the root of them (who did wrong) was to be cut at early morn. (66)

And the people of the city came, rejoicing at the news (of new arrivals). (67)

He said: Lo! they are my guests. Affront me not! (68)

And keep your duty to Allah, and shame me not! (69)

They said: Have we not forbidden you from (entertaining) anyone? (70)

He said: Here are my daughters, if ye must be doing (so). (71)

By thy life (O Muhammad) they moved blindly in the frenzy of approaching death. (72)

Then the (Awful) Cry overtook them at the sunrise. (73)

And We utterly confounded them, and We rained upon them stones of heated clay. (74)

Lo! therein verily are portents for those who read the signs. (75)

And lo! it is

upon a road still uneffaced. (76)

Lo! therein is indeed a portent for believers. (77)

And the dwellers in the wood indeed were evil doers. (78)

So. We took vengeance on them; and lo! they both are on a high road plain to see. (79)

And the dwellers in Al-Hijr indeed denied (Our) messengers. (80)

And We gave them Our revelations, but they were averse to them. (81)

And they used to hew out dwellings from the hills, (wherein they dwelt) secure. (82)

But the (Awful) Cry overtook them at the morning hour, (83)

And that which they were wont to count as gain availed them not. (84)

We created not the heavens and the earth and all that is between them save with truth, and lo! the Hour is surely coming. So forgive, O Muhammad, with a gracious forgiveness. (85)

Lo! Thy Lord! He is the All Wise Creator. (86)

We have given thee seven of the oft repeated (verses) and the great Quran. (87)

Strain not thine eyes toward that which We cause some wedded pairs among them to enjoy, and be not grieved on their account, and lower thy wing (in tenderness) for the believers. (88)

And say: Lo! I, even I, am a plain warner, (89)

Such as We send down for those who make division, (90)

Those who break the Quran into parts. (91)

Them, by thy Lord, We shall question, every one, (92)

Of what they used to do. (93)

So proclaim that which thou art commanded, and withdraw

from the idolaters. (94)

Lo! We defend thee from the scoffers, (95)

Who set some other god along with Allah. But they will come to know. (96)

Well know We that thy bosom is at times oppressed by what they say, (97)

But hymn the praise of thy Lord, and be of those who make prostration (unto Him). (98)

And serve thy Lord till the inevitable cometh unto thee. (99)

never came an apostle to them but they mocked him. (11)

Even so do We let it creep into the hearts of the sinners (12)

That they should not believe in the (Message); but the ways of the ancients have passed away. (13)

Even if We opened out to them a gate from heaven and they were to continue (all day) ascending therein (14)

They would only say: "Our eyes have been intoxicated: nay we have been bewitched by sorcery." (15)

It is We who have set out the Zodiacal Signs in the heavens and made them fair-seeming to (all) beholders; (16)

And (moreover) we have guarded them from every evil spirit accursed: (17)

But any that gains a hearing by stealth is pursued by a flaming fire bright (to see). (18)

And the earth We have spread out (like a carpet); set thereon mountains firm and immovable; and produced therein all kinds of things in due balance. (19)

And We have provided therein means of subsistence for you and for those for whose sustenance ye are not responsible. (20)

And there is not a thing but its (sources and) treasures (inexhaustible) are with Us; but We only send down thereof in due and ascertainable measures. (21)

And We send the fecundating winds then cause the rain to descend from the sky therewith providing you with water (in abundance) though ye are not the guardians of its stores. (22)

And verily it is We Who give life and who give death: it is We Who

remain Inheritors (after all else passes away). (23)

To Us are known those of you who hasten forward and those who lag behind. (24)

Assuredly it is thy Lord who will gather them together: for He is Perfect in Wisdom and Knowledge. (25)

We created man from sounding clay from mud molded into shape; (26)

And the Jinn race We had created before from the fire of a scorching wind. (27)

Behold! thy Lord said to the angels: "I am about to create man from sounding clay from mud molded into shape; (28)

"When I have fashioned him (in due proportion) and breathed into him of My spirit fall ye down in obeisance unto him." (29)

So the angels prostrated themselves all of them together: (30)

Not so Iblis: he refused to be among those who prostrated themselves. (31)

(Allah) said: "O Iblis! what is your reason for not being among those who prostrated themselves?" (32)

(Iblis) said: "I am not one to prostrate myself to man whom thou didst create from sounding clay from mud molded into shape." (33)

(Allah) said: "Then get thee out from here; for thou art rejected accursed. (34)

"And the Curse shall be on thee till the Day of Judgment." (35)

(Iblis) said: "O my Lord! give me then respite till the Day the (dead) are raised." (36)

(Allah) said: "Respite is granted thee (37)

"Till the Day of the Time Appointed." (38)

(Iblis) said: "O my Lord! because Thou hast put me in the wrong I will make

(wrong) fair-seeming to them on the earth and I will put them all in the wrong (39)

"Except Thy servants among them sincere and purified (by Thy grace)." (40)

(Allah) said: "This (Way of My sincere servants) is indeed a Way that leads straight to Me. (41)

"For over My servants no authority shalt thou have except such as put themselves in the wrong and follow thee." (42)

And verily Hell is the promised abode for them all! (43)

To it are seven Gates: for each of those Gates is (special) class (of sinners assigned). (44)

The righteous (will be) amid Gardens and fountains (of clear-flowing water). (45)

(Their greeting will be): "Enter ye here in Peace and Security." (46)

And We shall remove from their hearts any lurking sense of injury: (they will be) brothers (joyfully) facing each other on thrones (of dignity). (47)

There no sense of fatigue shall touch them nor shall they (ever) be asked to leave. (48)

Tell My servants that I am indeed the Oft-Forgiving Most Merciful; (49)

And that My Penalty will be indeed the most grievous Penalty. (50)

Tell them about the guests of Abraham. (51)

When they entered his presence and said "Peace!" He said "We feel afraid of you!" (52)

They said: "Fear not! we give thee glad tidings of a son endowed with wisdom." (53)

He said: "Do ye give me glad tidings that old age has seized me? Of what then is your good news?" (54)

They said: "We give thee glad tidings

in truth: be not then in despair!" (55)

He said: "And who despairs of the mercy of his Lord but such as go astray?" (56)

Abraham said: "What then is the business on which ye (have come) O ye messengers (of Allah)?" (57)

They said: "We have been sent to a people (deep) in sin. (58)

"Excepting the adherents of Lut: them we are certainly (charged) to save (from harm) all (59)

"Except his wife who we have ascertained will be among those who will lag behind." (60)

At length when the messengers arrived among the adherents of Lut (61)

He said: "Ye appear to be uncommon folk." (62)

They said: "Yea we have come to thee to accomplish that of which they doubt. (63)

"We have brought to thee that which is inevitably due and assuredly we tell the truth. (64)

"Then travel by night with thy household when a portion of the night (yet remains) and do thou bring up the rear: let no one amongst you look back but pass on whither ye are ordered." (65)

And We made known this decree to him that the last remnants of those (sinners) should be cut off by the morning. (66)

The inhabitants of the City came in (mad) joy (at news of the young men). (67)

Lut said: "These are my guests: disgrace me not: (68)

"But fear Allah and shame me not." (69)

They said: "Did we not forbid thee (to speak) for all and sundry?" (70)

He said: "There are my

daughters (to marry). If ye must act (so)." (71)

Verily by thy life (O Prophet) in their wild intoxication they wander in distraction to and fro. (72)

But the (mighty) Blast overtook them before morning (73)

And We turned (the Cities) upside down and rained down on them brimstones hard as baked clay. (74)

Behold! in this are Signs for those who by tokens do understand. (75)

And the (cities were) right on the highroad. (76)

Behold! in this is a Sign for those who believe! (77)

And the Companions of the Wood were also wrongdoers; (78)

So We exacted retribution from them. They were both on an open highway plain to see. (79)

The Companions of the Rocky Tract also rejected the apostles: (80)

We sent them Our Signs but they persisted in turning away from them. (81)

Out of the mountains did they hew (their) edifices (feeling themselves) secure. (82)

But the (mighty) Blast seized them of a morning (83)

And of no avail to them was all that they did (with such art and care)! (84)

We created not the heavens the earth and all between them but for just ends. And the Hour is surely coming (when this will be manifest). So overlook (any human faults) with gracious forgiveness. (85)

For verily it is thy Lord Who is the Master-Creator knowing all things. (86)

And We have bestowed upon thee the Seven Oft-Repeated (verses) and the Grand Quran. (87)

Strain not thine eyes (wistfully) at what We have bestowed on certain

classes of them nor grieve over them: but lower thy wing (in gentleness) to the Believers. (88)

And say: "I am indeed he that warneth openly and without ambiguity" (89)

(Of just such wrath) as We sent down on those who divided (Scripture into arbitrary parts) (90)

(So also on such) as have made the Quran into shreds (as they please). (91)

Therefore by thy Lord We will of a surety call them to account (92)

For all their deeds. (93)

Therefore expound openly what thou art commanded and turn away from those who join false gods with Allah. (94)

For sufficient are We unto thee against those who scoff (95)

Those who adopt with Allah another god: but soon will they come to know. (96)

We do indeed know how thy heart is distressed at what they say. (97)

But celebrate the praises of thy Lord and be of those who prostrate themselves in adoration. (98)

And serve thy Lord until there come unto thee the Hour that is Certain. (99)

mecquois) disent: ‹ش toi sur qui on a fait descendre le Coran, tu es certainement fou!

7. Pourquoi ne nous es-tu pas venu avec les Anges, si tu es du nombre des véridiques?›

8. Nous ne faisons descendre les Anges qu'avec la vérité; et alors, il ne leur sera pas accordé de répit [à ces impies].

9. Nous ne faisons descendre les Anges qu'avec la vérité; et alors, il ne leur sera pas accordé de répit [a ces impies].

10. En vérité c'est Nous qui avons fait descendre le Coran, et c'est Nous qui en sommes gardien.

11. Et nous avons certes envoyé, avant toi, [des Messagers] parmi les peuples des Anciens.

12. Et pas un Messager ne leur est venu sans qu'ils s'en soient moqués.

13. C'est ainsi que Nous faisons pénétrer (la mécréance) dans les coeurs des coupables.

14. Ils ne croiront pas en lui [le Messager ou le Coran] bien que se soit accompli le sort traditionnel des anciens.

15. Et même si Nous ouvrions pour eux une porte du ciel, et qu'ils pussent y monter,

16. ils diraient: ‹Vraiment nos yeux sont voilés. Mais plutٍt, nous sommes des gens ensorcelés›.

17. Certes Nous avons placé dans le ciel des constellations et Nous l'avons embelli pour ceux qui regardent.

18. Et Nous l'avons protégé contre tout diable banni.

19. A moins que l'un d'eux parvienne subrepticement à écouter, une flamme brillante alors le poursuit.

20. Et quant à la terre, Nous l'avons étalée et y avons placé des montagnes (immobiles) et y

avons fait pousser toute chose harmonieusement proportionnée.

21. Et Nous y avons placé des vivres pour vous, et (placé aussi pour vous) des êtres que vous ne nourrissez pas.

22. Et il n'est rien dont Nous n'ayons les réserves et Nous ne le faisons descendre que dans une mesure déterminée.

23. Et Nous envoyons les vents fécondants; et Nous faisons alors descendre du ciel une eau dont Nous vous abreuvons et que vous n'êtes pas en mesure de conserver.

24. Et c'est bien Nous qui donnons la vie et donnons la mort, et c'est Nous qui sommes l'héritier [de tout].

25. Et Nous connaissons certes ceux qui parmi vous ont avancé et Nous connaissons ceux qui tardent encore.

26. Certes, c'est ton Seigneur qui les rassemblera. Car c'est lui le Sage, l'Omniscient.

27. Nous créâmes l'homme d'une argile crissante, extraite d'une boue malléable.

28. Et quand au djinn, Nous l'avions auparavant créé d'un feu d'une chaleur ardente.

29. Et lorsque ton Seigneur dit aux Anges: ‹Je vais créer un homme d'argile crissante, extraite d'une boue malléable,

30. et dès que Je l'aurais harmonieusement formé et lui aurait insufflé Mon souffle de vie, jetez-vous alors, prosternés devant lui›.

31. Alors, les Anges se prosternèrent tous ensemble,

32. excepté Iblis qui refusa d'être avec les prosternés.

33. Alors [Allah] dit: ‹ش Iblis, pourquoi n'es-tu pas au nombre des prosternés?›

34. Il dit: ‹Je ne puis me prosterner devant un homme que Tu as créé d'argile crissante, extraite d'une boue malléable›.

35. - Et [Allah] dit: ‹Sors de

là [du Paradis], car te voilà banni!

36. Et malédiction sur toi, jusqu'au Jour de la rétribution!›

37. - Il dit: ‹ش mon Seigneur, donne-moi donc un délai jusqu'au jour où ils (les gens) seront ressuscités›.

38. [Allah] dit: tu es de ceux à qui ce délai est accordé,

39. jusqu'au jour de l'instant connu› [d'Allah].

40. - Il dit: ‹ش mon Seigneur, parce que Tu m'as induit en erreur, eh bien je leur enjoliverai la vie sur terre et les égarerai tous,

41. à l'exception, parmi eux, de Tes serviteurs élus.›

42. - ‹[Allah] dit: voici une voie droite [qui mène] vers Moi.

43. Sur Mes serviteurs tu n'auras aucune autorité, excepté sur celui qui te suivra parmi les dévoyés.

44. Et l'Enfer sera sûrement leur lieu de rendez-vous à tous.

45. Certes, les pieux seront dans des jardins avec des sources.

46. ‹Entrez-y en paix et en sécurité›.

47. Et Nous aurons arraché toute rancune de leurs poitrines: et ils se sentiront frères, faisant face les uns aux autres sur des lits.

48. Nulle fatigue ne les y touchera. Et on ne les en fera pas sortir.

49. Informe Mes serviteurs que c'est Moi le Pardonneur, le Très Miséricordieux.

50. et que Mon châtiment est certes le châtiment douloureux.

51. Et informe-les au sujet des hٍtes d'Abraham

52. Quand ils entrèrent chez lui et dirent: ‹Salam› - Il dit: ‹Nous avons peur de vous›.

53. Ils dirent: ‹N'aie pas peur! Nous t'annonçons une bonne nouvelle, [la naissance] d'un garçon plein de savoir›.

54.

Il dit: ‹M'annoncez-vous [cette nouvelle] alors que la vieillesse m'a touché? Que m'annoncez-vous donc?›

55. - Ils dirent: ‹Nous t'annonçons la vérité. Ne sois donc pas de ceux qui désespèrent›.

56. - Il dit: ‹Et qui désespère de la miséricorde de son Seigneur, sinon les égarés?›

57. Et il [leur] dit: ‹Que voulez-vous, ٍ envoyés d'Allah?

58. - Ils dirent: ‹En vérité, nous sommes envoyés à des gens criminels,

59. à l'exception de la famille de Lot que nous sauverons tous

60. sauf sa femme. ‹Nous (Allah) avions déterminé qu'elle sera du nombre des exterminés.

61. Puis lorsque les envoyés vinrent auprès de la famille de Lot

62. celui-ci dit: ‹Vous êtes [pour moi] des gens inconnus›.

63. - Ils dirent: ‹Nous sommes plutٍt venus à toi en apportant (le châtiment) à propos duquel ils doutaient.

64. Et nous venons à toi avec la vérité. Et nous sommes véridiques.

65. Pars donc avec ta famille en fin de nuit et suis leurs arrières; et que nul d'entre vous ne se retourne. Et allez là où on vous le commande›.

66. Et Nous lui annonçâmes cet ordre: que ces gens-là, au matin, seront anéantis jusqu'au dernier.

67. Et les habitants de la ville (Sodome) vinrent [à lui] dans la joie.

68. - Il dit: ‹Ceux-ci sont mes hٍtes, ne me déshonorez donc pas.

69. Et craignez Allah. Et ne me couvrez pas d'ignominie.

70. Ils dirent: ‹Ne t'avions-nous pas interdit de [recevoir] du monde?›

71. Il dit: ‹Voici mes filles, si vous voulez faire [quelque chose]!›

72. Par ta vie! ils se confondaient dans leur délire.

73. Alors, au lever du soleil le Cri (la catastrophe) les saisit.

74. Et Nous renversâmes [la ville] de fond en comble et fîmes pleuvoir sur eux des pierres d'argile dure.

75. Voilà vraiment des preuves, pour ceux qui savent observer!

76. Elle [cette ville] se trouvait sur un chemin connu de tous.

77. Voilà vraiment une exhortation pour les croyants!

78. Et les habitants d'al-Aïka étaient [aussi] des injustes.

79. Nous Nous sommes donc vengés d'eux. Et ces deux [cités], vraiment, sont sur une route bien évidente [que vous connaissez].

80. Certes, les gens d'al-Hijr ont traité de menteurs les messagers.

81. Nous leur avons montré Nos miracles, mais ils s'en étaient détournés.

82. Et ils taillaient des maisons dans leur montagnes, vivant en sécurité.

83. Puis, au matin, le Cri les saisit.

84. Ce qu'ils avaient acquis ne leur a donc point profité.

85. Et Nous n'avons créé les cieux et la terre, et ce qui est entre eux, que pour une juste raison. Et l'Heure [sans aucun doute] arrivera! Pardonne-[leur] donc d'un beau pardon.

86. Ton Seigneur, c'est Lui vraiment le grand Créateur, l'Omniscient.

87. Nous t'avons certes donné ‹les sept versets que l'on répété›, ainsi que le Coran sublime.

88. Ne regarde surtout pas avec envie les choses dont Nous avons donné jouissance temporaire à certains couples d'entre eux, ne t'afflige pas à leur sujet et abaisse ton aile pour les croyants.

89. Et dis: ‹Je suis l'avertisseur évident› (d'un châtiment),

90. De même que Nous avons fait descendre [le châtiment] sur ceux qui ont juré (entre eux),

91. ceux qui ont fait du Coran des fractions diverses, (pour créer des doutes).

92. Par ton Seigneur! Nous les interrogerons tous

93. sur ce qu'ils oeuvraient.

94. Expose donc clairement ce qu'on t'a commandé et détourne- toi des associateurs.

95. Nous t'avons effectivement défendu vis-à-vis des railleurs.

96. Ceux qui associent à Allah une autre divinité. Mais ils sauront bientٍt.

97. Et Nous savons certes que ta poitrine se serre, à cause de ce qu'ils disent.

98. Glorifie donc Ton Seigneur par Sa louange et sois de ceux qui se prosternent;

99. et adore ton Seigneur jusqu'à ce que te vienne la certitude (la mort).

11. No vino a ellos enviado que no se burlaran de él.

12. Así se lo insinuamos ahora a los pecadores,

13. pero no creen en él, a pesar del ejemplo que han dejado los antiguos.

14. Aun si les abriéramos una puerta del cielo y pudieran ascender a él,

15. dirían: «Nuestra vista ha sido enturbiada nada más, o, más bien, somos gente a quienes se ha hechizado».

16. Sí, hemos puesto constelaciones en el cielo, las hemos engalanado a las miradas,

17. y las hemos protegido contra todo demonio maldito.

18. Pero, si uno de ellos escucha a hurtadillas, entonces, le persigue una llama brillante.

19. Hemos extendido la tierra, colocado en ella firmes montañas y hecho crecer en ella de todo en la debida proporción.

20. Y hemos puesto en ella subsistencias para vosotros y para quien no depende de vuestro sustento.

21. No hay nada de que no dispongamos Nosotros tesoros. Pero no lo hacemos bajar sino con arreglo a una medida determinada.

22. Hemos enviado los vientos, que fecundan, y hacemos bajar del cielo agua, de la que os damos a beber y que no sabéis conservar.

23. Somos Nosotros, sí, Quienes damos la vida y la muerte, Nosotros los Herederos.

24. Ciertamente, conocemos a los que de vosotros se adelantan y, ciertamente, conocemos a los que se retrasan.

25. Tu Señor es Quien les congregará. Él es sabio, omnisciente.

26. Hemos creado al hombre de barro arcilloso, maleable,

27. mientras que a los genios los habíamos creado antes de

fuego de viento abrasador.

28. Y cuando tu Señor dijo a los ángeles: «Voy a crear a un mortal de barro arcilloso, maleable,

29. y, cuando lo haya formado armoniosamente e infundido en él de Mi Espíritu, caed prosternados ante él».

30. Todo los ángeles, juntos, se prosternaron,

31. excepto Iblis, que rehusó unirse a los que se prosternaban.

32. Dijo: «¡Iblis! ¿Qué tienes, que no te unes a los que se prosternan?»

33. Dijo: «Yo no voy a prosternarme ante un mortal que Tú has creado de barro arcilloso, maleable».

34. Dijo: «¡Sal de aquí! ¡Eres un maldito!

35. ¡La maldición te perseguirá hasta el día del Juicio!»

36. Dijo, «¡Señor, déjame esperar hasta el día de la Resurreción!»

37. Dijo: «¡Entonces, serás de aquéllos a quienes se ha concedido de prórroga

38. hasta el día señalado!»

39. Dijo: «¡Señor! Por haberme Tú descarriado, he de engalanarles en la tierra y he de descarriarles a todos,

40. salvo a aquéllos que sean siervos Tuyos escogidos».

41. Dijo: «Esto es, para Mí, una vía recta.

42. Tú no tienes poder alguno sobre Mis siervos, salvo sobre los descarriados que te sigan».

43. La gehena es el lugar de cita de todos ellos.

44. Tiene siete puertas y cada una tendrá un grupo definido de ellos.

45. Los temerosos de Alá estarán entre jardines y fuentes.

46. «¡Entrad en ellos, en paz, seguros!»

47. Extirparemos el rencor que quede en sus pechos. Serán como hermanos, en lechos, unos enfrente de otros.

48. Allí no sufrirán pena,

ni serán expulsados.

49. Informa a Mis siervos de que Yo soy el Indulgente, el Misericordioso,

50. pero que Mi castigo es el castigo doloroso.

51. Infórmales de lo que pasó con los huéspedes de Abraham,

52. cuando, entrados en donde él estaba, dijeron: «¡Paz!» Dijo: «¡Nos dais miedo!»

53. «¡No tengas miedo!», dijeron. «Te anunciamos la buena noticia de un muchacho lleno de ciencia».

54. Dijo: «¿Me anunciáis buenas noticias, a pesar de mi avanzada edad? Y ¿qué es lo que me anunciáis?»

55. Dijeron: «Te anunciamos la buena noticia de la Verdad. ¡No te desesperes!»

56. Dijo: «Y quién podría desesperar de la misericordia de su Señor, sino los extraviados!?»

57. Dijo: «¿Qué es lo que os trae, ¡enviados!?»

58. Dijeron: «Se nos ha enviado a un pueblo pecador.

59. No incluimos a la familia de Lot, a los que salvaremos, a todos.

60. salvo a su mujer». Determinamos: sería de los que se rezagaran.

61. Cuando los enviados llegaron a la familia de Lot,

62. dijo: «Sois gente desconocida».

63. Dijeron: «¡No, sino que te traemos aquello de que han dudado!

64. Te traemos la Verdad. ¡Sí, es como decimos!

65. ¡Ponte en camino con tu familia, durante la noche! ¡Ve el último y que ninguno de vosotros se vuelva! ¡Id a donde se os ordena!»

66. Y decidimos respecto a él este asunto: iban a amanecer todos ellos, hasta el último, despedazados.

67. La población de la ciudad vino, llena de alegría.

68. Dijo: «¡Éstos son huéspedes míos! ¡No me deshonréis!

69. ¡Temed a Alá y no me llenéis de vergüenza!»

70. Dijeron: «¿No te habíamos prohibido que trajeras a nadie?»

71. Dijo: «¡Aquí tenéis a mis hijas, si es que os lo habéis propuesto...!»

72. ¡Por tu vida!, que erraban en su ofuscación.

73. Y les sorprendió el Grito a la salida del sol.

74. La volvimos de arriba abajo e hicimos llover sobre ellos piedras de arcilla.

75. Ciertamente, hay en ello signos para los que prestan atención.

76. Está situada, ciertamente, en un camino que aún existe.

77. Ciertamente, hay en ello un signo para los creyentes.

78. Los habitantes de la Espesura fueron, sí impíos.

79. y nos vengamos de ellos. Los dos casos son típicos y claros.

80. Los habitantes de al-Hichr desmintieron a los enviados.

81. Les trajimos Nuestros signos y se apartaron de ellos.

82. Excavaban, tranquilos, casas en las montañas.

83. Les sorprendió el Grito por la mañana

84. y sus posesiones no les sirvieron de nada.

85. No hemos creado sino con un fin los cielos, la tierra y lo que entre ellos hay. ¡Sí, la Hora llega! ¡Perdona, pues, generosamente!

86. Tu Señor es el Creador de todo, el Omnisciente.

87. Te hemos dado siete de las mazani y el sublime Corán.

88. ¡No codicies los goces efímeros que hemos concedido a algunos de ellos y no estés triste por ellos! Y ¡sé benévolo con los creyentes!

89. Di: «¡Soy el monitor que habla claro!»

90. ...como hemos infligido un castigo a los conjurados,

91. que

han hecho pedazos el Corán.

92. ¡Por tu Señor, que hemos de pedir cuentas a todos ellos

93. de sus actos!

94. ¡Anuncia lo que se te ordena y apártate de los asociadores!

95. Nosotros te bastamos contra los que se burlan,

96. que ponen, junto con Alá, a otro dios. ¡Van a ver...!

97. Bien sabemos que te angustias por lo que dicen.

98. Pero tú ¡celebra las alabanzas de tu Señor y sé de los que se prosternan!

99. ¡Y sirve a tu Señor hasta que venga a ti la cierta!

hِhnten.

12. So lassen Wir diese (Sucht, zu hِhnen) in die Herzen der Sünder einziehen;

13. Sie glauben nicht daran, wiewohl das Beispiel der Früheren ergangen ist.

14. Und selbst wenn Wir ihnen ein Tor des Himmels ِffneten und sie begنnnen dadurch hinaufzusteigen,

15. Sie würden gewiكlich sprechen: «Nur unsere Blicke sind benommen; fürwahr, wir sind ein behextes Volk.»

16. Und Wir habn fürwahr Türme in den Himmel gesetzt und ihn ausgeschmückt für die Beschauer.

17. Und Wir haben ihn geschützt vor jedem verworfenen Satan,

18. Auكer vor jenem, der heimlich lauscht, dann verfolgt ihn eine helle Flamme.

19. Und die Erde haben Wir ausgebreitet, und darein feste Berge gesetzt, und Wir lieكen alles auf ihr wachsen im rechten Verhنltnis.

20. Und Wir schufen darin Mittel zu eurem Unterhalt und derer, die ihr nicht versorgt.

21. Und es gibt kein Ding, von dem Wir nicht Schنtze hنtten; aber Wir senden es nur nach bestimmtem Maك hinab.

22. Und Wir senden die befruchtenden Winde, dann senden Wir Wasser nieder von den Wolken, dann geben Wir es euch zu trinken; und ihr hنttet es nicht aufspeichern kِnnen.

23. Wahrlich, Wir Selbst geben Leben und schicken Tod; und Wir allein sind die Erben.

24. Und Wir kennen wohl jene unter euch, die voranschreiten, und Wir kennen wohl jene, die zurückbleiben.

25. Wahrlich, es ist dein Herr, Der sie versammeln wird. Siehe, Er ist allweise, allwissend.

26. Wahrlich, Wir haben den Menschen aus trockenem, tِnendem Lehm erschaffen, aus schwarzem, zu Gestalt gebildetem Schlamm.

27. Und die Dschinn erschufen Wir

zuvor aus dem Feuer des heiكen Windes.

28. Und (gedenke der Zeit) da dein Herr zu den Engeln sprach: «Ich bin im Begriffe, den Menschen aus trockenem, tِnendem Lehm zu erschaffen, aus schwarzem, zu Gestalt gebildetem Schlamm;

29. Wenn Ich ihn nun vollkommen geformt und ihm von Meinem Geiste eingehaucht habe, dann fallet mit ihm dienend nieder.»

30. Da fielen die Engel alle zusammen nieder.

31. Nicht also Iblis; er weigerte sich, unter den Niederfallenden zu sein.

32. (Gott) sprach: «O Iblis, was ist dir, daك du nicht unter den Niederfallenden sein wolltest?»

33. Er antwortete: «Nimmermehr werde ich niederfallen auf die Art eines Menschenwesens, das Du aus trockenem, tِnendem Lehm erschaffen hast, aus schwarzem, zu Gestalt gebildetem Schlamm.»

34. (Gott) sprach: «Hinaus denn von hier, denn wahrlich, du bist verworfen.

35. Fluch soll auf dir sein bis zum Tag des Gerichts.»

36. Er sprach: «Mein Herr, so gewنhre mir Aufschub bis zum Tage, an dem sie auferweckt werden.»

37. (Gott) sprach: «Du bist unter denen, die Aufschub erlangen,

38. Bis zum Tage der bestimmten Zeit.»

39. Er antwortete: «Mein Herr, da Du mich als verloren erklنrt hast, will ich ihnen wahrlich (das Bِse) auf Erden herausschmücken, und wahrlich, ich will sie alle irreleiten,

40. Bis auf Deine erwنhlten Diener unter ihnen.»

41. (Gott) sprach: «Dies ist ein gerader Weg zu Mir.

42. Fürwahr, du sollst keine Macht haben über Meine Diener, bis auf jene der Verführten, die dir folgen.»

43. Und die Hِlle ist wahrlich ihnen allen der verheiكene Ort.

44. Sieben Tore hat

sie, und jedem Tor ist ihrer ein Teil zugewiesen.

45. Die Rechtschaffenen werden mitten in Gنrten und Quellen sein.

46. «Tretet darein in Frieden, geborgen.»

47. Und Wir wollen hinwegnehmen, was an Groll in ihrer Brust sein mag; wie Brüder sitzend auf erhِhten Sitzen, einander gegen über.

48. Müdigkeit soll sie darin nicht berühren, noch sollen sie je von dort vertrieben werden,

49. Verkünde Meinen Dienern, daك Ich fürwahr der Allverzeihende, der Barmherzige bin,

50. Und daك Meine Strafe die schmerzliche Strafe ist.

51. Und verkünde ihnen von den Gنsten Abrahams.

52. Da sie bei ihm eintraten und sprachen: «Frieden», antwortete er: «Wir fürchten uns vor euch.»

53. Sie sprachen: «Fürchte dich nicht, wir bringen dir frohe Kunde von einem Sohn, mit Wissen begabt.»

54. Er sprach: «Bringt ihr mir die frohe Kunde ungeachtet dessen, daك mich das Alter ereilt hat? Warum denn bringt ihr mir also die frohe Kunde?»

55. Sie sprachen: «Wir haben dir die frohe Kunde mit der Wahrheit gebracht; sei darum nicht einer der Verzweifelnden.»

56. Er sprach: «Und wer kِnnte verzweifeln an der Barmherzigkeit seines Herrn, wenn nicht die Verirrten?»

57. Er sprach: «Was ist euer Auftrag, ihr Boten?»

58. Sie sprachen: «Wir sind entsandt zu einem schuldigen Volk,

59. Die Anhنnger des Lot ausgenommen. Sie alle sollen wir erretten,

60. Bis auf sein Weib. Wir vermuten, daك sie unter denen sein soll, die zurückbleiben.»

61. Als die Boten zu den Anhنngern des Lot kamen,

62. Da sprach er: «Fürwahr, ihr seid fremde Leute.»

63. Sie sprachen: «Nein, aber wir

sind zu dir gekommen mit dem, woran sie zweifelten.

64. Und wir sind zu dir gekommen mit der Wahrheit, und gewiك, wir sind wahrhaftig.

65. So mache dich fort mit deinen Angehِrigen im (spنteren) Teil der Nacht und ziehe hinter ihnen her. Und keiner von euch soll sich umwenden, sondern gehet, wohin euch geboten wird.»

66. Und Wir verkündeten ihm diesen Ratschluك, daك die Wurzel jener abgeschnitten werden sollte am Morgen.

67. Und das Volk der Stadt kam frohlockend.

68. Er sprach: «Das sind meine Gنste, so tut mir nicht Schande an.

69. Und fürchtet Allah und stürzet mich nicht in Schmach.»

70. Sie sprachen: «Haben wir dir nicht verboten, Leute aller Art (aufzunehmen)?»

71. Er sprach: «Hier sind meine Tِchter, wenn ihr etwas tun müكt.»

72. Bei deinem Leben, (auch) diese in ihrer Trunkenheit wandern blindlings irre.

73. Da erfaكte die Strafe sie bei Sonnenaufgang.

74. Und Wir kehrten das Oberste zuunterst, und Wir lieكen auf sie Backsteine niederregnen.

75. Fürwahr, hierin sind Zeichen für die Einsichtigen.

76. Und es liegt an einer Straكe, die besteht.

77. Fürwahr, hierin ist ein Zeichen für die Glنubigen.

78. Auch die Waldleute waren gewiكlich Frevler.

79. Darum züchtigten Wir sie. Und beide liegen sie an einer erkennbaren Straكe.

80. Auch das Volk von Hidschr behandelte die Gesandten als Lügner.

81. Und Wir gaben ihnen Unsere Zeichen, sie aber wandten sich von ihnen ab.

82. Und sie pflegten sich Behausungen in die Berge zu graben zur Sicherheit.

83. Jedoch die Strafe erfaكte sie am Morgen.

84. Und alles,

was sie sich erworben hatten, nützte ihnen nichts.

85. Wir erschufen die Himmel und die Erde und was zwischen den beiden ist, nicht anders als in Weisheit, und die «Stunde» kommt gewiك. Darum vergib in schِner Vergebung.

86. Wahrlich, dein Herr, Er ist der erhabene Schِpfer, der Allwissende.

87. Und Wir gaben dir fürwahr die sieben oft wiederholten (Verse) und den erhabenen Koran .

88. Richte deine Augen nicht auf das, was Wir manchen von ihnen zu kurzem Genuك verliehen, und betrübe dich auch nicht über sie; und senke deinen Fittich auf die Glنubigen.

89. Und sprich: «Ich bin gewiك der aufklنrende Warner»

90. Weil Wir (die Strafe) herabsenden werden auf jene, die sich (gegen dich) in Gruppen verbanden,

91. Die den Koran als lauter Lügen erklنrten,

92. Darum, bei deinem Herrn, Wir werden sie sicherlich alle zur Rechenschaft ziehen

93. Um dessentwillen, was sie zu tun pflegten.

94. So tue denn offen kund, was dir geboten ward, und wende dich ab von den Gِtzendienern.

95. Wir werden dir sicherlich genügen gegen die Spِtter,

96. Die einen anderen Gott neben Allah setzen, doch bald werden sie wissen.

97. Und fürwahr, Wir wissen, daك deine Brust beklommen wird ob dessen, was sie reden.

98. Aber lobpreise deinen Herrn und sei einer der sich Unterwerfenden.

99. Und diene deinem Herrn, bis der Tod zu dir kommt.

musulmani ;

3. lasciali mangiare e godere per un periodo, lusingati dalla speranza, ben presto sapranno.

4. Non distruggiamo alcuna città senza prima darle una Scrittura intellegibile.

5. Nessuna comunità può anticipare il suo termine né ritardarlo.

6. E dicono: « O tu su cui è stato fatto scendere il Monito , sei certamente posseduto da un demone !

7. Perché, se sei sincero, non sei accompagnato dagli angeli?».

8. Non faremo scendere gli angeli se non con la verità e a quella gente [in quel Giorno] non sarà dato scampo .

9. Noi abbiamo fatto scendere il Monito, e Noi ne siamo i custodi .

10. Già, prima di te, ne inviammo alle antiche sette .

11. E non venne loro messaggero di cui non si burlassero.

12. Lasciamo che ciò si insinui nei cuori degli empi.

13. Non crederanno affatto, nonostante l'esempio dei loro antenati .

14. Se anche aprissimo loro una porta del cielo perché possano ascendervi,

15. direbbero: « I nostri occhi sono ipnotizzati o ci hanno lanciato un sortilegio! ».

16. In verità ponemmo costellazioni nel cielo e lo abbellimmo per coloro che lo osservano.

17. E lo proteggiamo da ogni demone lapidato.

18. Se uno di loro cerca di origliare, un folgorante bolide lo insegue .

19. E la terra, l'abbiamo distesa e vi abbiamo infisso le montagne e ogni cosa abbiamo fatto crescere con dovuta misura.

20. Alimenti vi ponemmo, per voi e per tutti coloro che voi non nutrite affatto .

21. Di ogni cosa abbiamo tesori,

ma la facciamo scendere in quantità misurata.

22. I venti mandammo, portatori di fertilità, e dal cielo facemmo scendere l'acqua con la quale vi dissetiamo e che non sapreste conservare .

23. In verità Noi facciamo vivere e facciamo morire e Noi siamo l'Erede [ultimo di ogni cosa].

24. Noi conosciamo quelli che vi furono precursori e conosciamo quelli che ancora tardano .

25. In verità il tuo Signore [tutti] li riunirà, Egli è saggio, sapiente.

26. Creammo l'uomo con argilla secca, tratta da mota impastata.

27. E in precedenza creammo i démoni dal fuoco di un vento bruciante .

28. E quando il tuo Signore disse agli angeli: « Creerò un uomo con argilla secca, tratta da mota impastata;

29. quando poi lo avrò plasmato e avrò insufflato in lui del Mio spirito, prosternatevi davanti a lui».

30. E gli angeli tutti si prosternarono,

31. eccetto Iblîs, che rifiutò di insieme ai prosternati.

32. [Allah] disse:« O Iblîs, perché non sei tra coloro che si prosternano?».

33. Rispose: « Non devo prosternarmi di fronte a un mortale che hai creato di argilla risuonante , di mota impastata».

34. [Allah] disse: « Fuori di qui, che tu sia bandito.

35. In verità sei maledetto fino al Giorno del Giudizio!» .

36. Disse: « O Signor mio, concedimi una dilazione fino al Giorno in cui saranno resuscitati».

37. [Allah] disse: « Che tu sia fra coloro a cui è concessa la dilazione

38. fino al Giorno del momento fissato ».

39. Disse: « O Signor mio,

poiché mi hai indotto all'errore, li attirerò al male sulla terra, rendendolo attraente, e certamente li farò perdere tutti,

40. eccetto i Tuoi servi sinceri».

41. [Allah] disse: « Questa sarà la Retta Via da Me [custodita]:

42. Non avrai alcun potere sui Miei servi, eccetto i perduti che ti obbediranno,

43. e l'Inferno sarà certo il loro ritrovo;

44. [esso] ha sette porte, e ciascuna ne avrà dinnanzi un gruppo».

45. I timorati [invece] saranno tra giardini e fonti,

46. [sarà detto loro]: « Entratevi in pace e sicurezza!».

47. Monderemo il loro petto da ogni risentimento e staranno fraternamente su troni, [gli uni] di fronte [agli altri].

48. Non proveranno fatica alcuna e mai verranno espulsi.

49. [O Muhammad], annuncia ai Miei servi che in verità Io sono il Perdonatore, il Misericordioso,

50. e che il Mio castigo è davvero un castigo doloroso.

51. E racconta loro degli ospiti di Abramo .

52. Entrarono nella sua casa dicendo: «Pace» Disse: « Invero ci fate paura! ».

53. Dissero: « Non temere, noi ti annunciamo un figlio sapiente».

54. Disse: « Mi date questo annuncio quando già mi ha raggiunto la vecchiaia. Che specie di annuncio è questo?».

55. Dissero: « Quello che ti annunciamo è la verità, non essere fra coloro che disperano» .

56. Disse: « Chi mai dispera della misericordia del suo Signore, se non gli sviati?» .

57. Disse [ancora]: « Qual è la vostra missione, o inviati?».

58. Risposero: « Siamo stati inviati a un popolo di empi,

59.

a parte la famiglia di Lot che tutta salveremo,

60. eccetto sua moglie ». Decretammo che fosse tra quelli che sarebbero rimasti indietro.

61. Quando poi gli inviati giunsero presso la famiglia di Lot,

62. [questi] disse loro: « Invero siete gente che non conosciamo».

63. Risposero: « Anzi, siamo venuti a te [per recare] ciò di cui dubitano .

64. Siamo venuti con la Verità, e in verità siamo sinceri.

65. Fai partire la tua gente quando è ancora notte e stai in retroguardia, e che nessuno si volti a guardare indietro. Andate dove vi è stato ordinato».

66. Questo decidemmo nei suoi confronti: ché in verità tutti gli altri al mattino [seguente] sarebbero stati annientati.

67. Vennero [infatti] gli abitanti della città rallegrandosi .

68. Disse [Lot]: « Sono i miei ospiti, non disonoratemi!

69. Temete Allah e non copritemi di vergogna».

70. Risposero: « Già ti abbiamo proibito [di proteggere] chicchessia!».

71. Disse:« Ecco le mie figlie, se proprio volete farlo» .

72. Per la tua vita, [o Muhammad,] erano accecati dalla loro lussuria.

73. All'alba li sorprese il Grido .

74. Sconvolgemmo la città e facemmo piovere su di essa pietre d'argilla indurita.

75. In verità in ciò vi è un segno per coloro che ne tengono conto.

76. In verità essa [si trovava] su una strada ben nota .

77. In verità in ciò vi è un segno per coloro che credono.

78. E anche gli abitanti di al-Ayka erano iniqui.

79. Ci siamo vendicati di loro. Invero quelle due

sono su una strada ben riconoscibile.

80. Già gli abitanti di al-Hijr tacciarono di menzogna i messaggeri.

81. Demmo loro i Nostri segni, ma rimasero indifferenti.

82. Scavavano nelle montagne [le loro] case sicure,

83. ma al mattino li sorprese il Grido.

84. Quello che avevano fatto non li riparò .

85. Non abbiamo creato i cieli e la terra e quello che vi è frammezzo se non con la verità. In verità l'Ora si avvicina, perdona dunque magnanimamente.

86. In verità il tuo Signore è l'Incessante Creatore, il Sapiente.

87. Ti abbiamo dato i sette ripetuti e il Sublime Corano.

88. Non volgere gli occhi con invidia dell'effimero benessere che abbiamo concesso ad alcuni di loro e [neppure devi] rattristarti per loro. Abbassa però la tua ala verso i credenti.

89. Di': « Sono nunzio evidente [di un castigo] ».

90. Lo stesso che facemmo scendere sui congiurati ,

91. e quelli che fanno del Corano "un'accozzaglia slegata"

92. per il tuo Signore, tutti li interrogheremo

93. a proposito di quello che facevano.

94. Proclama con forza quello che ti è stato ordinato e rifuggi dagli associatori.

95. Noi ti bastiamo contro chi ti schernisce,

96. [contro] coloro che affiancano ad Allah un'altra divinità. Presto sapranno.

97. Ben sappiamo che il tuo petto si affligge per quello che dicono.

98. Glorifica il tuo Signore lodandoLo e sii tra coloro che si prosternano,

99. e adora il tuo Signore fin che non ti giunga l'ultima certezza .

pa. Этo - знaмeния книги и яcнoгo Kopaнa.

2. Moжeт быть, пoжeлaют тe, кoтopыe нeвepны, cтaть мycyльмaнaми.

3. Ocтaвь иx, пycть oни eдят, нacлaждaютcя, и нaдeждa иx oтвлeкaeт. Пoтoм oни yзнaют.

4. Mы нe гyбили ceлeния бeз тoгo, чтoбы eмy нe былo извecтнoгo нaчepтaния.

5. Hи oдин нapoд нe oпepeдит cвoeгo пpeдeлa, и нe oтcpoчaт oни.

6. Cкaзaли oни: "O ты, кoтopoмy ниcпocлaнo нaпoминaниe! Tы вeдь - oдepжимый!

7. Пoчeмy ты нe пpидeшь к нaм c aнгeлaми, ecли ты из пpaвeдныx?"

8. Mы нe пocылaeм aнгeлoв, инaчe кaк c иcтинoй, и тoгдa нe бyдyт oни из тex, кoмy oтcpoчивaeтcя.

9. Beдь Mы - Mы ниcпocлaли нaпoминaниe, и вeдь Mы eгo oxpaняeм.

10. И дo тeбя Mы пocылaли в нapoдax пepвыx.

11. И нe пpиxoдил к ним никaкoй пocлaнник, чтoбы oни нaд ним нe cмeялиcь.

12. Taк Mы вклaдывaeм этo в cepдцa гpeшникoв!

13. He вepyют oни в нeгo, a yжe пpoшeл oбычaй c дpeвними.

14. И ecли бы Mы oткpыли им вpaтa нeбa и cтaли бы oни тaм пoднимaтьcя,

15. тo cкaзaли бы oни: "Haши взopы oпьянeны, мы - люди oчapoвaнныe!"

16. Ужe ycтpoили Mы в нeбe бaшни и paзyкpacили иx для cмoтpящиx.

17. И oxpaнили Mы иx oт вcякoгo caтaны, пoбивaeмoгo кaмнями.

18. A ecли ктo yкpaдкoй пoдcлyшaeт, тo cлeдyeт зa ним яcный cвeтoч.

19. И зeмлю Mы pacпpocтepли, и бpocили нa нee пpoчнo cтoящиe, и пpoизpacтили нa нeй вcякyю вeщь пo вecy.

20. И ycтpoили для вac нa нeй пpoпитaниe и для тex, кoгo вы нe кopмитe.

21. Heт вeщи бeз тoгo, чтoбы

y Hac были ee coкpoвищницы, и низвoдим Mы ee тoлькo пo извecтнoй мepe.

22. И пocлaли Mы вeтpы oплoдoтвopяющими и низвeли c нeбa вoдy, и нaпoили вac eю, нo нe вы ee xpaнитe.

23. Beдь Mы - Mы oживляeм и yмepщвляeм, и Mы - нacлeдники.

24. И вeдь Mы знaeм yшeдшиx впepeд из вac, и Mы знaeм oтcтaвшиx.

25. И Гocпoдь твoй coбepeт иx, вeдь Oн - Мyдpый, Знaющий!

26. И Mы coтвopиили yжe чeлoвeкa из звyчaщeй, из глины, oблeчeннoй в фopмy.

27. И гeниeв Mы coтвopили paньшe из oгня знoйнoгo.

28. И вoт cкaзaл Гocпoдь твoй aнгeлaм: "Я coтвopю чeлoвeкa из звyчaщeй, из глины, oблeчeннoй в фopмy.

29. A кoгдa я его выpoвняю и вдyнy oт Moeгo дyxa, тo пaдитe, eмy пoклoняяcь".

30. И пoклoнилиcь aнгeлы вce пoлнocтью,

31. кpoмe Иблиca. Oн oткaзaлcя быть c пoклoнившимиcя.

32. Cкaзaл Oн: "O Иблиc! Чтo c тoбoй, чтo нe вмecтe c пoклoняющимиcя?"

33. Cкaзaл oн: "Я нe cтaнy клaнятьcя чeлoвeкy, кoтopoгo Tы coздaл из звyчaщeй, из глины, oблeчeннoй в фopмy".

34. Cкaзaл Oн: "Уxoди жe oтcюдa! Beдь ты - пoбивaeмый кaмнями.

35. И, пoиcтинe, нaд тoбoй - пpoклятиe дo дня cyдa!"

36. Cкaзaл oн: "Гocпoди мoй! Oтcpoчь жe мнe дo дня, кoгдa oни бyдyт вocкpeшeны".

37. Cкaзaл Oн: "Пoиcтинe, ты - из тex, кoмy бyдeт oтcpoчeнo

38. дo дня нaзнaчeннoгo вpeмeни".

39. Cкaзaл oн: "Гocпoди мoй! Зa тo, чтo Tы cбил мeня, я yкpaшy им тo, чтo нa зeмлe, и coбью иx вcex,

40. кpoмe paбoв Tвoиx из ниx, чиcтыx".

41. Cкaзaл oн: "Этo - пyть для

Meня пpямoй.

42. Пoиcтинe, paбы Moи - нeт для тeбя нaд ними влacти, кpoмe тex из зaблyдщиxcя, ктo пocлeдoвaл зa тoбoй,

43. и пoиcтинe, гeeннa - мecтo, им нaзнaчeннoe вceм!

44. У нee - ceмь вpaт, и y кaждыx вpaт из ниx - oтдeльнaя чacть.

45. Пoиcтинe, бoгoбoязнeнныe - cpeди caдoв и иcтoчникoв:

46. "Bxoдитe cюдa c миpoм в бeзoпacнocти!"

47. И изъяли Mы злoбy, чтo в иx гpyди; бpaтьями oни нa ceдaлищax oбpaщeны дpyг к дpyгy.

48. He кocнeтcя иx тaм зaбoтa, и нe бyдyт oни oттyдa вывeдeны.

49. Boзвecти paбaм Moим, чтo Я - Я Пpoщaющий, Милocepдный,

50. и чтo нaкaзaниe Moe - нaкaзaниe мyчитeльнoe!

51. И вoзвecти им o гocтяx Ибpaxимa.

52. Boт вoшли oни к нeмy и cкaзaли: "Mиp!" - И cкaзaл oн: "Пoиcтинe, мы вac cтpaшимcя!"

53. Oни cкaзaли: "He бoйcя, вeдь мы paдyeм тeбя мyдpым мaльчикoм".

54. Cкaзaл oн: "Heyжeли вы paдyeтe мeня, кoгдa мeня кocнyлacь yжe cтapocть? Чeм жe вы paдyeтe?"

55. Oни cкaзaли: "Mы paдyeм тeбя пo иcтинe, нe бyдь жe oтчaявшимcя!"

56. Oн cкaзaл: "A ктo oтчaивaeтcя в милocти Гocпoдa cвoeгo, кpoмe зaблyдшиx?"

57. Cкaзaл Oн: "B чeм жe вaш дeлo, o пocлaнныe?"

58. Cкaзaли oни: "Mы пocлaны к нapoдy гpeшнoмy,

59. кpoмe ceмьи Лyтa: мы cпaceм иx вcex,

60. кpoмe жeны eгo. Mы peшили, чтo oнa - из ocтaвшиxcя пoзaди".

61. И кoгдa пpишли к poдy Лyтa пocлaнники,

62. cкaзaл oн: "Пoиcтинe, вы люди нeвeдoмыe".

63. Cкaзaли oни: "Дa, мы пpишли c тeм, o чeм oни coмнeвaлиcь.

64. И пpишли мы к тeбe c иcтинoй,

и, пoиcтинe, мы - пpaвдивы!

65. Bыйди жe c ceмьeй cвoeй в чacти нoчи и иди зa ними, и пycть нe oбopaчивaeтcя из вac никтo, и идитe, кyдa вaм пoвeлeнo".

66. И peшили Mы eмy этo дeлo, чтo тыл иx бyдeт oтceчeн нa yтpo.

67. И пpишли люди гopoдa, paдyяcь.

68. Cкaзaл oн: "Этo - мoи гocти, нe бeccлaвьтe жe мeня.

69. И пoбoйтecь Бoгa и нe пoзopьтe мeня".

70. Cкaзaли oни: "Paзвe мы нe yдepживaли тeбя oт вceгo cвeтa?"

71. Oн cкaзaл: "Boт мoи дoчepи, ecли yж вы coвepшaeтe".

72. Kлянycь твoeй жизнью! Beдь oни в cвoeм oпьянeнии cкитaютcя cлeпo.

73. И cxвaтил иx вoпль пpи вocxoдe coлнцa.

74. И oбpaтили Mы вepx этoгo в низ и пpoлили нa ниx дoждь кaмнeй из глины.

75. Пoиcтинe, в этoм - знaмeния для пpиcмaтpивaющиxcя к знaкaм!

76. И, пoиcтинe, этo - нa ocтaющeйcя дopoгe!

77. Beдь, в этo - знaмeниe для вepyющиx!

78. И, пoиcтинe, oбитaтeли aл-Aйки были oбидчикaми!

79. И oтмcтили Mы им, и oбa oни - нa явнoм пyти.

80. И вoт oбитaтeли aл-Xиджpa oбъявили лжeцaми пocлaнныx.

81. И пpивeли Mы им Haши знaмeния, a oни oт этoгo oтвpaщaлиcь.

82. И выceкaли oни в гopax дoмa в бeзoпacнocти.

83. И cxвaтил иx вoпль нa зape.

84. И нe избaвилo иx тo, чтo oни пpиoбpeтaли.

85. Beдь coздaли Mы нeбo, и зeмлю, и тo, чтo мeждy ними, тoлькo пo иcтинe, и вeдь чac нeпpeмeннo пpидeт. Oтвepниcь жe кpacивым oбopoтoм.

86. Пoиcтинe, Гocпoдь твoй - Oн Мyдpый Твopeц!

87. И Mы дaли тeбe ceмь пoвтopяeмыx и

вeликий Kopaн.

88. He прocтиpaй жe cвoиx глaз к тoмy, чтo Mы дaли в пoльзoвaниe иx пapaм, и нe пeчaльcя зa ниx и пpeклoни кpылo твoe пepeд вepyющим.

89. И cкaжи: "Пoиcтинe, я вeдь - тoлькo явный yвeщaтeль".

90. Kaк ниcпocлaли Mы нa дeлитeлeй,

91. кoтopыe oбpaтили Kopaн в чacти.

92. И вoт, Гocпoдoм твoим клянycь, Mы cпpocим нeпpeмeннo их вcex

93. o тoм, чтo oни твopили!

94. Pacceки жe, кaк тeбe пpикaзaнo, и oтвepниcь oт мнoгoбoжникoв!

95. Beдь Mы, пoиcтинe, избaвили тeбя oт нacмeшникoв,

96. кoтopыe ycтpaивaют c Бoгoм дpyгoгo бoгa, и пoтoм нe yзнaют.

97. И знaeм Mы yжe, чтo гpyдь твoя cтecняeтcя oт тoгo, чтo oни гoвopят.

98. Пpocлaвь жe xвaлy Гocпoдa твoeгo и бyдь c пoклoняющимиcя

99. и cлyжи Гocпoдy твoeмy, пoкa нe пpидeт к тeбe нecoмнeннocть!

Andolsun ki senden ِnce, evvelki ümmetlere de peygamberler gِndermi tik.

11- Hiçbir peygamber gِndermedik ki alay etmesinler onunla.

12- Biz bِylece, Kur'ân', yüreklerine kadar sokarz da.

13- Gene ona inanmazlar ve gerçekten, eskilerin yolu-yoradam da bِylece olup bitmi onlar da bu yüzden azâba uًrayp gitmi tir.

14- Onlara gِkten bir kap açsak da melekler, o kapdan inip çksalar.

15- Bunu gِrürler de gene ancak derler, gِzlerimiz baًland bizim, hattâ büyülenmi bir topluluًuz biz.

16- Andolsun ki gِkte burçlar halkettik ve gًِü, seyredenlere bezedik.

17- Ve onu, bütün ta lanm قeytanlardan koruduk.

18- Ancak hrszlama bir ey duymaya kalk an olursa onun da ardndan apaçk gِrünen bir ate yalmdr gِnderdik.

19- Yeryüzünü, enine boyuna dِ edik ve orada metîn daًlar yarattk ve oradan, taktîrimize gِre, her eyi bitirdik.

20- Orada sizin için de, sizin rzklandrmadًnz mahlûkat için de geçim sebepleri halkettik.

21- Hiçbir ey yoktur ki hazîneleri, katmzda olmasn ve biz onu ancak malûm bir miktarda indiririz.

22- Yüklü rüzgârlar gِnderdik de gِkten yaًmur yaًdrdk, suya kandrdk sizi ve onu koruyup saklayan siz deًilsiniz.

23- Ve üphe yok ki ancak biz diriltiriz, biz ِldürürüz ve biziz her eye vâris olan.

24- Ve andolsun ki ِnce geçip gidenlerinizi de biliriz, sonraya kalanlarnz da.

25- Ve üphe yok ki Rabbin, hepsini de ha reder; üphe yok ki o, hüküm ve hikmet sâhibidir ve her eyi bilir.

26- Andolsun ki biz آdem'i, kuru, kokmu ekil ve sûret verilmi balçktan yarattk.

27- قeytan'ysa daha ِnce, yakp ِldürücü bir harâreti olan ate ten yarattk.

28- An o zaman ki Rabbin, meleklere demi ti: Gerçekten de ben, kuru,

kokmu ekil ve sûret verilmi balçktan bir insan yaratacaًm.

29- Onun yaratl n tamamlayp kemâle getirerek ruhumdan ruh üfürünce derhal ona kar secdeye kapann.

30- Meleklerin hepsi birden secde ettiler.

31- Ancak فblis secde etmedi, secde edenlere katlmaktan çekindi.

32- Ey فblis dedi, sana ne oldu da secde edenlere katlmaktan çekindin?

33- Kuru, kokmu ekil ve sûret verilmi balçktan yarattًn insana dedi, ben secde etmem.

34- اk buradan dedi, üphe yok ki ta lanm kovulmu sun sen.

35- Ve gerçekten de din gününedek lânet sana.

36- Rabbim dedi, onlarn tekrar dirilecekleri günedek mühlet ver, ya at beni.

37- قüphe yok ki dedi, sen, mühlet verilmi lerdensin.

38- Malûm vaktin gelip çatacaً günedek.

39- Rabbim dedi, beni rahmetinden mahrûm ettiًin gibi bende kِtülükleri, yeryüzünde onlara bezeyecek, onlar isyân ettirerek hepsini de rahmetinden mahrûm edeceًim.

40- Ancak ihlâsa sâhip edilmi kullarn müstesna.

41- Tanr, i te bu yol dedi, dosdoًru bana varan yol.

42- قüphe yok ki kullarma hiçbir sûretle gücün yetmez, ancak sana uyan azgnlara yeter senin gücün.

43- Ve üphe yok ki onlarn hepsine de vaadedilen yer, cehennemdir.

44- Orasnn yedi kaps var, her kapya da onlardan bir ksm ayrlm tr.

45- قüphe yok ki çekinenler, cennetlerde ve rmak ba larndadr.

46- Esenlikle emîn olarak girin cennetlere.

47- Gِnüllerindeki kîni, hasedi, tâ kِkünden sِküp attk onlarn, karde lerdir, birbirlerine kar tahtlar üstünde otururlar.

48- Orada ne bir yorgunluk duyarlar, ne de oradan çkarlrlar.

49- Haber ver kullarma, üphe yok ki ben suçlar ِrterim, rahîmim.

50- Ve üphe yok ki azâbm da pek elemli bir azaptr.

51- Onlar, فbrahîm'e gelen misâfirlerden de

haberdâr et.

52- Hani, huzûruna girmi ler de esenlik sana demi lerdi; o da, biz gerçekten de sizden korkuyoruz demi ti.

53- Korkma demi lerdi, biz sana, bilgi sâhibi bir erkek evlât müjdeliyoruz.

54- فhtiyarlk çaًmda m demi ti, bana müjde veriyorsunuz? Neye istinâden müjde vermektesiniz bana?

55- Sana ِyle bir müjde veriyoruz ki gerçektir bu, sakn ümîdini kesenlerden olma demi lerdi.

56- O da Rabbinin rahmetinden demi ti, ancak doًru yoldan sapanlardan ba ka kim ümit keser?

57- Ey elçiler demi ti, ba ka ne memûriyetiniz var?

58- Biz demi lerdi, üphe yok ki mücrim bir topluluًa gِnderildik.

59- Ancak Lût ve soyu müstesna; onlarn hepsini de mutlaka kurtaracaًz.

60- Yalnz karsn kurtarmayacaًz, onun, helâk olanlarla berâber ehirde kalmasn takdîr ettik.

61- Elçiler Lût âilesine geldikleri zaman.

62- O, siz dedi tannmam kimselersiniz.

63- Onlar, biz dediler, onlarn üphe ettikleri eyi getirdik.

64- O gerçek haberle geldik sana ve biz doًru sِzlüyüz.

65- Gece yarsndan sonra âileni yola çkar, sen de artlarna dü hiçbiriniz arkanza bakmayn, emrolunacak yere geçin-gidin.

66- Ve bu i i ona vahyettik de hiç üphe yok ki dedik, sabah çaً bunlarn kِkleri kesilir.

67- قehir halk, birbirlerini müjdeleyerek misâfirlerin yanna geldi.

68- Lût, bunlar benim konuklarm dedi, onlara kar utandrmayn beni.

69- Allah'tan çekinin de mahzûn etmeyin beni.

70- Seni konuk kabûl etmekten menetmedik miydi dediler.

71- Lût, evlenecekseniz i te kzlarm, onlar aln dedi.

72- ضmrün hakk için onlar, gafletten âdeta sarho tular, gaflet içinde a kn bir haldeydiler.

73- Güne doًduktan sonra onlar bir baًr helâk ediverdi.

74- _lkelerinin altn üstüne getirdik, üstlerine balçktan meydana gelmi ta lar yaًdrdk.

75- قüphe yok

ki bunda dü ünenlere ibretler var.

76- Ve üphe yok ki o ehir, hâlâ herkesin yol uًraً olan bir yerde.

77- قüphe yok ki bunda, inananlar için bir delil var.

78- Ashâb Eyke de gerçekten zâlimdi.

79- ضcaldk onlardan; iki ehir de apaçk gِrünmede, yol uًraًnda hâlâ.

80- Ashab- Hicr de peygamberini inkâr etti.

81- Delillerimizi gِstermi tik onlara, fakat onlardan yüz çevirmi lerdi.

82- Ve evlerini daًlarda oyarlar, emin bir halde ya arlard.

83- Sabah çaًna erdikleri gibi bir baًr yüzünden helâk olup gittiler.

84- Kazandklar mal ve servet, azâb defedemedi onlardan.

85- Ve biz, gِkleri ve yeryüzünü abes olarak halketmedik ve kyâmet, mutlaka gelecektir, aldr bile etme, bir ho ça vaz geç onlardan imdilik.

86- قüphe yok ki Rabbin, her eyi yaratandr ve her eyi bilir.

87- Andolsun ki biz sana, tekrarlanan yedi âyeti ve pek büyük olan Kur'ân' verdik.

88- Onlara verdiًimiz mala, evlâda gِz dikme, onlar için tasalanp gam yeme, inananlara kar kanadn indir, onlar koru, onlara kar mütevâz ol.

89- Ve de ki: Hiç üphe yok ki ben, gerçekten de bir korkutucuyum.

90- Nitekim bِlük-bِlük olanlara da indirmi tik.

91- ضyle ki ilerdi onlar ki Kurân' parça-parça ettiler; bir ksmna inandlar da bir ksmna inanmadlar.

92- Andolsun Rabbine ki onlarn hepsine soracaًz.

93- Yaptklar eyleri.

94- Artk sen emredildiًin eyi açkla ve irk ko anlardan yüz çevir.

95- O alayclara kar biz yeteriz sana.

96- Onlar, Allah'tan ba ka tanrlar da kabul etmi lerdir; yaknda bilip anlayacaklar.

97- Ve andolsun biliriz ki üphe yok, sِyledikleri sِzlerden yüreًin sklr.

98- Artk Rabbine hamdederek tenzîh et ve secde edenlerden ol.

99- Ve

ِlüm gelip çatncaya dek Rabbine ibâdet et.

- deyərlər.

16. Biz səmada bürclər yaratdıq, onlara baxanlar üçün (ulduzlarla) bəzədik.

17. Onları hər bir məl'un (Allahın dərgahından qovulmuş, rəhmətindən kənar edilmiş, daşqalaq olunmuş) Şeytandan qoruduq.

18. Lakin (şeytanlardan) kim (mələklərin söhbətinə) xəlvəti qulaq assa, onu odlu bir axan ulduz (məş'əl) tə'qib edər (və üstünə düşüb yandırar).

19. Biz yer üzünü döşədik (orada hər şeyi yerbəyer etdik), orada möhkəm dayanan dağlar yerləşdirdik, hər şeydən (bütün meyvələrdən) müəyyən ölçüdə (lazım olan qədər) yetişdirdik.

20. Sizdən və sizin ruzi vermədiklərinizdən (qul, kəniz, ev heyvanları və sairədən) ötrü yaşayış üçün lazım olan hər şey yaratdıq. (Ruzini siz yox, Biz veririk. Onun, sadəcə olaraq ixtiyarı sizdədir).

21. (Yerdə və göydə) elə bir şey yoxdur ki, onun xəzinələri Bizdə olmasın. Lakin Biz ondan ancaq müəyyən (lazım olduğu) qədər endiririk. (Onun nə qədər lazım olması isə yalnız Bizə mə'lumdur).

22. Biz (buludla) yüklənmiş (bitkilərə, ağaclara həyat verən, onları tozlandıran) külək göndərdik, göydən yağmur endirib sizə su verdik (içirtdik). Yoxsa onu yığıb saxlayan (bir yerə toplayan) siz deyilsiniz! (Allah yağış suyunu saxlayıb istədiyi vaxt, istədiyi yerə yağdırar).

23. Həqiqətən, dirildən də, öldürən də Bizik, (hər şeyə) varis olan da Biz (Sizi məhv etdikdən sonra yer üzünə sahib olub onu istədiyimizə verən də, hər şey fənaya uğradıqdan sonra əbədi qalan da Bizik!)

24. Sizdən əvvəl kimlər gəlib-gedibsə, onları da bilirik, sizdən sonra kimlər gələcəksə, onları da! (Və ya sizdən əvvəl də, sonra da iman gətirənləri bilirik!)

25. Həqiqətən, Rəbbin (qiyamət günü haqq-hesab çəkmək üçün) onları bir yerə yığacaq. O, hikmət sahibidir, (hər şeyi) biləndir!

26. Biz insanı quru (toxunduqda saxsı kimi səs

çıxaran) və qoxumuş (və ya torpaqdan tədriclə dəyişib başqa şəklə düşmüş) qara palçıqdan yaratdıq!

27. (Cinlərin babası) can tayfası (və ya İblisi) daha öncə (insandan əvvəl) tüstüsüz oddan xəlq etmişdik.

28. (Ya Rəsulum!) Xatırla ki, bir zaman Rəbbin mələklərə belə demişdi: "Mən quru və qoxumuş (dəyişib başqa şəklə düşmüş) qara palçıqdan insan yaradacağam!

29. Mən ona surət verib ruhumdan üfürdüyüm zaman siz ona (ibadət yox, tə'zim məqsədilə) səcdə edin!"

30. Bundan sonra mələklərin hamısı ona (tə'zim məqsədilə) səcdə etdilər.

31. Təkcə İblisdən başqa! O, səcdə edənlərlə birlikdə olmaqdan imtina etdi.

32. (Allah buyudu: ) "Ey İblis! Sənə nə olub ki, səcdə edənlərlə birlikdə səcdə etmirsən?"

33. (Şeytan) dedi: "Sənin quru və qoxumuş qara palçıqdan yaratdığın insana səcdə etmək mənə yaraşmaz!" (Adəmə səcdə etmək mənim üçün düz olmaz, çünki mən oddan yaranmışam. Od isə torpağı yandırdığına görə ondan üstündür!)

34. (Allah) buyurdu: "Oradan (Cənnətdən və ya səmalardan) çıx. Sən məl'unsan! (Dərgahımdan qovulmuş və rəhmətimdən kənar edilmişsən!)

35. Sən qiyamət gününə qədər lə'nətlənmişsən!"

36. (İblis) dedi: "Ey Rəbbim! İnsanların (qəbirlərindən qalxıb) diriləcəkləri günə (qiyamətə) qədər mənə möhlət ver!"

37. (Allah) buyurdu: "Sən möhlət verilənlərdənsən"

38. Ancaq mə'lum vaxtın gününə (İsrafil surunu birinci dəfə çalana və bütün məxluqat məhv olana) qədər!

39. (İblis) dedi: "Ey Rəbbim! Məni azdırmağına (rəhmətindən kənar etməyinə) əvəz olaraq and içirəm ki, mən də (bunun müqabilində) onlara (pis əməllərini, günahlarını) yer üzündə yaxşı göstərib onların hamısını yoldan çıxaracağam!

40. Yalnız Sənin sadiq bəndələrindən başqa!"

41. (Allah) buyurdu: "Mənə görə, bu, düz yoldur! (Və ya: Bu, sonu Mənə gəlib çatacaq doğru yoldur!)

42. Sənə uyan

azğınlar istisna olmaqla, bəndələrim üzərində (onları yoldan çıxarıb günaha vadar etməyə) sənin heç bir hökmün olmaz!

43. Şübhəsiz ki, Cəhənnəm onların hamısına və'd olunmuş (onları gözləyən) yerdir!

44. (Cəhənnəmin) yeddi qapısı (təbəqəsi) var. Hər qapıdan müəyyən bir dəstə girər.

45. Allahdan qorxub pis əməllərdən çəkinənlər isə cənnətlərdə və bulaqlar başında olacaqlar.

46. Ora sağ-salamat (sağlıqla) və (hər şeydən) əmin olaraq daxil olun!"

47. Biz onların ürəklərindəki kin-küdurəti çıxarıb atdıq. Onlar qardaş olub taxt üstündə qarşı-qarşıya əyləşərlər.

48. Onlara orada (Cənnətdə) heç bir yorğunluq (zəhmət) üz verməz. Onlar oradan çıxan da deyillər. (Cənnətdə əbədi qalacaqlar).

49. (Ya Rəsulum!) Qullarıma xəbər ver ki, (tövbə edəcəkləri təqdirdə) Mən, həqiqətən, bağışlayanam, rəhm edənəm!

50. Eyni zamanda da əzabım da çox şiddətli əzabdır!

51. Həm də onlara İbrahimin qonaqlarından (yanına qonaq gələn mələklərdən) xəbər ver!

52. O zaman ki, onlar onun hüzuruna daxil olub: "Salam!" - dedilər. (İbrahim də qonaqların yeməyə əl uzatmadıqlarını görüb: ) "Biz, həqiqətən, sizdən qorxuruq!" - dedi.

53. Onlar: "Qorxma, biz səni çox bilikli bir oğulla (oğlun olacağı ilə) müjdələyirik!" - deyə cavab verdilər.

54. (İbrahim: ) "Qocalıq məni basdığı vaxtdamı mənə müjdə verirsiniz? Məni nə ilə muştuluqlayırsınız?" - deyə soruşdu.

55. (Mələklər: ) "Biz sənə doğru xəbərlə müjdə veririk. (Allah dərgahından) ümidini üzənlərdən olma!" - dedilər

56. (İbrahim) dedi: "(Haqq yoldan) azanlardan başqa, Rəbbinin mərhəmətindən kim ümidini üzə bilər?!"

57. "Ey elçilər! (Ey Allahın mələkləri! Bir deyin görək) işiniz nədir?" - dedi.

58. (Mələklər) belə cavab verdilər: "Biz günahkar bir tayfaya (əzab vermək, onları məhv etmək üçün) göndərilmişik.

59. Yalnız Lutun ailəsindən başqa! Biz, sözsüz

ki, onların hamısı xilas edəcəyik!

60. Ancaq (Lutun) zövcəsi istisna olmaqla! (Allahın əmri ilə) qət etdik ki, o, (küfr etdiyinə görə) əzaba uğrayanlardan (əzab içində qalanlardan) olacaqdır!"

61. Elçilər (mələklər) Lutun yanına gələndə

62. (Lut) dedi: "Siz yad adamlarsınız (mən sizi tanımıram)!"

63. (Mələklər) belə cavab verdilər: "Xeyr, biz sənə onların (ümmətindən olan kafirlərin) şübhə etdikləri şeyi (əzabı) gətirmişik!

64. Biz sənə (Allahdan) doğru xəbər gətirmişik. Biz, həqiqətən, doğru danışanlarıq!

65. Gecənin bir vaxtı (sonuna yaxın) ailəni yola çıxart, sən özün də onların arxasınca get. Sizdən heç kəs dönüb geri baxmasın (çünki kafirlərə veriləcək dəhşətli əzabı gördükdə halınız pis olar). Sizə əmr olunan yerə gedin!"

66. Və ona (Luta da) vəhy etdik ki, səhər çağı onların (kafirlərin) kökü kəsilmiş olacaq.

67. (Lutun gözəl qonaqları gəldiyini bilən) şəhər əhli (sevinərək) bir-birini muştuluqlayıb (onun yanına) gəldi.

68. (Lut) dedi: "Bunlar mənim qonaqlarımdır. (Onlara hörmət etmək mənim borcumdur). Məni (biabırçı hərəkətlərinizlə onların yanında) rüsvay etməyin!

69. Allahdan qorxun və məni xar etməyin!

70. Onlar: "Məgər biz sənə (şəhərimizə gələn) adamları (himayə etməyə etməyi, onları qonaq saxlamağı) qadağan etmədikmi?" - deyə soruşdular.

71. (Lut) dedi: "Bunlar mənim qızlarımdır. Əgər (istədiyinizi) edəcəksinizsə (buyurun, onlarla evlənin)!"

72. (Ya Rəsulum!) Canına and olsun ki, onlar məstlikləri (küfrləri) içində sərgərdan (şaşqın) vəziyyətdə durub qaldılar. (Lutun nəsihətini qəbul etmədilər).

73. Şəfəq doğanda o dəhşətli (tükürpədici) səs onları bürüdü.

74. Onların altını-üstünü çevirdik və başlarına odda bişmiş gildən bərk daşlar yağdırdıq.

75. Bunda (bu əzabda) düşünüb-daşınanlar üçün, sözsüz ki, neçə-neçə ibrətlər vardır!

76. Həqiqətən, o (Lut tayfasının yaşadığı Sədum şəhərinin xarabaları Qüreyş kafirlərinin Məkkədən Şama

getdikləri) yolun üstündə hələ də durmaqdadır!

77. Bunda mö'minlər üçün, sözsüz ki, bir ibrət vardır!

78. Şübhəsiz ki, Əykə əhli də (sıx meşəlikdə yaşayan Şüeyb tayfası da) zalım idi. (Onlar Allaha asi olmaqla özlərinə zülm etdilər).

79. (Göydən od göndərib) onlardan da intiqam aldıq. Hər iki şəhər (Sədum və Əykənin qalıqları) açıq-aşkar göz qabağındadır, (Məkkə müşrikləri onlara baxıb niyə ibrət almırlar).

80. Həqiqətən , (Saleh tayfası olan) Hicr əhalisi də peyğəmbərləri yalançı adlandırmışdılar.

81. Biz onlara (Hicr əhalisinə) mö'cüzələrimizi göndərdik, lakin onlardan üz çevirdilər (bu mö'cüzələrə baxıb ibrət almadılar, Allahın qüdrəti, əzəməti haqqında düşünmədilər).

82. Onlar (Allahın əzabından) salamat qurtarmaq üçün dağları yonub (özlərinə) evlər qurudular.

83. Səhər çağı dəhşətli (tükürpədici) səs onları bürüdü.

84. Gördükləri tədbirlər (möhkəm evlər, qalalar tikmək; var-dövlət yığmaq) onlara heç bir fayda vermədi (Allahın əzabını onlardan dəf edə bilmədi).

85. Biz göyləri, yeri və onlar arasında olan hər şeyi yalnız haqq-ədalətlə (hər şeyi yerli-yerində, bir-birinə uyğun şəkildə) yaratdıq. O saat (qiyamət saatı) mütləq gələcəkdir. Sən (müşriklərdən) yaxşıca üz döndər (və ya onları alicənablıqla bağışla. Allah onsuz da onların cəzasını verəcəkdir!).

86. Həqiqətən, Rəbbin (hər şeyi) yaradandır, biləndir!

87. (Ya Rəsulum!) Biz sənə (hər namazda oxunub) təkrarlanan yeddi ayəni (Fatihə surəsini) və (böyük) əzamətli Qur'anı verdik.

88. (Kafirlərin) bə'zi zümrələrinə verdiyimizə (fani dünya malına) rəğbət gözü ilə baxma (və ya gözünü dikmə, çünki bunların arxasınca küfr edənləri dəhşətli bir əzab gözləyir), onlardan (onlar iman gətirmədiklərindən) ötrü kədərlənmə (yaxud onlara verdiyimiz sərvətə görə qəmgin olma, axirətdə səni daha böyük ne'mətlər gözləyir), mö'minləri qanadın altına al (iman gətirənlərə qarşı təvazökar olub yumşaq davran

və onları himayə et!)

89. Və de: "Mən, həqiqətən, (sizi Allahın əzabı ilə) açıq-aşkar qorxudanam!"

90. Eynilə (Qur'anı) bölənlərə endirdiyimiz (əzab) kimi!

91. O kəslər ki, Qur'anı (müxtəlif) hissələrə böldülər! (Yəhudilər və xaçpərəstlər, yaxud müşriklər Qur'anın bir qisminə inanıb, digər qismini inkar edirdilər. Onların bə'zisi Qur'anı şe'r, bə'zisi sehr, bə'zisi isə kahinlik əsəri adlandırırdı).

92. (Ya Rəsulum!) Rəbbinə and olsun ki, Biz onların hamısını (bütün məxluqatı) sorğu-suala çəkəcəyik -

93. (Dünyada) etdikləri əməllər barəsində. (Onlardan haqq-hesab tələb edəcək və cəzalarını da verəcəyik!)

94. (Ya Rəsulum!) Sənə əmr olunanı (Qur'anı) açıq-aşkar təbliğ et və müşriklərdən üz döndər!

95. Şübhəsiz ki, istehza edənlərə qarşı Biz sənə kifayət edərik.

96. O kəslər ki, Allaha başqa tanrı şərik qoşdular! Onlar (başlarına gələcək müsibəti, düçar olacaqları əzabı, bütün bəd əməllərinin aqibətini) mütləq biləcəklər!

97. (Ya Rəsulum!) Doğrusu, Biz onların (istehzalı) sözlərindən sənin ürəyinin qısıldığını bilirik!

98. Sən isə Rəbbini tə'rifləyib şükür et (sübhanallah və bihəmdihi de), səcdə edənlərlə (namaz qılanlarla) birlikdə ol!

99. Və sənə yəqin (ölüm) gələnədək Rəbbinə ibadət et!

ومعين تھا

5. كوئي جماعت اپني مدت (وفات) سے نہ آگے نكل سكتي ہے نہ پيچھے رہ سكتي ہے

6. اور كفار كہتے ہيں كہ اے شخص جس پر نصيحت (كي كتاب) نازل ہوئي ہے تُو تو ديوانہ ہے

7. اگر تو سچا ہے تو ہمارے پاس فرشتوں كو كيوں نہيں لے آتا

8. (كہہ دو) ہم فرشتوں كو نازل نہيں كيا كرتے مگر حق كے ساتھ اور اس وقت ان كو مہلت نہيں ملتي

9. بيشك يہ (كتاب) نصيحت ہميں نے اُتاري ہے اور ہم ہي اس كے نگہبان ہيں

10. اور ہم نے تم سے پہلے لوگوں ميں بھي پيغمبر بھيجے تھے

11. اور اُن كے پاس كوئي پيغمبر نہيں آتا تھا مگر وہ اُس كے ساتھ استہزاء كرتے تھے

12. اسي طرح ہم اس (تكذيب وضلال) كو گنہگاروں كے دلوں ميں داخل كر ديتے ہيں

13. سو وہ اس پر ايمان نہيں لاتے اور پہلوں كي روش بھي يہي رہي ہے

14. اوراگر ہم آسمان كا كوئي دروازہ اُن پر كھول ديں اور وہ اس ميں چڑھنے بھي لگيں

15. تو بھي يہي كہيں كہ ہماري آنكھيں مخمور ہوگئي ہيں بلكہ ہم پر جادو كر ديا گيا ہے

16. اور ہم ہي نے آسمان ميں برج بنائے اور ديكھنے والوں كے ليے اُس كو سجا ديا

17. اور ہر شيطان راندہ درگاہ سے اُسے محفوظ كر ديا

18. ہاں اگر كوئي چوري سے سننا چاہے تو چمكتا ہوا انگارہ اس كے پيچھے لپكتا ہے

19. اور زمين كو بھي ہم ہي نے پھيلايا اور اس پر پہاڑ (بنا كر) ركھ ديئے اور

اس ميں ہر ايك سنجيدہ چيز اُگائي

20. اور ہم ہي نے تمہارے ليے اور ان لوگوں كے ليے جن كو تم روزي نہيں ديتے اس ميں معاش كے سامان پيدا كئے

21. اور ہمارے ہاں ہر چيز كے خزانے ہيں اور ہم ان كو بمقدار مناسب اُتارتے رہتے ہيں

22. اور ہم ہي ہوائيں چلاتے ہيں (جو بادلوں كے پاني سے) بھري ہوئي ہوتي ہيں اور ہم ہي آسمان سے مينہ برساتے ہيں اور ہم ہي تم كو اس كا پاني پلاتے ہيں اور تم تو اس كا خرانہ نہيں ركھتے

23. اور ہم ہي حيات بخشتے اور ہم ہي موت ديتے ہيں۔ اور ہم سب كے وارث (مالك) ہيں

24. اور جو لوگ تم ميں پہلے گزر چكے ہيں ہم كو معلوم ہيں اور جو پيچھے آنے والے ہيں وہ بھي ہم كو معلوم ہيں

25. اور تمہارا پروردگار (قيامت كے دن) ان سب كو جمع كرے گا وہ بڑا دانا (اور) خبردار ہے

26. اور ہم نے انسان كو كھنكھناتے سڑے ہوئے گارے سے پيدا كيا ہے

27. اور جنوں كو اس سے بھي پہلے بيدھوئيں كي آگ سے پيدا كيا تھا

28. اور جب تمہارے پروردگار نے فرشتوں سے فرمايا كہ ميں كھنكھناتے سڑے ہوئے گارے سے ايك بشر بنانے والا ہوں

29. جب اس كو (صورت انسانيہ ميں) درست كر لوں اور اس ميں اپني (بيبہا چيز يعني) روح پھونك دوں تو اس كے آگے سجدے ميں گر پڑنا

30. تو فرشتے تو سب كے سب سجدے ميں گر پڑے

31. مگر شيطان كہ اس نے سجدہ كرنے والوں كے

ساتھ ہونے سے انكار كر ديا

32. (خدا نے فرمايا) كہ ابليس! تجھے كيا ہوا كہ تو سجدہ كرنے والوں ميں شامل نہ ہوا

33. (اس نے) كہا كہ ميں ايسا نہيں ہوں كہ انسان كو جس كو تو نے كھنكھناتے سڑے ہوئے گارے سے بنايا ہے سجدہ كروں

34. (خدا نے) فرمايا يہاں سے نكل جا۔ تو مردود ہے

35. اور تجھ پر قيامت كے دن تك لعنت (برسے گي)

36. (اس نے) كہا كہ پروردگار مجھے اس دن تك مہلت دے جب لوگ (مرنے كے بعد) زندہ كئے جائيں گے

37. فرمايا كہ تجھے مہلت دي جاتي ہے

38. وقت مقرر (يعني قيامت) كے دن تك

39. (اس نے) كہا كہ پروردگار جيسا تونے مجھے رستے سے الگ كيا ہے ميں بھي زمين ميں لوگوں كے ليے (گناہوں) كو آراستہ كر دكھاؤں گا اور سب كو بہكاؤں گا

40. ہاں ان ميں جو تيرے مخلص بندے ہيں (ان پر قابو چلنا مشكل ہے)

41. (خدا نے) فرمايا كہ مجھ تك (پہنچنے كا) يہي سيدھا رستہ ہے

42. جو ميرے (مخلص) بندے ہيں ان پر تجھے كچھ قدرت نہيں (كہ ان كو گناہ ميں ڈال سكے) ہاں بد راہوں ميں سے جو تيرے پيچھے چل پڑے

43. اور ان سب كے وعدے كي جگہ جہنم ہے

44. اس كے سات دروازے ہيں۔ ہر ايك دروازے كے ليے ان ميں سے جماعتيں تقسيم كردي گئي ہيں

45. جو متقي ہيں وہ باغوں اور چشموں ميں ہوں گے

46. (ان سے كہا جائے گا كہ) ان ميں سلامتي (اور خاطر جمع سے) داخل ہوجاؤ

47. اور

ان كے دلوں ميں جو كدورت ہوگي ان كو ہم نكال كر (صاف كر) ديں گے (گويا) بھائي بھائي تختوں پر ايك دوسرے كے سامنے بيٹھے ہوئے ہيں

48. نہ ان كو وہاں كوئي تكليف پہنچے گي اور نہ وہاں سے نكالے جائيں گے

49. (اے پيغمبر) ميرے بندوں كو بتادو كہ ميں بڑا بخشنے والا (اور) مہربان ہوں

50. اور يہ كہ ميرا عذاب بھي درد دينے والا عذاب ہے

51. اور ان كو ابراہيم كے مہمانوں كا احوال سنادو

52. جب وہ ابراہيم كے پاس آئے تو سلام كہا۔ (انہوں نے) كہا كہ ہميں تو تم سے ڈر لگتا ہے

53. (مہمانوں نے) كہا كہ ڈريئے نہيں ہم آپ كو ايك دانشمند لڑكے كي خوشخبري ديتے ہيں

54. (وہ) بولے كہ جب مجھے بڑھاپے نے آ پكڑا تو تم خوشخبري دينے لگے۔ اب كاہے كي خوشخبري ديتے ہو

55. (انہوں نے) كہا ہم آپ كو سچي خوشخبري ديتے ہيں آپ مايوس نہ ہوئيے

56. (ابراہيم نے) كہا كہ خدا كي رحمت سے (ميں مايوس كيوں ہونے لگا اس سے) مايوس ہونا گمراہوں كا كام ہے

57. پھر كہنے لگے كہ فرشتو! تمہيں (اور) كيا كام ہے

58. (انہوں نے) كہا كہ ہم ايك گنہگار قوم كي طرف بھيجے گئے ہيں (كہ اس كو عذاب كريں)

59. مگر لوط كے گھر والے كہ ان سب كو ہم بچاليں گے

60. البتہ ان كي عورت (كہ) اس كے ليے ہم نے ٹھہرا ديا ہے كہ وہ پيچھے رہ جائے گي

61. پھر جب فرشتے لوط كے گھر گئے

62. تو لوط نے كہا تم تو

ناآشنا سے لوگ ہو

63. وہ بولے كہ نہيں بلكہ ہم آپ كے پاس وہ چيز لے كر آئے ہيں جس ميں لوگ شك كرتے تھے

64. اور ہم آپ كے پاس يقيني بات لے كر آئے ہيں اور ہم سچ كہتے ہيں

65. تو آپ كچھ رات رہے سے اپنے گھر والوں كو لے نكليں اور خود ان كے پيچھے چليں اور اور آپ ميں سے كوئي شخص مڑ كر نہ ديكھے۔ اور جہاں آپ كو حكم ہو وہاں چلے جايئے

66. اور ہم نے لوط كي طرف وحي بھيجي كہ ان لوگوں كي جڑ صبح ہوتے ہوتے كاٹ دي جائے گي

67. اور اہل شہر (لوط كے پاس) خوش خوش (دوڑے) آئے

68. (لوط نے) كہا كہ يہ ميرے مہمان ہيں (كہيں ان كے بارے ميں) مجھے رسوا نہ كرنا

69. اور خدا سے ڈرو۔ اور ميري بيآبروئي نہ كيجو

70. وہ بولے كيا ہم نے تم كو سارے جہان (كي حمايت وطرفداري) سے منع نہيں كيا

71. (انہوں نے) كہا كہ اگر تمہيں كرنا ہي ہے تو يہ ميري (قوم كي) لڑكياں ہيں (ان سے شادي كرلو)

72. (اے محمد) تمہاري جان كي قسم وہ اپني مستي ميں مدہوش (ہو رہے) تھے

73. سو ان كو سورج نكلتے نكلتے چنگھاڑ نے آپكڑا

74. اور ہم نے اس شہر كو (الٹ كر) نيچے اوپر كرديا۔ اور ان پر كھنگر كي پتھرياں برسائيں

75. بيشك اس (قصے) ميں اہل فراست كے ليے نشاني ہے

76. اور وہ (شہر) اب تك سيدھے رستے پر (موجود) ہے

77. بيشك اس ميں ايمان لانے والوں كے ليے

نشاني ہے

78. اور بَن كے رہنے والے (يعني قوم شعيب كے لوگ) بھي گنہگار تھے

79. تو ہم نے ان سے بھي بدلہ ليا۔ اور يہ دونوں شہر كھلے رستے پر (موجود) ہيں

80. اور (وادي) حجر كے رہنے والوں نے بھي پيغمبروں كي تكذيب كي

81. ہم نے ان كو اپني نشانياں ديں اور وہ ان سے منہ پھرتے رہے

82. اور وہ پہاڑوں كو تراش تراش كر گھر بناتے تھے (كہ) امن (واطمينان) سے رہيں گے

83. تو چيخ نے ان كو صبح ہوتے ہوتے آپكڑا

84. اور جو كام وہ كرتے تھے وہ ان كے كچھ بھي كام نہ آئے

85. اور ہم نے آسمانوں اور زمين كو اور جو (مخلوقات) ان ميں ہے اس كو تدبير كے ساتھ پيدا كيا ہے۔ اور قيامت تو ضرور آكر رہے گي تو تم (ان لوگوں سے) اچھي طرح سے درگزر كرو

86. كچھ شك نہيں كہ تمہارا پروردگار (سب كچھ) پيدا كرنے والا (اور) جاننے والا ہے

87. اور ہم نے تم كو سات (آيتيں) جو (نماز ميں) دہرا كر پڑھي جاتي ہيں (يعني سورہ الحمد) اور عظمت والا قرآن عطا فرمايا ہے

88. اور ہم نے كفار كي كئي جماعتوں كو جو (فوائد دنياوي سے) متمتع كيا ہے تم ان كي طرف (رغبت سے) آنكھ اٹھا كر نہ ديكھنا اور نہ ان كے حال پر تاسف كرنا اور مومنوں سے خاطر اور تواضع سے پيش آنا

89. اور كہہ دو كہ ميں تو علانيہ ڈر سنانے والا ہوں

90. (اور ہم ان كفار پر اسي طرح عذاب نازل كريں گے) جس طرح

ان لوگوں پر نازل كيا جنہوں نے تقسيم كرديا

91. يعني قرآن كو (كچھ ماننے اور كچھ نہ ماننے سے) ٹكڑے ٹكڑے كر ڈالا

92. تمہارے پروردگار كي قسم ہم ان سے ضرور پرسش كريں گے

93. ان كاموں كي جو وہ كرتے رہے

94. پس جو حكم تم كو (خدا كي طرف سے) ملا ہے وہ (لوگوں كو) سنا دو اور مشركوں كا (ذرا) خيال نہ كرو

95. ہم تمہيں ان لوگوں (كے شر) سے بچانے كے ليے جو تم سے استہزاء كرتے ہيں كافي ہيں

96. جو خدا كے ساتھ معبود قرار ديتے ہيں۔ سو عنقريب ان كو (ان باتوں كا انجام) معلوم ہوجائے گا

97. اور ہم جانتے ہيں كہ ان باتوں سے تمہارا دل تنگ ہوتا ہے

98. تو تم اپنے پروردگار كي تسبيح كہتے اور (اس كي) خوبياں بيان كرتے رہو اور سجدہ كرنے والوں ميں داخل رہو

99. اور اپنے پروردگار كي عبادت كئے جاؤ يہاں تك كہ تمہاري موت (كا وقت) آجائے

$ (49)

$ (50)

$ (51)

$ (52)

$ (53)

$ (54)

$ (55)

$ (56)

$ (57)

$ (58)

$ (59)

$ (60)

$ (61)

$ (62)

$ (63)

$ (64)

$ (65)

$ (66)

$ (67)

$ (68)

$ (69)

$ (70)

$ (71)

$ (72)

$ (73)

$ (74)

$ (75)

$ (76)

$ (77)

$ (78)

$ (79)

$ (80)

$ (81)

$ (82)

$ (83)

$ (84)

$ (85)

$ (86)

$ (87)

$ (88)

$ (89)

$ (90)

$ (91)

$ (92)

$ (93)

$ (94)

$ (95)

$ (96)

$ (97)

$ (98)

$ (99)

pêxemberîya xwe) ji me ra firişteyên (dîdevan) bîne."

8. Em hey firiştan (ji bona berewanî û şapatdanê) dihênirin. (Gava firişte werin hinartinê îdî ewanan nikarin) tu tiştî bikin (firişte nahêlin ku ewan çavê xwe vekin).

9. Bi rastî me (Qur’an) hinartîye, bi rastî em bi xweber jî ji bona (Qur’anê ra) parisvan in.

10. Û bi sond! Di nava wan komên berya te da, me pêxember şandine.

11. Çiqa pêxemberek hatibe bal wan, ewan hey bi wî (pêxemberî) tinaz kirine.

12. Em bi vî awayî (tinazan) dixine dilê wan ê nûsitemkar.

13. Di berya wan da (ewan komalên tinazger) ka me çi bi serê wan da anîbû, borîne (evan şopa wan dibînin jî, disa) bawer nakin.

14. Heke me di ezman da ji bona wan ra derîyek vekirî bûya, ku ewan di wî derî da hevraz derketinan jî (ewan beratan bi çavê xwe bidîtanan).

15. (Wê dîsa ewanê) bi gotinan: "Bi rastî ça¬vê me sermest bûye, bi rastî em komelekî wusa nin li me anç hatîyekirinê."

16. Bi sond! Me di ezman da şûnwarê (wekî koşkan) gerandine, me ewan (şûnwaran) ji bona dîdevanan ra xemilandine.

17. Me ewa (ezmana) ji hemî pelîdên deherok dane parisandinê.

18. Ji pêştirê wî pelîd ku bi dizî gohdarî dike, îdî pêtên agirê xûyayî dibine peyrewê wî pelîdî.

19. Û me zemîn jî raxistîye. Me di nava zemîn da çîyayên dirêj rakutan e. Me hemû tişt di zemîn da bi pîvayî hêşîn kirine.

20. Di zemîn da me ji bona we ra û ji bona wan candarên, ku hûn ji

wan ra rozîyan nadin (rozîyên) jînê çê kirine.

21. Û xezna hemî tiştan hey li bal me ye. Em ewan wekî hewcebûnê hey dihênirin (ji azman û zemîn ji bona jîna we derdixin, wekî ba û bariştan).

22. Û me ba, bi kevînî şandîye (ewr civandine) îdî em di jor da aveke wusa dihênirin, em we bi vê avê didine avdanê. We bi xweber jî nikarîye ewa ava bixista cûrnan.

23. Û bi rastî hey em bi tenê ne jîn û mirin çê dikin. (Ûrta wan hemûyan jî) em bi tenê ne. (Piştî wan, hey em bi tenê dimînin).

24. Bi sond! Ewanê ji we yên ku pêş da çûne, me bi wan zanîye. Û bi sond! Ewanê ji we yên ku para tên em bi wan dizanin.

25. Û Xudayê te ê (ewan bi rastî we ji bona hijmartina kirinê wan) bicivîne. Bi rastî Xuda bijejkeyê zana ye.

26. Bi sond! Me meriv ji heryeke ji hev çûyê genîyê qimitî afirandîye.

27. Hêj di berê da jî me meçêtir ji agirê bayê germok e afirandîye.

28. Di gavekî da Xudayê te ji bona firiştan ra gotibû: "Bi rastî ezê merivan ji heryekê ji hevçûyî bênketî qimitî biafirînin.

29. Îdî gava min pêka wî anî û ji canê xwe can berda gewdê wî, heman hûn ji wî ra kunde beherin.

30. (Ji piştî afirandina wî) hemî firiştan (ji bona wî ra) kunde birin.

31. Ji pêştirê pelîd; ewî ji bona kundebirinê, xwe da para.

32. (Yezdan ji bona wî ra) gotîye: "Çi bûye ji te

ra pelîd! Ku tu jî bi wanê kundebir ra ne bûyî?"

33. (Pelîd di bersiva Yezdan da) gotîye: "Ezê ça ji bona wî kesê, ku te ewa ji heryekê bênketî qimitîye ji hevçûyî çê kirîye, kunde biherin?"

34. (Yezdan ji pelîd ra) gotîye: "Îdî tu ji nava qencîyê min derkebe. Bi rastî tu ji dilovanîya min hatî deherandine."

35. "Û heya roya xelat û celatan deherandin li ser te ye."

36. (Pelîd beresiv daye) gotîye: "Xudayê min! Heya roya ku ewanê dîsa rabin (ji bona kirinê xwe bêne xelat û celatkirinê, canê min nestîne) li min mêze bike (ka ez çi bi wan dikim!)"

37. (Yezdan ji wî ra) dibêje: “Bi rastî ji te ra mecal hate dayînê.”

38. "Heya wî danê roya diyarî."

39. (Pelîd ji bona Yezdan ra) dibêje: "Xudayê min! Ji bo ku te ez (bi sedema wan) aziran dime, ezê ji bona wan ra di zemîn da (sikatîyan) bixemilînim û ezê ewan hemûşkan bi azirinim (ewan ji rêya te derxim)."

40. "Ji pêştirê wan kesên ji wan, ku xurî bendeyên te ne."

41. (Yezdan ji pelîd ra) gotîye: "(Eva gotina te ye ku tu dibêjî. Ez nikarim bendeyên te yên xurî ji rêya rast derxim." Şixwe ewa) rêya min a rast e."

42. "Bi rastî li ser wan bendeyê¬n minê xurî tu hêz ji bona te ra tune ye. Ji pêştirê wanê azirî ku bûne peyrewê te."

43. Bi rastî doj, şûna radawa wan aziryan hemûşkan e.

44. Ji bona dojê ra heft derî hene. Ji bona her yekî ji wan

derîyan, pareke ku ji wan hatîye parkirinê, heye.

45. (Ewanê ku xwe ji pelîd parisandine) hene! Ewan di bihişt û kanya da nin.

46. Hûn bi xêlne û bi ewletî bikebine behîştan.

47. Me dexesîya di singê wan da heyî, rakirîye. Ewan bi biratî li ser textan hemberî hewyane.

48. Di wura da westandin bi wan nagire, û ewan ji bihiştê jî nayêne derxistine.

49. (Muhemmed!) Tu ji bendeyên min ra agahdarî bide; "Bi rastî ez baxişgerî dilovîn im."

50. "Bi rastî şapata min jî şapata dilsoz e!"

51. (Muhemmed!) Tu ji wan ra agahdarî ji mêvanê Îbrahîm bide.

52. Gava (ewan mêvanan) ketine bal (Îbrahîm, jê ra aha)gotine: "Selam" (Îbrahîm ji wan ra) gotîye:"Bi rastî em ji we vecinîqîn."

53. (Ewa mêvanan ji bona Îbrahîm ra) gotine: "Tu ji me veneciniqe, bi rastî (em hatine) te bi kurekî zana didine mizgîndanê."

54. (Îbrahîm ji wan ra) dibêje: "Ji pişkî kaltî bi min da hatîye, hûnê bi çi îdî mizginî bidine min?"

55. (Ewan ji Îbrahîm ra) dibêjin: “Em mizgînî didine te bi rastî tu nebe ji wanê bê hêvî.

56. (Îbrahîm ji wan ra) dibêje: "Ji pêştirê wanê rê derketî tu kes ji dilovanîya Yezdan bê hêvî nabe."

57. (Ji piştî ku Îbrahîm zanî, ewanê hatî firişte ne; ji wan pirsî) got: "Gelî saîyan! Xwastina we çî ye?"

58. (Ewan saîyan) gotine: "Em li bal komalekî nûsîtemkar da hatine şandinê."

59. Ji pêştirê malîyên Lût. Bi rastî emê ewan (malîyên Lût) hemûşkan fereste bikin.

60. Ji pêştirê jina (Lût) me bi rastî (ewa jinika

ji wanê ku di nava teşqalan da dimînin hijmartîye). Bi rastî ewa jinika di teşqele da maye.

61. Îdî gava ewan saîyan hatine bal malîyên Lût.

62. (Lût ji wan ra aha) gotîye: "Bi rastî hûn komalekî (wusa ne nîyas in) meriv ji we vediciniqin."

63. (Ewan saîyan) gotine: "(Hûn ji me netirsin) me ewa (şapata) ku komalê te, di hatina wê da du dil in, ji te ra anîye."

64. "Û me bi rastî ewa şapata anîye û em di gotina xwe da jî rast in."

65. Îdî tu di danekî şevê da ma¬lîyên xwe derxe rê û tu jî li pey wan da here, bira tu kes ji we para da mêze neke, cîyê hûn hatine fermandanê, ji bona çûna wêderê, herin wura."

66. Û me (li bal Lût da) pêkanîna vê fermanê niqandîye, "Bi rastî poçika wanê di sibehê da hatibe birînê (qe tu kes ji wan namîne)."

67. Û rûniştîyên bajar bi hev ra mizgîna (hatina saîyan) didane hev (direvîyan hatibûne bal mêvanan).

68. (Lût ji bajarîyên xwe ra aha) gotîye: "Bi rastî evan mêvanê min in; hûn min bi wan nehetikînin."

69. "(Çi dibe!) Ji Yezdan bitirsin, hûn min riswa nekin."

70. (Bajarîyên Lût jê ra) gotine: "Ma qey me tu ji ka¬rê bîyanan ne dabû paradanê (hêj tu têkilê karê wan jî dibî)?"

71. (Lût ji bona bajarîyan aha) gotîye: "Heke hûnê tiştekî bikin, evan keçên (minê jinê we ne) havanên."

72. (Lût!) Bi jîna te ewan (komalê te yê file) di mestîya xwe da kor mane.

73. Îdî

di gava roj derketînê da, dengê hêja zemîn bi wan girt.

74. Îdî me ewan ser û binê hev kirin û me li ser wan da jana bi nav (xwuryê keviran) barand (ya jî di zemînê wan da me agir da hilkirinê, wusa teqya di hundurê xwe da herya xweye wekî agir avête hewa, ewan wekî çurûskê agir bi ser wan da barîne).

75. Bi rastî (di vî da) ji bona wanê xwe nîyas ra beratên (sodretî) hene.

76. Û bi rastî ewa (bajarê wan komalê Lût) li ser rêyeke berê da heyî da ne.

77. Bi rastî ji bona bawergeran ra di vê (bûyerê da) beratên hişhildayî hene.

78. Û bi rastî hevrîyên (Eyketê) zor cewrkar bûne.

79. Îdî me ji wan jî tol hildane. Ewan herduk (bajarê Lût û bajarê Eyketîyan li ser rê) li ber çavan xûya ne.

80. Bi sond! Hevrîyên hicrê (şikeft û keviran) jî (pêxember) dane derewdêrandinê.

81. Û me ji wan beratên xwe anîne, îdî ewan ji wan beratan rû fetilandine.

82. Ewan di wan çîyan da ji xwe ra xanî bi ewletî dikolan.

83. Îdî di danê sibe da dengê (hêja zemîn) bi wan girtîye.

84. Ewa (xebata wan e, ku ewan di berê da ji bona ewletîya xwe di çîyan da xanî kola bûn) ewan (ji şapatê) nedane parizandinê.

85. Me ezman û zemîn û tişta nîveka wan da heyî, hey bi mafî afirandîye (ne ji bona ku ewan rêzikê min hilşînin. Ewanê di hemberê te da derdikebin hene! Emê ji wan tolê hildin) wê ewa

roya (rabûna hemûtîyê) were, îdî tu bi wan ra bi qencî derbasî bike.

86. Bi rastî Xudayê te pir afirandok û pir zane ye.

87. Û bi sond! Me ji zoyan heft parên zo (Fatihe) û bi Qur’ana mezin va, ji te ra anîne.

88. (Muhemmed!) Tu çavê xwe li bal hinek cotên (ji wan) ku me ewan di cîhanê da (bi zenginî û xweşî dane jînandinê) zoq neke. (Ji bona ku ewan bi te bawer nakin) tu murûz nebe û tu ji bona wanê bawer kirine baskê xwe ber jêr bike (di hemberê wan da mulahîm be).

89. Û (Muhemmed!) tu ji wan ra bêje: "Bi rastî ez hey (ji bona we ra hişyarekî) tirsdanê ber çavî me."

90. (Hûn dizanin, heke hûn bawer nekin, wê şapata Yezdanê bi ser we da were) wekî me ça li ser wan (fileyên) parkar da hinartîye.

91. Ewan (filan in) ku Qur’an parpar kirine (hinekî wê, ku wekî Tewrat û Încîlê ye; litê kirine, ewa para ku wekî Tewrat û Încîlê ne bûye, bi wê bawer ne kirine).

92. Îdî bi Xudayê te emê ji hemû (keda) wan pirs bikin.

93. Ka ewan çi ked kiribûn?

94. Îdî tu ça hatî fermankirinê (bê perwa) ewan wusa pêk bîne û tu rû ji wanê hevrîçêker bifetilîne.

95. Bi rastî di hemberê wanê bi te tinazan dikin, em besî te ne.

96. Ewanê (tinazan bi te dikin hene!) ewanan ji Yezdan ra hinek xudayên (xweyê) mayî dixne hevrî. Îdî ewanê di nêzîk da bizanin.

97. Bi sond! Em dizanin,

ku dilê te bi gotinê wan teng dibe.

98. Îdî tu bi pesindayîna Xudayê xwe, ewî ji kêmasîyan paqij bike û ewanê kunde (ji Xuda ra) dibin hene! Tu bibe ji wan.

99. Û heya mirina te bê, tu perestîya Xudayê xwe bike.

dalam hati orang- orang yang berdosa (orang- orang kafir), (12)

mereka tidak beriman kepadanya (Al Quran) dan sesungguhnya telah berlalu sunnatullah terhadap orang- orang dahulu. (13)

Dan jika seandainya Kami membukakan kepada mereka salah satu dari (pintu- pintu) langit, lalu mereka terus menerus naik ke atasnya, (14)

tentulah mereka berkata: "Sesungguhnya pandangan kamilah yang dikaburkan, bahkan kami adalah orang- orang yang kena sihir". (15)

Dan sesungguhnya Kami telah menciptakan gugusan bintang- bintang (di langit) dan Kami telah menghiasi langit itu bagi orang- orang yang memandang (iya),(16)

dan Kami menjaganya dari tiap- tiap setan yang terkutuk, (17)

kecuali setan yang mencuri- curi (berita) yang dapat didengar (dari malaikat) lalu dia dikejar oleh semburan api yang terang. (18)

Dan Kami telah menghamparkan bumi dan menjadikan padanya gunung-gunung dan Kami tumbuhkan padanya segala sesuatu menurut ukuran. (19)

Dan Kami telah menjadikan untukmu di bumi keperluan-keperluan hidup, dan (Kami menciptakan pula) makhluk- makhluk yang kamu sekali- kali bukan pemberi rezeki kepadanya. (20)

Dan tidak ada sesuatu pun melainkan pada sisi Kami- lah khazanahnya; dan Kami tidak menurunkannya melainkan dengan ukuran yang tertentu. (12) (21)

Dan Kami telah meniupkan angin untuk mengawinkan (tumbuh- tumbuhan) dan Kami turunkan hujan dari langit, lalu Kami beri minum kamu dengan air itu, dan sekali- kali bukanlah kamu yang menyimpannya. (22)

Dan sesungguhnya benar-benar Kami-lah yang menghidupkan dan mematikan dan Kami (pulalah) yang mewarisi. (23)

Dan sesungguhnya Kami telah mengetahui orang- orang yang terdahulu daripada- mu dan sesungguhnya Kami mengetahui pula orang- orang yang perkemudian (dari padamu).(24)

Sesungguhnya Tuhanmu, Dia- lah yang akan menghimpunkan mereka.

Sesungguhnya Dia adalah Maha Bijaksana lagi Maha Mengetahui.(25)

Dan sesungguhnya Kami telah menciptakan manusia (Adam) dari tanah liat kering (yang berasal) dari lumpur hitam yang diberi bentuk.(26)

Dan Kami telah menciptakan jin sebelum (Adam) dari api yang sangat panas.(27)

Dan (ingatlah), ketika Tuhanmu berfirman kepada para malaikat:" Sesungguhnya Aku akan menciptakan seorang manusia dari tanah liat kering (yang berasal) dari lumpur hitam yang diberi bentuk.(28)

Maka apabila Aku telah menyempurnakan kejadiannya, dan telah meniupkan ke dalamnya ruh (ciptaan) Ku, maka tunduklah kamu kepadanya dengan bersujud.(29)

Maka bersujudlah para malaikat itu semuanya bersama- sama,(30)

kecuali iblis. Ia enggan ikut bersama- sama) malaikat (yang sujud itu.) 13) (31)

Allah berfirman:" Hai iblis, apa sebabnya kamu tidak (ikut sujud) bersama- sama mereka yang sujud itu"(32)

Berkata Iblis:" Aku sekali- kali tidak akan sujud kepada manusia yang Engkau telah menciptakannya dari tanah liat kering (yang berasal) dari lumpur hitam yang diberi bentuk".(33)

Allah berfirman:" Keluarlah dari surga, karena sesungguhnya kamu terkutuk,(34)

dan sesungguhnya kutukan itu tetap menimpamu sampai hari kiamat".(35)

Berkata iblis:" Ya Tuhanku, (kalau begitu) maka beri tangguhlah kepadaku sampai hari (manusia) dibangkitkan".(36)

Allah berfirman:" (Kalau begitu) maka sesungguhnya kamu termasuk orang- orang yang diberi tangguh,(37)

sampai hari (suatu) waktu yang telah ditentukan"(38)

Iblis berkata:" Ya Tuhanku, oleh sebab Engkau telah memutuskan bahwa aku sesat pasti aku akan menjadikan mereka memandang baik (perbuatan maksiat) di muka bumi, dan pasti aku akan menyesatkan mereka semuanya,(39)

kecuali hamba- hamba Engkau yang mukhlis di antara mereka".(40)

Allah berfirman:" Ini adalah jalan yang lurus; kewajiban Aku- lah (menjaganya).(41)

Sesungguhnya hamba- hamba- Ku

tidak ada kekuasaan bagimu terhadap mereka, kecuali orang- orang yang mengikut kamu, yaitu orang- orang yang sesat.(42)

Dan sesungguhnya Jahanam itu benar- benar tempat yang telah diancamkan kepada mereka (pengikut- pengikut setan) semuanya.(43)

Jahanam itu mempunyai tujuh pintu. Tiap- tiap pintu (telah ditetapkan) untuk golongan yang tertentu dari mereka.(44)

Sesungguhnya orang- orang yang bertakwa itu berada dalam surga (taman- taman) dan (di dekat) mata air- mata air (yang mengalir).(45)

(Dikatakan kepada mereka):" Masuklah ke dalamnya dengan sejahtera lagi aman".(46)

Dan Kami lenyapkan segala rasa dendam yang berada dalam hati mereka, sedang mereka merasa bersaudara duduk berhadap- hadapan di atas dipan- dipan.(47)

Mereka tidak merasa lelah di dalamnya dan mereka sekali- kali tidak akan dikeluarkan daripadanya.(48)

Kabarkanlah kepada hamba- hamba- Ku, bahwa sesungguhnya Aku- lah Yang Maha Pengampun lagi Maha Penyayang,(49)

dan bahwa sesungguhnya azab- Ku adalah azab yang sangat pedih.(50)

Dan kabarkanlah kepada mereka tentang tamu- tamu Ibrahim.(51)

Ketika mereka masuk ke tempatnya, lalu mereka mengucapkan:" Salaam". Berkata Ibrahim:" Sesungguhnya kami merasa takut kepadamu".(52)

Mereka berkata:" Janganlah kamu merasa takut, sesungguhnya kami memberi kabar gembira kepadamu dengan (kelahiran seorang) anak laki- laki (yang akan menjadi) orang yang alim".(53)

Berkata Ibrahim:" Apakah kamu memberi kabar gembira kepadaku padahal usiaku telah lanjut, maka dengan cara bagaimanakah (terlaksananya) berita gembira yang kamu kabarkan ini"(54)

Mereka menjawab:" Kami menyampaikan kabar gembira kepadamu dengan benar, maka janganlah kamu termasuk orang- orang yang berputus asa".(55)

Ibrahim berkata:" Tidak ada orang yang berputus asa dari rahmat Tuhannya, kecuali orang- orang yang sesat".(56)

Berkata (pula) Ibrahim:" Apakah urusanmu yang penting (selain itu), hai

para utusan"(57)

Mereka menjawab:" Kami sesungguhnya diutus kepada kaum yang berdosa,(58)

kecuali Lut beserta pengikut- pengikutnya. Sesungguhnya Kami akan menyelamatkan mereka semuanya,(59)

kecuali istrinya, Kami telah menentukan, bahwa sesungguhnya ia itu termasuk orang- orang yang tertinggal (bersama- sama dengan orang kafir lainnya)".(60)

Maka tatkala para utusan itu datang kepada kaum Lut, beserta pengikut- pengikutnya.(61)

ia berkata:" Sesungguhnya kamu adalah orang- orang yang tidak dikenal".(62)

Para utusan menjawab:" Sebenarnya kami ini datang kepadamu dengan membawa azab yang selalu mereka dustakan.(63)

Dan kami datang kepadamu membawa kebenaran dan sesungguhnya kami betul- betul orang- orang benar.(64)

Maka pergilah kamu di akhir malam dengan membawa keluargamu, dan ikutilah mereka dari belakang dan janganlah seorang pun di antara kamu menoleh ke belakang dan teruskanlah perjalanan ke tempat yang diperintahkan kepadamu".(65)

Dan telah Kami wahyukan kepadanya (Lut) perkara itu, yaitu bahwa mereka akan ditumpas habis di waktu subuh.(66)

Dan datanglah penduduk kota itu (ke rumah Lut) dengan gembira (karena) kedatangan tamu- tamu itu.(67)

Lut berkata:" Sesungguhnya mereka adalah tamuku; maka janganlah kamu memberi malu (kepadaku),(68)

dan bertakwalah kepada Allah dan janganlah kamu membuat aku terhina".(69)

Mereka berkata:" Dan bukankah kami telah melarangmu dari (melindungi) manusia"(70)

Lut berkata:" Inilah putri- putri (negeri) ku (kawinlah dengan mereka), jika kamu hendak berbuat (secara yang halal)".(71)

(Allah berfirman):" Demi umurmu (Muhammad), sesungguhnya mereka terombang-ambing di dalam kemabukan (kesesatan)".(72)

Maka mereka dibinasakan oleh suara keras yang mengguntur, ketika matahari akan terbit.(73)

Maka Kami jadikan bahagian atas kota itu terbalik ke bawah dan Kami hujani mereka dengan batu dari tanah yang keras.(74)

Sesungguhnya pada yang demikian itu

benar- benar terdapat tanda- tanda (kekuasaan Kami) bagi orang- orang yang memperhatikan tanda- tanda.(75)

Dan sesungguhnya kota itu benar- benar terletak di jalan yang masih tetap (dilalui manusia).(76)

Sesungguhnya pada yang demikian itu benar- benar terdapat tanda- tanda (kekuasaan Allah) bagi orang- orang yang beriman.(77)

Dan sesungguhnya adalah penduduk Aikah itu benar- benar kaum yang lalim,(78)

maka Kami membinasakan mereka. Dan sesungguhnya kedua kota itu benar- benar terletak di jalan umum yang terang.(79)

Dan sesungguhnya penduduk- penduduk kota Al Hijr telah mendustakan rasul- rasul,(80)

dan Kami telah mendatangkan kepada mereka tanda- tanda (kekuasaan) Kami, tetapi mereka selalu berpaling daripadanya,(81)

dan mereka memahat rumah- rumah dari gunung- gunung batu (yang didiami) dengan aman.(82)

Maka mereka dibinasakan oleh suara keras yang mengguntur di waktu pagi,(83)

maka tak dapat menolong mereka, apa yang telah mereka usahakan.(84)

Dan tidaklah Kami ciptakan langit dan bumi dan apa yang ada di antara keduanya, melainkan dengan benar. Dan sesungguhnya saat (kiamat) itu pasti akan datang, maka maafkanlah (mereka) dengan cara yang baik.(85)

Sesungguhnya Tuhanmu, Dia- lah Yang Maha Pencipta lagi Maha Mengetahui.(86)

Dan sesungguhnya Kami telah berikan kepadamu tujuh ayat yang dibaca berulang- ulang dan Al Quran yang agung.(87)

Janganlah sekali- kali kamu menujukan pandanganmu kepada kenikmatan hidup yang telah Kami berikan kepada beberapa golongan di antara mereka (orang- orang kafir itu), dan janganlah kamu bersedih hati terhadap mereka dan berendah dirilah kamu terhadap orang- orang yang beriman.(88)

Dan katakanlah:" Sesungguhnya aku adalah pemberi peringatan yang menjelaskan".(89)

Sebagaimana (Kami telah memberi peringatan), Kami telah menurunkan (azab) kepada orang- orang yang membagi- bagi

(Kitab Allah),(90)

(yaitu) orang- orang yang telah menjadikan Al Quran itu terbagi- bagi.(91)

Maka demi Tuhanmu, Kami pasti akan menanyai mereka semua,(92)

tentang apa yang telah mereka kerjakan dahulu.(93)

Maka sampaikanlah olehmu secara terang-terangan segala apa yang diperintahkan (kepadamu) dan berpalinglah dari orang- orang yang musyrik.(94)

Sesungguhnya Kami memelihara kamu daripada (kejahatan) orang- orang yang memperolok- olokkan (kamu),(95)

yaitu orang- orang yang menganggap adanya tuhan yang lain di samping Allah; maka mereka kelak akan mengetahui (akibat- akibatnya).(96)

Dan Kami sungguh- sungguh mengetahui, bahwa dadamu menjadi sempit disebabkan apa yang mereka ucapkan,(97)

maka bertasbihlah dengan memuji Tuhanmu dan jadilah kamu di antara orang- orang yang bersujud (salat),(98)

dan sembahlah Tuhanmu sampai datang kepadamu yang diyakini (ajal).(99)

melainkan dengan cara yang sungguh layak dan berhikmat, dan pada ketika itu mereka (yang ingkar) tidak akan diberi tempoh lagi. (8)

Sesungguhnya Kamilah yang menurunkan Al-Quran, dan Kamilah yang memelihara dan menjaganya. (9)

Dan demi sesungguhnya! Kami telah utuskan Rasul-rasul sebelummu (wahai Muhammad), dalam kalangan kaum-kaum yang telah lalu. (10)

Dan tiadalah seseorang Rasul pun yang datang kepada mereka, melainkan mereka mempersenda dan mengejek-ejeknya. (11)

(Sebagaimana hati kaum-kaum yang telah lalu dimasuki perasaan mempersendakan Rasul-rasul) demikianlah pula Kami masukkan perasaan yang seperti itu ke dalam hati orang-orang yang berdosa (yang menentangmu). (12)

Mereka tidak percaya kepada Al-Quran yang engkau bawa, padahal telahpun berlaku undang-undang membinasakan orang-orang yang telah lalu (yang mendustakan Rasul-rasulnya). (13)

Dan kalau Kami bukakan kepada mereka mana-mana pintu langit, kemudian mereka dapat naik melalui pintu itu (pada siang hari yang membolehkan mereka menyaksikan segala kenyataan yang ada): (14)

Tentulah mereka akan (mengingkari kenyataan yang benar itu dengan) berkata: "Hanya mata kami telah disilapkan penglihatannya bahkan kami adalah kaum yang telah disihirkan (oleh Muhammad)". (15)

Dan demi sesungguhnya! Kami telah menjadikan di langit: bintang-bintang (yang berbagai bentuk dan keadaan) serta kami hiasi langit itu bagi orang-orang yang melihatnya. (16)

Dan Kami pelihara (urusan) langit itu dari (masuk campur) tiap-tiap Syaitan yang kena rejam. (17)

Kecuali Syaitan yang curi mendengar percakapan (malaikat di langit), maka ia diburu dan diikuti (dengan rejaman) api yang menyala, yang nyata kelihatan. (18)

Dan bumi ini Kami bentangkan, dan Kami letakkan padanya gunung-ganang yang kukuh terdiri, serta Kami tumbuhkan padanya tiap-tiap sesuatu yang tertentu timbangannya. (19)

Dan Kami jadikan

untuk kamu pada bumi ini segala keperluan hidup, juga Kami jadikan makhluk-makhluk yang kamu bukanlah orang yang sebenar menyediakan rezekinya. (20)

Dan tidak ada sesuatupun melainkan pada sisi Kami sahaja perbendaharaannya dan Kami tidak menurunkannya melainkan dengan menurut kadar dan masa yang tertentu. (21)

Dan Kami hantarkan angin sebagai pembawa air dan pemindah benih; maka dengan itu Kami menurunkan air (hujan) dari langit, kemudian Kami berikan kamu meminumnya; dan bukanlah kamu yang (berkuasa menurunkannya atau) menyimpannya. (22)

Dan sesungguhnya Kamilah yang menghidupkan dan yang mematikan, dan Kamilah yang kekal memiliki segala-galanya. (23)

Dan sesungguhnya Kami telah mengetahui orang-orang yang segera (berbakti) di antara kamu, dan sesungguhnya Kami telah mengetahui orang-orang yang lambat. (24)

Dan sesungguhnya Tuhanmu, Dia lah yang menghimpunkan mereka semuanya; sesungguhnya Ia Maha Bijaksana, lagi Maha Mengetahui. (25)

Dan sesungguhnya Kami telah menciptakan manusia (Adam) dari tanah liat yang kering, yang berasal dari tanah kental yang berubah warna dan baunya. (26)

Dan jin pula, Kami jadikan dia sebelum itu, dari angin api yang panasnya menyerap ke liang bulu roma. (27)

Dan (ingatkanlah peristiwa) ketika Tuhanmu berfirman kepada malaikat: "Sesungguhnya Aku hendak menciptakan manusia dari tanah liat yang kering, yang berasal dari tanah kental yang berubah warna dan baunya. (28)

"Kemudian apabila Aku sempurnakan kejadiannya, serta Aku tiupkan padanya roh dari (ciptaan) ku, maka hendaklah kamu sujud kepadanya. (29)

(Setelah selesai kejadian Adam) maka sujudlah sekalian malaikat, semuanya sekali, - (30)

Melainkan Iblis; ia enggan turut bersama mereka yang sujud. (31)

Allah berfirman: Hai Iblis, apa sebabnya engkau tidak turut bersama mereka yang sujud

itu?". (32)

Iblis menjawab: "Aku tidak patut sujud kepada manusia yang Engkau jadikan dia dari tanah liat yang kering, yang berasal dari tanah kental yang berubah warna dan baunya". (33)

Allah berfirman: "Kalau demikian, keluarlah engkau daripadanya, kerana sesungguhnya engkau dari sekarang ke masa depan adalah (satu makhluk yang) diusir. (34)

"Dan sesungguhnya engkau ditimpa laknat terus-menerus hingga ke hari kiamat". (35)

Iblis berkata:" Wahai Tuhanku! Jika demikian, berilah tempoh kepadaku hingga ke hari mereka dibangitkan (hari kiamat)". (36)

Allah berfirman: "Dengan permohonanmu itu, maka sesungguhnya engkau dari golongan yang diberi tempoh. (37)

"Hingga ke hari - masa yang termaklum". (38)

Iblis berkata: " Wahai Tuhanku! Kerana Engkau telah menjadikan daku sesat, (maka) demi sesungguhnya aku akan memperelokkan segala jenis maksiat kepada Adam dan zuriatnya di dunia ini, dan aku akan menyesatkan mereka semuanya, (39)

"Kecuali di antara zuriat-zuriat Adam itu hamba-hambaMu yang dibersihkan dari sebarang syirik". (40)

Allah berfirman: "Inilah satu jalan yang lurus, yang tetap Aku memeliharanya. (41)

"Sesungguhnya hamba-hambaKu, tidaklah ada bagimu sebarang kuasa untuk menyesatkan mereka, kecuali sesiapa yang menurutmu dari orang-orang yang sesat (dengan pilihannya sendiri). (42)

"Dan sesungguhnya neraka Jahannam itu, tempat yang dijanjikan bagi sekalian mereka (yang menurutmu). (43)

"Ia mempunyai tujuh pintu; bagi tiap-tiap sebuah pintu ada bahagian yang tertentu dari mereka (yang sesat dan menyesatkan itu)". (44)

Sesungguhnya orang-orang yang bertaqwa adalah ditempatkan di dalam beberapa taman Syurga, dengan matair-matair terpancar padanya. (45)

(Mereka dipersilakan oleh malaikat dengan berkata): "Masuklah kamu ke dalamnya dengan selamat sejahtera serta beroleh aman". (46)

Dan Kami cabut akan apa yang

ada dihati mereka dari perasaan hasad dengki sehingga menjadilah mereka bersaudara (dalam suasana kasih mesra), serta mereka duduk berhadap-hadapan di atas pelamin masing-masing. (47)

Mereka tidak akan disentuh susah payah dalam Syurga itu, dan mereka pula tidak sekali-kali akan dikeluarkan daripadanya. (48)

Khabarkanlah kepada hamba-hambaKu (wahai Muhammad), bahawa Akulah Yang Maha Pengampun lagi Maha Mengasihani (bagi mereka yang bertaubat dan beramal soleh). (49)

Dan bahawa azabKu, ialah azab yang tidak terperi sakitnya, (bagi mereka yang tetap dalam kederhakaannya). (50)

Dan khabarkanlah kepada mereka perihal tetamu Nabi Ibrahim. (51)

Ketika mereka masuk mendapatkannya lalu memberi salam dengan berkata: "Selamat sejahtera kepadamu!" Ia berkata: "Sesungguhnya kami berasa takut kepada kamu". (52)

Mereka menjawab: "Janganlah engkau takut, sebenarnya kami hendak mengembirakanmu dengan berita bahawa engkau akan beroleh seorang anak lelaki yang bakal menjadi seorang yang berilmu". (53)

Nabi Ibrahim berkata: "Betulkah kamu mengembirakan daku (dengan berita yang demikian), padahal aku telah tua; maka dengan jalan apakah kamu mengembirakan daku?" (54)

Mereka menjawab: "Kami mengembirakanmu dengan jalan yang sungguh benar; oleh itu janganlah engkau menjadi dari orang-orang yang berputus asa". (55)

Nabi Ibrahim berkata: "Dan tiadalah sesiapa yang berputus asa dari rahmat Tuhannya melainkan orang-orang yang sesat". (56)

Nabi Ibrahim bertanya pula: "Apa hal kamu wahai Utusan Tuhan?" (57)

Mereka menjawab: "Kami diutus kepada suatu kaum yang berdosa (untuk membinasakan mereka)". (58)

"Melainkan keluarga Nabi Lut; sesungguhnya kami akan menyelamatkan mereka semuanya, - (59)

"Kecuali isterinya; kami telah tentukan (menurut keputusan Tuhan) sesungguhnya ia dari orang-orang yang tinggal (menerima kebinasaan)". (60)

Maka apabila (malaikat-malaikat) utusan itu datang kepada kaum

Nabi Lut, (61)

Nabi Lut berkata: "Sesungguhnya kamu suatu kaum yang tidak dikenali (serta tidak diketahui baiknya kedatangan kamu)". (62)

Mereka menjawab: "(Kedatangan kami bukan untuk mendukacitakanmu) bahkan kami datang kepadamu untuk membawa azab yang mereka ragu-ragukan kebenarannya. (63)

"Juga membawa kepadamu perkara yang benar (tentang kebinasaan mereka); dan sesungguhnya kami adalah orang-orang yang benar ". (64)

"Oleh itu, bawalah pergi keluargamu pada waktu malam serta ikutlah di belakang mereka; dan janganlah seseorang pun di antara kamu berpaling (ke belakang); serta pergilah terus ke arah yang diperintahkan kamu menujunya". (65)

Dan Kami wahyukan kepadanya tentang kesudahan perkara itu; iaitu mereka akan dibinasakan pada waktu pagi, sehingga mereka punah ranah dan terputus keturunannya. (66)

Dan (semasa kedatangan mereka) datanglah penduduk bandar itu dengan gembira. (67)

Nabi Lut berkata: "Sesungguhnya mereka ini tetamuku, maka janganlah kamu memberi malu kepadaku". (68)

"Dan takutlah kamu kepada Allah serta janganlah kamu menghinakan daku". (69)

Mereka menjawab: "Bukankah kami telah melarangmu jangan menerima sebarang tetamu dari orang ramai (atau memberi perlindungan kepada mereka)?" (70)

Nabi Lut berkata: "Di sini ada anak-anak perempuanku, kalaulah kamu mahu melakukan (secara halal). (71)

Demi umurmu (wahai Muhammad), sesungguhnya mereka membuta tuli dalam kemabukan maksiat mereka. (72)

Akhirnya merekapun dibinasakan oleh letusan suara yang menggempakan bumi, ketika matahari terbit. (73)

Maka Kami jadikan negeri kaum Lut itu tunggang-balik (tertimbus segala yang ada di muka buminya), dan kami hujani atasnya dengan batu dari tanah yang dibakar. (74)

Sesungguhnya balasan azab yang demikian itu, mengandungi tanda-tanda bagi orang-orang yang kenalkan sesuatu serta memerhati dan memikirkannya. (75)

Dan sesungguhnya

negeri kaum Lut yang telah dibinasakan itu, terletak di jalan yang tetap (dilalui orang). (76)

Sesungguhnya keadaan yang demikian, mengandungi satu tanda yang memberi kesedaran kepada orang-orang yang beriman. (77)

Dan sebenarnya penduduk kampung "Aikah" adalah orang-orang yang berlaku zalim. (78)

Maka Kami membalas kezaliman mereka itu dengan azab yang membinasakan; dan sesungguhnya kedua-duanya itu terletak di jalan yang terang (yang masih dilalui orang). (79)

Dan demi sesungguhnya penduduk "Al-Hijr" telah mendustakan Rasul-rasul. (80)

Dan Kami telah berikan kepada mereka tanda-tanda (yang membuktikan kebenaran ugama dan Rasul Kami); dalam pada itu, mereka terus juga berpaling (mengingkarinya). (81)

Dan mereka memahat sebahagian dari gunung-ganang, sebagai tempat tinggal dengan keadaan aman (dari sesuatu bahaya). (82)

Meskipun demikian, mereka dibinasakan juga oleh letusan suara yang menggempakan pada bumi waktu pagi. (83)

Maka apa yang mereka telah usahakan itu, tidak dapat menolong mereka sedikit pun. (84)

Dan (ingatlah) tiadalah Kami mencipta langit dan bumi serta segala yang ada di antara keduanya itu, melainkan dengan cara yang sungguh layak dan berhikmat; dan sesungguhnya hari kiamat itu tetap akan datang; oleh itu biarkanlah (golongan kafir yang mendustakanmu itu wahai Muhammad) serta layanlah mereka dengan cara yang elok. (85)

Sesungguhnya Tuhanmu, Dia lah yang menciptakan sekalian makhluk, lagi Yang Maha Mengetahui (akan hal mereka). (86)

Dan sesungguhnya Kami telah memberi kepadamu (wahai Muhammad) tujuh ayat yang diulang-ulang bacaannya dan seluruh Al-Quran yang amat besar kemuliaan dan faedahnya. (87)

Janganlah engkau menujukan pandanganmu (serta menaruh hati) kepada nikmat kesenangan yang kami berikan kepada beberapa golongan di antara mereka (yang kafir itu) dan janganlah

engkau merasa dukacita terhadap mereka (kerana mereka tidak beriman dan tidak dapat menguatkan Islam sebagaimana yang engkau harapkan); dan sebaliknya hendaklah engkau merendah diri kepada orang-orang yang beriman (sekalipun mereka dari golongan fakir miskin). (88)

Dan katakanlah: "Sesungguhnya aku ini, adalah seorang Rasul pemberi amaran dengan bukti-bukti yang nyata (tentang turunnya azab ke atas orang-orang yang ingkar)". (89)

(Kami berikan kepadamu Al-Faatihah dan Al-Quran) samalah seperti Kami menurunkan (Kitab-kitab) kepada orang-orang yang membahagi-bahagi. - (90)

(Iaitu) mereka yang menjadikan Al-Quran terbahagi kepada beberapa bahagian (lalu mereka percaya kepada sebahagian dan menolak sebahagian yang lain). (91)

Demi Tuhanmu! Kami akan menyoal mereka (yang kafir itu) semuanya (pada hari kiamat kelak), - (92)

Mengenai apa yang mereka telah lakukan. (93)

Oleh itu, sampaikanlah secara berterus-terang apa yang diperintahkan kepadamu (wahai Muhammad), dan janganlah engkau hiraukan bantahan dan tentangan kaum kafir musyrik itu. (94)

Sesungguhnya Kami tetap memelihara dan mengawalmu dari kejahatan orang-orang yang mengejek-ejek dan mempersendakanmu, - (95)

(Iaitu) mereka yang mengadakan tuhan yang lain bersama-sama Allah, maka mereka akan mengetahui kelak (akibatnya). (96)

Dan demi sesungguhnya Kami mengetahui, bahawa engkau bersusah hati dengan sebab apa yang mereka katakan. (97)

Oleh itu, bertasbihlah engkau dengan memuji Tuhanmu, serta jadilah dari orang-orang yang sujud. (98)

Dan sembahlah Tuhanmu, sehingga datang kepadamu (perkara yang tetap) yakin. (99)

karibuni watajua.

4. Na hatukuuangamiza mji wowote ila ulikuwa na hukumu maalumu.

5. Hawawezi watu wowote kuitangulia ajali yao, wala hawawezi kukawiza.

6. Na wakasema: Ewe uliyeteremshiwa mawaidha hakika wewe ni rnwehu.

7. Mbona hutuletei Malaika ikiwa wewe ni miongoni mwa wasemao kweli?

8. Sisi hatuteremshi Malaika ila kwa haki na hapo hawatapewa muda.

9. Hakika sisi tumeiteremsha Qur'an, na hakika sisi ndio wenye kuilinda.

10. Na bila shaka tulikwisha waleta (Mitume) kabla yako katika makundi ya (watu) wa kwanza.

11. Na hakuwafikia Mtume yeyote isipokuwa walimfanyia mzaha.

12. Hivyo ndivyo tunavyoiingiza (tabia ya mzaha) katika nyoyo za waovu.

13. Hawayaamini na hali umekwisha pita mfano wa (watu) wa kwanza.

14. Na lau tungeliwafungulia mlango wa mbingu, na wakawa wanapanda (humo).

15. Lazima wangelisema: Macho yetu yamelewalewa tu, bali sisi ni watu tuliorogwa.

16. Na kwa hakika tumeweka katika mbingu vituo (vya nyota) na tumezipamba kwa ajili ya watazamao.

17. Na tumezilinda na kila shetani afukuzwaye.

18. Lakini asikilizaye kwa wizi, mara humfuata kijinga king'aacho.

19. Na ardhi tumeitandaza na humo tumeweka milima na tumeotesha humo kila kitu kwa kiasi chake.

20. Na tumekufanyieni humo vitu vya maisha, na ya yule nyinyi hamumpi riziki.

21. Na hakuna chochote ila tunayo khazina yake, wala hatukiteremshi isipokuwa kwa kipiino maalumu.

22. Na tunazipeleka pepo zimejaa umande na tunateremsha maji kutoka mawinguni, kisha tunakunywesheni hayo, wala si nyinyi muyawekayo akiba.

23. Na kwa hakika sisi ndio tuhuishao na tufishao, na sisi ndio warithi.

24. Na hakika tunawajua watanguliao katika nyinyi, na hakika tunawajua wachelewao.

25. Na bila shaka

Mola wako yeye ndiye atawakusanya, kwani yeye ni Mwenye hekima, Mjuzi.

26. Na bila shaka tulimuumba mwanadamu kwa udongo mkavu utoao sauti, unaotokana na matope meusi yaliyovunda.

27. Na majinni tuliwaumba kabla kwa moto wa upepo wenye joto.

28, Na (kumbuka) Mola wako alipowaambia Malaika: Hakika mimi nitamuumba mtu kwa udongo mkavu utoao sauti, unaotokana na matope meusi yaliyovunda.

29. Basi nitakapomkamilisha na kumpulizia roho yangu, basi mumuangukie kwa kumtii.

30. Basi Malaika wakatii wote pamoja.

31. Isipokuwa Iblis, akakataa kuwa pamoia na waliotii.

32. (Mwenyeezi Mungu) akasema: Ewe iblis! umekuwaje hukuwa pamoja na waliotii?

33. Akasema: Siwezi kumtii mtu uliyemuumba kwa udongo mkavu utoao sauti unaotokana na matope meusi yaliyovunda.

34 Akasema (Mwenyeezi Mungu): Basi toka humo, maana hakika wewe ni mwenye kufukuzwa.

35. Na kwa hakika itakuwa juu yako laana mpaka siku ya hukumu.

36. Akasema (Iblis): Mola wangu! basi nipe nafasi mpaka siku watakayofufuliwa.

37. Akasema (Mwenyeezi Mungu). Hakika wewe ni katika wale waliopewa nafasi.

38. Mpaka siku ya wakati uliowekwa.

39. Akasema (Iblis) Molawangu! kwa sababu umenihukumu kupotea, lazima nitawapambia (upotovu) katika ardhi na nitawapoteza wote.

40. Isipokuwa waja wako miongoni mwao waliosafishwa.

41. (Mwenyeezi Mungu) akasema: Hii ndiyo njia (yao) ya (kuja) kwangu imenyooka.

42. Hakika waja wangu, wewe hutakuwa na mamlaka juu yao, isipokuwa yule mwenye kukufuata katika wapotovu.

43. Na hakika Jahannam ndipo mahala pao walipoahidiwa wote.

44. Ina milango saba, kwa kila mlango iko sehemu yao iliyogawanywa.

45. Hakika wamchao (Mwenyeezi Mungu) watakuwa katika mabustani na chemchem.

46. Yaingieni kwa salama (na) amani.

47. Na tutaondoa. mfundo

uliomo vifuani mwao, na (watakuwa) ndugu wakikaa juu ya viti (vya kifalrne) kwa kuelekeana.

48. Haitawagusa humo taabu, wala humo hawatatolewa.

49. Waambie waja wangu kwamba: Mimi ni Mwingi wa kusarnehe, Mwenye kurehemu.

50. Na hakika adhabu yangu ni adhabu yenye kuumiza.

51. Na uwaambie khabari za wageni wa Ibrahimu.

52. Walipoingia kwake na wakasema: Salama. Akasema: kwa hakika sisi tunakuogopeni.

53. Wakasema: Usiogope, kwa hakika sisi tunakupa khabari njema ya mtoto mwenye elimu.

54. Akasema: Je mnanipa khabari njema hali uzee umenishika! Basi kwa njia gani mnanipa khabri njema?

55. Wakasema: Tumekupa khabari njema iliyo haki, basi usiwe miongoni mwa wakatao tamaa.

56. Akasema: Na nani anayekata tamaa ya rehema ya Mola wake isipokuwa wale waliopotea?

57. Akasema tena kusudi lenu ni nini enyi mliotumwa?

58. Wakaserna: Hakika sisi tumetumwa kwa watu waovu.

59. Isipokuwa waliomfuata Luti, bila shaka sisi tutawaokoa wote.

60. Ila mkewe, tunapimia kuwa atakuwa miongoni rnwa wakaao nyuma.

61. Basi wajumbe walipofika kwa watu wa Luti.

62. Akasema: Hakika nyinyi ni watu msiojulikana.

63. Wakasema: Bali sisi tumekuletea yale ambayo walikuwa wanayafanyia shaka.

64. Na tumefika kwako kwa haki, na hakika sisi ni wasemao kweli.

65. Basi ondoka na watu wako katika kipande cha usiku, na wewe ufuate nyuma yao, wala yeyote katika nyinyi asigeuke nyuma na mwende mnakoamrishwa.

66. Na tukamkatia hukumu hiyo, ya kwamba (hata) wa mwisho (wao) hao (ikifika) asubuhi atakuwa amekatiliwa mbali.

67. Na wakaja watu wa mji wakifurahi.

68. Akasema: Hakika hawa ni wageni wangu kwa hiyo msinifedheshe.

69. Na muogopeni Mwenyeezi Mungu wala msinidhalilishe.

70. Wakasema: Je, sisi hatukukataza (kukaribisha) watu (wa nje?)

71. Akasema: Hawa ni binti zangu ikiwa nyinyi ni wafanyao.

72. Kwa kiapo cha maisha yako, hakika wao katika ulevi wao wanahangaika.

73. Mara adhabu ikawakamata lilipotoka jua.

74. Basi tukaufanya (mji ule) juu yake kuwa chini yake, na tukawapigishia mvua ya mawe ya udongo.

75. Hakika katika hayo yamo mazingatio kwa watu wenye busara.

76. Na (mji) huo upo kwenye barabara ipitwayo.

77. Bila shaka katika hayo yarno mazingatio kwa Waumini.

78. Na hakika watu wa kichaka (pia) walikuwa madhalimu.

79. Kwa hiyo tukawaadhibu, na (miji) hiyo miwili iko kwenye barabara iliyo wazi.

80. Na bila shaka wakazi wa (mji wa) Hijri (pia) waliwakadhibisha Mitume.

81. Na tuliwapa maonyo yetu, lakini walikuwa wakiyapuuza.

82. Nao walikuwa wakichonga majumba katika majabali kwa amani.

83. Basi ukelele ukawachukua asubuhi.

84. Na hayakuwafaaa waliyokuwa wakiyachuma.

85. Na hatukuziumba mbingu na ardhi na vilivyomo kati yao ila kwa haki, na bila shaka Kiyama kitafika, basi samehe msamaha mzuri.

86. Hakika Mola wako ndiye Muumbaji Mjuzi.

87. Na kwa hakika tumekupa (Aya) saba zisomwazo rnara kwa mara na Qur'an tukufu.

88. Usikodolee macho yako yale tuliyowastareheshea makundi mbali mbali kati yao, wala usiwahuzunikie, na inamisha bawa lako kwa waumini.

89. Na sema: Hakika mimi ni Muonyaji niliyedhahiri.

90. Kama tulivyowateremshia waliojigawanya makundi.

91. Ambao wameifanya Qur'an vipande vipande.

92. Na kwa haki ya Mola wako lazima sisi tutawauliza wote.

93. Juu ya yale waliyokuwa wakiyatenda.

94. Basi yatangaze uliyoamrishwa na ujitenge mbali na washirikina.

95. Hakika sisi tunakutosha kwa (shari

ya) wafanyao dhihaka.

96. Ambao wanaofanya kuwa pamoja na Mwenyeezi Mungu, mungu mwingine basi karibuni watajua.

97. Na kwa hakika Sisi tunajua kuwa kifua chako kinadhikika kwa yale wanayosema.

98. Basi mtukuze Mola wako kwa sifa njema, na uwe miongoni mwa wanaosujudu.

99. Na umwabudu Mola wako mpaka yakufikie mauti.

را خوشحال و مردم را بشارت و انذار مى دهد.

و اين سوره به طورى كه از آياتش بر مى آيد در مكه نازل شده است. ولى صاحب مجمع البيان «1» از حسن نقل كرده كه آيه" وَ لَقَدْ آتَيْناكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِي" را استثناء نموده و گفته كه اين آيه در مدينه نازل شده است. همچنين آيه" كَما أَنْزَلْنا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ". ولى اشكال اين قول به زودى ذكر خواهد شد.

در اين سوره آيه" فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ ..." قرار دارد كه با يك مساله تاريخى در باره شروع دعوت اسلامى قابل انطباق است، و آن مساله اين است كه رسول خدا (ص) در اول بعثت، دعوت خود را علنى نكرد و تا مدت سه و يا چهار و يا پنج سال پنهانى دعوت مى نمود، زيرا اوضاع آن قدر نامساعد بود كه اجازه چنين اقدامى نمى داد، لذا در اين مدت آحادى از مردم را كه احتمال مى داد دعوتش را قبول كنند ملاقات مى كرد، و دعوت خود را پنهانى با آنان در ميان مى گذاشت تا آنكه خداى تعالى با آيه مذكور اجازه اش داد تا دعوتش را علنى كند.

و اين مطلب تاريخى را روايات وارده از طريق شيعه و سنى نيز تاييد مى كند كه رسول خدا (ص) در اول بعثت تا چند سال دعوت خود را براى عموم مردم علنى نكرد تا آنكه خداى تعالى آيه" فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ إِنَّا كَفَيْناكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ" را فرستاد. آن جناب به ميان مردم آمد و دعوت خود را عمومى و علنى كرد. بنا بر اين مى توان گفت كه سوره مورد بحث مكى است

و در ابتداى علنى شدن _______________

(1) مجمع البيان، ج 6، ص 326. ______________________________________________________ صفحه ى 139

دعوت نازل شده است.

و از جمله آيات برجسته اى كه در اين سوره واقع شده و حقايق بسيار مهمى از معارف الهى را در بر دارد آيه" وَ إِنْ مِنْ شَيْ ءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ" و آيه" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ" است.

" الر تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ وَ قُرْآنٍ مُبِينٍ".

اشاره" تلك" به آيات كريمه، و مقصود از" كتاب" قرآن است. و اگر قرآن را نكره و بدون الف و لام آورده براى اشاره به عظمت كتاب الهى است، هم چنان كه كلمه" تلك" كه براى اشاره به دور به كار مى رود بر همين مطلب دلالت مى كند. و معناى آيه اين است كه: بر خلاف آنچه كفار پنداشته و تو را ديوانه خوانده و كلام خداى را استهزاء كرده اند، اين آيات بلند مرتبه و رفيع الدرجه اى كه ما به تو نازل كرديم آيات كتاب الهى است، آيات قرآن عظيم الشان است كه جدا كننده حق از باطل است.

ممكن هم هست منظور از كتاب، لوح محفوظ باشد، چون از برخى از آيات قرآن بر مى آيد كه قرآن در لوح محفوظ است و از همان لوح محفوظ نازل گشته، مانند آيه" إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتابٍ مَكْنُونٍ" «1» و آيه" بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِيدٌ فِي لَوْحٍ مَحْفُوظٍ" «2» بنا بر اين احتمال، جمله" تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ وَ قُرْآنٍ مُبِينٍ" به منزله خلاصه اى از آيه" وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ وَ إِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ" «3» خواهد بود.

[آرزوى داشتن ايمان توسط

كفار (رُبَما يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كانُوا مُسْلِمِينَ) مربوط به بعد از مرگ است

" رُبَما يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كانُوا مُسْلِمِينَ".

اين جمله مقدمه است براى نقل تهمتهايى كه به پيغمبر زده و گفتند:" يا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ". در حقيقت جمله مورد بحث هشدار مى دهد كه كفار با وجود كفرى كه دارند به زودى پشيمان شده آرزو مى كنند كه اى كاش تسليم خدا شده بوديم و به او و به كتابش ايمان آورده بوديم اما وقتى اين آرزو را مى كنند كه ديگر كار از كار گذشته است و ديگر راهى به اسلام و ايمان ندارند.

پس مراد از جمله" رُبَما يَوَدُّ" ودادت و اظهار علاقه از روى آرزو است نه مطلق ودادت و محبت به دليل جمله" لَوْ كانُوا مُسْلِمِينَ" كه در مقام بيان آن مودت است، چون _______________

(1) اين كتاب خواندنى ارجمنديست كه در كتاب نهانى بوده است. سوره واقعه، آيه 77 و 78.

(2) بلكه آن خواندنى با مجدى است كه در لوح محفوظ بوده است. سوره بروج، آيه 21 و 22.

(3) قسم به كتاب آشكار (لوح محفوظ) كه ما آن را قرآن عربى قرار داديم تا شايد شما تعقل كنيد، و آن در ام الكتاب (لوح محفوظ) نزد ما هر آينه بلند مرتبه و فرزانه است. سوره زخرف، آيه 4. ______________________________________________________ صفحه ى 140

كلمه" لو" و همچنين كلمه" كانوا" دلالت دارند بر اينكه ودادت ايشان ودادت آرزو است، و اينكه آرزو مى كنند اى كاش در گذشته- كه از دست داده اند و ديگر باز نمى گردد- اسلام مى داشتند. نه اينكه اى كاش امروز داراى اسلام و ايمان باشند. پس مقصود آرزوى اسلام در

زندگى دنيا است.

و بنا بر اين، آيه شريفه دلالت مى كند بر اينكه كسانى كه در دنيا كفر ورزيدند به زودى- يعنى وقتى كه بساط زندگى دنيا برچيده شود- از كفر خود پشيمان شده آرزو مى كنند اى كاش در دنيا اسلام آورده بوديم.

" ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَ يَتَمَتَّعُوا وَ يُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ".

كلمه" يلههم" از" الهاء" به معناى صرفنظر كردن از كارى و اشتغال به كارى ديگر است. وقتى گفته مى شود" ألهاه كذا من كذا" معنايش اين است كه فلان كار از فلان كار بازش داشته و آن را از يادش ببرد.

و اينكه فرمود:" رهايشان كن! بخورند و كيف كنند، و آرزو بازشان بدارد" دستورى است به رسول خدا (ص) به اينكه دست از ايشان بر دارد و رهايشان كند تا در باطل خود سرگرم باشند. و اين تعبير كنايه از اين است كه سر بسرشان نگذار، و براى اثبات حقانيت دعوتت و اثبات اينكه بزودى آرزو مى كنند كه اى كاش آن را پذيرفته بودند، با ايشان محاجه مكن، بزودى آن روز را خواهند ديد و آرزوى اسلام خواهند كرد، اما وقتى كه ديگر راهى بدان نداشته باشند و ديگر نتوانند ما فات را تدارك كنند.

جمله" فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ" به منزله تعليل دستوريست كه داده است، و معنايش اين است كه از اين جهت احتياجى به استدلال و احتجاج نيست كه خودشان به زودى مى فهمند، چون حق و حقيقت بالأخره يك روزى ظاهر خواهد گرديد.

در اين آيه شريفه علاوه بر مطلب فوق اين كنايه هم هست كه اين بيچارگان از زندگيشان جز خوردن و سرگرمى به لذات مادى و دلخوش داشتن به صرف آرزوها و خيالات واهى بهره

ديگرى ندارند، يعنى در حقيقت مقام خود را تا افق حيوانات و چهارپايان پايين آورده اند، و چون چنين است سزاوار است آنها را به حال خود واگذار كنى و داخل انسان حسابشان نكنى، و احتجاج به حجت هاى صحيح خود را كه همه بر اساس عقل سليم و منطق انسانى است بى مقدار نسازى.

" وَ ما أَهْلَكْنا مِنْ قَرْيَةٍ إِلَّا وَ لَها كِتابٌ مَعْلُومٌ ... وَ ما يَسْتَأْخِرُونَ".

به طورى كه از سياق بر مى آيد اين دو آيه جمله قبلى را كه فرمود:" فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ" ______________________________________________________ صفحه ى 141

تثبيت و تاكيد مى كند، و معنايش اين است كه: رهايشان كن كه ايشان در اين زندگى دنيا اسلام آور نيستند، تنها وقتى خواهان آن مى شوند كه اجلشان رسيده باشد، و آن هم به اختيار كسى نيست بلكه براى هر امتى كتاب معلومى نزد خداست كه در آن اجلهايشان نوشته شده، و نمى توانند آن را- حتى يك ساعت- جلو و يا عقب بيندازند.

اين دو آيه دلالت دارند بر اينكه همانطور كه فرد فرد بشر داراى كتاب و اجل و سرنوشتى هستند، امتهاى مختلف بشرى نيز داراى كتاب هستند. اين دو آيه كتاب امتها را خاطر نشان مى سازد، و در آيه" وَ كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ كِتاباً يَلْقاهُ مَنْشُوراً" «1» كتاب افراد را متذكر است.

" وَ قالُوا يا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ".

اين جمله سخنى است كه كفار از در تمسخر و استهزاء به رسول خدا (ص) و كتاب نازل بر او گفته اند و به همين جهت اسم آن جناب را نياوردند، بلكه به عنوان كسى كه كتاب و ذكر بر او نازل

شده خطابش كردند، و نيز اسم خداى نازل كننده را نبردند تا اين معنا را برسانند كه ما نمى دانيم خدا كجا است و از كجا اين كتاب را براى تو فرستاده و وثوق و اعتمادى به گفته تو كه ادعا مى كنى خدا اين كتاب را نازل كرده نداريم، و لذا به صيغه مجهول تعبير كرده و گفتند:" اى كسى كه ذكر بر او نازل شده". علاوه بر اين، از قرآن كريم هم به ذكر تعبير كردند كه همه اينها از باب استهزاء و از همه بدتر جمله" إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ" است كه تهمت و تكذيب صريح است.

" لَوْ ما تَأْتِينا بِالْمَلائِكَةِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ".

كلمه" لوما" مانند كلمه" هلا" در مورد ترغيب و تحريص به كار مى رود و معنايش اين است كه: چرا ملائكه را براى ما نمى آورى؟ اگر راست مى گويى و اگر پيغمبرى، ملائكه را بياور تا بر صدق دعوتت شهادت دهند و تو را در انذارت كمك كنند. و بنا بر اين، آيه مورد بحث قريب المعنى با آيه" لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ فَيَكُونَ مَعَهُ نَذِيراً" «2» خواهد بود.

_______________

(1) اعمال هر انسانى را طوق گردنش ساختيم، و روز قيامت كتابى براى او بيرون مى آوريم كه آن را در برابر خود گشوده مى بيند. سوره اسرى، آيه 13.

(2) چرا فرو فرستاده نشد با او فرشته اى تا با او بيم كننده مردم باشد. سوره فرقان، آيه 7. ______________________________________________________ صفحه ى 142

و وجه اينكه هميشه مشركين از انبياى خود مى خواستند كه ملائكه را بر ايشان بياورند و نشانشان دهند، اين اعتقاد خرافى بود كه بشر، موجودى است مادى و فرو رفته در آلودگى هاى شهوت و غضب و او

با اين تيرگيش نمى تواند با عالم بالا كه نور محض و طهارت خالص است تماس داشته باشد، و ميان اين و آن هيچ مناسبتى نيست. پس كسى كه ادعاى نوعى اتصال و ارتباط با آن را مى كند بايد بعضى از سكنه و اهل آن عالم را با خود بياورد تا او وى را در دعوتش تصديق و يارى كند.

آرى، بت پرستان علاوه بر اين پندار غلط، ملائكه را آلهه مى دانستند و چون خداى سبحان را قابل پرستش نمى دانستند و معناى دعوت انبياء در چنين جوى اين مى شد كه اين آلهه خيالى شايسته عبادت و اختياردار شفاعت نيستند، و از نظر آنان اين دعوى محتاج به دليل بود، لذا مى گفتند خود ملائكه را بياوريد تا بگويند و اعتراف كنند كه ما معبود نيستيم و انبياء در دعوت خود راست مى گويند.

[وجه و سبب اينكه مشركين از رسول اللَّه (ص) خواستند ملائكه را برايشان بياورد و جواب خداوند در مقابل اين درخواست باطل

" ما نُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ ما كانُوا إِذاً مُنْظَرِينَ".

اين آيه جواب از اقتراح و درخواست ايشان است كه از رسول خدا (ص) خواسته بودند ملائكه را بياورد تا به حقانيت او شهادت دهند. و حاصل جواب اين است كه سنت الهى بر اين جريان يافته كه ملائكه را از چشم بشر بپوشاند و در پشت پرده غيب نهان دارد، و با چنين سنتى اگر بخاطر پيشنهاد و اقتراح ايشان آنان را نازل كند، قهرا آيت و معجزه اى آسمانى خواهد بود. و از آثار و خواص معجزه اين است كه اگر بخاطر پيشنهاد مردمى صورت گرفته باشد و آن مردم پس از ديدن معجزه پيشنهادى

خود، باز ايمان نياوردند دچار هلاكت و انقراض شوند، و چون اين كفار كفرشان از روى عناد است قهرا ايمان نخواهند آورد و در نتيجه هلاك خواهند شد.

و كوتاه، سخن اگر خداوند ملائكه را در چنين زمينه اى كه خود آنان معجزه اى مى خواهند كه حق را روشن و باطل را محو سازد، نازل فرمايد، نازل مى كند. اما كارى كه ملائكه به منظور احقاق حق و ابطال باطل در چنين حال انجام دهند همين است كه ايشان را هلاك كنند و نسلشان را براندازند. اين خلاصه معنايى است كه بعضى «1» براى آيه كرده اند.

_______________

(1) تفسير روح المعانى، ج 14، ص 13. ______________________________________________________ صفحه ى 143

بعضى «1» ديگر گفته اند: مقصود از حق در اين آيه مرگ است، و معناى آيه چنين است كه: ملائكه را نازل نمى كنيم مگر به همراهى حق يعنى مرگ. وقتى نازل مى كنيم كه مدت عمر ايشان سر آمده باشد و در آن موقع ديگر مهلتشان نمى دهيم. و بنا بر اين معنا، كانه آيه شريفه مى خواهد مطلبى را بيان كند كه آيه" يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلائِكَةَ لا بُشْرى يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِينَ" «2» افاده مى كند.

بعضى «3» ديگر گفته اند: منظور از" حق" رسالت است، يعنى ما ملائكه را نازل نمى كنيم مگر براى وحى و رسالت، و كانه آيه شريفه مطلبى را افاده مى كند كه آيه" قَدْ جاءَكُمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ" «4» و همچنين آيه" فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ" «5» افاده مى نمايد.

اين بود وجوهى كه در تفسير آيه شريفه ذكر كرده اند، البته وجوه ديگرى نيز در تفاسير مختلف گفته اند، و ليكن هيچيك از آنها و نيز هيچيك از اين سه وجه خالى از اشكال نيست. و آن اشكال اينست كه با

حصر موجود در جمله" ما نُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ" سازگارى ندارد، زيرا در اين جمله نزول ملائكه را منحصر به حق كرده، نه فقط منحصر به عذاب استيصال و نه فقط به مرگ، و نه فقط به وحى و رسالت، و اگر بخواهيم آيه را طورى توجيه كنيم كه كلمه" حق" با يكى از اين سه معانى مذكور سازگارى داشته باشد آيه، احتياج به قيدهاى زيادى پيدا مى كند در صورتى كه اطلاق آن همه آن قيدها را دفع مى كند.

[معناى آيه:" ما نُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ ..." و بيان اينكه نزول ملائكه و ظهور عالم ايشان، در دنيا كه دار اختيار و امتحان و محل التباس حق به باطل است تحقق نمى پذيرد]

البته ممكن است معناى آيه را با كمك تدبير در آيات ديگر طورى ديگر تقرير كنيم، و آن اينكه ظرف زندگى دنياى مادى، ظرفى است كه حق و باطل در آن مختلط و در هم آميخته است، نه جداى از هم كه حق محض با همه آثار و خواصش جداى از باطل ظهور نموده و جلوه كند، هم چنان كه آيه" كَذلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَ الْباطِلَ" «6» به اين حقيقت اشاره مى كند و اين معنا در مباحث گذشته بطور مفصل گذشت. پس هر مقدار

_______________

(1) مجمع البيان، ج 6، ص 330.

(2) روزى كه ملائكه را مى بينند در آن روز بشارتى براى مجرمين نيست. سوره فرقان، آيه 22.

(3) روح المعانى، ج 14، ص 13، كشاف، ج 2، ص 571.

(4) به تحقيق رسول حق برايتان آمد. سوره نساء، آيه 170.

(5) به تحقيق حق را بعد از آنكه برايشان آمد تكذيب نمودند. سوره انعام، آيه 5.

(6) اينچنين خداوند

حق و باطل را مثل مى زند. سوره رعد، آيه 17. ______________________________________________________ صفحه ى 144

از حق در اين عالم ظهور كند، مقدارى از باطل و شك و شبهه هم همراه دارد، هم چنان كه استقراء و از نظر گذراندن مواردى كه در طول زندگيمان به چشم خود ديده ايم نيز اين معنا را تاييد مى كند. آيه شريفه" وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَكاً لَجَعَلْناهُ رَجُلًا وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِمْ ما يَلْبِسُونَ" «1» نيز شاهد بر آنست.

جهتش هم اين است كه ظرف دنيا ظرف امتحان است، و امتحان از كسى مى كنند كه اختيار داشته باشد، نه اينكه مانند ساير موجودات طبيعى، آثار و حركاتش جبرى و طبيعى باشد، و اختيار هم وقتى تصور دارد كه خلط ميان حق و باطل و خير و شر ممكن باشد و به نحوى كه انسان ها خود را در سر دو راهى ها ببينند، و از آثار خير و شر پى به خود آنها ببرند، آن گاه هر يك از دو راه سعادت و شقاوت را كه مى خواهند اختيار كنند.

و اما عالم ملائكه و ظرف وجود ايشان، عالم حق محض است كه هيچ چيزش با هيچ باطلى آميخته نيست، هم چنان كه قرآن كريم فرموده:" لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ" «2» و نيز فرموده:" بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ" «3».

پس مقتضاى اين آيات و آيات ديگرى كه در اين معنا هست اين است كه ملائكه به خودى خود مخلوقات شريف و موجودات طاهر و نورانى و منزهى هستند كه هيچ نقصى در آنان وجود نداشته و دچار شر و شقاوتى نمى شوند. پس در ظرف وجود آنان امكان فساد و

معصيت و تقصير نيست، و خلاصه اين نظامى كه در عالم مادى ما هست در عالم آنان نيست- و ان شاء اللَّه به زودى در موارد مناسبى بحث مفصل اين مساله خواهد آمد.

اين معنا نيز خواهد آمد كه آدمى ما دام كه در عالم ماده است و در ورطه هاى شهوات و هواها چون اهل كفر و فسوق غوطه مى خورد هيچ راهى به اين ظرف و اين عالم ندارد، تنها وقتى مى تواند بدان راه يابد كه عالم ماديش تباه گردد و به عالم حق قدم نهد

_______________

(1) اگر ما فرستاده خود را ملك قرار دهيم باز ناگزيريم او را به صورت مردى بفرستيم و بر آنان همان لباس كه مردمان مى پوشند، بپوشانيم. سوره انعام، آيه 9.

(2) و نافرمانى نمى كنند آنچه را كه امرشان مى كند و بجا مى آورند آنچه را كه مامور مى شوند. سوره تحريم، آيه 6.

(3) بلكه بندگانى بزرگوارند كه از او به سخن سبقت نمى گيرند و به امر او عمل مى كنند. سوره انبياء، آيه 26 و 27 ______________________________________________________ صفحه ى 145

- و خلاصه پرده ماديتشان كنار رود- آن وقت است كه عالم ملائكه را مى بينند، هم چنان كه قرآن كريم فرموده است:" لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ" «1» و اين عالم همان عالمى است كه نسبت به اين عالم بشرى آخرت ناميده مى شود.

پس از آنچه گذشت روشن گرديد كه ظهور عالم ملائكه براى مردمى كه در بند ماده هستند موقوف بر اين است كه ظرف وجودشان مبدل گردد، يعنى با مردن از دنيا به آخرت منتقل شوند. چيزى كه در اين جا مى خواهيم خاطر نشان سازيم اين است كه در

همين دنيا هم قبل از اين انتقال ممكن است ظهور چنين عالمى براى كسى صورت بندد و ملائكه نيز براى او ظاهر شوند، هم چنان كه بندگان برگزيده خدا و اولياى او كه از پليدى گناهان پاك و همواره ملازم ساحت قرب خدايند در همين دنيا عالم غيب را مى بينند، با اينكه خود در عالم شهادتند- مانند انبياء (ع).

و شايد همين معنايى كه گفتيم مراد آيه" ما نُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ ما كانُوا إِذاً مُنْظَرِينَ" باشد، چون اگر مشركين پيشنهاد نازل شدن ملائكه را دادند، براى اين بوده كه آنان را در صورت اصليشان ببينند تا پس از ديدن، دعوت رسول خدا (ص) را تصديق كنند و اين پيشنهاد جز با مردنشان عملى نمى شود.

هم چنان كه قرآن كريم فرموده:" وَ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْنَا الْمَلائِكَةُ ... يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلائِكَةَ لا بُشْرى يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِينَ وَ يَقُولُونَ حِجْراً مَحْجُوراً وَ قَدِمْنا إِلى ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً" «2».

و هر دوى اين معانى در آيه" وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَ لَوْ أَنْزَلْنا مَلَكاً لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لا يُنْظَرُونَ وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَكاً لَجَعَلْناهُ رَجُلًا وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِمْ ما يَلْبِسُونَ" «3» جمع شده، خداى تعالى _______________

(1) تو از اين عالم در غفلت بودى، ما پرده ات را كنار زديم، اينك ديدگانت تيز شده است.

سوره ق، آيه 22.

(2) و آنان كه اميد ديدار ما را نداشتند گفتند چرا ملائكه بر ما نازل نگرديد ... روزى كه ملائكه را مى بينند براى مجرمين در آن روز بشارتى نيست بلكه به آنها گويند محروم و ممنوع باشيد و ما توجه به اعمال فاسد

بى خلوص و حقيقت آنها كرده و همه را باطل و نابود مى گردانيم. سوره فرقان، آيات 21- 23.

(3) و گفتند چرا فرشته اى بر او نازل نمى شود با اينكه اگر ما فرشته اى نازل كنيم كار ايشان يكسره خواهد شد و ديگر مهلت داده نمى شوند و اگر فرستاده خود را ملك قرار دهيم باز هم ناگزيريم او را به صورت مردى در آوريم و بر آنان همان لباس كه مردمان مى پوشند بپوشانيم. سوره انعام، آيه 8 و 9. ______________________________________________________ صفحه ى 146

مى فرمايد اگر ما فرشتگانى به عنوان معجزه و براى تصديق نبوت او نازل كنيم لازمه اش اين است كه كار ايشان را يكسره سازيم و هلاكشان كنيم و حتى اگر يكى از فرشتگان را پيامبر مردم كنيم باز ناگزيريم او را به صورت يك فرد بشر ممثل و مجسم كنيم، و او را در مواقف اشتباه و خطا قرار دهيم، چون منظور از رسالت اين است كه يكى از وسائل امتحان باشد كه هم وسيله نجات و هم وسيله هلاك بوده باشد و از رسالتى كه عقول مردم را مضطر و مجبور به ايمان و قبول دعوت الهى نمايد غرضى كه گفتيم حاصل نمى شود.

[معناى آيه:" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ" و دلالت آن بر مصونيت قرآن از تحريف و تصرف

" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ".

سياق صدر اين آيه سياق حصر است و ظاهر سياق مذكور اين است كه حصر در آن ناظر به گفتار مشركين است كه قرآن را هذيان ديوانگى و رسول خدا (ص) را ديوانه ناميده بودند. و همچنين ناظر به اقتراح و پيشنهادى است كه كرده، نزول ملائكه

را خواسته بودند تا او را تصديق نموده قرآن را به عنوان كتابى آسمانى و حق بپذيرند.

و بنا بر اين، معناى آيه- و خدا داناتر است- اين مى شود كه: اين ذكر را تو از ناحيه خودت نياورده اى تا مردم عليه تو قيام نموده و بخواهند آن را به زور خود باطل ساخته و تو در نگهداريش به زحمت بيفتى و سرانجام هم نتوانى، و همچنين از ناحيه ملائكه نازل نشده تا در نگهداريش محتاج آنان باشى تا بيايند و آن را تصديق كنند، بلكه ما آن را به صورت تدريجى نازل كرده ايم و خود نگهدار آن هستيم و به عنايت كامل خود آن را با صفت ذكريتش حفظ مى كنيم.

پس قرآن كريم ذكرى است زنده و جاودانى و محفوظ از زوال و فراموشى و مصون از زيادتى كه ذكر بودنش باطل شود و از نقصى كه باز اين اثرش را از دست دهد و مصون است از جابجا شدن آياتش، بطورى كه ديگر ذكر و مبين حقايق معارفش نباشد.

پس آيه شريفه، دلالت بر مصونيت قرآن از تحريف نيز مى كند، چه تحريف به معناى دستبرد در آن به زياد كردن و چه به كم كردن و چه به جابجا نمودن، چون ذكر ______________________________________________________ صفحه ى 147

خداست و همانطور كه خود خداى تعالى الى الأبد هست ذكرش نيز هست.

و نظير آيه مورد بحث در دلالت بر اينكه كتاب عزيز قرآن همواره به حفظ خدايى محفوظ از هر نوع تحريف و تصرف مى باشد و اين مصونيت به جهت اين است كه ذكر خداست، آيه" إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جاءَهُمْ وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِيزٌ لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ

وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ" «1» مى باشد.

پس از آنچه گذشت اين معنا روشن گرديد كه الف و لام" الذكر" الف و لام عهد ذكرى است (يعنى همان ذكرى كه قبلا اسمش برده شد) و مراد از وصف" الحافظون" حفظ در آينده است، چون اسم فاعل ظهور در آينده دارد. و اين را بدين جهت تذكر داديم تا كسى ايراد نكند- هم چنان كه چه بسا ايراد كرده باشند- كه اگر آيه شريفه دلالت كند بر مصونيت قرآن از تحريف بخاطر اينكه ذكر است، بايد دلالت كند بر مصونيت تورات و انجيل، زيرا آنها نيز ذكر خدايند، و حال آنكه كلام خداى تعالى صريح است در اينكه تورات و انجيل محفوظ نمانده اند، بلكه تحريف شده اند. جوابش همان است كه گفتيم الف و لام در" الذكر" الف و لام عهد است، و ذكريت ذكر، علت حفظ خدايى نيست تا هر چه ذكر باشد خداوند حفظش كرده باشد بلكه تنها وعده حفظ اين ذكر را كه قرآن است مى دهد. و به زودى در يك بحث جداگانه اين معنا را مورد بحث مفصل قرار مى دهيم- ان شاء اللَّه تعالى.

بحث روايتى [(رواياتى در مورد خروج موحدان عاصى از جهنم و بقاء كافران در آن در ذيل آيه:" ربما يود ..."]

قمى در تفسيرش به سند خود از پدرش از ابن ابى عمير از عمر بن اذينة از رفاعه از امام صادق (ع) روايت كرده كه فرمود: چون روز قيامت مى شود منادى از ناحيه خداى تعالى ندا مى كند كه هيچ كس جز مسلمان به بهشت نخواهد رفت، آن روز است كه كفار آرزو مى كنند اى كاش در دنيا مسلمان

بودند. آن گاه اين آيه را تلاوت فرمودند:" ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَ يَتَمَتَّعُوا وَ يُلْهِهِمُ الْأَمَلُ" يعنى رهايشان كن تا مشغول عمل خود

_______________

(1) بدرستى كسانى كه بعد از آمدن ذكر بانان كافر شدند- هر چه مى خواهند بكنند كه جزاى خود را خواهند ديد- و بدرستى كه اين كتابى است گرانمايه و بى مانند كه باطل در عصر نزولش و در آينده در آن راه ندارد، نازل شده است از خداى فرزانه ستوده سوره فصلت، آيه 41 و 43. ______________________________________________________ صفحه ى 148

شوند،" فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ" «1».

مؤلف: عياشى از عبد اللَّه بن عطاء مكى از امام باقر و امام صادق (ع) نظير اين روايت را آورده است «2».

و در الدر المنثور است كه طبرانى- در كتاب الأوسط- و ابن مردويه به سند صحيح از جابر بن عبد اللَّه انصارى روايت كرده اند كه گفت: رسول خدا (ص) فرمود: مردمى از امت من به جرم گناهانشان عذاب مى شوند و هر قدر كه خدا بخواهد در آتش خواهند بود، آن گاه مشركين در آنجا ايشان را سرزنش مى كنند و مى گويند چرا ايمان و تصديق شما سودى برايتان نداشت در نتيجه هيچ موحدى نمى ماند مگر آنكه خداوند از آتش بيرونش مى آورد. آن گاه اين آيه را تلاوت فرمودند:" رُبَما يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كانُوا مُسْلِمِينَ" «3».

مؤلف: اين معنى به طريق ديگرى از ابو موسى اشعرى و ابو سعيد خدرى و انس بن مالك نيز از آن جناب روايت شده است «4».

و در همان كتاب است كه ابن ابى حاتم و ابن شاهين- در كتاب السنة- از على بن ابى طالب (ع) روايت كرده اند كه فرمود: رسول خدا (ص) فرمود: موحدين هر امتى كه

مرتكب گناهان كبيره شده باشند در صورتى كه توبه نكرده و از آن پشيمان نباشند داخل جهنم مى شوند و در آنجا نه چشمهايشان كبود مى شود، و نه بدنشان سياه مى گردد، و نه همنشين شيطان مى شوند و نه دچار غل و زنجير مى گردند، نه حميم مى آشامند و نه قطران مى پوشند، و خداوند خلود در جهنم را بر جسدهايشان حرام مى كند، براى همين كه موحدند، و صورتهايشان را بر آتش حرام مى كند، بخاطر اينكه سجده كرده اند.

و از همين ها افرادى هستند كه آتش تا روى پايشان را و افرادى تا پشت پاهايشان را مى گيرد، و افرادى تا رانشان و افرادى تا كمرشان و عده اى تا گردنشان فرا مى گيرد. و اين به خاطر تفاوت گناهانى است كه مرتكب شده اند. از نظر مدت هم بعضى يك ماه در آتش هستند و بعضى يك سال، ولى سرانجام بيرون مى آيند و

_______________

(1) تفسير قمى، ج 1، ص 372 و 373.

(2) تفسير عياشى، ج 2، ص 239. ح 1.

(3) الدر المنثور، ج 4، ص 92.

(4) الدر المنثور، ج 4، ص 93. ______________________________________________________ صفحه ى 149

طولانى ترين توقف ايشان به قدر عمر دنياست از روزى كه خلق شده تا روزى كه فانى مى گردد.

سبب بيرون شدنشان از جهنم اين است كه يهود و نصارى و هر كه در آتش هست از اهل هر دين و هم چنين اهل شرك به اهل توحيد مى گويند: شما به خدا و كتب و رسل او ايمان آورديد و در عين حال با ما در جهنميد، پس ايمان شما بيهوده بود.

آن وقت است كه خدا به ايشان غضبى مى كند كه براى هيچ امرى آن طور غضب نكرده باشد. آن گاه مؤمنين را از

جهنم بيرون آورده بر سر چشمه اى كه ميان بهشت و صراط قرار دارد مى برد، پس در آنجا مى رويند مانند طرثوث كه در خاشاك و كف سيل مى رويد، آن گاه داخل بهشت مى شوند در حالى كه به پيشانيهايشان نوشته است" اينها جهنمى هايى هستند كه از آتش دوزخ آزاد شده اند و تا خدا بخواهد در بهشت خواهند بود".

و چون اين نوشته داغ ننگى بر پيشانيهاى ايشان است از خدا درخواست مى كنند كه آن را محو كند. خدا هم ملكى مى فرستد آن را محو مى كند، سپس ملائكه اى را كه با خود ميخ هاى آتشين دارند دستور مى دهد تا در جهنم را به روى باقيماندگان ببندند و با آن ميخ ها ميخكوبشان كنند اينجاست كه خداى تعالى كه در عرش قرار گرفته فراموششان مى كند و اهل بهشت هم در سرگرميشان به نعيم و لذت بهشتى از آنان غافل مى گردند و خداى تعالى در اين خصوص فرموده:" رُبَما يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كانُوا مُسْلِمِينَ" «1». مؤلف: كلمه" طرثوث" اسم گياهى است و كلمه" حميل السيل"- كه در روايت است- به معناى خاشاك و كف سيل است. و از طرق شيعه نيز قريب به اين مضمون روايت شده است.

و نيز در آن كتاب است كه احمد و ابن مردويه از ابى سعيد روايت كرده اند كه گفت: رسول خدا (ص) چوبى در زمين فرو برد و چوب ديگرى پهلوى آن و چوبى ديگر بعد از آن در زمين نشانيد و فرمود هيچ مى دانيد كه اين چيست؟

اصحاب گفتند: خدا و رسول داناتر است. فرمود: اين انسان است و اين اجل او و اين آرزوى اوست و او همواره در پى رسيدن به آرزوهاست و غافل

از اينكه اجل قبل از

_______________

(1) الدر المنثور، ج 4، ص 93 و 94. ______________________________________________________ صفحه ى 150

آرزوهايش قرار دارد «1».

مؤلف: قريب به اين معنا به چند طريق نيز از انس از رسول خدا (ص) روايت شده است.

و در مجمع البيان از امير المؤمنين (ع) روايت كرده كه فرمود:

ترسناكترين چيزى كه بر شما مى ترسم پيروى هواى نفس، و درازى آرزو است، چون پيروى هوى و هوس شما را از حق جلوگيرى مى كند و درازى آرزو آخرت را از يادتان مى برد «2».

و در تفسير قمى در ذيل آيه" ما نُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ ما كانُوا إِذاً مُنْظَرِينَ" از معصوم نقل كرده كه فرمود: يعنى اگر ملائكه را نازل كنيم ديگر مهلتشان نداده هلاكشان مى كنيم. «3»

گفتارى در چند فصل در مصونيت قرآن از تحريف فصل اول [در بيان اينكه قرآن عصر حاضر همان قرآن نازل بر پيامبر اسلام (ص) است

: يكى از ضروريات تاريخ اين معنا است كه تقريبا در 14 قرن قبل پيغمبرى از نژاد عرب به نام محمد (ص) مبعوث به نبوت شد و دعوى نبوت كرده است و امتى از عرب و غير عرب به وى ايمان آوردند و نيز كتابى آورده كه آن را به نام" قرآن" ناميده و به خداى سبحان نسبتش داده است و اين قرآن متضمن معارف و كلياتى از شريعت است كه در طول حياتش مردم را به آن شريعت دعوت مى كرده است.

و نيز از مسلمات تاريخ است كه آن جناب با همين قرآن تحدى كرده و آن را معجزه نبوت خود خوانده، و نيز هيچ حرفى نيست در اينكه قرآن موجود در اين عصر همان قرآنى است كه

او آورده و براى بيشتر مردم معاصر خودش قرائت كرده است. و مقصود ما از اينكه گفتيم اين همان است تكرار ادعا نيست بلكه منظور اين است كه بطور مسلم اين چنين نيست كه آن كتاب به كلى از ميان رفته باشد

_______________

(1) الدر المنثور، ج 4، ص 94.

(2) مجمع البيان، ج 6، ص 329.

(3) تفسير قمى، ج 1، ص 373. ______________________________________________________ صفحه ى 151

و كتاب ديگرى نظير آن و يا غير آن به دست اشخاص ديگرى تنظيم و به آن جناب نسبت داده شده و در ميان مردم معروف شده باشد كه اين، آن قرآنى است كه به محمد نازل شده است.

همه اينها كه گفتيم امورى است كه احدى در آن ترديد ندارد، مگر كسى كه فهمش آسيب ديده باشد. حتى موافق و مخالف در مساله تحريف و عدم آن نيز در هيچ يك آنها احتمال خلاف نداده است.

تنها چيزى كه بعضى از مخالفين و موافقين احتمال داده اند اين است كه جملات مختصرى و يا آيه اى در آن زياد و يا از آن كم شده و يا جا به جا و يا تغييرى در كلمات و يا اعراب آن رخ داده باشد و اما اصل كتاب الهى، به همان وضع و اسلوبى كه در زمان رسول خدا (ص) بوده باقى مانده است، و به كلى از بين نرفته است.

از سوى ديگر مى بينيم كه قرآن كريم با اوصاف و خواصى كه نوع آياتش واجد آنهاست تحدى كرده يعنى بشر را از آوردن كتابى مشتمل بر آن اوصاف عاجز دانسته است و ما تمامى آيات آن را مى بينيم كه آن اوصاف را دارد بدون اينكه آيه اى از آن،

آن اوصاف را از دست داده باشد.

مثلا اگر به فصاحت و بلاغت تحدى نموده مى بينيم كه تمامى آيات همين قرآنى كه در دست ماست آن نظم بديع و عجيب را دارد و گفتار هيچ يك از فصحاء و بلغاى عرب مانند آن نيست، و هيچ شعر و نثرى كه تاريخ از اساتيد ادبيات عرب ضبط نموده و هيچ خطبه و يا رساله و يا محاوره اى از آنان چنان نظم و اسلوبى را ندارد و اين نظم و اسلوب و اين امتيازات در تمامى آيات قرآنى مشهود است و همه را مى بينيم كه در تكان دادن جسم و جان آدمى مثل همند.

و نيز مى بينيم كه در آيه" أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً" «1» به اختلاف نداشتن قرآن تحدى نموده و اين خصوصيت در قرآن عصر ما نيز هست، هيچ ابهام و يا خللى در آيه اى ديده نمى شود مگر آنكه آيه اى ديگر آن را بر طرف مى سازد، و هيچ تناقض و اختلافى كه در بدو نظر تناقض و اختلاف باشد، پيش نمى آيد، مگر آنكه آياتى آن را دفع مى سازد.

_______________

(1) آيا در قرآن تدبر نمى كنند كه اگر از ناحيه غير خدا بود بطور مسلم در آن اختلاف بسيارى مى يافتند سوره نساء، آيه 82. ______________________________________________________ صفحه ى 152

باز مى بينيم كه با معارف حقيقى و كليات شرايع فطرى و جزئيات فضائل عقلى كه مبتكر آن است تحدى نموده، و عموم دانشمندان عالم را نه تنها اهل لغت و ادبيات را به آوردن مانند آن دعوت كرده و از آن جمله فرموده است:" قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى أَنْ يَأْتُوا

بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً" «1» و نيز فرموده:" إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ وَ ما هُوَ بِالْهَزْلِ" «2».

اين تحدى قرآن است و ما مى بينيم كه همين قرآن عصر ما بيان حق صريحى را كه جاى هيچ ترديد نباشد و دادن نظريه اى را كه آخرين نظريه باشد كه عقل بشر بدان دست يابد، چه در اصول معارف حقيقى و چه در كليات شرايع فطرى و چه در جزئيات فضائل اخلاقى استيفاء مى كند، بدون اينكه در هيچ يك از اين ابواب نقيصه و يا خللى و يا تناقض و لغزشى داشته باشد بلكه تمامى معارف آن را با همه وسعتى كه دارد مى بينيم كانه به يك حيات زنده اند و يك روح در كالبد همه آنها جريان دارد و آن روح واحد مبدأ تمامى معارف قرآنى است و اصلى است كه همه بدان منتهى مى گردند و به آن بازگشت مى كنند، و آن اصل توحيد است كه اگر يك يك معارف آن را تحليل كنيم، سر از آن اصل در مى آوريم و اگر آن اصل را تركيب نماييم به يك يك آن معارف بر مى خوريم.

و نيز اگر برايمان ثابت شده كه قرآن نازل شده بر پيامبر خاتم (ص) متعرض داستان امت هاى گذشته بوده، قرآن عصر خود را مى بينيم كه در اين باره بياناتى دارد كه لايق ترين بيان و مناسب ترين كلام است كه شايسته طهارت دين و نزاهت ساحت انبياء (ع) مى باشد، بطورى كه انبياء را افرادى خالص در بندگى و اطاعت خدا معرفى مى كند و اين معنا وقتى براى ما محسوس مى شود كه داستان قرآنى هر يك از انبياء را با داستان همان

پيغمبر كه در تورات و انجيل آمده مقايسه نماييم آن وقت به بهترين وجهى دستگيرمان مى شود كه قرآن ما چقدر با كتب عهدين تفاوت دارد.

و نيز اگر مى دانيم كه در قرآن كريم اخبار غيبى بسيارى بوده، در قرآن عصر خود نيز مى بينيم كه بسيارى از آيات آن بطور صريح و يا تلويح از حوادث آينده جهان _______________

(1) بگو هر آينه اگر جن و انس جمع شوند تا كتابى به مثل اين قرآنى بياورند نخواهند آورد هر چند كه پشت به پشت هم دهند. سوره اسرى، آيه 88.

(2) بدرستى قرآن پايان دهنده به هر بحثى است، نه شوخى و بيهوده. سوره طارق، آيه 13 و 14 ______________________________________________________ صفحه ى 153

خبر مى دهد.

و نيز مى بينيم كه خود را به اوصاف پاك و زيبا از قبيل نور، و هادى به سوى صراط مستقيم، و به سوى ملتى اقوم- يعنى تواناترين قانون و آيين در اداره امور جهان- ستوده. و قرآن عصر خود را نيز مى يابيم كه فاقد هيچ يك از اين اوصاف نيست، و در امر هدايت و دلالت از هيچ دقتى فروگذار نكرده است.

و از جامع ترين اوصافى كه براى خود قائل شده صفت يادآورى خداست و اينكه در راهنمايى به سوى خدا هميشه زنده است، و همه جا از اسماى حسنى و صفات علياى خدا اسم مى برد، و سنت او را در صنع و ايجاد وصف مى كند، و اوصاف ملائكه و كتب و رسل خدا را ذكر مى نمايد، شرايع و احكام خدا را وصف مى كند، منتهى اليه و سرانجام امر خلقت يعنى معاد و برگشت به سوى خدا و جزئيات سعادت و شقاوت و آتش و بهشت را بيان

مى كند.

و همه اينها ذكر و ياد خداست، و همانست كه قرآن كريم به قول مطلق، خود را بدان ناميده است.

چون از اسامى قرآن هيچ اسمى در دلالت بر آثار و شؤون قرآن به مثل اسم" ذكر" نيست، به همين جهت در آياتى كه راجع به حفظ قرآن از زوال و تحريف صحبت مى كند آن را به نام ذكر ياد نموده، و از آن جمله مى فرمايد:" إِنَّ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي آياتِنا لا يَخْفَوْنَ عَلَيْنا أَ فَمَنْ يُلْقى فِي النَّارِ خَيْرٌ أَمْ مَنْ يَأْتِي آمِناً يَوْمَ الْقِيامَةِ اعْمَلُوا ما شِئْتُمْ إِنَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جاءَهُمْ وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِيزٌ لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ" «1» كه مى فرمايد: قرآن كريم از اين جهت كه ذكر است باطل بر آن غلبه نمى كند، نه روز نزولش و نه در زمان آينده، نه باطل در آن رخنه مى كند و نه نسخ و تغيير و تحريفى كه خاصيت ذكريتش را از بين ببرد.

و نيز در آيات مورد بحث ذكر را به طور مطلق بر قرآن كريم اطلاق نموده، و نيز

_______________

(1) آنان كه از آيات ما اعراض و بسوى باطل مى گرايند امرشان بر ما مخفى نيست، آيا كسى كه به آتش انداخته مى شود بهتر است يا كسى كه روز قيامت ايمن وارد عرصه مى شود حال آنچه مى خواهيد بكنيد كه او به آنچه مى كنيد بينا است. كسانى كه به ذكر (قرآن) بعد از آنكه آمدشان كافر شدند (هر چه مى خواهند بكنند كه جزاى خود را خواهند ديد) كه قرآن كريم كتابى است گرانمايه و بى مانند، كه باطل نه در

عصر نزولش و نه در آينده در آن راه ندارد، نازل شده از خداى فرزانه ستوده است. سوره فصلت، آيه 40- 42. ______________________________________________________ صفحه ى 154

به طور مطلق آن را محفوظ به حفظ خداى تعالى دانسته و فرموده:" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ" «1» كه از آن دو اطلاق اين معنا استفاده مى شود كه گفتيم قرآن كريم از هر زياده و نقصان و تغيير لفظى و يا ترتيبى كه ذكر بودن آن را از بين ببرد محفوظ خواهد بود.

يكى از حرفهاى بى پايه اى كه در تفسير آيه مورد بحث زده اند اين است كه ضمير" له" را به رسول خدا (ص) برگردانده و گفته اند: منظور از اينكه" ما او را حفظ مى كنيم آن جناب است" «2». ولى اين معنا با سياق آيه سازش ندارد، زيرا مشركين كه آن جناب را استهزاء مى كردند بخاطر قرآن بود كه به ادعاى آن جناب بر او نازل شده، هم چنان كه قبلا هم به اين نكته اشاره كرده و فرموده بود:" وَ قالُوا يا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ".

پس از آنچه گذشت اين معنا به دست آمد كه: قرآنى كه خداى تعالى بر پيغمبر گراميش (ص) نازل كرده و آن را به وصف ذكر توصيف نموده به همان نحو كه نازل شده، محفوظ به حفظ الهى خواهد بود و خدا نخواهد گذاشت كه دستخوش زياده و نقص و تغيير شود.

و خلاصه دليل ما هم اين شد كه قرآنى كه خداى تعالى بر پيغمبرش نازل كرده و در آيات زيادى آن را به اوصاف مخصوصى توصيف نموده، اگر بخواهد محفوظ نباشد و در يكى از آن اوصاف

دچار دگرگونى و زياده و نقصان گردد آن وصف ديگر باقى نخواهد ماند و حال آنكه ما مى بينيم قرآن موجود در عصر ما تمامى آن اوصاف را به كاملترين و بهترين طرز ممكن داراست. از همين جا مى فهميم كه دستخوش تحريفى كه يكى از آن اوصاف را از بين برد نگشته است، و قرآنى كه اكنون دست ما است همان است كه به رسول خدا (ص) نازل شده است.

پس اگر فرض شود كه چيزى از آن ساقط شده و يا از نظر اعراب و زير و زبر كلمات و يا ترتيب آيات دچار دگرگونى شده باشد، بايد قبول كرد كه دگرگونى اش به نحوى است كه كمترين اثرى در اوصاف آن از قبيل اعجاز، رفع اختلاف، هدايت، نوريت، ذكريت، هيمنه و قهاريت بر ساير كتب آسمانى و ... ندارد. پس اگر تغييرى در

_______________

(1) ما ذكر (قرآن) را بر تو نازل كرديم و محققا ما او را حفظ خواهيم كرد. سوره حجر، آيه 9.

(2) تفسير روح المعانى، ج 14، ص 16، به نقل از فراء. ______________________________________________________ صفحه ى 155

قرآن كريم پيدا شده باشد از قبيل سقوط يك آيه مكرر و يا اختلاف در يك نقطه و يا يك اعراب و زير و زبر و امثال آن است.

فصل دوم: [رواياتى كه بر عدم وقوع تحريف و تصرف در قرآن دلالت دارند]

علاوه بر آنچه گذشت اخبار بسيارى هم كه از رسول خدا (ص) از طريق شيعه «1» و سنى «2» نقل شده كه فرموده:" در هنگام بروز فتنه ها و براى حل مشكلات به قرآن مراجعه كنيد" دليل بر تحريف نشدن قرآن است.

دليل ديگر آن حديث شريف ثقلين است كه از

طريق شيعه «3» و سنى «4» به حد تواتر نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود:" انى تارك فيكم الثقلين كتاب اللَّه و عترتى اهل بيتى ما ان تمسكتم بهما لن تضلوا بعدى ابدا- به درستى كه من در ميان شما دو چيز گرانقدر باقى مى گذارم: كتاب خدا و عترتم، اهل بيتم، ما دام كه به آن دو تمسك جوييد هرگز گمراه نخواهيد شد"، چون اگر بنا بود قرآن كريم دستخوش تحريف شود معنا نداشت آن جناب مردم را به كتابى دستخورده و تحريف شده ارجاع دهد و با اين شدت تاكيد بفرمايد" تا ابد هر وقت به آن دو تمسك جوييد گمراه نمى شويد".

و همچنين اخبار «5» بسيارى كه از طريق رسول خدا و ائمه اهل بيت (ع) رسيده، دستور داده اند اخبار و احاديثشان را به قرآن عرضه كنند، زيرا اگر كتاب الهى تحريف شده بود معنايى براى اين گونه اخبار نبود. و اينكه بعضى گفته اند" مقصود از اين دستور تنها در اخبار فقهى است كه بايد عرضه به آيات احكام شود و ممكن است قبول كنيم كه آيات احكام تحريف نشده، اما دليل بر اين نيست كه اصل قرآن تحريف نشده باشد" صحيح نيست، زيرا دستور مذكور مطلق است و زيرنويسى ندارد كه تنها اخبار فقهى را به قرآن عرضه كنيد، و اختصاص دادنش به اخبار فقهى تخصيص بدون مخصص است.

علاوه بر اينكه زبان اخبار عرضه به قرآن صريح و يا دست كم نزديك به صريح است در

_______________

(1) عين الحياة علامه مجلسى، ص 478.

(2) اتقان، ج 2، ص 151.

(3) معانى الاخبار، ص 90.

(4) مسند احمد بن حنبل، ج 3، ص 14 و كنز العمال،

ج 1، ص 185- 189.

(5) وسائل، ج 3، كتاب قضا ص 380. ______________________________________________________ صفحه ى 156

اينكه دستور عرضه مزبور به منظور تشخيص راست از دروغ و حق از باطل است، و معلوم است كه اگر در روايات دسيسه و دستبردى شده باشد تنها در اخبار مربوط به فقه و احكام نبوده بلكه اگر دشمن داعى به دسيسه در اخبار داشته داعيش در اخبار مربوط به اصول و معارف اعتقادى و قصص انبياء و امم گذشته، و همچنين اوصاف مبدأ و معاد قوى تر و بيشتر بوده است. و لذا مى بينيم روايات اسرائيلى كه يهود داخل در روايات ما كرده اند و همچنين نظائر آن غالبا در مسائل اعتقادى است نه فقهى.

دليل ديگر عدم تحريف از نظر روايات، رواياتى است كه در آنها خود امامان اهل بيت (ع) آيات كريمه قرآن را در هر باب موافق و عين آنچه در اين قرآن موجود در عصر ماست قرائت كرده اند، حتى در آن روايات، اخبار آحادى كه مى خواهند قرآن را تحريف شده معرفى كنند آيه را آن طور كه در قرآن عصر ماست تلاوت كرده اند و اين بهترين شاهد است بر اينكه مراد در بسيارى از آنها كه دارد آيه فلان جور نازل شده است تفسير بر حسب تنزيل و در مقابل بطن و تاويل است «1».

دليل ديگر، رواياتى است كه از امير المؤمنين و سائر ائمه معصومين (ع) وارد شده كه قرآن موجود در دست مردم همان قرآنى است كه از ناحيه خدا نازل شده، اگر چه غير آن قرآنى است كه على (ع) آن را به خط خود تنظيم نموده است، و در زمان ابو بكر و همچنين در

زمان عثمان كه به تنظيم و كتابت قرآن پرداختند آن حضرت را مشاركت ندادند. و از همين باب است اينكه به شيعيان خود فرموده اند" اقرؤا كما قرء الناس- قرآن را همانطور كه مردم مى خوانند بخوانيد".

و مقتضاى اين روايات اين است كه اگر در آن روايات ديگر آمده كه قرآن على (ع) مخالف قرآن موجود در دست مردم است معنايش اين است كه از نظر ترتيب بعضى سوره ها يا آيات تفاوت دارد، آن هم سوره يا آياتى كه بهم خوردن ترتيبش كمترين اثرى در اختلال معناى آن ندارد، و آن اوصافى را كه گفتيم خداوند قرآن را به _______________

(1) تنزيل عبارتست از بيان اينكه فلان آيه به چه لفظى و چه اسلوبى نازل شده، و تاويل و بطن عبارتست از بيان اينكه مقصود از فلان آيه چيست، و كارى به لفظ آن ندارد. مثلا اگر در باره آيه" وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ" روايت آمده كه" سيعلم الذين ظلموا آل محمد حقهم اى منقلب ينقلبون" معنايش اين است كه مقصود آيه اين معنا است نه اينكه آيه به اين لفظ نازل شده بوده و در آن دست برده اند و يك جمله را انداخته اند. ______________________________________________________ صفحه ى 157

اين اوصاف توصيف نموده از بين نمى برد.

پس مجموع اين اخبار- هر چند كه مضامين آنها با يكديگر مختلف است- دلالت قطعى دارد بر اينكه قرآنى كه امروز در دست مردم است همان قرآنى است كه از ناحيه خداى تعالى بر خاتم انبياء (ص) نازل شده است، بدون اينكه چيزى از اوصاف كريمه اش و آثار و بركاتش از بين رفته باشد.

فصل سوم: [ادله و وجوهى كه براى اثبات عدم وقوع

زياده و وقوع نقص و تغيير در قرآن بدانها استناد شده است

عده اى از محدثين شيعه و حشويه و جماعتى از محدثين اهل سنت را عقيده بر اين است كه قرآن كريم تحريف شده، به اين معنا كه چيزى از آن افتاده و پاره اى الفاظ آن تغيير يافته، و ترتيب آيات آن بهم خورده. و اما تحريف به معناى زياد شدن چيزى در آن فرضيه ايست كه احدى از علماى اسلام بدان قائل نشده است.

محدثين مذكور بر عدم وقوع زيادت در قرآن به وسيله اجماع امت و بر وقوع نقص و تغيير در آن به وجوه زيادى احتجاج كرده اند.

1- در اخبار بسيارى از طريق شيعه و سنى روايت شده كه يا دلالت دارند بر سقوط بعضى از سوره ها، و يا بعضى آيات، و يا بعضى جملات، و يا قسمتى از جملات و يا كلمات و يا حروف آن كه در همان ابتدا در موقع جمع آورى آن در زمان ابى بكر، و همچنين در موقع جمع آورى بار دوم آن، در زمان عثمان اتفاق افتاده. و نيز دلالت دارند بر تغيير و جابجا شدن آيات و جملات.

و اين روايات بسيار است كه محدثين شيعه آنها را در جوامع حديث و ساير كتب معتبر خود آورده اند و بعضى از ايشان عدد آنها را بالغ بر دو هزار حديث دانسته اند. و همچنين محدثين اهل سنت در صحاح خود، مانند صحيح بخارى و صحيح مسلم، و سنن ابى داوود، و نسايى، و احمد، و ساير جوامع حديث و كتب تفسير و غير آن نقل كرده اند. و آلوسى «1» در تفسير خود عدد آنها را بيش از حد شمار دانسته

است.

البته آنچه گفته شد غير موارد اختلافى است كه ميان مصحف عبد اللَّه بن مسعود با مصحف معروف است، كه اين خود بالغ بر شصت و چند مورد است. و نيز غير از موارد اختلاف مصحف ابى بن كعب با مصحف عثمانى است، كه آن نيز بالغ بر سى و چند

_______________

(1) روح المعانى، ج 1، ص 25. ______________________________________________________ صفحه ى 158

مورد است. و همچنين اختلاف ميان خود مصحف هاى عثمانى كه خود او نوشته و به اقطار بلاد اسلامى آن روز فرستاده است كه به قول ابن طاووس- در سعد السعود- بالغ بر پنجاه و چند مورد، و به قول ديگران چهل و پنج مورد است، چون عثمان پنج و يا هفت مصحف نوشته به شام، مكه، بصره، كوفه، يمن و بحرين فرستاده و يكى را در مدينه نگهداشته است.

و نيز آنچه نقل شد غير اختلافى است كه از نظر ترتيب ميان مصحف هاى عثمانى و مصحف هاى دوره اول (زمان ابى بكر) وجود دارد، زيرا سوره انفال در جمع بار اول جزو سوره هاى مثانى و سوره برائت جزو سوره هاى مئين قرار داشت، و حال آنكه در جمع دوم هر دو سوره جزو سوره هاى طوال قرار گرفته، و روايتش به زودى از نظر خواننده مى گذرد.

باز آنچه تا كنون گفته شد غير اختلافى است كه در ترتيب سوره ها وجود دارد، چون بر حسب روايات، ترتيب سوره ها در مصحف عبد اللَّه بن مسعود و مصحف ابى بن كعب غير ترتيبى است كه در مصحف عثمان است.

و همچنين غير اختلافى است كه در ميان قرائت ها وجود دارد، زيرا قرائتهاى غير معروفى است كه از صحابه و تابعين روايت شده كه با قرائت

معروف اختلاف دارد كه اگر همه آنها را حساب كنيم به هزار يا بيش از آن بالغ مى شود.

2- دليل دوم ايشان اعتبار عقلى است، به اين بيان كه عقل بعيد مى داند قرآنى به دست غير معصوم جمع آورى شود و هيچ اشتباه و غلطى در آن وجود نداشته باشد و عينا موافق واقع از كار در آيد.

3- روايتى است از عامه و خاصه «1» كه: على (ع) بعد از رحلت رسول خدا (ص) از مردم كناره گيرى كرد، و بيرون نمى آمد مگر براى نماز تا آنكه قرآن را جمع آورى نمود آن گاه آن را به مردم ارائه داد، و اعلام كرد كه اين همان قرآنى است كه خداوند بر پيغمبرش نازل فرموده و من آن را جمع آورى كردم. مردم او را رد كردند و قرآن او را نپذيرفتند، و به قرآنى كه زيد بن ثابت جمع كرده بود اكتفاء كردند.

و اگر اين دو قرآن عين هم بودند اين حرف معنى نداشت و اصلا معنا نداشت كه آن جناب قرآن را آورده اعلام كند كه اين همان قرآنى است كه خداى تعالى _______________

(1) مسند احمد بن حنبل، ج 5، ص 218 و كمال الدين، ج 2، ص 481. ______________________________________________________ صفحه ى 159

بر پيغمبر اكرم نازل نموده، با اينكه مى دانيم على (ع) بعد از رسول خدا (ص) داناترين مسلمانان به كتاب اللَّه بود، و لذا رسول خدا (ص) در حديث ثقلين مردم را به او ارجاع داده و علاوه در حق آن جناب فرموده:" على با حق است و حق با على است".

4- رواياتى است كه مى گويد: در اين امت نيز آنچه در بنى اسرائيل واقع شده

واقع مى شود و طابق النعل بالنعل رخ مى دهد و يكى از چيزهايى كه در بنى اسرائيل اتفاق افتاد تحريف كتابشان بود كه قرآن و روايات ما بدان تصريح دارد، ناگزير بايد در اين امت هم اتفاق بيفتد و كتاب اين امت يعنى قرآن كريم هم بايد تحريف شود (و گر نه آن روايات درست در نمى آيد).

در صحيح بخارى از ابى سعيد خدرى روايت كرده كه رسول خدا (ص) فرمود: به زودى سنت هاى اقوام گذشته را وجب به وجب، و ذراع به ذراع پيروى خواهيد كرد، حتى اگر آنها به سوراخ سوسمار رفته باشند، شما هم مى رويد.

گفتيم يا رسول اللَّه (ص) پدر و مادران يهود و نصارى خود را پيروى مى كنيم؟

فرمود: پس چه كسى را «1»؟.

اين روايت مستفيض است و در جوامع حديث از عده اى از صحابه مانند ابى سعيد خدرى- كه قبلا روايتش نقل شد- و ابى هريره، عبد اللَّه عمر، ابن عباس، حذيفه، عبد اللَّه بن مسعود، سهل بن سعد، عمر بن عوف، و عمرو بن عاص، شداد بن اوس و مستورد بن شداد، در عباراتى قريب المعنى نقل كرده اند.

و نيز اين روايت بطور مستفيض از طرق شيعه از عده اى امامان اهل بيت (ع) از رسول خدا (ص) روايت شده. هم چنان كه قمى در تفسير خود از آن جناب آورده كه فرموده: راهى كه پيشينيان رفتند شما نيز طابق النعل بالنعل و مو به مو خواهيد رفت و حتى راه آنان را يك وجب و يك ذراع و يك" باع" «2» هم تخطى نمى كنيد، تا آنجا كه اگر آنها به سوراخ سوسمارى رفته باشند شما هم خواهيد رفت. پرسيدند يا رسول اللَّه (ص)

مقصود شما از گذشتگان، يهود و نصارى است؟ فرمود: پس كيست؟ بزودى عروه و دست آويزهاى اسلام را يكى پس از ديگرى _______________

(1) صحيح بخارى، ج 9، ص 126.

(2) فاصله ميان دو دست باز را در وقتى از دو طرف كشيده شده باشد،" باع" مى گويند. ______________________________________________________ صفحه ى 160

پاره خواهيد كرد و اولين چيزى كه آن را از دست مى دهيد امانت و آخرين آنها نماز است «1».

[بيان ضعف استدلال به اجماع براى اثبات عدم وقوع تحريف قرآن به زياد شدن در آن

اما جواب از استدلال ايشان به اجماع امت بر عدم تحريف به زياده، اين است كه اجماع امت، حجتى است مدخوله، براى اينكه حجت بودنش مستلزم دور است.

توضيح اينكه: اجماع به خودى خود حجت عقلى يقينى نيست، بلكه آن كسانى كه اجماع را به عنوان يك حجت شرعى معتبر مى دانند قائلند به اينكه در صورتى كه اعتقاد آور براى انسان باشد فقط اعتقادى ظنى خواهد بود (نه قطعى) و در اين مساله اجماع منقول و محصل يكسان مى باشد.

و اينكه بعضى ميان آن دو فرق گذاشته و گفته اند اجماع محصل قطع آور است، اشتباه كرده اند، براى اينكه آنچه كه اجماع افاده مى كند بيش از مجموع اعتقادهايى كه از يك يك اقوال حاصل مى شود نيست، و آحاد اقوال در اينكه بيش از ظن افاده نمى كنند مثل يكديگرند و انضمام اقوال به يكديگر بيش از اين اثر ندارد كه ظن را تقويت كند نه اينكه قطع بياورد، زيرا قطع، اعتقاد مخصوصى است بسيط و مغاير با ظن، نه اينكه اعتقادى مركب از چند مظنه بوده باشد.

تازه اين در اجماع محصل است كه خود ما اقوال را تتبع

نموده يك قول و دو قول و سه قول موافق بدست آوريم، و همچنين تا معلوممان شود كه در مساله قول مخالفى نيست. و همانطور كه گفتيم اين تتبع بيش از اين اثر ندارد كه مظنه آدمى را به قطع نزديك كند ولى افاده قطع نمى كند. و اما اجماعى كه ديگران از اهل علم و بحث براى ما نقل كنند و بگويند" فلان مطلب اجماعى است" كه بى اعتباريش روشن تر است، زيرا به منزله يك روايت و خبر واحد است كه بيش از افاده ظن اثرى ندارد.

پس حاصل كلام اين شد كه اجماع حجتى است ظنى و شرعى كه دليل اعتبارش نزد اهل سنت مثلا خبرى است كه نقل مى كنند كه رسول خدا (ص) فرموده:" امت من بر خطا و ضلالت اتفاق و اجماع نمى كند" و نزد شيعه به اين است كه يا قول معصوم (ع) در ميان اقوال مجمعين باشد و يا از قول مجمعين به گونه اى كشف از قول معصوم شود.

پس حجيت اجماع چه منقولش و چه محصلش، موقوف بر قول معصوم (پيغمبر

_______________

(1) تفسير قمى، ج 2، ص 413. ______________________________________________________ صفحه ى 161

و امام) است، كه آن نيز موقوف بر نبوت، و صحت نبوت هم در اين عصر متوقف بر سلامت قرآن و مصونيتش از تحريف است. آن تحريفى كه گفتيم صفات قرآن از قبيل هدايت و قول فصل و مخصوصا اعجاز را از بين ببرد، چون غير از قرآن كريم معجزه زنده و جاويدى براى نبوت خاتم الانبياء (ص) نيست، و تنها قرآن است كه معجزه آن جناب در اين عصر شمرده مى شود و به احتمال تحريف به زياده و يا نقيصه و

يا هر دگرگونى ديگرى وثوقى به اين معجزه باقى نمى ماند، چون نمى دانيم كه آنچه در قرآن است كلام خالص خداست يا نه. پس در صورت تحريف، قرآن از حجيت مى افتد، و با سقوط حجيت، اجماع هم از حجيت مى افتد. اين بود معناى آنچه كه گفتيم اجماع حجتى است مدخوله كه حجت بودنش مستلزم دور است.

خواهيد گفت: شما در اول بحث گفتيد كه وجود قرآنى نازل بر پيغمبر اسلام در ميان ما مسلمانان از ضروريات تاريخ است و با چنين اعترافى ديگر حجيت اجماع موقوف بر اثبات حجيت قرآن و نبوت خاتم النبيين نيست.

در جواب مى گوييم: صرف اينكه آنچه در دست ماست مشتمل بر قرآن واقعى است، باعث نمى شود كه ديگر احتمال زياده و نقصان و تغيير را ندهيم، باز در هر آيه و يا جمله و يا سوره اى كه در اثبات مطلبى مانند: نبوت خاتم الانبياء و پس از آن اجماع و امثال آن محتاج به آن باشيم احتمال تحريف را مى دهيم و قرآن به كلى از حجيت ساقط مى گردد.

[ضعف و قصور روايات دال بر وقوع تحريف در قرآن از نظر سند و دلالت

و اما پاسخ از دليل اول اينكه اولا: تمسك به اخبار براى اثبات تحريف قرآن مستلزم حجت نبودن خود آن اخبار است، نظير دورى كه در اجماع بيان كرديم، (زيرا با تحريف شدن قرآن دليلى بر نبوت خاتم الانبياء باقى نمى ماند تا چه رسد به امامت امامان و حجيت اخبار ايشان).

پس كسى كه به اخبار مذكور استدلال مى كند تنها مى تواند به عنوان يكى از مصادر تاريخ به آن تمسك بجويد و در تاريخ هم هيچ مصدر متواترى و يا مصدرى همراه

با قرائن قطعى كه مفيد علم و يقين شود وجود ندارد، و عقل در هيچ يك از آن مصادر مجبور به قبول نيست، چون هر چه هست همه اخبارى آحاد است كه يا ضعيف در سند است و يا قاصر در دلالت، و يا به فرض صحت سند و روشنى دلالت كه در نايابى چون كبريت احمر است تازه بيش از ظن افاده نمى كند.

زيرا گو اينكه سندش صحيح و دلالتش روشن است، ليكن از جعل و دسيسه در ______________________________________________________ صفحه ى 162

امان نيست، چون اخبارى كه بدست يهود در ميان اخبار ما دسيسه شد آن قدر ماهرانه دسيسه شده كه از اخبار واقعى خود ما قابل تميز نيست، و خبرى هم كه ايمن از جعل و دسيسه نباشد قابل اعتماد نيست. از همه اينها كه بگذريم اخبار مذكور آيه ها و سوره هايى را نشان مى دهد كه از قرآن افتاده كه به هيچ وجه شبيه به نظم قرآنى نيست، گذشته از اينكه بخاطر مخالفتش با قرآن مردود است.

و اما اينكه گفتيم سند بيشتر آن اخبار ضعيف است، مراجعه به سندهاى آنها مصدق گفتار ماست، زيرا اگر مراجعه كنيد خواهيد ديد يا مرسلند و اصلا سند ندارند، و يا مقطوع و بريده سندند، و يا رجال سند ضعيفند، آنهم كه سالم است آن قدر كم و ناچيز است كه قابل اعتماد نيست. و اين هم كه گفتيم پاره اى از آنها در دلالت قاصرند، دليلش اين است كه بسيارى از آنها اگر آيه قرآن را آورده اند، آورده اند كه تفسير كنند، نه اينكه بگويند آيه اينطور نازل نشده، مانند روايتى كه در روضه كافى «1» از ابى الحسن اول (ع) در

ذيل آيه" أُولئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ ما فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ (فقد سبقت عليهم كلمة الشقاء و سبق لهم العذاب) وَ قُلْ لَهُمْ فِي أَنْفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغاً" است كه جمله بين پرانتز به عنوان تفسير آورده شده است.

و مانند روايتى كه در كافى «2» از امام صادق (ع) در تفسير آيه" وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا" فرموده:" ان تلووا (الامر) و تعرضوا (عما امرتهم به) فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً" كه جملات بين پرانتز به عنوان تفسير و توضيح است، نه جزو آيه. و همچنين روايات تفسيرى ديگرى كه آقايان جزو روايات تحريف شمرده اند.

و ملحق به اين باب است روايات بى شمارى كه سبب نزول آيات را بيان مى كند، و آقايان آنها را جزو ادله تحريف قرآن شمرده اند، مانند رواياتى كه «3» مى فرمايد: اين آيه اينطور است:" يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ (فى على)" و حال آنكه روايت نمى خواهد بگويد كلمه" فى على" جزو قرآن بوده، بلكه مى خواهد بفرمايد آيه در حق آن جناب نازل شده است.

_______________

(1) تفسير برهان، ج 1، ص 387، ح 3.

(2) نور الثقلين، ج 1، ص 561 ح 619 بنقل از اصول كافى.

(3) نور الثقلين، ج 1، ص 301، ح 301. ______________________________________________________ صفحه ى 163

و همچنين رواياتى «1» كه دارد: فرستادگان بنى تميم وقتى خدمت رسول خدا (ص) مى رسيدند، پشت در منزلش مى ايستادند و صدا مى زدند كه به سر وقت ما بيرون بيا. آن گاه آيه اى را كه در اين مورد نازل شده اين چنين نقل كرده:

" إِنَّ الَّذِينَ يُنادُونَكَ مِنْ وَراءِ الْحُجُراتِ (بنو تميم) أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ" آن گاه آقايان پنداشتند كه كلمه بنو تميم جزء آيه بوده و

ساقط شده است.

باز ملحق به اين باب است روايات بى شمار ديگرى كه در جرى قرآن (تطبيق كليات آن بر مصاديق) وارد شده است، مانند روايتى «2» كه در ذيل آيه" وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا (آل محمد حقهم)" آمده كه جمله" آل محمد حقهم" به منظور بيان يكى از مصاديق ظلم آورده شده، نه به عنوان متن آيه. و روايتى «3» كه در خصوص آيه" وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ (فى ولايت على و الأئمة من بعده) فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِيماً" و اين گونه روايات بسيار زياد است.

باز ملحق به اين بابست رواياتى كه وقتى آيه اى را تفسير مى كند ذكرى و يا دعايى به آن اضافه مى نمايد، تا مردم در هنگام خواندن آن آيه ادب را رعايت نموده، آن ذكر و دعا را بخوانند، هم چنان كه در كافى «4» به سند خود از عبد العزيز بن مهتدى روايت كرده كه گفت از حضرت رضا (ع) در باره سوره توحيد پرسيدم فرمود:

" هر كس بخواند قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را و به آن ايمان داشته باشد توحيد را شناخته است. آن گاه اضافه كرده است: عرض كردم چطور بخوانيم آن را؟ فرمود: همانطور كه مردم آن را مى خوانند:" قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ كذلك اللَّه ربى كذلك اللَّه ربى".

و نيز جزو ادله قاصر الدلاله آقايان بايد رواياتى را شمرد كه در باب الفاظ آيه اى وارد شده و آقايان آنها را از ادله تحريف شمرده اند، مانند روايتى «5» كه در پاره اى روايات مربوط به آيه" وَ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ"

دارد آيه اينطور است:" و لقد نصركم اللَّه ببدر و انتم ضعفاء"

_______________

(1) تفسير برهان، ج 4، ص 204، ح 1.

(2) تفسير برهان، ج 3، ص 194، ح 4.

(3) تفسير برهان، ج 3، ص 340، ح 1.

(4) تفسير برهان، ج 4، ص 523، ح 5.

(5) تفسير برهان، ج 1، ص 310، ح 1. ______________________________________________________ صفحه ى 164

و در بعضى «1» ديگر آمده" و لقد نصركم اللَّه ببدر و انتم قليل".

و اين اختلافات چه بسا خود قرينه باشد بر اينكه، منظور، تفسير آيه به معنا است، به شهادت اينكه در بعضى «2» از آنها آمده كه: صلاح نيست اصحاب بدر را كه يكى از ايشان رسول خدا (ص) است ذليل ناميد و به وصف ذلت توصيف نمود.

پس منظور از لفظ" اذلة" در آيه شريفه جمعيت كم و ناتوان است نه خوار و ذليل. و چه بسا از اين روايات كه در ميان خود آنها تعارض و تنافى است كه به حكم كلى (تساقط روايات در هنگام تعارض) از درجه اعتبار ساقطاند، مانند روايات وارده از طرق خاصه و عامه در اينكه آيه اى در قرآن براى حكم سنگسار بوده و افتاده آن گاه در بيان اينكه آيه مذكور چه بوده در يكى چنين آمده:" اذا زنى الشيخ و الشيخة فارجموهما البتة فانهما قضيا الشهوة- وقتى پير مرد و پير زن زنا كردند بايد حتما سنگسار شوند زيرا اين طبقه شهوترانى خود را كرده اند". و در بعضى «3» ديگر چنين آمده:" الشيخ و الشيخة اذا زنيا فارجموهما البتة فانهما قضيا الشهوة- پير مرد و پير زن اگر زنا كنند بايد حتما سنگسار شوند چون آنها شهوترانى خود را كرده اند". و

در بعضى «4» آمده:" و بما قضيا من اللذة". و در بعضى «5» ديگر در آخر آيه آمده:" نكالا من اللَّه و اللَّه عليم حكيم". و در بعضى «6» در آخرش آمده" نَكالًا مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ".

و نيز مانند آية الكرسى على التنزيل «7» كه رواياتى در باره اش رسيده و در بعضى «8» از آنها چنين آمده:" اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ (و ما بينهما و ما تحت الثرى عالم الغيب و الشهادة فلا يظهر على غيبه احدا)

_______________

(1) تفسير عياشى، ج 1، ص 196، ح 133.

(2) مجمع البيان، ج 2، ص 498.

(3) تفسير صافى، ج 3 از دوره 5 جلدى، ص 414.

(4) الاتقان، ج 2، ص 25.

(5) تفسير قمى، ج 2، ص 95.

(6) تفسير روح المعانى، ج 18، ص 79.

(7) منظور از" آية الكرسى على التنزيل" اين است كه آية الكرسى اينطور كه در روايت آمده نازل شده بود، نه آن طور كه در قرآن فعلى است آن گاه آيه بصورتى كه در روايت آمده معروف شده به" آية الكرسى على التنزيل".

(8) روضه كافى، ص 290. ______________________________________________________ صفحه ى 165

مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ ... وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ (و الحمد للَّه رب العالمين)". و در بعضى «1» ديگر جمله" الحمد للَّه رب العالمين" را در آخر آيه سوم بعد از جمله" هُمْ فِيها خالِدُونَ" آورده.

در بعضى «2» چنين آمده:" لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ (و ما بينهما و ما تحت الثرى عالم الغيب و الشهادة الرحمن الرحيم ...". و در بعضى ديگر اينطور آمده:"