قرآن پژوهي

مشخصات کتاب

سرشناسه :مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان ،1388

عنوان و نام پديدآور:قرآن پژوهي/ واحد تحقیقات مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان

مشخصات نشر:اصفهان:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان ، 1388.

مشخصات ظاهری :نرم افزار تلفن همراه و رایانه

وضعیت فهرست نویسی :فیپا

یادداشت : کتابنامه : ص . [282] - 300.

موضوع : قرآن -- مقاله ها و خطابه ها.

موضوع : قرآن -- تحقیق.

موضوع : کتابشناسی -- ایران.

موضوع : اسلام -- مقاله ها و خطابه ها.

كتاب شناسي

علوم قرآني

علوم قرآنى

- الحروف بين النّحو والبلاغة والقرآن

نويسنده: شبلى، عبدالعاطى

تاريخ انتشار: 1386-02-15

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: المكتب الجامعى الحديث

شابک: 977-5159-77-6

چکيده کتاب: تحقيقى است در مورد كاربردهاى نحوى و بلاغى حروف در قرآن كريم. در اين كتاب از دو منظر علم نحو و علم بلاغت (معانى و بيان) به بررسى كاربردهاى حروف در آيات قرآن اشاره شده است. نگارنده سعى كرده از جوانب مختلف به تحليل معانى حروف در قرآن بپردازد و استفاده هر يك از اين حروف در افاده معنايى خاص در قرآن را از نظر صرفى، نحوى و بلاغى بررسى نمايد. بررسى معانى حروفى از قبيل: همزه، أجل، إذا، اذن، لا، ألا، إلى، أما، ام، أن، انّ، إن، إنّ، أو، أى، أى، بلى، تاء، حتى، ربّ على، فاء، كاف، كم، كما، لام، لات، لولا، ميم، ما، واو، باء، من، إلى، عن در قرآن با ذكر آياتى به عنوان نمونه مطالب اصلى اين كتاب را پوشش مى دهد.

- العناصر والحروف والأرقام فى القرآن الكريم

نويسنده: الطويل، فلاح عبدالكريم

تاريخ انتشار: 1386-02-11

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: المؤلّف (مجدلاوى)

شابک: -

چکيده کتاب: تحقيقى است علمى در مورد عناصر، اعداد و حروف در قرآن و بررسى اعجاز علمى اين كتاب آسمانى. در اين نوشتار نخست به بحث درباره كيفيت تركيب عناصر در طبيعت و

ماهيت فيزيكى آنها پرداخته شده و معارفى از قرآن كريم كه در مورد فلزاتى مانند: آهن، مس، نقره و طلا همچنين نسبت بين اين فلزات است با برخى از اعداد بيان مى گردد. آنگاه نويسنده به بحث درباره رابطه اعداد با حروف، كلمات و جملات قرآنى پرداخته و نظم موجود بين آنها را جنبه اى از اعجاز قرآن دانسته است، بررسى اعجاز علمى و اعجاز عددى قرآن كريم و تحليل اين مطالب در ضمن برخى از آيات از ديگر مباحث اين كتاب مى باشد.

- اعلام قرآن از دائرة المعارف قرآن کريم (ج 3)

نويسنده: مرکز فرهنگ و معارف قرآن

تاريخ انتشار: 1387-01-20

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان کتاب

شابک: 5- 869-548- 964 - 978

چکيده کتاب: ارائه اعلام قرآن از دائره المعارف قرآن کريم مى باشد. در مجلد سوم اثر حاضر که هم اعلام مصرح در قرآن و نيز اعلام غيرمصرح به عنوان مدخل ذکر شده شامل اشخاص، اشياء، مکان ها، زمان ها، حوادث و گروه هاى خاص مى باشد. اعلام مطرح شده در اين کتاب عبارتند از: بئرمعونه، باب حطّه، بابل، بحرى بن عمرو، بحيراى راهب، بخت نصر، بدر، بدر صغرا، بديل بن ابى ماريه، بديل بن ورقاء، براء بن معرور انصارى، برصيصا، بروع بنت عقبه، بسربن سفيان، بعل، بقعه مبارک، بکائين، بلال بن رباح حبشى، بلعم باعورا، بنى ابيرق، بنى اسد بن حزيمه، بنى اسرائيل، بنى اسلم، بنى اشجع، بنيامين، بنى اميه، بنى جديمه، بنى حارث، بنى حارثه، بنى سلمه، بنى سهم، بنى ضمره بن کنانه، بنى عامربن صعصعه، بنى عبدالدار، بنى عبد مناف، بنى عمروبن عمير، بنى غفار، بنى قريظه، بنى قينقاع، بنى کنانه، بنى ليث بن بکر، بنى مدلج، بنى مصطلق، بنى مغيره، بنى نضير،

بنى هاشم، بنت المعمور، بيت المقدس، بيعت عشيره، بيعت عقبه، بيعت رضوان، بيعت نساء، پولس.

- اعلام قرآن

نويسنده: خزائلى، محمد

تاريخ انتشار: 1386

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: اميركبير

شابک: 0-0594-00-964

چکيده کتاب: كتاب حاضر مشتمل بر صد و چهار گفتار است كه در خلال گفتار ها، از همه اشخاص و قبايل و اماكن و همچنين فرشتگان و از ملل و كتب و بت هائى كه نامشان در قرآن مجيد مذكور است گفتگو شده و آخرين گفتار به اعلام مبهمه قرآنى اختصاص يافته است.

- الاعلام الاعجمية فى القرآن

نويسنده: الخالدى، صلاح عبدالفتّاح

تاريخ انتشار: 1386-06-11

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: دارالقلم

شابک: -

چکيده کتاب: تحقيقى است در زمينه اسامى غيرعربى در قرآن كريم. در اين نوشتار سعى شده يك اطلاع رسانى قرآنى در مورد اسم هاى غيرعربى در قرآن ارائه شده و راجع به اين اسامى توضيحات مفصلى از نظر معرفى آن شخصيت و ويژگى هاى آن مطرح شود. نويسنده به دو دسته از اين اعلام غير عربى اشاره كرده: يك دسته اسامى كه مشتق از اسامى عربى هستند و يك دسته ديگر اسامى كه اين وصف را ندارند و اسامى مستقل غيرعربى هستند. مهم ترين اين اسامى، اسامى پيامبران الهى است كه نويسنده در مورد اين پيامبران توضيحات مفصلى داده است. وى همچنين به تعريف اعلام اعجمى و عربى و فرق آنها پرداخته است.

- اعراب القرآن الكريم

نويسنده: رضوانى خراسانى، محمدرضا

تاريخ انتشار: 1385-10-08

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: دفتر انتشارات انصارى

شابک: 0 - 51 - 6925 - 964

چکيده کتاب: تجزيه و تركيب سوره هاى حمد تا مائده مى باشد.

در اين كتاب با رويكردى ادبى به تجزيه و تركيب سوره هاى حمد، بقره، آل عمران، نساء و مائده پرداخته شده و نكات ظريف ادبى اين سوره ها بيان شده است. نگارنده به تحليل

صرفى و نحوى جملات، اسم ها، فعل ها و حروف مندرج در اين آيات و سوره ها پرداخته است.

- ابحاث فى بلاغة القرآن الكريم

نويسنده: الكواز، محمّد كريم

تاريخ انتشار: 1386-02-15

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: مؤسّسة الإنتشارات العربى

شابک: -

چکيده کتاب: پژوهشى است در مورد علم معانى و بيان و بديع در قرآن كريم و جلوه هايى از اين علم در آيات قرآنى. در اين كتاب سعى شده است تا از منظرى ادبى و بلاغى به قرآن نگريسته شود و اعجاز بيانى قرآن ترسيم گردد. نگارنده به وجوهى از اعجاز بيانى قرآن از منظر ادباى مشهورى مانند عبدالقاهر جرجانى، الرّمانى، ابن وهب، جاحظ، ابن سنان، ابن اثير، قزوينى، فخر رازى و ابن المعتز پرداخته و فصاحت و بلاغت قرآن را از ديدگاه ايشان مطرح نموده است. مباحثى در مورد حقيقت و مجاز در قرآن و مراتب نظم در بين كلمات و جملات قرآنى و همچنين بررسى قواعدى در مورد علم بديع در قرآن از ديگر مندرجات اين كتاب مى باشد.

- تاريخ قرآن

نويسنده: محمّدى، محمّدحسين

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مركز جهانى علوم اسلامى

شابک: 4-51-8961-964

چکيده کتاب: پژوهشى است اجمالى درباره تاريخ قرآن، صفات قرآن و كيفيت نزول و جمع آورى آن.

در اين كتاب با استناد به متون معتبر، مباحث تاريخى مربوط به قرآن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. نگارنده ابتدا به مبحث نزول قرآن پرداخته و دو نوع نزول دفعى و تدريجى قرآن را شرح مى نمايد. سپس به تشريح ديدگاه هاى مفسران و قرآن پژوهان درباره ماهيت وحى، اوصاف قرآن، تقسيم سوره هاى قرآن به مكى و مدنى، قرّاء سبعه، قرائت قرآن، اجزاء و بخش هاى قرآن، مصاحف، شيوه نگارش و جمع آورى قرآن پرداخته است. تاريخ تدوين قرآن از

ديگر مباحث اين كتاب است.

- تفسير موضوعى قرآن كريم

نويسنده: موحدى محب، عبدالله

تاريخ انتشار: 1386-12-02

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: نشر معارف

شابک: 3-074-531-964-978

چكيده کتاب: نوشتار حاضر كه به منظور آشنايى دانشجويان با مبانى قرآن و تفسير آن تدوين شده است، به عنوان كتاب درسى در مراكز علمى عالى تدريس مى شود. مؤلف در بخش اول، ضمن چند فصل به مباحثى در ارتباط با وحى، تحريف ناپذيرى قرآن، تفسير و شيوه هاى آن، قرائت قرآن و آداب آن مى پردازد و در بخش دوم به برخى از معارف قرآن از جمله نماز، دعا، فطرت، صفات خداوند، ايمان، بندگى خداوند، نظارت همگانى، سنت هاى الهى، تفكر و عبادت مى پردازد.

- درآمدى بر تاريخ علوم قرآنى

نويسنده: ديارى، محمّدتقى

تاريخ انتشار: 1386-02-27

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: دانشگاه قم

شابک: 964-8261-07-5

چکيده کتاب: پژوهشى است تاريخى در مورد علوم قرآنى و بررسى موضوعات مهمى از اين علم. در اين كتاب نخست با رويكردى تاريخى به پيشينه علوم قرآنى در زمان امام على (ع) و گردآورى قرآن در آن عصر و همچنين انواع فعاليت هاى صورت گرفته در زمينه هاى علوم قرآنى پرداخته شده و سپس سير نگارش ها و تلاش هاى علمى در خصوص فضايل قرآن، قرائات قرآن، نگارش قرآن، گردآورى قرآن، رسم الخط قرآن، اعراب گذارى قرآن و نقطه گذارى قرآن در سده هاى اول و دوم هجرى معرفى مى شود. در ادامه، مباحث ديگرى درباره تقسيم آيات و سوره هاى قرآنى به مكى و مدنى، تحقيق درباره اسباب نزول قرآن و راه هاى شناخت آن با مفهوم مبهمات قرآن و مفردات قرآنى و پيشينه آنها در علوم قرآنى قديم، سير تاريخى نگارش ها در مورد تحريف ناپذيرى قرآن و اعجاز قرآن و مفهوم شناسى بحث محكم و متشابه و ناسخ و منسوخ و سير تاريخى نگارش هاى قرآنى در

اين باره از ديگر مندرجات اين كتاب مى باشد.

- فرهنگ قرآن از نگاه قرآن پژوهان

نويسنده: مؤمنى، على اکبر

تاريخ انتشار: 1387-01-21

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان کتاب

شابک: 1-825-548-964-978

چکيده کتاب: معرفى و نقد و بررسى کتاب فرهنگ قرآن مى باشد. در کتاب حاضر اصول تدوين فرهنگ قرآن، شيوه نامه ى آن، مقالات قرآن پژوهان و نقد برخى از مقالات به همراه گفتگو با صاحب نظران ارائه شده است. اين اثر مشتمل بر چهار فصل است. در فصل نخست ديدگاه هاى سه تن از صاحب نظران درباره کاستى ها و امتيازها و جايگاه فرهنگ قرآن در پژوهش هاى قرآنى در قالب مصاحبه بيان شده است. در فصل دوم مراحل تحقيق و تدوين پروژه، عناصر، ويژگى ها، کاربردها، مدخل ها، امتيازات، ناهماهنگى ها و بايسته هاى فرهنگ قرآن مطرح گرديده است. فصل سوم مشتمل بر نقش فرهنگ قرآن در تدوين پايان نامه ها، تأثيرپذيرى فرهنگ قرآن از تفسير راهنما و نيز مقايسه آن با ديگر فهرست ها ى موضوعى قرآن مى باشد و در فصل پايانى برخى از مقالات قرآن پژوهان درباره سيستم ارجاعات و اعلام فرهنگ قرآن، مدخل ها و عناوين، محورهاى ساختارى و علمى و نيز جامعيت و مانعيت فرهنگ قرآن مورد نقد قرار گرفته است.

- فرهنگ قرآن

نويسنده: رفسنجانى، اکبر و محققان

تاريخ انتشار: 1386-01-21

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان كتاب

شابک: -

چکيده کتاب: دهمين جلد از فرهنگ قرآن کلماتى همچون جنود اصلى، جنون، جنين، جوّ، جوان، جوانه، جودى، جهاد، جهان، جهل، جهنّم، چاقو، چاقى، چراغ، چشم، چشم زخم، چشمه، چوب، چوپانى، حبل الله، حبط، حجاب، حجّ، حجر، حديبيه، حرص، حرم، حرمت، حرير، حزب، حزن، حسابرسى، حسد، حسرت، حس گرايى، حسن بن على، حسن خلق، حسن عقلى، حسنه، حسيب، حشر، حضانت، حق، حقوق و حق اليقين به چشم مى خورد.

فرهنگ قرآن پس از ذکر هر کلمه،

معنايى از آن را ارايه کرده است و آيات مربوطه در ذيل آن آورده شده است به عنوان مثال درباره کلمه حجاب مى خوانيم: حجاب در لغت به معناى پرده، پوشش و حايل بين دو شيء است. زن محجوب، زنى است که با پوششى، پوشيده باشد. مقصود از حجاب در اينجا پوشاندن زن بر طبق موازين شرع در برابر نامحرم است.

- فرهنگنامه علوم قرآنى (علوم و تأليفات)

نويسنده: اقبال، ابراهيم

تاريخ انتشار: 1386-03-19

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: اميركبير، شركت چاپ و نشر بين الملل

شابک: 964-304-225-1

چکيده کتاب: پژوهشى است درباره اطلاع رسانى قرآنى و معرفى فرهنگ نامه ها و مجموعه هاى قرآنى. در اين نوشتار نخست تعريفى از علوم قرآن و اقسام آن ارائه شده و سپس با رويكردى تاريخى، سير نگارش مجموعه ها و تك نگارى هاى قرآنى تشريح مى گردد. در قسمت ديگرى از كتاب به بحث درباره برخى از شاخه هاى علوم قرآنى مانند علم قراءات تاريخ قرآن و كتاب آن، اعراب قرآن، فضايل قرآن، واژه شناسى قرآن، محكم و متشابه، ناسخ و منسوخ، اعجاز قرآن، بلاغت قرآن و معرفى تأليفات مهمى در اين شاخه ها از علوم قرآن پرداخته شده و در پايان برخى از مجموعه هاى قرآنى نيز معرفى مى گردد.

- نقد شبهات پيرامون قرآن كريم

نويسنده: معرفت، محمد هادى

تاريخ انتشار: 1386-02-02

مترجم: حسين حكيم باشى و ديگران

زبان: فارسى

ناشر: تمهيد

شابک: 0-8-94552-964

چکيده کتاب: پژوهشى در مورد شبهات وارده بر قرآن و پاسخ اين شبهات مى باشد. در نوشتار حاضر، نخست به وحيانى بودن قرآن و منبع واحد داشتن آن پرداخته شده و شبهاتى درباره اينكه قرآن از منابع متعددى سرچشمه گرفته، پاسخ داده مى شود. در ادامه نويسنده به برخى از شبهاتى كه در مورد عصمت پيامبران الهى در قرآن وارد شده پاسخ گفته و

از ساحت پيامبرانى همچون حضرت ابراهيم، حضرت موسى و حضرت عيسى (ع) دفاع مى كند. وى قرآن را فرهنگى براى همه زمان ها دانسته و برخى از احكام قرآنى در زمان نزول را ذكر و شبهات مربوط به آنها را پاسخ مى گويد. وى شبهات مربوط به وجود تناقض در آيات قرآنى را پندارى باطل خوانده و به برخى از واقعيت هاى علمى و ادبى شگرف در قرآن اشاره مى كند و قرآن را معجزه مى داند. نگارنده همچنين به بررسى ويژگى هاى قصه هاى قرآنى و حكمت آموزى آنها مى پردازد.

- استعاره هاى قرآن، پوشش هاى گفتارى در قرآن

نويسنده: ت. صباغ

تاريخ انتشار: 1386-03-02

مترجم: مرعشى، محمدحسين

زبان: فارسى

ناشر: نشر نگاه معاصر

شابک: 964-7763-41-7

چکيده کتاب: پژوهشى است در ابعاد بلاغى واژه ها و آيات قرآنى بويژه در موضوع استعاره و مجاز. كتاب حاضر مباحث متنوعى از علوم بلاغى بكار رفته در قرآن كريم از قبيل استعاره، مجاز عقلى، كنايه، تشبيه و تمثيل را شامل مى شود. نگارنده نخست نگاهى اجمالى به بلاغت در زبان عربى نموده سپس به تشريح و تحليل انواع استعاره هاى قرآنى مى پردازد. آنگاه به طبقه بندى مجازهاى قرآن پرداخته و سعى نموده بلاغت بالاى واژگان قرآن را مورد تجزيه و تحليل قرار دهد. وى تمامى واژه هاى قرآنى كه به صورت استعارى به كار رفته است را بررسى نموده و سعى نموده سبك نگارش قرآن را در بكارگيرى ساز و كارهاى تشبيه و استعاره تشريح نمايد. در پايان ويژگيهاى روانشناختى پيامبر اسلام و اعراب معاصر وى را بررسى نموده و تحول نوين انواع مجازهاى قرآن را مطرح مى نمايد.

- مفاتيح القرآن

نويسنده: حيدريان، على

تاريخ انتشار: 1386-10-17

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: نشر زائر

شابک: 8-94-8567-964

چکيده کتاب: نگاهى گذرا به تاريخ قرآن، اعجاز قرآن، معارف و نکات قرآنى

و فضايل قرآن کريم است.

در اين کتاب مباحث متنوعى درباره علوم و معارف قرآنى ارائه شده است. نگارنده ابتدا به بحث درباره اعجاز قرآن از نگاه معصومين و دانشمندان پرداخته و اعجاز عددى قرآن به ويژه حروف مقطّعه را از منظر رشاد خليفه بيان مى نمايد. در ادامه کلياتى راجع به معارف ناب قرآنى و نکات ظريف قرآن از جمله مقايسه نام هاى اماکن، حيوانات و گياهان در قرآن و ساير اعلام قرآنى ارائه شده و مهم ترين تفاسير و ترجمه هاى قرآن نيز معرّفى مى گردد. بررسى فضايل قرآن اعمّ از فضايل سوره ها وآيات و فضيلت قرائت قرآن و بيان قواعد صرفى و نحوى قرآن از مباحث ديگر ارائه شده در اين کتاب مى باشد.

- سيرى در شأن نزول آيات قرآن

نويسنده: رنجبرى، احمد؛ باغى، حيدر

تاريخ انتشار: 1385-10-07

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انتشارات حضور

شابک: 3 - 21 - 8732 - 964

چکيده کتاب: رويكردى است تاريخى از مبحث شأن نزول و كاربرد آن در تفسير.

در اين كتاب سعى شده شأن نزول و سبب نزول برخى از آيات در سوره هاى مختلف قرآن بيان شود. شأن نزول برخى از آيات در سوره بقره، سوره آل عمران، سوره هاى نساء، مائده، انعام، اعراف، توبه و يونس، سوره هاى نحل، اسراء، كهف، مريم، حج، نور، فرقان و قصص، عنكبوت، روم، لقمان، احزاب، ص، زمر، شورى، احقاف، محمد، حجرات، ق، طور، نجم، حديد، مجادله، ممتحنه، صف، جمعه، تغابن، معارج، جن و انسان، شأن نزول برخى از آيات در سوره هاى عبس، مطففين، ليل، ضحى، علق، عاديات، تكاثر، همزه و كوثر از جمله مهم ترين اين شأن نزول هاست كه در اين كتاب آمده است.

- بيان تشبيهات قرآن «سرّ البيان فى تشبيه آية القرآن»

نويسنده: قمرى، عبدالستار

تاريخ

انتشار: 1386-12-15

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: دانشگاه رازى

شابک: 6- 55- 9992- 964- 978

چکيده کتاب: پژوهشى پيرامون تشبيهات قرآن کريم است. نويسنده درضمن 12 فصل ابتدا به انواع تشبيه و فايده آن اشاره مى نمايد. سپس به ادات تشبيه و وجه شبه مى پردازد. آراى دانشمندان علم معانى و بيان همچون سيوطى، ابوهلال و ابى الاصبع درباره تشبيهات قرآن ديگر مبحث اين کتاب است که به دنبال آن اختلاف نظر علماى معانى همچون سکاکّى، جرجانى و قزوينى در توجيه و تفسير تشبيهات قرآن ذکر شده است، اما محور عمده کتاب موارد تشبيهات قرآن است که مؤلف آنها را بر اساس ترتيب سوره هاى قرآن بيان کرده است که مى توان به تشبيه دل هاى قساوت زده به سنگ، تشبيه حشر مردگان به روييدن گياه از زمين، تشبيه کافران به چهارپايان و تشبيه عمل کافران به خاکستر معلق در هوا اشاره کرد.

- افسانه تحريف قرآن

نويسنده: جعفريان، رسول؛ شريفى، محمود

تاريخ انتشار: 1386-09-24

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: شركت چاپ و نشر بين الملل

شابک: 8-29-7126-964-978

چکيده کتاب: رويكردى است تاريخى به مقوله تحريف قرآن و دفاع از شيعه نسبت به قول تحريف قرآن به آنان.

در نوشتار حاضر سعى شده تحقيقى تاريخى در مورد گردآورى قرآن كريم توسط صحابه پس از رحلت پيامبر اسلام (ص) به عمل آيد. پيدايش قول به تحريف قرآن و انتساب آن به شيعه مورد نقد و بررسى قرار گيرد.

نگارندگان به كتاب «فصل الخطاب» مرحوم محدّث نورى اشاره كرده و ضمن دفاع از عقيده شيعه در مورد سلامت قرآن از تحريف، قول به تحريف را توطئه اى سياسى عليه شيعيان و به جهت تحريك فرقه هاى اسلامى عليه آنان ارزيابى كرده اند. آنان روايات اهل سنّت در مورد تحريف قرآن را

نيز نقل و نقد نموده اند.

- آشنايى با پايان نامه هاى قرآن

نويسنده: مولايى نيا، عزت الله؛ هاشم زاده، محمدعلى

تاريخ انتشار: 1386-01-20

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: فرهنگ سبز

شابک: 7-31 -9906- 964- 978

چکيده کتاب: معرفى پايان نامه هاى قرآنى در رشته هاى گوناگون مى باشد. در اثر حاضر ضمن يادآورى فهرست هاى منتشر شده برخى از پايان نامه هاى دانشگاه ها، پايان نامه هاى تحصيلات تکميلى دانشگاه ها، دانشکده هاى غير متمرکز، وزارتخانه ها و يا دانشکده هاى علوم قرآنى سازمان اوقاف، فارغ التحصيلان مرکز جهانى علوم اسلامى و مراکز علمى حوزوى در رشته هاى مختلف معرفى گرديده است. نويسندگان در اطلاع رسانى از پايان نامه ها از آوردن چکيده و ديگر امور خوددارى کرده و به محورهاى زير اکتفا کرده اند: عناوين، پديدآورنده، مقطع تحصيلى، سال تدوين، استادراهنما، دانشکده محل تحصيل، رشته تحصيلى و پايان نامه هاى چاپ شده.

- قرآن از ديدگاه قرآن (اعتصام به قرآن - تمسّک به قرآن) ج 2

نويسنده: محبى، صاحب على

تاريخ انتشار: 1386-12-01

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: احسن الحديث

شابک: 2-20- 5738- 964

چکيده کتاب: مقاله حاضر پيرامون اعتصام وآثار و پاداش آن از منظر قرآن کريم است. نويسنده ضمن واژه شناسى اعتصام و اشاره به آيه شريفه «واعتصموا بحبل الله» مراد از «حبل الله» را قرآن مى داند و پيامدهاى اعتصام را هدايت، نجات از عذاب جهنم، جلب رحمت الهى و وحدت جامعه اسلامى ذکر مى نمايد. نويسنده همچنين تمسّک به قرآن را موجب عزت و تعالى برشمرده و نتيجه مى گيرد که تمسک به قرآن يک ضرورت و تکليف است.

- كامل ترين راهنماى تفسير قرآن كريم

نويسنده: شريفى، على

تاريخ انتشار: 1387-02-15

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: طحان

شابک: 3-202-293-964-978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر راهنمايى است بر كتاب «تفسير موضوعى قرآن» اثر «دكتر شايسته نژاد». اين كتاب در 9 فصل و درس تنظيم و تدوين شده است و در مقطع دانشگاهى

به عنوان كتاب درسى تدريس مى شود. نويسنده در ضمن هر يك از اين دروس با اشاره به خلاصه آن درس، به سؤالات چهار گزينه اى و پاسخ تشريحى و نكات كليدى آن جهت آمادگى بيشتر در آزمون پرداخته است. اهم عناوين اين دروس عبارتند از: شاخص هاى قرآن، اهل بيت (ع) و قرآن، تفسير و تأويل، لطائف سوره حمد، محكم و متشابه، خدا در قرآن، خلقت انسان و سنت هاى اجتماعى قرآن.

اعجاز قرآن

اعجاز قرآن

- اعجاز قرآن در عصر فضا و تكنولوژى

نويسنده: روحانى، كمال

تاريخ انتشار: 1387-03-08

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: سامرند

شابک: 8- 00- 8620- 964

چکيده کتاب: تحقيقى است پيرامون اعجاز علمى قرآن در زمينه هاى گوناگون. اين كتاب در ده فصل تهيه و تدوين شده است. در فصل اول با اشاره به معجزه بودن قرآن به تفاوت معجزه پيامبر اسلام با معجزه ديگر پيامبران مى پردازد و در فصل بعدى به اعجاز بلاغى قرآن اشاره مى كند اما محور اصلى كتاب، وجوه اعجاز علمى قرآن از جمله چگونگى آفرينش آسمان ها بدون ستون، نظريه آفرينش جهان، كرويّت زمين، حركت زمين، حركت خورشيد، انفجار بزرگ و نابودى جهان، قانون جاذبه، شكل گيرى ابرها، طبقات زمين، تحولات جنين، فلسفه محرمات و شفابخشى عسل مى باشد.

- اعجاز ها و شگفتى هاى قرآن

نويسنده: رضايى اصفهانى، محمد على؛ ملا كاظمى، محسن

تاريخ انتشار: 1386-11-27

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: پژوهش هاى تفسير و علوم قرآن

شابک: 8-08-7556-964

چکيده کتاب: پژوهش حاضر پيرامون اعجاز علمى قرآن مى باشد. اين كتاب در پنج بخش تدوين يافته است. مؤلّف در بخش اوّل مباحث مختلفى پيرامون تفسير علمى و انطباق قرآن با علوم تجربى را مطرح مى نمايد و در بخش دوّم با اشاره به نظريه «انفجار بزرگ» به آغاز پيدايش آسمان و زمين مى پردازد. همچنين به

اعجاز عددى قرآن و چگونگى پيدايش حيات و مسأله تكامل انواع اشاره مى كند و در بخش پايانى به مسأله بهداشت و فلسفه برخى از محرّمات و واجبات مى پردازد و نتيجه مى گيرد كه از جمله ابعاد اعجاز قرآن، اعجاز علمى آن است.

- الاسلوب فى الاعجازالبلاغى للقرآن الکريم

نويسنده: کواز، محمد کريم. ترجمه حسين سيّدى

تاريخ انتشار: 1387-02-17

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انتشارات سخن

شابک: 7-251-372-964-978

چکيده کتاب: پژوهش حاضر پيرامون اعجاز بلاغى قرآن و ابعاد آن مى باشد. اين کتاب در 3 بخش تهيه و تدوين شده است. مؤلف با مفهوم شناسى سبک و پيدايش آن به سبک بلاغتى قرآن اشاره نموده است و در بخش دوم به آراى انديشمندان معانى و بيان چون باقلانى، ابن سنان خفاجى، و عبداالقاهر جرجانى و رويکرد آنان به زبان شناختى قرآن و ادبيات آن و بلاغت نظم مى پردازد و در بخش سوم انواع سبک قرآن از جمله گزينش واژگان و فصاحت و طول آنها، نظم، آهنگ، گسترش و تصوير از ديگر مباحثى است که مؤلف به آنها پرداخته است.

- الإعجاز العلمى فى القرآن والسّنّه

نويسنده: منير فارس، نايف

تاريخ انتشار: 1386-03-21

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: مكتبة ابن كثير دار ابن حزم

شابک: 1-367-81-9953

چکيده کتاب: پژوهشى است درباره مباحث و اعجاز علمى قرآن كريم. در اين نوشتار از جنبه هاى مختلف به مباحث علمى مندرج در آيات قرآنى پرداخت شده و سعى شده است تا اعجاز علمى قرآن از جهات گوناگون به تصوير كشيده شود. نويسنده به قوانين مختلف علمى از قبيل علم ستاره شناسى و افلاك، علم زمين شناسى، علم طب، علم فيزيك و علوم عددى و رياضى پرداخته و با استفاده از ديدگاه هاى مهم كارشناسان اين علوم، آياتى از قرآن كريم را كه حاكى از

قوانين مربوط به اين علوم مى باشد مورد تجزيه و تحليل علمى قرار داده و تفسير مى نمايد و بر اعجاز علمى قرآن كريم تأكيد مى كند.

- اعجاز قرآن

نويسنده: مؤدّب، سيّد رضا

تاريخ انتشار: 1386-11-30

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مركز جهانى علوم اسلامى

شابک: 9-82-8961-964-978

چکيده کتاب: بررسى ديدگاه هاى معصومين (ع)، علماى شيعه و اهل سنّت و مستشرقين درباره اعجاز قرآن است. كتاب حاضر نخست به ضرورت اعجاز قرآن و پيشينه تاريخى آن پرداخته است سپس شرايط اعجاز و سير تحدّى آن را بيان كرده است. در ادامه ديدگاه معصومين عليهم السلام و علماى شيعه و سنّى همچون شيخ مفيد، علامه طباطبايى، امام خمينى (ره)، فخر رازى و سيوطى مطرح گرديده و از وجوه گوناگون اعجاز قرآن مانند اعجاز بيانى، عددى، بلاغى و علمى سخن به ميان آمده است. در پايان، ديدگاه برخى از مستشرقين و معارضين اعجاز قرآن ذكر شده است.

- عدم تحريف قرآن

نويسنده: طاهرى خرّم آبادى، سيّد حسن

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان كتاب

شابک: 2-307-548-964

چکيده کتاب: پژوهشى پيرامون تحريف ناپذيرى قرآن مجيد است.

نگارنده در آغاز مطالبى درباره عدم تحريف در قرآن ارائه نموده، آنگاه شيوه هاى بحث درباره قرآن را مطرح نموده و اتهامات به شيعه در تحريف قرآن را ذكر مى كند. بررسى واژه تحريف موضوع ديگر بحث است كه وى از ديدگاه ها و نظرات برخى بزرگان چون شيخ طوسى، شيخ صدوق، علامه حلى، حر عاملى، و علماى معاصرى مانند علامه طباطبايى، امام خمينى (ره) در تحريف ناپذيرى قرآن ياد كرده است. ذكر برخى روايات تحريف از منابع شيعه و اهل سنت به همراه اقسام تحريف مانند الفاظ، معانى، تحريف موضوعى، تحريف در نقيصه و زياد كردن از مباحث ديگر اين كتاب است. در ادامه تحريف از

ديدگاه اهل سنت بررسى شده سپس دلايل عدم تحريف قرآن را در كنار پاسخ به شبهات در اين زمينه مطرح كرده است. نويسنده در پايان دلايل قائلين به تحريف را متذكر و به بيان پاسخگويى آنان پرداخته است.

- القرآن معجزة الاسلام

نويسنده: مصطفى ثابت

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: مكتبة النافذه

شابک: 6-32-6189-977

چکيده کتاب: در اين كتاب سعى شده با بهره گيرى از آيات قرآن و روايات نبوى، صفات بارز قرآن مانند قدسى بودن و قواميت قرآن و همچنين معجزه بودن آن اثبات شود.

نويسنده به تحدى قرآن اشاره كرده و آن را كتابى بى نظير توصيف كرده كه احدى قدرت آوردن كتابى مثل آن را ندارد. وى تحدى قرآن و عدم پاسخگويى صحيح به اين تحدى از جانب منكران را دليل محكمى بر اعجاز قرآن دانسته است.

امثال و قصص قرآن

امثال و قصص قرآنى

- مثال هاى زيباى قرآن: بررسى 60 مثال قرآنى (برگرفته از امثال قرآن آية لله مكارم شيرازى)

نويسنده: بيستونى، محمد؛ شاكرى، سهيلا؛ سرزهى، فاطمه

تاريخ انتشار: 1386-12-20

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بيان جوان

شابک: x-76-8399-964

چکيده کتاب: تحليلى است از مثال ها و تمثيلات قرآنى. نويسنده با استناد به كتاب «امثال قرآن» تأليف آيةالله مكارم به بررسى 60 مثال از قرآن كريم پرداخته است. نويسنده ابتدا به راز تنوّع مثال هاى قرآنى و ويژگى هاى آن اشاره كرده است و از محتواى عميق اين تمثيلات در عين موجز بودن آن سخن گفته است و در ذيل هر يك از اين مثال ها به تفسير واژه ها و مضامين و فلسفه آنها پرداخته است. گزيده اى از اين مثال ها عبارتند از: رباخوران، حق و باطل، عمل مشركان، منافقان، قساوت قلب، انفاق ريايى، معاد، مسجد ضرار، مؤمن و كافر، شجره طيبه و خبيثه.

- قصه هاى قرآن

(از خلقت آدم تا رحلت خاتم)

نويسنده: آذرمى، معصومه بيگم

تاريخ انتشار: 1386-06-19

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انتشارات تهذيب

شابک: 1 - 43 - 7636 - 964

چکيده کتاب: تحليلى است از داستان پيامبران در قرآن.

در اين كتاب مباحثى از داستان خلقت آدم و حوا در قرآن و فرزندان وى ذكر شده و سپس داستان پيامبرانى مانند حضرت نوح و قوم او، هود و قوم عاد، حضرت صالح و قوم ثمود، ابراهيم و اسماعيل، قوم لوط، حضرت موسى و بنى اسرائيل، حضرت داود و سليمان، حضرت يحيى و ذكريا، حضرت عيسى و معجزات او، حضرت محمد و نبوت او و غزوات پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) با رويكردى قرآنى ذكر مى گردد. در پايان، داستان برخى ديگر از پيامبران كه نام آنها در قرآن برده شده است نيز بيان مى شود.

- قصه هاى قرآن (يكصد داستان شنيدنى پيرامون قرآن كريم)

نويسنده: اكبرى، محمد رضا

تاريخ انتشار: 1386-12-03

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: سفير اردهال

شابک: 2-10-5127-600-978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر حاوى يكصد داستان شنيدنى پيرامون قران كريم است. نويسنده با انگيزه بهره گيرى هر چه بيشتر از اين مائده آسمانى كتاب را در هجده فصل تدوين كرده و در هر يك از فصل هاى كتاب، داستان هايى از علماى بزرگ، قاريان قرآن و حافظان اين كتاب آسمانى را در زمينه هاى قرائت، حفظ، تفسير، استماع قرآن و تأثير كلمات آن نقل كرده است، از جمله داستان كربلايى كاظم ساروقى كه مؤلف، آن را معجزه قرآن دانسته است. نويسنده همچنين به نقل حكاياتى از پيامبر (ص) و پيشوايان معصوم و عالمان وارسته درباره فضيلت قرائت قرآن و تأثير آن بر قلب هاى تشنه پرداخته است.

- قرآن و شگفتى هاى جهان طبيعت

نويسنده: رستمى، ليلا

تاريخ انتشار: 1386-02-29

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر:

موعود

شابک: 6-96-7716-964

چکيده کتاب: رويكردى است قرآنى نسبت به آيات مربوط به مباحث جهان شناسى. در اين كتاب آيات مربوط به آفرينش طبيعت و موجودات مختلف مورد تجزيه و تحليل قرآنى قرار مى گيرد و نتايج مختلف علمى، اخلاقى و اجتماعى آنها بررسى مى گردد. نگارنده آياتى از قرآن كه در مورد باد، باران، ابر، خورشيد، ماه، ستارگان، آسمان، زمين، كوه ها، درياها، حيوانات و گياهان نازل شده را ذكر نموده و مطالب علمى آنها را بيان مى نمايد. هدف کتاب آن است که خالق هستى و نيز نظم حاكم بر عالم طبيعت را معرفى كند و موضوعات متنوعى درباره عالم هستى از منظر مفسران قرآنى ارايه نمايد.

- تمثيلات قرآن و جلوه هاى تربيتى آن

نويسنده: محمد قاسمى، حميد

تاريخ انتشار: 1386-11-12

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مؤسسه امير کبير

شابک: 3-252-304-964-978

چکيده کتاب: ارائه اهداف و آثار تربيتى تمثيلات قرآن کريم مى باشد.

اثر حاضر در سه بخش تدوين شده است. در بخش نخست درباره اقسام مثل، اهميت آن و فوايد مثال سخن گفته شده و در بخش دوم جايگاه و اهميت تمثيل در قرآن و خصوصيات تمثيلات قرآنى مورد بحث قرار گرفته است. شالوده اصلى کتاب اهداف و آثار تربيتى مترتّب بر تمثيلات قرآنى است که در بخش پايانى مطرح گرديده است. در اين بخش توجه به ارزش هاى اخلاقى، مسائل اعتقادى، بيان الگوها و نمونه هاى عينى و عبرت آموزى از حوادث تاريخى، اثرگذارى بر قلب ها و تقويت عواطف بشرى و برانگيختن نيروى فکرى از اهداف و آثار تربيتى تمثيلات قرآنى دانسته شده است.

انبياء، اهل بيت و قرآن در قرآن

انبياء، اهل بيت و قرآن در قرآن

- قرآن در كلام امام على (عليه السلام)

نويسنده: مؤسسه فرهنگى قدر ولايت

تاريخ انتشار: 1386-06-18

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مؤسسه فرهنگى قدر ولايت

شابک: 8 -

020 - 495 - 964

چکيده کتاب: توصيف قرآن از منظر على (عليه السلام) در نهج البلاغه است. نگارنده سعى كرده قرآن را از ديدگاه على (عليه السلام) در قالب موضوعات ذيل شرح نمايد: جايگاه و آثار قرآن، شناخت خدا در قرآن، اوصاف قرآن، قرائت و تدبر قرآن، شروط قرائت قرآن، صفات خداوند در قرآن، هدايتگرى قرآن.

ديگر مباحث اين كتاب عبارتند از: جامعيت قرآن از نظر امام على (عليه السلام)، كارگزاران و لزوم پيروى از قرآن در نگاه امام على (عليه السلام)، طهارت باطنى و خواندن قرآن، روش مناظره با دشمن آگاه به قرآن، همراه بودن على (عليه السلام) با قرآن.

- المراجعات؛ رهبرى امام على (ع) در قرآن و سنت

نويسنده: شرف الدين موسوى عاملى، سيد عبدالحسين

تاريخ انتشار: 1386

مترجم: محمدجعفر امامى

زبان: فارسى

ناشر: اميركبير

شابک: 6-248-304-964-978

چکيده کتاب: كتاب پر ارج المراجعات كتابى است در مناظره با اهل سنت در موضوع ولايت. مناظره بين دو عالم شيعه و سنى با رعايت ادب و احترام كامل صورت گرفته است. هر سؤال با پاسخ پرسش قبلى مربوط است. المراجعات كتابى است از نظر فصاحت و بلاغت، تنظيم كلمات و ترتيب جملات، كم نظير و بدان گونه كه انسان علاقه مند است اثر را تنها به منظور الفاظش نه محتوايش چندين بار بخواند. اين كتاب به زبان انگليسى، اردو و فارسى ترجمه شده است.

- امامت صالحان اميرالمؤمنين و اهل بيت در قرآن و حديث

نويسنده: قنبرى همدانى، حشمت الله

تاريخ انتشار: 1385

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: اميركبير

شابک: 5-39-7126-964

چکيده کتاب: به فرموده پيامبر اكرم (ص) ثقل اكبر كتاب خداست كه يك طرف آن در دست قدرت الهى و طرف ديگرش در دست شماست، پس بدان چنگ بزنيد تا گمراه نشويد

و ثقل اصغر عترت و اهل بيت من است. اين كتاب به شأن و منزلت اهل بيت پرداخته است.

- امامت على (ع) در آينه عقل و قرآن

نويسنده: مغينه، محمد جواد

تاريخ انتشار: 1379

مترجم: اكبر ايرانى قمى

زبان: فارسى

ناشر: اميركبير

شابک: 5-08-7126-964

چکيده کتاب: كتاب گرانسنگ (امامة على بين العقل و القرآن) نگاشته مرحوم محمد جواد مغنيه است. نويسنده توانا با قلم شيوا و بيان رسايش به مسأله امامت و جانشينى پيامبر در آينه عقل و نقل پرداخته است و ويژگى هاى اين امام را بيان كرده و در خلال بحث به طرد شبهات كتاب نشاة الفكر الفلسفى فى الاسلام نوشته نشار پرداخته است.

- القصص القرآنيّة: دراسة و معطيات و اهداف

نويسنده: سبحانى، جعفر

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: مؤسسة الإمام الصادق (عليه السلام)

شابک: 7 - 258 - 357 - 964

چکيده کتاب: معرفى و تشريح برخى از داستان هاى انبياء (عليهم السلام) در قرآن مجيد است.

نويسنده در جلد اول اثر خود نخست درباره موضوع، اهداف و خصائص قصه هاى قرآن سخن گفته است. آنگاه به توضيح قصه هاى پيامبرانى چون حضرت آدم، ادريس، نوح، هود، صالح، ابراهيم و اسماعيل در ذيل آيات و روايات معتبر پرداخته است. وى در تحليل برخى از جريانات تاريخى انبياء (عليهم السلام) سؤالاتى در ذيل مباحث و داستان هاى مورد بحث مطرح نموده و سپس پاسخ گفته است. مؤلف همچنين قصه هاى حضرت اسحاق، لوط، شعيب، يعقوب و يوسف را مورد پژوهش قرار داده است.

- اسامى پيامبران الهى به روايت قرآن كريم

نويسنده: طهماسبى فروتقه، راضيه

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: نوش

شابک: 3-60-8631-964

چکيده کتاب: شرح حال و قصّه 33 تن از پيامبرانى است كه نام و قصّه آنان در قرآن ذكر شده است. نويسنده بر اساس

ترتيب تاريخى، از حضرت آدم (عليه السلام) تا پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) به آياتى كه در قرآن در وصف و فضايل آنان نازل گشته اشاره كرده است. نويسنده معتقد است گرچه نام برخى از اين پيامبران همچون يوشع، دانيال، اشموئيل و جرجيس به طور صريح در قرآن ذكر نشده اما با توجه به روايات و شأن نزول معلوم مى شود كه آيات مذكور درباره آنان مى باشد.

- تاريخ انبياء (پيامبران قرآن)

نويسنده: يعقوبى، محمدرضا؛ تراز، زهره

تاريخ انتشار: 1386-11-07

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: قلم مژده

شابک: 0-8-96499-964

چکيده کتاب: کتاب حاضر، به بيان سيره پيامبرانى که اسامى آنها در قرآن کريم آمده پرداخته است.

نويسنده طى مباحثى مقدماتى جريان خلقت بشر، علل اعتراض فرشتگان و علّت ساختن کعبه را به اجمال مطرح مى نمايد. همچنين تاريخ زندگانى حضرات آدم، نوح، هود، صالح، ابراهيم، اسماعيل (عليهم السلام) ارائه گرديده است. سرگذشت حضرت يوسف از خواب ايشان تا مهاجرت به مصر و منش زندگى پيامبرانى چون عيسى، زکريا، سليمان، موسى و حضرت محمّد (ص) نظير تولد و رسالت ايشان، هجرت، جنگ هاى پيامبر، جريان مباهله و آخرين حج و رحلت آن حضرت از ديگر مندرجات اين اثر است.

- الإعجاز العلمى فى اسرار القرآن الكريم والسنّة النّبويّة

نويسنده: محمّد حسنى يوسف. مراجعه و تحقيق طه عبدالرّؤوف سعد

تاريخ انتشار: 1386-06-13

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: دارالكتاب العربى

شابک: X-155-376-977

چکيده کتاب: در اين كتاب با رويكردى تطبيقى نصوص اعجاز آميز متن قرآن كريم با نصوص تورات و انجيل مقايسه شده است. نويسنده سعى دارد با استفاده از متون قرآنى، اعجاز قرآن را به اثبات برساند و نبوت حضرت محمد (ص) را با توجه به اين نصوص تشريح نمايد. وى بشارت هاى انجيل در مورد حضرت محمد

(ص) و قرآن را ذكر كرده و سپس به تحليل و تفسير برخى از آيات قرآنى كه مسيحيان و يهوديان نيز در آن باره احكامى دارند پرداخته و از اين جهت اتقان آيات قرآنى را نسبت به نصوص تورات و انجيل بيان مى نمايد.

- قرآن در سيره و كلام پيامبر اعظم

نويسنده: مؤسسه فرهنگى قدر ولايت

تاريخ انتشار: 1386-06-18

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مؤسسه فرهنگى قدر ولايت

شابک: 6 - 018 - 495 - 964

چکيده کتاب: بررسى ديدگاه هاى پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) در خصوص قرآن و سيره قرآنى ايشان مى باشد. در اين كتاب، اوصاف قرآن از منظر پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) و نحوه برخورد وى با آن ذكر شده است. بررسى آداب تلاوت قرآن، سيره پيامبر در هنگام قرائت قرآن، جايگاه قرآن از منظر ايشان، اوصاف قرآن از ديدگاه وى، هدايتگرى قرآن از نگاه پيامبر، آثار خواندن قرآن، ترغيب كردن پيامبر (صلى الله عليه وآله) به خواندن قرآن، شروط تلاوت قرآن از نظر ظاهرى و باطنى، شروط تفسير قرآن، پرهيز دادن پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) از تفسير به رأى نمودن قرآن، وجوه قرآن از نظر ايشان و تلاوت هاى ممنوع از نظر وى از جمله مباحثى است كه در اين كتاب راجع به آنها بحث شده و رواياتى نيز ذكر شده است.

- اقتباس از قرآن کريم

نويسنده: ثعالبى ، عبدالملک بن محمد

تاريخ انتشار: 1387-01-21

مترجم: حسين صابرى

زبان: فارسى

ناشر: شرکت انتشارات علمى وفرهنگى

شابک: 0-776-445-964-978

چکيده کتاب: اقتباس مطالب و مباحث گوناگون از قرآن کريم است. اثر حاضر در 25 باب تنظيم شده است. شايستگى ها و ويژگى هاى پيامبر، سپاس ها و ستايش ها ى خداوند، فضايل و سخنان پيامبراکرم (ص)، سخنان صحابه، داستان هاى پيامبران و امت ها ى

گذشته، فضيلت دانش، کتابت و خط، ادب، عقل، فضايل و رذايل اخلاقى برخى از مطالب مندرج در اين کتاب مى باشد. بيان خوردنى ها و نوشيدنى ها، سخن و سخنورى، رؤيا، پيمان هاى مربوط به قاضيان، ضرب المثل ها، ذکر نکته هايى درباره تلاوت قرآن، دعاهاى مستجاب، حرز و شعر از ديگر مندرجات اين نوشتار است. نويسنده هريک از مطالب مذکور را در بابى جداگانه ذکر نموده و ذيل هر يک از ابواب و در قالب چند فصل به مباحث مربوطه پرداخته است.

- برايم از قرآن بگو

نويسنده: مركز فرهنگ و معارف قرآن (بازنويسى: غلام رضا حيدرى ابهرى)

تاريخ انتشار: 1386-06-14

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: نشر جمال

شابک: -

چکيده کتاب: پاسخ به سؤالات و شبهات قرآنى براى گروه سنى نوجوانان است.

اين مجموعه از هزاران نامه و ده ها هزار پاسخ محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن كريم انتخاب شده و به صورت كنونى تدوين شده است كه داراى 40 نامه ى برگزيده قرآنى است كه به 114 پرسش نوجوانان در قالبى نو پاسخ داده است. برخى از موضوعات پاسخ داده عبارتند از: مهدويت، معاد، تفسير، حضرت على (عليه السلام)، زن، خداشناسى و انبياء (عليهم السلام).

- تكريم قرآن: خاطراتى از انس علما و بزرگان با قرآن كريم

نويسنده: مؤسسه فرهنگى قدر ولايت

تاريخ انتشار: 1386-09-15

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مؤسسه فرهنگى قدر ولايت

شابک: 6-021-495-964-978

چکيده کتاب: مرورى اجمالى بر سيره علماى بزرگ شيعه در مواجهه با قرآن و احترام به اين كتاب آسمانى مى باشد. دركتاب حاضر ابتدا سيره برخى از علماى مشهور شيعه مانند امام خمينى، آيت اللّه خامنه اى، آيت اللّه بروجردى، شهيد مطهرى، سيد بحرالعلوم، سيد بن طاووس، شيخ صدوق، علّامه امينى و علّامه طباطبائى در احترام به قرآن كريم مطرح شده آنگاه توفيقات ايشان

در رعايت حقوق و احترام به قرآن بيان مى گردد. در ادامه بخشى از خاطرات علماء در ترويج فرهنگ انس با قرآن ارائه شده است.

- قرآن از زبان قرآن

نويسنده: فاضلى، قادر

تاريخ انتشار: 1387-02-17

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: فضيلت علم

شابک: 1-9-7393-964

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پيرامون جايگاه قرآن و ويژگى هاى آن از زبان خود قرآن مى باشد. کتاب در 8 فصل تهيه و تدوين يافته است. در فصل اول پيرامون فضيلت قرآن بحث مى کند، اعجاز قرآن و ابعاد آن خصوصا اعجاز معنوى از ديگر مباحث کتاب است. نزول قرآن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، نام هاى قرآن، تدوين و جمع آورى قرآن، و تحريف نشدن آن از مباحث بعدى کتاب مى باشد.

- قرآن در اسلام

نويسنده: طباطبايى، سيد محمد حسين. به كوشش سيد هادى خسرو شاهى

تاريخ انتشار: 1387-02-14

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان كتاب

شابک: 8-909-548--964-978

چکيده کتاب: معرفى قرآن و ويژگى هاى آن است.

نويسنده كه از مفسران نامدار جهان تشيع است. در اين كتاب كه در پنج فصل نوشته شده با زبان ساده به ارزش قرآن و اهتمام مسلمانان به اين وديعه الهى اشاره دارد. مباحث علوم قرآنى چون محكم و متشابه، ظاهر و باطن، تأويل، حقيقت وحى، رابطه قرآن و علوم، اسباب نزول، قراءات، قاريان هفت گانه، عدد آيات و سوره ها، خط و اعراب از ديگر مباحث كتاب است.

- فيض قدسى (در باب آداب حفظ قرآن كريم)

نويسنده: نمكى آرانى، ميثم

تاريخ انتشار: 1387-02-14

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: دعوت

شابک: 3-8-96895-964-978

چکيده کتاب: ارائه مقدمات، آثار، مراحل و آداب حفظ قرآن مجيد مى باشد. بيان اهميت و مقدمات حفظ قرآن، مباحث آغازين كتاب حاضر است. نويسنده با طرح آثار و محاسن حفظ قرآن، از مراحل حفظ قرآن سخن گفته است و در ادامه، طهارت، خشوع، تدبر

در معناى قرآن، حضور قلب و كمك از قرآن را از آداب حفظ قرآن دانسته است. وى عوامل مؤثر در يادسپارى و حفظ دائمى را يادآور شده و در نهايت بهترين دوره حفظ قرآن را معرفى و به اختصار توضيح داده است.

- قرآن كتاب هدايت

نويسنده: مرادى، عليرضا

تاريخ انتشار: 1385-10-09

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انديشه ماندگار

شابک: - 40 - 96730 - 964

چکيده کتاب: معرفى قرآن و مباحث مختلف مندرج در آن است.

در اين كتاب مباحث اعتقادى و فقهى مندرج در قرآن در قالب اصول دين و فروع دين در قرآن ذكر شده است. اين مباحث عبارتند از: اثبات حقانيت قرآن، اثبات وجود خداوند، توحيد و يكتاپرستى، عدل الهى، نبوت پيامبران الهى و معجزات آنان، امامت و رهبرى، شأن نزول آيات قرآن در مورد ولايت حضرت على (عليه السلام) و فرزندان او، تأكيد قرآن كريم بر مسأله معاد، فروع دين، نماز، زكات، روزه، خمس، حج، جهاد، امر به معروف و نهى از منكر، تولى و تبرى در قرآن، آشنايى با قرآن.

- قلب قرآن

نويسنده: عبداللهيان، محمد

تاريخ انتشار: 1387-01-20

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: موسسه معارف اسلامى امام رضا (ع)

شابک: 1-9-93094-964-978

چکيده کتاب: بيان فضايل، مراتب وختومات سوره «يس» مى باشد. کتاب حاضر در سه فصل و يک خاتمه تدوين شده است. فصل نخست به بيان فضايل و نکات سوره مبارکه يس مى پردازد. در اين فصل از مسائلى چون شأن نزول، برکات و برآورده شدن حاجات سخن گفته شده است. در فصل دوم دستورالعمل ها وختومات سوره مذکور نظير خواندن در شب و روز جمعه، اهداى ثواب به حضرت زهرا (س) ذکر گرديده است. در فصل سوم مطالبى همچون تدّبر در سوره يس و تأثير سريع آن،

پيدا شدن گم شده و راحت ساختن محتضر مطرح گرديده است و در نهايت مراتب سوره يس ارائه شده است.

- آيات الاحكام و فقه القرآن

نويسنده: نكونام، محمد رضا

تاريخ انتشار: 1387-02-15

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: شفق

شابک: 3-67-2087-964-978

چکيده کتاب: پژوهشى است پيرامون آيات الاحكام و بررسى آيات فقهى قرآن. كتاب در پنج باب تنظيم و تدوين يافته است. بخش اول مربوط به طهارت و نجاست است كه مؤلف از اقسام طهارت و نجاست نام برده است. در بخش دوم كه درباره عبادت است، از نماز و مقدمات و مقارنات آن و روزه و حج بحث شده است. همچنين از زكات و خمس در بخش چهارم صحبت شده است. مؤلف در بخش پايانى به موضوع جهاد پرداخته و آيات مختلف جهاد را مورد بررسى قرار داده است.

- باز پژوهى آيات فقهى

نويسنده: فاكر ميبدى، محمد

تاريخ انتشار: 1386-11-27

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى

شابک: 6-66-8352-964

چکيده کتاب: تشريح كميت و كيفيت احكام عبادى و اجتماعى مى باشد. اثر حاضر به منظور متن درسى مقطع كارشناسى دانشجويان علوم قرآنى تدوين شده است. در اين كتاب با بيان مفهوم آيات الاحكام و فرق آن با احكام الايات، انواع آيات الاحكام به همراه تاريخچه، منابع و جايگاه تفسيرى آن توضيح داده شده است. در ادامه روش بيان احكام، قلمرو آيات الاحكام، ابواب فقهى، قواعد فقهى و موضوعات فقهى قرآن و نيز مبانى فهم و تفسير آيات الاحكام تشريح گرديده است. نويسنده در بررسى آيات الاحكام ضمن توضيح اهداف، مفاهيم و تعاريف طهارت، نماز، روزه، اعتكاف، حج، جهاد و امر به معروف و نهى از منكر، احكام هريك را ذيل آيات مربوط بيان مى نمايد و در نهايت فهرست

كتاب هاى آيات الاحكام شيعه، زيديه و اهل سنت را ارائه مى كند.

- نگاهى قرآنى به آزمون الهى

نويسنده: مهدويان، حسن؛ نطنزى، احمد

تاريخ انتشار: 1386-12-22

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انتشارت كانون انديشه جوان

شابک: 4-67-8352-964-978

چکيده کتاب: تحقيقى است پيرامون امتحان و آزمون هاى الهى از منظر قرآن كريم. كتاب حاضر در 4 فصل تهيه و تدوين يافته است. نويسندگان در فصل اوّل با واژه شناسى امتحان در قرآن به اهميّت و پيشينه آن در امّت هاى گذشته مى پردازند و از عموميّت آن براى همه انسان ها به عنوان سنّتى فراگير سخن مى گويند و در فصل بعدى به حكمت امتحان جهت جدا سازى پاكان از ناپاكان و صابران از سست عنصران مى پردازد. آنان همچنين به اقسام امتحان و متناسب بودن آن با افراد و جوامع مى پردازند و نمونه هايى از امتحانات افراد و جوامع را ارئه مى دهند.

- نم نم (قرآن شناسى عرفانى)

نويسنده: فاضلى، قادر

تاريخ انتشار: 1387-02-17

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: فضيلت علم

شابک: X-13-7393-964

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پيرامون جايگاه و ويژگى هاى قرآن و ابعاد عرفانى آن مى باشد. کتاب حاضر در 4 بخش تدوين يافته است. مؤلف در بخش اول مباحثى چون خودشناسى، تعقل، محبت و انسان از منظر قرآن را مورد بحث قرار داده است. بخش دوم کتاب اقتباسى است از علّامه شعرانى پيرامون تجويد و قرائت قرآن و بخش سوم خلاصه اى از کتاب «قرآن در اسلام» علامه طباطبايى است که به مباحثى چون نزول قرآن، جمع قرآن، اعجاز، قراءات و نام هاى سوره ها مى پردازد و بخش پايانى، رساله اى است از علّامه شعرانى درباره ترتيب آيات، نظم سوره ها، تاريخ جمع قرآن و تعداد آيات و حروف قرآن.

- سيرى در معارف قرآن

نويسنده: برهانى، مجتبى

تاريخ انتشار: 1386-02-03

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بيت الأحزان

شابک: 3-7-95954-964

چکيده کتاب: پژوهشى است

در مورد معارف مختلف مندرج در قرآن. در اين كتاب سعى شده معارف قرآن به صورت اجمالى مورد شناسايى قرار گيرد. نگارنده به معارف متنوع قرآن از جمله، انسان شناسى و اخلاق اشاره نموده و مبانى طرح بحث در اين موضوعات را از منظر قرآن مورد تجزيه و تحليل قرار مى دهد. تحقيق در زمينه مقام خليفة الهى انسان و ويژگى هاى فطرت انسانى و نفس وى، طرح مباحثى متنوع از موضوعات اخلاقى قرآن مانند محاسن و مكارم اخلاقى و كرامت انسان در قرآن، بررسى ويژگى ها و اقسام وحى در قرآن، معرفى قرآن به عنوان تنها كتاب كامل هدايت، بررسى ابزارهاى شناخت در قرآن و موانع آن، محبّت و اقسام آن در قرآن، طرح مباحث تاريخى و اجتماعى در قرآن، طرح برخى از مباحث عرفانى در قرآن مانند تسبيح موجودات و تفسير آن در قرآن و مقوله دعا و شرح آياتى از قرآن در مورد دعا شامل شيوه ها و موانع استجابت دعا از مهم ترين مندرجات اين كتاب است.

- استدراج (سقوط گام به گام)

نويسنده: مركز فرهنگ و معارف قرآن

تاريخ انتشار: 1386-11-22

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان كتاب

شابک: 7-836-548-978

چکيده کتاب: تحقيقى است پيرامون استدراج از منظر قرآن كريم. واژه استدراج به معناى اندك اندك گام برداشتن است، و در اصطلاح به معناى فرورفتن تدريجى در هلاكت و عذاب مى باشد. مؤلف پس از واژه شناسى مفهوم استدراج به ابعاد فراگير آن اشاره كرده سپس الگوهاى منفى را در قرآن ذكر نموده است كه مى توان به قصه فرعون، قارون و سامرى اشاره نمود. همچنين نشانه هاى استدراج در زمينه هاى عقيدتى و رفتارى فرد يا جامعه اى كه به سوى هلاكت و عذاب مى رود تبيين گشته است

و در پايان راهكارهاى ايمنى از استدراج از جمله تقوا، سپاسگزارى و مراقبت در رفتار و عقايد آمده است.

- الفهرس الحديث الآيات الاحكام

نويسنده: نكونام، محمد رضا

تاريخ انتشار: 1387-02-15

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: شفق

شابک: 0-68-2807-964-978

چکيده کتاب: مؤلف در اين كتاب كه در هفت باب تدوين شده است، فهرست روايات تفسيرى را در موضوعات مختلف از جمله طهارت، نجاسات، عبادات، اقتصاد، خانواده و سياست را بر شمرده است، شيوه مؤلف همچون ساير مفسران اين است كه پس از استدلال به آيه مورد نظر، به حديث و روايات تفسيرى آن آيه و موضوع اشاره اى كرده است.

- القرآن منهاج الحياة

نويسنده: طالب خان

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: مؤسّسه عاشورا

شابک: 3-81-7263-964

چکيده کتاب: كتاب حاضر به درس ها و نكات عقيدتى، اخلاقى و تربيتى قرآن مى پردازد.

كتاب در سه فصل تدوين يافته است، مؤلّف در فصل اوّل با اشاره به فضل قرآن آن را كتابى جامع و حجّت بر انسان ها مى داند و در فصل دوم به آداب تلاوت از جمله استعاذه، ترتيل، قرائت به قدر ميسور، قرائت با تدبّر و قرائت همراه با سكوت و گوش سپارى مى پردازد و در فصل پايانى، ضمن اشاره به خودسازى، به دعوت ديگران به خوبى ها و برخى از موضوعات قرآنى از جمله اخوّت دينى، تقوا، مشورت و فتنه اشاره مى نمايد.

موضوعات اخلاقي اجتماعي

موضوعات اخلاقى اجتماعى

- آثار فردى و اجتماعى گناه از ديدگاه قرآن کريم و روايات

نويسنده: مولوى حاجى آقا، احمد

تاريخ انتشار: 1387-01-17

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انتشارات حلم

شابک: 9-45-8490- 964-978

چکيده کتاب: بيان انگيزه ها و آثار فردى و اجتماعى گناه و عوامل آمرزش گناه مى باشد. اثر حاضر در پنج بخش تنظيم شده است. در بخش نخست تعريف لغوى و اصطلاحى واژه هايى چون اِثم، ذنب و جناح

و نيز کاربرد هر يک در قرآن و روايات مورد بررسى قرار گرفته است. در بخش دوم از ريشه ها و زمينه هاى درونى و بيرونى گناه سخن گفته شده است. در بخش سوم نويسنده تأثير جسمانى و روانى آب و هوا را به عنوان ملاک ها و معيارهاى گناهان کبيره توضيح داده است، سپس به معرفى برخى از گناهان کبيره پرداخته است. در بخش چهارم از فقر، قساوت قلب و نااميدى به عنوان برخى از آثار فردى گناه و از خوارى و ذلت در جامعه و نيز سلب اعتماد جامعه از گناهکار به عنوان بعضى از آثار اجتماعى گناه ياد شده است. در بخش پايانى عوامل آمرزش گناهان در مؤلفه ها ى توبه، شفاعت، اعمال صالح و اجتناب از گناهان کبيره تشريح گرديده است.

- آيين زندگى از ديدگاه قرآن و عترت

نويسنده: شريعت زاده خراسانى، محمود

تاريخ انتشار: 1387-02-17

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انتشارات خادم الرضا (ع)

شابک: -

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پيرامون رمز موفقيت در زندگى از ديدگاه قرآن و عترت است. اين کتاب در 18 فصل تنظيم و تدوين يافته است. مؤلف در فصول اوّليه کتاب به مباحث ازدواج، حقوق همسرى و تربيت فرزندان پرداخته است و در ادامه به چگونگى پوشيدن لباس و نظافت بدن و آداب آن مى پردازد. کار و تلاش در زندگى و تجارت و کشاورزى همراه با تعليم و تعلّم از ديگر مباحث کتاب است، همچنين دوست يابى و عبادت خداوند و عيادت از بيماران از مباحثى است که نويسنده به اهميت آن در زندگى پرداخته است و نيز تلاش نموده است در ذيل هر يک از فصل هاى فوق با استشهاد به آيات قرآن و بهره گرفتن

از روايات اهل بيت و حکايات مفيد بر غناى مطالب کتاب بيفزايد.

- اسراف و تبذير از ديدگاه قرآن و حديث

نويسنده: روحانى قمى، حسن

تاريخ انتشار: 1386-11-30

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بضعة الرسول

شابک: 5-24-7827-964

چکيده کتاب: تشريح حرمت اسراف و تبذير و آثار آن از منظر قرآن و روايات مى باشد. اثر حاضر در دوازده فصل تنظيم شده است. فصل نخست به بررسى واژه هايى چون اسراف، اقتار، تبذير و افراط پرداخته است. فصل دوم تحت عنوان حرمت اسراف از ديدگاه قرآن به سرگذشت قوم لوط اشاره كرده و سپس رابطه اسراف و فساد در زمين توضيح داده شده است. در فصل سوم روايات دال بر حرمت اسراف يا مرجوحيت آن بيان گرديده است. در فصل چهارم حدود اسراف ارائه شده است. بررسى مترفين در قرآن، تشريح آيات و روايات دال بر حرمت تبذير، شرح حرمت اسراف از ديدگاه عقل و اجماع، حرمت اقتار از نظر قرآن و روايت، وجوب رعايت اعتدال مباحث فصل پنجم تا يازدهم است. فصل پايانى به تشريح زيان هاى اسراف مى پردازد.

- توبه از منظر قرآن و روايات

نويسنده: اعتماد موسوى، محمد حسين

تاريخ انتشار: 1386-12-02

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: وثوق

شابک: 3-31-2594-964-978

چكيده کتاب: نوشتار حاضر پيرامون توبه، اركان و شرايط آن از منظر قرآن و روايات مى باشد. مؤلف پس از مفهوم شناسى توبه به حقيقت آن از ديدگاه قرآن مى پردازد. مراتب و اركان، موانع، فضايل، نشانه ها وآثار توبه مباحث بعدى كتاب است، نويسنده همچنين به شرايط توبه و توبه نصوح اشاراتى دارد و افرادى كه از گناه و خطاى خود توبه كرده و قرآن قصّه آنان را ذكر كرده، بيان نموده است كه مى توان به توبه آدم (ع)، فرزندان يعقوب (ع)، قوم موسى (ع)

و متخلفان از غزوه تبوك اشاره نمود. وى همچنين براى غناى مباحث خود به توبه گنهكاران ديگرى اشاره كرده است.

- امر به معروف و نهى از منکر از ديدگاه قرآن و ائمه معصومين عليهم السلام

نويسنده: پورزارع گلنشينى، رضا؛ شريفى، معراج؛ ابوطالبى، نرگس

تاريخ انتشار: 1387-01-17

مترجم:-

زبان: فارسى

ناشر: آوا

شابک: 2-16-2769-964-978

چکيده کتاب: مرورى گذرا بر ريشه ها، مراحل، شيوه ها و آثار امر به معروف و نهى از منکر مى باشد. در ابتدا ضرورت و اهميت امر به معروف و نهى از منکر و ذکر معنا و ريشه هاى مورد بحث قرار گرفته است. نويسنده با ارائه صفات آمران به معروف و ناهيان از منکر، مراحل و روش هاى امر به معروف و نهى ازمنکر به اختصار توضيح داده است. وى عوامل جلوگيرى از امر به معروف و نهى از منکر و مصاديق معروف و منکر را بيان نموده است و در پايان، برکات معنوى، اقتصادى، سياسى، اجتماعى و آثار دنيوى و اخروى را از آثار شيرين امر به معروف و نهى از منکر دانسته است.

- پرسمان حجاب: پژوهشى در باب پوشش از ديدگاه قرآن

نويسنده: مهدى زاده، حسين

تاريخ انتشار: 1386-11-30

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: صهباى يقين

شابک: 6-3-95994-964

چکيده کتاب: بررسى دلايل قرآنى و روايى حجاب و پوشش مى باشد. اين پژوهش در سه فصل تنظيم شده است. در فصل نخست از اقسام حجاب يعنى حجاب تحميلى، تقليدى، مصلحتى، تعقلى و تعبدى سخن به ميان آمده و با بررسى رابطه حيا و حجاب، فطرى بودن پوشش مورد تأكيد قرار گرفته است. در فصل دوم با مقايسه مفهوم، اندازه، كاركرد و رنگ جلباب با چادر مشكى، حكمت و فلسفه حجاب بيان گرديده است. در ادامه، فوايد حجاب مطرح شده است. عوامل

حجاب و بد حجابى و نيز آثار هر يك در فصل سوم مورد بحث قرار گرفته است. به نظر نويسنده، خانواده، مدرسه و دانشگاه مى تواند عامل حجاب و يا بد حجابى باشد. وى با بيان آثار حجاب به بررسى آثار فردى، خانوادگى و اجتماعى بد حجابى مى پردازد و در نهايت جهت گسترش فرهنگ حجاب راهكارهايى پيشنهاد و سپس استفتائاتى از مراجع تقليد در باب حجاب ارائه مى نمايد.

- تفسير موضوعى تربيت دينى از منظر قرآن

نويسنده: عصيانى، عليرضا

تاريخ انتشار: 1386-12-02

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان دانش

شابک: 1-58-8144-964-978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر به موضوع تربيت دينى از منظر قرآن كريم مى پردازد. نويسنده ابتدا به جايگاه و اهميت تربيت مى پردازد و هدف غايى آفرينش انسان را تربيت مى داند. و در فصل دوم كه محور اصلى كتاب است به روش هاى تربيت با بهره گيرى از آيات قرآن مى پردازد و روش قرآن در بهره گيرى از خصلت هاى آدمى و شيوه هاى آن در بشارت، انذار و ارائه الگو هاى برتر و موعظه و توجه به پاداش هاى اخروى در تربيت آدمى را بررسى مى نمايد و در فصل پايانى به ويژگى هاى يك مربى از جمله پيشگامى در اعمال صالح، محبت و خير خواهى، خوش رفتارى و پرهيز از جدال بيهوده مى پردازد.

- سعادت و شقاوت در قرآن و روايات

نويسنده: حسينى گلپايگانى، رضا

تاريخ انتشار: 1387-02-18

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: پيام مهدى (عج)

شابک: 9-61-6100-964-978

چکيده کتاب: مجموعه حاضر به بررسى عوامل سعادت و شقاوت انسان ها پرداخته است. در اين کتاب، نويسنده تواضع، شکرگزارى، صبر، حلم، امانت دارى، قناعت، جهاد و شرک نورزيدن به خدا را جهت خوشبختى انسان ها مؤثر دانسته است. وى از اخلاص، رعايت حقوق والدين، صله رحم، احسان به يتيم و مساکين و ادا کردن حق همسايگان، دوستان، بردگان

و واماندگان در سفر به عنوان ديگر عوامل سعادت بشر ياد نموده است و در ادامه ناهنجارى هاى اخلاقى مانند تکبر، حسد، بخل، معامله ربوى، پرداختن به موسيقى و وساوس شيطانى را از علل شقاوت و بدبختى انسان ها معرفى و هر يک را توضيح داده است.

- قيامت در قرآن و احاديث

نويسنده: كريمى، رضا

تاريخ انتشار: 1386-12-22

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: نسيم حيات

شابک: 6-316-493-964-978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پبرامون معاد و صحنه هاى قيامت از منظر قرآن و روايت است. نويسنده ابتدا به نشانه هاى قيامت و گواهى زمين به اعمال آدمى مى پردازد، سپس به دلايل معاد جسمانى اشاره مى كند. مباحثى چون تجسّم اعمال، نام هاى قيامت، نفخ صور و اوصاف قيامت از ديگر مباحث كتاب است. مؤلّف همچنين به حشر انسان ها، گواهان اعمال، حسابرسى، بهشت و نعمت هاى آن و دوزخ و عذاب هاى آن پرداخته است.

- معاد شناسى در قرآن كريم

نويسنده: بيستونى، محمد و ديگران

تاريخ انتشار: 1386-12-22

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بيان جوان

شابک: 2-83-8399-964

چکيده کتاب: پيرامون دلايل معاد و تصويرى از عالم آخرت به زبان ساده براى نسل جوان مى باشد. نويسنده ابتدا به اثبات معاد از راه مطالعه در آفرينش و سرسبز شدن دوباره طبيعت پس از مرگ مى پردازد، همچنين ديگر دليل معاد را حكمت آفرينش جهان و هدف دارى انسان مى داند. وى وجدان آدمى را شبيه دادگاه رستاخيز دانسته است و از نامه اعمال، ميزان، بهشت و نعمت هاى آن و دوزخ و عذاب هاى آن بحث كرده است.

- مواقف قيامت از ديدگاه قرآن و روايات

نويسنده: صدر كريمى، فهيمه

تاريخ انتشار: 1386-12-22

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: نسيم حيات

شابک: 0-318-492-964-978

چکيده کتاب: پژوهشى است پيرامون مواقف قيامت از منظر قرآن و روايات. نويسنده اوّلين موقف قيامت را نامه عمل و حسابرسى مى داند و خداوند،

پيامبران، امامان، ملائكه، وجدان، اعضاء و جوارح را از جمله گواهان نامه اعمال ذكر مى نمايد. وى از جمله عوامل رستگارى را ايمان، اخلاص، عبادت و محبت اهل بيت مى داند. مبحث بعدى درباره صراط و عقبه ها و ايستگاه هاى آن مى باشد كه مؤلّف، عوامل عبور از اين پل را ذكر مى نمايد. مؤلّف همچنين به مبحث شفاعت، اعراف، بهشت و نام ها و نعمت هاى آن و جهنم و اسامى و انواع عذاب هاى آن پرداخته است.

- موسيقى از ديدگاه قرآن و حديث

نويسنده: محمد بيستونى، مريم حسين مردى، مهسان حسين مردى، اشرف سرشار

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بيان جوان

شابک: 2 - 52 - 8399 - 964

چکيده کتاب: بررسى حكم فقهى موسيقى از منظر قرآن و حديث است. در اين نوشتار از منظرى قرآنى - فقهى به بررسى حكم شرعى غنا و مصاديق حرام آن پرداخته شده است. تعريف موسيقى و غنا، فرق غنا و موسيقى، سابقه موسيقى در ايران، حكم غنا از نظر اسلام، عواقب غنا در بعضى از احاديث، اثر غنا بر روان انسان، فلسفه حرمت غنا، عواقب اخروى غنا، ديدگاه مراجع تقليد در مورد حكم موسيقى، مضرات موسيقى از نظر دانشمندان و حكم آموزش موسيقى از جمله موضوعاتى است كه نگارنده از منظرى قرآنى به بررسى آن ها پرداخته است.

- نظام حقوقى زن و شوهر در قرآن مجيد

نويسنده: كامرانيان، عباس على

تاريخ انتشار: 1386-12-01

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: المعى

شابک: 5- 28- 7553- 964- 978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پيرامون حقوق زن و شوهر از منظر قرآن كريم مى باشد. نويسنده پس از اشاره به اهميت ازدواج، به آداب و احكام آن از جمله خواستگارى، مهريه و مسايل جنسى مى پردازد. وى همچنين به رفتارهاى سالم در محيط

خانواده كه موجب پايدارى خانواده و آرامش آن مى شود اشاره نموده و از آسيب ها و موانعى كه مى تواند اين آرامش را به هم بزند سخن مى گويد. نويسنده به برخى از حقوق زناشويى و حقوق خانواده از جمله طلاق و ارث هم مى پردازد.

- مديريت قرآنى

نويسنده: مدبر عزيزى، غلامرضا

تاريخ انتشار: 1386-12-01

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: سخن گستر

شابک: 2- 340- 477- 964- 978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پيرامون اصول مديريت و ويژگى هاى مديران از منظر قرآن کريم مى باشد. اين کتاب در سه بخش تدوين يافته است. نويسنده ابتدا به اهداف حکومت و مديريت در مکتب اسلام مى پردازد و در بخش دوّم که محور عمده کتاب است وظايف و اوصاف مديران را مورد بحث قرار مى دهد و از جمله ويژگى هاى يک مدير را تقوا، کاردانى، دلسوزى، نظم، بردبارى، دور انديشى، مشورت، خيرخواهى و عدالت محورى ذکر مى نمايد. وى در بخش پايانى به بحث سياست و ولايت از منظر قرآن مى پردازد و پيروى از مديران را در راستاى ولايت خدا و رسول و امامان مى داند.

- قرآن و جامعه شناسى (مجموعه مقالات)

نويسنده: دانشگاه بوعلى سينا

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بنياد پژوهشهاى قرآنى حوزه و دانشگاه

شابک: 5-46-8950-964

چکيده کتاب: مجموعه مقالاتى است در رابطه با برخى از آموزه هاى جامعه شناختى قرآن كريم. در اين كتاب كه حاصل تحقيقات ارايه شده در اولين همايش ملى پژوهش هاى قرآنى حوزه و دانشگاه است، مقالاتى در رابطه با مقوله هاى اجتماعى قرآن ارايه شده است. اين مقالات تحت عناوين «تقارن نگرش دينى و جامعه شناختى به مسايل ايران»، «هرمنوتيك»، «واقع نمايى زبان قرآن»، «الگوهاى رابطه اجتماعى در قرآن»، «بررسى جامعه شناختى منافقان در قرآن»، «تعاون و تبادل فرهنگى در قرآن» و «مهارت هاى

گفتارى در آموزه هاى اسلامى» ارايه شده و مباحث جامعه شناختى قابل استخراج از قرآن در اين مقالات آمده است.

- الاستشفاء و قضاءالحوائج بالقرآن الکريم

نويسنده: عوض حلى، عبدالحليم

تاريخ انتشار: 1386-11-30

مترجم: -

زبان: عربى

ناشر: ناجى جزايرى

شابک: 0-06-2682- 964

چکيده کتاب: بيان برخى از آثار و فوايد سوره هاى قرآن و تأثير آن در درمان بيمارى ها و مصيبت ها مى باشد. در کتاب حاضر نويسنده کوشيده است با بررسى بعضى از روايات و آيات و سوره هاى قرآن، اثرات آنها را در دفع بلا هاى وارده بر انسان، رفع حوائج، شفاى بيمار ى هاى جسمى و روحى ارائه نمايد. وى درباره تأثير قرآن هنگام عذاب قبر، مرگ و محشر سخن گفته است و در ادامه داستان هايى پيرامون از بين نبردن حاملان قرآن توسط زمين بيان کرده است. تأثير قرآن در دفع شياطين و اجنّه و اثرگذارى بر جمادات، حيوانات و نباتات از ديگر مندرجات اين نوشتار مى باشد.

- آداب تلاوت قرآن

نويسنده: مشايخى، مهدى

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: اميركبير

شابک: 6-33-7126-964

چكيده کتاب: نوشتن و سخن گفتن درباره فضيلت قرآن به مثابه كوشش براى جاى دادن بحرى پهناور و بى انتها در كوزه اى كوچك و باريك است. در اين كتاب به فضيلت قرآن و حاملان و قاريان اين كتاب ارزشمند پرداخته شده و آثار آن را در حوزه و فرد اجتماع و دنيا و آخرت آدمى بيان مى كند. همچنين آداب ظاهرى و باطنى اين كتاب شريف را كه راه صعود به قله رفعت آدمى است تعليم مى دهد.

- نماز در قرآن

نويسنده: اخوان، محمد

تاريخ انتشار: 1386-12-22

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مرسل

شابک: 5-013-972-964-978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پبرامون اهميّت نماز، آداب و آثار آن مى باشد. كتاب در هفت فصل تهيّه و تدوين يافته است. نويسنده پس از بررسى جايگاه

نماز به فلسفه آن مى پردازد و به پيش شرط هاى نماز از جمله ايمان و خير خواهى اشاره مى نمايد. محور اصلى كتاب درباره احكام نماز است كه مؤلّف در آن ضمن برشمردن احكام نماز به شمارى از آداب آن پرداخته و در فصل هاى پايانى به آثار نماز در ارتقاى فرهنگ و پايدارى اشاره كرده است.

- دعاهاى قرآن

نويسنده: واثقى، حسين

تاريخ انتشار: 1386-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بوستان كتاب

شابک: -

چکيده کتاب: كتاب حاضر دعاهايى كه از لسان انبياء و فرشتگان در قرآن كريم آمده را جمع آورى نموده و درباره آنها توضيحاتى داده است. همچنين فهرستى موضوعى از دعاهاى قرآنى در پايان كتاب آمده است. نويسنده سعى كرده مضامين عالى دعاهاى قرآنى را مورد بحث و بررسى قرار دهد و شيوه دعا كردن و آثار دنيوى و اخروى آن را بررسى نمايد.

- آداب باطنى قرآن

نويسنده: ملك احمدى، على اصغر

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: شهيد حسين فهميده

شابک: 1-18-2537-964-978

چکيده کتاب: كتاب حاضر به آداب تلاوت قرآن خصوصاً آداب باطنى آن مى پردازد.

نويسنده با نقل نمونه هايى از قاريان حقيقى قرآن، حضور قلب و انس با قرآن و عمل به دستورات و تعاليم اين كتاب انسان ساز را مهم ترين اصل در تلاوت دانسته است. وى با اشاره به تأثير اين كتاب در دل هاى آماده به نقل داستان هايى از پيشوايان معصوم (عليهم السلام) و نقش آن در افرادى كه آنها را اهل قرآن دانسته اشاره مى كند. نويسنده همچنين به درجات و مقامات قاريان قرآن و موانع فهم قرآن پرداخته است.

- اخلاق پيامبران در قرآن

نويسنده: برجى، يعقوبعلى

تاريخ انتشار: 1386

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: اميركبير

شابک: 9-247-304-964-978

چکيده کتاب: پيامبران الهى در همه فضايل اخلاقى و ارزش هاى والاى انسانى الگوهاى كاملى هستند. در قرآن و سخنان

معصومان از برخى ارزش هاى اخلاقى به عنوان اخلاق پيامبران ياد شده است، از جمله: صبر، نيكى، علم، حسن خلق، خوشرويى، سخاوت، غيرت، شب زنده دارى، عفو و گذشت، احسان، اخلاص و... . علاوه بر صفات مشترك پيامبران، برخى صفات برجسته اخلاقى آنان نيز كه در مسير پرفراز و نشيب ابلاغ دعوت و مبارزه با مظاهر شرك و كفر در قرآن جلوه بيشترى داشته، ذكر شده است. در اين اثر مؤلف كوشيده اين صفات را شناسايى كرده، بعضى از آنها را كه بيشتر در جامعه امروز مورد نياز است با استفاده از آيات و سخنان معصومان توضيح دهد.

مفهوم شناسي در قرآن

مفهوم شناسى در قرآن

- آب و باران از ديدگاه قرآن و تمدن هاى بزرگ جهان

نويسنده: بيستونى، محمد؛ طباطبايى، زينب سادات؛ طباطبايى، سميراسادات؛ سمنگانى فرد، ارغوان

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بيان جوان

شابک: 7 - 72 - 8399 - 964

چكيده کتاب: رويكردى است قرآنى به پديده هاى طبيعى آب و باران. در اين كتاب به تحليل ديدگاه هاى قرآن كريم در خصوص آب و باران و ويژگى هاى آنها پرداخته شده است. ويژگى هاى آب، بركات آب، آب شور و شيرين در قرآن، آثار آب در بدن انسان، آثار و بركات آب در طبيعت، باران در قرآن، تمثيل هاى قرآنى در مورد آب و باران، دعاهاى باران در قرآن و حديث جزء مباحث بخش اول كتاب است. در بخش دوم مباحثى مانند آب و اهميت آن در كشورهاى تايلند، فيليپين، اندونزى، سرى لانكا، مالزى، كره، ايران، خواص باران و آب در جو زمين و نقش باد و باران و دريا در طراوت طبيعت مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.

- جن، ابليس و شيطان: در آيينه حديث

و قرآن

نويسنده: حيدرى، احمد

تاريخ انتشار: 1386-12-02

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: حضور

شابک:

چکيده کتاب: پژوهشى است پيرامون ماهيت ابليس، شيطان و جن، و شيوه هاى اغواءت و ترفند هاى آنان از منظر قرآن و احاديث. کتاب در پنج بخش تدوين يافته است. مؤلف در بخش اول به ماهيت جن پرداخته است و ضمن بر شمردن آفرينش اين موجودات نامرئى به چگونگى زاد و ولد، غذا، استراحت، ايمان و کفر، جزاء و پاداش و قدرت فوق العاده آنان پرداخته است. بخش دوم کتاب نيز در ارتباط با ابليس است، سپاه ابليس، فرزندان او و ديگر ويژگى هاى ابليس از مباحث بعدى کتاب است. بخش سوم کتاب مربوط به شيطان و وسوسه هاى اوست، شيوه هاى اضلال او از جمله بدعت، دشمنى، فراخوان به گناه از ديگر مطالب اين کتاب است. نويسنده در بخش پايانى به استعاذه از اين موجودات و داستان هايى از آنان اشاره نموده است.

- حقايقى از حق در قرآن كريم و سخنان بزرگان

نويسنده: بهمنى، محمد مسعود

تاريخ انتشار: 1387-02-13

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: انتشارات دانشجو

شابک: 6-36-543-964-978

چکيده کتاب: بيان برخى از حقايق مطرح شده در قرآن، زيارات، سخنان امام على (ع) و برخى از بزرگان مى باشد. اثر حاضر در چهار فصل تنظيم شده است. در فصل نخست كه شالوده اصلى كتاب است مباحثى درباره حق بودن آيات قرآن، تغيير قبله، وعده خداوند، حكم و فرمان الهى، عذاب قيامت، آفرينش آسمان ها و زمين، شناخت خدا، مرگ، اهل ايمان و فرستادن فرشتگان مطرح و توضيح داده شده است. فصل دوم مشتمل بر سخنان امام على (ع) درباره حق و حقيقت مى باشد. فصل سوم در برگيرنده سخنان برخى از بزرگان پيرامون حق و حقيقت است و فصل پايانى شامل دعاها و

زيارت نامه هايى است كه در آن حق و حقيقت مورد اشاره قرار گرفته است.

- دنياى حيوانات از ديدگاه قرآن و حديث

نويسنده: بيستونى، محمد؛ ابراهيم پور، مهرى؛ شيخ حسنى، محمد

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بيان جوان

شابک: 2 - 49 - 8399 - 964

چکيده کتاب: شناخت حيوانات از ديدگاه هاى قرآنى مى باشد. در اين كتاب مباحث مربوط به پرندگان، حشرات، ماهيان، خزندگان و چهارپايان در قرآن آمده است. در بخش ديگرى از كتاب، اسامى حيواناتى كه در قرآن از آنها نام برده شده آمده است. در قسمتى ديگر از كتاب، احاديثى در مورد حيوانات نام برده شده در قرآن ذكر شده است. عجائب مربوط به حيوانات در قرآن و حديث، زندگى حيوانات از منظر قرآن و حديث از ديگر مندرجات اين كتاب مى باشد. اين حيوانات كه در قرآن از آنها نام برده شده عبارتند از: ميش، بز، گوسفند، گوساله، گاو، شتر، مرجان، عنكبوت، ملخ، شپش، موريانه، مورچه، پروانه، زنبور عسل، مگس، پشه، ماهى، خوك، گرگ و سگ مى باشد.

- رنگ شناسى از ديدگاه قرآن و حديث

نويسنده: محمد؛ بال افكن، فاطمه؛ خدرى، پروين؛ پوربابادى، سهيلا

تاريخ انتشار: 1385-00-00

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: بيان جوان

شابک: 5 - 56 - 8399 - 964

چکيده کتاب: رويكردى است قرآنى به مقوله رنگ و رنگ شناسى.

در اين كتاب سعى شده ديدگاه هاى علمى قرآن در خصوص ويژگى هاى رنگ استخراج گردد. نويسنده سعى كرده در قالب مباحث ذيل به اين موضوع بپردازد: نقش رنگ در زندگى انسان، روان شناسى رنگ هاى مختلف، رنگ هاى ذكر شده در آيات قرآنى، نعمت بودن رنگ ها، تأثيرات روانى رنگ ها در انسان، نقش بعضى از رنگ ها در زندگى انسان از نظر قرآن، خاصيت درمانى رنگ ها، خواص فيزيكى رنگ هاى ذكر

شده در قرآن، دفاع از چادر مشكى و حجاب زنان، رنگ لباس در اسلام، سياه پوشى در اسلام، ارتباط رنگ سياه با عذاب اهل جهنم. نگارنده از علوم تجربى نيز در تبيين مسائل مربوط به رنگ ها بهره جسته است.

- شيمى در قرآن

نويسنده: پناهى، حسين. فيض آبادى، حميده

تاريخ انتشار: 1386-12-02

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: فيض دانش

شابک: 5-041-982-964-978

چکيده کتاب: تحقيقى پيرامون اعجاز علمى قرآن كريم است. نويسنده در اين كتاب با اشاره به كشفيّات علمى جديد در رابطه با دانش شيمى به بررسى آيات قرآن مى پردازد. وى مباحثى پيرامون جوّ زمين و نبودن اكسيژن لازم در ارتفاع بالا، همچنين مسايلى در ارتباط با عالم اتم ها و هدايت بين اجزاى آن، تركيبات آهن و آلياژ آن، رنگ ها و زيبايى پديد آمده از تركيب آنها و تركيب گوشت خوك و ضررهاى آن مطرح مى كند و نتيجه مى گيرد كه قرآن اين حقايق را پيشگويى كرده است.

- فيزيك در قرآن

نويسنده: پناهى، حسين. فيض آبادى، حميده

تاريخ انتشار: 1386-12-02

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: فيض دانش

شابک: 2-042-982-964-978

چکيده کتاب: نوشتار حاضر پيرامون اعجاز عملى قرآن كريم در زمينه فيزيك است. نويسنده با اشاره به معجزه بودن قرآن، به ابعاد اين اعجاز از جمله اعجاز عملى مى پردازد و ضمن توجه دادن به چگونگى آفرينش خورشيد و ماه به اصلى بودن نور خورشيد و بازتابى بودن نور ماه و تناسب بين اين دو مى پردازد. وى همچنين به تأثير رنگ ها، به فضا رفتن انسان و تسخير آن، جاذبه زمين، رعد و برق، نور و انكسار آن از نظر قرآن مى پردازد و با اشاره به كشفيات جديد، طرح اين گونه مسايل در قرآن را از معجزات اين كتاب مقدس مى داند.

- ارتباط با عالم

ذر

نويسنده: نوايى، محمدرضا

تاريخ انتشار: 1386-11-30

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: نسيم كوثر

شابک: 3-74-2548-964

چکيده کتاب: مرورى بر تفسير آيه ميثاق (آيه ذرّ) و بيان روايت و ديدگاه علماء و مفسران شيعه و اهل سنت در اين زمينه مى باشد. كتاب حاضر در يك مقدمه، چهار بخش و يك خاتمه تنظيم شده است. نخست معانى ذرّ، تفسير اجمالى آيه ميثاق و تفاوت آن با آيات ديگر مطرح گرديده است. سپس در بخش اول به ابعاد گوناگون آيه ذرّ مانند معناى اخذ، گواهى، مراد از اخذ ميثاق و محل وقوع و چگونگى اخذ پيمان پرداخته شده است. ارائه اقوال گوناگون درباره ماهيّت عالم ذرّ، ذكر ادلّه قائلين و منكرين عالم ذرّ، مباحث بخش دوم است. بخش سوم به بررسى ديدگاه علمايى چون شيخ مفيد، طبرسى، فخر رازى، علامه طباطبايى و جوادى آملى مى پردازد. در بخش چهارم روايات مربوط به اخذ ميثاق دسته بندى و بررسى شده و در خاتمه پيام ها و نكات آيه ذرّ ذكر شده است.

- آفرينش و انسان

نويسنده: جعفرى تبريزى، محمّدتقى

تاريخ انتشار: 1386-11-08

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: مؤسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفرى

شابک: 8-07-6608-964

چکيده کتاب: ارائه مباحثى درباره خلقت، طبيعت و روابط اجتماعى انسان مى باشد.

تاريخ آفرينش، آغاز خلقت از نگاه عهدين و ا سلام و مقايسه آن دو در مباحث نخست کتاب حاضر است. نويسنده، ظهور جان داران و آفرينش انسان و نيز اهداف آفرينش جهان و انسان را مورد بررسى قرار داده است. وى اصول لذايذ مادى و روحى را مورد توجه قرار داده و از پديده هاى اجتماعى طبيعت انسانى سخن گفته است. در ادامه، ديدگاه اسلام درباره روابط اجتماعى در مقوله هاى رابطه طبيعى، مصنوعى، قراردادى و الهى تشريح گرديده است. در نهايت به

اجمال نظريه هاى پيدايش جهان، گرمى زمين، خورشيد و عمر جديد آنها ارائه شده است.

- جغرافى در قرآن

نويسنده: پناهى، حسين. فيض آبادى، حميده

تاريخ انتشار: 1386-12-02

مترجم: -

زبان: فارسى

ناشر: فيض دانش

شابک: 0-046-982-964-978

چکيده کتاب: پژوهش حاضر اعجاز عملى قرآن كريم پيرامون جغرافى مى باشد. مؤلف در اين كتاب به يكى از وجوه اعجاز عملى قرآن در زمينه جغرافيا مى پردازد و در همين ارتباط به آياتى كه پيرامون دو نقش آن در عمل لقاح، بارندگى، آتش سوزى و عذاب گشتن اقوام است مى پردازد و آن را معجزه علمى قرآن مى داند. وى همچنين با اشاره به درياها و اقيانوس ها و تناسب آب هاى زمين با خشكى به ويژگى هاى اقيانوس ها و نقش آن در محيط زيست اشاره مى كند و با نگاهى به منظومه شمسى و محور بودن خورشيد در اين منظومه به تحليل آياتى كه در اين زمينه است مى پردازد و نتيجه مى گيرد كه اين حقايق علمى روز را قرآن پيشگويى كرده است.

مقاله شناسي

علوم قرآني

- علوم قرآنى

- تحليلى نو درباره روايات تفسير به رأى

نويسنده: سلطانى، محمّدعلى

نام نشريه: الهيات و حقوق

شماره نشريه: 21 و 22

تاريخ انتشار: 1385-10-01

چکيده: بررسى چگونگى مواجهه با روايات نهى از تفسير به رأى مى باشد. در اين نوشتار، نخست به ارتباط مستقيم فايده و لزوم ارسال كتب الهى و امكان درك و فهم خطاب الهى، اشاره شده و سپس با پرداختن به بن بستى كه احاديث نهى از تفسير به رأى فرا روى انسان در برخورد اوليه مى گذارد، تأثير منفى آن بيان شده است. همچنين پيامدهاى مضامين روايات نهى از تفسير به رأى با دستورات و روح قرآنى و راه هاى برون رفتى كه فقيهان و مفسّران در اين باره ارائه كرده اند، بررسى شده است.

- تفسير

سوره اخلاص

نويسنده: زين الدّين احسايى، احمد

نام نشريه: آفاق نور

شماره نشريه: 3

تاريخ انتشار: 1385-06-31

چکيده: شرح و تفسير سوره ى مباركه توحيد است. نويسنده ابتدا در تفسير كلمه ى «احد» اقوال لغويين را مورد بررسى قرار مى دهد و سپس به بيان تفاوت هاى كلمه ى «احد» و «واحد» مى پردازد و ديدگاه هاى شيخ صدوق و نعمت الله جزايرى را در اين باره مورد نقد قرار مى دهد. نگارنده در تشريح اين مبحث از سخنان امام باقر و امام سجاد (عليهما السلام) بهره گرفته است. مفسّر در تبيين كلمه ى «الله» وجه توصيف آن به احد را بيان مى كند و در تفسير كلمه ى «صمد» با نقل رواياتى از امام باقر و امام صادق (عليهما السلام) مفردات آن را توضيح مى دهد.

- نقد و بررسى روايات در تفسير آلاءالرحمان

نويسنده: صحرايى اردكانى، كمال

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: نقد و بررسى اخبار و روايات تفسيرى در تفسير آلاءالرحمان علّامه بلاغى مى باشد. در اين مقاله نويسنده بر اين باور است كه علّامه در تشريح و تفسير آيات به سند و متن روايات توجه نموده و از صحت و سقم و جرح و تعديل روايات سخن گفته است و روايات را به قرآن عرضه نموده و آن گاه روايات مخالف با قرآن را رد مى كند. بررسى تناسب روايات با آيات و ذكر مواردى از خطاها در نقل روايات نظير تغيير و يا تحريف روايات، نيز بيان روايات متعارض و راه هاى رفع تعارض از ديگر مباحث مرحوم علّامه در تحليل روايات تفسيرى در تفسير آلاءالرحمان معرفى شده است.

- بازتاب دين پژوهى بلاغى در تفسير آلاءالرحمان

نويسنده: ايازى، سيد محمد على

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده:

اين تحقيق، به تأثير و بازتاب اديان پژوهى علّامه بلاغى در تفسير آلاءالرحمان اشاره دارد. نويسنده ابتدا به روشن ساختن جايگاه دين پژوهى در تفسير و فايده طرح بازتاب پرداخته، آن گاه به ويژگى هاى اين تفسير همچون بهره گيرى گسترده از منابع گوناگون، استفاده از روايات اهل بيت (ع) نقد اديان و گرايش به روش عقلى مى پردازد. در بخش ديگر مقاله، نويسنده بازتاب هاى مستقيم و غير مستقيم دين پژوهى در تفسير آلاءالرحمان را بيان كرده است. طرح و ردّ برخى از انديشه هاى يهوديّت و مسيحيّت، شبهه شناسى، تفسير لغوى تطبيقى، تفسير هاى شبهه شناسانه، تحليل هاى تفسيرى و نقد كتاب هاى تفسيرى برخى از اين بازتاب هاست كه مورد بررسى قرار گرفته است.

- رهگشايى علامه بلاغى در تفسير آيه نسخ و انساء

نويسنده: احسانى لنگرودى، محمد

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در پژوهش حاضر، گفتار و راهگشايى علامه بلاغى در تفسير آيه ى نسخ و انساء بيان شده است. نويسنده ابتدا با بيان مقدمه اى نظر غالب مفسّران در مورد آيه ى نسخ و انساء را بيان كرده، آن گاه نظرات علامه بلاغى در اين زمينه و راهى كه اين مفسّر جليل در شفاف سازى اين مسأله پيموده است را بيان مى كند. وى با بيان نظر علامه، عناصرِ محورى آيه همچون سياق آيه، معناى نسخ، معناى «آيه»، معناى انساء، ضعف تفسير انساء به ترك، وجه بطلان انساء قرآن و روايات مؤيّد اين تفسير را تحليل نموده است.

- تفسير موضوعى قرآن کريم

نويسنده: رهبر، على

نام نشريه: کوثر

شماره نشريه: 21

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: معرفى و تشريح برخى از صفات خداوند متعال است. در اين نوشتار نويسنده درباره ى صفات خدا مطالبى را بيان مى کند، سپس صفت «اعلى» را با توجه به مشقات آن با مدد

از آيات الهى توضيح داده است. وى در ادامه با استفاده از آيات متعدد قرآن خلقت، تسويه و ايجاد اعتدال، تقدير، هدايت، رويانيدن و ايجاد تحول بعد از مرحله ى سرسبزى را تشريح کرده است. در نهايت به پرسش هايى در زمينه ى خلقت و آفرينش به اجمال پاسخ گفته است.

- نقد تفسير منسوب به امام حسن عسكرى (ع) با تأكيد بر ديدگاه علامه بلاغى

نويسنده: نفيسى، شادى

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: مقاله ى حاضر به بحث و بررسى اعتبار تفسير منسوب به امام حسن عسكرى (ع) پرداخته و از ديدگاه هاى علامه بلاغى بهره جسته است. در آغاز به بررسى سند روايات تفسير فوق پرداخته شده، سپس مناقشات برخى از علما بيان گرديده است. تعارض روايات تفسير مذكور با آموزه هاى قرآن و تعارض با برخى از جريانات تاريخى، پاره اى از اشكالات مرحوم بلاغى بر اين تفسير مى باشد كه نويسنده به تفصيل به آن مى پردازد. در ادامه، پژوهشگر در ارزيابى كلى كتاب مذكور سه قول مطرح نموده آن گاه ادلّه و مستندات هر گروه را ذكر مى نمايد. به نظر وى گروهى حكم به موضوع جعلى بودن تفسير نموده اند. برخى كتاب فوق را صادر از معصوم و قابل اعتماد معرفى كرده اند و گروه سوم قائل به تفصيل گشته و تفسير مذكور را مشتمل بر روايات درست و نادرست مى دانند. در پايان، نگارنده نتيجه مى گيرد كه درباره ى ضعف سند تفسير نمى توان حكم نهايى داد و پيرامون متن تفسير، نقد هاى عقلى و كلامى قابل تأويل و توجيه بوده لكن نقدهاى فقهى و تاريخى آن پذيرفتنى است.

- بررسى نظريه علّامه بلاغى درباره تفسير منسوب به امام حسن عسكرى (ع)

نويسنده:

جوادى، قاسم

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين پژوهش نظر علّامه بلاغى در مورد تفسير منسوب به امام حسن عسكرى بيان شده است. نويسنده با ذكر مقدمه اى در باب مهم ترين ويژگى شيعيان يعنى اعتقاد به امامت و جايگاه والاى امامان، به بيان و بررسى نقد كتاب تفسير منسوب به امام حسن عسكرى (ع) توسط علّامه بلاغى، پرداخته است. وى ابتدا نقد سندى و آن گاه نقد محتوايى علّامه را بيان كرده و از مخالفت برخى از احاديث با قرآن، علم امام، مقتضيات آفرينش، تاريخ و طبيعت در بيان علّامه سخن به ميان آمده است.

- تفسير سوره الإخلاص

نويسنده: سلمان احمد شريف فالى، ابوذر

نام نشريه: آفاق نور

شماره نشريه: 3

تاريخ انتشار: 1385-06-31

چکيده: تفسير سوره ى مباركه ى توحيد است. تحقيق حاضر تفسيرى ادبى، فلسفى و كلامى بر سوره ى مباركه اخلاص است و به دو زبان فارسى و عربى نگاشته شده است. نويسنده نخست آراى ارباب ادب و لغت را به بحث گرفته، تأثير آن را در تفسير يادآور مى شود. سپس مطالب مقاله را در پنج بخش تنظيم مى نمايد. در بخش اول ضمن بيان اسامى سوره ى توحيد، وجه تسميه هر يك از آنها را متذكر مى شود. در بخش دوم برخى از احاديث در فضيلت اين سوره را مطرح مى كند. در بخش سوم درباره سبب نزول سخن مى گويد. در بخش چهارم فضايل سوره در كلمات بزرگان را مورد بررسى قرار مى دهد و در نهايت به بيان تفسير و ثواب تلاوت سوره ى اخلاص مى پردازد. نگارنده در تفسير سوره از مباحث فلسفى و كلامى در اثبات صانع و معرفت بارى سود جسته و از اقوال و آراى ابن سينا،

فارابى و علامه دوانى بيشترين بهره را گرفته است.

- روش هاى تفسيرى علّامه بلاغى در آلاءالرحمان

نويسنده: سادات، سيد محسن

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين نوشتار، روش هاى تفسيرى علامه بلاغى در آلاءالرحمان مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده با بيان مقدمه اى در زمينه تفسير رسول خدا (ص) از آيات و گرايش ياران و صحابه ى آن حضرت به اين امر، علّامه بلاغى را يكى از متفكران اسلامى دانسته كه به تفسير قرآن روى آورده و تفسير آلاءالرحمان را تدوين نموده است. آن گاه به بيان شاخصه هاى مرحوم بلاغى در تفسير قرآن همچون جامعيت، معنا شناسى واژه هاى قرآن، دفاع عالمانه و برهانى از متن وحى، تفسير قرآن به قرآن، مرجعيت علمى ائمه در تفسير، اجتناب از محدود كردن منابع و استناد به روايات شيعه و سنّى پرداخته است.

- تفسير قرآن به قرآن و جايگاه سنّت

نويسنده: معرفت، محمّدهادى

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: اين نوشتار آخرين سخنرانى منتشر نشده مرحوم آيت الله معرفت (رحمة الله) مى باشد. ابتدا شمه اى از زندگى استاد مطرح شده، سپس متن سخنرانى ايشان ذكر مى شود. وى در اين سخنرانى به بحث درباره ى تفسير قرآن به قرآن پرداخته كه علامه طباطبايى (رحمة الله) آن را ابداع نموده اند. آيت الله معرفت (رحمة الله) به اين مطلب اشاره دارد كه خود علامه به هنگام تفسير، با ذهنى الهام يافته از روايات به سراغ آيات مى رفته است. بنابراين، بحث بهره ورى از روايات در تفسير آيات را مطرح مى كند و در ادامه سخنرانى اسلوب قرآن را كه زبان گفتارى است، بيان مى نمايد و به عنوان مثال آيه ى «صفا و مروه» و آيه ى «وضو» را شاهد مى آورد. آن گاه

در انتها نتيجه مى گيرد كه علامه معتقد بوده است با استفاده از روايات بايد فضايى ايجاد كرد كه خودمان معناى آيه را از آن بفهميم.

- جايگاه و منزلت سوره حمد

نويسنده: حسينى كوهسارى، سيّد اسحاق

نام نشريه: پژوهشهاى دينى

شماره نشريه: 4

تاريخ انتشار: 1385-03-31

چکيده: اسامى سوره ى حمد و جايگاه و منزلت اين سوره بررسى مى شود. نويسنده ى مقاله با استفاده از روايات و ديدگاه مفسّران، سوره ى حمد را عصاره ى قرآن مى داند و در ابتدا به معرفى نام هاى اين سوره از جمله: امّ الكتاب، فاتحة الكتاب، شفاء، سبع المثانى، اساس القرآن، الصلوه، الكافيه، الوافيه، دعا و شكر و سپس به فلسفه اين نام ها مى پردازد. آن گاه به جايگاه رفيع اين سوره و اين كه اين سوره وابسته به عرش الهى و حاوى اسم اعظم الهى است، مى پردازد.

- روش شناسى تفسير منهج الصادقين

نويسنده: فهيمى تبار، حميدرضا

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى روش تفسيرى ملا فتح الله كاشانى در تفسير «منهج الصادقين» است. نگارنده ضمن معرفى صاحب تفسير منهج الصادقين كه از انديشمندان عصر صفوى است، انگيزه ى وى را از نگارش اين تفسير تبيين راه امامان و ارائه ى برهان عليه مخالفين مى داند و همچنين به روش مفسّر در بهره گيرى از روايات و فنون ادبى اشاره مى نمايد. اين تفسير به زبانى ساده و به فارسى نوشته شده و در آن مفسّر با استفاده از قصه و تمثيل از پند و اندرزهاى اخلاقى غافل نمانده است.

- نقد و بررسى نقش سياق در روش تفسيرى سيدقطب

نويسنده: سياوشى، كرم

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: نقد و بررسى نقش سياق در تفسير سيدقطب است. در اين نوشتار تلاش شده تا نقش سياق در

تفسير سيدقطب به نام «فى ظلال القرآن» و ابعاد آن بيان شود. از ديدگاه نويسنده در اين روش كه سيدقطب براى تفسير قرآن از آن استفاده نموده، آنچه مورد نظر و توجه وى بوده است، طرز جمله بندى عبارات به سبب چينش و نظم خاص كلمات يا همان اسلوب سخن است و سيد قطب در كتاب تفسير خود از اين روش براى وحدت موضوعى سوره ها، تناسب آيات و شناسايى آيات مكّى و مدنى از يكديگر استفاده نموده است.

- جايگاه و كاربرد حديث در تفسير ملاصدرا

نويسنده: سلطانى رنانى، مهدى

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى ويژگى هاى تفسير ملاصدرا مى باشد. نويسنده در اين مقاله سعى كرده كه به بيان و بررسى رواياتى مبادرت ورزد كه ملاصدرا در تفسير خود از قرآن كريم و در مجموعه هاى تفسيرى خويش به آنها استناد نموده است. وى مدعى شده ملاصدرا در قسمت هاى مختلف تفسير خود جمعاً به حدود 1200 حديث استناد كرده است. بنابراين كلام خداوند و پيامبر (صلى الله عليه وآله) دو منبع مهم و اصلى وى براى دست يابى به معارف الهى هستند. نويسنده بر اين باور است كه مشرب ملاصدرا در مراجعه به روايات وسيع بوده و چندان تفاوتى بين منابع شيعه و اهل سنّت نمى ديده است.

- قواعد تفسير در تفسير صافى

نويسنده: فهيمى تبار، حميدرضا

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: مبانى و شيوه تفسيرى فيض كاشانى در تفسير صافى و قواعد به كار رفته در آن را بررسى مى كند. در اين مقاله نويسنده ابتدا از انگيزه ى فيض كاشانى از نگارش تفسيرش به نام «الصافى» سخن گفته است و درباره ى اين كه وى اين

تفسير را به درخواست گروهى از مردم نوشته است، مطالبى ذكر مى كند. سپس در ادامه ى مبانى تفسير الصافى بيان شده، آن گاه از منابع تفسيرى و روايى تفسير «الصافى» سخن به ميان آمده و اين كه فيض كاشانى به جنبه هاى روايى تفسير اهتمام خاصى داشته است و شيوه ى تفسيرى وى قرآن به قرآن دانسته شده است. در پايان نيز به قواعد به كار رفته در تفسير «الصافى» از جمله استفاده از ادبيات عرب، سنّت و حديث، ديدگاه هاى مفسّران و شناخت علوم قرآنى اشاره شده است.

- تأثير سيد جمال بر رويكرد تفسير در دوره معاصر

نويسنده: الغادمين، خليل زياد محمد. ترجمه على خياط

نام نشريه: الهيات و حقوق

شماره نشريه: 25

تاريخ انتشار: 1386-10-30

چکيده: مرورى گذرا بر نقش سيد جمال بر رويكرد تفسيرى است. انتقاد سيد جمال از بى توجهى مردم به قرآن و نپرداختن ايشان به مسائل بى ثمر و كم ثمر در تفسير، مباحث آغازين مقاله است. سپس ديدگاه مستشرقان درباره ى اعتدال دينى سيد جمال و نقش او در تفسير مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. در ادامه تفاوت هاى تفكر سياسى و تفسيرى سيد جمال با پيروانش بيان گرديده، سپس انتقاد «عبده» از رويكرد تفسيرى سيد جمال مورد ارزيابى و نقد قرار گرفته است. ذكر برترى سيد جمال نسبت به «عبده» در تفسير و انتقاد از «ذهبى» در جفا به سيد جمال درباره ى نقش ايشان در تفسير از ديگر مندرجات اين نوشتار است.

- معرفى تفسير احكام القرآن شافعى

نويسنده: ناصحيان، على اصغر

نام نشريه: الهيات و حقوق

شماره نشريه: 25

تاريخ انتشار: 1386-10-30

چکيده: مرورى بر برخى از ديدگاه هاى شافعى درباره ى آيات الاحكام و مبانى اصولى و نقد و ارزيابى احكام القرآن است. در اين مقاله پس از معرفى شافعى،

تفسير احكام القرآن وى مورد نقد و بررسى قرار مى گيرد. نويسنده با بيان روش شافعى در استنباط احكام از آيات، معتقد است شافعى براى به دست آوردن احكام به هر آيه اى كه به گونه اى بتوان از آن حكمى را اسنّتباط كرد تمسّك كرده و آيات مربوط به تاريخ پيامبران و امّت هاى گذشته را چنان چه حكمى را افاده كند در شمار آيات الاحكام قرار داده است. وى منابع اصولى شافعى را كتاب، سنّت، و اجماع معرفى كرده و ديدگاه هاى او را درباره ى حجيّت عقل، مفاهيم خبر واحد، اطلاق و تقييد كتاب يا سنّت، قياس و استحسان با ذكر شواهد قرآنى مطرح مى نمايد. تفسير قرآن به قرآن، استناد به احاديث نبوى و اقوال صحابه و تابعين از ويژگى هاى روش تفسيرى شافعى دانسته شده است و در نهايت نقاط قوت و ضعف اثر مذكور بيان شده است.

- جايگاه اشعار و امثال در تفسير تبيان شيخ طوسى

نويسنده: قربانى زرين، باقر

نام نشريه: صحيفه مبين

شماره نشريه: 39

تاريخ انتشار: 1386-03-31

چکيده: بيان مفاهيم واژگان و تحليل ادبى و بلاغى آيات قرآن كريم به وسيله ى اشعار و امثال است. ذكر پيشينه ى استشهاد به اشعار در تفسير تبيان مرحوم شيخ طوسى مبحث آغازين مقاله حاضر است. در ادامه كيفيت و نحوه ى استفاده از اشعار در تفسير مذكور بيان شده است. به اعتقاد نويسنده استشهاد به اشعار در تفسير تبيان به منظور فهم و درك مباحث نحوى، معانى واژگان، مباحث صرفى و وزن كلمات، مباحث مربوط به قرائت و تفصيل ديدگاه هاى نحويان صورت گرفته است. وى سيزده مورد از امثالى كه شيخ طوسى جهت شرح معانى واژه هاى غريب قرآن، بيان اشتقاق كلمات و مفاهيم برخى آيات بكار گرفته،

ارائه نموده است و در پايان نتيجه مى گيرد كه اشعار و امثال از ابزارهاى مفسّر در تبيين مفاهيم و واژگان آيات قرآن است.

- تأثيرپذيرى دكتر نصر حامد ابو زيد از مستشرقان

نويسنده: حامدى، سيد منصف. ترجمه سيد مهدى اعتصامى

نام نشريه: قرآن و مستشرقان

شماره نشريه: 2

تاريخ انتشار: 1386-06-31

چکيده: مرورى بر تأثير پذيرى انديشه هاى نصر حامد ابوزيد از افكار و آثار هرمونتيكى غرب مى باشد. در اين پژوهش نمونه هايى از تأثير پذيرى ابوزيد از برخى از دانشمندان غربى نظير فوكو، بولتمان، گادامر و هايدگر در زمينه هاى ساختار گرايى، اسطوره گرايى، قصه گرايى، تاريخ گرايى، تأويل و تعدّد قرائات مطرح گرديده و سپس هر يك مورد نقد و ارزيابى قرار گرفته است. نويسنده بر اين باور است كه ابو زيد از زاويه ى جامعه شناسى به دين و از زاويه ى زبان شناسى اجتماعى به متن دينى نگريسته است. وى نفى رابطه ى عبوديّت بين خالق و مخلوق و نفى پاره اى از امور غيبى مانند سحر، جن و شياطين را از نتايج و تبعات گرايش ابوزيد به شيوه زبا ن شناسى دانسته و آن را رد نموده است. تطبيق اسطوره گرايى بر گفتمان دينى متأثر از بولتمان از ديگر انديشه هاى ابوزيد است كه نويسنده ضمن نقد آن رابطه ى ميان اسلام و اسطوره گرايى را نفى كرده است. از ويژ گى هاى اين مقاله اين است كه نامه نگارى هاى نويسنده با ابو زيد و پاسخ هاى او ارائه شده است.

- استنباط از آيات الاحكام (انديشه حكمى مرحوم علامه بلاغى)

نويسنده: احمدى فقيه يزدى، محمدحسن

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: مقاله ى حاضر به تشريح استنباط هاى فقهى علامه بلاغى از آيات الاحكام پرداخته است. ارائه ى نظرات و انديشه هاى فقهى مرحوم بلاغى پيرامون احكام عبادات و معاملات مانند غسل، تيمم، وضو و

ارث نمونه هايى از مباحث آيات الاحكام و احكام القرآن ايشان در تفسير آلاءالرحمان مى باشد كه در اين نوشتار بيان گرديده است. مبحث احكام ارث و بيان ديدگاه هاى علامه بلاغى درباره ى دليل بيشتر بودن سهم الارث مرد نسبت به زن، سرّ نصف بودن ارث براى خانواده هاى تك دختر، نحوه و چگونگى سهم الارث پدر و مادر و نيز فرزندان، شالوده ى اصلى مقاله است.

- قرآن در نهج البلاغه

نويسنده: فولادگر، محمد

نام نشريه: کوثر

شماره نشريه: 21

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: ارائه ى برخى از ويژگى هاى قرآن از ديدگاه امام على (ع) مى باشد. مقاله ى حاضر با استفاده از خطبه ها و سخنان ارزشمند اميرالمؤمنين (ع) در نهج البلاغه و استشهادات آن حضرت به آيات، به بيان اوصاف و مزاياى قرآن مجيد پرداخته است. نويسنده با توجه به خطبه ى 185 ويژگى هاى ظاهرى زيبا، باطنى ژرف، تمام نشدن شگفتى هاى قرآن، پايان نگرفتن اسرار آن و برطرف کننده تاريکى هاى جهل و ضلالت و کفر و نفاق را به اختصار ذکر کرده است. نويسنده با مدد از خطبه ى 86، حقوق قرآن را مورد اشاره قرار داده است و وظايف مؤمنان را نسبت به قرآن متذکر شده و با ارائه ى چند ويژگى ديگر قرآن در ارتباط با هر کدام از اوصاف، دستورى از امام را مطرح نموده است.

- دعوت توحيدى و نگاه روشنگرانه بلاغى به افسانه غرانيق

نويسنده: علوى، سيد ابراهيم

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين پژوهش، نظر علامه بلاغى نسبت به افسانه ى غرانيق بيان شده است. نويسنده در ابتدا با بيان آياتى از قرآن مجيد كه به مسأله ى توحيد و نفى شرك و بت پرستى اهتمامى ويژه دارد، پيشنهاد قريش براى جلوگيرى از دعوت توحيدى پيامبر (ص) را

بيان كرده و نظر مفسّران در مورد جعل افسانه ى غرانيق را بيان كرده است. وى در ادامه نظر علامه بلاغى درباره ى توحيد و يكتاپرستى را مطرح نموده و آن گاه غرانيق را در روايات مورد بررسى قرار داده است. در بخش پايانى نيز نظر علامه بلاغى در مورد غرانيق را بيان داشته و زواياى اين داستان جعلى را به دقت مورد بررسى قرار داده است.

- روش شناسى علامه بلاغى در نقد كتاب مقدّس

نويسنده: نيك زاد، على اكبر

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين مقاله، روش علامه بلاغى در نقد كتاب مقدّس مورد بررسى و تبيين قرار گرفته است. نويسنده با ذكر مقدمه اى در باب ارزش گفتگو و مناظره در فرهنگ اسلامى، پيشينه ى دين پژوهى در اسلام را مطرح كرده و آن گاه از ويژگى هاى روش علامه بلاغى سخن به ميان آورده است و روش نقد جدلى، روش نقد برهانى و روش نقد تاريخى را از شيوه هاى علامه دانسته است. سپس در ادامه به نقد ظاهرى و محتوايى كتاب مقدس پرداخته است.

- حديث پژوهى علّامه بلاغى

نويسنده: رحمان ستايش، محمد كاظم

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين نوشتار، حديث پژوهى علّامه بلاغى مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده ابتدا با بيان اعتبار حديث از ديدگاه علامه بلاغى و بررسى منابع روايى همچون تفسير منسوب به امام حسن عسكرى (ع)، فقه الرضا، تفسير عياشى، تفسير قمى، تهذيب الاحكام، تفسير فرات كوفى و كتب صحيح اهل سنّت، منابع رجالى علامه بلاغى را نيز بررسى مى كند و آن گاه از كاربرد حديث در تفسير قرآن سخن به ميان مى آورد. تبيين معانى واژگان قرآنى، شأن نزول آيات، تبيين مراد

آيات، تبيين مراد از مفردات، تعميم و تخصيص معانى آيات با روايات و تعيين مصداق در روايات از بخش هاى ديگر اين پژوهش است.

اعجاز قرآن

- اعجاز قرآن

- تحريف قرآن كريم، هرگز نمى توانيد!

نويسنده: معاف، على رضا

نام نشريه: روزنامه ايران

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1385-10-27

چکيده: اين مقاله درصدد پرده بردارى از تلاش استعمار و استكبار براى تحريف قرآن است. نويسنده از قرآنى به نام «فرقان الحق» نام برده كه توسط دو شركت آمريكايى به چاپ رسيده است. وى نويسندگان اين كتاب را معرفى كرده، به ريشه يابى اين توطئه مى پردازد. در ادامه دو نكته ى مهم شامل عدم تحريف قرآن كريم توسط اين كتاب و بيان استيصال غرب در برابر اسلام مطرح مى گردد.

- اعجاز قرآن از ديدگاه علّامه محمدجواد بلاغى

نويسنده: اشرفى، امير رضا

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين تحقيق، اعجاز قرآن از ديدگاه علامه محمد جواد بلاغى مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده با بيان معناى عام و خاص معجزه و مفهوم آن، به بررسى برخى ديگر از عناصرى كه ديگران در تعريف مفهوم معجزه آورده اند، پرداخته است. در ادامه به بيان ابعاد مختلف اعجاز قرآن از ديدگاه علامه پرداخته و آن گاه با بيان امتياز قرآن بر ساير معجزات، عرصه هاى اعجاز قرآن همچون اعجاز ادبى، اعجاز تاريخى، اعجاز استدلالى، دورى از تناقض و اختلاف، اعجاز در قانون گذارى، اعجاز اخلاقى و اعجاز از نظر اخبار غيبى را بيان كرده است.

- تحريف ناپذيرى قرآن در انديشه علامه بلاغى

نويسنده: باقرى، عبدالله

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين مقاله، نويسنده به بيان تحريف ناپذيرى قرآن از نظر علّامه بلاغى پرداخته است. وى با توجه

به تفسير آلاءالرحمان به مسأله ى تحريف ناپذيرى قرآن اشاره كرده و علت پيدايش اين توهم را رواياتى دانسته كه در كتاب هاى شيعه و اهل سنّت وجود دارد. در ادامه نظر علّامه بلاغى در زمينه ى رواياتى كه در كتاب محدّث نورى و پيرامون تحريف جمع آورى شده را بيان نموده و آنها را مورد بررسى و نقد قرار داده است و در انتها نظر علّامه مبنى بر عدم هر گونه فزونى و كاستى در قرآن بر اساس دلايل عقلى و نقلى، را بيان نموده است.

- عدم تحريف قرآن

نويسنده: هاشمى، سيد جواد

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در نوشتار حاضر، مسأله ى تحريف ناپذيرى قرآن مورد بررسى و تبيين قرار گرفته است. نويسنده با بيان تحريف در شأن نزول و تأويل آيات، قرآن موجود را همان قرآن نازل شده بر پيامبر دانسته است و آن گاه به نظر برخى محدثان و اصحاب روايات در مورد تحريف الفاظ قرآن پرداخته است. وى در ادامه نظر علامه بلاغى درباره ى اين شبهه را مطرح كرده و افسانه ى تحريف قرآن را كه به شيعيان نسبت مى دهند، بى پايه و اساس دانسته است.

- وجوه اعجاز قرآن كريم از منظر علّامه بلاغى

نويسنده: يوسفى غروى، محمد هادى

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين نوشتار، وجوه اعجاز قرآن كريم از نظر علّامه بلاغى مورد تبيين قرار گرفته است. علّامه بلاغى اعجاز قرآن را در 7 بخش اعجاز ادبى - بلاغى، اعجاز در احكام شرعى، اعجاز در اخبار غيبى، اعجاز اخلاقى، اعجاز در استدلال، اعجاز تاريخى و اعجاز در عدم تناقض مطالب دانسته و نويسنده با بيان اين 7 بخش و

نيز بيان امتيازات اعجاز ادبى - بلاغى از ديدگاه علامه، دلايل اثبات نبوّت و رسالت پيامبر (ص) ارائه كرده است.

- اعجاز قرآن از ديدگاه علامه بلاغى

نويسنده: بندرچى، محمد رضا

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين تحقيق، اعجاز و معجزه بودن قرآن از نظر علامه بلاغى مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده در اين مقاله ديدگا ه هاى علامه در باب معجزه بودن قرآن را بيان كرده و معجزه را اختصاص به پيامبران راستين دانسته است. وى ديدگاه علامه را از اين نظر كه عصر پيامبر (ص) عصر ادب و بلاغت بوده، پس معجزه ى پيامبر هم بايد در اين زمينه باشد، اعجاز ادبى قرآن و نيز اعجاز تاريخى آن مورد بررسى قرار داده است.

- اعجاز قرآن از نظرگاه علامه بلاغى

نويسنده: نصيرى، على

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين مقاله معجزه بودن قرآن از نظر علامه بلاغى مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده با تبيين اهمّيت و جايگاه مسأله ى اعجاز، وجوه شش گانه اعجاز همچون اعجاز تاريخى، اعجاز از جهت استدلال، اعجاز از جهت پيراستگى از تناقض، اعجاز تشريعى، اعجاز اخلاقى و اعجاز اخبار به غيب را در گفتار علامه بلاغى مورد بررسى قرار داده است.

- آفاق اعجاز قرآن از منظر علامه بلاغى

نويسنده: مؤدّب، سيد رضا

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين مقاله، مسأله ى اعجاز قرآن و آفاق آن از ديدگاه علامه بلاغى مورد تبيين قرار گرفته است. نويسنده با تعريف معجزه از ديدگاه علامه بلاغى و بيان ضرورت آن، حكمت تنوع معجزات و تعدد وجوه اعجاز قرآن و امتيازات آن از

نظر علامه بلاغى را بيان كرده؛ آن گاه وجوه اعجاز قرآن را بر مى شمارد.

- صيانت قرآن از تحريف در نگاه بلاغى

نويسنده: اشرفى، امير رضا

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: صيانت و مصونيت قرآن از تحريف از نظر علّامه بلاغى، مسأله اى است كه در اين نوشتار مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده با بيان مسائلى همچون تدوين قرآن و صيانت آن در طول تدوين، اعتقاد شيعه به مصونيت قرآن از تحريف، خاستگاه شبهات تحريف و بيان روايات جمع قرآن در منابع اهل سنّت و ادعاى حذف برخى آيات همچون آيه ى رجم و سؤال در منابع اهل سنّت، به تحليل و بررسى ديدگاه علامه بلاغى در باب مصونيت قرآن از تحريف پرداخته است و نقد علامه بر نظرات كسانى كه معتقد به حذف برخى آيات از قرآن هستند، را بيان كرده است.

- نياز به نبوّت و نقش معجزه در اثبات رسالت

نويسنده: جوادى، محسن

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين مقاله نياز به نبوّت و نقش معجزه در اثبات رسالت مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده ابتدا با تعريف نبوّت و نقش اساسى و مهم آن در زندگى بشر به بيان چگونگى اثبات آن براى مردم پرداخته و سپس از معجزه به عنوان راهى براى اثبات نبوّت سخن به ميان آورده است و در اين راه از استدلالات و بيانات علّامه بلاغى بهره برده است.

- اعجاز قرآن از ديدگاه علامه بلاغى

نويسنده: هاشمى، سيد جواد

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين نوشتار، معجزه بودن قرآن از منظر علّامه بلاغى مورد بررسى قرار گرفته

است. نويسنده با بيان اين كه تفسير به رأى حرام است، به بررسى تفسير علّامه بلاغى از قرآن پرداخته و مسأله ى اعجاز قرآن از ديدگاه علّامه رابيان كرده است. وى با بررسى حكمت تنوع معجزات، معجزه بودن قرآن براى عرب زبانان، تفاوت قرآن با ديگر معجزات و ساير ويژگى هاى قرآن كه در مقدّمه تفسير آلاءالرحمان بيان شده، به بررسى تاريخ اعجاز قرآن از ديدگاه علامه پرداخته و آن را از نظر تاريخى تبيين مى كند.

- تحريف ناپذيرى قرآن از ديدگاه علّامه بلاغى

نويسنده: باقرى، عبدالله

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين مقاله، نويسنده به بيان تحريف ناپذيرى قرآن از نظر علّامه بلاغى پرداخته است. وى با توجه به تفسير آلاءالرحمان به مسأله ى تحريف ناپذيرى قرآن اشاره كرده و علت پيدايش اين توهم را رواياتى دانسته كه در كتاب هاى شيعه و اهل سنّت وجود دارد. در ادامه نظر علّامه بلاغى در زمينه رواياتى كه در كتاب محدّث نورى و پيرامون تحريف جمع آورى شده را بيان نموده و آنها را مورد بررسى و نقد قرار داده است و در انتها نظر علّامه مبنى بر عدم هر گونه فزونى و كاستى در قرآن بر اساس دلايل عقلى و نقلى، را بيان نموده است.

ترجمه هاي قرآن

- ترجمه هاى قرآن

- عبدالله يوسف على و محمّد اسد؛ دو رويكرد به ترجمه انگليسى قرآن

نويسنده: اقبال، مظفّر. مترجم: محمّدحسن محمّدى مظفّر

نام نشريه: ترجمان وحى

شماره نشريه: 20

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: مقايسه ى دو ترجمه ى انگليسى از قرآن كريم و بيان ويژگى هاى آنهاست. نگارنده در صدد بررسى تطبيقى جنبه هاى خاصى از دو ترجمه ى انگليسى قرن بيستمى قرآن است كه عبارتند از: «معناى قرآن كريم» از عبداله يوسف على و «پيام قرآن»

از محمد اسد. مقاله از دو بخش اصلى تشكيل مى شود: بخش اول به ويژگى هاى عام اين دو ترجمه مى پردازد و بخش دوم به برداشت آن دو از برخى واژه هاى كليدى قرآن و برگردان آنها به زبان انگليسى اشاراتى مى نمايد. نگارنده به نقد اين دو ترجمه نيز پرداخته است.

- نمونه هايى از اشكالات موجود در برخى از ترجمه هاى قرآن كريم به زبان انگليسى

نويسنده: محمّد الوهيبى، خالد؛ سعد السهلى، عبدالله. مترجم: يعقوب جعفرى

نام نشريه: ترجمان وحى

شماره نشريه: 20

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: بررسى برخى از اشكالات در ترجمه ى قرآن كريم به زبان انگليسى است. در اين نوشتار سعى شده نقش بلاغت قرآن در ترجمه ى صحيح آن مورد ارزيابى قرار گيرد. اين مقاله ابتدا به اين مسأله مى پردازد كه آيا بلاغت قرآن مانعى براى ترجمه ى دقيق قرآن است يا خير؟ پس از آن به ميزان استفاده ى مترجمان قرآن از علم بلاغت در ترجمه اشاره نموده، ميزان تأثير بلاغت در فهم صحيح معناى آيات را بررسى مى كند و در پايان به انواع ترجمه ها و شيوه هاى آنها نيز نگاهى اجمالى مى نمايد.

- ترجمه پژوهى قرآنى (بخش پنجم)

نويسنده: عبدالرّؤوف، حسين. مترجم: بهاءالدّين خرمشاهى

نام نشريه: ترجمان وحى

شماره نشريه: 20

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: بررسى فنون و مشكلات ترجمه ى قرآن كريم مى باشد. در اين پژوهش ابتدا به بيان برخى از نكات لطيف در امر ترجمه ى قرآن پرداخته شده و سپس اين نكات در قالب ذكر برخى از ترجمه هاى مشهور و استفاده از ديدگاه هاى مفسّران معتبر تجزيه و تحليل شده است. نگارنده به ترجمه هاى متفاوت يك واژه يا تعبير قرآنى توسط مفسّران و مترجمان قرآن اشاره كرده و همه ى آنها را ذوقى دانسته است. وى قرآن را به خاطر داشتن

اعجاز لفظى غيرقابل ترجمه مى داند و معتقد است كه معناى دقيق و لطيف آيات و واژه ها را نمى توان ارائه نمود.

- ضرورت تحوّل فراگير در ترجمه قرآن كريم (3)

نويسنده: طالقانى، سيّد عبدالوّهاب

نام نشريه: ترجمان وحى

شماره نشريه: 20

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: آسيب شناسى ترجمه ى قرآن و بايسته هاى آن مى باشد. در اين مقاله نگارنده ضمن ارائه ى تعريفى از ترجمه ى مطلوب و مشخصه هاى آن، به بررسى برخى از كاستى هاى ترجمه هاى قرآن پرداخته است. وى معتقد است كه در ترجمه ى قرآن بايد كليه ى قوانين علم صرف و نحو رعايت شود و ارتباط قبل و بعد آيات مشخص گردد. وى ضمن بيان ايرادهاى برخى از ترجمه هاى قرآن، ترجمه ى پيشنهادى خويش را نيز ارائه نموده و برخى از فنون ترجمه ى خوب را معرفى كرده است.

- گزينش و چينش واژه ها در آيات قرآنى و دشوارى كار مترجم در انتقال مفاهيم ويژه

نويسنده: جعفرى، يعقوب

نام نشريه: ترجمان وحى

شماره نشريه: 2

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: پژوهشى است پيرامون ترجمه ى قرآن و مشكلات آن. نويسنده با اشاره به معانى متعدّد الفاظ در لغت عرب و «وجوه و نظاير» مثل لفظ «فتنه» كه به معانى متعدد آمده است، بهترين شيوه در ترجمه ى قرآن و انتقال صحيح كلمات را بازگشت به فرهنگ صدر اسلام و استفاده از ميراث ادبى آنان دانسته و اين روش را مطلوب ترين راه در انتقال معانى كلمات ذكر كرده است. توجه به سياق و ارائه ى نمونه هايى از وجوه و نظاير قرآنى از ديگر مندرجات اين مقاله مى باشد.

موضوعات اخلاقي اجتماعي

- موضوعات اخلاقى اجتماعى

- دستيابى به آرامش روانى در آينه قرآن كريم

نويسنده: سلطانى، سيد مهدى

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 26

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: بررسى راه هاى مبارزه با فشار روانى و عوامل دستيابى به آرامش

روحى مى باشد. در اين مقاله نويسنده با بيان اين كه از نظر قرآن، انحرافات روانى ريشه در انحراف از فطرت دارد، نخستين راه مقابله با فشار هاى روانى را بازگشت به فطرت دانسته است. وى محبّت و مودّت اعضاى خانواده نسبت به يكديگر را موجب آرامش در خانواده و از شيوه هاى مؤثّر در كاهش فشارهاى روانى مى داند. در ادامه ى خواب كافى، دعا و نيايش اعتقاد به قضا و قدر، معناجويى، نگرش مثبت به حيات و مرگ، توكل و برخوردارى از ايمان و اعتقاد به هر يك و توجه به اين كه انسان مأمور به تكليف است نه نتيجه، از ديگر عوامل كاهش فشار روانى و تقويت آرامش بيان شده است. در پايان نتيجه مى گيرد كه راهكارهاى فوق فقط در مقام عمل و در سايه ى ايمان به خدا و ذكر دائم ميسّر خواهد بود.

- قيام به قسط و عدل

نويسنده: جعفرى، يعقوب

نام نشريه: مكتب اسلام

شماره نشريه: 47

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: شرح مختصرى درباره ى اجراى عدالت در شئونات زندگى است. در اين مقاله با توجه به آيات 58 و 135 سوره ى نساء، آيات 83 و 43 سوره ى مائده مسأله ى رعايت عدل و انصاف مورد بررسى قرار گرفته است. از نظر نويسنده دستور به رفتار عادلانه متوجه تمامى مردم است و اجراى آن از مظاهر تقوا مى باشد. وى دستور خداوند به پيامبر گرامى اسلام درباره ى داورى توأم با عدالت ميان قوم يهود را نشانگر عدالت فراگير اسلام به ويژه در حق دشمنان دانسته است. در پايان بر رعايت انصاف و قضاوت از روى حق و عدالت ميان اقوام و خويشاوندان تأكيد شده است.

- ابعاد جامعه شناختى استضعاف و آينده مستضعفان در قرآن كريم

نويسنده:

بهروزلك، غلامرضا

نام نشريه: انتظار

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: تحليلى است درباره ى مسئله ى به قدرت رسيدن مستضعفان در آخرالزمان از ديدگاه قرآن و ارتباط آن با موضوع مهدويّت. اين مقاله با استفاده از قرآن، ابتدا به بررسى آيات استضعاف و واژه هاى استكبار و كاربرد آن در قرآن پرداخته و ضمن ارزيابى جايگاه هر كدام به رابطه ى اجتماعى اين دو جناح حاكم و محكوم اشاره نموده و نتيجه گرفته است كه سنّت الهى بر زوال باطل و استكبار و حاكميت استضعاف و مستضعفان است و عصاره ى اين پيروزى در حاكميت و پيروزى امام مهدى (عج) و پيروانش و شكست همه ى مستكبران تاريخ خواهد بود.

- نقد و بررسى ديدگاه خاورشناسان درباره ى پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: روشن ضمير، محمّدابراهيم

نام نشريه: الهيات و حقوق

شماره نشريه: 21 و 22

تاريخ انتشار: 1385-10-01

چکيده: ارزيابى شناخت مستشرقان از شخصيت پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) مى باشد. در اين نوشتار به منظور روشن شدن ديدگاه خاورشناسان درباره ى پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) به بررسى مهم ترين ديدگاه ها و سير تحول آن از آغاز تا كنون و نيز به طرح برخى از شبهات خاورشناسان و پاسخ اجمالى به آنها پرداخته شده است. كينه توزى برخى از مستشرقان نسبت به پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) و توهين آنان به ساحت مبارك آن حضرت، بررسى ناتوانى آنان در درك مفاهيم عميق اسلامى و قرآنى و تلاش آنان در القاى شبهه در اعتقادات مسلمانان از مهم ترين مباحث اين مقاله به شمار مى آيد.

- حقوق معنوى و آثار شرعى

نويسنده: سلطانى، عباسعلى؛ رحيمى، مرتضى

نام نشريه: مطالعات اسلامى

شماره نشريه: 77

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: بررسى و نقد و ارزيابى دلايل مخالفان حقوق معنوى

در تأليف آثار شرعى مى باشد. در اين مقاله ابتدا اهميّت مالكيت معنوى بيان شده سپس تعاريف مختلفى از آن ارائه گرديده است. نويسندگان ضمن تبيين حق حاكميّت آثار شرعى و غير شرعى از ديدگاه اهل سنّت و شيعه معتقد ند: بين آثار شرعى و غير شرعى از نظر لزوم رعايت حقوق مالكيّت معنوى تفاوتى وجود ندارد. آنها قياس حقّ مؤلّف به حقّ شفعه، ناعادلانه بودن مالكيّت معنوى و دلالت آيات و رواياتى كه از كتمان علم نهى مى كنند را از دلايل مخالفين حقوق معنوى در آثار شرعى دانسته و مورد نقد قرار مى دهند. از نظر نويسندگان اين مقاله، دلايلى چون مصالح مرسله، عدل، قاعده ى لاضرر، قاعده ى حفظ نظام حقوق مالى آثار شرعى و غير شرعى را اثبات مى كند و در پايان نتيجه مى گيرند كه حقوق اخلاقى و معنوى در آثار شرعى از جمله مسأله ى لزوم احترام و انتساب اثر، مورد پذيرش مخالفين حقوق مالكيّت معنوى است.

- اهميّت و كاربردهاى «صوم» در قرآن كريم

نويسنده: رفعت جو، حامد

نام نشريه: درس هايى از مكتب اسلام

شماره نشريه: 7

تاريخ انتشار: 1385-07-30

چکيده: بررسى ابعاد معنوى و عبادى «روزه» و اسرار آن از منظر قرآن مى باشد. در اين نوشتار سعى شده با رويكردى قرآنى آثار معنوى روزه و حكمت آن در آيات و روايات بررسى شود و احكام فقهى روزه نيز مورد تجزيه و تحليل اخلاقى قرار گيرد. تفسير آياتى از قرآن كه در مورد روزه وارد شده، معناى «يسر» و اراده ى آسانى توسط خداوند براى بندگان در امر روزه، بررسى فقهى روزه هاى واجب و مستحبى، بيان فلسفه ى روزه و خواص انسان ساز آن از مهم ترين مندرجات اين مقاله مى باشد.

- اخلاق و عرفان اسلامى

نويسنده: مصباح، محمد تقى

نام نشريه: معرفت

شماره

نشريه: 123

تاريخ انتشار: 1386-12-15

چکيده: ارائه ى ويژگى هاى عبادالرحمان مى باشد. در اين مقاله نويسنده به تشريح يكى ديگر از اوصاف عبادالرحمان يعنى تفكر و تدبر در آيات الهى و دل بستن به آن پرداخته است. به اعتقاد وى بندگان خوب خدا به عكس مشركان در مقابل آيات الهى با گوشِ جان، به آيات قرآن دل مى سپارند. در ادامه علّت كسالت برخى از مؤمنان در مواجهه با آيات وحى و نماز بيان گرديده است و در نهايت راه هاى تربيت فكر و دل از جمله در اختيار گرفتن دل و محدود كردن خواسته هاى آن، دورى از هواى نفس و رعايت كردن واجبات و محرّمات جهت زنده كردن نشانه هاى عبادالرحمان و تقويت آن مطرح شده است.

- صدف مهر (خانواده از ديدگاه قرآن)

نويسنده: رنجبر، عفت السادات

نام نشريه: مکتب اسلام

شماره نشريه: 47

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: مرورى اجمالى بر حقوق اعضاى خانواده نسبت به يکديگر مى باشد. در اين نوشتار ابتدا اهميّت ازدواج مورد بحث قرار گرفته سپس عمل به وعده ها، مهربانى با زن و فرزندان و تأمين مخارج زندگى از وظايف مرد و فرمانبردارى از شوهر، عفت کلام و رفتار و حيا و امانت دارى در اموال مرد از تکاليف زن نسبت به مرد ذکر شده است. نويسنده تربيت فرزند، نام گذارى نيک، تأديب، آموزش و فراهم کردن کسب و کار و تدارک ازدواج فرزندان را از حقوق فرزندان بر والدين معرفى دانسته و در نهايت حقوق والدين بر فرزندان نظير نيکى و احسان به پدر و مادر و اطاعت از آنان، تواضع و فروتنى و سخن نيک گفتن را يادآور شده است.

- مبانى حقوق زن در اسلام

نويسنده: جوادى آملى، عبدالله. نگارش و تدوين: محمد رضا مصطفى پور

نام

نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 314

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: اين مقاله با توجه به اصل انسان شناسى به تشريح مبانى حقوقى زن پرداخته است. نخست حقيقت انسان و ابعاد وجودى او يعنى بعد حيوانى، انسانى و الهى بررسى مى گردد و نتيجه گرفته مى شود که زن و مرد در برخوردارى از ابعاد سه گانه فوق مشترکند. بر اين اساس نويسنده با استناد به برخى آيات، حضور در عرصه ى تحصيل علم، فعاليت هاى اقتصادى، اجتماعى و سياسى را از مشترکات زن و مرد دانسته و به نمونه هايى از آن مانند حضور ملکه سبا و سوده همدانى در مسائل سياسى و اجتماعى اشاره کرده است. در نهايت برخى از تفاوت هاى طبيعى و ساختارى زن و مرد به اختصار بيان شده است.

- بلاغى و جدال با مدعى، اخلاق و روش

نويسنده: اسلامى، سيد حسن

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: در اين تحقيق، روش نقّادى و سلوك اخلاقى علّامه بلاغى در پاسخ به اشكالاتى كه به اسلام و قرآن وارد شده است، مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده ابتدا با بيان گزارشى فشرده از كتاب «الهدى إلى دين المصطفى» روش علّامه در نقّادى را طى ده اصل بررسى كرده و آن گاه به بيان اشكالاتى كه مخالفان قرآن به آن وارد كرده اند، پرداخته است. در بخش آخر مقاله نيز سلوك اخلاقى علّامه در نقد حريفان را بيان نموده است.

- اخلاق و عرفان اسلامى

نويسنده: مصباح، محمد تقى

نام نشريه: معرفت

شماره نشريه: 121

تاريخ انتشار: 1386-10-30

چکيده: بررسى ويژگى هاى سلبى عبادالرحمان مى باشد. در اين نوشتار با توجه به آيه ى 73 سوره ى مباركه ى فرقان دو صفت عبادالرحمان يعنى اجتناب از شهادت باطل و برخورد كريمانه در مواجهه

با سخن لغو توضيح داده شده است. درباره ى صفت نخست سه وجه مطرح گرديده است. به نظر نويسنده گروهى آن را خوددارى عبادالرحمان از شهادت ناحق مى دانند، برخى آن را به معناى خوددارى از حضور در مجلس گناه تلقى كرده اند و جمعى نيز هر دو را محتمل دانسته اند. از ديگر ويژگى عبادالرحمان برخورد كريمانه با افراد فحاش و ناسزا گو ذكر شده است كه در برخورد با چنينى افرادى با وقار و محترمانه عبور كرده و با آنان درگير نمى شد. نگارنده با اشاره به اين كه تمايل درونى انسان به همگرايى نابخردانه يك آفت اخلاقى است نمونه هايى از مصاديق سخن لغو را ذكر كرده و بر پرهيز از معاشرت با دوست بد تأكيد ورزيده است.

- بررسى تطبيقى احكام زندان در قرآن و سنّت

نويسنده: مروتى، سهراب؛ زرگوش نسب، عبدالجبّار

نام نشريه: پژوهشهاى دينى

شماره نشريه: 4

تاريخ انتشار: 1385-03-31

چکيده: تحقيقى است پيرامون مجازات جاسوس و افراد شرور. مقاله ى حاضر به شيوه ى فقه استدلالى و با بهره جستن از منابع روايى اهل سنّت و اماميه و آراى فريقين، حكم جاسوسى مسلمانان را كه مى تواند زندان و يا تعزير باشد، بيان نموده است. همچنين با بررسى حكم افراد شرور نتيجه مى گيرد كه افراد شرور اگر دست به قتل نزده باشند، حكم آنان حبس و مدت آن منوط به اجازه حاكم شرع است و در برخى صور هم حكم آن تبعيد است.

- نگاهى به شخصيت زن در قرآن

نويسنده: صمدى، قنبرعلى

نام نشريه: پيام ياسين

شماره نشريه: 10

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى جايگاه زن و شخصيت او از منظر قرآن كريم مى باشد. مقاله ى حاضر با اشاره به تاريخچه ى مظلوميت زن و پايمال شدن شخصيت و حقوق او،

به مطرح گشتن چهره ى دوباره ى وى در قرآن پرداخته و با اشاره به تساوى زن و مرد در حقوق، كرامت و منزلت او را بيان نموده است. وى زن را از منظر قرآن مايه ى تسكين و آرامش مرد معرفى مى كند و زنان را نيز در كسب فضايل و رسيدن به قلّه هاى كمال همچون مردان مى داند. همچنين مسأله ى قوّاميّت مردان بر زنان را نيز مورد تحليل و بررسى قرآنى و روايى قرار مى دهد.

- تأملى در نجواهاى رسول خدا (صلى الله عليه وآله) با امام على (عليه السلام)

نويسنده: فاضلى، مهسا

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: توضيحى راجع به رازگويى پيامبر (صلى الله عليه وآله) با اميرالمؤمنين (عليه السلام) و نجواهاى آن دو با يكديگر است. در بخش آغازين مقاله، مصاحبت ويژه ى على (عليه السلام) با پيامبر (صلى الله عليه وآله) تشريح مى شود. سپس با محوريت آيه «اُذُن» و بهره گيرى از كلام على (عليه السلام)، رازگويى پيامبر (صلى الله عليه وآله) با على (عليه السلام) و رازدارى على (عليه السلام) و ويژگى هاى آن و نيز جلسات مكرر و مداوم آن دو با يكديگر بررسى مى شود. در اين راستا، موضوع نجواها و فضاى وقوعشان نيز از نظر به دور نمانده است. در بخش بعدى، محتواى نجواها و اشتمال آن بر تأويل و تنزيل آيات قرآن و معانى آيات و همراهى على (عليه السلام) با پيامبر (صلى الله عليه وآله) در مواقع نزول وحى مورد اشاره قرار مى گيرد و آيه ى نجوا نيز به طور اجمالى تفسير اجمالى مى شود. در پايان نيز ارمغان اين رازگويى ها و احاطه ى على (عليه السلام) به قرآن توضيح داده مى شود.

- چندهمسرى در قرآن و سيره

پيامبر (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: حمامى، وحيده

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: پژوهشى درباره ى مسأله ى تعدد زوجات پيامبر (صلى الله عليه وآله) و انگيزه ى آن حضرت در ازدواج پيامبر با هر يك از همسران خود و بيان مقام و احكام زنان پيامبر (صلى الله عليه وآله) از منظر قرآن است. مؤلف ابتدا تعدد زوجات و جواز قرآنى آن را عنوان مى كند و پس از تشريح وضعيت زن در عربستان در زمان ظهور اسلام، فلسفه تعدد زوجات را توضيح مى دهد. سپس دامنه ى بحث محدودتر شده، تعدد زوجات پيامبر خاتم (صلى الله عليه وآله) و فلسفه ى آن مطرح مى شود و هفت علت براى اين امر عنوان مى گردد كه همگى تحت عنوان پيشرفت اسلام و اعتلاى كلمه ى توحيد و مبارزه با شرك قرار مى گيرند. آن گاه با استفاده از آيات قرآن، مقامات و ويژگى هاى همسران پيامبر (صلى الله عليه وآله) شرح داده مى شود. در بخش بعدى تفاوت پيامبر (صلى الله عليه وآله) با مؤمنين در امر چندهمسرى بيان شده و در ادامه، تمامى ازدواج ها و همسران پيامبر (صلى الله عليه وآله) و انگيزه ى ازدواج با هر يك از آنها به تفكيك بررسى مى شود و اين نتيجه به دست مى آيد كه انگيزه ى پيامبر (صلى الله عليه وآله)، شخصى نبوده و تمامى ازدواج هاى ايشان با هدف نشر اسلام صورت گرفته است.

- بردبارى پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) در قرآن

نويسنده: آقاميرى، سيّده طاهره

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: نوشتار حاضر صبر و بردبارى پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) و حلم آن حضرت را آن گونه كه در قرآن بيان شده، بررسى مى كند. در مقدمه مقاله تعريف صبر و

متعلق آن (تحمل) و ارتباط آن با ساير كمالات مطرح شده و در بخش بعدى مقاله، درجات و انواع صبر با بهره گيرى از كلام اميرالمؤمنين (عليه السلام) و روايات ساير ائمه (عليهم السلام) تبيين شده است. نويسنده كاربرد خاص صبر در مورد پيامبر (صلى الله عليه وآله) را با استفاده از آيات و روايات بررسى مى كند و فضاى رسالت و بعثت آن حضرت و برخوردهاى مخالفين و شرايط محيطى صدر اسلام را تبيين مى كند تا صبر و حلم پيامبر (صلى الله عليه وآله) روشن تر شود.

- قرآن و مسائل خانوادگى پيامبر (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: حيدرى، احمد

نام نشريه: پيام زن

شماره نشريه: 11 و 12

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: بررسى آياتى از قرآن كريم پيرامون ارتباط پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) با همسران خويش و وظايف مسلمانان در قبال آنهاست. نويسنده با اشاره به اسامى همسران پيامبر (صلى الله عليه وآله)، سرّ ازدواج هاى پيامبر (صلى الله عليه وآله) را مصالح اسلام و مسلمانان دانسته، به بيان جايگاه تكاليف و وظايف همسران پيامبر (صلى الله عليه وآله) پرداخته است. فضيلت تراشى براى عايشه توسط اهل سنّت و نكاتى در اين زمينه بحث ديگرى است كه در اين مقاله تجزيه وتحليل شده است. غيرت پيامبر (صلى الله عليه وآله) و آيه ى حجاب، ممنوعيت ازدواج با همسران رسول خدا (صلى الله عليه وآله)، و دورى از غيرت نابجا مطالب پايانى اين نوشتار است.

- تكريم زنان در فرهنگ اسلام

نويسنده: نساجى زواره، زهرا

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 291

تاريخ انتشار: 1385-01-31

چکيده: اين مقاله عمدتاً در پرتو آيات قرآن، ديدگاه اسلام راجع به جايگاه زن و نحوه برخورد با او را توضيح مى دهد. نويسنده پس از

ذكر مقدماتى راجع به زن و مرد، ابتدا نقش اجتماعى و اقتصادى زنان را بيان مى كند و سپس نقش مهم زن در خانه و خانواده را توضيح مى دهد. پس از اين بخش، خشونت عليه زنان كه نتيجه كج فهمى احكام اسلامى است، مطرح مى شود. مطلب بعدى مقاله، حسن معاشرت با زنان و تكريم زن است و پس از آن نوبت به «مشورت با زنان» مى رسد. نكته پايانى نوشتار نيز «خوشرفتارى با زنان و دختران» است.

- ارتباط گفتارى زن و مرد نامحرم از ديدگاه قرآن و سنّت

نويسنده: طاهرى نيا، احمد

نام نشريه: معرفت

شماره نشريه: 132

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: بيان نحوه ارتباط گفتارى زن و مرد نامحرم با يكديگر مى باشد. در اين مقاله گفتگوهاى زنان و مردان نامحرم در قرآن نظير گفتگوى حضرت زكريا با مريم، حضرت موسى با دختران حضرت شعيب، خواهر حضرت موسى با مأموران فرعون و مردم با حضرت مريم (س) بررسى شده است. در ادامه دو دسته از روايات درباره ى جواز و منع گفتگوى زن و مرد نامحرم ارائه شده است. نويسنده روايات دال بر منع را مورد نقد و بررسى قرار داده است و در نهايت پيرامون كيفيت اين ارتباط سخن گفته است. به نظر وى ارتباط كلامى بايد به مقدار ضرورت و به دور از به درازا كشيدن و پرهيز از ردّ و بدل كردن مطالب غير ضرورى باشد.

- نظارت عمومى امر به معروف و نهى از منكر از عوامل پيشرفت

نويسنده: جوادى آملى، عبدالله. تدوين: محمّدرضا مصطفى پور

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 300

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى موضوع ضمانت اجرايى مقررات اجتماعى با استفاده از بيانات آيت الله جوادى آملى است. در ابتداى مقاله ارتباط پيشرفت و

سعادت جامعه با امر به معروف و نهى از منكر بيان شده و سپس چندين بعد از ابعاد اين مسأله تبيين گرديده است؛ مواردى مانند: آثار و عواقب امر به معروف و نهى از منكر، وحدت اجتماعى و نظارت همگانى، عقلى بودن امر به معروف و نهى از منكر، روش انبياء، و شيوه هاى امر به معروف و نهى از منكر. مطلب پايانى مقاله، ارتباط انحطاط و پديده ى غيبت كردن است. بررسى عواقب ترك امر به معروف و نهى از منكر از ديگر مندرجات اين مقاله مى باشد.

- بايسته هاى خدمتگزارى به خلق خدا

نويسنده: عابدى، محمّد

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 297

تاريخ انتشار: 1385-06-31

چکيده: مقاله ى حاضر به بيان انگيزه هاى خدمت گزارى و بايسته هاى آن مى پردازد. مؤلف، مقاله را به دو بخش كلى با اين عناوين تقسيم مى كند: انگيزه ى خدمتگزارى، بايسته هاى خدمت گزارى در عمل. در بخش نخست، سه موضوع سرعت در خدمتگزارى، نداشتن چشم داشت، و قدرت طلب نبودن و شايسته سالارى در خدمتگزارى بيان مى گردد و سپس بخش بايدها آغاز مى شود كه چند نكته ى كاربردى درباره ى خدمتگزارى را عنوان مى كند. برخى از اين نكات عبارتند از: سرعت در خدمتگزارى، توجه به آسيب پذيرى ها، شكيبايى، و تواضع.

- نگاهى به آسيب شناسى حكومت دينى

نويسنده: حائرى، محمّدعلى

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه:293

تاريخ انتشار: 1385-02-31

چکيده: اين مقاله با استناد به آيات قرآن، آفت هايى را كه حكومت دينى ممكن است دچار شود، بررسى مى كند. مقاله با سخنان نورانى امام على (عليه السلام) آغاز مى شود و سپس مواردى كه مى تواند از ديدگاه ايشان حكومت دينى را دچار مشكل كند، به مديران حكومت دينى گوشزد مى شود. اين آفات ذيل چهار عنوان مطرح شده كه عبارتند از: ستمگرى يا ستم پيشگى، فساد (كه به

دو بخش فساد اقتصادى و فساد جنسى تقسيم مى شود)، اسراف، و پايبندى به انديشه هاى كهنه. نگارنده اين موارد را با بهره گيرى از آيات قرآن مورد بررسى قرار داده است.

- اسلام و زندگى

نويسنده: جوادى آملى، عبدالله. تدوين: محمّدرضا مصطفى پور

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 294

تاريخ انتشار: 1385-03-31

چکيده: نويسنده با استفاده از بيانات آيت الله جوادى آملى، مراحل و آثار حيات انسان را شرح مى دهد. پس از توضيحى مقدماتى راجع به موضوع حيات، نگارنده ى حيات انسان را به سه مرحله ى حيات حيوانى، حيات انسانى و حيات الهى تقسيم مى كند. اين مراحل در طول يكديگر قرار دارند و انسان مى تواند از يكى گذر كرده، به ديگرى وارد شود. سپس مراتب حيات در حكمت (مادى، خيالى و عقلى) بيان مى گردد و سرانجام نيز مراتب حيات انسان از منظر شريعت بررسى مى شود.

- پرهيز از غذاى حرام و شبهه ناك

نويسنده: محمّدى اشتهاردى، محمّد

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 294

تاريخ انتشار: 1385-03-31

چکيده: اهميت غذا و تأثير آن در روح و جسم آدمى، موضوع مورد بحث اين نوشتار است. نگارنده ى ذيل يكى از عبارات دعاى حضرت مهدى (عج) كه ناظر است به غذاى حرام و شبهه ناك، ابتدا اثر غذا در پرورش يا تباهى روح و جسم را گوشزد مى كند و سپس نظر قرآن را درباره ى پرهيز از غذاى حرام شرح مى دهد. پس از آن، رواياتى را در باب نكوهش مال حرام و ستايش مال حلال مطرح مى كند و در ادامه، يكى از سرنوشت سازترين غذاها يعنى شير مادر و اهميت مراقبت از آن را بيان مى نمايد. سپس نوبت به غذاى شبهه ناك و لزوم پرهيز از آن مى رسد و مطالب پايانى مقاله را نيز نمونه هايى از آثار سوء

غذاى حرام و حساسيت مردان خدا در پاك خورى همراه با ذكر حكاياتى از آنان تشكيل مى دهد.

- بازنگرشى درون دينى به حجاب

نويسنده: خلفى، مسلم

نام نشريه: كتاب زنان

شماره نشريه: 37

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: پژوهش حاضر موضوع حجاب را با تتبع در آيات، روايات و سخنان فقها مورد كاوش قرار داده است. نخست مفهوم حجاب مورد بررسى قرار گرفته، سپس با ذكر شواهد قرآنى به تبيين لزوم حجاب پرداخته شده است. نويسنده ضمن بيان روايات متعارضى درباره ارتباط زن و مرد مى گويد برخى روايات حكايت از سخت گيرى و بعضى نيز بيانگر آسان گيرى است. وى با ارائه ى توجيهاتى پيرامون روايات مطرح شده، نظر فقهايى چون نراقى، فاضل هندى و عاملى را ذكر مى كند و در ادامه در تحليل و بررسى مستنداتى كه بدن زن را عورت معرفى كرده اند، عورت بودن تمام بدن زن را نمى پذيرد. بيان موارد استثنايى حكم حجاب مانند قواعد (زنان بازنشسته از ازدواج)، كنيزان، گردى صورت، دست و پا، در زمان خواستگارى با ذكر شرايط، باديه نشينان، اهل ذمه و ديوانگان از ديگر مندرجات اين مقاله است. در پايان اين نتيجه به دست آمده كه آيات، دلالت تامى بر حجاب به معناى رايج فقهى ندارند.

- اتحاد عامل پيشرفت، اختلاف عامل انحطاط

نويسنده: جوادى آملى، عبدالله. تدوين: محمّدرضا مصطفى پور

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 299

تاريخ انتشار: 1385-08-30

چکيده: اين مقاله با استفاده از سخنان آيت الله جوادى آملى به توضيح تأثير اتحاد و اختلاف در پيشرفت و انحطاط مى پردازد. پس از توضيحاتى قرآنى در مورد ايجاد تغيير و تحول در جامعه و سنن الهى در زمينه ى دگرگونى، تأثير و نقش اتحاد در پيشرفت جامعه، و منشأ بودن خدا براى اين اتحاد

و تأليف قلوب توضيح داده شده است. در بخش بعدى، سرّ اين كه خدا عامل تأليف قلوب است، بيان شده و مالكيت او نسبت به جهان و قلب ها گوشزد مى شود. در ادامه ى نوشتار، نقش اختلاف در انحطاط جامعه و نيز عوامل اختلاف و راهكارهاى رفع آن در پرتو قرآن بيان مى شود.

- قرآن و وظايف مؤمنان در برابر پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: سروى، محمّدعلى

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 303 و 304

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: بررسى وظايف فردى و اجتماعى مؤمنان نسبت به پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) است. نويسنده مهم ترين وظايف فردى و اجتماعى مؤمنان را در حوزه ى ولايت و امامت پيامبر (صلى الله عليه وآله) دانسته و به تشريح وظايفى چون پذيرش ولايت پيامبر و ائمه (عليهم السلام)، رجوع به سنّت آن حضرت در مخاصمات اجتماعى، اخذ اجازه از پيامبر (صلى الله عليه وآله) و خيانت نكردن به ايشان پرداخته است. وى در تبيين وظايف فردى مؤمنان در قبال پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) و امامان (عليهم السلام) مواردى چون محبّت پيامبر (صلى الله عليه وآله) و اهل بيت او، صلوات فرستادن بر آنان، توسل، زيارت و رعايت ادب در قبال ايشان را مطرح نموده است.

- نگاهى به يك قاعده و دو استثناء در موضوع حجاب

نويسنده: سروش محلاتى، محمد

نام نشريه: كتاب زنان

شماره نشريه: 37

تاريخ انتشار: 1386-10-30

چکيده: بيان قاعده ى اوليه و اصول عمليه ى مرتبط با حكم حجاب و تبيين موارد استثنايى آن يعنى بردگان و خواجگان مى باشد. در اين مقاله ابتدا ادله ى لزوم پوشش و حجاب (آيات غض بصر و جلباب) تجزيه و تحليل شده، سپس نظرات مختلفى درباره ى اصل عملى (مواردى كه دليل

بر لزوم حجاب و ممنوعيت نگاه نباشد) مطرح گرديده است. بعضى اصلى عملى در حجاب را برائت مى دانند و برخى نيز به اصل احتياط استناد كرده اند كه اصل اخير توسط نويسنده مورد نقد قرار گرفته است. در ادامه مباحثى پيرامون بردگان و خواجگان به عنوان برخى از موارد استثنايى از حكم حجاب تشريح شده است. نگارنده ضمن بيان دلايل استثناء، از حكمت استثناء حكم حجاب سخن گفته است. ذكر شمول يا عدم شمول موارد مشابه بردگان و خواجگان از ديگر مندرجات اين بحث مى باشد.

- روان شناسى پوشش و مصونيت از منظر قرآن كريم

نويسنده: معين، خديجه

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 26

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: بررسى مسأله ى حجاب، پوشش و عفاف در حيطه ى انديشه و گرايش هاى انسان، و نيز حيطه ى رفتارى و گفتارى مى باشد. در اين نوشتار نويسنده ايمان را يك نوع نگرش و انديشه معرفى كرده و با بيان اين كه علاقه ها و گرايش ها بينش را تغيير مى دهد تقوا و پاكدامنى زن را عامل حفظ و موفقيت او در برابر تهاجمات درونى و بيرونى به ويژه آفت هاى كلامى زنان با نامحرمان دانسته است. وى در مبحث روان شناختى گفت وگو، به بيان و نحوه سخن گفتن زنان با افراد و اشخاص نامحرم پرداخته است و در مبحث عفت رفتارى، پوشش انسان ها به ويژه زنان را در جهت بهداشت روانى جامعه مؤثر دانسته و با بيان فلسفه ى حجاب و وجود پوشش در اقوام و ملل گذشته به تشريح حدود معاشرت زن ومرد مى پردازد و در نهايت نتيجه مى گيرد كه هدف اسلام از تشريح حكم حجاب در امان ماندن جامعه از بى عفتى، ايجاد امنيت و آرامش روحى - روانى مردان و زنان و

حفظ شخصيت زن مى باشد.

- تعارف از نگاه قرآن

نويسنده: ميرشريفى، محمود

نام نشريه: روزنامه کيهان

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-10-25

چکيده: بررسى جايگاه تعارف در جامعه و بيان حد و مرز آن مى باشد. در اين مقاله مفهوم فارسى و عربى تعارف مورد بررسى قرار گرفته و از آن به عنوان يکى از ابزارهاى ايجاد وحدت و همبستگى ياد شده است. نويسنده با بيان نمونه هايى از تعارفات بى اساس برخى از مناطق، تعارف را هنجارى اجتماعى دانسته و در ادامه ى گزارشى از مهمان نوازى حضرت ابراهيم و پيامبر گرامى اسلام را نقل نموده و بدين وسيله وظايف و آداب ميزبان و نيز آداب مهمان را گوشزد کرده است. وى تعارفات بى جا و بدون پشتوانه ى قلبى را دروغگويى و نفاق دانسته و در پايان خواستار تعارف بر اساس ميزان توانايى و مطابق با واقعيت شده است.

- همگونى جلباب قرآنى و چادر مشكى (2)

نويسنده: مهدى زاده، حسين

نام نشريه: پيام زن

شماره نشريه:10

تاريخ انتشار: 1385-10-30

چکيده: بررسى سيره ى عملى زنان مسلمان در استفاده از چادر و فوايد استفاده از آن است. نويسنده در اين مقاله نخست سيره ى عملى بانوان مسلمانى چون فاطمه زهرا (عليها السلام) را در مورد حجاب تبيين نموده و نحوه پوشش آن حضرت را نقل كرده است. برخى از روابط همسران پيامبر (صلى الله عليه وآله) در مواجه شدن با نامحرمان و چگونگى پوشش اسلامى بحث ديگرى است كه نگارنده با بيان آن، به طور ضمنى نحوه پوشش عايشه را نيز بررسى كرده است. بهره هاى چادرپوشى مطلب ديگرى است كه پيرامون آن بحث شده و در پايان ثمرات و فوايد حجاب با چادر مشكى تجزيه و تحليل گرديده است. پوشانندگى بيشتر، نگاه شكنى، مهاركننده

تحريك هاى غريزه ى جنسى، آرامش بخشى، و وقار و هيبت معنوى از فوايد استفاده از چادر شمرده شده است.

- انتقاد و معيارهاى آن در آموزه هاى دينى

نويسنده: عطايى، محمّدآصف

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 291 و 292

تاريخ انتشار: 1385-01-31

چکيده: معرفى انتقاد صحيح و بيان اصول و معيارهاى آن است. مطالب آغازين نوشتار را توضيحاتى مقدماتى راجع به نياز به انتقاد و تعريف آن با استفاده از منابع اسلامى و غير اسلامى تشكيل مى دهد. پس از تعريف، سه اثر و پيامد براى انتقاد ذكر مى گردد كه عبارتند از: نجات از غفلت و فراموشى، اصلاح خطاها در حوزه ى عملى و نظرى، و رشد علوم و فنون. در بخش بعدى، اهميّت و جايگاه انتقاد صحيح در مفاهيم دينى بيان مى شود. بخش كاربردى و پايانى مقاله نيز به اصول و معيارهاى انتقاد اختصاص يافته و در ضمن آن سه اصل اصلاح طلبى، ارائه ى راهكار، و ملايمت گوشزد شده است.

- اصول حاكم بر ارتباطات كلامى ميان فردى از ديدگاه قرآن

نويسنده: احمدزاده، سيّد مصطفى

نام نشريه: پژوهش هاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى آداب سخن گفتن با ديگران از منظر قرآن كريم مى باشد. در اين نوشتار با مراجعه به آياتى از قرآن به آداب سلام كردن و آثار آن اشاره شده و نحوه ى ارتباط كلامى صحيح بين افراد بررسى گرديده است. نگارنده بر اين باور است كه قرآن كريم استفاده از واژه هاى آرامش دهنده، زيبا و لطيف را در ارتباطات كلامى داراى تأثير مثبت در عكس العمل مخاطب مى داند و استفاده از واژه هاى نفرت انگيز را مورد نهى قرار مى دهد.

- انفاق از منظر قرآن و عترت

نويسنده: افساى، محمد جعفر

نام نشريه: فرهنگ كوثر

شماره نشريه: 72

تاريخ انتشار: 1386-12-15

چکيده:

بررسى آثار، انگيزه ها و شرايط انفاق مى باشد. در اين مقاله، نويسنده با بيان اين كه انفاق يكى از عوامل از بين بردن اختلاف و فاصله ى طبقاتى است رابطه انفاق و پيشگيرى از هلاكت را يادآور شده است. وى از ارزش انفاق سخن گفته و انفاق را از اوصاف پرهيزكاران و مايه ى رشد و سبب آمرزش گناهان دانسته است. در ادامه، آثار انفاق مورد اشاره قرار گرفته و از انگيزه هاى متفاوت انفاق سخن به ميان آمده است. در نهايت ميانه روى در انفاق، دورى از ريا و منّت و جدا سازى آن از اموال پاكيزه از شرايط انفاق و معرفى و تشريح گرديده است.

- روزه نگرفتن در سفر از منظر كتاب و سنّت

نويسنده: سبحانى، جعفر

نام نشريه: فقه اهل بيت (فارسى)

شماره نشريه: 51

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: بررسى ادله ى فقهاى شيعه و اهل سنّت پيرامون وجوب و يا جواز روزه نگرفتن مسافر در سفر مى باشد. در اين مقاله، نخست آراى فقهاى اهل سنّت مورد بررسى قرار گرفته و به نظر نويسنده برخى از فقهاى سنّى حكم به وجوب روزه گرفتن در سفر و گروهى نيز قائل به جواز روزه نگرفتن شده اند. وى با ذكر آيات و روايات و همچنين نقل گفتار برخى از مفسّران اهل سنّت در تأييد آراى علماى شيعه حكم به روزه نگرفتن مسافر در سفر و قضاى آن در ايامى ديگر را استنباط كرده و نظر برخى از مفسّران اهل سنّت نظير فخر رازى را مورد نقد قرار مى دهد. در ادامه به بيان رواياتى كه حاكى از جواز روزه گرفتن در سفر است پرداخته و در نقد و ارزيابى آن معتقد است روايات وارده صراحت در ماه رمضان ندارد

و سندشان ضعيف است. در پايان به اين نتيجه مى رسد كه روزه نگرفتن در سفر واجب است.

- سبقت در كار خير

نويسنده: نصراللهى، كمال

نام نشريه: روزنامه كيهان

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-12-19

چکيده: بررسى فوائد و آثار سبقت در كار خير مى باشد. در اين مقاله نويسنده با بيان اين كه عمل خير يكى از هنجار هاى اجتماعى است به بررسى و تحليل واژه ى سرعت و سبقت در آيات قرآن پرداخته است. وى سرعت و عجله در كار نيك را امرى پسنديده و از اوصاف صالحان دانسته است. در ادامه شتاب در كارهاى خوب و پيشى گرفتن مردم و جامعه نسبت به امور نيك و آشكار شدن اعمال نيك به عنوان نتايج و فوايد مسابقه در انجام كار خير معرفى گرديده است. نگارنده با تأكيد بر اين كه هدف قرآن از تشويق مردم به سرعت در اعمال پسنديده سودرسانى به خود آنان است مال و فرزند را در صورت بهره گيرى در كارهاى خوب، خير مى داند. ذكر آثار دنيوى و اخروى سبقت در كار نيك و عوامل عجله در امر خير نظير ايمان به خدا، خوف از خدا و قيامت از ديگر مندرجات اين نوشتار است.

- ايمان و عمل صالح در ديدگاه ابوالفتوح رازى

نويسنده: فاضل انوار يزدى، رقيّه

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 21

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: بيان ديدگاه هاى ابوالفتوح رازى پيرامون ايمان مى باشد. در نوشتار حاضر ابتدا معناى لغوى و اصطلاحى ايمان بررسى شده سپس حقيقت ايمان از ديدگاه فرق اسلامى بيان گرديده است. نويسنده با استناد به برخى آيات معتقد است از نظر شيعه ايمان يعنى تصديق به دل و زبان و اشاعره ايمان را تصديق به دل و اقرار به زبان را از

فروع دين دانسته اند. معتزله نيز ايمان را تصديق و اقرار و عمل مى دانند و ابوالفتوح رازى با استناد به آيات مختلف ايمان را تصديق به دل معرفى كرده است. در ادامه ديدگاه ابوالفتوح درباره ى فرق ايمان و اسلام، فرق ايمان و عمل صالح و ايمان و اختيار مطرح گرديده است.

- مناديان وحدت قرآنى

نويسنده: سليمانى، فاطمه

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 21

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: بيان راهكارهاى پيامبر اعظم (ص)، اهل بيت - عليهم السلام - . امام خمينى (ره) و مقام معظم رهبرى در تحقق وحدت است. به نظر نويسنده نقش رسول خدا (ص) و ائمّه اطهار در ايجاد وحدت، طرح اخوّت و برادرى، اقامه ى نماز، حضور در مساجد، برقرارى نماز جماعت و جمعه، برگزارى مراسم حج، امر به معروف و نهى از منكر، حفظ تقيه و مديريت در تصميم گيرى بوده است. وى از دستاوردهاى امام خمينى در ايجاد وحدت بين مسلمين نام گذارى هفته وحدت دانسته و ضمن اشاره به برخى از سخنان امام راحل، عوامل وحدت را از نگاه ايشان بيان كرده است. در پايان نام گذارى سال 1386 به نام اتحاد ملى و انسجام اسلامى از جمله راهكارهاى مقام معظم رهبرى در جهت دهى مسلمان به امر وحدت ياد شده است.

- فرهنگ سازى تلاوت قرآن در نماز

نويسنده: علاءالدين، محمد رضا

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 26

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: بررسى گام ها و ابزار هاى به كار گرفته ى پيامبر اعظم (ص) جهت فرهنگ سازى تلاوت قرآن در نماز مى باشد. در اين نوشتار ابتدا آيات نماز در مورد سوره ى بقره و ساير سور، رابطه نماز و زكات، نماز و ولايت، نماز و مؤمنان، نماز و انبياء و مخالفان نماز مورد اشاره قرار مى گيرد. آن گاه احاديثى از پيامبر اكرم

(ص) درباره ى جايگاه و اهميّت نماز بيان مى گردد. در ادامه از سير تطوّر تلاوت قرآن سخن به ميان آمده و يادگيرى قرآن و صحيح خواندن آن، تشويق يكديگر به خواندن قرآن، زيبا خواندن، انتخاب امامان جماعتى كه قرآن را به صورت زيبا و صحيح تلاوت مى كنند و عمل آگاهانه و مخلصانه پيامبر، به عنوان پنج گام فرهنگ سازى تلاوت قرآن در نماز معرفى و هر يك به اختصار توضيح داده شده است. در پايان اين نتيجه به دست آمده كه گسترش نهضت قرآن خوانى و افزايش معنويّت از بركات فرهنگ سازى تلاوت قرآن در نماز است.

- مديريت قرآنى

نويسنده: معاف، على رضا

نام نشريه: روزنامه ايران

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1385-10-03

چکيده: پژوهشى است درباره ى اصول و شاخصه هاى مديريت در قرآن كريم و روايات معصومين (عليهم السلام). نويسنده ابتدا به بحث درباره ى امكان مديريت اسلامى پرداخته، سپس اصول و شاخصه هاى آن شامل: صداقت، امانت دارى، عدالت محورى، شوق به خدمت، ساده زيستى، توكل به خدا، شور و نشاط و عدم خستگى، مهربانى با زيردست، جاذبه و دافعه، مردمى بودن، و اخلاص را بيان نموده است.

- معناشناسى ايمان در تفسير الميزان و مفاتيح الغيب

نويسنده: بهرامى، محمّد

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: نگاهى مقايسه اى است به معناى «ايمان» در ديدگاه فخر رازى و علاّمه طباطبايى. به عقيده نويسنده، فخر رازى ايمان را تصديق قلبى مى داند و عمل و اقرار را جزء آن نمى داند. در مقابل او، علامه طباطبايى گرچه معناى ايمان را همان تصديق دانسته، اما التزام عملى را در معناى ايمان ضرورى مى داند و بر اين مبنا گرچه «عمل» ايمان نيست، اما اثر ايمان مى باشد.

انبياء، اهل بيت و قرآن در قرآن

- انبياء، اهل بيت و قرآن در

قرآن

- بررسى تاريخى آيه مباهله و بازتاب هاى كلامى آن

نويسنده: معمورى، على

نام نشريه: شيعه شناسى

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: بررسى ديدگاه هاى كلامى شيعه و اهل سنّت درباره ى آيه ى مباهله مى باشد. در اين مقاله ابتدا معناى لغوى و اصطلاحى مباهله بررسى شده سپس با رويكرد تاريخى، جريان مباهله پيامبر (ص) با مسيحيان نجران بيان گرديده است. در ادامه برداشت هاى كلامى مانند مسأله ى امامت و خلافت از آيه ى مباهله جهت اثبات فضيلت اهل بيت (عليهم السلام) مطرح شده است. اين بخش كه شالوده ى اصلى مقاله است ديدگاه شيعه و اهل سنّت را درباره ى فضيلت عمومى اهل بيت منعكس مى كند. آن گاه با توجه به تفاسير مختلف و با استناد به هر يك از فقرات خاص آيه ى مذكور فضايل هر يك از اهل بيت مورد اشاره قرار مى گيرد و از برترى امام على (ع) و اولويت خلافت آن حضرت سخن گفته مى شود. در پايان، ديدگاه اهل تسنّن درباره ى خلافت امام على (ع) ذكر گرديده است.

- بررسى آيه مباهله از ديدگاه فريقين

نويسنده: الحيان، مجتبى

نام نشريه: پژوهش هاى دينى

شماره نشريه: 4

تاريخ انتشار: 1385-03-31

چکيده: تحقيقى است پيرامون آيه ى مباهله و اثبات مقام و ولايت امام على (عليه السلام). نويسنده با استفاده از منابع روايى و تفسيرى اماميه و اهل سنّت ابتدا به بررسى تفسير آيه ى مباهله و شأن نزول آن مى پردازد و با استناد به اقوال مفسّران و مورخان اهل سنّت، شأن نزول آن را مربوط به على (عليه السلام) مى داند و سپس با استفاده از مقوله ى عصمت و اين كه مفاد اين آيه اتحادّ نفسانى پيامبر (صلى الله عليه وآله) با على (عليه السلام) است، مقام ولايت و خلافت آن حضرت را در تمامى شئون ظاهر

و باطن اثبات مى نمايد.

- مهدويّت و موانع فرا روى مصلحان از منظر قرآن

نويسنده: جعفرى، محمّد صابر

نام نشريه: انتظار

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: تحليلى است از موانع پيش روى حكومت امام مهدى (عج) و چگونگى برخورد وى با اين مسأله. نويسنده با استناد به آيات قرآن، شيوه هاى برخورد كافران، منافقان، مفسدان و متكبّران را در طول تاريخ با پيامبران خصوصاً پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) مورد تجزيه و تحليل قرار داده و انواع حيله ها و بهانه هاى آنان از جمله تكذيب، استهزاء، فتنه گرى و مخالفت هاى عملى را مورد بررسى قرار داده است. وى همچنين از شيوه برخورد انبياء در برابر آنان سخن گفته و نتيجه گرفته است كه در حكومت امام مهدى (عج) همين مسأله تكرار خواهد شد و او نيز از شيوه و سنّت پيامبران چون مقاومت در برابر كفر و نفاق و فساد و استكبار استفاده خواهد كرد و پس از قلع و قمع كامل آنان پايه هاى توحيد و عدالت را در سراسر زمين استوار خواهد ساخت.

- قرآن و وجود امام مهدى (عج)

نويسنده: رضوانى، على اصغر

نام نشريه: انتظار

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: پژوهشى است كه به اثبات مهدويّت و وجود امام زمان (عج) مى پردازد. نويسنده با استفاده از آيات قرآن و روايات شيعه و اهل سنّت به بررسى مهدويّت و اين كه در هر عصرى ضرورت امام و رهبرى و نياز به آن احساس مى شود، مى پردازد و ضمن بررسى سوره ى قدر و آيات اول سوره ى دخان نتيجه مى گيرد كه فرشتگان در هر شب قدر بر ولى الله الاعظم نازل گشته و مقدرّات آن سال را بر وى عرضه مى دارند. مقاله ضمن بررسى ديگر آيات نامدار چون

آيه ى امام، آيه ى گواهى، هدايت، نذير، اولى الامر و آيه ى صادقين، شأن نزول آنها را در مورد پيشوايان معصوم از جمله امام زمان (عج) دانسته و در جهت اثبات آن از روايات اهل سنّت نيز تأييد آورده است.

- مهدويّت و فرجام ستيزش حقّ و باطل

نويسنده: كارگر، رحيم

نام نشريه: انتظار

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: نزاع حق و باطل و فرجام غلبه حق بر باطل و ارتباط اين مسأله با مسأله ى مهدويّت بررسى مى شود. اين مقاله ابتدا به طرح مسأله ى تعارض و نزاع گروه ها در مكاتب مختلف چون جنگ تمدن ها، نبرد شهر خدا با شهر زمين و نزاع خير و شرّ مى پردازد. سپس به طرح مسأله ى حق و باطل در مكتب اسلام پرداخته و با اشاره به آيات قرآن سردمداران باطل را در گروه هايى چون: مستكبران، مفسدان، مكاران، برترى طلبان، جبّاران، مشركان و منافقان دانسته است. وى با اشاره به سنّت تاريخ، مهدويّت را فرجام اين نزاع بى پايان و حكومت امام زمان (عج) را پايانى بر حاكميت ظلم و بيداد دانسته و آن را وعده و بشارت اديان آسمانى و قرآن ذكر كرده است.

- مهدويّت در تفسير الميزان

نويسنده: كلباسى. تدوين: محمّدجواد اسحاقيان

نام نشريه: انتظار

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: بررسى انديشه مهدويّت در تفسير «الميزان» اثر علامه طباطبايى است. نويسنده ابتدا به روش هاى مختلف در اين عرصه مى پردازد، از جمله آنها مهدويّت در نظام كلّى امامت، مهدويت و سنّت هاى الهى، مهدويّت و منجى گرايى، علائم ظهور، علائم آخرالزمان، وراثت صالحان، مهدويّت و حاكميت اسلام، مهدويّت و سرنوشت اهل كتاب، مهدويّت و رجعت، و مهدويّت و قيامت مى باشد. وى در ادامه ضمن بررسى موضوعات فوق در الميزان نتيجه مى گيرد كه علامه

طباطبايى براى اثبات مهدويّت و وجود امام زمان (عج) از زواياى مختلف خصوصاً از زاويه كلّى امامت و رهبرى و ضرورت حضور امام در جامعه جهت هدايت انسان ها و ضرورت تحقق وعده هاى الهى در حاكميت مستضعفان به اين مسأله پرداخته و ضمن بررسى روايات به انطباق آنها با جريانات تاريخ و سنّت هاى حاكم بر آن پرداخته است.

- راهكارهاى قرآنى - روايى شدّت يابى محبّت به اهل بيت (عليهم السلام)

نويسنده: حرّ، سيد حسين

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 26

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: بيان چگونگى افزايش محبّت و مودّت نسبت به اهل بيت (عليهم السلام) مى باشد. نوشتار حاضر با استفاده از تفاسير و احاديث توجه به قرآن و دستورات الهى و اطاعت از اولى الامر، توجه به اوامر و نواهى رسول خدا، نيازمندى انسان ها به محبّت اهل بيت و بهره مندى از آن را از راهكارهاى فزونى بخشيدن به محبّت اهل بيت معرفى كرده است. در ادامه شركت در مجالس جشن و سوگوارى ائمه معصومين (ع)، زيارت آن بزرگواران، قرائت ادعيه وارده از معصومين و ذكر فضايل اهل بيت در مجالس و محافل از ديگر عوامل ايجاد و ازدياد محبّت اهل بيت ذكر شده و هر يك به اختصار توضيح داده شده است.

- رسول خدا، رحلت و بازگشت جاهليت

نويسنده: محيطى، فرشته

نام نشريه: روزنامه كيهان

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-12-16

چکيده: در اين نوشتار بازگشت به جاهليت مورد بحث قرار گرفته است. نويسنده نخست با تشريح اهميّت و نقش رسالت پيامبران در آگاهى و سعادت مردم، جاهليّت را دشمن پيامبران مى داند. وى با اشاره به برخى آيات قرآن بعضى از خصوصيات مردم در عصر جاهليت (قبل از اسلام) را يادآور شده و در ادامه با استناد به آيه ى

144 سوره ى آل عمران و جريان جنگ احد، دورى از رهبرى و فقدان رهبرى به ويژه ارتحال پيامبر گرامى اسلام (ص) را يكى از عوامل بازگشت مردم به عصر جاهليت معرفى كرده است.

- جلوه سيره قرآنى پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) در نهضت حسينى

نويسنده: نورايى، محسن

نام نشريه: الهيات و حقوق

شماره نشريه: 21 و 22

تاريخ انتشار: 1385-10-01

چکيده: بيان هماهنگى سيره ى قرآنى پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) و سيره ى عاشورايى امام حسين (عليه السلام) است. نويسنده مى كوشد تا با تكيه بر گزارش هاى معتبر تاريخى و با رويكردى قرآنى همراهى سيره ى حسينى و سيره ى نبوى را در حماسه ى عاشورا مورد تجزيه و تحليل قرار دهد. هدف وى آن است تا از يك سو، همتايى سيره ى حسينى را با سيره ى رسول اعظم (صلى الله عليه وآله) و از سوى ديگر، همسانى نهضت حسينى را با قرآن كريم نمايان سازد. از اين رو وى ابعاد قرآنى نهضت عاشورا را بررسى مى كند و هماهنگى كامل اقدامات امام حسين (عليه السلام) در واقعه ى عاشورا با سيره ى نبوى را تبيين مى نمايد.

- جلوه اى از اصل مودت و رحمت در سيره خانوادگى پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: دلشاد تهرانى، مصطفى

نام نشريه: الهيات و حقوق

شماره نشريه:21 و 22

تاريخ انتشار: 1385-10-01

چکيده: بررسى سيره ى اخلاقى پيامبر (صلى الله عليه وآله) با زنان و كودكان در محيط خانواده مى باشد. اين مقاله سعى دارد با رويكردى قرآنى و روايى، جلوه هايى از رحمت و موّدت پيامبر (صلى الله عليه وآله) با خانواده ى خويش را ترسيم نمايد. نگارنده ضمن بررسى معنا و كاربرد واژه ى سيره، به سيره ى خانوادگى پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) اشاره كرده و به بررسى جايگاه

و اهميّت مودت و رحمت در مناسبات خانوادگى پرداخته و جلوه هايى از رحمت پيامبر (صلى الله عليه وآله) به كودكان و همسران خويش را بيان مى نمايد.

- بازتاب انوار قرآنى در سيره و سخنان امام رضا (عليه السلام)

نويسنده: نساجى زواره، اسماعيل

نام نشريه: درس هايى از مكتب اسلام

شماره نشريه: 9

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: پژوهشى درباره ى سيماى قرآن كريم و آثار انس با آن از منظر امام رضا (عليه السلام) مى باشد. در اين مقاله ابتدا اوصاف قرآن كريم و فضايل تلاوت و قرائت آن از زبان امام رضا (عليه السلام) بيان مى شود و سپس بيانات ايشان در نهى از تفسير به رأى، محكمات و متشابهات قرآن و آثار انس با قرآن ذكر مى گردد. در قسمتى ديگر از اين مقاله به ذكر فضايل اهل بيت (عليهم السلام) در قرآن در ضمن نقل رواياتى پرداخته شده است.

- زيارت پيامبر اعظم (ص) در قرآن کريم

نويسنده: رحيمى، مرتضى

نام نشريه: کوثر

شماره نشريه: 21

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: بررسى دلايل استحباب زيارت به ويژه زيارت پيامبر اکرم (ص) مى باشد. در اين مقاله نظرات متفاوتى پيرامون زيارت معصومين به خصوص زيارت پيامبر اعظم ارائه شده است. به نظر نويسنده ابن تيميه از حنابله قائل به تحريم زيارت پيامبر اکرم (ص) بوده و مالک قائل به کراهت و برخى ديگر از فرق اهل سنّت و نيز مذهب تشيع آن را مستحب مى دانند. وى معتقد است برخى با ذکر دلايلى چون اختلاط آنان با مردان قائل به حرمت زيارت توسط زنان و بعضى نيز با رعايت نکات شرعى زيارت زنان را مستحب دانسته اند، در ادامه درباره ى جواز زيارت قبور به چهار دسته از آيات استناد شده است. نگارنده بر اين باور است

دسته اى استحباب و جواز زيارت را مطرح کرده اند. برخى دلالت بر جواز زيارت قبر پيامبر و وجوب بزرگداشت ايشان و جواز توسل دارد. گروهى از آيات بيانگر جواز خواندن نماز و عبادت در امکان زيارتى است و دسته اى ساختن مقبره و مسجد بر قبر افراد صالح را مجاز معرفى مى کند. در پايان اين نتيجه به دست آمده که زيارت قبور براى زنان مستحب است و آيات ذکر شده دلالت بر مطلوبيت زيارت قبور به ويژه قبور پيامبر اکرم (ص) مى باشد.

- خاتميت پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) و ولايت امامان معصوم (عليهم السلام)

نويسنده: كريمى، عبدالخالق

نام نشريه: پيام ياسين

شماره نشريه: 10

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: پژوهشى است پيرامون ختم نبوّت و فلسفه ى امامت پيشوايان معصوم. نگارنده خاتميت پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) را از اصول مسلّم اسلامى دانسته و فلسفه آن را بلوغ فكرى بشريّت مى داند و نتيجه مى گيرد كه گر چه وحى قطع شد، اما هدايت هاى الهى هيچ گاه قطع شدنى نخواهد بود. وى پيشوايان معصوم (عليهم السلام) را ادامه دهنده ى راه رسالت انبياء مى داند و با اشاره به مفهوم ولايت و اقسام آن، ولايت امامان معصوم (عليهم السلام) را از جمله شئون رسالت و ولايت پيامبر (صلى الله عليه وآله) دانسته، جايگاه آنان را در شريعت همان جايگاه پيامبر (صلى الله عليه وآله) مى شمارد.

- پيامبر (صلى الله عليه وآله) جمال الهى در آيينه ى بشرى

نويسنده: ترابى، احمد

نام نشريه: پژوهش هاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى سيماى پيامبر (صلى الله عليه وآله) از منظر قرآن كريم و موضوع بشر بودن آن حضرت مى باشد. در اين نوشتار ابتدا آياتى كه پيامبر (صلى الله عليه

وآله) را انتخاب شده از ميان مردم معرفى مى كند، بيان مى شود و سپس نويسنده تلاش پيروان ديگر اديان براى اين كه پيامبر خود را در جايگاهى فراتر از جايگاه بشرى قرار دهند، را با استفاده از آيات مورد نقد و ارزيابى قرار مى دهد و در ديدگاه سوم نظر كسانى را مى آورد كه معتقدند پيامبر (صلى الله عليه وآله) مى بايست فرشته اى از جانب خدا باشد. در ادامه فلسفه ى انتخاب رسولان از ميان بشر مطرح مى شود و در انتها مهم ترين فلسفه ى اثباتى بشر بودن رسولان ذكر مى شود و هم زبانى پيامبران با قوم خويش به عنوان جلوه اى ديگر از سنخيت انبياء با بشر بودن آنان بيان مى گردد.

- بهره هاى مولانا از داستان پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) در قرآن

نويسنده: بهرامى، محمّد

نام نشريه: پژوهش هاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: پژوهشى است درباره ى بهره هايى كه مولوى از داستان پيامبران در قرآن برده است. از نظر نگارنده مهم ترين هدف مولوى از بيان اين قصه هاى قرآنى آموزش اخلاقى به مخاطبان خود است. در ميان اين قصه ها، قصه ى پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) در مثنوى جايگاه ويژه اى دارد، به گونه اى كه در جاى جاى مثنوى از فرازهاى اين داستان در خدمت آموزش اعتقادات، اخلاقيات و عرفان بهره گرفته شده است.

- محبوبيت پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: طباطبايى، سيّد محمّد

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: تحقيقى پيرامون محبوبيّت پيامبر (صلى الله عليه وآله) و راز آن در قرآن است. وى ابتدا به معنا و مفهوم محبّت مى پردازد. سپس رابطه ى محبّت با معرفت و رابطه ى محبّت با اطاعت را مورد بررسى قرار مى دهد و از جمله آثار محبّت مجذوب گشتن بنده براى

خدا را ذكر مى كند. مقاله با اشاره به اين كه محبّت امرى طرفينى است، محبّت به پيامبر (صلى الله عليه وآله) و اهل بيت آن حضرت را موجب خير و صلاح مردم ذكر مى نمايد، و نتيجه مى گيرد كه اگر پيامبر (صلى الله عليه وآله) محبوب است، اين محبوبيّت در سايه اطاعت و انقياد از خداوند و راز آن در سايه ى پاكدامنى و تقرّب و رحمت و كمالات آن حضرت مى باشد.

- شيعه و اهل بيت پيامبر (ص)

نويسنده: بابايى، على اكبر

نام نشريه: شيعه شناسى

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1386-10-30

چکيده: پژوهشى است درباره ى معنا و مصاديق اهل بيت پيامبر اعظم (ص). در مقاله ى حاضر با تحليل ادبى و لغت شناسانه برخى كلمات و واژه ى اهل بيت در زبان عربى و روايات عربى و روايات مختلف معرّف اهل بيت (ع)، معناى لغوى و اصطلاحى اهل بيت بيان شده است. نويسنده ديدگاه شيعه را كه معتقدند اهل بيت پيامبر (ص) سيزده نفرند، با استفاده از روايات و آيات مباهله و تطهير اثبات مى نمايد. در پايان نتيجه مى گيرد كه ديدگاه اهل سنّت كه اهل بيت را به همسران و مطلق خويشان پيامبر (ص) تعميم داده اند مخالف روايات كتب خودشان مى باشد.

- ديدگاه صدرالمتألهين درباره ى ولايت

نويسنده: ميردامادى، سيد مجيد

نام نشريه: سفير

شماره نشريه: 3

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: مرورى بر ديدگاه هاى ملاصدرا پيرامون انسان، ولى، ولايت، امامت و نبوت مى باشد. نويسنده ضمن اشاره به اقسام ولايت، نظر ملاصدرا را درباره ى مراتب ولى و ويژگى هاى عملى و علمى اولياى خدا، نظير اشتياق به خدا، انس با قرآن، توكل و ترس از خدا ذكر كرده است. بيان درجات و طبقات انبياء و تفاوت كلام و كتاب خدا، مرتبه امامت و ذكر برخى

از خصوصيات ائمه معصومين (ع) از منظر ملاصدرا ديگر مباحث اين نوشتار است. به اعتقاد نگارنده، صدرالمتألهين ولايت را باطن نبوت دانسته و امامت را بالاترين مرتبه ى ولايت معرفى كرده است.

- علم غيب معصوم (ع) بخش اول

نويسنده: لطيفى، رحيم

نام نشريه: معارف

شماره نشريه: 46

شماره صفحه: 25-29

تاريخ انتشار: 1386-03-31

چکيده: تشريح و اثبات علم غيب براى امام معصوم - عليهم السلام - است. در اين نوشتار ابتدا تفاوت هاى علم غيب در مورد خدا و امام معصوم، نظير ذاتى بودن علم غيب خداوند و مأذون بودن علم غيب معصوم از جانب خدا بيان شده و نويسنده معتقد است تفاوت هاى علم غيب خدا نسبت به پيامبر و امامان معصوم، زمينه ى هر گونه غلو و شرك را از بين مى برد و علم غيب الهى با پيامبر و امامان معصوم زمينه ساز دفع هر گونه غلوّ و شرك را كه بعضى با شبهه بدان دامن مى زنند رفع مى كند. در ادامه آياتى جهت اثبات علم غيب براى برخى از بندگان خاص خدا به ويژه امام معصوم ذكر شده است. بيان نمونه هايى از علم غيب پيامبر اعظم (ص) و تشريح اقتضاى علم غيب با مقام امامت از ديگر مندرجات اين مقاله است. در پايان اين نتيجه به دست آمده كه اعمال بندگان از علم امام مخفى نيست و امام به تمام امور مورد نياز دنيوى و اخروى بندگان آگاه مى باشد.

- محمّد (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: روبين، يورى

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: بررسى ديدگاه يك غيرمسلمان پيرامون حضرت محمّد (صلى الله عليه وآله) و قرآن است. مخاطب واقع شدن محمّد (صلى الله عليه وآله) از سوى خدا توسط وحى و نقل سرگذشت امت هاى پيشين براى

پيامبر (صلى الله عليه وآله) در قرآن، مقايسه ى رفتار كافران و مؤمنان با پيامبر (صلى الله عليه وآله) از منظر قرآن، حمايت الهى از محمّد (صلى الله عليه وآله) در جريان تكذيب و تهمت هايى كه كفّار به وى مى زدند، مانند داستان «اِفك» و بررسى رسالت عظيم پيامبر (صلى الله عليه وآله) كه يك رسالت جهان شمول در راستاى بشارت و انذار بندگان است، از مهم ترين موضوعاتى است كه در اين مقاله به آنها پرداخته شده است.

- شيوه همسردارى پيامبر (صلى الله عليه وآله) به گزارش قرآن

نويسنده: عابدينى، احمد

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: بررسى شيوه ى همسردارى پيامبر (صلى الله عليه وآله) و مدارا و رأفت ايشان با همسران شان در عين ناسازگارى هاى آنان است. بخش نخستين مقاله با ذكر سه آيه از آيات قرآن كه ناظر به همسران پيامبر (صلى الله عليه وآله) است، به افشاى سرّ، حبّ دنيا و مسخره كردن برخى زنان پيامبر (صلى الله عليه وآله) اشاره دارد. در بخش دوم مقاله، نمونه هايى از برخورد پيامبر (صلى الله عليه وآله) با همسرانش ذكر مى شود كه اولين مورد از آن، عدالت پيامبر (صلى الله عليه وآله) نسبت به همسران خويش است. اجراى عدالت از سوى پيامبر (صلى الله عليه وآله) نسبت به همسران داراى جلوه هاى متعددى است كه چند مورد از آنها ذكر شده است. مداراى پيامبر (صلى الله عليه وآله) با همسران خويش و عذرپذيرى پيامبر (صلى الله عليه وآله) از خطاهاى ايشان از ديگر مندرجات مقاله حاضر مى باشد.

- سيرى در سيره نبوى

نويسنده: ياقوتيان، مهدى

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: بررسى برخى موارد نادرست كه به عنوان سيره ى به پيامبر (صلى الله

عليه وآله) نسبت داده شده و ارزيابى آثار شهيد مطهرى در اين باره است. مؤلف ابتدا چهار آيه از قرآن را با توجه به ويژگى هايى كه براى پيامبر (صلى الله عليه وآله) در اين آيات بيان شده، بررسى مى كند كه برخى رفتارهايى كه به پيامبر (صلى الله عليه وآله) نسبت داده شده، صحت ندارد. وى سپس به ارزيابى صحت و سقم برخى از نسبت هاى تاريخى به پيامبر (صلى الله عليه وآله) مى پردازد. از جمله اين موارد است: بى اعتنايى پيامبر (صلى الله عليه وآله) به غيبت، ترغيب ايشان به غيبت، عدم شناخت مخاطب توسط آن حضرت، دخالت ايشان در امور شخصى افراد، نگفتن «ان شاء الله» و خوابيدن امام على (عليه السلام) به جاى پيامبر (صلى الله عليه وآله) در بستر آن حضرت براى حفظ جان ايشان. در پايان، موارد مخالف خرد و نيز آيات جمع بندى شده است.

- تجلى رحمت پيامبر (صلى الله عليه وآله) در جنگ ها

نويسنده: كلانترى، الياس

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: رحمت پيامبر (صلى الله عليه وآله) در جنگ ها و رأفت ايشان در مقابل دشمن موضوع اين نوشتار است. نويسنده ذيل آيه ى 107 سوره ى انبياء، چهارده نكته را درباره ى رحمت پيامبر (صلى الله عليه وآله) گوشزد مى كند و سپس سيره ى پيامبر (صلى الله عليه وآله) در جنگ ها را بر مى شمرد كه برخى از آنها عبارتند از: خوشرفتارى با اسرا، عفو دشمنان، و مخالفت با كشته شدن انسان ها در حد ممكن. براى تحليل اين گونه رفتارها، نويسنده انواع جنگ ها را به تفكيك بيان مى كند (هجومى، دفاعى، بازدارنده، آزادى بخش) و انواع مجاز آنها را در اسلام بيان مى كند. سپس رفتار پيامبر (صلى الله

عليه وآله) در جنگ هاى دفاعى و مشاوره ى ايشان با افراد خود را شرح مى دهد. در بخش بعدى اجتناب پيامبر (صلى الله عليه وآله) از جنگ و ترساندن دشمن براى جلوگيرى از جنگ از موارد تجلى رحمت پيامبر (صلى الله عليه وآله) دانسته شده است.

- اعتدال محمّد (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: سيّدعلوى، سيّد ابراهيم

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: بررسى ميانه روى پيامبر (صلى الله عليه وآله) در گفتار و رفتار است. در بخش آغازين مقاله ى حاضر برخى از مطالب ضد و نقيض تاريخى درباره ى شخصيت پيامبر (صلى الله عليه وآله) و زندگانى وى در دوران كودكى و لزوم اصلاح آنها اشاره شده است. در بخش دوم بر لزوم مبنا قرار گرفتن قرآن براى ترسيم سيماى واقعى پيامبر (صلى الله عليه وآله) مثلاً در مسأله ى رضاع ايشان تأكيد شده است. در ادامه، نكته ى مبرّا بودن رفتار و گفتار پيامبر (صلى الله عليه وآله) و نيز آيات قرآن از خشونت بيان شده است. در قسمت چهارم نوشتار، رحمت همگانى و مهر معقول پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) مورد بحث قرار گرفته، و در بخش پايانى نيز نرمش رفتار و حسن گفتار ايشان در كنار ذكر چند نمونه از خلق و رفتار والاى آن حضرت توضيح داده شده است.

- پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله)، پيامبر پاسخگو

نويسنده: عصمتى، سبحان

نام نشريه: بيّنات

شماره نشريه: 52

تاريخ انتشار:1385-12-28

چکيده: بررسى پاسخ هايى است كه پيامبر (صلى الله عليه وآله) در برابر سؤالات مختلف فقهى، اخلاقى و اجتماعى بيان فرموده اند و حكم آنها در قرآن آمده است. نويسنده سؤالاتى را كه از پيامبر (صلى الله عليه وآله) شده، به دو دسته تقسيم كرده است:

سؤالاتى كه در قرآن آمده، و سؤالاتى كه در حديث و تاريخ آمده است. وى در اين مقاله به بررسى سؤالات قرآنى مى پردازد و آنها را در پنج گروه اعتقادى، فقهى، تاريخى، علمى و اجتماعى به بحث مى گذارد. پرسش هاى اعتقادى به مسائلى مانند قرب و بعد خدا، و مسائل روز قيامت مربوط مى شود. در دو بخش فقهى مواردى از اين دست آمده است: حكم شراب و قمار، مسائل زنان، انفال و جنگ در ماه هاى حرام. در بخش سؤالات تاريخى، سؤالاتى درباره اصحاب كهف، ذوالقرنين و يأجوج و مأجوج و پاسخ پيامبر (صلى الله عليه وآله) به اين سؤالات آمده است. سؤالات مربوط به حالات مختلف ماه و روح در بخش علمى عنوان شده است. در سؤالات اجتماعى نيز انفاق و رفتار پيامبر (صلى الله عليه وآله) با يتيمان مطرح مى شود.

- انس پيامبر (صلى الله عليه وآله) با قرآن كريم

نويسنده: ترابى، مرتضى

نام نشريه: فرهنگ جهاد

شماره نشريه: 3 و 4

تاريخ انتشار: 1385-06-31

چکيده: تبيين ابعاد انس و همراهى پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) با قرآن مجيد است. نويسنده در ابتدا به توضيحى مقدماتى راجع به انس با قرآن و ويژگى هاى آن اقدام مى كند و سپس انس پيامبر (صلى الله عليه وآله) را با قرآن به طور خاص مدنظر قرار مى دهد و هم دم بودن ايشان با قرآن را در كنار انجام وظايف اجتماعى آن حضرت گوشزد مى كند. از مظاهر انس پيامبر (صلى الله عليه وآله) با قرآن كه نويسنده به آنها اشاره كرده، مواردى مانند: تلاوت شبانه قرآن، بيان آيات قرآن براى مردم حتى با به خطر انداختن جان خود، قرائت سوره هاى خاصى در هر شب، قرائت قرآن

حتى در حالت بيمارى شديد، تلاوت قرآن با نيت شكرگزارى، و تأثير شديد به هنگام تلاوت قرآن است.

- پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) در آيينه قرآن

نويسنده: بهرامى، محمّد

نام نشريه: فرهنگ جهاد

شماره نشريه: 3 و 4

تاريخ انتشار: 1385-06-31

چکيده: اين مقاله در سه بخش كلى نام ها، اوصاف، مقامات و مناقب، سيماى پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) در قرآن را به تصوير كشيده است. در بخش اول مقاله كه خود داراى دو قسمت «نام ها» و «اوصاف» است، ابتدا اسامى «محمد»، «احمد»، «عبدالله»، «يس»، «طه» و «ن» مطرح مى شود و سپس اوصافى از پيامبر (صلى الله عليه وآله) مانند شاهد، مبشر، نذير، رئوف، و رحيم بيان مى گردد و در بخشى از آن نيز اوصاف مشترك قرآنى خدا و رسول عنوان مى شود. در بخش مقامات پيامبر (صلى الله عليه وآله) نيز مواردى مانند خاتميت، عبوديت مطلقه، اسوه ى حسنه، خلق عظيم، رأفت و رحمت، علم لدنّى، عصمت علمى و عملى بررسى مى گردد. در بخش پايانى نوشتار، فضائل و مناقب آن حضرت در قرآن مطرح شده است.

- اصول رهيافت امنيتى پيامبر (صلى الله عليه وآله) در قرآن كريم

نويسنده: لك زايى، نجف

نام نشريه: علوم سياسى

شماره نشريه: 35

تاريخ انتشار: 1385-10-30

چکيده: تشريح اصول امنيتى در سيره ى نبوى از ديدگاه قرآن كريم است. بررسى مفهوم امنيت و معرفى پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) به عنوان الگوى كامل از ديدگاه قرآن، نخستين مباحث مطرح شده اين نوشتار است. نويسنده با استفاده از آيات متعدد قرآن مجيد و با عنايت به اسوه بودن پيامبر گرامى اسلام (صلى الله عليه وآله) به تجزيه و تحليل سيره ى امنيتى پيامبر (صلى الله عليه وآله) در ابعاد مختلف فردى،

اجتماعى، سياسى و فرهنگى پرداخته است. اهم اصولى كه در تأمين امنيت مورد توجه قرار گرفته عبارتند از: صلح طلبى و پرهيز از تعصب در برخورد با مخالفان، مبارزه با جنگ افروزان و فتنه انگيزان، پرهيز از استبداد و اجبار، ظلم ستيزى، پايبندى به پيمان و برخورد با پيمان شكنان، پايبندى به قوانين الهى، درآميختن نرمش و واقعيت، برقرارى عدل و قسط و انفاق، و رسيدگى به فقرا و محرومان.

- امامان، فرمانروايان دينى

نويسنده: خاتمى، سيّد احمد

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 303 و 304

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: پژوهشى است درباره ى فرازهايى از زيارت جامعه كبيره در توصيف امامان (عليهم السلام). اولى الامر يكى از توصيفات امامان (عليهم السلام) در زيارت جامعه كبيره است كه نويسنده با استناد به آيه ى 59 سوره ى نساء به تشريح آن پرداخته است. وى نخست واژگان «اولوا» و «امر» را بررسى نموده و در ادامه مصاديق اولى الامر را با ذكر اقوالى در اين زمينه مطرح و مراد از آن را امامان معصوم (عليهم السلام) معرفى مى كند. «بقية الله» و «خيره» از ديگر اوصاف امامان (عليهم السلام) در اين نوشتار است كه مورد بحث قرار گرفته است.

- امامت، استمرار مسير نبوت

نويسنده: گلى زواره، غلامرضا

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 301

تاريخ انتشار: 1385-10-30

چکيده: بررسى ارتباط و پيوستگى امامت و نبوت، و استمرار رهبرى در جامعه ى اسلامى است. در ابتداى مقاله ى حاضر هفت مورد از نارسايى هاى نظام هاى بشرى برشمرده مى شود و در قبال آن، در بخش بعدى مقاله هفت خصيصه بارز و مثبت تعاليم فرستادگان الهى براى اصلاح اين نظام ها عنوان مى گردد. سپس نويسنده با بيان شش ويژگى، شخصيت منحصر به فرد پيامبر خاتم (صلى الله عليه وآله) را ترسيم مى كند.

اين ويژگى ها عبارتند از: عدم تحريف شريعت آن حضرت، جاودانگى قرآن، جهانى بودن اسلام، تأكيد اسلام بر علم و دانش، رحمت بودن پيامبر (صلى الله عليه وآله) براى جهانيان، و كامل بودن پيامبر (صلى الله عليه وآله) نسبت به تمام انبيا. وى در بخش پيوستگى قرآن و عترت، لزوم استمرار نقش پيامبر (صلى الله عليه وآله) و لزوم امامت را بيان مى كند. مطالب بعدى مقاله را توضيحاتى راجع به تشبيه امام معصوم (عليه السلام) به شجره ى طيبه و نقش امام در حمايت از پيامبر (صلى الله عليه وآله)، و لزوم تعيين رهبر آينده تشكيل مى دهد.

- جهانى بودن رسالت خاتم پيامبران

نويسنده: حسينى، سيّد جواد

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 291 و 292

تاريخ انتشار: 1385-01-31

چکيده: جهانى بودن رسالت پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) بررسى مى شود. نگارنده ابتدا با ذكر سخنانى از برخى صاحب نظران غربى، گوشزد مى كند كه اهانت به ساحت آن حضرت، اهانت به تمام جهانيان است. وى در ادامه با بهره گيرى از آيات قرآن و نيز با استناد به نامه هاى پيامبر (صلى الله عليه وآله) به سلاطين عصر خود، جهانى بودن رسالت ايشان را شرح مى دهد. آيات مذكور تحت چهار عنوان مطرح شده است: رسول همگان، مبعوث براى جهانيان، رحمت براى جهانيان، و قرآن براى همه است. در بخش نامه ها نيز نامه هاى پيامبر (صلى الله عليه وآله) به نجاشى، مقوقس و قيصر روم و ماجراى نامه به كسرى بيان شده است.

- رسول اعظم (صلى الله عليه وآله) كامل ترين الگو براى بشريت

نويسنده: حسينى، سيّد جواد

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 296

تاريخ انتشار: 1385-05-31

چکيده: ابعاد اسوه بودن پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله) در اين مقاله مطرح مى شود. در

ابتداى مقاله اسوه بودن پيامبر (صلى الله عليه وآله) با استفاده از قرآن كريم بيان مى شود و سپس سه جلوه ى آن، كه سه بخش اصلى مقاله را تشكيل مى دهد به اين شرح مطرح مى گردد: اسوه در اخلاق نيك، اسوه در عدالت خواهى، و اسوه در عبادت. در بخش اخلاق، نه خصيصه اخلاقى آن حضرت بيان شده كه برخى از آنها عبارتند از: امانت دارى، حيا، تواضع، صبر، غضب براى خدا. سپس عبادت مستمر پيامبر (صلى الله عليه وآله) عنوان مى شود و در بخش سوم مقاله، چند نكته درباره ى عدالت از زبان آن حضرت برشمرده مى شود.

- نام هاى پيامبران در قرآن

نويسنده: جعفرى، يعقوب

نام نشريه: مكتب اسلام

شماره نشريه: 12

تاريخ انتشار: 1385-12-28

چکيده: پژوهشى است درباره ى نام هاى پيامبران در قرآن و تعداد اين نام ها. نويسنده بر اين باور است كه نام 25 تن از پيامبران همراه با داستان زندگى آنان چه به صورت خلاصه يا تفصيل در قرآن آمده، در حالى كه شمار پيامبران بسيار بيشتر از اين بوده است. از ميان پيامبران مذكور در قرآن 5 تن صاحب دين و اولواالعزم بودند كه رسالت جهانى داشتند. نام موسى (عليه السلام) با 136 بار و سپس ابراهيم (عليه السلام) با 69 بار بيشترين اسامى ذكر شده در قرآن هستند. برخى از پيامبران مذكور در قرآن صاحب كتاب هستند كه پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله)، حضرت موسى (عليه السلام)، حضرت عيسى (عليه السلام)، حضرت داود (عليه السلام) و حضرت ابراهيم (عليه السلام) مى باشند.

- عيار نبوت

نويسنده: صدر، سيّد موسى

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار:1385-09-30

چکيده: بررسى مؤلفه هاى مهم نبوت و اختيارات و وظايف شخص پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله)

از منظرى قرآنى است. در اين نوشتار، ويژگى ها و امتيازاتى كه سبب متمايز شدن پيامبر (صلى الله عليه وآله) از ديگران مى شود، مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده به عنوان اولين ويژگى، وحى را مورد بررسى قرار داده، ديدگاه هاى موجود در اين زمينه را مطرح مى كند و آن گاه تفاوت وحى نبوى و غير نبوى را از لحاظ مخاطب و گيرنده وحى و نيز تفاوت كشف صورى با كشف معنوى را مورد بررسى و تدقيق قرار مى دهد. در بخش ديگر مقاله، رسالت و مسؤليت ويژه ى پيامبر (صلى الله عليه وآله) را سبب تمايز ايشان از ساير مردم مى داند و در بخش سوم، حجيت مطلق سخنان پيامبر (صلى الله عليه وآله) را به عنوان وجه تمايز ديگر آن حضرت از ديگران مطرح مى كند.

- عظمت و فضيلت قرآن از ديدگاه پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله)

نويسنده: ترابى، مرتضى

نام نشريه: فرهنگ جهاد

شماره نشريه: 3 و 4

تاريخ انتشار: 1385-06-31

چکيده: بررسى اوصاف قرآن كريم از منظر پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) مى باشد. در اين نوشتار، مؤلف با استفاده از بيانات پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله)، فضائل، عظمت و ويژگى هاى قرآن را بيان مى كند و مقام آن را با مقام پيامبر (صلى الله عليه وآله) و اهل بيت (عليهم السلام) مى سنجد. نويسنده با بهره گيرى از كلام نورانى پيامبر (صلى الله عليه وآله) و ائمه (عليهم السلام)، جنبه ى هدايت گرى قرآن و عظمت آن و اهتمام ايشان به تعليم قرآن را بيان مى كند. ويژگى ديگر قرآن كه مؤلف مطرح مى كند، جامع و فراگير بودن اين كتاب آسمانى نسبت به ساير كتب آسمانى، و اطلاق «جوامع الكلم» بر آن است. در ادامه، وى

با طرح روايتى، دو ويژگى «مأدبة الله» و «الشفاء النافع» بودن قرآن را شرح مى دهد. در بخش هاى پايانى نيز احاديث اهل بيت (عليهم السلام) درباره ى قرآن و مقايسه ى مقام آن با مقام معصومين (عليهم السلام) بيان مى گردد.

ادبيات در قرآن

- ادبيات در قرآن

- درنگى در شيوه بيانى قرآن

نويسنده: فضل الله، سيّد محمّدحسين

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: پژوهشى است درباره ى شيوه ى بيانى قرآن. نويسنده ابتدا پرسش هايى را كه مفسّران در زمينه ى روش بيان قرآن مطرح كرده اند، ذكر مى كند و سپس آياتى از قرآن كه بر عربى بودن آن تأكيد دارد، نقل مى كند و عربى بودن قرآن را محدود در زبان نمى داند. وى مسائلى چون: محكم و متشابه، و ظاهر و باطن (ظهر و بطن) در لسان قرآن را مطرح مى كند و معناى ظاهرى آنها را بيان مى نمايد. آن گاه با استفاده از روايات، مقصود از ظاهر قرآن را مطرح مى كند و در انتها نتيجه مى گيرد كه در تفسير قرآن نيازى به خروج از محدوده قواعد رايج زبان عربى نيست، چرا كه خطوط پراكنده در قرآن و نمونه هاى زنده و پويايى كه در درون آن وجود دارد، به ما اين امكان را مى دهد كه در عالم استدلال به مطلوب خويش در تفسير قرآن دست يابيم.

- درآمدى بر مباحث زيبايى شناسى در مطالعات قرآن پژوهىِ غربيان با تأكيد بر كتاب «خداوند زيباست»

نويسنده: كريمى نيا، مرتضى

نام نشريه: ترجمان وحى

شماره نشريه: 20

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: درآمدى بر مطالعات زيبايى شناسى قرآن كريم در مكتوبات غربيان و آثار انتشار يافته آنان به زبان هاى اروپايى است. نگارنده نخست مرورى كوتاه بر سابقه مطالعات قرآنى در غرب نموده و سپس انگيزه هاى غربيان براى پرداختن به

مباحث زيبايى شناختى قرآن در دهه هاى اخير را بررسى كرده است. در پايان معرفى كوتاهى از كتاب «خداوند زيباست» اثر نويد كرمانى ارائه مى نمايد و جنبه هاى زيبايى شناسى قرآن را در اين كتاب بررسى مى كند.

- صداى پاى وحى در كلام حافظ

نويسنده: رادمرد، عبدالله

نام نشريه: مجلّه دانشكده ادبيات و علوم انسانى مشهد

شماره نشريه: 154

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى جلوه هاى قرآنى اشعار حافظ مى باشد. در اين مقاله نگارنده تأثيرپذيرى سبكى و بيانى حافظ از قرآن كريم در برخى از غزليات ديوان ايشان را مورد بحث و بررسى قرار داده است. وى در آغاز، مطالبى پيرامون آشنايى حافظ با قرآن و كمّ و كيف رابطه او با كلام وحى را بيان مى كند و آن گاه تأثير بلاغت هنرى و تركيبى قرآن در شعر حافظ را مطرح مى نمايد. سپس اغراض مختلف حافظ را با اشارات قرآنى تبيين مى نمايد. نويسنده در اين نوشتار از اغراض تصويرى (بلاغى، داستانى)، اغراض تركيبى (الهامى، تمثيلى، اجمالى)، اغراض معنايى (ترجمه، تفسير، دگرگونى خاص) و اختلاف قرائت قرآن از ديدگاه حافظ سخن گفته است.

مفهوم شناسي در قرآن

- مفهوم شناسى در قرآن

- - نگرشى ديگر به اهداف دين

نويسنده: واسطى، عبدالحميد

نام نشريه: كتاب نقد

شماره نشريه: 44

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: تبيين اهداف دين از نگاه برون دينى و درون دينى مى باشد. در اين مقاله نخست، واژه دين مورد بررسى اجمالى قرار گرفته و در ادامه نويسنده از نگاهى برون دينى در صدد اثبات مطلب است كه دين دو چيز را براى سعادت ابدى انسانها هدف قرار داده است: حركت به سوى كمال با توجه به امكانات و نيازهاى طبيعى بشر و نيز احساس حضور و وجود خداوند در زندگى (عبوديّت). وى با توجه به آيات و روايات، برخى از

اهداف دين را ازنگاه درون دينى اين گونه معرفى مى كند: برقرارى عدالت، اصلاح و رشد جامعه، برقرارى ارتباط با خدا، جلوگيرى از جرايم و ايجاد فرهنگ پسنديده. و در نهايت ديدگاه بعضى از علما را درباره اهداف دين بيان كرده است.

- آسيب شناسى فهم صحيح آيات قرآن

نويسنده: نساجى زواره، اسماعيل

نام نشريه: درسهايى از مكتب اسلام

شماره نشريه:10

تاريخ انتشار: 1385-10-30

چکيده: نوشتار حاضر آسيب هايى را كه مانع فهم آيات قرآن مى شود، به قرآن پژوهان گوشزد مى نمايد. در اين راستا نگارنده به امورى مانند تفسير به رأى، عدم توجه به روايات تفسيرى، عدم تطبيق صحيح برخى از آيات بر آيات ديگر، عدم توجه به قوانين تفسير، آوردن نقل هاى تاريخى بى اساس در تفسير، جمود فكرى در امر تفسير و غرور علمى برخى از مفسران اشاره كرده و اين امور را از مهم ترين آفات علم تفسير برشمرده است.

- بررسى سير تحول و ارتباط معانى واژه اثم

نويسنده: خرّمى اجلالى، زهرا

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 21

شماره صفحه: 69- 78

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: در اين مقاله تحوّلات معنايى اثم و تفاوت آن با برخى از لغات مترادف بررسى شده است. ابتدا معانى اثم و معانى هر يك از مشتقّات آن مورد اشاره قرار گرفته سپس سير تطوّر معنايى واژه اثم و ارتباط معانى آن بيان گرديده است. به نظر نويسنده اثم و اثام از لحاظ لغوى به معنى تأخير و درنگ و ممانعت از انجام خير است كه در سير تطوّر معنايى خود به مفاهيم شرعى، فقهى و كلامى منتقل شده است. در ادامه نمودار ارتباط معانى واژه اثم و معانى مشتقّات اثم ارائه شده است. بررسى دو واژه مترادف اثم مانند خطأ و ذنب از باب

نمونه و مقايسه آنها با يكديگر مبحث ديگر مقاله است. پژوهشگر در اين بخش با اشاره به نظرات لغويون معتقد است تفاوت خطأ با ذنب در اين است كه در معناى ذنب تبعيّت و خوارى و پستى نهفته است ولى خطأ به معناى اشتباه كردن است، در خطا شخص خاطى هدفش انجام كار خطا نبوده اما در ذنب شخص مذنب از ابتدا اراده مى كند مرتكب گناه شود.

- مسأله عصمت و پاسخ به شبهات قرآنى آن

نويسنده: رحيم اف، افضل الدين

نام نشريه: ويژه نامه كنگره بين المللى علامه بلاغى

شماره نشريه: -

تاريخ انتشار: 1386-11-30

چکيده: مباحثى پيرامون عصمت و پاسخ به شبهات قرآنى آن با تكيه بر نظرات علّامه بلاغى است. نويسنده با توجه به ديدگاه هاى علامه بلاغى، مسأله عصمت پيامبران و امامان را از نظر عقلى و نقلى بررسى كرده و براى هر يك، از قرآن و روايات بهره جسته است. آنگاه شبهاتى كه در مورد آيات قرآن در اين زمينه مطرح مى باشد را بيان نموده و به آنها پاسخ داده است. آيات 7 سوره ضحى، 1 تا 10 سوره عبس، 1 تا 3 سوره فتح، 43 سوره توبه و 105 و 106 سوره نساء در اين مقاله مورد بحث قرار گرفته و به شبهات مربوط به آن پاسخ داده شده است.

- فلسفه مجازات در اسلام (1)

نويسنده: مقيمى حاجى، ابوالقاسم

نام نشريه: فقه اهل بيت (فارسى)

شماره نشريه: 51

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: تشريح فلسفه مجازات اسلامى و بيان ديدگاه هاى مختلف مى باشد. در اين پژوهش، نخست فلسفه دين و احكام به اختصار بيان گرديده است. سپس درباره جايگاه حدود الهى و ضرورت مجازات سخن گفته شده است. در ادامه ديدگاه هاى مختلفى درباره فلسفه مجازات مطرح و با نظريه

اسلام مقايسه شده است. بر اين اساس، نويسنده، فلسفه مجازات در اديان الهى را به اجمال ذكر كرده سپس به پاسخ گويى اشكالاتى كه درباره حدود الهى وارد شده مى پردازد. وى اصلاح و تربيت شخص مجرم و تهذيب او در دنيا و آخرت، اجراى حدود در نظام اجتماعى و تحقيق عدالت و نيز جنبه هاى بازدارندگى مجازات را از ابعاد فردى و اجتماعى مجازات اسلامى دانسته و با تشريح هر يك بر اين نكته تأكيد ورزيده كه مجازات ها در اسلام برگرفته از رحمت خداوند نسبت به مجرم و ساير افراد مى باشد.

- تطور معنايى واژه «رسل» در قرآن مجيد

نويسنده: گلدوست، قربانعلى

نام نشريه: ترجمان وحى

شماره نشريه: 20

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: واژه «رسل» در قرآن كريم و پويايى و بالندگى آن مورد تجزيه و تحليل ادبى و لغوى قرار مى گيرد. در اين پژوهش ابتدا به بررسى معناى واژه «رسل» در قبل از اسلام اشاره مى شود و سپس تحولاتى كه در حوزه معنايى آن پس از اسلام رخ داده، بررسى مى گردد. در ادامه نگارنده به بررسى معناى «رسول» و «نبى» پرداخته و ترجمه هاى فارسى از واژه «رسل» را بررسى نموده است. وى سه حوزه معنايى براى اين واژه در نظر گرفته كه عبارتند از: معناى نرمش، آرامش و سستى در حوزه معنايى اول، قطعه قطعه و پى درپى در حوزه معنايى دوم و سريع، تند و چالاك در حوزه معنايى سوم. بررسى معناى واژه «رسل» در مورد پيامبران نيز از ديگر مباحث اين مقاله است.

- وحى در لغت و قرآن

نويسنده: عبدالله پور، عباس

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: بررسى معناى وحى در لغت و قرآن كريم است. نويسنده ابتدا

معناى وحى را با استفاده از نظرات لغت شناسان ذكر مى كند. آنگاه بسامد وحى در قرآن كريم را مطرح و نظر صاحب نظران را در اين زمينه بيان مى كند. در ادامه اقسام وحى را كه شامل وحى تشريعى، وحى انبائى يا الهام رحمانى، وحى تكوينى يا الهام غريزى و وحى تسديدى مى شود، بررسى مى نمايد و سپس ضمن بررسى كاربردهاى آنها، براى هر يك نمونه اى از آيات قرآن ذكر مى كند. وى در صدد تبيين نوع وحى به پيامبران و اولياى الهى نيز مى باشد.

- پاداش رسالت

نويسنده: آريان فر، مهدى

نام نشريه: پژوهشهاى قرآنى

شماره نشريه: 46 و 47

تاريخ انتشار: 1385-09-30

چکيده: تحليلى است درباره آيه مودّت و لزوم مودّت قربى از منظر قرآن. در اين نوشتار ابتدا به دلايل عدم درخواست اجر رسالت از سوى پيامبران اشاره شده و سپس آيه مودت به عنوان مهم ترين آيه در اين زمينه مطرح گشته است. در ادامه نويسنده به طرح ديدگاه هاى شيعه و سنّى در اين زمينه پرداخته و نتيجه گرفته كه پاداش رسالت محمّد (صلى الله عليه وآله) همان مودّت اهل بيت پيامبر (صلى الله عليه وآله) و تمسك به سيره و گفتارشان مى باشد و پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) بارها اين مطلب را از مردم خواسته است.

- جويبار حكمت

نويسنده: گلى زواره، غلامرضا

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 299

تاريخ انتشار: 1385-08-30

چکيده: سبك و شيوه تفسيرى علامه و نيز برخى از خصوصيات تفسير الميزان، در اين مقاله بيان شده است. مؤلف ابتدا توضيحاتى راجع به شخصيت علمى علامه و انگيزه ايشان از نگارش تفسير شريف الميزان ارائه مى كند و سپس شيوه علامه در تفسير (تفسير قرآن به قرآن) و جامعيت آن را توضيح مى دهد. در

بخش بعدى، آشنايى علامه با كل قرآن و تأسى وى به ائمه اطهار (عليهم السلام) در تفسير آيات، و نيز دقت ها و ظرافت هاى تفسيرى او با بهره گيرى از كلام بزرگان تبيين مى شود. دو بخش پايانى را نيز شناسايى آيات كليدى توسط علامه و ابتكارات ايشان تشكيل مى دهد.

- اسلام و حيات حقيقى انسان

نويسنده: جوادى آملى، عبدالله. تدوين: محمّدرضا مصطفى پور

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 295

تاريخ انتشار: 1385-04-31

چکيده: پژوهشى است درباره هدف زندگى از منظر اسلامى با استفاده از بيانات آية الله جوادى آملى. حيات حقيقى از ديدگاه كلى اسلامى در ابتداى مقاله شرح داده مى شود و سپس حيات حقيقى به طور خاص از منظر امام سجاد (عليه السلام) و با استفاده از صحيفه سجاديه بيان مى گردد. مؤلف در ادامه، اهداف سه گانه اى را براى حيات برمى شمرد كه عبارتند از: عبادت خداوند سبحان، عبوديت خداوند، و مظهر ربوبيت و ولايت حق. در بخش پايانى نيز هدف زندگى انسان بر اساس آيات قرآن بررسى مى گردد.

- دين دارى حق يا تكليف

نويسنده: مصطفى پور، محمّدرضا

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 293

تاريخ انتشار: 1385-02-31

چکيده: بررسى تقابل حق و تكليف در مسئله ديندارى با رويكردى قرآنى مى باشد. نويسنده مقاله با بهره گيرى از بيانات آية الله جوادى آملى اين مطلب را به بحث مى گذارد كه آيا انسان در پذيرش اصل دين، آزاد است يا مكلف؟ وى در ابتداى مقاله با تقسيم حكم به دو نوع تشريعى و تكوينى، معناى آيه «لا اكراه فى الدين» را شرح داده و سپس مسئله آزادى و اختيار انسان را تحت عنوان «مورد و مصدر فعل بودن انسان» بررسى مى نمايد. مطلب بعدى مقاله، آزادى يا عدم آزادى انسان در نظام تشريع

است كه ذيل عنوان «حق تكوينى و تشريعى» بحث مى شود. در پايان مقاله نيز حق تديّن انسان و تمايل او به دين فطرى بيان مى گردد. نتيجه اى كه نويسنده مى گيرد آن است كه هر انسانى تدين به دين فطرى را حق خود مى داند، و نكته ديگر اينكه رشد عقلى و بلوغ فكرى، معرفت به خالق، و علم به هدف زندگى از مقدمات دين دارى است.

- حكمت تكاليف و حقوق در تعاليم اسلامى

نويسنده: جوادى آملى، عبدالله. تدوين: محمّدرضا مصطفى پور

نام نشريه: پاسدار اسلام

شماره نشريه: 291 و 292

تاريخ انتشار: 1385-01-31

چکيده: رابطه حق و تكليف و حكمت آن دو با بهره مندى از بيانات آية الله جوادى آملى تشريح مى شود. مطالب مقدماتى مقاله را توضيحاتى پيرامون ذى حق بودن، تحصيل منافع حق و ارتباط تكوين و تشريع تشكيل داده است و در ادامه، تضمين شدن حقوق به واسطه وضع تكاليف هم در عرصه حقوق مادى و هم در عرصه حقوق معنوى بيان مى شود. در بخش بعدى مقاله، فلسفه وجودى تكليف و برخى از آثار آن بيان شده است. سپس حكمت طاعت خدا از ديدگاه ابن سينا و دو سؤال در اين خصوص مطرح مى شود. در ادامه مطالب، با ذكر شبهه اى از سوى اشاعره و برخى از اهل اين روزگار، ديدگاه صدرالمتألهين در باب تكاليف تبيين شده است و بخش پايانى مقاله نيز به ضمانت اجراى حقوق توسط توحيد، و نيز دو عامل اساسى تحقق حقوق شخصى و اجتماعى (يعنى اعتقاد به وحدانيت الهى و اخلاص در عمل) اختصاص دارد.

- رجعت از نگاه قرآن

نويسنده: سليميان، خدامراد

نام نشريه: انتظار

شماره نشريه: 19

تاريخ انتشار: 1385-12-01

چکيده: پژوهشى است پيرامون موضوع رجعت و بازگشت دوباره برخى مؤمنان

و كافران در آخرالزمان از ديدگاه قرآن. نويسنده با بهره گرفتن از قرآن و روايات پس از توضيح مفهوم رجعت و بازگشت دوباره برخى از مؤمنان و كافران، امكان آن را از نظر قرآن بررسى كرده است. در اين راستا وى به رجعت برگزيدگان بنى اسرائيل در ميقات و رجعت هزاران بنى اسرائيلى ديگر همچون: رجعت در مسئله عزير يا ارمياى پيامبر، و رجعت مقتول بنى اسرائيل توسط موسى (عليه السلام) و رجعت مردگان توسط عيسى (عليه السلام) اشاره نموده است. سپس به رجعت در آخرالزمان مى پردازد و خروج دابّه الارض و حشر گروهى از تكذيب كنندگان و برخى آيات ديگر را دليل بر وقوع آن مى داند و نتيجه مى گيرد كه در امّت آخرالزّمان نيز بسان امّت هاى پيشين رجعتى خواهد بود و اين مسئله در دوران حكومت امام مهدى (عج) اتفاق خواهد افتاد.

- مكانيزم فعل الهى

نويسنده: رجحان، سعيد

نام نشريه: كتاب نقد

شماره نشريه: 44

تاريخ انتشار: 1386-09-30

چکيده: بررسى اصول مكانيزمى افعال خداوند مى باشد. نويسنده در اين مقاله ابتدا درباره ضرورت و اهميت فعل الهى سخن گفته است. آنگاه جامعه را به چهار گروه متدينان عامل به عمل صالح، متدينان غير عامل به عمل صالح، رياكاران ومنافقان و نيز كافران و ملحدان تقسيم نموده و به تشريح اختلاف و تفاوت گروه اول و دوم در حوزه فعل الهى پرداخته است. در ادامه با بيان نمونه هايى از فعل الهى از منظر قرآن كريم به تبيين اصول و اركان مكانيزمى كه در همه افعال الهى نسبت به انسان جارى و سارى است مى پردازد كه عبارتند از اختيار و اراده انسان، تحريك اراده و ارتقاء آن به عشق و ابتلائات خداوند.

- تقيّه

در قرآن كريم و نقش آن در انسجام اسلامى

نويسنده: مطيع، حسين

نام نشريه: كوثر

شماره نشريه: 26

تاريخ انتشار: 1386-12-01

چکيده: تشريح اقسام و اهداف تقيّه و نقش آن در ايجاد اتحاد ملى و انسجام اسلامى مى باشد. در اين مقاله ابتدا تعاريف مختلفى از تقيه ارائه شده، سپس آيات و احاديثى كه از نظر نويسنده دلالت بر حكم تقيّه و يا مصاديق تقيّه دارند، مورد بحث قرار مى گيرد. در ادامه انواع تقيّه توضيح داده شده است. بيان نقطه نظرات اهل سنّت پيرامون تقيه و ذكر اهداف تقيّه مانند حفظ جان، تبليغ دين، حفظ وحدت و مذهب از ديگر مندرجات است. در پايان موارد كاربردى تقيّه جهت ايجاد اتحاد ملى و انسجام اسلامى پيشنهاد شده است.

- آفرينش انسان و مراحل حيات او از نظر علامه طباطبايى

نويسنده: ياورى، محمد جواد

نام نشريه: معرفت

شماره نشريه: 121

تاريخ انتشار: 1386-10-30

چکيده: تشريح نحوه آفرينش انسان، زندگى اجتماعى، مرگ و منازل پس از آن از ديدگاه علامه طباطبايى است. در اين مقاله نويسنده با اشاره به اينكه انسان از جسم و روح تركيب يافته است. مراتب آفرينش جسم انسان را مرحله خلق از گِل، نطفه، مضغه، عظام و لحم دانسته است. وى از توضيحات علامه طباطبايى نتيجه مى گيرد كه خداوند، انسان اوليه (آدم) را از گِل و نسل وى را از نطفه او خلق كرده است. اين پژوهشگر معتقد است نظريه مذكور گوياترين پاسخ به منكران مبدأ و معاد و داروينيست ها مى باشد. در ادامه درباره نحوه ارتباط جسم و روح با يكديگر و نيز آفرينش و جاودانگى روح سخن گفته و دليل مادى گرايان بر عدم پذيرش روح را مطرح كرده است. در نهايت با استفاده از تفسير

الميزان مراحل گذر روح از مرگ، عالم برزخ و قيامت تبيين گرديده است.

اصطلاحات

سوره

- سوره

سوره در مفهوم لغوى آن به معانى متعدّدى آمده است و علت آن، اختلاف نظرى است که در ريشه ى اصلى آن وجود دارد، که از ماده ى (سَئِرَ، يسأَر، سَئراً) است، يا از ماده ى (سارَ، يسُورُ، سَوراً). اگر از ريشه ى اولى باشد، معناى لغوى آن، «باقيمانده» است. آنچه در ظرف باقى مى ماند، مثل آب و غذا و ... پس سوره به معناى بقيه و باقيمانده مى باشد و اگر از ريشه دوم باشد که به معناى بالا رفتن و صعود نمودن است، سوره مفهوم برجسته، ممتاز و مشخص پيدا مى کند. به همين جهت براى سوره، اين معانى شش گانه را ذکر کرده اند: 1- فضل و منزلت 2- شرف 3- علامت و نشانه 4- ساختمان زيبا و برافراشته 5- هر رده از رده ها و رگ هاى ديوار 6- قلعه و قسمت مجزّا از قسمتهاى ديگر.1

و اما مفهوم اصطلاحى آن در عرف مسلمانان؛ به هر يک از فصول و بخش هاى صد و چهارده گانه ى قرآن مجيد، يک «سوره» گفته مى شود. هر يک از اين فصول (سوره ها) مجموعه اى از آيات است که هدف يا اهداف خاصّى را تعقيب مى کند و مفاهيم خاصى را دربردارد و معمولاً با «بسم الله الرحمن الرحيم» شروع مى شود، مگر سوره توبه (سوره ى نهم) که بدون بسم الله است و با «بَراءة مِن اللهِ و رسولِه» آغاز شده است.

معناى اصطلاحى، به آخرين معناى لغوى که اشاره شد (قسمت مجزا) نزديک تر است و شايد علّت نامگذارى هر يک از اين قسمت ها به «سوره»، مجزّا بودن هر سوره از سوره هاى ديگر قرآن مى باشد. اکنون معناى لغوى،

چندان مورد نظر نيست و معمولاً هرجا اين کلمه به کار مى رود منظور همان سوره هاى قرآنى است.

در خود قرآن، کلمه ى سوره به صورت مفرد 9 مرتبه و به صورت جمع، يک مرتبه به کار رفته است. جمع آن «سور» است، مثل صورت و صور. در کاربرد قرآنى، کلمه ى سوره در مفهومى عام تر از اين اصطلاح ياد شده به کار رفته است و حتى به بخشى از قرآن (هر چند يک سوره ى کامل هم نباشد) سوره اطلاق شده است.2

-------------

1- به «المنجد» و «قرب الموارد» و ... ماده ى «سور» مراجعه شود.

2- مثل اين موارد: يونس 38، توبه 64، 86، 124، 127، محمد 20.

آيه

- آيه

آيه، در اصل به معناى «نشانه و علامت» است. هر سوره از قسمت هاى کوچکترى تشکيل شده که نام هر يک از آنها «آيه» است، به اين لحاظ که بر وجود خداوند و اوصاف او دلالت دارد و نيز حکايت از درست بودن گفتار پيامبر (ص) دارد و نشانه ى صدق دعوت او و رسالت و ارتباطش با خداى متعال است. فرق واژه ى «آيه» و «علامت» اين است که: آيه، علامت ثابت و پايدار است ولى «علامت»، دائمى نيست.1

آيه در قرآن کريم، غير از نشانه و علامت، به معانى زير نيز آمده است:

1- پديده هاى طبيعت

2- نشانه ى روشن و گويا (معجزات پيامبران و امور خارق العاده)

3- ساختمان بلند و مرتفع

4- آنچه مايه ى پند و اندرز و عبرت باشد

5- بخشى از يک سوره قرآن

در قرآن، کلمه آيه بخصوص در مورد پديده هاى طبيعى همچون: شب و روز و خورشيد و ماه، زنده شدن زمين با رشد گياهان، آسمانها و زمين و آفرينش آنها، باران، گردش بادها و ابرها، اختلاف

زبان و رنگ مردم، رعد و برق و بسيارى پديده هاى ديگر زياد به کار رفته است.

همچنين به ناقه ى صالح، جسد فرعون، يد بيضاى حضرت موسى، حضرت مريم و حضرت عيسى، غرق شدن قوم نوح، کشتى نوح، داستان يوسف و برادرانش، آفرينش همسران براى انسان، خواب انسان در شب و روز و ... نيز آيه اطلاق شده است که در بعضى مفهوم عبرت و اندرز و حجت و معجزه نهفته است.

-------------

1- الفروق اللغويه، ابى هلال العسگرى، ص 55.

شأن نزول

- شأن نزول

شأن نزول، و به تعبير ديگر اسباب نزول، يعنى شناختن موقعيت، حادثه و مناسبتى که در آن، آيات نازل شده است. اين شناخت، به ما کمک مى کند که آيات و معارف آنها را بهتر و دقيقتر درک کنيم، انگيزه و حکمت تشريع بعضى از احکام را بدانيم و آياتى که مفاهيمش کلى است، مصداق هاى جزئى و خاص آنها را هم بشناسيم.

داناترين قرآن شناس، به اين اسباب نزول، امام على (ع) است که خود فرموده است:

«هيچ آيه اى نازل نشده مگر اينکه مى دانم که درباره ى چه کسى، و کجا و کى و به چه مناسبتى نازل شده است. خداى من، به من قلبى با ادراک و زبانى گويا بخشيده است.»1

گرچه بعضى آيات، اسباب نزول خاصى داشته است، اما پيام و محتواى آيات، همگانى و هميشگى است و مخصوص موردى که بدان خاطر نازل شده نيست. مخاطبان قرآن در زمان هاى بعد از نزول هم مى توانند و بايد به مفاهيم آيات عمل کنند و خطاب را متوجه خود نيز بدانند. اين مقتضاى جاودانه بودن ِ قرآن است.

تأليف درباره ى شأن نزول آيات قرآن از ديرباز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنى بوده

است.2

-------------

1- ما نَزَلَت آيةٌ الا و اَنَا عَلِمتُ فى من اُنزِلَت و اَينَ انزِلَت و على من نَزَلَت. اِنَّ ربى وَهَبَ لى قلباً عَقولاً و لساناً ناطقاً (تفسير برهان ج 1 / 17).

2- از جمله «اسباب النزول»، محمد باقر حجتى، «نمونه ى بينات در شأن نزول آيات»، محمد باقر محقق، «شأن نزول آيات»، واحدى.

تفسير

- تفسير

تفسير، به معناى روشن ساختن و پرده برداشتن از روى يک چيز است. علم تفسير، يکى از علوم مهم اسلامى مربوط به قرآن است. علمى است که براى ما کشف نقاب و پرده از چهره ى الفاظ و معانى آيات قرآن مى کند و ما را به فهم مفاهيم واقعى قرآن و مراد خداى متعال نزديک مى سازد.

تفسير، يا در مورد الفاظ مشکل و غير مأنوس است که موجب ابهام هايى در فهم معنى آيه يا آياتى مى شود، يا اينکه مواردى به صورت مجمل و مختصر بيان شده که احتياج به توضيح و تفصيل و تشريح دارد.

بزرگترين مفسران قرآن، ائمه اهل بيت (ع) مى باشند که خانه زاد قرآن و پرورش يافته ى مکتب وحى اند و از سرچشمه، آب نوشيده اند و علمشان خدايى است.

در تفسير قرآن، شيوه هاى گوناگونى وجود دارد که يکى از آنها، تفسير متکى به احاديث است، يعنى در فهم مراد از آيه، به رواياتى که از ائمه نقل شده، اعتماد مى شود. و شيوه ى ديگر، تفسير قرآن به قرآن است يعنى از کنار هم گذاشتن آيات مشابه و جمع بندى از آيات در زمينه ى خاص، به روشن کردن معناى آيه مى پردازند و با استناد به برخى آيات کليدى در فهم معارف قرآن و شاخص قرار دادن آنها، مراد آيات ديگر را (حتى آيات متشابه را) به دست

مى آورند که روش مرحوم علامه طباطبايى در «الميزان» و تفسير «نورالثقلين»، از تفسيرهاى حديثى شيعه است. شيوه هاى ديگرى هم در تفسير قرآن وجود دارد.1

-------------

1- از منابع اين موضوع: «روشهاى تفسير قرآن»، جعفر سجادى، «تفسير و تفاسير جديد»، بهاءالدين خرمشاهى، «قانون تفسير» کمالى دزفولى.

تأويل

- تأويل

از ريشه «أول» به معناى بازگشت است و تأويل يعنى بازگرداندن. گاهى لفظى چند معناى محتمل دارد، يا يک کار، با علت و انگيزه ى خاصى که ناپيداست، انجام مى گيرد. وقتى يک لفظ يا عمل را به معنايى بر خلاف ظاهرش برگردانيم، آن را تأويل کرده ايم. آيات قرآن، يک معناى ظاهرى دارد و يک معناى باطنى و نيز در آيات متشابه، احتمال معانى مختلفى داده مى شود. وقتى کسى بر اساس علم و آگاهى، معنايى غير ظاهر از آيات ارائه مى دهد، يا کلام را بر معناى ثانوى آن برمى گرداند، اين عمل، تأويل نام دارد.

قرآن کريم، براى آيات قرآن معانى تأويلى قائل است و مى فرمايد:

«وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِى الْعِلْمِ» 1

تأويل قرآن را نمى داند، مگر خداوند و آنان که در علم، راسخ اند. 2

در رواياتى منظور از راسخان در علم، ائمه اطهار (ع) به حساب آمده است که معناى باطنى قرآن و تأويل آيات را هم مى دانند.

-------------

1- سوره آل عمران، آيه 7.

2- ترجمه بر اساس يکى از تفسيرهاى آيه است.

تفسير به رأى

- تفسير به رأى

در روايات زيادى، از «تفسير به رأى» نهى شده و به کسى که تفسير به رأى کند وعده ى آتش دوزخ داده شده است. تفسير به رأى آن است که انسان، قرآن را بر اساس نظريات شخصى خود، آن گونه که مى پسندد، آن طور که دلش مى خواهد و مورد نظرش است تفسير و معنى کند و قرآن را بر آراء شخصى خود تطبيق دهد و عقيده شخصى خود را به قرآن تحميل کند. يعنى به جاى آنکه شاگرد قرآن باشد و به پيام قرآن گوش دل بسپارد و هرچه از قرآن بر مى آيد آن

را بپذيرد (چه در زمينه ى عقايد، چه احکام و غيره...) بخواهد به زور معنايى را به قرآن نسبت دهد و مايل باشد که از قرآن اين گونه مطلب به دست آيد. به تعبير علامه طباطبايى، رسوبات ذهنى و پيش داوريهاى خود را در فهم و معنى آيات دخالت بدهد و دنباله روى و پيروى از قرآن را رها کند. اين گونه برخورد با قرآن، شيوه ى قلب هاى بيمار و انديشه هاى ناسالم است و سر از التقاط در خواهد آورد و حرام و ممنوع است.

محکم و متشابه

- محکم و متشابه

در خود قرآن، در يک تقسيم بندى، آيات را به «محکمات» و «متشبهات» تقسيم مى کند و بيماردلان را دنباله رو آيات متشابه معرفى مى نمايد.1

محکمات، آياتى است که از نظر لفظ و معنى، محکم و استوار و بدون ابهام و شبهه و مراد از آيه روشن است و آن را به معانى ديگر نمى توان حمل کرد، ولى متشابهات، آياتى است که از نظر لفظ، يا از نظر معنى، ابهام ها و چندپهلويى هايى دارد و قابليت آن را دارد که به معانى گوناگون، تأويل و تفسير شود و براى فهم درست مقصود، بايد از جايى ديگر دليل و شاهد بياوريم. البته براى محکم و متشابه، معانى ديگرى هم گفته اند که بيان آنها چندان ضرورتى ندارد.

ائمه و اهل بيت عصمت (ع)، طبق بعضى از احاديث، به مقصود واقعى آيات متشابه واقف اند، چرا که آنان مصداق اکمل «راسخين در علم» اند.

-------------

1- هُوَ الَّذِى أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ ... (آل عمران 7).

ناسخ و منسوخ

- ناسخ و منسوخ

گاهى در آيات قرآن، بيان حکم و قانونى شده است. سپس آيه اى نازل شده، حکم و دستورالعمل سابق را لغو، باطل يا متوقف کرده و قانونى ديگر بيان مى کند و در واقع سر آمدن مدت عمل به حکم سابق را اعلام مى کند. معناى نسخ همين است، يعنى برداشتن يک حکم و عوض کردن يک تشريع. آيه اى را که حکمش عوض شده «منسوخ» مى گويند و آيه اى که بعداً آمده «ناسخ» است. ممکن است در تنظيم قرآن به آيه ى ناسخى برخورد کنيم که در نوشتن، پيش از منسوخ آمده باشد.

شناخت آيات ناسخ و منسوخ، علاوه بر کمکى که به فهم

درست معانى آيات مى کند، ما را از اشتباه در تفسير و برداشت غلط و انحرافى از اين کتاب آسمانى باز مى دارد. دانستن آيات محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و عام و خاصّ، براى کسى که تفسير قرآن مى کند ضرورى است.

در نسخ، اين تغيير حکم، طبق شرايط زمانى و مقتضيات خاص مکلّفين است که بر اساس مصلحتى معين، از طرف خداوند انجام مى گيرد. به عنوان مثال آياتى به مؤمنين دستور مى دهد که در مقابل تعرض و آزار مشرکين عفو و اغماض و گذشت کنند (آيات مخصوص به دوران مکه) و آياتى هم فرمان مقابله و مبارزه و جهاد در برابر مشرکين مى دهد (از آيات دوره ى مدينه). آيات نوع دوم، نسخ کننده ى حکم آيات اولى است.

تحريف

- تحريف

تغيير و جابه جايى کلمات و کم و زياد شدن از يک نوشته و سخن، تحريف نام دارد. نسبت به معجزه ى جاويدان حضرت رسول، يعنى قرآن کريم، عقيده داريم که اين کتاب، همان است که بر پيامبر نازل شده است و هيچ افزايش و کاستى در متن آن پيش نيامده است. علماى شيعه بر اين عقيده اند و شيخ صدوق، عدم تحريف قرآن را از عقايد شيعه شمرده است. در قرآن مى خوانيم:

«إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ» 1

ما قرآن را نازل کرديم و ما خود نگهبان آنيم.

يکى از اتهاماتى که مخالفان به شيعه مى زنند، عقيده به تحريف قرآن است. گرچه بعض از علما چنين سخنى را گفته اند، ولى اين قول، مردود است و تأليفات بسيارى در ردّ اين شبهه و در اثبات تحريف نشدن قرآن کريم نگاشته شده است. البته گاهى کلماتى از قرآن به صورت هاى متفاوت نقل و خوانده

شده است، ولى اختلافات قراءات، غير از تحريف است.

-------------

1- حجر، آيه 9.

تجويد

- تجويد

از علوم وابسته به قرآن «تجويد» است که به آن «علم قرائت» هم مى گويند. تجويد، قواعد مربوط به تلفظ صحيح حروف و کلمات، مخارج و صفات حروف، موارد ادغام و اخفاء و اظهار و مد و موارد وقف و وصل را بيان مى کند.

از آنجا که قرآن به «ترتيل» فرمان مى دهد «وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا»1 علم تجويد که به نيکو قرائت کردن و درست خواندن قرآن کريم مربوط مى شود، پديد آمده است. در معناى ترتيل از حضرت على (ع) روايت شده است که: «هو حفظُ الوقوف و بيانُ الحروف». ترتيل، مراعات جاى درست وقف ها و روشن ادا کردن حرف هاست. گاهى تلفظ غلط يا وقف بيجا، معناى آيه را عوض مى کند. از اين جهت در فقه نيز بر درست خواندن قرائت و اذکار نماز تأکيد شده است. در تجويد، مسأله ى صوت و لحن و شيوه هاى قرائت و قرّاء هفت گانه و اختلاف قراءات نيز مطرح است. 2

-------------

1- مزمل، آيه 4.

2- از جمله ر. ک: «سر البيان فى علم القرآن» حسن بيگلرى.

تلاوت و ترتيل

- تلاوت و ترتيل

قرائت و خواندن قرآن، هر گاه با توجه به مفاهيم و معانى آيات و امر و نهى الهى در کلام الله باشد، «تلاوت» نام دارد. چنين خواندنى بايد آرام، شمرده و با تأنى باشد. خداوند دستور مى دهد که قرآن با «ترتيل» خوانده شود: «وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا» 1

در خود آيات قرآن و روايات، نکاتى به عنوان «آداب تلاوت» بيان شده که برخى ادب ظاهرى است و بعضى آداب باطنى. مثلا تلاوت با وضو، رو به قبله و گفتن «اعوذ بالله من الشيطان الرجيم» در آغاز، تدبر هنگام خواندن، تأمل و درنگ در وعده و وعيدهاى

قرآن، گوش فرا دادن به تلاوت ديگرى، مسواک زدن قبل از تلاوت، خواندن با خضوع و صداى خوب و با لحن عربى و قرائت با حزن و اندوه و تلاوت از روى مصحف و ... از جمله ى اين آداب است. 2

-------------

1- مزمل، آيه 4.

2- از جمله ر. ک: «الحياة»، محمد رضا حکيمى، ج 2 ص 156.

جمع قرآن

- جمع قرآن

پس از نزول آيات قرآن، کسانى به فرمان پيامبر به نگارش آنها مى پرداختند. به آن گروه «کاتبان وحى» مى گويند. معروف ترين آنان عبارتند از: حضرت على (ع)، ابن مسعود، زيد بن ثابت، معاذ بن جبل و اُبَى بن کعب. پس از رحلت پيامبر، کسانى از جمله اميرالمؤمنين (ع) به گردآورى و تدوين آيات پرداختند. چون در بعضى مواقع و جاها اختلاف در قرائت پيش مى آمد، در زمان عثمان و به دستور او همه ى نسخه ها را جمع کردند و در يک شورا با نظارت زيد بن ثابت، قرآنى نوشته شد که از روى آن نسخه بردارى گشت و به شهرهاى مختلف فرستادند، تا قرائت ها يکسان باشد. البته گردآورى قرآن به نحوى در زمان رسول خدا (ص) هم انجام مى گرفت. در زمان عثمان يکى کردن قرآن ها عملى شد. قرآن هاى امروز، از همان نسخه نوشته شده است.

تحدّى

- تحدّى

تحدى يعنى دعوت به مبارزه و مقابله که از سوى انبياء و قرآن خطاب به مخالفان و منکران مى شود. از آنجا که «معجزه»، سند و دليل ارتباط پيامبر با خداوند است، از ديگران خواسته مى شود که اگر در صدق دعوت و ادعاى پيامبران شک دارند، آنان هم همانند معجزه ى پيامبران را نشان دهند. در قرآن بارها از مردم خواسته شده اگر مى توانند سوره و آيه اى مثل قرآن بياورند و اينکه اگر جن و انس جمع شوند، نمى توانند همانند قرآن را بياورند:

«قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أن يَأتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لاَ يَأتُونَ بِمِثْلِهِ» 1

نيز آيات ديگرى همچون: بقره آيه ى 23، يونس آيه ى 38، هود آيه ى 13، طور آيه ى 34.

با همه ى انگيزه هايى که عرب براى مقابله با قرآن داشت، نتوانست

چيزى همتاى قرآن بياورد. و اين بزرگترين سند حقانيت «کلام الله» است.

-------------

1- سوره اسراء، آيه 88.

وحي

- وحى

القاء سخن يا مطلبى در فکر و دل ديگرى، با اشاره يا لفظ. وحى در اصطلاح دينى، آن است که خداوند، مطلبى را با واسطه يا بى واسطه به پيغمبران و اولياء خود ابلاغ کند. در نزول قرآن از سوى خداوند بر پيامبر اسلام، جبرئيل واسطه ى وحى بود و هنگام وحى، حالت پيامبر تغيير مى يافت. وحى يکى از راه هاى تکلم الهى با بشر است:

«وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أوْ مِن وَرَاء حِجَابٍ» 1

مطالبى که از سوى خداوند به غير پيامبران القاء مى شود «الهام» نام دارد.

-------------

1- سوره شورى، آيه 51.

جزء

- جزء

قرآن کريم به سى قسمت مساوى تقسيم گرديده است که به هر يک از اين سى قسمت يک جزء مى گويند. معمولا در قرآن ها شروع هر جزء را با علامتى مشخص مى کنند.

حزب

- حزب

در يک تقسيم بندى قراردادى هر جزء قرآن به چهار قسمت تقريبا مساوى تقسيم مى شود که به هر قسمت يک حزب مى گويند. در برخى از کشورها هر جزء را به دو حزب تقسيم مى کنند.

سوره ها

الفاتحه

سوره الفاتحة

نام اوّلين سوره قرآن است. نامهاى ديگر اين سوره حمد، شفاء، امّ الكتاب، فاتحة القرآن، شافيه، وافيه، كافيه، كَنز و سبع مثانى مى باشد. اين سوره داراى هفت آيه و در مكّه نازل شده است.(1) موضوعات و محتواى اين سوره به دو بخش تقسيم مى شود. بخشى حمد و ثناى خداست و بخشى، از نيازهاى انسان سخن مى گويد.

قال رسول اللّه لجابر بن عبداللّه: يا جابر الا اعلّمك أفضل سورة أنزلها اللّه فى كتابه؟

فقال جابر: بلى بأبى و أمى يا رسول اللّه علِّمنيها فعلَّمَه "الحمد للّه امّ الكتاب" ثم قال يا جابر ألا أُخبرك عنها؟ قال بلى بأبى و أمّى فأخبَرَنى قال: هى شفاء من كلّ داء الّا السّام يعنى الموت.(2)

"رسول خدا به جابر بين عبداللّه فرمودند: اى جابر آيا نمى خواهى كه به تو بهترين سوره اى كه خداوند در كتابش نازل كرده است را بياموزم؟

جابر گفت: آرى يا رسول اللّه پدر و مادرم فداى تو باد بياموز مرا. پس رسول خدا سوره حمد (أم الكتاب) را به او آموخت سپس فرمود: اى جابر آيا نمى خواهى از آن به تو خبرى بدهم؟ گفت: آرى، خبرى بده مادر و پدرم فداى تو باد.

فرمود: سوره حمد شفايى است براى هر بيمارى جز مرگ"

-------------

1- اهل علم خلاف كردند در اين كه اين سوره مكى است يا مدنى. بعضى گفته اند مدنى و بعضى گفته اند مكّى است. و عده اى نيز گفته اند اين سوره

هم مكى است و هم مدنى، از عظم شأن او يك بار به مكه فرو آمد و يك بار به مدينه، اما اخبار بيشتر بر آن است كه اين سوره مكى است.

و يك دليل بر آن كه اين سوره مكى است آن است كه رسول الله پس از بعثت بيشتر از ده سال در مكه بود و نماز مى گزارد و در خبر است كه لاصلاة الّا بفاتحة الكتاب. پس چگونه بدون بودن سوره «الحمد» مى توان چندين سال نماز خواند؟!

2- تفسير العياشى 1/20

البقره

سوره البقرة

نام دومين سوره قرآن مى باشد، نام ديگراين سوره "فسطاط القرآن" است. اين سوره در مدينه نازل شده و 286 آيه دارد و طولانى ترين سوره قرآن مى باشد. و جزؤ سوره هاى سبع طوال مى باشد. موضوعاتى كه در اين سوره مطرح شده بسيار متنوّع است. برخى موضوعات سوره عبارتند از: توحيد و معاد همراه با داستان حضرت ابراهيم و زنده شده مرغ ها، اعجاز قرآن، مباحث مفصّل درباره يهود و منافقان، تاريخ پيامبران بزرگ به ويژه حضرت ابراهيم و موسى و مباحثى در مورد انسان و نيز احكام مختلف اسلامى از جمله نماز، روزه، جهاد در راه خدا، حج و تغيير قبله، ازدواج، احكام تجارت و دين، ربا و قصاص و تحريم قسمتى از گوشتهاى حرام و قمار و شراب و بخشى از احكام وصيّت. نام اين سوره از آيه 67 آن گرفته شده است.

فى وصيّة أبى ذر أنّه سأل النّبى أىّ آية أنزلَها اللّه عليك أعظم؟ قال: آية الكرسى (1)

"در وصيّت ابوذر آمده است كه از پيامبر سؤال كرد كه بزرگترين آيه اى كه خداوند بر شما نازل كرده

كدام است؟ فرمود: آية الكرسى (2)"

عن أبى عبداللّه قال: مَن قرأ البقرة و آل عمران جائتا يوم القيامة تظلّانه على رأسه مثل الغمامتين أو مثل العبائين.(3)

"از ابى عبدللّه روايت شده است كه فرمود هر كس سوره بقره و آل عمران را بخواند روز قيامت اين دو سوره بر او سايه افكنند، مانند دو قطعه ابر يا دو عبا."

-------------

1- معانى الاخبار 333

2- بقره 254

3- ثواب الاعمال 94

آل عمران

سوره آل عمران

نام سوّمين سوره قرآن مجيد است. عمران نام پدر حضرت مريم، مادر عيسى است و نام اين سوره از آيه 33 آن گرفته شده است. پاره اى از موضوعات مطرح شده در اين سوره عبارتند از: ايمان و اسلام، استقامت در راه گسترش اسلام، مبارزه منطقى با يهود و نصارى و مشركان، نفى عقايد باطل وپاره اى مباحث و درسهاى تربيتى. اين سوره در مدينه نازل شده و دويست آيه دارد.

عن على بن أبى طالب قال: إذا أراد أحدكم الحاجة فليكن فى طلبها يوم الخميس فإنّ رسول اللّه قال: اللّهم بارك لأمّتى فى بكورها يوم الخميس، و ليقرأ إذا خرج من منزله آخر آل عمران، إنّا أنزلناه فى ليلة القدر، و أمّ الكتاب، فإنّ فيهنّ قضاء حوائج الدّنيا و الآخرة.(1)

از على بن ابيطالب نقل شده است كه فرمود: هر گاه كسى از شما خواسته اى دارد پس در روز پنجشنبه دنبال آن برود، چرا كه رسول خدا فرمود: خداوندا! بر امّت من در اينكه صبح روز پنجشنبه دنبال كارى رود بركت فرست، و هر گاه خواست از خانه خارج شود، بخواند آخر سوره آل عمران و إنّا انزلناه فى ليلة القدر و امّ الكتاب را چراكه در

آنها برآورده شدن حوائج دنيا و آخرت است.

-------------

1- الدر المنثور 6/377

النساء

سوره النساء

به معنى زنان است و نام چهارمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده و در اين سوره پاره اى از حقوق مربوط به زنان مطرح گرديده است. بعضى از موضوعات ديگر اين سوره عبارتند از دعوت به ايمان و عدالت، كنترل و نگهدارى و بهسازى محيط خانواده، حقوق و وظايف افراد جامعه در برابر يكديگر، لزوم اطاعت از رهبرى، قوانين مربوط به ازدواج، قوانين كلّى حفظ اموال عمومى، قانون ارث و بيان سرگذشت پيشينيان و بيان اهميّت هجرت در راه خدا. اين سوره در مدينه نازل شده و 176 آيه دارد.

عن أميرالمؤمنين قال: من قرأ سورة النساء فى كل جمعة أمن ضغطة القبر.(1)

اميرالمؤمنين فرمود: هر كس در هر جمعه سوره نساء را قرائت كند از فشار قبر در امان باشد.

-------------

1- ثواب الاعمال 95 - تفسير العياشى 1/215

المائدة

سوره المائدة

"مائدة" به معنى سفره آراسته از غذا مى باشد."مائده" نام پنجمين سوره قرآن مى باشد كه از آيه 112 اين سوره گرفته شده است. قسمتى از اين سوره درباره تقاضاى حواريّون و ياران حضرت عيسى است كه از او خواستند سفره اى آراسته از غذا براى آنان از طرف خداوند نازل شود. بعضى از موضوعات مطرح شده در اين سوره عبارتند از: بيان معارف اسلامى موضوع رهبرى بعد از رسول خدا نفى اعتقاد مسيحيت به تثليث، موضوع وفاى به عهد و عدالت اجتماعى، شهادت به عدل، داستان هابيل و قابيل فرزندان آدم و تحريم قتل نفس و معرفى غذاهاى حلال و حرام و بيان قسمتى از احكام مربوز به وضو و تيمّم. اين سوره 120 آيه دارد و

در مدينه نازل شده است.

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة المائدة فى كل خميس لم يلبس إيمانه بظلم و لايشرك أبدا.(1)

از حضرت باقر نقل شده كه فرموده: هر كس سوره مائده را در هر پنجشنبه بخواند، ايمانش به ظلم آلوده نگردد و هرگز بر خدا شريك نگيرد.

-------------

1- همان

الأنعام

سوره الأنعام

به معنى چهارپايان مى باشد و نام ششمين سوره قرآن است. نام اين سوره از آيه 136 آن گرفته شده است و در اين سوره به چهارپايان و احكام مربوط به آنها از نظر حلال و حرام بودن گوشت اشاره گرديده است بعضى موضوعات ديگرى كه در اين سوره بيان شده عبارتند از: مبارزه با شرك و بت پرستى، دعوت به اصول سه گانه توحيد و نبوّت و معاد، و بيان كردار و اعمال و بدعتهاى مشركان و مبارزه با آن. اين سوره در مكّه نازل شده و 165 آيه دارد.

عن أبى بصير قال: سمعت أبا عبداللّه يقول: إنّ سورة الأنعام نزلت جملة و شيعها سبعون ألف ملك، حين نزلت على رسول الله، فعظّموها و بجّلوها، فإنّ اسم اللّه تبارك و تعالى فيها فى سبعين موضعاً و لو علم النّاس ما فى قرائتها من الفضل ما تركوها.(1)

از ابى بصير نقل شده كه گفت: شنيدم از اباعبداللّه كه مى فرمود: سوره انعام يكدفعه نازل گشت و هفتاد هزار ملك آنرا همراهى مى كرد هنگاميكه بر رسول خدا نازل گشت پس آن را بزرگ داشتند و ارج نهادند چراكه اسم خداوند تبارك و تعالى در هفتاد موضع آن آمده است و اگر مردم مى دانستند كه خواندن آن چه فضلى دارد آنرا ترك نمى كردند.

-------------

1- تفسير العياشى

1/354

الأعراف

سوره الأعراف

"اعراف" نام محلّى ميان بهشت و جهنّم و نيز نام هفتمين سوره قرآن است. نام اين سوره از آيه 46 آن گرفته شده و پاره اى موضوعات مطرح شده در اين سوره عبارتند از: داستان آفرينش آدم، سرگذشت اقوام نوح و لوط و شعيب، سرگذشت قوم بنى اسرائيل، مبارزه حضرت موسى با فرعون و بيان موضوع مبدأ و معاد. اين سوره 206 آيه دارد و در مكّه نازل شده است.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة الأعراف فى كلّ شهر كان يوم القيامة من الّذين لاخوف عليهم و لا هم يحزنون، فإن قرأها فى كلّ جمعة كان ممّن لايحاسب يوم القيامة. أما إنّ فيها محكماً فلاتدعوا قرائتها فإنّها تشهد يوم القيامة لمن قرأها.(1)

"روايت شده است كه امام صادق فرمود: هر كس سوره اعراف را در هر ماه يكبار بخواند در قيامت جزء كسانى باشد كه خداوند فرموده خوفى بر ايشان نيست و اندوهگين نخواهند بود، چنانچه در هر جمعه آنرا يكبار تلاوت كند از آن گروه باشد كه حساب برايشان آسان گيرند و همانا يكى از محكمات در اين سوره است، پس تلاوت آنرا ترك مكنيد چونكه در روز قيامت شهادت دهد براى هر كس كه آنرا قرائت كرده است."

-------------

1- ثواب الاعمال 95 و تفسير العياشى 2/2

الأنفال

سوره الأنفال

به معنى بهره ها و غنائم جنگ و ثروتهاى عمومى است. انفال نام هشتمين سوره قرآن مجيد مى باشد كه از آيه اوّل اين سوره گرفته شده است. بعضى موضوعات مطرح شده در اين سوره عبارتند از: انفال و غنائم، صفات مؤمنان واقعى، داستان جنگ بدر، واقعه تاريخى شب هجرت رسول خدا از مكّه به مدينه،

حكم اسيران جنگى، احكام جهاد، حكم خمس، خرافات مشركان و راه شناخت منافقان و مبارزه با آنان. اين سوره 75 آيه دارد و در مدينه نازل شده است.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة الأنفال و سورة براءة فى كلّ شهر لم يدخله نفاق أبداً و كان من شيعة أميرالمؤمنين.(1)

امام صادق فرمود: هر كس سوره انفال و توبه را در هر ماه يكبار تلاوت كند نفاق در دل او راه نيايد و از شيعيان اميرالمؤنين باشد.

-------------

1- ثواب الاعمال 96 و تفسير العياشى 2/46 و 73

التوبة

سوره التوبة

به معنى بازگشتن از گناه و كار بد، و نام نهمين سوره قرآن مجيد است. نام اين سوره از آيه 105 آن گرفته شده است. در اين سوره داستان متخلّفين از جنگ تبوك آمده است. سوره توبه تنها سوره اى از قرآن است كه بدون "بسم اللّه الرّحمن الرّحيم" آغاز مى شود. زيرا اعلان جنگ به مشركان و برائت از آنان است. پاره اى از موضوعات اين سوره عبارتند از: قطع رابطه با مشركان، جهاد در راه خدا، ستايش مجاهدان راه خدا، لزوم تحصيل علم، و پرهيز از تراكم ثروت، داستان هجرت پيامبر، موضوع ماههاى حرام، گرفتن جزيه از اقلّيتهاى مذهبى، سرنوشت منافقان و موضوع زكات. اين سوره در مدينه نازل شده و 219 آيه دارد.

عن النبى أنّ مَن قرأهما (أى الأنفال و التوبة) فأنا شفيعه، و شاهد له يوم القيامة أنّه برىء من النفاق، و اعطى من الأجر بعدد كل منافق و منافقة فى دار الدّنيا عشر حسنات، محى عنه عشر سيئات و رفع له عشر درجات، و كان العرش و حَمَلَتُه يصلّون عليه أيام حياته فى الدّنيا.(1)

از

پيامبر نقل شده است كه: هر كس بخواند سوره هاى انفال و توبه را من شفيع او خواهم بود و روز قيامت شاهد بر او خواهم بود كه او از نفاق مبرّا است و به او عطا مى شود به تعداد هر منافق و منافقه اى در دنيا ده حسنه و محو مى شود از او ده سيّئه و ده مرتبه بالا مى رود و عرش و حاملانش در ايّام حياتش در دنيا بر او درود مى فرستند.

-------------

1- الدروع الواقية

يونس

سوره يونس

"يونس" نام يكى از پيامبران است. و نام دهمين سوره قرآن مجيد است. در قرآن نام يونس چهار بار مذكور است و در سوره صافّات و سوره قلم داستان وى مندرج مى باشد. در سوره انبياء هم به عنوان "ذو النّون" از او يا شده و همين سوره قرآن به مناسبت آيه نود و هشتم آن به نام يونس نامگذارى شده است. و در خلال دهمين آيه به قصّه يونس اشاره شده است. اين سوره در مكّه نازل شده و 109 آيه دارد.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة يونس فى كل شهرين أو ثلاثة لم يخف عليه أن يكون من الجاهلين و كان يوم القيامة من المقربين.(1)

"روايت شده است كه امام صادق فرمود: هر كس سوره يونس را در هر دو يا سه ماه يكبار قرائت كند بيم آن نيست كه مبادا از جاهلين باشد، و در روز قيامت از جمله مقرّبين درگاه الهى خواهد بود."

-------------

1- ثواب الاعمال 96 و تفسير العياشى 2/119

هود

سوره هود

هود نام پيامبرى است كه بر قبيله عاد مبعوث گرديده است. هود نام يازدهمين سوره قرآن مجيد است كه در آن داستان قوم هود به صورت مشروح ذكر شده است. قوم هود در اثر عدم قبول دعوت هود و سر آمدن مهلت الهى، دچار عذاب الهى شدند و از بين رفتند. اين سوره مكى است و 123 آيه دارد.

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة هود فى كلّ جمعة بَعَثَه اللّه عزّو جلّ يوم القيامة فى زمرة النبيين عليهم السلام و لم يعرف له خطيئة عملها يوم القيامة.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس سوره هود را در هر روز جمعه

يكبار بخواند، خداوند بزرگ وى را در قيامت در زمره انبياء برانگيزد، و در آنروز گناهى براى وى نشناسند كه در دنيا مرتكب گشته باشد."

-------------

1- همان تفسير العياشى 2/139

يوسف

سوره يوسف

پيامبرى است كه در قرآن به رسالت او تصريح شده است. دوازدهمين سوره قرآن داستان يوسف را به عنوان "أحسن القصص" از آغاز تا پايان بيان كرده است. سوره يوسف داراى 111 آيه است. چهار آيه آن به صورت مقدمه وهفت آيه آن به صورت خاتمه و نتيجه داستان است و 100 آيه ديگر اختصاص به متن داستان دارد. اين سوره در مكّه نازل شده است.(1)

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة يوسف فى كلّ يوم أو فى كلّ ليلة بعثه اللّه يوم القيامة و جماله كجمال يوسف، و لايصيبه فزع يوم القيامة، و كان من خيار عباد اللّه الصالحين.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره يوسف را هر روز يا هر شب يكبار تلاوت كند خداوند متعال وى را در قيامت برانگيزد با زيبائى و جمالى مانند جمال و زيبايى يوسف و بيم و هراس آنروز وى نگيرد، و از جمله بندگان نيك و درست كردار خداوند باشد."

-------------

1- اعلام القرآن 669-685

2- ثواب الاعمال 96

الرعد

سوره الرعد

به معنى صداى ابر و غرّش آن است و نام سيزدهمين سوره قرآن است نام اين سوره از آيه سيزدهم آن گرفته شده است. در اين سوره به تسبيح كردن رعد كه يكى از آيات خداوند است اشاره شده است. در اين سوره به تسبيح كردن رعد كه يكى از آيات خداوند است اشاره شده است. پاره اى موضوعات ديگر سوره عظمت قرآن، اسرار آفرينش آسمانها، شناخت حقّ و باطل، وفاى به عهد و صله رحم، صبر و استقامت و انفاق در راه خدا در پنهان و آشكار، اشاره به سرگذشت اقوام ياغى و سركش، و سجده آسمانيان و

زمين ها در برابر عظمت خدا مى باشد. اين سوره چهل و سه آيه دارد و در مدينه نازل شده است.

عن أبى عبداللّه قال: من أكثر قراءة سورة الرعد لم يصبه اللّه بصاعقة أبداً و لو كان ناصباً و إن كان مؤمناً أدخله اللّه الجنّة بلاحساب، و شفّع فى جميع من يعرف من أهل بيته و إخوانه.(1)

از امام صادق روايت شده است كه فرمود: هر كس سوره رعد را بسيار بخواند، خداوند او را در دنيا به صاعقه و برق زدگى هلاك نكند هر چند از دشمنان اهل بيت باشد (صاعقه آتشى است كه از اصطكاك دو ابر پديد آيد و ما آنرا برق گوييم) و چنانچه قارى از شيعيان باشد خداوند او را بدون حساب به بهشت بَرَد و شفاعتش درباره خاندان خودش و برادران مؤمنش پذيرفته گردد.

-------------

1- همان - تفسير العياشى 2/202

إبراهيم

سوره إبراهيم

جدّ حضرت رسول و از پيامبران بنى اسرائيل مى باشد و مورد تصديق مسلمانان، يهود و نصارى است. نام چهاردهمين سوره قرآن مجيد است كه به نام حضرت ابراهيم نامگذارى شده و در اين سوره علاوه بر بيان داستان حضرت ابراهيم، داستان انبيايى چون نوح و موسى نيز آمده است. سوره ابراهيم 52 آيه دارد و در مكّه نازل شده است.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة إبراهيم و الحجر فى ركعتين جميعاً فى كلّ جمعة لم يصبه فقر أبداً و لاجنون و لابلوى (1)

امام صادق فرمود: هر كس سوره ابراهيم و حجر را در ركعت اوّل و دوّم نماز در هر جمعه يكبار بخواند تنگدستى و نياز و ديوانگى و بلاهاى ديگر بدو نرسد.(2)

-------------

1- ثواب الاعمال 97 - تفسير

العياشى 2/222

2- ظاهراً سوره ابراهيم را در ركعت اوّل و حجر را در ركعت دوّم بايد بخواند.

الحجر

سوره الحجر

حجر نام قومى است (كه بعضى آن را بر قوم ثمود منطبق كرده اند و يا آنان را از بقاياى ثمود به شمار آورده اند.) حجر نام پانزدهمين سوره قرآن مجيد است كه اين نام از آيه 80 اين سوره گرفته شده است. در اين سوره قصّه اصحاب حجر به صورت مختصر ذكر گشته است. سوره حجر 99 آيه دارد و در مكه نازل شده است.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة إبراهيم و الحجر فى ركعتين جميعاً فى كلّ جمعة لم يصبه فقر أبداً و لا جنون و لابلوى (1)

امام صادق فرمود: هر كس سوره ابراهيم و حجر را در ركعت اوّل و دوّم نماز در هر جمعه يكبار بخواند تنگدستى و نياز و ديوانگى و بلاهاى ديگر بدو نرسد.(2)

-------------

1- ثواب الاعمال 97 و تفسير عياشى 2/222

2- ظاهراً سوره ابراهيم را در ركعت اوّل و حجر را در ركعت دوم بايد بخواند.

النحل

سوره النحل

به معنى زنبور عسل است و نيز نام شانزدهمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه 68 آن گرفته شده است. موضوعاتى كه در اين سوره به آنها پرداخته شده عبارتند از: مظاهر طبيعى و آيات الهى چون باران و نور آفتاب، انواع گياهان و ميوه ها و مواد غذايى، حيواناتى كه در خدمت انسانها هستند، زنبور عسل، دلايل توحيد و معاد، تهديد مشركان دستور به عدل و احسان، هجرت و جهاد، نهى از فحشاء و ظلم و ستم، نهى از پيمان شكنى و اشاره كوتاه به داستان حضرت ابراهيم، اين سوره داراى 128 آيه مى باشد و در مكّه معظّمه نازل شده است.

عن أبى جعفر قال: من

قرأ سورة النحل فى كل شهر كفى المغرم فى الدّنيا، و سبعين نوعاً من أنواع البلاء أهونه الجنون و الجذام و البرص، و كان مسكنه فى جنة عدن، و هى وسط الجنان.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس سوره نحل را در هر ماه يكبار بخواند از زيان مالى و يا قرض در دنيا ايمن باشد و نيز از هفتاد نوع بلا كه سبكترين آنها ديوانگى و جذام و پيسى باشد، و مسكنش در آخرت در بهشت عدن باشد و آن محلى است وسط بهشت."

-------------

1- ثواب الاعمال 97 - مكارم الاخلاق 418

الإسراء

سوره الإسراء

به معنى سير دادن در شب مى باشد.(منظور معراج حضرت محمد از مسجد الحرام به مسجد الأقصى و بعد از آن است) و نام هفدهمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعاتى كه در اين سوره مطرح شده است عبارتند از: دلائل نبوّت، داستان معراج، تاريخ بنى اسرائيل، و وجود حسب و كتاب در زندگى اين جهان، حق شناسى به ويژه در مورد پدر و مادر، تحريم اسراف و تبذير كردن، موضوع بخل، فرزندكشى در دوران جاهليّت، نهى از خوردن مال يتيم، نهى از كم فروشى و تكبّر، تأثير قرآن در درمان هرگونه بيمارى اخلاقى و اجتماعى، بيان اعجاز قرآن. اين سوره در مكّه نازل شده و صد و يازده آيه دارد. نام ديگراين سوره بنى اسرائيل است.

عن أبى عبداللّه قال: من قرء سورة بنى إسرائيل فى كل ليلة جمعة لم يمت حتى يدرك القائم فيكون من أصحابه.(1)

امام صادق فرمود: هر كس سوره بنى اسرائيل را در هر شب جمعه تلاوت كند نميرد

تا زمان قائم آل محمّد صلوات اللّه عليه و عليهم را درك نمايد و از ياران او باشد.

-------------

1- ثواب الاعمال 95 و تفسيرالعياشى 2/276

الكهف

سوره الكهف

به معنى غارى كه در كوه به وجود آمده است و نام هجدهمين سوره قرآن مى باشد. و نام اين سوره از آيه نهم آن گرفته شده است. موضوعاتى كه در اين سوره آمده است به اختصار عبارتند از: داستان اصحاب كهف، داستان ملاقات حضرت موسى با حضرت خضر، داستان ذوالقرنين و يأجوج و مأجوج. اين سوره در مكّه نازل شده و صد و ده آيه دارد.

قال أبو عبداللّه من قرأ سورة الكهف فى كلّ ليلة جمعة كانت كفّارة له لما بين الجمعة إلى الجمعة.(1)

"اباعبداللّه فرمود: هر كس سوره كهف را در هر شب جمعه بخواند براى او سبب آمرزش آنچه كه بين اين جمعه تا آن جمعه بوده است مى شود."

-------------

1- تهذيب الاحكام

مريم

سوره مريم

مريم نام مادر حضرت عيسى است كه سى و يك مرتبه در قرآن ذكر شده است. مريم نام نوزدهمين سوره قرآن مجيد است. مضامين اصلى اين سوره داستان حضرت مريم، ولادت حضرت عيسى و داستان حضرت زكريا و يحيى و نيز اشاره اى به داستان حضرت ابراهيم است. اين سوره مكّى است و 98 آيه دارد و نام ديگر آن "كهيعص" است كه به صورت اختصار "كه" مى نامند.

عن أبى عبداللّه قال: من أدمن قراءة سورة مريم، لم يمت حتى يصيب منها ما يُغينُه فى نفسه و ماله و ولده و كان فى الأخرة من أصحاب عيسى بن مريم عليهماالسلام و اعطى فى الأخرة مثل ملك سليمان بن داود فى الدّنيا.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس بخواندن سوره مريم مداومت كند نميرد تا اينكه برسد به آنچه او را بى نياز سازد در جان و مال و فرزندش، نيز در

آخرت از ياران عيسى بن مريم باشد، و در آنروز داراى سلطنتى شود چون سلطنت سليمان در دنيا."

-------------

1- ثواب الاعمال 97

طه

سوره طه

طه بيستمين سوره قرآن مجيد است، اين سوره با حروف مقطّعة "طه" آغاز شده است، به اين مناسبت آن را طه مى نامند. قصّه آدم، داستان مشروح موسى از مضامين اصلى اين سوره است و اين سوره مكّى است و داراى 135 آيه مى باشد.

عن أبى عبداللّه قال: لاتدعوا قراءة سورة طه فإن اللّه يُحبها و يُحبّ مَن قرأها و من أدمن قراءتها أعطاها اللّه يوم القيامة كتابه بيمينه و لم يحاسبه بما عمل فى الإسلام و اعطى فى الأخرة من الأجر حتى يرضى.(1)

"امام صادق فرمود: تلاوت سوره طه را ترك مكنيد، زيرا خداوند آن را دوست مى دارد و هر كس آنرا بخواند را نيز دوست خواهد داشت و هر كه مداومت كند به خواند آن، خداوند در روز قيامت نامه عمل او را به دست راستش دهد و از كردار او در اسلام حساب سخت نكشد، و آنقدر به او پاداش عطا فرمايد تا خشنود گردد."پ

-------------

1- همان 98

الأنبياء

سوره الأنبياء

به معنى پيامبران است و نام بيست و يكمين سوره قرآن مى باشد و از آنجا كه زندگى پيامبران در اين سوره بيان شده به اين نام نامگذارى گرديده است. موضوعاتى كه در اين سوره آمده عبارتند از: فرازهايى از زندگى شانزده تن از پيامبران و همچنين اشاره به توحيد و پيروزى حق عليه باطل، اين سوره در مكّه نازل شده و 112 آيه دارد.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة الأنبياء حبّاً لها كان ممّن رافق النّبيّين أجمعين فى جنّات النّعيم و كان مهيباً فى أعين الناس حياة الدّنيا.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره انبياء را از روى شوق و ميل قراءت

كند مانند كسى خواهد بود كه خود با همه پيغمبران خدا در بهشت جاويد همنشين و همدم است، و در تمام عمر در نظر مردم با هيبت و شكوه باشد."

-------------

1- همان

الحج

سوره الحج

يكى از عبادات بزرگ اسلام و نام بيست و دومين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه 27 آن گرفته شده است. موضوعات سوره: معاد، حيات پس از مرگ، سرگذشت اقوام گذشته از جمله قوم حضرت ابراهيم و لوط، قوم شعيب و قوم موسى، حج و سابقه تاريخى آن از زمان حضرت ابراهيم، قربانى كردن در حج و طواف، نماز و زكات و امر به معروف و نهى از منكر و توكّل به خداوند مى باشد. اين سوره در مدينه نازل شده و 78 آيه دارد.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة الحج فى كلّ ثلاثة أيّام لم تخرج سنته حتى يخرج إلى بيت اللّه الحرام و إن مات فى سفره أدخل الجنّة.

قلت: فإن كان مخالفاً؟ قال: يخفف عنه بعض ما هو فيه.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در هر سه روز يكبار سوره حجّ را تلاوت كند سال بر او نگذرد مگر اينكه زيارت خانه خدا نصيب او گردد و به سوى حجّ رهسپار شود، و چنانچه در اين سفر از دنيا برود او را يكسره به بهشت برند.

راوى گويد: عرض كردم اگر اين مردم از مخالفان و ناصبى باشد با او چه خواهند كرد؟ امام فرمود در عذابش تخفيف خواهند داد."

-------------

1- همان

المؤمنون

سوره المؤمنون

به معنى ايمان آورندگان و نام بيست و سوّمين سوره قرآن مجيد است. زيرا در اين سوره اوصاف آنان بيان شده است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعاتى كه در اين سوره بيان شده عبارتند از: اوصاف مؤمنان، خداشناسى با بيان نشانه هايى از نظام آفرينش و خلقت انسان و حيوانات

و گياهان، فرازهايى از داستان پيامبران، معاد و حيات پس از مرگ. اين سوره در مكّه نازل شده و 118 آيه دارد.

عن أيس عبداللّه قال: من قرأ سورة المؤمنون ختم اللّه له بالسعادة إذا كان يد من قراءتها فى كل جمعة و كان منزله فى الفردوس الأعلى مع النّبيّين و المرسلين.(1)

امام صادق فرمود: هر كس سوره مؤمنون را قراءت كند خداوند عمرش را با رستگارى و سعادت پايان دهد و چنانچه مداومت بر آن نمايد در هر جمعه جايگاهش در فردوس اعلا با انبياء و فرستادگان حق باشد.(2)

-------------

1- همان

2- يعنى با آنها همنشين و هم صحبت گردد.

النور

سوره النّور

"نور" به معنى روشنايى پراكنده اى كه به ديدن كمك نمايد و نام بيست و چهارمين سوره قرآن است و نام اين سوره از آيه 35 آن گرفته شده است. اين سوره در مكّه نازل شده و 64 آيه دارد. سوره نور را مى توان سوره پاكدامنى و عفّت و مبارزه با آلودگى ها دانست.

عن أبى عبداللّه قال: حصنوا أموالكم و فروجكم بتلاوة سورة النّور، و حصنوا بها نساءكم فإنّ من أدمن قراءتها فى كلّ يوم أو فى ليلة لم يزن أحد من أهل بيته أبداً حتى يموت، فإذا هو مات شيعه إلى قبره سبعون ألف ملك كلّهم يدعون و يستغفرون اللّه له حتى يدخل فى قبره.(1)

"امام صادق فرمود: مال و ناموس خود را بتلاوت سوره نور در پناه بداريد (يا بقول اهل زمان ما بيمه كنيد)، و نيز زنهاى خويش را بدان مستور و محفوظ بداريد، زيرا هر كس بر قرائت اين سوره در هر روز يا هر شب مداومت كند هيچ يك از افراد خانواده

اش به عمل منافى عفّت هرگز دچار نشود تا از دنيا برود، و چون از دنيا رفت هفتاد هزار فرشته تا كنار قبر او را مشايعت و بدرقه كنند، و همه براى او دعا و طلب آمرزش كنند تا او را ميان گور وارد سازند."

-------------

1- ثواب الاعمال 98

الفرقان

سوره الفرقان

به معنى جدا كننده حق از باطل است، و نام بيست و پنجمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است.

موضوعات اين سوره شامل: توحيد و خداشناسى، ضعف منطق مشركان، اشاره به آفرينش الهى و عظت او از جمله روشنايى آفتاب، ظلمت و تاريكى شب، باد و باران، آفرينش آسمانها و زمين و خورشيد و ماه و حركت منظم آنها، بيان صفات مؤمنين. اين سوره در مكّه نازل شده و 77 آيه دارد.

عن أبى الحسن قال: يا ابن عمار لاتدع قراءة سورة (تبارك الّذى نزل الفرقان على عبده) فإنّ من قرأها فى كل ليلة لم يعذبه اللّه أبداً و لم يحاسبه و كان منزله فى الفردوس الأعلى.(1)

"امام موسى كاظم فرمود: اى پسر عمّار! ترك مكن سوره تبارك الّذى نزب الفرقان على عبده را، زيرا هر كس اين سوره را در هر شب تلاوت كند خداوند هرگز او را عذاب نكند و از او حساب نكشد و جايگاهش در فردوس اعلا خواهد بود."

-------------

1- همان

الشعراء

سوره الشعراء

به معنى شاعران و كسانى كه شعر مى سرايند و نام بيست وششمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه 224 آن گرفته شده است كه درباره شاعران آياتى را بيان مى نمايد. موضوعات ديگر سوره داستان هفت تن از پيامبران الهى يعنى ابراهيم، هود، صالح، لوط، شعيب و حضرت موسى مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 227 آيه دارد.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ الطواسين الثلاثة فى ليلة الجمعة كان من أولياء اللّه و فى جوار اللّه و كنفه و لم يصبه فى الدّنيا بؤس أبداً

و اعطى فى الآخرة من الجنّة حتى يرضى و فوق رضاه و زوّجه اللّه مائة زوجة من الحور العين.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس اين سه "طس"(2) را در شبهاى جمعه قراءت كند از اولياء و دوستان خداوند باشد و هرگز رنج و سختى در دنيا بدو نرسد و از بهشت آنقدر باو بدهند كه خشنود گردد بلكه بالاتر از رضا و خشنودى او و خداوند صد حوريه از حوران بهشتى به همسرى به وى دهد."

-------------

1- همان 99

2- يعنى سوره شعراء و سوره نمل و سوره قصص.

النمل

سوره النّمل

به معنى مورچه است و نام بيست و هفتمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه 18 آن گرتفه شده و پاره اى از موضوعات آن عبارتند از: معاد و حيات پس از مرگ، داستان پنج تن از پيامبران الهى، داستان حضرت سليمان و ملكه سبأ، سخن گفتن پرنده اى چون هدهد با حضرت سليمان و سخن گفتن حشراتى چون موچه. اين سوره 93 آيه داشته و در مكّه نازل شده و قبل از سوره شعراء قرار دارد. عن أبى عبداللّه قال: من قرأ الطواسين الثلاثة فى ليلة الجمعة كان من أولياء اللّه و فى جوار اللّه و كنفه و لم يصبه فى الدّنيا بؤس أبداً و اعطى فى الآخرة من الجنّة حتى يرضى و فوق رضاه و زوّجه اللّه مائة زوجة من الحور العين.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس اين سه "طس"را در شبهاى جمعه قراءت كند از اولياء و دوستان خداوند باشد و هرگز رنج و سختى در دنيا بدو نرسد و از بهشت آنقدر باو بدهند كه خشنود گردد بلكه بالاتر از رضا و

خشنودى او و خداوند صد حوريه از حوران بهشتى به همسرى به وى دهد."

-------------

1- ثواب الاعمال 99

القصص

سوره القصص

به معنى داستان ها است و نام بيست و هشتمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه 25 آن گرفته شده است. موضوعاتى كه در اين سوره به آنها پرداخته شده است به اختصار عبارتند از: تاريخچه بنى اسرائيل، داستان قارون (ثروتمند متكبرى كه سرگذشتى چون فرعون، كه در آب غرق شد، داشت). اين سوره در مكّه نازل شد و 88 آيه دارد.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ الطواسين الثلاثة فى ليلة الجمعة كان من أولياء اللّه و فى جوار اللّه و كنفه و لم يصبه فى الدّنيا بؤس أبداً و اعطى فى الآخرة من الجنّة حتى يرضى و فوق رضاه و زوّجه اللّه مائة زوجة من الحور العين.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس اين سه "طس"را در شبهاى جمعه قراءت كند از اولياء و دوستان خداوند باشد و هرگز رنج و سختى در دنيا بدو نرسد و از بهشت آنقدر باو بدهند كه خشنود گردد بلكه بالاتر از رضا و خشنودى او و خداوند صد حوريه از حوران بهشتى به همسرى به وى دهد."

-------------

1- همان

العنكبوت

سوره العنكبوت

نام حشره اى است، و نام بيست و نهمين سوره قرآن مجيد مى باشد كه از آيه 41 آن گرفته شده است. پاره اى از موضوعات اين سوره عبارتند از: امتحان شدن انسانها، وضعيت منافقان، مبارزات پيامبران الهى، توحيد و خداشناسى، و نفى خدايان دروغين و ساختگى و ضعف و ناتوانى آنها. اين سوره 69 آيه دارد و در مكّه نازل شده است.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة العنكبوت و الروم فى شهر رمضان ليلة ثلاث و عشرين فهو و الله يا ابا محمد من

أهل الجنة و لاأستثنى فيه أبداً، و لاأخاف أن يكتب الله على يمينى إثما، و إن لهاتين السورتين من الله مكاناً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در شب بيست و سوم ماه رمضان سوره عنكبوت و روم را تلاوت كند به خدا سوگند او از اهل بهشت خواهد بود و هرگز كسى را از اين حكم استثناء نمى كنم و بيم آن ندارم كه در اين سوگند خداوند گناهى بر من نويسد، و به راستى كه در اين دو سوره را نزد خداوند مقامى بلند است."

-------------

1- همان

الروم

سوره الرّوم

سوره سى ام قرآن مجيد به نام "روم" نامگذارى شده است. مراد از "روم" در آيه شريفه دولت روم شرقى يعنى "امپراطورى بيزانس" است كه بر شام و فلسطين تسلّط داشته در بعضى قبائل جزيرة العرب هم نفوذ و قدرتى به هم رسانيده بود. اكثر مفسرين برآنند كه چون روميان مغلوب پارسيان شدند مشركين شاد گرديدند و گفتند روميان كه اهل كتاب بودند مغلوب مجوسيان شدند همچنين عرب مشرك هم بر مسلمانان پيروز خواهد شد. از اين رو براى تسلّى خاطر مسلمانان سوره روم نازل گرديد و در آن خبر غيبى پيروز شدن روميان ذكر شد. سوره روم در مكّه نازل شده و 60 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة العنكبوت و الروم فى شهر رمضان ليلة ثلاث و عشرين فهو و الله يا ابا محمد من أهل الجنة و لاأستثنى فيه أبداً، و لاأخاف أن يكتب الله على يمينى إثما، و إن لهاتين السورتين من الله مكاناً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در شب بيست و سوم ماه رمضان سوره عنكبوت و روم را تلاوت كند

به خدا سوگند او از اهل بهشت خواهد بود و هرگز كسى را از اين حكم استثناء نمى كنم و بيم آن ندارم كه در اين سوگند خداوند گناهى بر من نويسد، و به راستى كه در اين دو سوره را نزد خداوند مقامى بلند است."

-------------

1- همان

لقمان

سوره لقمان

نام "لقمان" در سوره سى و يكم دوبار ذكر شده است و به همين مناسبت سوره سى و يكم قرآن به نام لقمان موسوم است. بيشتر مفسرين به نبوّت لقمان معتقد نيستند. لقمان در نظر ارباب قصص مردى از نژاد سياه معرفى مى شود كه از اهالى سوردان (مصر) بوده و به بردگى روزگار مى گذرانده و خواجه خود را شيفته حِكَم و اندرزهاى خويش كرده است.(1)

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة لقمان فى كل ليلة وكل الله به فى ليلته ملائكة يحفظونه من إبليس و جنوده، حتى يصبح، فإذا قرأها بالنهار لم يزالوا يحفظونه من إبليس و جنوده حتى يمسى.(2)

"امام باقر فرمود: هر كس سوره لقمان را در هر شب تلاوت كند خداوند عالم در آن شب فرشتگانى بر وى گمارد كه تا بامداد او را از شرّ ابليس و سپاهش نگهدارند، و چون در روز تلاوت كند فرشتگان مزبور تا شامگاه آن روز وى را از شرّ شياطين حفظ نمايند."

-------------

1- اعلام قرآن 532-537

2- ثواب الاعمال 99

السجدة

سوره السّجدة

به معنى پيشانى بر زمين نهادن براى عبادت خداوند و نام سى و دومين سوره قرآن مجيد مى باشد كه از آيه 15 آن گرفته شده است. پاره اى از موضوعات اين سوره عبارتند از: عظمت قرآن، آفرينش انسان از خاك و آب و دميدن روح الهى در آن، معاد و حيات پس از مرگ، انذار و بشارت، گوشه اى از تاريخ بنى اسرائيل، اين سوره 30 آيه دارد و در مكّه نازل شده است.

عن أبى عبداللّه قال: من قرء سورة السجدة فى كل ليلة جمعة أعطاه الله كتابه بيمينه و لم يحاسبه مهما

كان منه و كان من رفقاء محمد و أهل بيته. (1)

"امام صادق فرمود: هر كس هر شب جمعه يكبار سوره سجده را تلاوت كند خداوند نامه عمل او را بدست راستش دهد… و از آنچه كرده است حساب نكشد و وى از همنشينان رسول خدا و خاندانش باشد."

-------------

1- همان 100

الأحزاب

سوره الاحزاب

به معنى فرقه ها، طايفه ها و لشكرها (1) ونام سى و سومين سوره قرآن مى باشد كه از آيه 29 اين سوره گرفته شده است.

پاره اى از موضوعات اين سوره عبارتند از: اشاره به خرافات دوره جاهليت، مانند: مسأله ظهار (2)، جنگ احزاب، اشاره به اينكه همسران پيامبر بايد الگو باشند، داستان زيد پسر خوانده رسول خدا و بيان موضوع حجاب و پوشش زنان. اين سوره در مدينه نازل شده و 73 آيه دارد و بعد از سوره سجده و قبل از سوره سبأ قرار دارد.

عن أبى عبدالله قال: من كان كثير القراءة لسورة الأحزاب كان يوم القيامة فى جوار محمد و أزواجه.(3)

امام صادق فرمود: هر كس بسيار تلاوت كند سوره احزاب را روز قيامت در جوار (همسايگى) يا پناه رسول خدا و همسرانش باشد.

-------------

1- منظور لشكريان كفّار مكّه و ساير قبايل عرب است كه براى جنگ يا مسلمين ب مدينه آمده بودند.

2- نوعى شيوه طلاق كه در عربستان بوده است كه به وسيله اسلام ملغى گرديده است.

3- ثواب الاعمال 100

سبأ

سوره سبأ

نام قومى است در زمان حضرت سليمان و نيز نام سى و چهارمين سوره قرآن مجيد است. وجه تسميه اين سوره به مناسبت اشاره به داستان قوم سبأ است. و اين نام در آيه 15 همين سوره ذكر شده است. اشاره به داستان حضرت داود و حضرت سليمان و داستان قوم سبأ و مطالبى راجه به پيامبر اكرم و نيز موضوع معاد و احوال قيامت از مطالب موجود در اين سوره است. اين سوره مكّى است و داراى 54 آيه مى باشد.

عن أبى عبدالله: من قرأهما (اى سورة سبأ و سورة

فاطر) فى ليلة لم يزل فى ليلته فى حفظ الله و ملائكته، فان قرأهما فى نهاره لم يصبه فى نهاره مكروه، و اعطى من خير الدنيا و خير الاخرة ما لم يخطر على قلبه و لم يبلغ مناه. (1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره سبأ و سوره فاطر را در شب قرائت كند تمام آن شب در حفظ و امان خدا خواهد بود، و چنانچه در روز تلاوت كند در تمام آنروز ناپسندى يا رنجى نخواهد ديد، و آنقدر از خير دنيا و آخرت بدو كرامت شود، كه هرگز بر دلش نگذشته، و گمان آن را نداشته است."

-------------

1- همان

فاطر

سوره فاطر

به معنى پديد آورنده و نام سى و پنجمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. پاره اى از موضوعات اين سوره عظمت خداوند، مسأله توحيد و خداشناسى، موضوع رهبرى انبياء و مبارزه آنان با كافران، پند و اندرز و مواعظ الهى و اينكه عزّت تنها از طريق اطاعت و پيروى از دستورات الهى بدست مى آيد مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 45 آيه دارد و نام ديگر آن ملائكه است.

عن أبى عبدالله: من قرأهما (اى سورة سبأ و سورة فاطر) فى ليلة لم يزل فى ليلته فى حفظ الله و ملائكته، فان قرأهما فى نهاره لم يصبه فى نهاره مكروه، و اعطى من خير الدنيا و خير الاخرة ما لم يخطر على قلبه و لم يبلغ مناه.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره سبأ و سوره فاطر را در شب قرائت كند تمام آن شب در حفظ و امان خدا خواهد بود، و

چنانچه در روز تلاوت كند در تمام آنروز ناپسندى يا رنجى نخواهد ديد، و آنقدر از خير دنيا و آخرت بدو كرامت شود، كه هرگز بر دلش نگذشته، و گمان آن را نداشته است."

-------------

1- همان

يس

سوره يس

از حروف مقطعه قرآن و نام سى و ششمين سوره قرآن مجيد است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. پاره اى از موضوعات اين سوره عبارتند از: رسالت پيامبر اسلام، هدف نزول قرآن مجيد، رسالت بعضى از پيامبران الهى، توحيد و خداشناسى و معاد و حيات پس از مرگ، پايان جهان و بهشت و دوزخ. اين سوره در مكّه نازل شده و 83 آيه دارد.

فى كتاب مكارم الاخلاق: روى أن يس تقرأ للدّنيا و الآخرة و للحفظ من كل آفة و بلية فى النّفس و الاهل و المال.(1)

"در كتاب مكارم الاخلاق: رواست شده است كه يس هم براى دنيا و هم براى آخرت و هم براى در امان بوده از هر آفت و بليّه در جان و اهل و مال خوانده مى شود."

عن أبى غبدالله: علّموا أولادكم ياسين فإنّها ريحانة القرآن.(2)

"امام صادق فرمود: سوره يس را به كودكان خود بياموزيد همانا كه آن ريحانه قرآن است."

قال رسول الله: من قرأ يس فى ليلة ابتغاء وجه الله غفر له.(3)

"رسول خدا فرمود: هر كس در هر شب سوره يس را با اخلاص بخواند آمرزيده مى شود."

عن النبى قال: ما من ميت يقرأ عنده سورة يس إلا هون الله عليه.(4)

پيامبر فرمود: هيچ مرده اى خوانده نمى شود نزد او سوره يس مگر اينكه خداوند بر او آسان گيرد."

قال رسول الله: من قرأ يس و الصافات يوم الجمعة ثم

سأل الله أعطاه سؤله.(5)

"رسول خدا فرمود: هر كس سوره يس و صافات را در روز جمعه بخواند سپس از خدا چيزى بخواهد به او مى دهد."

-------------

1- مكارم الاخلاق 419

2- أمالى الطوسى 2/290

3- الدر المنثور 5/256

4- همان 262

5- همان 270

الصافات

سوره الصاّفات

به معنى فرشتگان صف كشنده، و نام سى و هفتمين سوره قرآن مجيد مى باشد و نام آن از اوّل اين سوره گرفته شده است. پاره اى از موضوعات آن اشاره به گروههايى كه از فرشتگان، سرنوشت بد كافران، فرازهايى از تاريخ انبياء بزرگ الهى، بيان يكى از انواع شرك كه اعتقاد به خويشاوندى خداوند با جنّ يا فرشتگان است، پيروزى حق بر كفر و نفاق مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 182 آيه دارد.

عن أبى عبداللّه قال: من قرأ سورة الصّفّات فى كل يوم الجمعة لم يزل محفوظاً من كلّ آفة، مدفوعاً عن كلّ بليّة، فى الحياة الدّنيا، مرزوقاً فى الدّنيا بأوسع ما يكون من الرزق، و لم يصبه الله فى ماله و لا ولده و لا بدنه بسوء من شيطان رجيم، و لا من جبار عنيد، و إن مات فى يومه أو فى ليلته أماته اللّه شهيداً و بعثه شهيداً و أدخله الجنّة مع الشهداء فى درجة من الجنة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره صافات را در تمام جمعه ها بخواند همواره از هر آسيبى در امان باشد، و در اين سراى از هر گرفتارى و مصيبتى محفوظ ماند، و از فراخى روزى بطور كامل بهرمند گردد، و خداوند او را دچار بدى و ناراحتى از ناحيه شيطان رجيم (ديو رانده شده) يا ستمكار بدخو و ستيزه جو نفرمايد، و

اگر در آنروز يا آن شب بميرد خداوند او را جزء شهداء مبعوث فرمايد و شهيد ميراند، و با آنها داخل بهشت گرداند در يك درجه مقام."

-------------

1- ثواب الاعمال 101 - مكارم الاخلاق 419

ص

سوره ص

يكى از حروف مقطّعه قرآن مجيد و نام سى و هشتمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. و پاره اى از موضوعات اين سوره نبوّت پيامبر تاريخ پيامبران الهى به ويژه حضرت داوود، سليمان، ايّوب، سرانجام بدِ كافران، آفرينش انسان و سجده فرشتگان براى آدم مى باشد.

اين سوره در مكّه نازل شده و 88 آيه دارد.

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة ص فى ليلة الجمعة أعطى من خير الدنيا و الآخرة ما لم يعط أحد من النّاس إلا نبى مرسل أو ملك مقرّب و أدخله الله الجنة و كل من أحب من أهل بيته حتى خادمه الذى يخدمه و إن لم يكن فى حد عياله و لا فى حد من يشفع فيه.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس در شب جمعه سوره 9 را بخواند بقدرى از خير دنيا و آخرت بدو دهند كه به هيچ كس از آدميان داده نشود مگر به پيغمبرى مرسل يا فرشته اى مقرّب. و خداوند او و هر كس از خاندانش را كه دوست بدارد داخل بهشت گرداند حتّى خدمتكارى كه او را پرستارى و خدمت مى كرده اگر چه جزء عيال و يا كسانى كه اجازه در شفاعت آنان داشته است نباشد."

-------------

1- همان 102

الزمر

سوره الزمر

به معنى گروهها (گروه گروه از دوزخيان و فرشتگان)، و نام سى ونهمين سوره قرآن مى باشد و نام آن از آيه 71 آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات آن توحيد و خداشناسى، معاد و حيات پس از مرگ، موضوع پاداش و عذاب در قيامت، مقام و منزلت و عظمت قرآن، سرگذشت اقوام گذشته،

توبه و بازگشت از گناه مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 75 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال من قرأ سورة الزمر استخفها من لسانه، أعطاه الله من شرف الدنيا و الآخرة، و أعزّه بلامال و لاعشيرة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره زمر را قرائت كند و كلماتش را به آسانى بر زبان جارى سازد خداوند آبرو و سربلندى دنيا و آخرت بدو ارزانى دارد، و او را بدون ثروت و يا خويشان و فاميل، عزيز گرداند."

عن الصادق: من قرأ سورة الزمر فى يومه أو ليلته أعطاه الله شرف الدنيا و الآخرة، و أعزّه بلاعشيرة و مال.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره زمر را در شب يا روز بخواند خداوند شرف دنيا و آخرت را به او مى دهد و او را بدون هيچ مال يا خويشانى عزيز مى نمايد."

-------------

1- همان

2- مكارم الاخلاق 419

غافر

سوره غافر

به معنى آمرزنده و نام چهلمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه سوّم آن گرفتهخ شده است. در اين سوره از مؤمن آل فرعون سخن رفته. بعضى موضوعات اين سوره داستان حضرت موسى و مبارزه ايشان با فرعون مصر، دعوت پيامبر به صبر وشكيبايى، توحيد و خداشناسى، قيامت و زنده شدن مردگان مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 85 آيه دارد. نام ديگر اين سوره "مؤمن" است.

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة المؤمن فى كل ليلة غفر الله له ماتقدم من ذنبه و ما تأخّر و ألزمه كلمة التقوى، و جعل الآخرة خيراً له من الدّنيا.(1)

"اما باقر فرمود: هر كس در هر شب سوره مؤمن را قراءت كند خداوند گناهان

گذشته او را آنچه در جوانى مرتكب شده و آينده آنچه در پيرى انجام داده، همه را بيامرزد، و كلمه تقوى و خداترسى را ملازم و همدم او گرداند، و آخرتش را بهتر از دنيايش قرار دهد."

-------------

1- همان

فصلت

سوره فصّلت

به معنى تفصيل داده شده، و نام چهل و يكمين سوره قرآن است.(1) نام اين سوره از آيه سوّم آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارت است از: توجّه به قرآن، آفرينش آسمان و زمين و مراحل پيدايش كره زمين و كوهها و گياهان و حيوانات، سرگذشت اقوام گذشته از جمله قوم عاد و ثمود و فرازى از داستان حضرت موسى. اين سوره در مكّه نازل شده و 54 آيه دارد نام ديگر اين سوره "حم سجده" مى باشد.

قال ابو عبدالله: من قرأ حم السجدة كانت له نوراً يوم القيامة مدّ بصره و سروراً و عاش فى هذه الدنيا محموداً مغبوطاً.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره حم سجده را تلاوت كند روز قيامت داراى نورى باشد كه تابش آن تا جايى كه ديده اش مى بيند خواهد بود، و نيز شادمان و خوشحال باشد، و زيست كند در جهان زيستى پسنديده كه هر كس آرزوى آن داشته باشد."

-------------

1- در اين سوره سجده واجب وجود دارد.

2- ثواب الاعمال 102

الشوري

سوره الشّورى

به معنى مشاوره و مشورت كردن و نام چهل و دومين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه 38 آن گرفته شده است. بعضى موضوعات اين سوره عبارتند از: موضوع وحى و ارتباط خداوند با پيامبران، مباحث اخلاقى مانند استقامت، توبه، عفو و گذشت و فرونشاندن خشم و دورى كردن از لجاجت و دنيا پرستى و نهى از جزع و فزع به هنگام بروز مشكلات. اين سوره در مكّه نازل شده و 53 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ حمعسق، بعثه الله يوم القيامة و وجهه كالثلج، أو كالشمس

حتى يقف بين يدى الله عزوجل فيقول: عبدى أدمت قراءة حمعسق و لم تدر ما ثوابها؟ أما لو ديت ما هى و ما ثوابها؟ لما مللت من قراءتها، و لكن سأخبرك جزاك أدخلوه الجنة و له قيها قصر من ياقوتة حمراء، أبوابها و شرفها و درجها منها، يرى ظاهرها من باطنها و باطنها من ظاهرها، و له فيها جوار أتراب من الحور العين، و ألف جارية و ألف غلام من الولدان المخلدين، الذين وصفهم الله عزوجل.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس مداومت كند بر قرائت "حم عسق" يعنى سوره شورى، خداوند در روز قيامت وى را برانگيزد با رخسارى جون برف سفيد يا چون آفتاب روشن تا در پيشكاه حق تعالى بايستد و خداوند به او خطاب نمايد كه اى بنده من مداومت كردى بر تلاوت اين سوره و ثواب آنرا نمى دانستى كه اگر مى دانستى اين سوره چيست و ثواب آن چقدر است هرگز از تلاش خسته نمى گشتى، اينك ترا به پاداش و اجرت آگاه خواهم ساخت، آنگاه فرمان دهد كه او را داخل بهشت نمائيد و براى او در بهشت كاخى است از ياقوت سرخ كه درها و برجها و پلّه هاى آن همه از ياقوت سرخ باشد و درونش از بيرون و بيرونش از درون پيدا و آشكار باشد، و براى وى در آن كاخ كنيزانى بكر از حووريان بهشتى و هزار خدمتكار زن و هزار كودك نو پا كه هميشه بدانحال در آن قصر باشند همانها كه خداوند وصفشان را (در قرآن) كرده است."

-------------

1- همان

الزخرف

سوره الزّخرف

به معنى زينت و طلا، نام چهل و سومين سوره قرآن است (در اين

سوره از نقره و طلا سخن رفته است)، نام اين سوره از آيه 35 قرآن گرفته سده است. بعضى از موضوعات در اين سوره عظمت و منزلت قرآن مجيد، نبوّت رسول گرامى اسلام مبارزه با تقليد كروكورانه، فرستادن پيامبران براى هدايت اقوام مختلف، بى ارزشى مظاهر فريبنده دنيوى و اشاره كوتاه به داستان حضرت عيسى مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 89 آيه دارد.

قال أبو جعفر: من أدمن قراءة حم الزخرف، آمنه الله فى قبره من هوام الارض و م ضمة القبر حتى يقف بين يدى الله عزوجل ثم جاءت حتى تدخل الجنة بأمر الله تبارك و تعالى.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس سوره زخرف را بسيار تلاوت كند خداوند جسد او را در قبر از زيان حشرات الارض و گزندگان و از فشار قبر ايمن دارد تا آن هنگام كه در پيشگاه حق جلّ و علا بايستد و در موقف قيامت حاضر شود و آنگاه آن سوره بيايد و به فرمان الهى وارد بهشتش گرداند."

-------------

1- همان 103

الدخان

سوره الدخان

به معنى دود است و نام چهل و چهارمين سوره قران مى باشد. نام اين سوره از آيه 10 آن گرفته شده است. پاره اى از موضوعات اين سوره بيان عظمت قرآن و اينكه در شب قدر نازل شده است، داستان حضرت موسى و قوم بنى اسرائيل و مبارزه با فرعون، هدفدار بودن نظام آفرينش و بيهوده نبودن خلقت زمين و آسمانها مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 37 آيه دارد.

قال أبو جعفر: من قرأ سورة الدخان فى فرائضه و نوافله، بعثه الله من الآمنين يوم القيامة و أظله تحت عرشه،

و حاسبه حساباً يسيراً و أعطاه كتابه بيمينه.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس سوره دخان را در نمازهاى واجب و نافله هاى خود بخواند خداوند وى را روز قيامت در زمره ايمنان برانگيزد و در سايه عرش خود جاى دهد، و حسابش را آسان كشد، و نامه عملش را به دست راستش دهد."

قال رسول الله: من قرأ حم الدخان فى ليلة أصبح يستغفرون له سبعون ألف ملك.(2)

"رسول خدا فرمود: هر كس حم دخان را در شب بخواند صبح كند در حالى كه هفتاد هزار فرشته براى او استغفار مى كنند."

قال رسول الله: من قرأ حم الدخان فى ليلة جمعة أصبح مغفوراً له.(3)

رسول خدا مى فرمايد: هر كس سوره حم دخان را در شب جمعد بخواند صبح كند در حالى كه آمرزيده شده."

عن الحسن أن النبى قال: من قرأ سورة الدخان فى ليلة غفر له ماتقدم من ذنبه.(4)

"از امام حسن روايت شده است كه فرمود: رسول خدا فرمود: هر كس سوره دخان را در شب بخواند گناهان گذشته اش آمرزيده شود."

-------------

1- همان

2- الدر المنثور 6/24

3- همان

4- همان

الجاثية

سوره الجاثية

به معنى به زانو درآمدده، نام چهلمين سوره قرآن مى باشد. و نام اين سوره از آيه 27 آن گرفته شده است در روز قيامت انسانها به زانو در مى آيند. بعضى موضوعات اين سوره: عظمت قرآن، بيان ادعاى طبيعى مسلكان و پاسخ قاطع به آنها، داستان بعضى اقوام گذشته چون بنى اسرائيل، دعوت به عفو و گذشت و در عين حال قاطعيّت و عدم انحراف از حق، اشاره به حوادث تكان دهنده قيامت به ويژه، نامه اعمال كه تمامى كارهاى انسان را بى كم و كاست در بر

مى گيرد. اين سوره در مكّه نازل شده و 37 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة الجاثيه كان ثوابها أن لايرى النار أبداً و لايسمع زفير جهنم و لا شهيقها و هو مع محمد.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره جاثيه را تلاوت كند ثوابش آنست كه هرگز آتش دوزخ را نبيند و نعره و خروش آنرا نشود و او با محمد باشد."

-------------

1- ثواب الاعمال 103

الأحقاف

سوره الأحقاف

"أحقاف" در قرآن مجيد فقط يك بار ذكر شده و مسكن قوم "عاد" معرفى گرديده است. سوره چهل و ششم كه از سوره هاى مكى است و 35 آيه دارد. به مناسبت ذكر اين لفظ در بيستمين آيه آن، به نام "احقاف" نامگذارى شده است. احقاف تپه هاى مستطيل موّرب شنى است كه در ناحيه "شحر" در قلب عربستان ميان "نجد" و "احساء" و "حضرموت" و "عمّان" واقع است و برخى ناحيه "يمامه" را جزء اين نقطه دانسته اند. احقاف به صورت جمع مكسّر است و مفرد آن "حقف" به كسر حاء و سكون قاف اشتقاق يافته است.(1)

عن أبى عبدالله قال: من قرأ فى كل ليلة أو فى كل جمعة سورة الاحقاف، لم يصبه الله بروعة فى الحياة الدنيا، و آمنه من فزع يوم القيامة إن شاء الله تعالى.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس در هر شب يا در هر هفته يكبار سوره احقاف را تلاوت كند خداوند او را در اين جهان دچار فزع و دلهرگى نسازد، و از ترس و بيم رستاخيز نيز در امان باشد. ان شاء الله."

-------------

1- اعلام قرآن 94

2- ثواب الاعمال 103

محمد

سوره محمّد

محمد نام آخرين پيامبر الهى ايت كه صاحب شريعت اسلام است. اين نام چهار بار در قرآن مجيد ذكر شده است. محمّد نام چهل و هفتمين سوره قرآن مجيد نيز است. اين سوره "محمّد" مى نامند به اين مناسبت كه نام مبارك حضرت محمّد در آيه دوم اين سوره محمد آمده است. از جمله مباحثى كه در اين سوره آمده حبط احباط است. اين سوره 38 آيه دارد و در مكّه نازل شده است.

عن أبى عبدالله قال:

من قرأ سورة (الذين كفروا) لم يذنب أبداً و لم يدخله شك فى دينه أبداً و لم يبتله الله بفقر أبداً و لاخوف من سلطان أبداً و لم يزل محفوظاً من الشك و الكفر أبداً حتى يموت، فاذا مات وكل الله به فى قبره ألف ملك يصلون فى قبره و يكون ثواب صلاتهم له و بشيعونه حتى يوقفوه موقف الامنين عندالله عزوجل و يكون فى أمان الله و أمان محمد.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "الذين كفروا" را قراءت كند هرگز شك نكند، و هيچگاه در دل او شكى راجع به دينش را نيابد و هيچ وقت خداوند او را به تنگدستى و ترس از سلطان گرفتار نسازد و هميشه از شك و كفر در امان است تا درگذرد، و چون بميرد خداوند هزار فرشته بر وى در قبر بگمارد تا نماز خوانند و ثوابش براى او باشد، و چون از قبر برخيزد بدرقه اش نمايند تا در پيشگاه خداوند عزّوجل در پايگاه ايمنان او را بازدارند، و در امان خدا و رسولش محمّد خواهد بود."

-------------

1- همان 104

الفتح

سوره فتح

به معنى پيروزى است و نام چهل و هشتمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. پاره اى از موضوعات اين سوره پيروزى اسلام و تأكيد بر تحقّق خواب پيامبر مبنى بر وارد شدن به مكّه و انجام مناسك و اعمال عمره، جريان صلح حديبيّه و بيعت رضوان، مقام رسول الله و هدف والاى ايشان، معرفى كسانى كه از شركت در جهاد معاف هستند، ويژگيهاى پيروان و ياران رسول خدا و صفات آنان مى باشد. اين سوره در مدينه

نازل شده و 27 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: حصنوا أموالكم و نساءكم و ما ملكت أيمانكم من التلف بقراءة إنا فتحنا، فانه إذا كان ممن يدمن قراءتها نادى مناد يوم القيامة حتى تسمع الخلائق: أنت من عبادى المخلصين، ألحقوه بالصالحين من عبادى و أدخلوه جنات النعيم و اسقوه من الرحيق المختوم بمزاج الكافور.(1)

"امام صادق فرمود: اموال و زنان و بردگان خود را از نابودى بسبب قرائت سوره فتح حفظ نماييد و بيمه كنيد زيرا هرگاه خواننده از كسانى باشد كه آن سوره را زياد تلاوت مى كنند روز قيامت منادى از جانب خدا ندا كند به قسمى كه همه مردم بشنوند و گويد: تو از بندگان خالص و مخلص من باشى، وى را بشايستگان از بندگان من ملحق سازيد، و او را وارد بهشت جاويد كنيد، و از شربت گوارا و سربسته كه بكافور بهشتى ممزوج است سيراب نمائيد."

-------------

1- همان

الحجرات

سوره الحجرات

به معنى حجره ها، حجره هاى منزل پيامبر و نام چهل و نهمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه چهارم آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: آداب ملاقات و ديدار رسول خدا، معرفى پاره اى از اصول اخلاقى و اجتماعى اسلام، دستوراتى در مورد چگونگى حل و فصل اختلافات داخلى كه احياناً ميان مسلمانان روس مى دهد، و اشاره به اين نكته كه ايمان تنها به گفتار نيست، مى باشد. اين سوره در مدينه نازل شده و 18 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة الحجرات فى كل ليلة أو فى كل يوم كان من زوار محمد.(1)

امام صادق فرمود: هر كس سوره حجرات

را در هر شب يا هر روز تلاوت كند از زيارت كنندگان محمّد خواهد بود.

-------------

1- همان

ق

سوره ق

يكى از حروف مقطعه قرآن و نام پنجاهمين سوره قرآن مى باشد. نان اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. تقريباً تمام آيات اين سوره بر محور معاد و حيات پس از مرگ دور مى زند و موضوعاتى چون ثبت و ضبط اعمال و اقوال و گفته هاى انسان، مرگ و انتقال از اين جهان به جهان آخرت، حوادث مربوط به قيامت و تحقّق معاد را با استدلالهاى متقن مطرح و بيان مى فرمايد. و نيز به سرنوشت اقوام طغيانگر گذشته از قبيل فرعون و عاد و ثمود و قوم شعيب و تبّع اشاره مى كند. اين سوره در مكّه نازل شده و 45 آيه دارد.

عن أبى جعفر قال: من أدمن فى فرائضه و نوافله قراءة سورة ق، وسع الله عليه رزقه و أعطاه كتابه بيمينه و حاسبه حساباً يسيراً.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس بخواندن سوره ق در نمازهاى واجب و مستحب خود مداومت كند خداوند روزى او را فراخ گرداند، و نامه عملش را به دست راستش بدهد و حساب او را آسان كشد."

-------------

1- همان

الذاريات

سوره الذّاريات

به معنى پراكنده گان مانند بادها، ابرها و ملائكه و نام پنجاه و يكمين سوره قرآن مى باشد و نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات مطرح شده در اين سوره: معاد و حيات پس از مرگ، توحيد و خداشناسى، داستان فرشتگانى كه مهمان حضرت ابراهيم بودند، داستان حضرت موسى و سرگذشت قوم عاد، ثمود و قوم نوح مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 60 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة والذاريات فى يومه

أو فى ليلته أصلح الله عزوجل له معيشته و أتاه برزق واسع و نور له فى قبره بسراج يزهر إلى يوم القيامة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در روز يا در شب سوره ذاريات را تلاوت كند خداوند امر معاش او را سامان بخشد و روزيش را فراخ گرداند، و به چراغى كه پيوسته تا روز قيامت بدرخشد قبر او را روشن كند."

-------------

1- همان

الطور

سوره الطّور

طور نام كوهى است كه ميعادگاه و تجلّى گاه حضرت موسى بوده است و نيز نام پنجاه و دومين سوره قرآن مجيد است. اين سوره را به اين مناسبت "طور" مى نامند كه با آيه و الطّور آغاز مى شود. اين سوره راجع به عذاب جهنّم و نعمتهاى بهشت و نيز توصيه پيامبر به شكيبايى و حمد و تسبيح و دعاها و عبادتهاى شبانه، بحث مى كند. اين سوره مكّى است و داراى 49 آيه مى باشد.

عن أبى عبدالله و أبى جعفر عليهماالسلام قالا: من قرأ سورة والطّور جمع الله له خير الدنيا و الاخرة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره طور را تلاوت كند خداوند خير دنيا و آخرت را با هم براى او فراهم كند."

-------------

1- همان 105

النجم

سوره النّجم

به معنى ستاره، گياه و ساقه است.(1) نجم نام پنجاه و سومين سوره قرآن مى باشد و نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره در مكّه نازل شده و 62 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من كان يدمن قراءة والنجم فى كل يوم أو فى كل ليلة عاش محموداً بين الناس و كان مغفوراً له و كان محبّباً بين الناس.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس مداومت نمايد به خواندن سوره "والنجم" در هر روز يا هر شب در ميان مردمان آبرومند زيست كند و گناهانش آمرزيده شود و در بين مردم محبوب باشد."

-------------

1- و نيز اسم و صفت براى قرآن است. چنانچه مى فرمايد: و النّجم إذا هوى، سوگند و قسم به قرآن و قرآن از آن جهت «نجم» ناميده شده كه در هنگام نزول با تفرّق و پراكندگى نازل گرديده و

عرب به تفرّق و جدايى «تنجيم» هم مى گويد. و نيز گويند مراد از نجم در آيه، ستاره ثريّا است هنگامى كه فرود مى آيد، و در فجر پنهان مى شود. و نيز گويند منظور عموم ستارگانند.

2- ثواب الاعمال 105

القمر

سوره القمر

به معنى ماه و نام پنجاه و چهارمين سوره قرآن مجيد است موضوع شقّ القمر در اين سوره مطرح شده است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: قيامت و روز رستاخيز، داستان قوم نوح و موضوع طوفان، داستان قوم عاد و ثمود، موضوع ناقه حضرت صالح، داستان قوم لوط، اشاره به مؤمن آل فرعون. اين سوره در مكّه نازل شده و 55 آيه دارد و نام ديگر اين سوره اقتربت است.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة اقتربت الساعة أخرجه الله من قبره على ناقة من نوق الجنة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "اقتربت الساعة" را تلاوت كند، خداوند او را - در قيامت - از قبر برخيزاند، در حاليكه بر يكى از شتران بهشتى سوار است (به محشر وارد شود)."

عن النبى قال: من قرأ اقتربت الساعة غبّاً ليلة و ليلة حتى يموت لقى الله و وجهه أضوء من القمر ليلة البدر.(2)

-------------

1- همان

2- الدر المنثور 6/132

الرحمن

سوره الرّحمن

به معنى بسيار بخشنده و مهربان، از صفات خداوند است و نام پنجاه و پنجمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است و بعضى از موضوعات آن عبارت است از: اشاره به پاره اى از نعمتهاى خداوند، چگونگى خلقت جن و انس، نشانه هاى عظمت خداوند در زمين و آسمان، نعمتهاى جهان آخرت براى مؤمنان، عذابهاى دردناك براى مشركان و كافران است. اين سوره در مدينه نازل شده است و 78 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة الرحمن فقال عند كل (فبأى آلاء ربكما تكذبان): لا بشىء

من آلائك رب أكذب، فان قرأها ليلا ثم مات مات شهيداً و إن قرأها نهاراً فمات، مات شهيداً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "الرحمن" را تلاوت كند و پس از قرائت هر "فبأى آلاء ربكما تكذبان" بگويد: "لابشىء من آلائك ربّ أكذّب"(2) چنانچه در شب بخواند و در همان شب از دنيا برود شهيد مرده باشد و اگر در روز بخواند و از دنيا برود شهيد مرده باشد."

-------------

1- ثواب الاعمال 105

2- يعنى اى پروردگار من هيچ يك از نعمتهاى تو را تكذيب نمى كنم.

الواقعه

سوره الواقعة

يكى از نامهاى قيامت و به معنى واقع شونده است و نام پنجاه و ششمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. موضوعاتى كه در اين سوره مطرح شده به اختصار عبارت است از: نشانه هاى وقوع قيامت و گروه بندى انسانها در آن روز، جايگاه و مقامات مقرّبين و اصحاب يمين و انواع نعمتها و مواهب خداوند براى آنها، تشريح حالت احتضار و انتقال از اين جهان. اين سوره در مدينه نازل شده و 96 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ فى كلّ ليلة جمعة الواقعة أحبّه الله و أحبّه إلى الناس أجمعين، و لم ير فى الدنيا بؤساً أبداً و لا فقراً و لا فاقة و لا آفة من آفات الدنيا و كان من رفقاء أميرالمؤمنين و هذه السورة لأميرالمؤمنين خاصة لم يشركه فيها أحد.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در هر شب جمعه سوره واقعه را تلاوت كند خداوند وى را دوست بدارد، و نيز دوستى او را در دل همگى مردمان اندازد و در مدّت عمرش در اين دنيا

بدبختى و تنگدستى و نادارى نبيند، و آسيبى از آسيبهاى دنيا بدو نرسد، و از همدمان و يا طرفداران اميرالمؤمنين باشد، و اين سوره خصوصيتى نسبت به اميرالمؤمنين دارد كه ديگران با وى در آن شريك نيستند."

عن أبى جعفر قال: من قرأ الواقعة كل ليلة قبل أن ينام لقى الله عزوجل و وجهه كالقمر ليلة البدر.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس هر شب پيش از خواب سوره واقعه را قرائت كند خدا را ملاقات كند در حاليكه چهره اش چون ماه شب چهارده تابان باشد."

-------------

1- ثواب الاعمال 105

2- همان 106

الحديد

سوره الحديد

به معنى آهن است و نام پنجاه و هفتمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه 25 آن گرفته شده است و بعضى از موضوعات آن خداشناسى و توحيد، ذكر صفات خداوند، بيان عظمت قرآن، انفاق در راه خدا، عدالت اجتماعى به عنوان يكى از اهداف انبياء الهى، مذمّت و نكوهش رهبانيّت و انزواى اجتماعى مى باشد. اين سوره در مدينه نازل شده و 29 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة الحديد و المجادلة فى صلاة فريضة أدمنها لم يعذبه الله حتى يموت أبداً و لايرى فى نفسه و لا فى أهله سوءاً أبداً و لاخصاصة فى بدنه.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در نماز واجبش مداومت كند بخواندن سوره حديد و مجادله، خداوند وى را در مدّت عمر هرگز عذاب نكند و در جان و خاندانش هرگز بدى نبيند، و نه خللى در بدنش."

-------------

1- همان

المجادله

سوره المجادلة

به معنى گفتگو و مباحثه كردن است و نام پنجاهوهشتمين سوره قرآن مجيد مى باشد، نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره موضوع گفتگوى زنى با رسول خدا در مورد همسرش بيان شده است. موضوعات ديگر اين سوره به اختصار عبارت است از: دستورهايى در آداب مجالست از جمله منع كردن از درگوشى حرف زدن، بيان حكم ظهار (1)، دعوت به حزب خدا، بحث درباره منافقان. اين سوره در مدينه نازل شده و 22 آيه دارد نام ديگراين سوره الظّهار مى باشد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة الحديد و المجادلة فى صلاة فريضة أدمنها لم يعذبه الله حتى يموت أبداً و لايرى فى نفسه و لا

فى أهله سوءاً أبداً و لاخصاصة فى بدنه.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس در نماز واجبش مداومت كند بخواندن سوره حديد و مجادله، خداوند وى را در مدّت عمر هرگز عذاب نكند و در جان و خاندانش هرگز بدى نبيند، و نه خللى در بدنش."

-------------

1- نوعى طلاق كه در جاهليّت بوده است.

2- ثواب الاعمال 106

الحشر

سوره الحشر

به معنى جمع كردن و راندن است و نام پنجاه و نهمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از دوّم آن گرفته شده است. موضوع راندن يهوديان بنى النّضير از حوالى مدينه، در اين سوره مطرح شده است و موضوعات تسبيح كردن همه موجودات در برابر خداوند، درگيرى مسلمانان با يهوديان پيمان شكن مدينه، منافقان مدينه، بيان صفات جمال و جلال خداوند از جمله ملك، قدّوس، سلام، مؤمن، مهيمن، عزيز، جبّار متكبّر، خالق، بارئ، مصوّر. اين سوره در مدينه نازل شده و 24 آيه دارد.

قال رسول الله: من قرأ آخر سورة الحشر ثم مات من يومه أو ليلته كفر عنه كل خطيئة عملها.(1)

"رسول خدا مى فرمايد: هر كس آخر سوره حشر را بخواند و در آن روز يا شب از دنيا برود (بميرد) هر گناهى را انجام داده است بخشيده مى شود."

انّ رسول الله أمر رجلا إذا أوى فراشه أن يقرأ سورة الحشر و قال: إنّ متَّ متَّ شهيداً (2)

"رسول خدا به مردى دستور داد كه هرگاه به رختخواب مى رود سوره حشر را بخواند و به او فرمود: اگر در آن حال فوت كردى، شهيد خواهى بود."

-------------

1- الدر المنثور 6/202

2- همان

الممتحنة

سوره الممتحنة

نام شصتمين سوره قرآن مجيد است و به معنى كسى كه مورد آزمايش واقع، و آزمايش شده مى باشد. نام اين سوره از آيه 10 آن گرفته شده است. در اين سوره موضوع زنانى كه مسلمان شده بودند و شوهران كافر خود را در مكّه رها ركده و در مدينه به پيامبر پناهنده مى شدند مطرح شده است. موضوعات ديگر اين سوره به اختصار عبارتند از: دوست داشتن و

دشمن داشتن (حبّ و بغض) براى خدا و براى رضاى خداوند، نهى از طرح دوستى ريختن با مشركان، اشاره به زنان مهاجر و آزمايش و امتحان آنها. اين سوره در مدينه نازل شده و 13 آيه دارد.

عن على بن الحسين عليهما السلام قال: من قرأ سورة الممتحنة فى فرائضه و نوافلة امتحن الله قلبه للإيمان و نور له بصره و لايصيبه فقر أبداً و لاجنون فى بدنه و لا فى ولده.(1)

"امام على بن الحسين فرمود: هر كس در نمازهاى واجب و نمازهاى نافله خود سوره ممتحنة را قرائت كند خداوند قلب او را به ايمان آزموده، و ديده اش را نورانى كرده، و فقر و ديوانگى به او و فرزندش راه نيابد."

-------------

1- ثواب الاعمال 107

الصف

سوره الصّف

به معنى رديف و صف و به صف ايستادن است و نام شصت و يكمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه چهارم آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: دعوت به هماهنگى ميان گفتار و كردار، پرهيز از سخن گفتن بدون عمل كردن، دعوت به جهاد، اشاره به پيمان شكنى قوم بنى اسرائيل، موضوع بشارت دادن حضرت عيسى به آمدن پيامبر اسلام، تضمين پيروزى اسلام بر همه اديان، اشاره به حواريّون حضرت عيسى مى باشد. اين سوره در مدينه نازل شده و 14 آيه دارد.

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة الصف و أدمن قراءتها فى فرائضه و نوافله، صفّه الله مع ملائكته و أنبيائه المرسلين ان شاء الله.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس سوره صف را تلاوت كند و در نمازهاى واجب و نافله هاى خود به قرائت آن مداومت نمايد

خداوند او را در رديف و صف فرشتگان و پيامبران مرسل خود آورد، ان شاء الله."

-------------

1- همان

الجمعة

سوره الجمعة

جمعه نام شصت و دومين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه 9 آن گرفته شده است. موضوع نماز جمعه در اين سوره مطرح گرديده و بعضى موضوعات آن: توحيد، خداشناسى، هدف بعثت پيامبر اسلام، معاد و حيات پس از مرگ، اشاره به بعضى ويژگيهاى نماز جمعه، تسبيح عمومى موجودات براى خداوند بزرگ، تأكيد بر اقامه نماز جمعه و تعطيل كسب و كار براى شركت در آن مى باشد. اين سوره در مدينه نازل شده و 11 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من الواجب على كل مؤمن إذا كان لنا شيعة أن يقرأ فى ليلة الجمعة بالجمعة، و سبح اسم ربك الأعلى، و فى صلاة الظهر بالجمعة و المنافقين، فإذا فعل ذلك فكأنما يعمل بعمل رسول الله و كان جزاؤه و ثوابه على الله الجنة.(1)

"امام صادق فرمود: از جمله واجبات بر هر فرد مؤمن كه از پيروان ما باشد آن است كه در شب جمعه (در نماز) سوره جمعه را (در ركعت اوّل) و سبّح اسم ربّك الأعلى را (در ركعت دوّم) بخواند، و در ظهر روز جمعه (در ركعت اوّل) سوره جمعه و (در ركعت دوم) سوره منافقين را قرائت كند، پس چون چنين كند گويى عملى مانند عمل رسول خدا انجام داده، و ثواب و پاداشش برخداوند بهشت خواهد بود."

-------------

1- كنز الدقائق 12/241

المنافقون

سوره المنافقين

جمع منافق و به معنى آدم دورو است و نام شصت و سومين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. محور اصلى مباحث اين سوره "منافقان" است كه شامل نشانه هاى آنان، بر حذر داشتن مؤمنان از توطئه

ها و نقشه هاى آنان. و نيز توصيه و سفارش به انفاق در راه خدا، و غافب نشدن از ياد خداوند است. اين سوره در مدينه نازل شده و 11 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من الواجب على كل مؤمن إذا كان لنا شيعة أن يقرأ فى ليلة الجمعة بالجمعة، و سبح اسم ربك الأعلى، و فى صلاة الظهر بالجمعة و المنافقين، فإذا فعل ذلك فكأنما يعمل بعمل رسول الله و كان جزاؤه و ثوابه على الله الجنة.(1)

"امام صادق فرمود: از جمله واجبات بر هر فرد مؤمن كه از پيروان ما باشد آن است كه در شب جمعه (در نماز) سوره جمعه را (در ركعت اوّل) و سبّح اسم ربّك الأعلى را (در ركعت دوّم) بخواند، و در ظهر روز جمعه (در ركعت اوّل) سوره جمعه و (در ركعت دوم) سوره منافقين را قرائت كند، پس چون چنين كند گويى عملى مانند عمل رسول خدا انجام داده، و ثواب و پاداشش برخداوند بهشت خواهد بود."

عن أبى هريرة: سمعت النبى يقرء فى الجمعة بسورة الجمعة و إذا جاءك المنافقون.(2)

"از ابو هريره روايت شده است كه مى گويد: شنيدم كه پيامبر در روز جمعه، سوره "جمعه و منافقون" را مى خواند."

-------------

1- همان 6/215

2- همان

التغابن

سوره التّغابن

به معنى مغبون كردن و يكى از نام هاى روز قيامت است و نام شصت و چهارمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه 9 آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: توحيد و خداشناسى، بيان صفات افعال خداوند، در روز قيامت و مغبون شدن گروهى و خشنودى گروه ديگر است، دستور به اطاعت خدا

و رسول و دعوت به انفاق كردن در راه خدا. اين سوره در مدينه نازل شده و 18 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة التغابن فى فريضة كانت شفيعة له يوم القيامة و شاهد عدل عند من يجيز شهادتها، ثم لا يفارقها حتى تدخله الجنة.(1)

امام صادق فرمود: هر كس سوره تغابن را در نماز واجب خود قرائت كند آن سوره در روز قيامت شفيع او خواهد بود، و خود شاهد عادليست نزد آن كس كه شهادتش را نافذ داند، و از وى جدا نگردد تا وارد بهشت سازد.

-------------

1- ثواب الاعمال 107

الطلاق

سوره الطّلاق

نام شصت و پنجمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره بخشى از احكام مربوط به طلاق آمده است. و پاره اى از موضوعات ديگر اين سوره عبارتند از: قيامت و حيات پس از مرگ، نبوّت پيامبر و بشارت و انذار. اين سوره در مدينه نازل شده و 12 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة الطلاق و التحريم فى فريضة أعاذه الله من أن يكون يوم القيامة ممن يخاف أو يحزن، و عوفى من النّار، و أدخله الله الجنة بتلاوته إيّاهما، و محافظته عليهما، لأنهما للنّبى.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره طلاق وتحريم را در نمازهاى واجب خود بخواند خداوند او را در پناه خود گيرد از اينكه در روز قيامت از كسانى باشد كه بترسد يا محزون شود، و از آتش دوزخ معاف و از گزندش ايمن خواهد بود، و خداوند براى خواندن او اين دو سوره را و محافظتش از آنها او را به بهشت مى

برد زيرا اين دو سوره متعلّق به پيغمبر است."

-------------

1- همان

التحريم

سوره التحريم

به معنى خرام كردن و نام شصت و ششمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره خداوند به پيامبرش خطاب مى كند: چرا چيزهايى را كه خدا بر تو حلال ساخته بر خويش حرام مى كنى؟ موضوعات ديكر اين سوره دستور به مراقبت در تعليم و تربيت خانواده، توبه و بازگشت به سوى خدا، جهاد و مبارزه در راه خدا، موضوع دو تن از زنان صالح و شايسته يعنى حضرت مريم مادر حضرت عيسى و همسر فرعون كه به حضرت موسى ايمان آورد و دو تن از زنان ناصالح يعنى همسر نوح و همسر لوط مى باشد. اين سوره در مدينه نازل شده و 12 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة الطلاق و التحريم فى فريضة أعاذه الله من أن يكون يوم القيامة ممن يخاف أو يحزن، و عوفى من النّار، و أدخله الله الجنة بتلاوته إيّاهما، و محافظته عليهما، لأنهما للنّبى.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره طلاق وتحريم را در نمازهاى واجب خود بخواند خداوند او را در پناه خود گيرد از اينكه در روز قيامت از كسانى باشد كه بترسد يا محزون شود، و از آتش دوزخ معاف و از گزندش ايمن خواهد بود، و خداوند براى خواندن او اين دو سوره را و محافظتش از آنها او را به بهشت مى برد زيرا اين دو سوره متعلّق به پيغمبر است."

-------------

1- همان

الملك

سوره الملك

نام شصت و هفتمين سوره قرآن مجيد مى باشد و به معنى پادشاهى و اقتدار خداوند است زيرا تصرف در كارها تنها به دست قدرت اوست، نام

اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى موضوعات اين سوره عبارتند از: بيان صفات خداوند و نظام شگفت آفرينش (كه نشانه قدرت و اقتدار خداوند است)، آفرينش آسمانها و زمين، ستارگان، پرندگان، آبهاى جارى خلقت و آفرينش انسان به ويژه گوش و چشم او (ابزاد شناخت). اين سوره در مكه نازل شده و 30 آيه دارد و نام ديگر اين سوره تبارك است.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ تبارك الذى بيده الملك فى المكتوبة، قبل أن ينام لم يزل فى أمان الله حتى يصبح و فى أمانه يوم القيامة حتى يدخل الجنة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "تبارك الذى بيده الملك" را در نماز واجب خود قبل از آنكه بخوابد بخواند همواره در امان خدا باشد تا صبح كند، و در قيامت نيز در امان خداست تا به بهشت رود."

و عن ابن مسعود قال: قال رسول الله (تبارك) هى المانعة من عذاب القبر.(2)

"رسول خدا فرمود: "تبارك" منع مى كند از عذاب قبر."

و عن عائشه أن النبى كان يقرأ الم تنزيل السجدة و تبارك الذى بيده الملك كل ليلة، لايدعها فى سفر و لا حضر.(3)

"از عائشه نقل شده كه پيامبر هر شب سوره الم تنزيل السجدة و تبارك را مى خواند و در سفر و حضر آنرا ترك نمى كرد."

-------------

1- همان 108

2- الدر المنثور 6/248

3- همان 247

القلم

سوره القلم

به معناى ابزار نوشتن و نام شصت و هشتمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: بيان پاره اى صفات ويژه رسول خدا مخصوصاً اخلاق برجسته ايشان، بيان صفات زشت

دشمنان، عظمت قرآن مجيد، قيامت و حيات پس از مرگ. اين سوره در مكّه نازل شده و 52 آيه دارد.

قال أبو عبد الله: من قرأ سورة نون و القلم فى فريضة أو نافلة آمنه الله عزوجل من أن يصيبه فقر أبداً، و أعاذه الله إذا مات من ضمة القبر.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره ن والقلم را در نمازهاى واجب و نافله هاى خود قرائت كند خداوند بزرگ همواره او را از اينكه دچار تنگدستى و نادارى شود حفظ فرمايد، و چون از دنيا رود از عذاب قبر و فشار آن او را پناه دهد."

-------------

1- ثواب الاعمال 108

الحاقة

سوره الحاقّة

از نامهاى قيامت است زيرا جميع حوادث قيامت وقوعش حتمى و حق است. نام شصت و نهمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى موضوعات اين سوره: سرنوشت اقوام گذشته به ويژه قوم عاد و ثمود و فرعون، بيان عظمت قرآن و رسول خدا مى باشد. سه نام از نامهاى قيامت يعنى حاقّه، قارعة، واقعه، در اين سوره آمده است. اين سوره در مكّه نازل شده و 52 آيه دارد.

عن أبى عبدالله جعفر قال: أكثروا من قراءة الحاقة فان قراءتها فى الفرائض و النوافل من الايمان بالله و رسوله لانها إنما نزلت فى أمير المؤمنين و معاوية و لم يسلب قارئها دينه حتى يلقى الله عزوجل.(1)

"امام باقر فرمود: سوره حاقّه را بسيار قرائت كنيد زيرا قرائت آن در نمازهاى واجب و مستحب از آثار و علائم ايمان به خدا و رسولش مى باشد، چون اين سوره درباره امير المؤمنين و دشمنش معاويه فرود آمده است. و قارى آن

تا روزى كه پاداش خداى را ديدار كند، بى دين نگردد."

-------------

1- همان

المعارج

سوره المعارج

به معنى نردبانها و مكانهاى بالا است. و نام هفتادمين سوره قرآن مجيد مى باشد و نام اين سوره از آيه سوّم آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: بيان ويژگيهاى قيامت، بيان پاره اى از صفات انسانهاى خوب و بد، اشاره به عذاب شدن يكى از منكران و دشمنان پيامبر. اين سوره در مكه نازل شده و 44 آيه دارد. و نام ديگر آن "سأل سائل" است.

عن أبى عبدالله قال: أكثروا من قراءة سأل سائل، قال: من أكثر قراءتها لم يسأله الله تعالى يوم القيامة عن ذنب عمله، و أسكنه الجنة مع محمد و أهل بيته صلوات الله عليهم.(1)

"امام صادق فرمود: سوره "سأل سائل"را زياد قرائت كنيد كه هر كس آن را بسيار بخواند خداوند در قيامت از گناهى كه كرده نپرسد و در بهشت وى را با رسول خدا و اهل بيتش جاى دهد."

-------------

1- همان

نوح

سوره نوح

حضرت نوح اوّلين پيامبرى است كه در زمان وى عذاب نازل گرديده است. بر حسب روايات معتبر، نوح و ابراهيم و موسى و عيسى و حضرت محمد از انبياء اولوالعزم هستند. قصه حضرت نوح در سوره هفتاد و يكم كه به نام سوره نوح نامگذارى شده است و در سوره هود و قمر و چند سوره ديگر مذكور است.

"عن أبى عبدالله قال: من كان يؤمن بالله و يقرأ كتابه، لايدع قراءة سورة (إنّا أرسلنا نوحاً إلى قومه) فأى عبد قرأها محتسباً صابراً فى فريضة أو نافلة أسكنه الله تعالى مساكن الأبرار، و أعطاه ثلاث جنان، مع جنته كرامة من الله….(1)

"امام صادق فرمود: هر كس بخواند ايمان دارد و كتاب او را تلاوت

مى كند، ترك نكند سوره "انا ارسلنا نوحاً الى قومه" را، و هر بنده اى كه از روى اخلاص و براى حقّ در يك نماز واجب و يا مستحب آنرا بخواند، خداوند او را در قيامت در جايگاه بندگان نيك و صالح خود مسكن دهد، و سه باغستان علاوه بر باغ خود، در بهشت به وى كرامت فرمايد…"

-------------

1- همان

الجن

سوره الجن

به معنى موجودات ناپيدا و نام هفتاد دومين سوره قرآن مجيد است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره موضوع ايمان آوردن عده اى از جنّيان به پيامبر مطرح شده است. مباحث اين سوره بيشتر درباره جنّ مى باشد. و به موضوعاتى چون خضوع آنها در برابر قرآن و اعتقادشان به معاد و اينكه داراى گروهى مؤمن و گروهى كافر هستند، اشاره شده است، اين سوره در مكّه نازل شده و 28 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من أكثر قراءة (قل أوحى إلى) لم يصبه فى الحياة الدنيا شئ من أعين الجن، و لا نفثهم و سحرهم و لا من كيدهم، و كان مع محمد عليه السلام فيقول: يا ربّ لا أريد به بدلا و لا أريد أن أبغى عنه حولا.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "قل أوحى الى" را زياد قرائت كند در تمام عمر دچار چشم زخم جن و دميدن و (جادو) و سحر و مكر ايشان نگردد، و با محمّد باشد، و گويد: خداوندا! من خواهان تبديل اين مقام و انتقال از آن نيستم."

-------------

1- همان

المزمل

سوره المزمّل

به معنى گليم برخود بيچيده و نام هفتاد و سومين سوره قرآن مجيد است و نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. منظور از مزّمّل، رسول خدا است. بعضى موضوعات اين سوره عبارتند از: دعوت پيامبر به قيام شبانه براى عبادت و تلاوت قرآن، معاد و حيات پس از مرگ، اشاره به حضرت موسى، دعوت به نماز و پرداختن زكات و انفاق در راه خدا. اين سوره در مكّه نازل شده و 20 آيه دارد.

عن أبى

عبدالله قال: من قرأ سورة المزمل فى العشاء الآخرة، أو فى آخر الليل كان له الليل و النهار شاهدين مع سورة المزمل، أحياه الله حياة طيبة و أماته الله ميتة طيبة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در نماز عشاء خود، يا در آخر شب سوره مزمّل را تلاوت كند، شب و روز با معيّت سوره مزمّل براى وى شهادت دهند، و خداوند او را زنده بدارد به زندگى شايسته و پاك و بميراند به مردن پاك و طيّب."

-------------

1- همان 109

المدثر

سوره المدّثّر

به معنى گليم يا رداء بر خود پيچيده و منظور پيامبر است، و نام هفتاد و چهارمين سوره قرآن مى باشد و از آيه اوّل اين سوره گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: دعوت پيامبر به قيام و ابلاغ آشكار پيام الهى و صبر و استقامت، تأكيد بر وقوع قيامت از طريق سوگندهاى مكرّر، ارتباط سرنوشت انسان با اعمال و كردار او. اين سوره در مكه نازل شده و 56 آيه دارد و بعد از سوره مزّمّل و قبل از سوره قيامت است.

عن أبى جعفر محمد الباقر قال: من قرأ فى الفريضة سورة المدثر كان حقاً على الله عزوجل أن يجعله مع محمد فى درجته، و لا يدركه فى حياة الدنيا شقاء أبداً إن شاء الله.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس در نماز واجبش سوره مدّثر را قرائت كند، بر خداوند حقّ است كه او را همجوار پيغمبر نمايد در همان درجه كه او است، و در زندگى اين دنيايش هرگز بدبختى و شقاوت بدو راه نيابد ان شاء الله."

-------------

1- همان

القيامة

سوره القيامة

به معنى رستاخيز و برانگيخته شدن انسانها، و نام هفتاد و پنجمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. موضوعات اين سوره عبارتند از: حوادث قيامت (و مباحث اين سوره بر محور قيامت دور مى زند)، وقوع حوادث هول انگيز پيش از قيامت، مرگ و لحظات پر اضطراب انتقال از اين جهان به جهان ديگر، وقايع پايان جهان. اين سوره در مكّه نازل شده و 40 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من أدمن قراءة لاأقسم و كان يعمل بها، بعثه الله

عزوجل مع رسول الله من قبره، فى أحسن صورة و يبشره و يضحك فى وجهه، حتى يجوز على الصراط و الميزان.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس بر قرائت سوره لاأقسم، مداومت كند و به او عمل نمايد خداوند او را از قبر خود با رسول خدا برانگيزد با زيباترين چهره و (رسول خدا) او را بشارت خواهد داد و در صورت او لبخند خواهد زد تا اينكه از پل صراط بگذرد و از ميزان به در آيد."

-------------

1- همان

الإنسان

سوره دهر

به معنى روزگار و زمانه و نام هفتاد و ششمين سوره قرآن مى باشد. نان اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره، آفرينش انسان، اهميت و منزلت و عظمت قرآن مجيد، حاكميت خواست و مشيّت خداوند در عين مختار بودن انسان مى باشد. اين سوره در مدينه نازل شده و 31 آيه دارد. نامهاى ديگر اين سوره عبارتند از: الانسان و هل أتى.

عن النبى: من قرأ سورة هل أتى كان جزاؤه على الله جنّة و حريراً.(1)

"پيامبر فرمود: هر كس سوره هل أتى را بخواند جزاى او بر خدا بهشت و حرير خواهد بود."

-------------

1- مجمع البيان 10/402

المرسلات

سوره المرسلات

به معنى فرستاده شدگان و نام هفتاد و هفتمين سوره قرآن مجيد مى باشد نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: آفرينش انسان، وقايع پيش از قيامت و در آستانه وقوع آن، طرح بعضى از نعمتهاى الهى از قبيل زمين، كوهها و نزول باران، اشاره اى كوتاه به اهميّت نماز. اين سوره در مكّه نازل شده و 50 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ "و المرسلات عرفاً" عرف الله بينه و بين محمد، و من قرؤ "عم يتسائلون" لم يخرج سنته إذا كان يدمنها فى كل يوم حتى يزور بيت الله الحرام إن شاء الله، و من قرأ "و النازعات" لم يمت إلا رياناً و لم يبعثه الله إلا ريّاناً و لم يدخله الله الجنة إلا ريّاناً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "والمرسلات عرفاً" را تلاوت كند خداوند ميان او و پيغمبرش محمّد سناسايى افكند، و هر كس سوره

"عم يتسائلون" را قرائت كند و هر روز بدان مداومت نمايد سال نگذرد كه به زيارت خانه خدا موفّق شود ان شاء الله. و هر كس سوره و النازعات را تلاوت كند نمير مگر سيراب، و برنخيزد در قيامت مگر سيراب، و به بهشت وارد نشود مگر سيراب."

-------------

1- ثواب الاعمال 109

النبأ

سوره النّبأ

به معنى خبر روز قيامت، و نام هفتاد و هشتمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه دوّم آن گرفته شده است. موضوعات اين سوره به اختصار عبارتند از: طرح حادثه بزرگ قيامت در قالب سؤال، بيان قدرت خداوند در آسمانها و زمين، اشاره به نعمتهاى خداوند براى نيكوكاران و عذابهاى دردناك براى طغيانگران و كافران. اين سوره در مكّه نازل شده و 40 آيه دارد. نام ديگر اين سوره عمّ يتسائلون مى باشد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ "و المرسلات عرفاً" عرف الله بينه و بين محمد، و من قرؤ "عم يتسائلون" لم يخرج سنته إذا كان يدمنها فى كل يوم حتى يزور بيت الله الحرام إن شاء الله، و من قرأ "و النازعات" لم يمت إلا رياناً و لم يبعثه الله إلا ريّاناً و لم يدخله الله الجنة إلا ريّاناً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "والمرسلات عرفاً" را تلاوت كند خداوند ميان او و پيغمبرش محمّد سناسايى افكند، و هر كس سوره "عم يتسائلون" را قرائت كند و هر روز بدان مداومت نمايد سال نگذرد كه به زيارت خانه خدا موفّق شود ان شاء الله. و هر كس سوره و النازعات را تلاوت كند نمير مگر سيراب، و برنخيزد در قيامت مگر سيراب، و به بهشت وارد نشود

مگر سيراب."

-------------

1- همان

النازعات

سوره النّازعات

به معنى فرشتگانى كه مأمور گرفتن جانها هستند و نام هفتاد و نهمين سوره قرآن مجيد است. بعضى از موضوعات اين سوره عبارتند از: داستان حضرت موسى و سرنوشت بد فرعون، قيامت و وقايع آن، و اينكه تنها خداوند از زمان وقوع قيامت آگاه است. بيان سرنوشت نيك درستكاران و سرنوشت بد كافران و مشركان. اين سوره در مكّه نازل شده و 46 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ "و المرسلات عرفاً" عرف الله بينه و بين محمد، و من قرؤ "عم يتسائلون" لم يخرج سنته إذا كان يدمنها فى كل يوم حتى يزور بيت الله الحرام إن شاء الله، و من قرأ "و النازعات" لم يمت إلا رياناً و لم يبعثه الله إلا ريّاناً و لم يدخله الله الجنة إلا ريّاناً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "والمرسلات عرفاً" را تلاوت كند خداوند ميان او و پيغمبرش محمّد سناسايى افكند، و هر كس سوره "عم يتسائلون" را قرائت كند و هر روز بدان مداومت نمايد سال نگذرد كه به زيارت خانه خدا موفّق شود ان شاء الله. و هر كس سوره و النازعات را تلاوت كند نمير مگر سيراب، و برنخيزد در قيامت مگر سيراب، و به بهشت وارد نشود مگر سيراب."

-------------

1- همان

عبس

سوره عبس

به معنى روى ترش نموده و نام هشتادمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره داستان شخص نابينايى نقل شده است. كه به حضور پيامبر آمد و شخصى روى در هم كشيد. موضوعات ديگرى كه در اين سوره آمده است عظمت قرآن مجيد، بيان بعضى نعمتهاى الهى از

قبيل باران، روياندن گياهان، ميوه ها، زيتون و خرما مى باشد. اين سوره در مكّه نازل شده و 42 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ "عبس و تولى" و "إذا الشمس كورت" كان تحت جناح الله من الجنان، و فى ظل الله و كرامته و فى جنانه، و لايعظم ذلك على الله ربه إن شاء الله.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "عبس و تولى" و "إذا الشمس كوّرت" را قرائت كند در حمايت خداوند خواهد بود از اينكه بدو خيانت شود، و در سايه او و مورد كرامتش نيز باشد، و در بهشتش منزل گزيند، و اين كا بر خداوند گران نخواهد بود ان شاء الله."

-------------

1- همان 110

التكوير

سوره التّكوير

به معنى درهم پيچيدن است (منظور اين است كه خداوند، روشنايى را از خورشيد مى گيرد و اين در پيش آمد قيامت است) و نام هشتاد و يكمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. بعضى از موضوعات اين سوره قيامت و دگرگونى عظيم در پايان جهان، از قبيل تارك شدن خورشيد، تيره شدن ستارگان، حركت كوهها، بيان عظمت قرآن و مقام رسول خدا است اين سوره در مكّه نازل شده و 29 آيه دارد.

قال رسول الله: من سره أن ينظر الى يوم القيامة كأنه رأى عين فليقرء اذا الشمس كوّرت و اذا السماء انفطرت و اذا السماء انشقت.(1)

"رسول خدا فرمود: هر كس كه خوشش مى آيد روز قيامت را ببيند بطورى كه گويا به رأى العين ديده است، پس سوره "تكوير و انفطار و انشقاق" را بخواند."

-------------

1- الدر المنثور 6/318

الانفطار

سوره الانفطار

به معنى شكافته شدن و نام هشتاد و دومين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اول آن گرفته شده است. در اين سوره موضوع شكافته شدن و از هم گسستن آسمان كه پيش درآمد قيامت مى باشد آمده است و آيات آن بيشتر بر محور قيامت دور مى زند و انسان را به نعمتهاى خداوند و فرشتگانى كه مأمور ثبت اعمال انسانها هستند توجه مى دهد. اين سوره در مكه نازل شده و 19 آيه دارد.

عن الحسين بن أبى العلا قال سمعت أباعبدالله يقول: من قرأ هاتين السورتين و جعلهما نصب عينيه فى صلاة الفريضه و النافله (اذا السماء انفطرت، و اذا السماء انشقت) لم يحجبه من الله حاجب و لم يحجزه

من الله حاجز، و لم يزل ينظر الى الله، ينظر الله اليه، حتى يفرغ من حساب الناس.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس اين دو سوره "سوره انفطار وانشقاق" را تلاوت كند و اين دو را نصب عين خود قرار دهد در نمازهاى واجب و مستحب، خداوند او را از خواسته اش محجوب نكند، و هيچ چيز بين او و خداوند مانع نشود، و پيوسته به كرامات خداوند بنگرد، و خداوند به او نظر رحمت افكند تا هنگامى كه از حساب مردمان فارغ شود."

-------------

1- ثواب الاعمال 110

المطففين

سوره المطففين

به معنى كم فروشان و نام هشتاد و سومين سوره قرآن مجيد مى باشد ونام اين سوره از آيه اول آن گرفته شده است و در اين سوره از كم فروشى نكوهش شده است. موضوعات ديگر اين سوره به اختصار عبارتند از: تهديد كم فروشان، سرنوشت دردناك بدكاران و عاقبت نيكوى درستكاران. اين سوره در مكه نازل شده و 36 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ فى الفريضة (ويل للمطففين) أعطاه الله الامن يوم القيامة من النار، و لم تره و لايراها، و لايمر على جسر جهنم، و لا يحاسب يوم القيامة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در نماز واجب سوره "ويل للمطففين" را قرائت كند خداوند در قيامت برات ايمنى از آتش را به او كرامت فرمايد به طورى كه نه آتش او را بيند و نه وى آتش را، و از پلى كه روى جهنّم است عبور نكند، و روز قيامت محاسبه براى او نباشد."

-------------

1- همان

الانشقاق

سوره الانشقاق

به معنى شكافته شدن (از هم گسستن آسمانها و آن كه خبر از وقوع قيامت مى دهد) و نام هشتاد و چهارمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره به موضوع معاد و قيامت اشاره دارد و حوادث هولناك زمان وقوع آن را بيان مى كند. به پرونده اعمال انسان كه روز قيامت به دست راست و يا دست چپ او داده خواهد شد مى پردازد. و نيز بيان عظمت و منزلت قرآن مجيد. اين سوره در مكّه نازل شده و 25 آيه دارد.

عن الحسين بن أبى العلا قال سمعت أباعبدالله يقول: من قرأ هاتين السورتين

و جعلهما نصب عينيه فى صلاة الفريضه و النافله (اذا السماء انفطرت، و اذا السماء انشقت) لم يحجبه من الله حاجب و لم يحجزه من الله حاجز، و لم يزل ينظر الى الله، ينظر الله اليه، حتى يفرغ من حساب الناس.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس اين دو سوره "سوره انفطار وانشقاق" را تلاوت كند و اين دو را نصب عين خود قرار دهد در نمازهاى واجب و مستحب، خداوند او را از خواسته اش محجوب نكند، و هيچ چيز بين او و خداوند مانع نشود، و پيوسته به كرامات خداوند بنگرد، و خداوند به او نظر رحمت افكند تا هنگامى كه از حساب مردمان فارغ شود."

-------------

1- همان

البروج

سوره البروج

به معنى برجها يا ستاره هاى بزرگ، نام هشتاد و پنجمين سوره قرآن مجيد مى باشد، نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. موضوعاتى كه در اين سوره بيان شده به اختصار عبارتند از: داستان اصحاب اخدود، داستان فرعون و قوم ثمود و اقوام گردنكش و طغيانگرى كه نابود شدند. و نيز اشاره به عظمت قرآن مجيد دارد. اين سوره در مكه نازل شده و 22 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ والسماء ذات البروج فى فرائضه فانها سورة النبيين، كان محشره و موقفه مع النبيين و المرسلين و الصالحين.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "والسماء ذات البروج" را در نمازهاى واجب خويش تلاوت كند بدين جهت كه اين سوره پيغمبران است، در محشر و موقف حساب با انبياء و فرستادگان و شايستگان خواهد بود."

-------------

1- همان

الطارق

سوره الطّارق

به معنى ستاره درخشان و نام هشتاد و ششمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است بعضى از موضوعات مطرح شده در اين سوره اشاره به آفرينش انسان، موضوع قيامت - روزى كه باطن اشخاص ظاهر مى شود - و اشاره به نعمتهاى الهى از قبيل گياهان و باران، و بيان اهميت و منزلت قرآن مجيد مى باشد. اين سوره در مكه نازل شده و 17 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من كانت قرائته فى فرائضه بالسماء و الطارق، كانت له عندالله يوم القيامة جاه و منزلة و كان من رفقاء النبيين و أصحابهم فى الجنة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس قرائتش در نمازهاى واجب سوره "والسماء والطارق" باشد در نزد خداوند روز قيامت داراى مقام

و منزلتى است، و در بهشت از همدمان پيمبران و ياران آنها خواهد بود."

-------------

1- همان

الأعلي

سوره الاعلى

اعلى به معنى بلند مرتبه است و نام هشتاد و هفتمين سوره قرآن مجيد است. اين سوره را به اين مناسبت "اعلى" مى نامند كه در آيه اوّل آن تسبيح پروردگار اعلى ذكر شده است. اين سوره فايده و ضرورت اندرز را به پيامبر بيان مى كند. اين سوره مكى است و داراى 19 آيه مى باشد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سبح اسم ربك الاعلى فى فريضة أو نافلة قيل له يوم القيامة: أدخل من أى أبواب الجنان شئت. ان شاء الله.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در نماز واجب يا مستحب خود سوره "سبح اسم ربك الاعلى" را تلاوت كند روز قيامت به او گفته شود از هر درى از درهاى بهشت كه خواهى داخل شود بيارى خداوند."

عن على قال: كان رسول الله يحبّ هذه السورة "سبح اسم ربك الاعلى"(2)

"حضرت على مى فرمايد: رسول خدا اين سوره را دوست مى داشت."

-------------

1- همان

2- الدر المنثور 6/337 و 342

الغاشية

سوره الغاشية

غاشية به معنى فروگيرنده و بيهوش كننده، و همه گير و فراگير و يكى از نامهاى قيامت است. غاشيه نام هشتاد و هشتمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است بعضى از موضوعات اين سوره قيامت و معاد و زنده شدن مردگان، توحيد و خداشناسى، اشاره به آفرينش آسمانها و خلقت كوهها و زمين، نبوّت و رسالت پيامبر، شرح نعمتهاى الهى براى نيكوكاران و عذابهاى دردناك براى بدكاران مى باشد. اين سوره در مكه نازل شده و 26 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من أدمن قراءة هل أتيك حديث الغاشية فى فريضة أو نافلة غشاه الله برحمته

فى الدنيا و الاخرة و آتاه الله الأمن يوم القيامة من عذاب النار.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس مداومت كند بخواندن سوره "هل أتاك حديث الغاشية" در يكى از نمازهاى پنجگانه يا نافله هاى خود، خداوند در دو سرا او را به رحمت خود سراپا بپوشاند (يعنى رحمت الهى از هر سو وى را فراگيرد) و در روز قيامت برات آزادى از آتش دوزخ و عذاب بوى كرامت فرمايد."

-------------

1- ثواب الاعمال 111

الفجر

سوره الفجر

فجر نام هشتاد و نهمين سوره قرآن مجيد است. اين سوره را "فجر" مى نامند زيرا با سوگند خداوند به فجر يعنى طلوع صبح آغاز مى شود. اين سوره به سرگذشت قوم عاد و نيز ارم ذات العماد و قوم ثمود اشاره هايى دارد و اين نكته را يادآور مى شود كه انسان در معرض آزمايش الهى است. اين سوره مكّى است و داراى 30 آيه مى باشد.

عن أبى عبدالله قال: اقرؤوا سورة الفجر فى فرائضكم و نوافلكم فانها سورة الحسين بن على عليهما السلام من قرأها كان مع الحسين يوم القيامة، فى درجته من الجنة إن الله عزيز حكيم.(1)

امام صادق فرمود: سوره فجر را در نمازهاى واجب و مستحب خود بخوانيد زيرا اين سوره متعلّق به حسين ابن على است، هر كس آنرا قرائت كند در قيامت با حسين و در جوار وى در همان درجه اى از بهشت كه او منزل گزيده باشد خواهد بود، و به راستى كه خداوند عزيز و حكيم است.

-------------

1- همان

البلد

سوره البلد

"بلد" به معنى شهر است. و نام نودمين سوره قرآن مى باشد. عقيده مفسران بر آن است كه منظور از بلد شهر مكه است. كه به لحاظ شرافت و بزرگى آن خداوند در ابتداى سوره به آن سوگند خورده است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. موضوعاتى كه در اين سوره مطرح شده است به اختصار عبارتند از: زندگى انسان در دنيا، بيان بخشى از نعمتهاى گوناگون الهى، تقسيم مردم به دو گروه "اصحاب ميمنه" و "اصحاب مشئمة" بيان گوشه هايى از صفات اعمالى گروه اوّل و سرنوشت آنها و سرنوشت گروه

كافران و مجرمان. اين سوره در مكه نازل شده و داراى بيست آيه است.

عن أبى عبدالله قال: من كان قراءته فى الفريضة لاأقسم بهذاالبلد، كان فى الدنيا معروفاً أنه من الصالحين، و كان فى الاخرة معروفاً أن له من الله مكاناً و كان يوم القيامة من رفقاء النبيين و الشهداء و الصالحين.(1)

امام صادق فرمود: هر كس قرائتش در نمازهاى پنجگانه سوره "لاأقسم بهذا البلد" باشد، در اين جهان از شايستگان معروف شود، و در جهان ديگر از كسانى باشد كه معروف است به اينكه در نزد خدا مكانى دارد، و در آنجا از همدمان و همنشينان پيغمبران و شهيدان و شايستگان خواهد بود.

-------------

1- همان

الشمس

سوره الشمس

به معنى خورشيد و نام نود و يكمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده. اين سوره در حقيقت سوره "تهذيب نفس" و "تطهير قلوب از ناپاكيها و ناخالصيها" است و در آخر سوره به يازده موضوع مهم از علم خلقت و ذات پاك خداوند براى اثبات اين معنى كه فلاح و رستگارى در گرو تهذيب نفس است قسم ياد شده و بيشترين سوگندهاى قرآن را به طور جمعى در خود جاى داده است. و در پايان سوره به ذكر نمونه اى از اقوام متمرد و گردنكش كه به خاطر ترك تهذيب نفس در شقاوت ابدى فرو رفتند و به مجازات شديدى گرفتار گشتند، مى پردازد. اين سوره در مكّه نازل گرديد و پانزده آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: سمعته يقول: من أكثر قراءة والشمس و ضحيها، و الليل اذا يغشى و الضحى و الم نشرح فى يوم أو فى ليلة، لم يبق شىء

بحضرته الا شهد له يوم القيامة، حتى شعره و بشره و لحمه و دمه و عروقه و عصبه و عظامه، و جميع ما أقلت الارض منه، و يقول الرب تبارك و تعالى: قبلت شهادتكم لعبدى و أجزتها له، انطلقوا به الى جناتى حتى يتخيّر منها حيث ما أحبّ، فأعطوه إياها من غير منّ منّى و لكن رحمة منّى و فضلا منّى عليه، فهنيئاً هنيئاً لعبدى.(1)

امام صادق فرمود: هر كس زياد سوره هاى شمس و الليل و الضحى و الم نشرح را در روز يا شب بخواند هيچ چيز در گرد او نباشد مگر اينكه در قيامت بنفع وى شهادت دهد حتى مو و پوست و گوشت و خون و رگها و اعصاب و استخوانها و تمام آنچه از اعضاء و جوارح او را كه زمين به پشت گرفته، همه به نفع وى شهادت دهند، و خداوند فرمايد شهادت شما را به نفع بنده ام پذيرفتم و طبق آن حكم راندم رهسپار شويد با او به سوى بهشتم تا هر كجا را كه از آن مى پسندد اختيار نمايد، و اين را به او ارزانى داريد بدون هيچ منّتى از جانب من، بلكه پاداشى است از روى مهر و احسان براى او، پس گوارا باد، گوارا باد، بر بنده من.

-------------

1- همان

الليل

سوره الليل

به معنى شب است و نام نود و دومين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده. اين سوره در آغاز بعد از ذكر سه سوگند مردم را به دو گروه تقسيم مى كند: انفاق كنندگان با تقوا، بخيلانى كه منكر كه هدايت بندگان برخداست، همگان را از

آتش فروزان دوزخ مى ترساند. و در آخرين بخش كسانى را كه در اين آتش مى سوزند و گروهى را كه از آن نجات مى يابند با ذكر اوصافشان معرفى مى كند. اين سوره در مكّه نازل شده و بيست و يك آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: سمعته يقول: من أكثر قراءة والشمس و ضحيها، و الليل اذا يغشى و الضحى و الم نشرح فى يوم أو فى ليلة، لم يبق شىء بحضرته الا شهد له يوم القيامة، حتى شعره و بشره و لحمه و دمه و عروقه و عصبه و عظامه، و جميع ما أقلت الارض منه، و يقول الرب تبارك و تعالى: قبلت شهادتكم لعبدى و أجزتها له، انطلقوا به الى جناتى حتى يتخيّر منها حيث ما أحبّ، فأعطوه إياها من غير منّ منّى و لكن رحمة منّى و فضلا منّى عليه، فهنيئاً هنيئاً لعبدى.(1)

امام صادق فرمود: هر كس زياد سوره هاى شمس و الليل و الضحى و الم نشرح را در روز يا شب بخواند هيچ چيز در گرد او نباشد مگر اينكه در قيامت بنفع وى شهادت دهد حتى مو و پوست و گوشت و خون و رگها و اعصاب و استخوانها و تمام آنچه از اعضاء و جوارح او را كه زمين به پشت گرفته، همه به نفع وى شهادت دهند، و خداوند فرمايد شهادت شما را به نفع بنده ام پذيرفتم و طبق آن حكم راندم رهسپار شويد با او به سوى بهشتم تا هر كجا را كه از آن مى پسندد اختيار نمايد، و اين را به او ارزانى داريد بدون هيچ منّتى از جانب من، بلكه پاداشى

است از روى مهر و احسان براى او، پس گوارا باد، گوارا باد، بر بنده من.

-------------

1- همان

الضحي

سوره الضّحى

ضحى به معنى روز روشنايى روز، و نيز نام نود و سومين سوره قرآن مجيد است. اين سوره را "ضحى" مى نامند زيرا كه خداوند در آغاز آن به ضحى سوگند ياد كرده است. اين سوره به مسأله "انقطاع موقّت وحى" و نيز كمك به يتيمان و نيازمندان و نيز شكر و سپاس و اظهار نمودن نعمتهاى الهى مى پردازد. اين سوره مكى است و داراى يازده آيه مى باشد.

عن أبى عبدالله قال: سمعته يقول: من أكثر قراءة والشمس و ضحيها، و الليل اذا يغشى و الضحى و الم نشرح فى يوم أو فى ليلة، لم يبق شىء بحضرته الا شهد له يوم القيامة، حتى شعره و بشره و لحمه و دمه و عروقه و عصبه و عظامه، و جميع ما أقلت الارض منه، و يقول الرب تبارك و تعالى: قبلت شهادتكم لعبدى و أجزتها له، انطلقوا به الى جناتى حتى يتخيّر منها حيث ما أحبّ، فأعطوه إياها من غير منّ منّى و لكن رحمة منّى و فضلا منّى عليه، فهنيئاً هنيئاً لعبدى.(1)

امام صادق فرمود: هر كس زياد سوره هاى شمس و الليل و الضحى و الم نشرح را در روز يا شب بخواند هيچ چيز در گرد او نباشد مگر اينكه در قيامت بنفع وى شهادت دهد حتى مو و پوست و گوشت و خون و رگها و اعصاب و استخوانها و تمام آنچه از اعضاء و جوارح او را كه زمين به پشت گرفته، همه به نفع وى شهادت دهند، و خداوند فرمايد شهادت شما

را به نفع بنده ام پذيرفتم و طبق آن حكم راندم رهسپار شويد با او به سوى بهشتم تا هر كجا را كه از آن مى پسندد اختيار نمايد، و اين را به او ارزانى داريد بدون هيچ منّتى از جانب من، بلكه پاداشى است از روى مهر و احسان براى او، پس گوارا باد، گوارا باد، بر بنده من.

-------------

1- همان

الشرح

سوره الشّرح

شرح به معنى گسترش دادن است نام نود و چهارمين سوره قرآن است. در اين سوره موضوع شرح صدر رسول خدا مطرح شده است و در آيه اوّل خطاب به رسول خدا مى فرمايد: آيا ما سينه تو را گشاده نساختيم؟ نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره به مواهب خداوند به پيامبرش اشاره شده است. شرح صدر، برداشتن بار سنگين، آوازه بلند، از جمله مواهب الهى است كه در اين سوره بيان شده است. اين سوره در مكّه نازل شده و هشت آيه دارد. نامهاى ديگر اين سوره الم نشرح و انشراح مى باشد.

عن أبى عبدالله قال: سمعته يقول: من أكثر قراءة والشمس و ضحيها، و الليل اذا يغشى و الضحى و الم نشرح فى يوم أو فى ليلة، لم يبق شىء بحضرته الا شهد له يوم القيامة، حتى شعره و بشره و لحمه و دمه و عروقه و عصبه و عظامه، و جميع ما أقلت الارض منه، و يقول الرب تبارك و تعالى: قبلت شهادتكم لعبدى و أجزتها له، انطلقوا به الى جناتى حتى يتخيّر منها حيث ما أحبّ، فأعطوه إياها من غير منّ منّى و لكن رحمة منّى و فضلا منّى عليه، فهنيئاً هنيئاً

لعبدى.(1)

امام صادق فرمود: هر كس زياد سوره هاى شمس و الليل و الضحى و الم نشرح را در روز يا شب بخواند هيچ چيز در گرد او نباشد مگر اينكه در قيامت بنفع وى شهادت دهد حتى مو و پوست و گوشت و خون و رگها و اعصاب و استخوانها و تمام آنچه از اعضاء و جوارح او را كه زمين به پشت گرفته، همه به نفع وى شهادت دهند، و خداوند فرمايد شهادت شما را به نفع بنده ام پذيرفتم و طبق آن حكم راندم رهسپار شويد با او به سوى بهشتم تا هر كجا را كه از آن مى پسندد اختيار نمايد، و اين را به او ارزانى داريد بدون هيچ منّتى از جانب من، بلكه پاداشى است از روى مهر و احسان براى او، پس گوارا باد، گوارا باد، بر بنده من.

-------------

1- همان

التين

سوره التّين

"تين" به معنى انجير است و نام نود و پنجمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره در حقيقت بر محور آفرينش زيباى انسان و مراحل تكامل و انحطاط او دور مى زند و اين مطلب با سوگندهاى پرمعنايى در آغاز سوره شروع شده است و بعد از شمردن عوامل پيروزى و نجات انسان، سرانجام با تأكيد بر مسأله معاد و حاكميت مطلقه خداوند پايان مى گيرد. اين سوره در مكّه نازل شده و هشت آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة والتين فى فرائضه و نوافله أعطى من الجنة حتى يرضى إن شاء الله.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در نمازهاى واجب يا نافله اش سوره و التين

را بخواند هر كجا از بهشت را كه بپسندد به او خواهند داد ان شاءالله."

-------------

1- همان

العلق

سوره العلق

به معنى خون بسته شده است، و نام نود و ششمين سوره قرآن مجيد مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره به نقل اكثر مفسرين، اولين سوره اى است كه بر پيامبر نازل گشته است.

اين سوره در مكه نازل شده و 19 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ فى يوم أو ليلته "اقرأ باسم ربك" ثم مات فى يومه أو فى ليلته مات شهيداً و بعثه الله شهيداً و أحياه شهيداً و كان كمن ضرب بسيفه فى سبيل الله مع رسول الله.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "اقرأ باسم ربك" را در روز يا شب قرائت كند و در آن روز يا شب از دنيا برود شهيد مرده باشد و خداوند او را از قبر شهيد زنده گرداند، و مانند آن كس باشد كه در ركاب پيغمبر با شمشير خويش در راه خدا جهاد كرده باشد."

-------------

1- همان 112

القدر

سوره القدر

به معنى اندازه است، شب قدر شب نزول قرآن مجيد مى باشد. قدر نام نود و هفتمين سوره قرآن است و نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره به بيان نزول قرآن در شب قدر پرداخته شده و سپس به اهميت آن كه با نزول فرشتگان الهى و روح همراه است اشاره گرديده است. اين سوره در مكّه نازل شده و 5 آيه دارد.

عن إسماعيل بن سهل قال: كتبت الى أبى جعفر علمنى شيئاً إذا أنا قلته كنت معكم فى الدنيا و الاخرة قال: فكتب بخطه أعرفه: أكثر من تلاوة إنا أنزلناه و رطّب شفتيك بالاستغفار.(1)

"از اسماعيل بن سهل روايت شده

است كه گفت: براى امام باقر نوشتم كه به من بياموز چيزى را كه اگر آنرا قرائت كنم در دنيا و آخرت با شما باشم.

پس امام با خط خودش برايم نوشت: "انّا أنزلناه" را زياد تلاوت كن و لبهاى خود را با استغفار، تر نما!"

عن اسماعيل بن سهل قال: كتبت الى أبى جعفر أنى قد لزمنى دين فادح، فكتب: أكثر من الاستغفار و رطّب لسانك بقراءة إنا أنزلناه.(2)

"از اسماعيل بن سهل روايت شده است كه گفت: براى امام باقر نوشتم كه بدهى سنگينى بر گردنم مى باشد. امام در پاسخ نوشتند: زياد استغفار كن و زبان خود را با قرائت سوره انا انزلناه، تر كن."

-------------

1- همان 150

2- الكافى 5/317

البينة

سوره البينة

به معنى دليل آشكار و روشن است و نام نود و هشتمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره به رسالت جهانى رسول خدا اشاره دارد و نيز به موضع گيريهاى گوناگون اهل كتاب و مشركان در برابر اسلام مى پردازد و آنگاه كافران را بدترين خلق مؤمنين را به عنوان بهترين خلق معرفى مى كند. اين سوره در مكّه نازل شده و هشت آيه دارد. نام ديگر اين سوره "لم يكن" مى باشد.

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة لم يكن كان بريئاً من الشرك و ادخل فى دين محمد و بعثه الله عزوجل مؤمناً و حاسبه حساباً يسيراً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "لم يكن" را تلاوت كند از شرك بيزارى جسته و او را داخل در دين محمد كرده اند و خداوند بزرگ او را در قيامت مؤمن از قبر برانگيزد، حساب او

را آسان كشد."

عن اسماعيل بن أبى حكم سمعت رسول الله يقول: إن الله ليسمع قراءة "الذين كفروا" فيقول: أبشر عبدى فوعزتى و جلالى لأمكنن لك فى الجنّة ترضى.(2)

"از اسماعيل بن أبى حكيم روايت شده است كه مى گويد: شنيدم كه رسول خدا فرمود: هنگامى كه خداوند مى شنود تلاوت سوره "الذين كفروا" مى فرمايد: اى بنده من بشارت باد تو را به عزّت و جلالم قسم كه در بهشت به تو مكان و درجه اى عطا خواهم كرد تا اينكه راضى شوى."

-------------

1- ثواب الاعمال 112

2- الدر المنثور 6/377

الزلزلة

سوره الزّلزلة

به معنى لرزش زمين، تكان دادن - كه از علامتهاى قيامت است - مى باشد. و نام نود و نهمين سوره قرآن مجيد است نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره نشانه هاى وقوع قيامت را بيان مى كند كه عبارتند از: لرزش زمين، خارج شدن نهفته هاى آن و پراكنده شدن مردم. و در پايان مى فرمايد هر كس به قدر ذره اى كار زشت مرتكب شده باشد به كيفرش خواهد رسيد. اين سوره در مكّه نازل شده و 8 آيه دارد.

عن الرضا عن آبائه عليهم السلام قال: قال رسول الله: من قرأ إذا زلزلت أربع مرات كان كمن قرأ القرآن كله.(1)

"امام رضا به نقل از پدرانش فرمود: هر كس سوره إذا زلزلت را چهار مرتبه بخواند همانند كسى است كه كل قرآن را خوانده باشد."

عن أبيه عن أبى عبدالله قال: لاتملوا قراءة إذا زلزلت الارض فان من كانت قراءته فى نوافله، لم يصبه الله عزوجل بزلزلة أبداً و لم يمت بها و لا بصاعقة و لا بآفة من آفات

الدنيا فاذا مات امر به الى الجنة فيقول الله عزوجل: عبدى أبحتك جنتى فاسكن منها حيث شئت و هويت، لا ممنوعاً و لا مدفوعاً.(2)

"امام صادق فرمود: از قرائت سوره "اذا زلزلت الارض" خسته نشويد زيرا هر كس قرائتش را در نافله ها اين سوره باشد خداوند هرگز وى را با زلزله و صاعقه (برق زدگى) و از اين نوع آفات و آسيبهاى دنيايى هلاك نسازد، و چون از دنيا برود فرمان رفتن به بهشت يابد، آنگاه خداوند بزرگ فرمايد: اى بنده من بهشتم را بر تو مباح ساختم هر كجا از آن كه خواهى منزل گزين بدون مانع و رداعى."

-------------

1- عيون الاخبار 2/37

2- ثواب الاعمال 112

العاديات

سوره العاديات

به معنى اسبهاى دونده، و شايد اشاره به رفتن حضرت على به جنگ ذات السّلاسل باشد، و نام يكصدمين سوره قرآن مجيد است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره به پاره اى از ضعفهاى نوع انسان همچون بخل و دنيا پرستى اشاره مى نمايد و سپس حوادث قيامت را بيان مى كند اين سوره در مكّه نازل شده و 11 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ سورة العاديات و أدمن قراءتها بعثه الله عزوجل مع أمير المؤمنين يوم القيامة خاصّة و كان فى حجره رفقائه.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "والعاديات" را بخواند و بر قرائت آن مداومت كند، خداوند متعال بزرگ در قيامت او را با اميرالمؤمنين محشور سازد، و در حجره او و از همدمان او باشد."

-------------

1- همان

القارعة

سوره القارعة

به معنى كوبنده و يكى از نامهاى قيامت است و نام صد و يكمين سوره قرآن مجيد مى باشد و نام آن از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره به طور كلّى از معاد و مقدمات آن سخن مى گويد و به پاداش درستكاران و عذاب دردناك بدكاران اشاره مى فرمايد. اين سوره در مكّه نازل شده و 11 آيه دارد.

عن أبى جعفر قال: من أكثر من قراءة القارعة آمنه الله عزوجل من فتنة الدجال أن يؤمن به و من فيح جهنم يوم القيامة.(1)

"امام باقر فرمود: هر كس سوره قارعة را بسيار بخواند خداوند بزرگ وى را در دنيا از فتنه دجّال و پذيرفتن دعوت او و در قيامت نيز از گزند و كثافات دوزخ يا حرارت آن ايمن دارد."

-------------

1- همان

التكاثر

سوره التّكاثر

به معنى مباهات و فخر نمودن به مال بسيار و نام صد و دومين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره در ابتدا به سرزنش افرادى مى پردازد كه بر اساس مطالب موهوم بر يكديگر تفاخر مى كنند.(كفار قريش براى فخر فروشى به كثرت و زيادى خويش قبرهاى قبيله خود را هم مى شمردند و به حساب مى آورند)، سپس به قيامت و عذاب دردناك كفار اشاره مى فرمايد. اين سوره در مكّه نازل شده و 8 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: قال رسول الله: من قرأ ألهيكم التكاثر عند النوم وقى من فتنة القبر.(1)

"امام صادق فرمود: رسول خدا فرمود: هر كس سوره "الهيكم التكاثر" را هنگام خواب تلاوت كند از فتنه و گرفتارى قبر ايمن باشد."

قال رسول الله: ألا يستطيع

أحدكم أن يقرأ ألف آية كل يوم؟ قالوا: و من يستطيع أن يقرأ ألف أية؟ قال: أما يستطيع أحدكم أن يقرأ ألهيكم التكاثر. (2)

"رسول خدا فرمود: آيا كسى هست كه بتواند روزى هزار آيه بخواند؟ گفتند: مگر كسى مى تواند روزى هزار آيه بخواند؟ فرمود: آيا در ميان شما كسى نيست كه بتواند سوره "الهيكم التكاثر" را بخواند؟(3)"

-------------

1- همان

2- الدر المنثور 6/386

3- شايد مقصود اين باشد كه خواندن اين سوره ثواب خواندن هزار آيه دارد.

العصر

سوره العصر

به معنى زمانه، نماز عصر و زمان حضرت رسول الله يا عصر امام زمان (عج) مى باشد و نام صد و سومين سوره قرآن مجيد است و نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. به اين نكته در اين سوره اشاره شده است كه جز افراد با ايمان همه انسانها در زيانكارى هستند. اين سوره در مكّه نازل شده و 3 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ والعصر فى نوافله بعثه الله يوم القيامة مشرفاً وجهه ضاحكاً سنه قريراً عينه، حتى يدخل الجنة.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "والعصر" را در نافله هاى خود قرائت كند، خداوند در روز قيامت او را با چهره اى تابناك و لبى خندان و ديده اى روشن از گور برانگيزد تا با اين حال وارد بهشت گردد."

-------------

1- ثواب الاعمال 113

الهمزة

سوره الهُمَزة

به معنى عيبجو و نام صد و چهارمين سوره قرآن مجيد است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره به كسانى اشاره دارد كه تمام تلاش خود را متوجّه جمع مال كرده و كسانى را كه دستشان از آن خالى است به ديده حقارت مى نگرند و آنها را مسخره مى كنند و سپس سرنوشت دردناك اين ثروت اندوزان مستكبر را بيان مى نمايد. اين سوره در مكّه نازل شده و 9 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ ويل لكل همزة فى فرائضه نفت عنه الفقر، و جبلت عليه الرزق و تدفع عنه ميتة السوء.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس "ويل لكل همزة" را در نمازهاى واجب خود بخواند فقر و تنگدستى را از او دور سازد، روزى

او را بسويش براند، و مرگ بد را از او دفع نمايد."

-------------

1- همان

الفيل

سوره الفيل

به معنى فيل يا پيل و نام صد و پنجمين سوره قرآن مجيد است و نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. داستان اصحاب فيل و سرنوشت آنان در اين سوره بيان شده است كه چگونه به اراده خداوند و به وسيله پرندگانى، سپاه ابرهه كه براى ويران كردن خانه خدا از يمن به طرف مكّه حركت كرده بود، نابود شدند. اين سوره در مكّه نازل شده و ده آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ فى فرائضه (ألم تر كيف فعل ربك بأصحاب الفيل) شهد له يوم القيامة كل سهل و جبل و مدر، بأنه كان من المصلّين، و ينادى له يوم القيامة مناد: صدقتم على عبدى، قبلت شهادتكم له و عليه، أدخلوه الجنة، و لاتحاسبوه فانه ممن أحبّه و احبّ عمله.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در نمازهاى واجب خود سوره "الم تر كيف فعل" را بخواند شهادت دهد در قيامت به نفع وى هر دشت و كوه و ريگزارى به اينكه وى از نمازگزاران است، و منادى حقّ ندا دهد كه راست گفتيد درباره بنده من شهادتتان در حقّ او پذيرفته گشت، او را داخل بهشت گردانيد و از وى حساب نكشيد، زيرا از كسانيست كه من او و عملش را دوست مى دارم."

-------------

1- همان

قريش

سوره قريش

"قريش" نام يكى از قبايل عرب است. و حضرت محمّد در آن قبيله ظهور كرد. نام قبيله قريش در سوره صد و ششم كه به نام "قريش" موسوم است مذكور افتاده. بعضى گفته اند لفظ قريش از تقريش به معنى مجتمع ساختن مأخوذ است چون قصى (1) افراد پراكنده اين قبيله را جمع

كرده است قبيله او به اين نام موسوم شده اند. و بعضى قريش ر ا از "قرش"به معنى تجارت كه شغل عمده آنها بوده مشتق مى دانند. اين سوره در مكه نازل شده و چهار آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من أكثر قراءة (لإيلاف قريش) بعثه الله يوم القيامة على مركب من مراكب الجنة، حتى يقعد على موائد النور يوم القيامة.(2)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "لإيلاف قريش" را زياد قرائت كند خداوند روز قيامت او را سواره بر اسبى بهشتى وارد محشر سازد، تا بر سفره هاى نور بهشتى بنشيند."

-------------

1- قبيله قريش شامل ده بطن بوده است به اين قرار: هاشم، اميّة، عبدالدّار، اسد، مخزوم، تيم، نوفل، عدى، حج، سهم.

2- ثواب الاعمال 113

الماعون

سوره الماعون

به معنى زكات، صدقه، احسان، اثاث خانه مانند ظروف، و نام صد و هفتمين سوره قرآن است. نام اين سوره از آيه آخر سوره گرفته شده است. در اين سوره به صفات و اعمال منكران قيامت اشاره شده است. از جمله راندن يتيم، عدم اطعام بيچارگان همچنين نمازگزارانى را كه نسبت به آن غفلت مىورزند و كسانى كه ريا و خودنمايى مى كنند را تهديد مى نمايد. اين سوره در مكّه نازل شده و 7 آيه دارد.

عن أبى جعفر قال: من قرأ سورة (أَرَأَيت الذى يكذب بالدين) فى فرائضه و نوافله، كان فيمن قبل الله عزوجل صلاته و صيامه، لم يحاسبه بما كان منه فى الحياة الدنيا.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "أرأيت الذى يكذب بالدين" را در نمازهاى واجب و نافله هاى خود قرائت كند از كسانى باشد كه خداوند نماز و روزه اش را قبول فرموده و حساب

آنچه را (گناهان) كه در دنيا از وى سر زده نخواهد كشيد."

-------------

1- همان 114

الكوثر

سوره الكوثر

به معنى خير كثير، حوضى در بهشت يا حضرت فاطمه زهراء (سلام الله عليها) و نام صد و هشتمين سوره قرآن مى باشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره خداوند به پيامبر بشارت نعمت هاى فراوان از جمله كوثر داده و دشمنان ايشان را ابتر (مقطوع و بى دنباله) دانسته است. اين سوره در مكّه نازل شده و 3 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من كان قراءته (انا أعطيناك الكوثر) فى فرائضه و نوافله سقاه الله من الكوثر يوم القيامة و كان محدثه عند رسول الله فى أصل طوبى.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس در نمازهاى واجب و مستحب اش قرائت وى سوره "انا اعطيناك الكوثر" قرائت كند، خداوند او را در قيامت از حوض كوثر سيراب فرمايد، و مكانش با رسول خدا زير شجره طوبى باشد."

-------------

1- همان

الكافرون

سوره كافرون

نام صد و نهمين سوره قرآن مجيد است و منظور كافران قريش است. كه پيشنهادى به پيامبر دادند و پذيرفته نشد. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره پاسخى است كوبنده به درخواست كافران قريش كه مى خواستند از طريق فشار و سخت گيرى، رسول خدا را به سازش بكشانند ولى پيامبر دست رد بر سينه آنان زد. اين سوره در مكّه نازل شده است و 6 آيه دارد و نام ديگر اين سوره "جحد" مى باشد."

قال رسول الله: من قرأ قل يا أيها الكافرون فكأنما قرأ ربع القرآن، و من قرأ قل هو الله أحد فكأنما قرأ ثلث القرآن. (1)

"رسول خدا فرمود: هر كس سوره "قل يا أيها الكافرون" را بخواند همانند كسى

است كه يك چهارم قرآن را خوانده باشد، و هر كس سوره "قل هو الله أحد" را بخواند همانند كسى است كه يك سوّم قرآن را خوانده باشد."

قال رسول الله لمعاذ: اقرأ قل يا أيها الكافرون عند منامك فانها براءة من الشرك.(2)

"رسول خدا فرمود: سوره "قل يا أيها الكافرون" را بخوان در هنگام خواب همانا كه آن برائت دهنده است از شرك."

-------------

1- الدر المنثور 6/405

2- همان

النصر

سوره النصر

به معنى يارى كردن و نام صد و دهمين سوره قرآن مجيد است. نام اين سوره از آيه اوّل آن گرفته شده است. در اين سوره خداوند بشارت و نويد پيروزى عظيمى را به رسول خدا مى دهد كه به دنبال آن مردم گروه گروه به دين خدا وارد مى شوند. اين سوره در مكّه نازل شده و 3 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من قرأ اذا جاء نصرالله والفتح فى نافلة أو فريضة نصره الله على جميع أعدائه، و جاء يوم القيامة و معه كتاب ينطق، قد أخرجه الله من جوف قبره، فيه أمان من جسر جهنم، و من النار، و من زفير جهنم، فلايمر على شىء يوم القيامة الا بشره و أخبره بكل خير حتى يدخل الجنة، و يفتح له فى الدنيا من أسباب الخير ما لم يتمنّ و لم يخطر على قلبه.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس سوره "اذا جاء نصر الله و الفتح" را در نماز مستحب يا واجب خود بخواند خداوند وى را عليه همه دشمنانش يارى فرمايد، و روز قيامت با نامه گويا كه خداوند از قبر او بيرون آورده باشد به محشر آيد، و آن امان نامه اى است براى عبور از

پل دوزخ و از آتش و خروش آن، و در آن روز بر هيچ چيز نگذرد جز اينكه وى را بهر خير و نيكى مژده دهد تا اينكه داخل بهشت گردد، و در اين جهان درهاى خير به روى او بازگردد آنقدر كه هرگز آرزو نداشته، و بر قلبش خطور نكرده بوده."

-------------

1- ثواب الاعمال 114

المسد

سوره المسد

نام صد و يازدهمين سوره قرآن مى باشد. و نام اين سوره از آيه پنجم آن گرفته شده است. در اين سوره حمله شديدى با ذكر نام به يكى از دشمنان اسلام و پيامبر در آن عصر و زمان يعنى ابولهب شده است و اشاره مى كند كه او و همسرش هر دو اهل دوزخ هستند. اين سوره در مكه نازل شده و 5 آيه دارد. نامهاى ديگر اين سوره ابى لهب و تبّت مى باشد.

عن بعض أصحاب أبى عبدالله قال: اذا قرأتم (تبت يدا أبى لهب و تب) فادعوا على أبى لهب فانه كان من المكذبين الذين يكذبون بالنبى و بما جاء به من عندالله عزوجل.(1)

"از يكى از اصحاب حضرت صادق روايت شده كه آن حضرت فرمود: هر گاه سوره "تبّت يدا أبى لهب" را تلاوت كنيد بر أبو لهب نفرين كنيد زيرا وى از جمله تكذيب كنندگان بود كه پيغمبر را با آنچه از جانب حق آورده بود تكذيب مى نمود."

-------------

1- همان 115

الإخلاص

سوره الاخلاص

به معنى پاك و خالص كردن (پاك و خالص كردن اعتقادات از هر گونه شرك) و نام صد و دوازدهمين سوره قرآن مجيد مى باشد و اسم آن از معناى سوره گرفته شده است. اين سوره چنان كه از نامش پيداست از توحيد پروردگار و يگانگى او سخن مى گويد. نام ديگر اين سوره توحيد مى باشد. اين سوره در مكه نازل شده و 4 آيه دارد.

عن أبى عبدالله قال: من كان يؤمن بالله و اليوم الآخر فلايدع أن يقرأ فى دبر الفريضة بقل هو الله أحد، فانه من قرأها جمع الله له خير الدنيا و الآخره، و

غفر الله له و لوالديه و ما ولداً.(1)

"امام صادق فرمود: هر كس به خدا و روز جزا ايمان دارد خواندن "قل هو الله أحد" را بعد از نمازهاى واجب خود ترك نكند زيرا هر كه بعد از نماز آنرا تلاوت كند خداوند خير دنيا و آخرت را براى او فراهم آورد، و او و پدر و مادرش و فرزندان پدر و مادرش را هم بيامرزد."

قال رسول الله: أيعجز أحدكم أن يقرأ كل ليلة ثلث قرآن؟ قالوا: و من يطيق ذلك؟ قال: قل هو الله أحد ثلث القرآن.(2)

رسول خدا فرمود: آيا نمى توانيد يك سوم قرآن را هر شب بخوانيد؟ گفتند: كه مى تواند ثلث قرآن را هر شب بخواند؟ حضرت فرمود سوره "قل هو الله أحد" ثلث قرآن است يعنى ثواب ثلث قرآن دارد.

عن أبى عبدالله قال: قال رسول الله: من قرأ سورة قل هو الله أحد مرة فكأنما قرأ ثلث قرآن و من قرأها مرتين فكأنما قرأ ثلثى القرآن و من قرأها ثلاث مرات فكأنما قرأ القرآن.(3)

"از امام صادق روايت شده كه: هر كس يك بار سوره توحيد را بخواند مثل آن است كه يك سوم قران را خوانده باشد و هر كس دوبار بخواند مثل آن است كه دو سوم قرآن را خوانده باشد و هر كس سه بار بخواند مثل آن است كه همه قرآن را خوانده باشد."

جاء رجل الى رسول الله فقال: إنى أحب هذه السورة قل هو الله أحد فقال رسول الله: حبّك إيّاها أدخلك الجنة.(4)

"شخصى خدمت رسول خدا آمد و گفت: سوره توحيد را دوست دارم. حضرت فرمود: دوست داشتن تو اين سوره را، تو را داخل بهشت مى

كند."

و عن عبدالله بن حبيب أن النبى قال له: اقرأ قل هو الله أحد و المعوذتين حين تصبح و حين تمسى ثلاثاً يكفيك من كل شىء.(5)

"از رسول خدا نقل شده كه به عبدالله بن حبيب فرمود: سوره توحيد و قل اعوذ برب الناس و قل أعوذ برب الفلق را صبح و شام بخوان كفايت مى كند تو را از هر چيزى."

-------------

1- همان

2- معانى الاخبار 191

3- المحاسن 153

4- الدر المنثور 6/609-616

5- همان

الفلق

سوره الفلق

به معنى شكافتن و سپيده صبح است و نام صد و سيزدهمين سوره قرآن مجيد مى باشد و نام اين سوره از يك آيه آن گرفته شده است. محتواى اين سوره تعليماتى است كه خداوند به پيامبر و به مسلمانان براى پناه بردن به خدا از شر همه اشرار مى دهد. اين سوره در مكه نازل شده و 5 آيه دارد.

قال رسول الله اقرؤا بالمعوذات فى دبر كل صلاة.(1)

"رسول خدا فرمود: بعد از هر نماز معوذتين "سوره قل أعوذ برب الفلق و قل اعوذ برب الناس" را بخوانيد."

قال رسول الله: من أحبّ السور الى الله قل أعوذ برب الفلق و قل أعوذ برب الناس.(2)

"رسول خدا فرمود:"قل اعوذ برب الفلق" و "قل اعوذ برب الناس" را خداوند بيشتر از هر سوره اى دوست مى دارد."

-------------

1- الدر المنثور 6/416-417

2- همان

الناس

سوره الناس

به معنى مردم و نام صد و چهاردهمين سوره قرآن مجيد است و نام آن از آيه اوّل آن گرفته شده است. اين سوره به پيامبر به عنوان پيشوا و رهبر الهى دستور مى دهد كه از شر همه وسوسه گران به خدا پناه ببرد كه ربّ و ملك و اله مردم است. اين سوره در مكّه نازل شده و 6 آيه دارد و آخرين سوره قرآن است.

قال رسول الله لعقبة بن عامر: اقرأ بقل أعوذ برب الفلق و قل أعوذ برب الناس فانهما أحب القرآن الى الله.(1)

"رسول خدا به عقبة بن عامر فرمود: "قل أعوذ برب الفلق و قل أعوذ برب الناس" را بخوان همانا كه محبوبترين سوره هاى قرآن هستند نزد خداوند."

-------------

1- همان

پايگاه هاي قرآني

مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان

نام پايگاه:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان

نشانى: www.ghaemiyeh.com

زبان: فارسی ، عربی ، انگلیسی

مرکز پشتيبانى کننده: مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان

جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بنده اى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان

بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (دام عزه) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان

سرعت بخشید.

از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :

الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی

ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی همراه

ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...

د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com و چندین سایت مذهبی دیگر

ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای

و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)

ز)طراحی سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک و SMS

ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...

ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه

ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال

دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / ساختمان قائمیه

تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026

وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com

تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)

نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی

حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.

اسلام

نام پايگاه: اسلام

نشانى: quran.al-islam.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: وزارت اوقاف و ارشاد دولت عربستان سعودى

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه اسلام داراى بخش هايى چون قرآن، حديث، اعتقادات، فقه، سيره و تاريخ، دعوت اسلامى و فرهنگى است.

اسلام

نام پايگاه: اسلام

نشانى: www.islaam.com

زبان: انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه مشتمل است بر: قرآن، حديث، عقايد، فقه، عبادات و مقالاتى پيرامون ديگر موضوعات اسلامى (جهاد، خداوند، تاريخ و نويسندگان، زن و...)

گزينه ى قرآن اين پايگاه، مشتمل است بر: درآمدى بر قرآن كريم، جستجوى كلمه اى قرآن به زبان هاى انگليسى، اسپانيايى، فرانسوى، آلمانى و هلندى)، فهرست موضوعى قرآن و ترجمه ى قرآن به انگليسى، توضيح واژگان اسلامى به انگليسى، قرائت قرآن و ترجمه ى تفسير اضواء البيان به انگليسى و تفاسير برخى سوره ها.

اسلامى

نام پايگاه: اسلامى

نشانى: www.islamia.com

زبان: انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه، مشتمل بر گزينه هاى زير است: حديث، جنّ و فرشتگان، خانواده، قلب و روح، تاريخ، اسلام، كتابخانه، محمد (ص)، نماز و پيامبران، قرآن، شريعت زن، آموزش فرزندان و ...

زيرگزينه هاى قرآن عبارتند از: ترجمه هاى انگليسى قرآن (يوسف على، الخلالى خان و پيكتال)، قرآن براى كودكان، داستان هاى قرآنى، خلاصه و چكيده چندين سوره از سوره هاى قرآن و آيتم قرآن و مسلمانان.

آل البيت

نام پايگاه: آل البيت

نشانى: www.aalulbayt.org

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: انبوه اطلاعات قرآنى و حديثى، كتب تفسيرى، حوزوى و آشنايى و ارتباط با مشاهير شيعه از جمله امكانات اين شبكه مى باشد. گزينه هاى اصلى اين سايت عبارت است از: قرآن، حديث، شيعه، اهل البيت، احكام، پرسش و پاسخ، خدمات، كتابخانه و اجتماعى.

التفسير

نام پايگاه: التفسير

نشانى: www.altafsir.com

زبان: عربى و انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: مؤسسه آل البيت الملكيه للفكر الإسلامى فى الاردن

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه که از سوى پادشاهى اردن پشتيبانى مى شود حاوى بخش هاى مختلف در علوم و معارف قرآن است.

الرافد

نام پايگاه: الرافد

نشانى: www.rafed.net

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه دربردارنده ى بخش هاى مختلفى به زبان عربى درباره ى عقايد اهل بيت، کتابخانه، خانواده، کودکان و مانند آن است.

الشبکه الاسلاميه

نام پايگاه: الشبکه الاسلاميه

نشانى: www.islamweb.net

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه الشبکه الاسلاميه يک پايگاه تخصصى اسلامى است که حاوى بخش هايى چون اسلاميات، فتاواى شرعى، فرهنگ و شخصيت هاى اسلامى و مانند آن است. بخش اسلاميات آن حاوى مباحث زيادى در حوزه ى قرآن و علوم آن، حديث، مباحث اعتقادى و مانند آن است.

انديشه قم

نام پايگاه: انديشه قم

نشانى: www.andisheqom.com

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مركز مطالعات و پژوهش هاى فرهنگى حوزه علميه قم

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه كه به زبان فارسى، داده ها و اطلاعات خود را در اختيار كاربران قرار مى دهد، يكى از مهم ترين و غنى ترين پايگاه ها درحوزه ى پژوهش هاى اسلامى است. از مهم ترين بخش هاى اين پايگاه مى توان به بخش قرآن شناسى، پيامبر و اهل بيت شناسى (ع)، اسلام شناسى، نهج البلاغه و پرسش و پاسخ هاى دينى اشاره نمود.

بخش قرآن شناسى آن كه در چند بخش تنظيم شده است عبارتند از: آشنايى و شناخت قرآن، اوصاف و ويژگى هاى قرآن، قرآن و معصومين (ع)، آشنايى با سوره ها، قرآن در قرآن و قرآن در روايات.

بلاغ

نام پايگاه: بلاغ

نشانى: balagh.net

زبان: فارسى، عربى، انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه به سه زبان زبان: عربى، فارسى، انگليسى فعاليت مى کند. اهم بخش هاى سايت عبارتند از:

قرآن كريم (متن، علوم، كتاب شناسى و...)، پيامبر و اهل بيت (شناخت، زندگى نامه و...)، كلام و اعتقادات اسلامى، انديشه ى سياسى اسلام (كليات، مفاهيم، ولايت فقيه و...)، فقه و احكام (آموزش، مقاله هاى فقهى و استفتائات)، اخلاق (كليات، حوزه هاى اخلاقى و...)، رهنمودها (سخنان مقام معظم رهبرى)، مناسبت هاى اسلامى، انديشه هاى شهيد مطهرى، پاسخ به پرسش ها، معرفى مراكز تحقيقاتى قم، چند نرم افزار كاربردى و اسلامى (قابل دريافت) و پايگاه هاى اسلامى.)

پارس قرآن

نام پايگاه: پارس قرآن

نشانى: www.parsquran.com

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه تخصصى قرآن شامل چند ترجمه ى قرآن، مقالات قرآنى، موضوعات قرآنى و نرم افزارهاى قرآنى است.

پايگاه پارس قرآن پايگاه تخصصى قرآن است که به موضوعات و مباحث قرآنى اختصاص يافته است.

پايگاه اطلاع رسانى سراسرى اسلامى (پاسا)

نام پايگاه: پايگاه اطلاع رسانى سراسرى اسلامى (پاسا)

نشانى: www.islamicdatabank.com

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه اطلاع رسانى سراسرى اسلامى (پارسا) داراى قابليت جستجوى بسيار قوى کتب، مقالات و پايان نامه ها در تمامى حوزه هاى علوم اسلامى از جمله قرآن مى باشد. هم اکنون در اين سايت بيش از شصت هزار مقاله معرفى و متن کامل ده هزار مقاله در سايت قرار داده شده است.

پايگاه اطلاع رسانى دفتر مقام معظم رهبرى

نام پايگاه: پايگاه اطلاع رسانى دفتر مقام معظم رهبرى

نشانى: www.leader.ir

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: دفتر مقام معظم رهبرى

معرفى اجمالى پايگاه: در اين بخش از پايگاه مقام معظم رهبرى متن درس هاى تفسير قرآن به صورت موضوعى و متنى در دسترس کاربران قرار داده شده است.

پايگاه تبيان

نام پايگاه: پايگاه تبيان

نشانى: www.tebyan.net

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: سازمان تبليغات اسلامى

معرفى اجمالى پايگاه: در اين بخش از پايگاه تبيان تفاسير قرآن و ترجمه هاى مختلفى در اختيار کاربران قرار داده شده است.

پايگاه تراث

نام پايگاه: پايگاه تراث

نشانى: www.turath.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: گزينه هاى اين پايگاه عبارت است از: الإسلام، مشروع القرن، كتب و برامج، برامج مجانيه، صوتيات، از جمله موارد كتب و برامج، بخش علوم القرآن مى باشد كه مشتمل بر موارد زير است:

كتابخانه ى تفسير و علوم قرآن، فى ظلال القرآن، متن الشاطبيه، جزء عمّ و سوره ى فاتحه يا قراءات هفت گانه متواتره. گزينه ى صوتيات، مشتمل است بر قرائت كامل قرآن توسط عبدالرحمن سديس و مسعود شريم.

پايگاه صدا و سيما

نام پايگاه: پايگاه صدا و سيما

نشانى: www.irib.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: صدا و سيماى جمهورى اسلامى ايران

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه برنامه هاى صدا و سيماى جمهورى اسلامى ايران را پشتيبانى مى کند، از اين رو حاوى مطالب متنوعى است. مهم ترين گزينه هاى اين پايگاه عبارتند از: قرآن و عترت، روزشمار، ايران شناسى، پژوهش ها، همايش ها و خدمات و محصولات ديگر پايگاه ها.

پايگاه قرآن

نام پايگاه: پايگاه قرآن

نشانى: www.quransite.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه قرآن که به نام عربى موقع القرآن در شبکه ى جهانى فعاليت مى کند يک پايگاه اختصاصى در حوزه ى علوم قرآن و معارف آن است و بخشى را نيز به قرائت اختصاص داده است.

پايگاه مجلات تخصصى

نام پايگاه: پايگاه مجلات تخصصى

نشانى: www.noormags.com

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه يکى از پايگاه هاى مهم مرکز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى است که به صورت تخصصى دسترسى به مجلات منتشر شده را ممکن مى سازد. حوزه هايى که اين پايگاه بدان پرداخته اختصاص به علوم و معارف قرآنى و حتى اسلامى نداشته و به علوم ديگر نيز پرداخته است.

پايگاه مركز الاشعاع الاسلامى

نام پايگاه: پايگاه مركز الاشعاع الاسلامى

نشانى: www.islam4u.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: گزينه هاى اين پايگاه عبارتند از القرآن الكريم، الحديث الشريف، نهج البلاغه، برنامج المجيب. و گزينه قرآنى نيز داراى اين موضوعات است:

نص القرآن الكريم، قرآن كامل zip شده قابل دريافت، التفسير الميّسر.

پايگاه منابع اسلامى

نام پايگاه: پايگاه منابع اسلامى

نشانى: www.islamicresources.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه مشتمل است بر گزينه هاى: نماز، رمضان، قرآن، كتب و داستان، پيامبر و اصحاب.

گزينه ى قرآن مشتمل است بر: ترجمه ى قرآن، صوت قرآن، قرآن و حديث در اسلام و ... .

در اين پايگاه ترجمه ى قرآن به هفت زبان (انگليسى، اسپانيايى، ايتاليايى، تركى، آلمانى، هلندى، چينى) موجود است؛ ترجمه ى پيكتال و يوسف على در بخش انگليسى اين سايت موجود مى باشد.

پايگاه نسيج

نام پايگاه: پايگاه نسيج

نشانى: www.naseej.com

زبان: انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين سايت مشتمل بر اين گزينه هاست. الاسلام و المسلمون، العلوم و الصحّه، الادلّه و المراجع التعليم و العلوم الإنسانيّه، الشعر و الثقافه و الفنون و...

گزينه ى الإسلام والمسلمون مشتمل بر اين گزينه هاست: اقتصاد اسلامى، قرآن، تفسير، حديث اقليت هاى مسلمان، مراكز اسلامى، فقه، رمضان، مجلات، كتب، دائرة المعارف اسلامى. در بخش قرآن مطالبى قرآنى و تفسيرى موجود است. مقالاتى موضوعى پيرامون توبه با استفاده از قرآن، فضيلت و حقيقت آن و... نيز در اين آدرس موجود مى باشد.

پرسمان قرآنى

نام پايگاه: پرسمان قرآنى

نشانى: www.porsemanequran.com

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مركز فرهنگ و معارف قرآن

معرفى اجمالى پايگاه: گروه پاسخ به پرسش ها و شبهات قرآنى به منظور دست يابى آسان كاربران به محققان گروه و طرح پرسش و شبهه و استفاده از بانك غنى پرسش و پاسخ هاى قرآنى موجود در مركز اين پايگاه، راه اندازى شد.

تفسير الميزان

نام پايگاه: تفسير الميزان

نشانى: www.almizan.org

زبان: انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: مقدمه (آثار و زندگى نامه ى علامه طباطبايى)، فهرست موضوعى تفسير الميزان (موضوعات قرآنى، حديثى، ادبى، فلسفى و...)، تفسير الميزان، پايگاه هاى شيعى، پرسش و پاسخ و مقاله.

حوزه

نام پايگاه: حوزه

نشانى: www.hawzah.net

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مرکز تحقيقات کامپيوترى علوم اسلامى

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه حوزه ، نت شامل بخش هاى متنوعى است که صفات شخصى محققان، دانشنامه ى حديث و دانشنامه ى جديد با مباحثى در علوم عقايد و بخش هاى متنوع ديگرى است.

دانشگاه علوم اسلامى اهل بيت (ع)

نام پايگاه: دانشگاه علوم اسلامى اهل بيت (ع)

نشانى: www.u-of-islam.net

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: دانشگاه علوم اسلامى اهل بيت (ع)

معرفى اجمالى پايگاه: تاريخچه ى حوزه ها ى علميه (قم، نجف، حله، كربلا، شام و...)، متن درس هاى خارج فقه و اصول از اساتيد حوزه ى علميه ى قم، مقالات و مباحث (در موضوعات قرآن، حديث، فقه، اصول، رجال و...)، كتاب (در موضوعات قرآن، حديث، فقه، اصول، رجال و...)، امكان نقد و بررسى درس و بحث هاى مطرح شده در اين پايگاه.

دانشنامه اينترنتى قرآن

نام پايگاه: دانشنامه اينترنتى قرآن

نشانى: www.wikiquran.net

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: جهاد دانشگاهى

معرفى اجمالى پايگاه: يک وب سايت است که امکان افزودن، حذف کردن، ويرايش و تغيير محتوا را به بازديدکنندگان مى دهد. همچنين امکان لينک به ساير صفحات را نيز فراهم مى آورد. اين سهولت عمليات موجب شده تا يک ابزار کارآمد براى نگارش صفحات به صورت همگانى باشد.

مهم ترين ويژگى ها: اين امکان را مى دهد تا مطالب با استفاده از مرورگر وب به زبانى ساده نوشته شوند. براى کاربر، معمولاً پايگاهى ساده و قابل استفاده از داده ها است که به منظور ايجاد، مرور و جستجوى اطلاعات مورد استفاده قرار مى گيرد. از ويژگى هاى برجسته اين است که صفحات توسط آن مى توانند به سهولت ايجاد و به روز رسانى شوند. بسيارى از امکانات بدون نياز به ثبت نام و نام کاربرى براى عموم قابل رؤيت و استفاده مى باشند؛ فقط گاهى براى ويرايش مطلبى که خود کاربر وارد کرده ثبت نام لازم است. البته بسيارى از ويرايش ها را مى توان به صورت آنلاين انجام داد.

دليل سلطان

نام پايگاه: دليل سلطان

نشانى: www.sultan.org

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: كشور عربستان سعودى

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه دليل سلطان از بخش هاى متعددى چون بخش انديشه، حديث، اخبار عمومى، اخبار فلسطين و مباحث عمومى برخوردار است و هر يک از اين بخش ها خود دربردارنده ى مباحث متعدد همراه با لينک به سايت معتبر ديگرى است. بخش قرآن و علوم قرآنى آن بسيار غنى و با ارزش است و به پايگاه هاى مختلف لينک داده شده است. در حقيقت اين پايگاه يک بانک اطلاع رسانى در حوزه دين است.

شاهرودى

نام پايگاه: شاهرودى

نشانى: www.shahroudi.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: آيت الله العظمى سيد محمد شاهرودى

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه كه درباره ى مباحث اسلامى است و از سوى حضرت آيت الله العظمى شاهرودى پشتيبانى مى شود، داراى بخش هايى چون قرآن، احكام، اعتقادات و اصول فقه و پرسش و پاسخ هاى دينى است.

بخش قرآنى اين پايگاه در بردارنده ى مباحثى در علوم قرآنى، تفسير و آموزش قرآن و ترتيل قرآن است.

از تفاسيرى كه متن آن در اين پايگاه در اختيار كاربران قرار داده شده است مى توان به تفسير عربى نمونه (الامثل)، الاصفى، تفسير سوره حمد و نفحات القرآن آيت الله العظمى مكارم شيرازى ياد كرد.

شبكه اطلاع رسانى سايت هاى شيعى

نام پايگاه: شبكه اطلاع رسانى سايت هاى شيعى

نشانى: www.Shiasearch.org

زبان: فارسى و چهار زبان ديگر

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: قرآن، احاديث، چهارده معصوم (ع)، تاريخ، اخلاق، سؤال و جواب، مناظرات، ادعيه، زيارات و ... .

شبكه سفينه النجاه

نام پايگاه: شبكه سفينه النجاه

نشانى: www.annajat.org

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: مؤسسه معارف اسلامى کوثر

معرفى اجمالى پايگاه: گزينه هاى اين پايگاه مشتمل بر اين موضوعات مى باشد:

كيف نفهم القرآن الكريم، الاعجاز العلمى فى القرآن، النبى الاعظم (ص)، اهل البيت (عليهم السلام)، شخصيات، المكتبه، مواقع اسلامى، اسئله وارده و المناسبات.

شبکه قرآن

نام پايگاه: شبکه قرآن

نشانى: www.qurannetwork.com

زبان: انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: در اين شبكه، ترجمه ى قرآن به زبان اردو قرار دارد و ترجمه به 17 زبان ديگر (انگليسى، چينى، فرانسوى، تركى، آلبانيايى، بوسنيايى، ماليزيايى، آلمانى، هلندى، ژاپنى و...) از اين طريق قابل دسترسى مى باشد.

شبکه قرآن

نام پايگاه: شبکه قرآن

نشانى: www.quran.net

زبان: انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: صوت قرآن، ترجمه ى انگليسى و اردوى قرآن از يوسف على، پيكتال، شاكرعلى و فاتح محمد در اين پايگاه موجود مى باشد. ترجمه ى قرآن به زبان هاى ديگر (آلبانيايى، بنگلادشى، بوسنيايى، چينى، فرانسوى، آلمانى، روسى، ژاپنى، تركى و مجموعاً 18 زبان) از اين طريق قابل دريافت است.

شبکه قرآن کريم

نام پايگاه: شبکه قرآن کريم

نشانى: quran.al-shia.com

زبان: فارسى و 14 زبان ديگر

مرکز پشتيبانى کننده: مرکز اطلاع رسانى جهانى آل البيت (ع)

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه شبکه ى قرآن کريم وابسته به مرکز اطلاع رسانى آل البيت (ع) از مهم ترين پايگاه قرآنى است که با بيش از 15 زبان در عرصه قرآن فعاليت مى کند.

شبکه لبيک

نام پايگاه: شبکه لبيک

نشانى: www.labbaik.ir

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: صدا و سيماى جمهورى اسلامى ايران

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه وابسته به صدا و سيماى جمهورى اسلامى ايران و حاوى مطالبى دينى و اسلامى و قرآنى است. شبکه ى لبيک همانند شبکه ى قرآن چند سالى است که راه اندازى شده است.

شبكه نور

نام پايگاه: شبكه نور

نشانى: www.noornet.net

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مرکز تحقيقات کامپيوترى علوم اسلامى

معرفى اجمالى پايگاه: امکانات اين سايت عبارتند از: علوم اسلامى، ليست سايت هاى قرآنى و اسلامى، بانك اطلاعاتى از اخبار و اطلاعات علمى و پژوهشى و ... .

طريق الطريق

نام پايگاه: طريق الطريق

نشانى: www.quranway.net

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه که به قرآن و دانش هاى آن اختصاص دارد حاوى مباحث مهم و تفاسير معروف اهل سنّت مى باشد و براى عموم کاربران آشنا به زبان عربى بسيار مفيد است.

طوبى

نام پايگاه: طوبى

نشانى: www.tooba-ir.org

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: پژوهشكده تحقيقات اسلامى سپاه

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه حاوى مطالب مختلف در حوزه هاى دينى و اسلامى است و علاقه مندان مى توانند درباره ى عقايد و فقه و احكام و كلام و ديگر موضوعات از مطالب و كتب و مقالات متنوع اين پايگاه استفاده كنند. متن بسيارى از كتب و مقالات به صورت امكان دانلود وجود دارد.

غدير

نام پايگاه: غدير

نشانى: www.ghadeer.org

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مركز اطلاع رسانى غدير

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه داراى بخش هاى متعددى است که شامل قرآن، حديث، پيامبران، امامان، علوم سياسى و مانند آن است.

فدک

نام پايگاه: فدک

نشانى: www.fadak.org

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه مشتمل است بر: قرآن، اهل بيت، سخنرانى (صدا)، ادعيه و زيارات، كربلا، شبهات، مناسبت هاى اسلامى.

گزينه ى قرآن آن داراى اين مطالب مى باشد: تفسير آيات ولايت از الميزان، مجمع البيان، طبرى، مسلم، ترمذى، همچنين روايات شيعه، تحليل اعجاز بيانى قرآن، فضيلت قرائت قرآن.

كانون قرآن و عترت (س)

نام پايگاه: كانون قرآن و عترت (س)

نشانى: www.ghoran-etrat.com

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: كانون قرآن و عترت

معرفى اجمالى پايگاه: تحقيقات قرآنى، معرفى كانون قرآن و عترت دانشكده ى علوم دانشگاه تهران، برنامه ها و آثار كانون، شهداى دانشكده، گفتگو، تحقيقات دانشجويى، ازدواج دانشجويى و كتاب ازدواج چرا و چگونه؟

کتاب الله (علم القرآن الکريم)

نام پايگاه: کتاب الله (علم القرآن الکريم)

نشانى: www.ketaballah.net

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه به اختصاص به علوم قرآن و مباحث تفسيرى دارد و بخش صوتى آن حاوى قرائت قرآن توسط قراء مهم مى باشد.

مبلغ (مركز نشر معارف اسلامى)

نام پايگاه: مبلغ (مركز نشر معارف اسلامى)

نشانى: www.mobalegh.net

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مرکز جهانى نشر فرهنگ و معارف اسلامى مبلغ

معرفى اجمالى پايگاه: برخى از امکانات اين سايت عبارت است از: سخنرانى هاى واعظان نامدار، مداحى، مناسبت هاى دينى و اعمال و دستورات مربوطه، تلاوت کل قرآن و تواشيح و نغمه هاى مذهبى و ... .

مبين

نام پايگاه: مبين

نشانى: www.al-mobin.com

زبان: فارسى، عربى و انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه به سه زبان عربى و فارسى و انگليسى در حوزه ى مباحث اسلامى و اعتقاد فعاليت مى کند و در بردارنده ى انجمن هاى اعتقادى و کلامى و بخش پرسش و پاسخ هاى دينى است.

مركز جهانى آل البيت (ع)

نام پايگاه: مركز جهانى اطلاع رسانى آل البيت

نشانى: www.al-shia.com

زبان: فارسى و 27 زبان ديگر

مرکز پشتيبانى کننده: مركز جهانى اطلاع رسانى آل البيت

معرفى اجمالى پايگاه: برنامه هاى بخش فارسى در پايگاه مذكور از دوازده كليد واژه تشكيل شده كه مهم ترين عبارتند از:

متن كامل قرآن كريم همراه با چند ترجمه فارسى، جستجوگر آيات و لغات قرآن کريم، آموزش قرآن كريم، معرفى حافظان قرآن كريم، گزيده اى از شرح حال خاندان عصمت و طهارت و اصحاب ايشان (عليهم السلام)، شناخت شناسى شيعه و ... .

مركز جهانى اطلاع رسانى آل البيت

نام پايگاه: مركز جهانى آل البيت (ع)

نشانى: quran.al-shia.com

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مركز جهانى آل البيت (ع)

معرفى اجمالى پايگاه: پايگاه فوق يكى از مهم ترين بخش هاى قرآنى اينترنت به حساب مى آيد كه به 24 زبان دنيا، مطالب مفيدى را ارائه مى دهد.

بخش فارسى آن امكانات و اطلاعات متنوعى را در اختيار كاربران قرار مى دهد كه تنوع در ارائه ى انواع اطلاعات از مهم ترين ويژگى هاى آن به شمار مى رود.

امكان جستجو در قرآن، آموزش قرائت قرآن، ارائه متن تفاسير، طرح مباحث مختلف پيرامون قرآن مانند: ادبيات قرآن، قرآن و عترت، علوم قرآن، فقه قرآن و مباحث اخلاقى از جمله ويژگى هاى اين پايگاه است. در اين پايگاه مباحث مختلف ديگرى مانند متن و ترجمه، حافظان و قاريان، استفتائات قرآنى، كتاب شناسى، ادعيه قرآنى و مقالات قرآنى نيز ارائه شده است.

مركز قرآنى دانشجويان كشور

نام پايگاه: مركز قرآنى دانشجويان كشور

نشانى: www.iska.ir

زبان: فارسى

مرکز پشتيبانى کننده: مركز قرآنى دانشجويان

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه كه به مركز فعاليت هاى قرآنى دانشجويان كشور، جهاد دانشگاهى وابسته است، در عرصه ى اطلاع رسانى قرآنى، مهم ترين پايگاه به حساب مى آيد.

پايگاه مذكور در زمينه ى ارائه ى متن بسيارى از مقالات قرآنى و همچنين معرفى برخى مقالات و پايان نامه هايى كه با موضوع قرآنى تدوين شده اند، فعاليت گسترده اى دارد.

منتديات اوراق

نام پايگاه: منتديات اوراق

نشانى: www.awrag.com

زبان: عربى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: اين پايگاه به صورت يک باشگاه اينترنتى عمل مى کند و حاوى مطالب متنوع در مباحث عمومى و خاص مى باشد. بخش مقالات و علوم قرآنى و پرسش و پاسخ هاى اسلامى آن از مهم ترين بخش هاى اين پايگاه است.

منهاج

نام پايگاه: منهاج

نشانى: www.minhaj.org

زبان: انگليسى

مرکز پشتيبانى کننده: -

معرفى اجمالى پايگاه: گزينه هاى اين پايگاه عبارتند از: قرآن، مقالات، اخبار صفحه منهاج و ... .

گزينه ى قرآن مشتمل است بر: قرائت قرآن، استنساخ قرآن، جستجوى قرآنى، فهرست موضوعى قرآن، جستجوى قرآن به زبان هاى اروپايى و ترجمه ى قرآن به هفت زبان (انگليسى، آلبانيايى، هلندى، ايتاليايى، ژاپنى، اسپانيايى، تركى استانبولى)

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109