زندگينامه مشاهير ايران و جهان جلد 1

مشخصات كتاب

سرشناسه : مركز تحقيقات رايانه اي قائميه اصفهان، 1390

عنوان و نام پديدآور : زندگينامه مشاهير ايران و جهان/ واحد تحقيقات مركز تحقيقات رايانه اي قائميه اصفهان.

مشخصات نشر ديجيتالي: اصفهان: مركز تحقيقات رايانه اي قائميه اصفهان - 1390.

مشخصات ظاهري : [9018] ص.: مصور.

يادداشت : عنوان روي جلد: زندگينامه مشاهير ايران و جهان : دانشمندان - شاعران - نويسندگان....

يادداشت : كتابنامه: ص. [9018].

عنوان روي جلد : زندگينامه مشاهير ايران و جهان : دانشمندان - شاعران - نويسندگان....

موضوع : سرگذشتنامه -- مجموعه ها

رده بندي كنگره : CT203 /ف28 و67 1385

رده بندي ديويي : 920/02

آمار

ارقامي، ناصررضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر ناصررضا ارقامي در سال 1328 خورشيدي در نيشاپور بدنيا آمد.وي داراي دكتراي رشته آمار از دانشگاه ايالتي فلوريدا (FSU) است.نامبردههم اكنون عضو هيئت علمي دانشگاه فردوسي مشهد با درجه استادي مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : استنباط

والدين و انساب : پدر ناصر رضا ارقامي كارمند اداره دارايي نيشابور و مادرشان خانه دار بود.ايشان فرزند چهارم خانواده (دو پسر و سه دختر)است.

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : ناصر رضا ارقامي در يكم خرداد ماه 1328 در خانواده اي متوسط و نسبتا مرفه بدنيا آمد.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات ابتدايي در دبستان كمال الملك نيشابور در سال 1340 تحصيلات متوسطه در دبيرستان خيام نيشابور (رشته رياضي) در سال 1346 كارشناسي اقتصاد از دانشگاه لندن ،كالج كوئين مري (QMC ) درسال 1350( با استفاده از بورس بانك مركزي ايران ) كارشناسي ارشد آمار دانشگاه لندن ،مدرسه عالي اقتصاد و علوم سياسي( L SE)در سال 1351 (با استفاده از بورس بانك مركزي ايران)

دكتري آمار از دانشگاه ايالتي فلوريدا (FSU) در سال 1360(با استفاده از بورس دانشگاه فردوسي مشهد )

همسر و فرزندان : ناصر رضا ارقامي متاهل است .اونيز دو فرزند پسر و سه فرزند دختر دارد.

وقايع ميانسالي : ناصر رضا ارقامي پس از اخذ مدرك دكتري در رشته آمار به عضويت هيئت علمي گروه آماردر دانشكده علوم پايه دردانشگاه فردوسي مشهد درآمد. وي هم اكنون با سمت استادي در آنجا مشغول به خدمت است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل ناصر رضا ارقامي : -عضوهيئت علمي و استاد گروه آمار در دانشكده علوم پايه در دانشگاه فردوسي مشهد - رئيس دانشكده علوم رياضي دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1377 تا 1384 - معاون اداري و مالي دانشكده علوم پايه دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1365 تا 1367 - عضو شوراي اجرايي انجمن آمار ايران از سال 1371 تا 1377 -معاون آموزشي دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1384 تا 1385 - عضو شوراي اجرايي انجمن سيستمهاي فازي ايران از سال 1381 تا كنون - رئيس انجمن آمار ايران از سال 1375 تا 1377 - عضو هيئت تحريريه مجله انجمن آمار ايران به زبان انگليسي از 1380 تا كنون - عضو هيئت تحريريه مجله انجمن سيستمهاي فازي ايران به زبان انگليسي از 1381 تا كنون - عضو هيئت تحريريه مجله انجمن علوم رياضي مشهد به زبان انگليسي از 1378 تا كنون

فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريس ناصر رضا ارقامي: در دانشگاه جورجياي آمريكا در سال تحصيلي 69-1368 و تدريس در دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1351 تا كنون. عنوان دروس تدريس شده توسط دكتر ارقامي : آم__ار -2 استنباط

آماري پيشرفته - 2 شبيه سازي مباحثي پيشرفته درآمار بيز نظريه تصميم جبرخطي - 1 جبرخطي - 1 براي آمار

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : انجمن آمار ايران در سال 1371 انجمن سيستمهاي فازي در سال 1381 مركز مفاخر اسناد دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1382

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : ناصر رضا ارقامي در كنار تدريس به مطالعه تحقيق در پيرامون on the fisher information in record values ، جبر خطي و استنباط آماري مشغول است.

شاگردان : ناصر رضا ارقامي تاكنون 5 دانشجوي دكتري آمار را تحت راهنمايي و مشاوره خود داشته است.

جوائز و نشانها : برنده جايزه بهترين مقاله ارائه شده در بيست و دومين كنفرانس بين المللي رياضي كشور در سال 1369 برنده جايزه بهترين استاد نمونه كشور در سال 1382 و دريافت لوح و جايزه از رئيس جمهور وقت استاد نمونه دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1382

چگونگي عرضه آثار : ناصر رضا ارقامي داراي 30 مقاله پژوهشي در آمار نظري دارد. كه از اين تعداد 10 مورد از مقالاتش در مجلات معتبر خارجي (به عنوان مثال ISI ) به چاپ رسيده است. ________________________________________

آثار :

1 comparing the fisher informatiln in record values and iid observations

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي - 1970-01-01

2 nonparametric confidence and tolerance intervals from record values data

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي - 2002-12-31

3 on the fisher information in record values

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي -2000-12-31

4 some univariate stochastic orders on record

values

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي -1970-01-01

5 جبر خطي براي آمار

ويژگي اثر : تاليف

6 روشهاي آماري چند متغيري پيوسته

ويژگي اثر : ترجمه

7 روشهاي نمونه گيري

ويژگي اثر : ترجمه

8 نظريه اطلاع و كد گذاري

ويژگي اثر : ترجمه

بابائي روچي، غلامرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : غلامرضا بابائي روچي در سال 1332 در تهران به دنيا آمد. وي اولين فارغ التحصيل دكتراي تخصصي در رشته آمار زيستي در ايران است است.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : آمار زيستي

والدين و انساب : پدر غلامرضا بابائي روچي آقاي حاج حبيب اله بابايي روچي متولد سال 1304 شهر قزوين است و نيز مادر محترمشان لقا رحيمي متولد 1308 شهر قزوين است.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دريافت مدرك ديپلم رياضي سال 1352 اخذ كارشناسي رياضي و علوم كامپيوتر سال 1356 اخذ كارشناسي ارشد از دانشگاه تربيت مدرس در رشته آمار زيستي سال 1364 اخذ درجه دكتري تخصصي رشته آمار زيستي سال 1372

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

بزرگ نيا، ابوالقاسم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر ابوالقاسم بزرگ نيا در سال 1312ش در شهر قوچان به دنيا آمد. وي داراي مدرك دكتراي آمار واحتمال از دانشگاه شفليد انگلستان مي باشد. و هم اكنون عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد با مرتبه ي علمي دانشياري است. كتاب "نظريه آمار " ابوالقاسم بزرگ نيا ، در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

تحصيلات رسمي و حرفه اي : ابوالقاسم بزرگ نيا تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در زادگاهش سپري كرد. وي دورة دانشسراي مقدماتي را در مشهد گذراند.وي داراي مدرك كارشناسي رياضي از دانشسراي عالي تهران درسال1336، كارشناسي ارشدرياضي از موسسه عالي و رياضيات تهران، كارشناسي ارشد آمار از دانشگاه شفليد انگلستان ، دكتراي آمار و احتمال از دانشگاه شفليد مي باشد.

خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ مدرك دكتراي آمار و

احتمال از دانشگاه شفليد از مهمترين مقاطع علمي زندگي ابوالقاسم بزرگ نيا مي باشد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : ابوالقاسم بزرگ نيا در حين تحصيل به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون آمار و احتمال و رياضي پرداخته است.

وقايع ميانسالي : ابوالقاسم بزرگ نيا پس ازاخذ مدرك دكتراي امار و احتمال ازدانشگاه شفليد به ايران بازگشت و به عنوان عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد استخدام شدو مرتبه ي علمي دانشياري را كسب نمود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ابوالقاسم بزرگ نيا پس از طي مراحل استادياري و دانشيار دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد بوده است.

فعاليتهاي آموزشي : ابوالقاسم بزرگ نيا عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد دراين دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد دراين دانشكده به تدريس دروس رشته ي آمار پرداخته و استاد راهنماي 2پايان نامه كارشناسي ارشد و دكترا رابر عهده داشته است.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : ابوالقاسم بزرگ نيا در كنار تدريس به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي مختلف آمارو احتمال و رياضي پرداخته است.

آرا و گرايشهاي خاص : ابوالقاسم بزرگ نيا از جمله متخصصان رشته ي آمار مي باشد كه در امور مختلف آمار، احتمال و رياضي داراي تخصص مي باشد.

جوائز و نشانها : كتاب "نظريه آمار " ابوالقاسم بزرگ نيا ، در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

چگونگي عرضه آثار : دكتر ابوالقاسم بزرگ نيا در زمينه تاليف و ترجمه فعاليت داشته است بطوري كه چندين مقاله را در نشريات بين المللي چاپ و برخي را در كنفرانسهاي علمي

ارائه كرده است. 1- يازده مقاله علمي در نشريات بين المللي 2- شش مقاله علمي در بولتن كنفرانس رياضي 3- 14 عنوان كتاب رياضي و آمار ________________________________________

آثار :

1 آمار

2 آمار و احتمال

3 رياضي

4 نظريه آمار

ويژگي اثر : اين كتاب در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است. آشنايي با كتاب:«نظريه آمار»: اين كتاب، جلد اول از كتابي است كه براي يك درس يكسالة نظرية آمار در نظر گرفته شده است و در شش فصل مباحث زير را شامل مي شود: مدلهاي احتمال، متغيرهاي تصادفي و توزيعهاي آنها، چند خانواده از توزيعهاي پارامتري، خلاصه كردن داده ها، برآورد و آزمون فرضها. مترجم، ترجمة كتاب حاضر را براساس چاپ سوم (1976) متن اصلي از زبان انگليسي به انجام رسانده است منابع زندگينامه :www.iranologyfo.com/

پزشك، حميد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : حميد پزشك در سال 1340 در شهر تهران به دنيا آمد . بعد از كسب مدرك ديپلم متوسطه در سال 1358 از دبيرستان ارشاد (خوارزمي) وارد دانشگاه شيراز شد و بعد اخذ دوره كارشناسي و فوق كارشناسي ارشد از آن دانشگاه براي ادامه تحصيل به دانشگاه آكسفورت انگليس رفت و در سال 1379 موفق به اخذ مدرك دكتري رشته آمار بيزي گرديد و در حال حاظر به عنوان دانشيار اين رشته در دانشكده رياضي پردس علوم دانشگاه تهران مشغول به خدمت است.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : آمار بيزي و احتمال

والدين و انساب : نام پدر حميد پزشك محمد رضا متولد سال 1315 بروجرد و مادر محترمشان زهرا عابدين قلي متولد 1320 دماوند است.

خاطرات كودكي :

حميد پزشك از آن دوران ميگويد: "خاطرات زيادي از كودكي به ياد ندارم فقط به خاطر مي آورم بسيار علاقه مند به يادگيري علوم بودم و اين علاقه گاهي كار به نوعي حساسيت مضاعف ميكشاند بنحوي كه در پايان سال سوم راهنمايي به علت حساسيت هاي زياد از حد در يادگيري و نگراني خيلي زياد از عدم يادگيري درست موجب شد كه ناراحتي شديد معده دچار شدم كه معالجه آن يكسال و نيم به طول انجاميد."

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : حميد پزشك در خانواده اي متوسط و محيطي بسيار صميمي و گرم روز گار گذراند .خانواده اي پنج نفري با وجود يك برادر و يك خواهر ، مادر خانه دار و در برنامه ريزي اقتصادي نقش عمده اي داشت و پدر نيز كار گر فني بود.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دوران ابتدايي در مدرسه ابتدايي معمار قصري 51-1347 دوران راهنمايي در مدرسه راهنمايي قصري 54-1352 دوران متوسطه در دبيرستان ارشاد (خوارزمي) 58-1355 دوره كارشناسي آمار دانشگاه شيراز 65-1358 دوره كارشناسي ارشد دانشگاه شيراز 67-1365 دوره دكتراي آمار دانشگاه آكسفورد انگلستان 79-1377

خاطرات و وقايع تحصيل : حميد پزشك آشنايي خود را با استادان بخش آمار دانشگا ه شيراز و انگليس را از وقايع مهم زندگي حرفه اي و تحصيلي خود ميداند استاداني مانند : دكتر احمد رضا سلطاني، دكتر بهبوديان، پروفسور جان گيتينز John Gittins، پيتير دونلي Peter Donelly، استفان سن Stephn Senn.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : حميد پزشك همواره در كنار تحصيل به كار مشغول بوده تا خرج تحصيل و معاش را تامين كند وي در طول تحصيلات دانشگاهي همواره كلاسهاي حل تمرين داشته و

به استادان كمك ميكرد.

استادان و مربيان : استادان دكتر جواد بهبوديان، دكتر احمد رضا سلطاني و عبدالرسول برهاني استاديار بخش آمار دانشگاه شيراز و پروفسور جان گيتينز استاد بخش دانشگاه آكسفورد انگليس از استادان حميد پزشك بوده اند.

هم دوره اي ها و همكاران : دكتر سروش عليمرادي عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي شريف، دكتر شاپور اسكورچي عضو هيات علمي دانشگاه بروكسل، دكتر سعيد پولاد ساز عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي اصفهان و دكتر نادر نعمت اللهي عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبائي از همدوره ايها و همكاران حميد پزشك بوده اند.

همسر و فرزندان : همسر حميد پزشك سركار خانم كتايون ساكي سگوند كتولد 1344 شهر خرم آباد است وي داراي دو فرزند به نامهاي گلنوش پزشك متولد 1372 تهران و مهرنوش پزشك متولد 1373 تهران ميباشد.

وقايع ميانسالي : حميد پزشك عزيمت به انگليس و تحصيل در دانشگاه آكسفورد انگليس و فارغ التحصيل در رشته آمار در سال 1379 و بازگشت به ايران و ارتقاء به درجه دانشياري در سال 1383 را از وقايع آن دوران نام ميبرد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : معاون گروه رياضي دانشكده علوم دانشگاه تهران 74-1369 معاون اداري و مالي دانشكده علوم دانشگاه تهران 75-1374 رئيس پرديس علوم (دانشكده علوم) دانشگاه تهران 87-1384 رئيس قطب علوم پايه مركز آموزشهاي الكترونيكي دانشگاه تهران 82-1381

فعاليتهاي آموزشي : مربي گروه رياضي دانشكده علوم دانشگاه تهران 75-1369 استاديار گروه رياضي دانشكده علوم دانشگاه تهران 83-1379 دانشيار دانشكده رياضي پرديس علوم دانشگاه تهران از 1383 تا كنون

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : آزمايشگاه آمار دانسكده رياضي پرديس علوم دانشگاه تهران تاسيس 1380 گروه بيوانفورماتيك

موسسه IBB دانشگاه تهران تاسيس 1383

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : عضو شوراي اجرايي انجمن آمار ايران 87-1383 عضو هيات تحريريه خبرنامه انجمن رياضي ايران 87-1383 عضو انجمن سلطنتي آمار انگلستان Royal Statistical Society از سال 1999 تا كنون

شاگردان : مهناز الله بخشي :دانشجوي دوره دكتري فعلا در حال تحصيل در دانشگاه ويكتوريا كانادا، واحد معروفي: فارغ التحصيل كارشناسي ارشد از دانشگاه علامه طباطبائي ، علي كتابفروش : دانشجوي دكتري بيوانفورماتيك دانشگاه تهران و سيد امير مرعشي: دانشجوي دكتري بيوتكنولوژي دانشگاه تهران از دانشجويان حميد پزشك هستند.

جوائز و نشانها : جايزه كنفرانس سالانه ISCB براي دانشمندان سال 2002 در ديژون فرانسه Scientist Award for the presentation if paper in 23rd International society for clinical Biostatistics (ISCB) Annual Meeting (Dijon-France 2002).i

چگونگي عرضه آثار : چاپ حدود 25 مقاله علمي و پژوهشي در مجلات معتبر و ارائه 16 مقاله علمي پژوهشي در كنفرانسها و سمينارهاي ملي و بين المللي و ترجمه 3 جلد كتاب از آثار حميد پزشك ميباشند. ________________________________________

آثار :

1 احتمال و استنباط امار جلد اول

ويژگي اثر : ترجمه، نوشته R.Hogg and E. Tanis چاپ 1382 دانشگاه تهران

2 احتمال و استنباط امار جلد دوم

ويژگي اثر : ترجمه، نوشته R.Hogg and E. Tanis چاپ 1382 دانشگاه تهران

3 عمو پترس و انگاره گلد باخ

ويژگي اثر : ترجمه، نوشته A. Doxiades، چاپ 1383 دانشگاه تهران

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

خواجه نوري، عباسعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : عباسعلي خواجه نوري در 4 تير 1294 در تهران متولد گرديد . وي پس از گذراندن دوره ي ابتدايي و متوسطه وارد دانشكده كشاورزي شد، تحصيلات خود را تا مقطع دكتراي و كار

در دانشگاه پاريس ادامه داد . وي پس از مدتي تدريس علم آمار دردانشگاه هاي يوگسلاوي به ايران بازگشت و در دانشگاه هاي ايران فعاليت خود را ادامه داد ، چنانكه در دوران بازنشستگي نيز دست از فعاليت آموزشي نكشيد . خواجه نوري در سال 1373 دار فاني را وداع گفت .

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

تحصيلات رسمي و حرفه اي : عباسقلي خواجه نوري پس از گذراندن دوره ابتدايي و متوسطه وارد دانشكده كشاورزي شد، اين دانشكده كه در آن زمان تاريخ زير نظر وزارت كشاورزي بود ،شد و در سال 1316 دوره مهندسي كشاورزي را به پايان رسانيد . سپس براي ادامه تحصيل به خارج از كشور سفر كرد و در سال 1322 از دانشگاه كاروليناي شمالي فوق ليسانس آمار گرفت ودرسال 1335 موفق به اخذ درجه دكتراي آمار از دانشكده علوم دانشگاه پاريس گرديد.

زمان و علت فوت : عباسعلي خواجه نوري در فروردين ماه سال 1373 در بيمارستان پارس تهران درگذشت .

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : عباسعلي خواجه نوري پس از پايان دوره سربازي در سال 1318 مشغول به كارشد و به ترتيب مشاغل زيررا عهده دار شد :همكار و معاون مهندس عطايي در موسسه اصلاح و ازدياد بذر ،نهال و گل ،معلم زراعت دانشسراي كشاورزي ،(بعدا تبديل به وزارت كشاورزي شد)،رييس اداره آمار جيره بندي وزارت دارايي ،رييس اداره آمار كشاورزي و اجتماعي سازمان برنامه ،رييس اداره آمار شناسي اداره آمار عمومي . او همچنين پس از تحصيلات تكميلي در خارج از كشور سالها در مشاغلي چون :مشاور شركت سهامي بيمه ايران ،مشاور سازمان بيمه هاي اجتماعي ،مشاور وزارت كار

و امور اجتماعي ،مشاور آمار عمومي ،عضو شوراي عالي آمار ،عضو هيئت اجرايي آزمون شناسي ،رييس و استاد موسسه آموزش عالي آمار عهده دارمسئوليت بود .

فعاليتهاي آموزشي : تدريس علم آمار يوگسلاوي ،جزء اولين فعاليت هاي عباسعلي خواجه نوري پس از فارغ التحصيل شدن از دانشگاه پاريس بود . سپس در سال 1336 بنا به دعوت مهندس عطايي براي دانشياري آمار و تحقيق در دانشكده كشاورزي كرج به ايران آمد .پس از پنج سا ل به مقام استادي ارتقا يافت و در سال 1358 نيز بازنشسته شد . دكتر خواجه نوري در دوران بازنشستگي خود در دانشگاه تهران و دانشگاه تربيت مدرس به تدريس دروسي چون روش تحقيق ،روشهاي مقدماتي آمار،آمارگيري نمونه اي ،نظريه آمارگيري نمونه اي ،آمار پيشرفته ،بيومتري ،طرح آزمايشات ،آمار رياضي،منطق ،جبر ماتريس ،اقتصاد سنجي ،جامعه شناسي ،اقتصاد ،مكانيزاسيون كشاورزي و زراعت مشغول شد . ________________________________________

آثار :

1 آمار پيشرفته و بيومتري

2 آمار رياضي

3 آمارگيري نمونه از دهات تهران و دماوند

ويژگي اثر : سا ل1328 ،سازمان برنامه

4 آمارگيري نمونه اي مقدماتي

5 احتمالات مقدماتي

6 جبر ماتريس

7 رمز نفوذ در ديگران

ويژگي اثر : اثر ديل كارنگي ،ترجمه ،1327

8 روش تحقيق

9 روشهاي مقدماتي آمار

10 سعادت

11 منطق

12 نكاتي چند درباره روشهاي تحقيق

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

رجالي، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : علي رجالي متولدسال1330ه.ش داراي مدرك دكتراي آمار از دانشگاه استانفورد آمريكا درسال1357 ه.ش و عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم رياضي دانشگاه صنعتي اصفهان داراي مرتبه علمي دانشياري مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : نظريه احتمالي اعداد

تحصيلات رسمي و حرفه اي : علي رجالي داراي

مدرك كارشناسي رياضي از دانشگاه شيراز در سال 1351ه.ش كارشناسي ارشد رياضي از دانشگاه شيراز درسال1353 و دكتراي آمار از دانشگاه استانفورد آمريكا درسال1357 ه.ش مي باشد.

خاطرات و وقايع تحصيل : اتمام دره 6ساله كارشناسي و كارشناسي ارشد دانشگاه شيراز به مدت 5سال، كسب رتبه اولي در اين دوره و دريافت بورس تحصيلي براي ادامه تحصيل و اخذ دكتري از دانشگاه استانفورد و نهايتا اخذ مدرك دكتري آمار از دانشگاه استانفورد آمريكا از مهمترين وقايع تحصيل علي رجالي بوده است.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : تدريس در دانشگاه شيراز حين تحصيل و انجام كارهاي برنامه نويسي كامپيوتري براي سيستم آموزش بخش رياضي دانشگاه شيراز و همكاري در انجام تحقيقات درزمينه هاي آمار و فرايندهاي تصادفي درشيراز و مطالعه همزمان آمار و نظريه اعداد( با شركت در سمينار 4 نفره نظريه اعداد با حضور پروفسور پاول ارديش« پدر و بنيانگذار نظريه احتمالي اعداد» ، پروفسور چارلز استين« پدرو بنيانگذار نظريه تصميم» ، پروفسور پرسي دياكونس « متخصص و محقق نظريه احتمالي اعداد و آناليز داده ها » از فعاليتهاي موفق حين تحصيل علي رجالي بوده است. تدريس در حين تحصيل در دانشگاههاي شيراز و استانفورد نيز مطالعه پيرامون مسايل اجتماعي از ديگر فعاليتهاي حين تحصيل وي بوده است.

استادان و مربيان : بهره گيري از معلمان توانا و لايق رياضي اصفهان، اساتيد بخش رياضي و آمار و دانشكده مهندسي دانشگاه شيراز و اساتيد رشته آمار دانشگاه استانفورد آمريكا از افتخارات دوران تحصيل علي رجالي بوده است.

وقايع ميانسالي : علي رجالي پس از اخذ مدرك دكتري آمار از دانشگاه استانفورد آمريكا در سال 1357ه.ش و بازگشت به ايران به عنوان

عضو هئيت علمي ابتدا در دانشگاه شيراز و سپس با ماموريت يك ساله در دانشگاه اصفهان، سرانجام در سال 1359 در دانشگاه صنعتي اصفهان ( ابتدا دانشكده علوم و با تلاش در جهت راه اندازي دانشكده هاي علوم رياضي، فيزيك و شيمي دراين دانشگاه ) به خدمات علمي مشغول بوده است. حضور يك ساله در دانشگاه هاروارد آمريكا در سال 64-1363ثحصيلي و 6ماهه در دانشگاه ملي استراليا و بنياد رياضيات استراليا در سال 1371 و مجددا 6ماه در سال 1372 در دانشگاه استانفورد آمريكا از وقايع ميانسالي او است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : علي رجالي در موارد زير فعاليتهايي داشته است: استادياري دانشگاههاي شيراز و صنعتي اصفهان ارتقا به درجه دانشياري در دانشگاه صنعتي اصفهان رياست دانشكده علوم دانشگاه صنعتي اصفهان و فراهم آوردن زمينه براي راه اندازي 3 دانشكده علوم در اين دانشگاه مسئوليت راه اندازي مركز محاسبات دانشگاه صنعتي اصفهان انجام تحقيقات در زمينه هاي آموزشي مخصوصا در دوره هاي ابتدايي راهنمايي و دبيرستان اداره كارگاههاي مختلف آموزشي براي معلمان در رده هاي مختلف تحصيلي مسئوليت برگزاري همايش هايي همانند سمينار بررسي روش ها و مسايل آزمونهاي ورودي دانشگاه ها كه منجر به ارائه طرح پذيرش دانشجو در دانشگاهها به مجلس شوراي اسلامي شد. مسئوليت برنامه ريزي دو مطالعه براي كنگره هاي بين المللي فدراسيون جهاني مسابقات ملي رياضي WFNMC در چين و استراليا عضويت در كميته برنامه ريزي شانزدهمين مطالعه كميسيون بين المللي آموزش رياضي ICMI تحت عنوان چالش هاي آموزش رياضي

فعاليتهاي آموزشي : علي رجالي عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه صنعتي اصفهان به تدريس دروس مختلف رياضي (نظريه

ي 1عدد، آناليز، حساب ديفرانسيل و انتگرال)و راهنمايي 8 دانشجوي كارشناسي ارشد رياضي و آمار و حداقل 10 پروژه دانشجويي كارشناسي آمار را عهده دار بوده است.

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : از كارهايي كه علي رجالي در آن مشاركت داشته و يا مسئوليت راه اندازي آن مراكز را بر عهده داشته است به قرار زير است: مسئول راه اندازي شورا و مركز اطلاع رساني دانشگاه صنعتي اصفهان مشاركت در بنيانگزاري مسابقات رياضي ايران مشاركت در بنيانگزاري مركز تحقيقات معلمان اصفهان بنيانگزاري خانه رياضيات اصفهان مشاركت در بنيانگزاري كنفرانس آمار و انجمن آمارايران مشاركت در بنيانگزاري كنفرانس آموزش رياضي و اتحاديه انجمن هاي علمي آموزشي معلمان رياضي ايران مشاركت در بنيانگزاري شوراي خانه هاي رياضيات ايران

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : علي رجالي در كنار تدريس به مطالعه و تحقيق و تاليف آثاري پيرامون موضوعات مختلف رياضي آمار و احتمالات پرداخته است و همچنين همكاري با معلمان جهت رفع مشكلات آموزش رياضي از ديگر فعاليتهاي او بوده است.

آرا و گرايشهاي خاص : علي رجالي با تلاش فراوان، دلسوزي و انديشيدن به مسايل اموزشي و كوشش در جهت حل آنها يكي از ويژگيهاي رفتاري او بوده است. همچنين با شكسته شدن ديوار بين دانشگاهها و آموزش و پرورش، توجه به كيفيت بيشتر از كميت، خود اتكاء بارآوردن دانشجويان، عشق به رياضيات و تدريس جزء آرا و ويژگي هاي ديگر او بوده است.

چگونگي عرضه آثار : علي رجالي اهل ترجمه نيست و مقالات و كتابهاي او بيشتر جنبه يادگيري عام را داراست . او اعتقاد دارد كه دانشجو در دانشگاه بايد

كتاب به زبان اصلي را مطالعه نمايد تا همواره بهنگام باشد. غير از مقالاتي كه در زمينه نظريه احتمالي اعداد، گزارش هاي تحقيقات آموزشي، مسابقات رياضي ، فعاليتهاي تحقيقاتي در زمينه به كارگيري آمار در صنعت و چالش هاي رياضي عمده آثار او را تشكيل مي دهد. ________________________________________

آثار :

1 آمار و احتمالات

2 موضوعات مختلف رياضي منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

سلطاني زماني، احمدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : احمدرضا سلطاني زماني متولدسال1332 ه.ش داراي مدرك دكتراي آمار از دانشگاه ايالتي ميشيگان درسال1360 و فوق تخصص آمار و حتمال از دانشگاه كاروليناي شمالي و عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه شيراز با مرتبه ي علمي دانشياري مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

تحصيلات رسمي و حرفه اي : احمدرضا سلطاني زماني داراي مدرك كارشناسي رياضي از دانشگاه اصفهان درسال1354و كارشناسي ارشد آمار از دانشگاه شيراز در سال1356و دكتراي آمار از دانشگاه ايالتي ميشيگان درسال1360و فوق تخصص آمار و احتمال از دانشگاه كاروليناي شمالي مي باشد.

خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ مدرك دكتراي آمار از دانشگاه ايالتي ميشيگان درسال1360 و فوق تخصص آمار و احتمال از دانشگاه كاروليناي شمالي از مهمترين مقاطع علمي زندگي احمدرضا سلطاني زماني مي باشد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : احمدرضا سلطاني زماني در حين تحصيل به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون قضيه هاي براي نمايش فرآيند پايدار متقارن ، بررسي مدل ضربه بر اساس فرآيند صعودي جهش محض، بررسي مدلهاي غير خطي سريهاي زماني و تحليل باقي مانده ها پرداخته است.

وقايع ميانسالي : احمدرضا سلطاني زماني پس از اخذ مدرك دكتراي آمار از دانشگاه ايالتي ميشيگان درسال1360و فوق تخصص آمار و احتمال از دانشگاه كاروليناي شمالي در

سال1361به ايران بازگشت و به عنوان عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه شيراز استخدام شدو مرتبه ي علمي دانشياري را كسب نمود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : احمدرضا سلطاني زماني عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه شيراز درسال 1361تاسال1367استاديار دانشگاه شيراز و از سال1367به عنوان دانشيار دانشگاه شيراز بوده است.

فعاليتهاي آموزشي : احمدرضا سلطاني زماني در دانشكده ي علوم دانشگاه شيراز به تدريس دروس فرآيندهاي تصادفي 1و2، آناليز حقيقي، نظريه احتمال و فرآيندهاي تصادفي پيشرفته در دانشگاه تربيت مدرس در دانشگاه شيراز پرداخته است.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : احمدرضا سلطاني زماني در كنار تدريس به تحقيق و تاليف آثاري پيرامون احتمال و آمار، ساختار فرايندهاي جهش محض و كاربردآن ها در اعتماد پذيري ، تخمين انتگرال هاي تصادفي با مشاهدات توام با احتمال پرداخته است.

آرا و گرايشهاي خاص : احمدرضا سلطاني زماني از جمله متخصصان رشته رياضي و آمار مي باشد كه در اموري چون احتمال و آمار ، بررسي مدلهاي غيرخطي سري هاي زماني و تحليل باقي مانده هاي ، تخمين انتگرال هاي تصادفي با مشاهدات توام با اختلال داراي تخصص مي باشد. ________________________________________

آثار :

1 احتمال و آمار

2 قضيه اي براي نمايش فرآيند پايدار متقارن

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

سيف اللهي، حجت الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر حجت الله سيف اللهي ننه كران در روستاي ننه كران يكي از توابع اردبيل بدنيا آمد. ايشان داراي مدرك دكتري رشته آمار از دانشگاه پاريس 6(پي ير و ماري كوري ) است كه پس از اخذ مدرك دكتري رشته مذكور از سال 1353 در دانشگاه ابوريحان و شهيد بهشتي به تدريس پرداخت و در سال 1381

به افتخار بازنشتگي نائل آمد.نامبرده از سال 1377 تا كنون در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركز به تدريس مشغول مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : آمار (تحليل داده ها)

والدين و انساب : پدر و مادر حجت الله سيف اللهي ننه كران فوت شده اند. ايشان داراي سه برادر است كه بترتيب در اردبيل ،رامسر و اراك زندگي مي كنند.

خاطرات كودكي : حجت الله سيف اللهي ننه كران از دوران كودكي خود چنين مي گويد: "پنجم ابتدايي را در روستاي ننه كران اردبيل طي كرده ام . در زير چراغ نفتي در خانه و در مغازه پدرم درس مي خواندم و روزها نيز كنار رودخانه كار مي كردم و كلاس ششم ابتدايي را در بخش نمين به پايان رسانيدم.در دوران تحصيل خود هميشه شاگرد اول بودم."

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : پدر حجت الله سيف اللهي ننه كران در روستاي ننه كران مغازه داشت و به كار كشاورزي نمي پرداخت.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حجت الله سيف اللهي ننه كران 5 سال دوره ابتدايي را در روستاي ننه كران و ششم ابتدايي را در نمين و سه سال اول متوسطه را آستارا و دو سال دانشسرا را در تبريز ،4 سال در رشته رياضي در دانشگاه تهران به تحصيل پرداخته است. ايشان دوره كارشناسي ارشد را در موسسه آموزش عالي آمار و انفورماتيك و دوره تحصيلات تكميلي و دكتري رشته آمار را در دانشگاه پاريس 6(پي ير و ماري كوري) گذرانده است.

خاطرات و وقايع تحصيل : حجت الله سيف اللهي ننه كران از دوران تحصيل خود چنين به ياد دارد: "در كلاس

دوم ابتدايي كتاب ها بزبان تركي بود و از آذر 1325 به بعد به فارسي تبديل شد. من براي ششم ابتدايي هر زور صبح از روستاي خود به نمين مي رفتيم و طوري كه در مدرسه بسته مي شد و عصر نيز بر مي گشتيم.سه سال متوسطه را در آستارا بودم در آن موقع در آن شهر كتاب پيدا نمي شد و بايستي از اردبيل خريداري مي شد."

فعاليتهاي ضمن تحصيل : حجت الله سيف اللهي ننه كران پس از طي دو سال دانشسراي مقدماتي در مهر 1335 در ننه كران به عنوان آموزگار استخدام شدند.او دو ديپلم طبيعي و رياضي را بطور متفرقه در اردبيل و تبريز اخذ كردند و در سال 1343وارد دانشگاه تهران در رشته رياضي گرديدند.

هم دوره اي ها و همكاران : دكتر طاهري ،دكتر تارمست،دكتر هاشمي پرست از همدوره ايهاي حجت الله سيف اللهي ننه كران مي باشند.

همسر و فرزندان : حجت الله سيف اللهي ننه كران در سال 1343 با همسر خود (دبير بازنشسته) ازدوراج كرد كه ماحصل اين ازدواج سه فرزند ،2 دختر و يك پسر مي باشد.

فعاليتهاي آموزشي : حجت الله سيف اللهي ننه كران از مهر سال 1335 به مدت 19 سال در دبيرستانها ننه كران و تهران به تدريس مشغول بودند در سال 1354 با مدرك كارشناسي ارشد رشته آمار در دانشگاه ابوريحان و پس از اخذ مدرك دكتري رشته آمار در دانشگاه شهيد بهشتي تا سال 1381 به تدريس پرداخت.نامبرده در مهر همان سال (1381) بازنشسته گرديدند. ايشان در ضمن از 15 شهريور سال 1377 تا كنون در دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركزي اشغال دارند.

جوائز

و نشانها : حجت الله سيف اللهي ننه كران بدليل ترجمه كتاب ،تاليف مقاله و طرحهاي پژوهشي در دانشگاه شهيد بهشتي لوحهاي تقدير و جوايز نقدي متعددي دريافت كرده است.

چگونگي عرضه آثار : حجت الله سيف اللهي ننه كران داراي سه طرح پژوهشي در دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد. ________________________________________

آثار :

1 آمار رياضي

ويژگي اثر : ترجمه

2 تحليل داده ها

ويژگي اثر : ترجمه

3 خلاصه درس و فرمولهاي آمار و احتمال رياضي

ويژگي اثر : ترجمه منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

شاهكار، غلامحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر غلامحسين شاهكار در بهمن ماه سال 1319 خورشيدي در شيراز چشم به جهان گشود.در سال 1343 مدرك كارشناسي رياضي را از دانشگاه تهران دريافت كرد. وي در سال 1354 مدرك كارشناسي ارشد آمار را از دانشگاه شفيلد انگلستان دريافت كرد و بلافاصله به دانشگاه ولز منتقل شد. تحصيلات خود را در رشته نظريه صف (Queueing Theory) ادامه داد و در سال 1357، موفق به كسب مدرك دكتراي تخصصي در رشته خود از دانشگاه ولز انگلستان شد. او پس از پايان تحصيلاتش به ايران بازگشت و از آن زمان تاكنون،به عنوان عضو هيئت علمي به تدريس و پژوهش در دانشگاه فردوسي مشهد مشغول است.نامبرده در سال 1379 به مرتبه استادي ارتقاي يافت.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : آمار و احتمال

تحصيلات رسمي و حرفه اي : غلامحسين شاهكار پس از اتمام تحصيلات ابتدايي و متوسطه خود در شيراز، عازم تهران شد و در سال 1343 مدرك كارشناسي رياضي را از دانشگاه تهران دريافت كرد. پس از گذراندن يك دوره يكساله در دانشسراي عالي، به دانشگاه مشهد رفت و به عنوان معلم حل

تمرين مرحوم پروفسور تقي فاطمي مشغول خدمت شد. يك سال بعد، براي گذراندن دوره كارشناسي ارشد رياضي به شهر محل تولد خود بازگشت و همزمان با تحصيل، خدمت خود را در قالب مربي نيمه وقت ادامه داد. وي در سال 1352 با استفاده از بورس وزارت علوم براي ادامه تحصيلات عازم انگلستان شد و به دليل علاقه اش به رياضيات كاربردي و آمار، رشته تحصيلي خود را تغيير داد. وي در سال 1354 مدرك كارشناسي ارشد آمار را از دانشگاه شفيلد انگلستان دريافت كرد و بلافاصله به دانشگاه ولز منتقل شد. تحصيلات خود را در رشته نظريه صف (Queueing Theory) ادامه داد و در سال 1357، موفق به كسب مدرك دكتراي تخصصي در رشته خود از دانشگاه ولز انگلستان شد

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : غلامحسين شاهكار در سال 1350 پس از دريافت مدرك كارشناسي ارشد در رشته رياضي، با دعوت رئيس وقت دانشكده علوم رياضي دانشگاه مشهد، به طور رسمي به استخدام اين دانشگاه درآمد.ايشان پس از اخذ مدرك دكتري تخصصي در رشته خود از دانشگاه ولز انگلستان در سال 1357، به ايران بازگشت و از آن زمان تاكنون، به تدريس و پژوهش در دانشگاه فردوسي مشهد مشغول است.

فعاليتهاي آموزشي : 1346 - 1347تدريس در دانشگاه مشهد به عنوان معلم حل تمرين 1347 - 1350 تدريس به عنوان مربي نيمه وقت دانشگاه شيراز 1350 - 1352تدريس در دانشگاه فردوسي مشهد 1376ارتقاي مرتبه به دانشيار - دانشگاه فردوسي مشهد 1379ارتقاي مرتبه به استاد - دانشگاه فردوسي مشهد

جوائز و نشانها : كتاب "طرح و تحليل آزمايشها" به عنوان كتاب برگزيده كتاب سال دانشگاه تهران كتاب

"تحليل رگرسيوني كاربردي " به عنوان كتاب برگزيده سال دانشگاه تهران استاد نمونه دانشگاه فردوسي مشهد دريافت لوح تقدير از پنجمين جشنواره فردوسي دريافت لوح تقدير از چهارمين جشنواره فردوسي

چگونگي عرضه آثار : تعداد مقالات منتشر شده : بيش از 9 مورد ________________________________________

آثار :

1 آشنايي با فرآيندهاي تصادفي

ويژگي اثر : تاليف: Erhan Cinlar ترجمه: غلامحسين شاهكار، ابوالقاسم بزرگنيا انتشارات دانشگاه صنعتي شريف چاپ اول: 1380

2 آشنايي با نظريه صف بندي

ويژگي اثر : تاليف: غلامحسين شاهكار انتشارات دانشگاه پيام نور چاپ اول: 1375

3 تحليل رگرسيوني كاربردي

ويژگي اثر : تاليف: Norman R. Drapper, Harry Smith ترجمه: غلامحسين شاهكار، ابوالقاسم بزرگنيا انتشارات مركز نشر دانشگاهي چاپ اول: 1378 ،اين كتاب برگزيده كتاب سال است.

4 طرح آزمايشها (1)

ويژگي اثر : تاليف: غلامحسين شاهكار، ابوالقاسم بزرگنيا انتشارات دانشگاه پيام نور چاپ اول: 1375

5 طرح آزمايشها (2)

ويژگي اثر : تاليف: غلامحسين شاهكار، ابوالقاسم بزرگنيا انتشارات دانشگاه پيام نور چاپ اول: 1376

6 طرح و تحليل آزمايشها

ويژگي اثر : تاليف: Douglas C. Montgomery ترجمه: غلامحسين شاهكار انتشارات مركز نشر دانشگاهي چاپ اول: 1380 -اين كتاب برگزيده كتاب سال دانشگاه تهران است.

7 مباني احتمال

ويژگي اثر : تاليف: Saeid Ghahramani ترجمه: غلامحسين شاهكار، ابوالقاسم بزرگنيا انتشارات دانشگاه صنعتي شريف چاپ چهارم: 1384

8 مباني نظريه صف

ويژگي اثر : تاليف: Donald Gross, Carl M. Harris ترجمه: غلامحسين شاهكار انتشارات مركز نشر دانشگاهي چاپ اول: 1372

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

صدوقي الوندي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : سلطان محمد صدوقي الوندي متولد سال 1329 ه.ش داراي مدرك دكتري آمار از دانشگاه كمبريج انگلستان در سال 1357و عضو هيئت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه

شيراز با مرتبه ي علمي دانشياري مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

تحصيلات رسمي و حرفه اي : سلطان محمد صدوقي الوندي داراي مدرك كارشناسي آمار از دانشگاه لندن درسال1352، كارشناسي ارشد آمار از دانشگاه لندن در سال 1358، دكتراي آمار از دانشگاه كمبريج انگلستان درسال 1357 مي باشد .

خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ مدرك دكتراي آمار از دانشگا كمبريج انگلستان در سال 1357 از مهمترين وقايع علمي زندگي سلطان محمد صدوقي الوندي مي باشد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : سلطان محمد صدوقي الوندي درحين تحصيل به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون بررسي مقايسات چندگانه، مدلهاي رگريسوني با خطا درمتغيرها، فرضهاي آزمون پذير نمونه گيري با احتمالات متناسب با اندازه پرداخته است.

وقايع ميانسالي : سلطان محمد صدوقي الوندي پس از اخذ مدرك دكتراي آمار ازدانشگاه كمبريج انگلستان درسال 1357 به ايران آمد و به عنوان عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه شيراز استخدام شدو مرتبه علمي دانشياري را كسب نمود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سلطان محمد صدوقي الوندي از سال 1357 تا 1367 استاديار دانشگاه شيراز و از سال 1367 تا 1368 استاديار مدعو دانشگاه وايومينگ آمريكا و از سال 1368 تا كنون دانشيار دانشگاه شيراز ميباشد.

فعاليتهاي آموزشي : سلطان محمد صدوقي الوندي در دانشكده ي شيراز و فرايومينگ به تدريس دروس مدلهاي خطي ، نظريه احتمال آناليز چند متغير پيوسته ، نمونه گيري با احتمالات نابرابر پرداخته است.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : سلطان محمد صدوقي الوندي دركنار تدريس به مطالعه و تحقيق و تاليف موضوعاتي چون بررسي مقايسات چندگانه، مدلهاي اگريسوني با خطا در متغيرها، فرضهاي آزمون پذيرنمونه گيري با

احتمالات متناسب با اندازه پرداخته است.

آرا و گرايشهاي خاص : سلطان محمد صدوقي الوندي از جمله متخصصان رشته ي رياضي و آماري مي باشد كه درموضوعاتي چون آمار و احتمالات، نظريه احتمال، مدلهاي صيد و دوباره صيد داراي تخصص مي باشد. ________________________________________

آثار :

1 آمار و احتمالات

2 بررسي مقايسات چندگانه

3 نظريه احتمال

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

مشكاني، محمدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر محمدرضا مشكاني متولد سال 1322 شهر مشكان سبزوار است. وي داراي مدرك دكتراي تخصصي آمار از دانشكده ايالتي فلوريدا درسال 1357 و عضو هئيت علمي دانشكده علوم دانشگاه شهيد بهشتي با مرتبه ي علمي استاد مي باشد.ايشان برگزيده بيست و ششمين دوره جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي و شانزدهمين دوره جايزه جهاني كتاب سال را به خود اختصاص داده است.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

خاطرات كودكي : نخستين خاطره دوران كودكي محمدرضا مشكاني مربوط به ثبت نام در دبستان است. در آن زمانها در روستاها مكتب خانه ها بودند و مدرسه جديد وجود نداشت. در اين حين مدرسه دولتي در مشكان افتتاح شد و قانونا بايد مكتب خانه تعطيل مي شد و كودكان به مدرسه دولتي جديد مي رفتند. اما قرابت خانوادگي و نفوذ محلي مانع اين امر شد و به واسطه رعايت نسبت خانوادگي پدر او از ثبت نام فرزندش در مدرسه خودداري مي كرد. و او خود روزي تصميم گرفت كه به مدرسه برود و ثبت نام كند شناسنامه را برداشت و در مقابل مدرسه كه يك ساختمان گنبدي خشت و گلي قديمي يادگار زمان اشغال سربازان روس بود. مدتي منتظرماند تا زنگ تفريح را زدند و آقاي مدير مدرسه بيرون آمدو

اورا به مدرسه برد و در سال دوم ثبت نام كرد.

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : شرايط خانوادگي محمد رضا مشكاني از همان نوع خانواده هاي سنتي خرده مالكي و كشاورزي به شيوه دهقاني مرسوم در خراسان بود. پدر خرده مالكي بود كه در قياس با ديگران از رفاه نسبي برخوردار بود. به واسطه زعامت يك قبيله از احترام عالم برخوردار بود. خانواده شامل شش فرزند (چهار دختر و دو پسر) زندگي آرام و بي دغدغه اي داشت. طبق رسم محلي دختران بيشتر به آموزش خانه داري و كمك به امور دام پارچه بافي و غيره را در پيش رو داشتند. پسران ضمن آموزشهاي رسمي در امور كشاورزي و دامداري و كمك به پدر در اداره املاك و احشام مشغول بودند.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمدرضا مشكاني خواندن و نوشتن قرائت قرآن و كتب مذهبي در مكتب خانه هاي مشكان فراگرفت.دوران ابتدايي را نيز در شهر مشكان و دوره متوسطه را در مدارس نيشابور و دوره آخر دبيرستان را در مدرسه داروالفنون تهران گذراند.و ديپلم رياضي را كسب كرد. گذراندن دوره چهار ساله كارشناسي ارشد آگرونومي (پژوهشهاي كشاورزي) در دانشكده دانشگاه تهران واقع در كرج با رتبه اول به پايان برد. پس از پايان خدمت وظيفه در موسسه آموزش عالي آمار به تحصيل در دوره كارشناسي ارشد آمار(آمارشناسي درجه يك) پرداخت و بعد از احراز رتبه اول و بورس تحصيلي عازم ايالات متحده آمريكا شد و در دانشگاه ايالتي فلوريدا به ترتيب درجه كارشناسي رياضي با كهاد آمار، كارشناسي ارشد آمار رياضي و بالاخره دكتري آمار را در سال 1357 كسب كرد.

خاطرات و وقايع

تحصيل : از وقايع دوران تحصيل محمدرضا مشكاني ميتوان به رخداد 15 خرداد 1342 را نام برد كه مقارن به ايام امتحانات نهايي سال ششم دبيرستان بود كه حوزه امتحاني در دبستان سعدي سرچشمه در قلب وقايع آن دوران قرار داشت.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : در سالهاي تحصيل محمدرضا مشكاني در دانشگاه شركت در فعاليتهاي اجرايي اصلاحات ارضي مرحله دوم بود كه به عنوان كارآموز و دانشجوي سال دوم كشاورزي درآن شركت داشت. و در فعاليتهاي كسب و كار خانواده درامور كشاورزي و دامداري شركت ميكرد و در مقاطع كارشناسي ارشد سمت معلمي در موسسه آموزش عالي آمار را بر عهده داشت.

استادان و مربيان : از تعداد زيادي از آموزگاران دبيران و استاداني كه در ايشان نقشي ماندگار داشتند ميتوان به : آقاي ابوالفضل تفرشيان مدير و آموزگار سالهاي دوم دبستان تا چهارم، آقاي عظيمي مدير و آموزگار رياضي دبستان شاهپور نيشابور آقاي گنجي دبير ديبرستان كمال الملك نيشابور ، آقاي اختر خاوري و كوشا دبيران دبيرستان، مرحوم دكتر مهدوي اردبيلي ، مرحوم دكتر منوچهري كاشاني مرحوم دكتر عباسقلي خواجه نوري در دانشگاه و خانم بيلارد استاد راهنماي رساله دكترا مرحوم دب.باسو و گودنر از كساني بودند در خارج كشور منش معلمي آنها تاثيري فوق العاده بر وي گذاشت.

هم دوره اي ها و همكاران : از همكاران محمدرضا مشكاني خانم لين بيلارد در دانشگاه جورجياي آمريكا است كه اغلب در نوشتن مقالات با هم همكاري داشته اند.

همسر و فرزندان : محمد رضا مشكاني در سال 1348 با سركار خانم زهرا سادات مشكاني يكي از منسوبات خود ازدواج كردو حاصل اين ازدواج دو فرزند دختر بانامهاي آناهيتا

و آمي تيس است. همسر وي استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران است فرزند بزرگتر در ايلات متحده مسئوليت يك مركز مراقبتهاي بهداشتي را بر عهده دارد و فرزند كوچكتر نيز در آنجا مشغول تحصيل در رشته مهندسي عمران رشته راه سازي است و مشغول خدمات در يك شركت بزر گ بين لمللي است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مسئوليت هاي محمدرضا مشكاني: مدير آموزش موسسه آموزش عالي آمار معاون پژوهشي موسسه آموزش عالي آمار مدير گروه آمار دانشگاه شهيد بهشتي معاون پژوهشي دانشكده جامع انفورماتيك و مديريت دانشگاه شهيد بهشتي معاون آموزش دانشكده علوم رياضي دانشگاه شهيد بهشتي مدير دفتر هماهنگي امور پژوهش دانشگاه شهيد بهشتي سرپرست كميته برنامه ريزي آمار وزارت علوم تحقيقات و فناوري

فعاليتهاي آموزشي : فعاليتاي آموزشي محمدرضا مشكاني : تديس دروس آمار در موسسه آموزش عالي آمار، گروه آمار دانشگاه شهيد بهشتي در مقاطع مختلف ، دانشگاه تربيت مدرس دانشگاه علامه طباطبائي، دانشگاه جورجياي آمريكا، دانشگاه تكزاس (ال پاسو) آمريكا و تدريس در دوره هاي مختلف موسسه آمار سازمان ملل واقع در توكيو ژاپن. پژوهش نظري و كاربردي در زمينه علم آمار و كاربردهاي آن و راهنماي پايان نامه هاي دانشجويان دوره كارشناسي ارشد و دكتري

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : 1 - تانجمن آمار ايران 2 - دوره آموزشي كارشناسي ارشد آمار اقتصادي اجتماعي در دانشگاه شهيد بهشتي 3 - دوره آموزشي كارشناسي ارشد بيمه آمار (آكچوئري) در دانشگاه شهيد بهشتي 4 - دوره دكتري آمار در دانشگاه شهيد بهشتي

شاگردان : از شاگردان محمد رضا مشكاني ميتوان به دكتر انوشيروان كاظم نژاد دردانشگاه تربيت مدرس،

دكتر فرزاد اسكندري در دانشگاه علامه طباطبائي دكتر كامران قريشي در دانشگاه رازي، دكتر حبيب اله اسماعيلي در دانشگاه علوم پزشكي مشهد، دكتر مسعود كريملو در دانشكاه توان بخشي و تعداد زيادي در جاهاي مختلف مشغول به خدمتند.

همفكران فرد : محمدرضا مشكاني در آمار معتقد به روش بيزي هستند از اين رو دكتر احمد پارسيان استاد دانشگاه تهران و مرحوم دب باسو دي وي، ليندلي، فيليپ ديويد جورج كاسلا كريستين رابرت د رخارج كشور و افراد بسيار ديگر از همفكران ايشان هستند

آرا و گرايشهاي خاص : گرايش خاص وي به رشته آمار بيزي و تفسير ذهني احتمال است كه بنيان متكب بيضي آمار را تشكيل ميدهد. اين گرايش در سالهاي اخير نضج فوق العاده اي يافته است كه حاصل پيشرفهاي شگفت انگيز در محاسبات آماري با رايانه است.

جوائز و نشانها : محمدرضا مشكاني جايزه و مدال دانش از وزارت آموزش و پرورش به خاطر رتبه اول در دانشگاه و كسب بورسيه و جايزه نفر دوم بهترين پژوهشگر دانشگاه شهيد بهشتي تقديرنامه هاي متعدد به خاطر انجام پژوهشهاي مختلف ايشان برگزيده بيست و ششمين دوره جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي و شانزدهمين دوره جايزه جهاني كتاب سال را به خود اختصاص داده است.

چگونگي عرضه آثار : محمدرضا مشكاني آثار خود را در درجه اول به صورت مقالات علمي پژوهشي در مجلات معتبر بين المللي و داخي منتشر كرده است. در مرحله بعد با شركت در كنفرانسها و همايش هاي بين المللي داخلي به نشر آنها پرداخته است .

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 5 تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى: 1

زمينه علمى تأليفات: آمار مقدماتى در دو جلد، تجزيه و تحليل سريهاى زمانى، روشهاى چند متغيرى گسترده. مقالات تعداد مقالات بزبان فارسى: 25، تعداد مقالات بزبان خارجى: 26 زمينه علمى مقالات: آمار، استنباط آمارى، سرى هاى زمانى، علوم اجتماعى، علوم تجربى، طرح آزمايش ها، هيدرولوژى.

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

نيرومند، حسين علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : حسين علي نيرومند در سال 1326 در شهر باجگيران از توابع قوچان متولد شد دوران ابتدايي را در زادگاهش سپري كرد. پس از كسب ديپلم رياضي از دبيرستان نادرشاه مشهد، وارد دانشگاه علوم دانشگاه مشهد شد و در سال 1350 در رشته رياضي فارغ التحصيل گرديد سپس به انگلستان عزيمت كرد و مدرك فوق ليسانس و دكتراي خود را در سال 1368 در آنجا به پايان برد. وي هم اكنون به سمت استادي در دانشگاه علوم رياضي دانشگاه مشهد مشغول به خدمت است.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : سريهاي زماني

والدين و انساب : مرحوم پدرشان علي فخمند در باجگيران به شغل كشاورزي مشغول بودند و مرحوم مادر محترمشان درنا كوثري بودند و داراي پنج خواهر همگي بازنشسته آموزش و پرورش هستند و پنج برادر به نام هاي نوروز محمد شغل كشاورزي، براقعلي دبير بازنشسته رياضي ، عباسعلي دبير بازنشستهفيزيك، و حسن نيرومن سرهنگ نيروي هوايي هستند

خاطرات كودكي : وي دوران كودكي خود را اينچنين به ياد دارد : در دوران كودكي در باجگيران همراه پدر كار ميكردم و حتي در دوران ابتدايي نيز هم درس ميخواندم و هم به پدر در امور كشاورزي كمك ميكردم.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دوران متوسطه دبرستان نادرشاه افشار در مشهد دوران كارشناسي رشته رياضي از دانشگاه مشهد سال 1350

كارشناسي راشد رشته آمار از دانشگاه برونل انگليس دكتري در رشته آمار - سريهاي زماني از دانشگاه شيفيلد سال 1368

خاطرات و وقايع تحصيل : در بيشتر ايام تحصيل از دوران ابتدايي تا كارشناسي ارشد درس ميخواندم و در تابستان نيز كار ميكردم

استادان و مربيان : دكتر بزرگ نيا دكتر عبدالله، دكتر هنري، مرحوم پروفسور تقي فاطمي و ... از استادان وي در دوره كارشناسي بودند.

هم دوره اي ها و همكاران : و هم اكنون كه در دانشگاه مشهد مشغول به كار ميباشد با استادان دوران تحصيل خود مانند دكتر بزرگ نيا و دكتر هنري همكار شده اند.

همسر و فرزندان : همسر دكتر نيرومند بازنشسته آموزش و پرورش هستند و فرزندانشان احسان تحصيلات خود را به اتمام رسانيده و مشغول به كار هستند و دخترشان لونا ازدواج كرده و فرزند كوچكشان ايمان مشغول به تحصيل در دانشگاه در رشته مديريت بازرگاني است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : معاون اداري و مالي دانشگاه علوم دانشگاه مشهد 74-1368

فعاليتهاي آموزشي : دكتر نيرومند تدريس اكثر دروس دانشگاهي رشته آمار در دو مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد را برعهده دارد.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر نيرومند بعد از فارغ شدن اركار روزانه قدري ورزش و پياده روي را در برنامه دارد.

چگونگي عرضه آثار : چاب و تاليف دو كتاب و چاپ و ترجمه بيش از 15 جلد كتاب و بيش از ده مقاله علمي و پژوهشي د رمجلات معتبر ________________________________________

آثار :

1 آمار پايه

ويژگي اثر : تاليف

2 آمار كاربردي

ويژگي اثر : تاليف

3 اگر سيول با مثال

ويژگي اثر : ترجمه

4 اگرسيول خط كاربردي

ويژگي اثر

: ترجمه

5 الگوهاي خطي تعميم يافته

ويژگي اثر : نوشته داپسن، ترجمه

6 الگوهاي خطي تعميم يافته

ويژگي اثر : نوشته موشگري، ترجمه

7 تجزيه و تحليل سريهاي زماني

ويژگي اثر : نوشته كرامر، ترجمه

8 روشهاي چند متغيره كاربردي

ويژگي اثر : نوشته جانسون، ترجمه

9 سريهاي زماني و روشهاي يك متغيري و چند متغيري

ويژگي اثر : نوشته ويليام دبليودي، ترجمه

10 مقدمه اي بر سريهاي زماني

ويژگي اثر : نوشته هتپفيلد، ترجمه

11 نخستين درس احتمال

ويژگي اثر : نوشته راس ، ترجمه

12 نمونه گيري

ويژگي اثر : ترجمه

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

هاشمي پرست، مقتدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر سيد مقتدي هاشمي پرست در سال 1325 در تهران متولد شد .ايشان داراي مدرك فوق دكترا رشته كنترل كيفيت از انگلستان مي باشد. وي در سال 1358 به كشور بازگشت و درحال حاضر عضو هيأت علمي دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي است. كتاب "آمار ناپارامتري كاربردي"ترجمه سيد مقتدي هاشمي پرست ، در دوره دوازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : تحقيق در عمليات

تحصيلات رسمي و حرفه اي : سيد مقتدي هاشمي پرست پس از گذراندن تحصيلات متوسطه در دبيرستان دارالفنون به دانشگاه تهران راه يافت و موفق به اخذ درجۀ كارشناسي ارشد در رشتۀ رياضي از آن دانشگاه و كارشناسي ارشد در رشتۀ آمار و انفرماتيك از مؤسسۀ آمار و انفرماتيك گرديد.ايشان براي تكميل معلومات دانشگاهي به انگلستان رفت و در سال 1978 به اخذ درجۀ دكترا در رشتۀ آمار با گرايش تحقيق در عمليات نائل آمد و پس از آن دورۀ فوق دكترا در

كنترل كيفيت به ويژه براي سيستمهاي ارتباطي و مخابرات را نيز به پايان رساند.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سيد مقتدي هاشمي پرست پس از اخذ مدرك كارشناسي ارشد رشتۀ آمار و انفرماتيك از مؤسسۀ آمار و انفرماتيك ، چند سالي به عنوان عضو هيئت علمي در خدمت دانشكدۀ مخابرات بود .وي براي ادامه تحصيل به انگلستان رفت و پس از اخذ مدرك فوق دكترا رشته كنترل كيفيت به ويژه براي سيستمهاي ارتباطي و مخابرات ، در سال 1358 به كشور بازگشت و درحال حاضر عضو هيأت علمي دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي است.

جوائز و نشانها : كتاب "آمار ناپارامتري كاربردي"ترجمه سيد مقتدي هاشمي پرست ، در دوره دوازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. ________________________________________

آثار :

1 آمار ناپارامتري كاربردي

ويژگي اثر : ترجمه،اين كتاب در دوره دوازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.آشنايي با كتاب: «آمار ناپارامتري كاربردي»: آمار ناپارامتري كاربردي؛ كنوور؛ ترجم? سيدمقتدي هاشمي پرست؛ تهران: مركز نشر دانشگاهي، 1372. بسياري از مسائل در علوم رفتاري شرايط لازم را براي تجزيه و تحليل پارامتري ندارند. كتاب مورد بحث، اين امكان را فراهم مي سازد كه اين مسائل مهم، با روشهاي ناپارامتري مورد تجزيه و تحليل قرار گيرند. مؤلف در مقدم? كتاب يادآوري مي كند كه كوشيده است اثر وي تا حد ممكن به صورتي انعطاف پذير تنظيم شود تا بتوان به عنوان كتاب درسي مقدماتي و كتابي مرجع براي پژوهشگران كاربردي، از آن استفاده كرد. «آمار ناپارامتري كاربردي»

از كتب مرجع و مورد نياز جامع? علمي ايران بوده است كه ترجم? دقيق و گوياي آن، پاسخ در خور را بدين نياز داده است

2 آمار و احتمال در مهندسي و علوم

3 حساب ديفرانسيل و انتگرال و هندسه تحليلي

ويژگي اثر : ترجمه،سه جلد

4 نظري? بازيها و خط انتظار

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

ارتباطات

بابايي، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمود بابايي تحصيلات متوسطه خود را در شهر همدان آغاز نمود و براي تحصيلات تكميلي با قبولي در دانشگاه علامه طباطبايي وارد تهران شد. مدرك ليسانس را از اين دانشگاه كسب كرد. ايشان با قبولي در دانشگاه تهران مرحله فوق ليسانس را ادامه داد و دوره دكتراي خود را در رشته ارتباطات از دانشگاه علامه طباطبايي گرفت. ايشان به عنوان عضو هيت علمي پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايرن و مدرس دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي مشغول فعاليت مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : علوم ارتباطات تحصيلات رسمي و حرفه اي : - ديپلم اقتصاد- اجتماعي از دبيرستان دكتر علي شريعتي (رضا شاه سابق) همدان (1358). - ليسانس علوم اجتماعي از دانشگاه علامه طباطبايي- تهران (1366).عنوان پايان نامه: منوگرافي روستايي - فوق ليسانس- دانشگاه تهران. عنوان پايان نامه: بررسي وضعيت ذخيره و بازيابي اطلاعات در پايگاههاي اطلاعاتي مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران و سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران. - دانشجوي دكتري رشته علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائي مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : 1- سردبير مجله الكترونيكي پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران 2- مدير گروه پژوهشي استانداردهاي اطلاع رساني1378-1386 3- طراحي و مديريت سايت مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران(به جز پايگاههاي اطلاعاتي)1378-1386 4- رييس

بخش تهيه مدارك مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران.1371-1374 5- آموزگار دبيرستان1370-1371 6- پژوهشگر 1366-1370 فعاليتهاي آموزشي : محمود بابايي عضو هيئت علمي پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران و مدرس دانشكده علوم اجتماعي( دانشگاه علامه طباطبائي) مي باشد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محمود بابايي به عنوان مجري 9 پروژه و ناظر 4 پروژه، همكاري با 4 پروژه فعاليت داشته است. در كارنامه مسئوليتهاي ايشان مي توان به سوابق پژوهشي وي اشاره كرد: 1. پژوهش در زمينه وب و نشر الكترونيكي 2. پژوهش در زمينه يادگيري الكترونيكي 3. پژوهش در زمينه نيازسنجي چگونگي عرضه آثار : محمود بابايي 6 مقاله به چاپ رسانيده است ، همچنين نظارت برترجمه، ويرايش و انتشار 9 عنوان از مجموعه كتابهاي اسليب را عهده دار بوده است: 1- انتخاب منابع اطلاعاتي 2- ارزشيابي خدمات كتابداري و اطلاع رساني 3- مديريت مجموعه هاي فيلم و ويديو 4- تهيه راهنما براي خدمات كتابداري و اطلاع رساني 5- برنامه ريزي حوادث در خدمات اطلاع رساني و كتابداري 6- برنامه ريزي استراتژيك براي خدمات كتابداري و اطلاع رساني 7-تبليغ كارآمد سايت وب 8- دوركاري براي كتابداران و اطلاع رسانان 9- مديريت خودكارسازي كتابخانه ها آثار :نشر الكترونيكي ويژگي اثر : (تأليف) .تهران: مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران، (1382).2 نياز سنجي اطلاعات ويژگي اثر : (تأليف) .تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران، 1386(ويرايش دوم چاپ سوم)

جناب زاده، محمد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمد جناب زاده در سال 1276 در اصفهان به دنيا آمد . بخشي از تحصيلات خود را در مدارس قديمه و نزد پدرش فراگرفت

. سپس در مدرسه ي كماليه و مدرسه ي ادب داخل شد و در تهران نيز در دارالفنون به تحصيل پرداخت . با شغل آموزگاري كار خود را آغاز كرد ، سپس در سال 1306 وارد وزارت دادگستري گرديد . اما شغل قضايي را نپذيرفت . مراحل خدمات اداري را در ثبت اسناد و املاك پيموده و سپس رييس اداره ي تبليغات دادگستري شد . از سال 1299 كار روزنامه نگاري را با مجله ي هفتگي « صحيفه ي آسماني » آغاز نمود . و از آثار او در اين حرفه مي توان جرايد : كوشش ، نداي آسماني ، تعليم وتربيت را نام برد . جناب زاده در آذر 1370 در گذشت .گروه : علوم انسانيرشته : علوم ارتباطاتتحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد جناب زاده بخشي از تحصيلات خود رادر مدارس قديمه و نزد پدرش فرا گرفت .سپس در مدرسه كماليه و مدرسه ادب داخل شد و در تهران نيز در دارالفنون به تحصيل پرداخت.زمان و علت فوت : محمد جناب زاده در سال 1370 درگذشت .مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمد جناب زاده در سال 1306 وارد وزادت دادگستري شد ولي شغل قضايي را نپذيرفت . مراحل خدمات اداري را در ثبت اسناد و املاك پيموده و سپس رييس اداره تبليغات وزارت دادگستري شد .(1336)فعاليتهاي آموزشي : محمد جناب زاده در آغاز وارد شغل آموزگاري در مدارس ابتدايي و متوسطه اقدسيه شد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محمد جناب زاده در سال 1299 از وزارت معارف پروانه انتشار مجله هفتگي (صحيفه آسماني )را گرفته و پس از انتشار پنج

شماره با سيد شكر الله صفوي مدير روزنامه (كوشش ) در نگارش مقاله هاي اساسي آن تا سال 1310 صرف وقت مي نمود. در سال 1321 مجددا (صحيفه آسماني ) را انتشار داد و شماره 17 آن مصادف با وقايع 17 آذر گرديد و در نتيجه الغاء امتياز تمام جرايد سرمايه مصرف شده از دست رفت .در سال 1322 امتياز (نداي آسماني)را تحصيل و به طور هفتگي منتشر شد و تا بيستم آذر بيشتر دوام نيافت و در سال 1328 مدت پنج ماه مجددا به انتشار آن پرداخت.آثار : اوراق پراكنده ويژگي اثر : قطعات ادبي ،فلسفي ،اجتماعي ،ديني 13122 بررسي تازه در آموزش و پرورش (1319) ، بسوي خدا ، تعليم و تربيت در نظر سعدي (1317) ، توحيد تمدن شرق و غرب (1327) ، جهان بيني از نظر فلسفه علمي (1322) ، دادرسي تاريخ (1337) ، راهنماي دانش درس طبيعت و وظايف انجمنهاي همكاري خانه و مدرسه (1329) ، رهبر زندگي براي جوانان و دختران (1334) ، زن در نظر تاريخ (1335) ، سير تمدن و لزوم سازش علم و ايمان (1338) ، عشق و پارسايي (1336) ، مفاسد رباخواري (1333)

منابع زندگينامه :گلزار مشاهير ، زندگي نامه درگذشتگان مشاهير ايران 1358- 1376 ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ، ص 262

شهرياري، پرويز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

پرويز شهرياري درسال 1342 در آبادان ديده به جهان گشود. ايشان تحصيلات خود را در رشته علوم تجربي آغاز نمود و بعد از دوره

متوسطه ، كارشناسي رشته پژوهشگري علوم اجتماعي و كارشناسي ارشد در رشته جامعه شناسي را براي خود برگزيد. ايشان دانشجوي دكتري رشته علوم ارتباطات مي باشد. وي در گروه پژوهشي تحليل اطلاعات شروع به فعاليت كرد و در حال حاضر عضو هئيت علمي از سال 1379 مي باشد. از ايشان مقالات و كتابهاي به چاپ رسيده است.گروه : علوم انسانيرشته : علوم ارتباطاتتحصيلات رسمي و حرفه اي : ديپلم – علوم تجربي– 1362 ليسانس – پژوهشگري علوم اجتماعي – دانشگاه تهران – 1372 فوق ليسانس– جامعه شناسي – دانشگاه شيراز – 1377 دانشجوي دكتري رشته علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائيمشاغل و سمتهاي مورد تصدي : -دبير شوراي پژوهش مركز(13/6/1381 تا 13/6/1382) -معاون امور كميسيونهاي دبيرخانه شوراي عالي اطلاع رساني(2/9/1382) - كارشناس هيات امنا منطقه دو پژوهشي(-25/1/86-/11/1380) - كارشناس گروه علوم انساني- معاونت پژوهشي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري(1371-1372) - رئيس دفتر رياست, روابط عمومي و امور بين الملل مركز (ارديبهشت 1372-1/5/1381) - رئيس امور اداري و مالي مركز - دبير شوراي مديران مركز - دبير نظام پيشنهادهاي داخلي مركز(11/2/1379 تا 1/5/1381) - عضو كميته بررسي و ارزيابي نظام پيشنهادهاي داخلي (9/4/1383 -29/12/85) - عضو شوراي پژوهش مركز(3/2/1380 - 1/5/1381 )(1/4/1382-10/7/86) -مدير گروه پژوهشي تحليل اطلاعات(1/4/1382- 10/7/86) فعاليتهاي آموزشي : 1- آموزش زبان انگليسي - كانون زبان ايران - 1377_1379 2- آموزش ويرايش و نگارش - جهاد دانشگاهي دانشگاه تهران - 1379 3- دوره آموزش همايش ملي نظام مديريت مشاركتي - مركز آمزش مديريت دولتي - شهريور 1380 4- سمينار آموزشي نقش تبليغات و روابط عمومي در توسعه فروش و افزايش سهم بازار - مركز آموزش

و پژوهش صنايع ايران - آذر 1379 5- كارگاه آموزشي پژوهش الكترونيكي(e-research) - كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران - شهريور 1384 6- دوره آموزشي نظام پيشنهادها ويژه مديران پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران - 17/2/85 تا 2/3/85 -پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران 7- آموزش زبان انگليسي - موسسه آموزشي علوم و فنون كيش - (/5/85 - /2/86) 8- مباني جامعه شناسي - دانشگاه آزاد اسلامي (تهران مركز) 1376-1377ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : پرويز شهرياري مجري پروژهاي زير مي باشد: 1-تحليل استنادي مقالات نشريه علوم اطلاع رساني(1381-1351)-مجري-1382-مركز اطلاعات و مدارك علمي كشور 2- ارزيابي اولين سمينار بررسي نقش اطلاع رساني در تحقيق و توسعه – مجري – 1372 – مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران 3- ارزيابي نظرات مجريان طرح غدير- مجري – 1378 – مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران 4- تدوين فهرست كتابشناختي كتابهاي منتشره مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران از آغاز تا 1381- مجري - 1381- مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران 5- طراحي الگوي گزارش گيري آماري نظام پيشنهادهاي داخلي مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران -مجري -1381-مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران 6- گزارش آماري عملكرد نظام پيشنهادهاي داخلي مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران(1379 و 1380) - مجري - 1381 - مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران ايشان به عنوان ناظر پروژه هاي زير فعاليت داشته است: 1-برسي ميزان رعايت استاندارد ISO در پايان نامه هاي دانشگاههاي كشور-ناظر-1384-پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي كشور 2- طراحي سيستم روابط عمومي – ناظر- 1378- مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران 3- ايجاد بانك اطلاعات و پايگاه اطلاع رساني

نسخ خطي ايران -ناظر - 1383 - دبيرخانه شوراي عالي اطلاع رساني 4- ايجاد پايگاه اطلاعات تمام متن و آرشيو الكترونيكي اسناد و مدارك دبيرخانه شوراي عالي اطلاع رساني - ناظر - 1383 - دبيرخانه شوراي عالي اطلاع رساني و همچنين با پروژه هاي زير همكاري داشته: 1- طراحي الگوي تحليل اطلاعات پايان نامه ها و رساله ها - همكار -1386 - 1385 - پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران 2- طراحي پايگاههاي وب دستگاههاي دولتي(اطلاعات و ارتباطات پايه) - همكار - 1386 - پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران - (در حال انجام) چگونگي عرضه آثار : پرويز شهرياري 6مقاله براي شركت در سمينارها و انتشار در فصلنامه كتاب و همچنين ويراستاري 8 كتاب از آثارشان مي باشد. ايشان گزارش هاي علمي از جمله : 1- گزارش عملكرد شوراي پژوهش مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران (1376-1377) - مجري - 1378 - مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران 2- طراحي چند الگوي آماري عملكرد نظام پيشنهادهاي داخلي و اجراي آن براي سالهاي 1379 و 1380- مجري - 1384 - پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي ايران را انجام داده است.آثار : گزارش چكيده پروژه هاي كليدي برنامه توسعه و كاربري فناوري ارتباطات و اطلاعات ايران(تكفا) ويژگي اثر : ويرايش دوم - تهيه و تنظيم: نصرالله جهانگرد/محمدجعفر صديق/خسرو سلجوقي/حجت سليماني ملكان/پرويز شهرياري - دبيرخانه شوراي عالي اطلاع رساني - 13843 واژه نامه مقايسه اي اختلافات املايي انگليسي آمريكايي و بريتانيايي ويژگي اثر : اسماعيل اكبري و پرويز شهرياري - پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي

ايران - 1385

فريار، اكبر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

اكبر فريار در سال 1320 در شهرستان اردبيل متولد شد.كارشناسي رشته علوم اجتماعي را از دانشگاه تهران و كارشناسي ارشد رشتۀ تكنولوژي آموزشي و علوم ارتباطات را از مدرسۀ عالي تلويزيون و سينما اخذ كرد.نامبرده عضو هيئت علمي دانشگاه علاّمۀ طباطبايي بود و هم اكنون با رتبه علمي استادياري در دانشگاه تبريز خدمت مي كند.يكي از كتابهاي ايشان ، در دوره چهارم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم انسانيرشته : علوم ارتباطاتگرايش : تكنولوژي آموزشي و علوم ارتباطاتتحصيلات رسمي و حرفه اي : اكبر فريار تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در زادگاه خود و تهران و تبريز به پايان برد و در سال 1348 به دانشگاه تهران راه يافت و موفّق به دريافت درجۀ ليسانس در رشتۀ علوم اجتماعي گرديد. وي پس از اتمام خدمت مقدّس سربازي و حدود چهارسال فعّاليّت در مركز مردم شناسي ايران در سال 1356 با بهره گيري از ارشادات علمي استاداني چون دكتر مجيد تهرانيان و پروفسور گاس روت و پروفسور اتيل دوسولاپول و دانيل لرنر به اخذ درجه فوق ليسانس در رشتۀ تكنولوژي آموزشي و علوم ارتباطات از مدرسۀ عالي تلويزيون و سينما (دانشكده صدا و سيماي كنوني) نايل آمد.استادان و مربيان : اكبر فريار از محضر درس اساتيدي چون دكتر غلامحسين صديقي و مرحوم دكتر محمود صناعي در دانشگاه تهران بهره مند شد.از اساتيد وي در مقطع كارشناسي ارشد مي توان به دكتر مجيد تهرانيان و پروفسور گاس روت و پروفسور اتيل دوسولاپول و دانيل لرنر اشاره كرد.مشاغل و سمتهاي

مورد تصدي : از عمده ترين مشاغل علمي و تحقيقي اكبر فريار مي توان از: عضويت در هيئت علمي دانشگاه علاّمۀ طباطبايي (سال 1356). مديريت و تدريس در مركز آموزشي تبريز، همكاري با نهضت سوادآموزي آذربايجان شرقي، تدريس در واحد آموزشي جهاد سازندگي استان مذكور، تدريس در دانشكده هاي علوم تربيتي و ادبيات دانشگاه تبريز، نام بردجوائز و نشانها : يكي از كتابهاي اكبر فريار ، در دوره چهارم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.آثار : ابعاد ارتباطي آذربايجان باختري ويژگي اثر : گزارش تحقيقي 13562 از خوشنويسي تا چاپ ويژگي اثر : ترجمه مقاله 13563 پشتيباني رسانه ها از توسعه فرهنگي ويژگي اثر : ويراستاري كتاب 13554 در تعريف ارتباط ويژگي اثر : ترجمه مقاله 13565 سوگنامه اي بر قنات ويژگي اثر : پژوهشي در زمينه قنوات آذربايجان شرقي 13636 گزارش زورخانه هاي شهر تهران ويژگي اثر : 13557 گزارش قهوه خانه هاي شهر تهران ويژگي اثر : 13558 گوهري از اعماق دريا ويژگي اثر : گزارشي از صيد مرواريد 13649 ناتواني هاي يادگيري ويژگي اثر : ترجمه و نگارش -با همكاري فريدون درخشان 1364

اقتصاد

ابريشمي، حميد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حميد ابريشمي در سال 1330 در شهرستان تربت حيدريه بدنيا آمد. تحصيلاتش را

در رشته اقتصاد پي گرفت و موفق به اخذ مدرك دكتراي رشته مذكور از دانشگاه دانشگاه آمريكن واشنگتن دي سي آمريكا در سال 1365 شد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي حميد ابريشمي به قرار زير است: كارشناسي رشته اقتصاد از دانشگاه شهيد بهشتي در سال 1352 كارشناسي ارشد رشته اقتصاد در سال 1356 كارشناسي ارشد رشته تحقيق عملياتي از دانشگاه آمريكن واشنگتن دي سي آمريكا در سال 1359 دكترا رشته اقتصاد از دانشگاه آمريكن واشنگتن دي سي آمريكا در سال 1365 مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حميد ابريشمي هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروسي كه توسط حميد ابريشمي ارائه مي شود به قرار زير است: 1 اقتصادايران كارشناسي 2 اقتصادسنجي كارشناسي 3 اقتصادسنجي كاربردي كارشناسي 4 كليات علم اقتصاد كارشناسي 5 اقتصاد سنجي پيش نياز كارشناسي ارشد 6 اقتصادسنجي كارشناسي ارشد 7 اقتصادسنجي كاربردي كارشناسي ارشد 8 سميناراقتصادي ايران كارشناسي ارشد 9 تئوري اقتصادسنجي 2 دكترا چگونگي عرضه آثار : عنوان مقاله حميد ابريشمي به ترتيب زير است: 1 تاثير آزاد سازي تجاري بر رشد صادرات و واردات موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني 1385 2 بررسي تاثير توسعه مالي بر نرخ پس انداز خصوصي در ايران تحقيقات اقتصادي 1385 3 تاثير آزادسازي تجاري بر تراز تجاري و حساب جاري تراز پرداخت ها(يك تجزيه و تحليل اقتصاد سنجي) دانش و توسعه 1384 4 بررسي رابطه رشد و توزيع درآمد در ايران

پژوهشنامه علوم انساني و اجتماعي 1384 5 رانت جويي و رشد اقتصادي(شواهد تجربي از ايران) تحقيقات اقتصادي 1383 6 انحراف نرخ ارز حقيقي تعادلي و سياست هاي تجاري در اقتصاد ايران پژوهشنامه بازرگاني 1383 7 برسي رفتار دو سازمان اوپك و OECD در قالب بازي انحصار دو جانبه و چگونگي تقسيم منافع حاصل از تجارت نفت در بين آنها پژوهشنامه بازرگاني 1383 8 بررسي عوامل كوتاه مدت و بلند مدت تعيين كننده نرخ واقعي ارز در چار چوب سه كالايي: مورد مطالعه ايران پژوهشنامه بازرگاني 1383 9 جمعيت:اموزش وتوسعه 1378 10 تهيه وكاربرد مدلهاي اقتصادي كلان سنجي درايران-يك بررسي مقايسه اي 1378 11 تورم وسياستهاي جبراني پولي وارزي در اقتصادايران 1378 12 تحليلي برمباني مديريت درروند توسعه اقتصادي كشور 1378 13 حقايق مدون ياافسانه هاي موهوم،مروري برگذشته(اريس اسپانوس) 1378 14 نگرشي برسوبسيد وسهميه بندي درارتباط با مصرف وتوزيع ،مطالعه موردي :ايران 1378 15 The effects of government expenditures on the growth of Iranian economic sectors 1999 آثار : اقتصادسنجي كاربردي ويژگي اثر : ترجمه ،موسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران 13782 روش هاي تنظيم و ايجاد تعادل در بازار ارز و تشويق خريد كالا و خدمات از داخل ويژگي اثر : تاليف،موسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني 13843 مباني اقتصادسنجي ويژگي اثر : ترجمه ،موسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران 1378

ابونوري، اسماعيل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر اسمعيل ابونوري در سال 1331 در شهميرزاد بدنيا آمد.وي تحصيلات دانشگاه خود را در دانشگاه مازندران در رشته اقتصاد آغاز و آنرا بپايان برد. ايشان براي تكميل

معلومات دانشگاه به انگلستان سفر كرد و در رشته هاي اقتصاد و علوم اجتماعي كمي موفق به اخذ مدرك كارشناسي ارشد شد. همچنين دكتري تخصصي خود را در رشته اقتصادسنجي و آمار اجتماعي را در سال 1366 از دانشگاه كنت،انگلستان دريافت داشت. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه مازندران است. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : اقتصادسنجي و آمار اجتماعي والدين و انساب : نام پدر، اسمعيل ابونوري ، حسن نام دارد. تحصيلات رسمي و حرفه اي : كارشناسي، رشته اقتصاد ،در بهمن ماه سال 1353،دانشگاه مازندران كارشناسي ارشد، رشته اقتصاد در سال 1358،دانشگاه ايست انگليا،انگلستان كارشناسي ارشد ، رشته علوم اجتماعي كمي،در سال 1360،دانشگاه كنت،انگلستان دكتراي تخصصي، رشته اقتصادسنجي و آمار اجتماعي در سال 1366،دانشگاه كنت،انگلستان عنوان رساله كارشناسي ارشد به زبان اصلي: “A Mathematical and Statistical Analysis of Economic Inequality and the Effect of Oil on the Distribution of Products in Iran (1968-1977)” عنوان رساله دكتري به زبان اصلي: “A Mathematico-Statistical(Econometric)Analysis of Economic Inequality and the Effect of Oil on the Distribution of Income within OPEC Countries وقايع ميانسالي : دكتر ابونوري در تاريخ 1/5/1362 در دانشگاه مازندان استخدام شد. وي در تاريخ 24/11/80 به مرتبه دانشياري دانشگاه فوق ارتقاء پيدا كرده است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : اسمعيل ابونوري هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه مازندران مي باشد.وي مدير گروه اقتصاد نظري دانشگاه فوق نيز است.آرا و گرايشهاي خاص : زمينه تحقيق : اقتصاد سنجي ، آمار اجتماعيآثار : آمار توصيفي و كاربرد آن ويژگي اثر : پديدآورنده:

اسمعيل ابونوري، غلامرضا پيروز (ويراستار) ناشر: دانشگاه مازندران - 20 خرداد، 1386 2 مدل سازي تجربي در اقتصاد تشخيص و ارزيابي ويژگي اثر : پديدآورنده: اسمعيل ابونوري، كلايو دبليو.جي گرانجر، حسين يوسفي (مترجم) ناشر: دانشگاه مازندران - 1381

احمديان، مجيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مجيد احمديان عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد / گروه اقتصاد نظري دانشگاه تهران مي باشد. ايشان تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته اقتصاد در دانشگاه تهران آغاز و تا مقطع كارشناسي ارشد همان رشته در دانشگاه مذكور ادامه داد.ايشان براي تكميل معلومات دانشگاهي به آمريكا سفر كرد و در آ»جا در مقطع دكتري رشته , اقتصاد گرايش منابع انرژي محيط زيست در دانشگاه ايالتي نيويرك بوفالو امهرست , ايالات متحده آمريكا به تحصيل پرداخت. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : منابع انرژي محيط زيست تحصيلات رسمي و حرفه اي : كارشناسي , رشته اقتصاد , تهران كارشناسي ارشد , اقتصاد , دانشگاه تهران پايان نامه :, مقابسه هزينه تمام شده آموزش رسمي و غير رسمي در ايران( آموزش بزگسالان) , مقابسه هزينه تمام شده آموزش رسمي و غير رسمي در ايران( آموزش بزگسالان) دكترا رشته , اقتصاد گرايش منابع انرژي محيط زيست در دانشگاه ايالتي نيويرك بوفالو امهرست , ايالات متحده آمريكا پايان نامه : , oil pricing policies in defferntiated game(Nash bargaining Model) application for OPECمشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي مجيد احمديان به قرار زير است: مديرگروه اقتصاد دانشگاه تهران عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه تهران معاونت پژوهشي , دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي و عنوان دروس ارائه شده توسط مجيد احمديان به قرار زير است: كارشناسي ارشد : • اقتصادخرد1 • اقتصادخرد2 •

اقتصادمنابع طبيعي دكتري : • اقتصاد خرد • اقتصاد خرد پيشرفته • اقتصاد رياضي 2 • اقتصاد منابع و انرژي و محيط زيست 2 • اقتصادخردپيشرفته 1 • اقتصادخردپيشرفته 2 • سمينار اقتصاد منابع و انرژي و محيط زيست 1 • سميناراقتصادمنابع • اقتصاد رياضي 2 مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : مجيد احمديان عضو هيئت موسس انجمن اقتصاد انرژي ايران است.چگونگي عرضه آثار : تعداد پايان نامه هاي كارشناسي تحت راهنمايي : 39 مورد تعداد پايان نامه هاي كارشناسي ارشد تحت راهنمايي : 4 مورد تعداد طرحهاي تحقيقاتي:9 مورد تعداد مقالات چاپ شده در مجلات داخلي: 19مورد تعداد مقالات چاپ شده در مجلات خارجي:6 موردآثار : اقتصاد صنعتي (با رويكرد نوين) ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , انتشارات جهاد دانشگاهي دانشكده اقتصاد , 13842 اقتصاد منابع تجديد شونده ويژگي اثر : سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها(سمت) , 13803 اقتصاد نظري و كاربردي نفت ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , پژهشكده اقتصاد - دانشگاه تربيت مدرس , 13784 كشاورزي در كشورهاي عضو اكو ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , موئ سسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي , 13835 مسائل وكاربردهاي تئوري مصرف دراقتصادخرد ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , موسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران , 13726 نظريه بازار وكاربرد آن براي منابع انرژي پايان پذير ويژگي اثر : , تاليف و تصنيف , سمت , 13847 نظريه بازار وكاربرد آن براي منابع انرژي پايان پذير

ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , موسسه مطالعات بين المللي انرژي(وزارت نفت) , 13738 نظريه قيمت در اقتصاد منابع پايان پذير انرژي و مواد ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , انتشارات دانشگاه تهران , 13789 نظريه قيمت دراقتصادمنابع پايان پذير:كاربرد نظريه كنترل ويژگي اثر : , تاليف و تصنيف , دانشگاه تهران , 1370

بختياري، صادق

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

صادق بختياري داراي دكتري رشته اقتصاد از دانشگاه اتاوا -كانادا در سال 1372 و عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه تربيت مدرس مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : سوابق تحصيلي صادق بختياري به ترتيب زير است: - كارشناسي اقتصاد، سال 1349، تهران، دانشگاه تهران، دانشكده اقتصاد - كارشناسي ارشد اقتصاد، سال 1352، تهران، دانشگاه تهران، دانشكده اقتصاد - كارشناسي ارشد اقتصاد مالي، سال 1365، كانادا، اتاوا، دانشگاه اتاوا - دكتراي اقتصاد، سال 1372، :كانادا، اتاوا، دانشگاه اتاوا عنوان پايان نامه دكتري : A theoretical and Empirical Analysis of Income Distribution تخصص : اقتصاد كلان، اقتصاد توسعه، اقتصاد بخش عمومي مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق اداري و اجرائي صادق بختياري به قرار زير است: - دانشيار پايه 23 دانشكده علوم اداري و اقتصاد دانشگاه اصفهان - عضويت در كميته برنامه ريزي اقتصاد ستاد انقلاب فرهنگي - معاونت دانشكده علوم اداري و اقتصاد، دانشگاه اصفهان - مديريت گروه اقتصاد در دو مقطع زماني مختلف - رياست دانشكده علوم اداري و اقتصاد، دانشگاه اصفهان - عضو هيئت تحريريه و مدير مسئول مجله دانشكده علوم اداري و اقتصاد دانشگاه اصفهان . - عضو هيئت تحريريه مجله دانش و توسعه دانشگاه

فردوسي مشهد - عضو هيئت مميزه دانشگاه اصفهان - عضو كميته تخصصي علوم انساني دانشگاه اصفهان - معاون برنامه ريزي و سياستگذاري اشتغال وزارت كار و امور اجتماعي - عضو يت در كميسيون هاي تخصصي شوراي پول و اعتبار، شوراي اقتصاد، ستاد اقتصاد دولت ، شورايعالي اشتغال ، هيئت امناء ارزي - عضويت شورايعالي آمار - مشاور وزير كار و امور اجتماعي دكتر بختياري داوي چند مجله را برعهده داشته و دارد كه به چند نمونه از آنها اشاره مي كنيم: داوري مقاله براي مجلات علمي، دانشكده علوم اداري و اقتصاد دانشگاه اصفهان ، مجله پژوهشي دانشگاه اصفهان، دانش و توسعه، اقتصاد اسلامي، پژوهشهاي اقتصادي، تحقيقات اقتصادي، پژوهشنامه بازرگاني، پژوهشهاي اقتصادي ايران، مجله دانشكده ادبيات دانشگاه اصفهان و ... فعاليتهاي آموزشي : صادق بختياري بمدت 4 سال در خارج ازكشور و 22 سال در ايران به تدريس پرداخته و مي پردازد. دروس تدريس شده توسط دكتر بختياري : - تدريس دروس اقتصادي در دانشگاههاي اتاوا و كارلتون كانادا به مدت 4 سال - تدريس اقتصاد كلان، اقتصاد توسعه ، موضوعات پيشرفته اقتصاد و زبان تخصصي در دوره دكتري اقتصاد - تدريس نظريات توسعه در دوره دكتري جامعه شناسي - تدريس اقتصاد توسعه ، اقتصاد كلان ، روش تحقيق ، اقتصاد اسلامي و زبان تخصصي در دوره كارشناسي ارشد رشته اقتصاد - تدريس اقتصاد توسعه در دوره كارشناسي ارشد علوم اجتماعي - تدريس اقتصاد كلان و اقتصاد توسعه در دوره دانشوري - تدريس اقتصاد خرد1 و 2، اقتصاد كلان 1و 2، اقتصاد بخش عمومي، اقتصاد توسعه، اقتصاد بين الملل،در دوره كارشناسي اقتصاد چگونگي عرضه آثار : - تعداد مقالات چاپ شده در

مجلات انگليسي :6 مقاله - تعداد مقالات چاپ شده در مجلات فارسي :27 مقاله - تعداد مقالات ارئه شده در سمينارهاي بين المللي به زبان انگليسي :7 مقاله - تعداد مقالات ارئه شده در سمينارهاي داخلي به زبان فارسي : 32 مقاله - تعداد طرحهاي تحقيقاتي اجرا شده و در دست اقدام :9 طرح - تعداد راهنمائي پايان نامه دكترا تحت راهنمايي : 4 پايان نامه - تعداد پايان نامه هاي كارشناسي ارشد تحت راهنمايي: 11 پايان نامه عنوان جزوه هاي درسي براي دروس مختلف از جمله : - اقتصاد خرد - اقتصاد كلان با رويكرد اسلامي - سمينار مسائل اقتصاد اسلامي - اقتصاد توسعه - سازمانهاي اقتصادي بين المللي - حسابداري ملي - روش تحقيق آثار : اقتصاد كلان ويژگي اثر : تاليف- در دست چاپ2 بررسي و تحليل ساختار صنعت در استان اصفهان و جايگاه آن در اقتصاد ايران ويژگي اثر : تاليف-انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني ، 1382 3 تحليل پارامتريك توزيع درآمد ويژگي اثر : تاليف-تهران ، انتشارات معاونت اقتصادي وزارت امور اقتصادي و دارائي ، 1382 4 كاربرد ماتريس در اقتصاد ويژگي اثر : ترجمه-اصفهان ، انتشارات ماني ، 13805 مقدمه اي بر روش تحليل عاملي و شيوه بكارگيري آن ويژگي اثر : ترجمه- اصفهان ، انتشارات دانشگاه اصفهان ،1381

بهشتي، محمدباقر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمدباقر بهشتي در سال 1329 در شهرستان گرمي بدنيا آمد.ايشان در سال 1375مدرك دكتري در رشته توسعه اقتصادي را

از دانشگاه جيمزكوك – استراليا با موفقيت اخذ كرد . وي از سال 1354 به عنوان عضو هيات علمي در گروه اقتصاد دانشكده علوم انساني و اجتماعي دانشگاه تبريز مشغول خدمت شد.نامبرده هم اكنون با رتبه دانشياري در دانشگاه فوق مشغول به خدمت است. گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : توسعه اقتصادي تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد باقر بهشتي تحصيلات ابتدايي را در دبستان خواجه نصير به پايان رسانده و ديپلم خود را در سال 1348از دبيرستان محمدعلي فروغي اخذ كرده اند . ايشان مدرك كارشناسي در رشته اقتصادرا از دانشگاه تهران و كارشناسي ارشد اقتصاد را در سال 1356 از دانشگاه تهران دريافت نموده اند و در سال 1375مدرك دكتري در رشته توسعه اقتصادي را از دانشگاه جيمزكوك – استراليا با موفقيت اخذ كرده اند. عنوان پاياننامه : الف - كارشناسي ارشد : بررسي مدلهاي اكونومتري مصرف در ايران به تفكيك مناطق شهري و روستايي ب - دكتري : مطالعه توسعه ، اقتصادي در ايران به تاكيد بر منابع انساني در دوره 1352 - 1372 وقايع ميانسالي : دكتر بهشتي در سال 1375مدرك دكتري در رشته توسعه اقتصادي را از دانشگاه جيمزكوك – استراليا با موفقيت اخذ كرد . وي از سال 1354 به عنوان عضو هيات علمي در گروه اقتصاد دانشكده علوم انساني و اجتماعي مشغول خدمت شد. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : از سمتهاي اجرايي محمد باقر بهشتي مي توان به مواردي اشاره كرد: قبلي : رئيس سازمان مديريت و برنامه ريزي آذربايجان شرقي 2- معاون اداري ومالي دانشگاه 3- معاون آموزشي وتحصيلات تكميلي دانشگاه تبريز 4- رئيس اداره ارتباط

با صنعت دانشگاه تبريز 5-مدير گروه اقتصاد دانشگاه تبريز فعلي :رئيس دانشكده علوم انساني و اجتماعي دانشگاه تبريز فعاليتهاي آموزشي : فعاليتهاي آموزشي محمد باقر بهشتي به قرار زير است: الف: تدريس 1-دوره كارشناسي: 1- روش تحقيق 2- اقتصاد توسعه 3- اقتصاد ايران 4- زبان تخصصي 2- تحصيلات تكميلي: 1- روش تحقيق 2- اقتصاد توسعه 3- اقتصاد ايران 4- زبان تخصصي ب - برگزاري كارگاه ها : 3 مورد ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محمد باقر بهشتي در كنار فعاليتهاي علمي و پژوهشي خود فعاليت هاي جانبي ديگري را داشته است كه از آنجمله مي توان به موراد زير اشاره كرد: 1- عضو شوراي شهري تبريز دوره اول 2- عضوهيات امناي دانشگاه علوم پزشكي اردبيل 3- عضو شوراي برنامه ريزي و توسعه آذربايجان شرقي 4- عضو شوراي تحقيقات سازمان مديريت و برنامه ريزي آذربايجانشرقي چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي : تعداد مقاله هاي منتشرشده : 5 مورد تعداد مقاله هاي ارايه شده در كنفرانسها : 10 مورد تعداد كتابهاي تاليف شده : 1 مورد تعداد طرحهاي تحقيقاتي مصوب : 5 مورد

پيرائي، خسرو

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر خسرو پيرائي تحصيلات دانشگاهي خود را در با رشته مديريت بازرگاني در دانشگاه علامه طباطبائي آغاز كرد.او كارشناسي ارشد رشته اقتصاد را از،دانشگاه شيراز در سال 1358 و دكتري رشته اقتصاد را از ،دانشگاه تربيت مدرس در سال 1373 اخذ كرده است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه مازندران مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : اقتصاد بخش عمومي تحصيلات رسمي و حرفه اي : كارشناسي رشته مديريت بازرگاني ،از دانشگاه علامه طباطبائي

در سال 1352 كارشناسي ارشد رشته اقتصاد ،دانشگاه شيراز در سال 1358 عنوان پايان نامه كارشناسي ارشد : Consumer Demand for Meat: Estimation and Projection the Case of Iran دكتري رشته اقتصاد ،دانشگاه تربيت مدرس در سال 1373 عنوان پايان نامه دكتري : اثرات سياست هاي قيمتي گندم بر هزينه دولت و هزينه اجتماع در ايران گواهينامه ها و دوره هاي آموزشي: - كارگاه روش تحقيق - كارگاه پژوهشي - كارگاه آموزشي مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق كاري و اجرايي و مديريتي دكتر خسرو پيرائي به قرار زير است: غير دانشگاهي: - مسئول ستاد فرهنگيان (مهاجر جنگ تحميلي) آبادان در استان فارس - مسئول ستاد فرهنگيان (مهاجر جنگ تحميلي) خوزستان در استان فارس - مشاور ستاد فرهنگي مهاجرين جنگ تحميلي استان فارس دانشگاهي: - رئيس پذيرش و ثبت مدارك تحصيلي دانشگاه شيراز - مسئول بخش معارف اسلامي دانشگاه شيراز - عضو كميته انظباطي دانشگاه شيراز - مسئول تهيه راهنماي دانشگاه شيراز(بزبان انگليسي و فارسي) - معاون آموزشي دانشكده اقتصاد دانشگاه مازندران - مدير گروه آموزشي اقتصاد نظري دانشگاه مازندران - نماينده تام الاختيار دانشگاه در برگزاري آزمون سراسري - رئيس كميته تحصيلات تكميلي علوم اقتصادي دانشگاه مازندران - رئيس دانشكده اقتصاد دانشگاه مازندران - رئيس دانشكده علوم انساني و اجتماعي دانشگاه مازندران - مشاور رئيس دانشگاه - مدير گروه كارشناسي ارشد علوم اقتصادي دانشگاه آزاد اسلامي شيراز - مدير گروه دكتري اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامي شيراز فعاليتهاي آموزشي : سوابق آموزشي و عنوان دروس ارائه شده توسط خسرو پيرائي به قرار زير است: كارشناسي اقتصاد - اقتصاد خرد (1) و (2) - اقتصاد

بخش عمومي (1) و (2) - اقتصاد كلان (2) - اقتصاد رفاه - ارزيابي اقتصادي طرح ها - روش تحقيق كارشناسي ارشد علوم اقتصادي - اقتصاد خرد ميانه (1) و (2) - اقتصاد خرد - موضوعات انتخابي در اقتصاد (اقتصاد خرد تكميلي) - اقتصاد بخش عمومي (1) و (2) - روش تحقيق دكتري اقتصاد - اقتصاد خرد پيشرفته (1)و(2) - اقتصاد بخش عمومي پيشرفته (1)و(2) - سمينار اقتصاد بخش عمومي پيشرفته - موضوعات انتخابي در اقتصاد آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي تحقيقاتي مورد علاقه خسرو پيرائي: فقر(خط فقر،ابعاد فقر، رشد به نفع فقير، سياست هاي به نفع فقير و ...)- ماليات و يارانه(ماليات بر ارزش افزوده، ظرفيت مالياتي، فرار مالياتي، ماليات بهينه، نظام مالياتي و ...)- اندازه بهينه دولت- اقتصاد سايه- آزاد سازي اقتصادي- سياست كشاورزي چگونگي عرضه آثار : طرح هاي تحقيقاتي خسرو پيرائي: - بررسي تحليلي و تطبيقي ابعاد فقر در استان مازندران 1378-1376 مديريت برنامه ريزي و بودجه - رابطه بين قيمت حمايتي و رشد بهره وري در بخش كشاورزي ايران 1380-1378 دانشگاه مازندران راهنمائي پايان نامه: - راهنمايي بيش از 50 عنوان پايان نامه كارشناسي ارشد علوم اقتصادي - راهنمايي 2 عنوان پايان نامه دكتري اقتصاد - يك عنوان پايان نامه دكتري اقتصاد در حال اجرا ( عناوين پايان نامه ها عمدتاً در زمينه اقتصاد بخش عمومي، و بيش از 10 عنوان در زمينه فقر بوده است.) آثار : بررسي تحليلي و تطبيقي ابعاد فقر در استان مازندران ويژگي اثر : 1379 -انتشارات مديريت و برنامه ريزي مازندران

تفضلي، فريدون

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر فريدون تفضلي، متولد 1319،

يكي از اقتصاددانان برجسته ايران است. او از سال 1349 تدريس در دانشگاه ملي (شهيد بهشتي) را آغاز كرد و از سال 1356 تاكنون رتبه استادي دارد.وي داراي مدرك اقتصاد از امريكا است. او هم اكنون در دانشگاه شهيد بهشتي تهران در رشته اقتصاد تدريس مي كند .گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد والدين و انساب : مادر فريدون تفضلي،فرهنگي بود و پدرش به شغل آزاد اشتغال داشت." مادرم به مدت سي سال در شغل معلمي و مديريت دبستان خدمت كرد"خاطرات كودكي : فريدون تفضلي از از تهران قديم چنين خاطره اي دارد: "تهران شهر بسيار خلوتي بود، جمعيت كم، هواي پاك و اتومبيل محدود و زندگي بسيار خوب و ارزان. مثلادر سال 1337 يادم هست كه برنج، كيلويي چهار تومان بود. در سال 1353 هم به 14 تومان رسيد و قيمت يك كيلومرغ هم 14 تومان بود." تحصيلات رسمي و حرفه اي : بعد از گرفتن مدرك ديپلم، با اخذ پذيرش از چندين دانشگاه معتبر آمريكا مانند دانشگاه كلمبيا، دانشگاه ايالتي لوئيز يانا، دانشگاه ايالتي اوكلاهما و يك كالج معتبر كاليفرنيا به نام كالج هارتنل در شهر ساليناس و به آمريكا مي رود. ابتدا در شهر واشنگتن دي. سي دوره فشرده زبان انگليسي را در مؤسسه امرسون گذرانده و موفق به اخذ ديپلم مي شود. سپس عازم كاليفرنيا شده و در مقطع كارداني اقتصاد در كالج هارتنل به تحصيل مي پردازد.در دانشگاه ايالتي كاليفرنيا تحصيلاتش را در مقطع ليسانس ادامه داده و فارغ التحصيل مي شود. گرايش تحصيلي دوم يا فرعي او در اين مقطع زبان انگليسي بوده است. مطابق سنت پذيرفته شده و رايج

در برخي دانشگاه هاي آمريكا دانشجويان بايد علاوه بر رشته اصلي خود، رشته تحصيلي دومي هم برگزينند. بعد از دريافت مدرك ليسانس به مدت يك سال به عنوان كارشناس اقتصادي براي شركت آر. جي رينولدز در لس آنجلس كار كرده است. با اخذ پذيرش از دانشگاه كاليفرنياي جنوبي در لس آنجلس تحصيل در مقطع فوق ليسانس را آغاز مي كند. از آنجا كه دوره فوق ليسانس را با موفقيت و با نمرات عالي گذرانده بود بورس تحصيلي «Fellowship» ازدانشگاه كاليفرنياي جنوبي در دكتراي اقتصاد به وي اعطا مي شود؛ بدين ترتيب علاوه بر معافيت از پرداخت پنجاه درصد شهريه، از امتياز «مرتبه دستيار تدريس» هم برخوردار مي شود و دروس اقتصاد كلان، نظام هاي اقتصادي و اقتصاد توسعه را در آن دانشگاه تدريس كرده است. خلاصه تحصيلات دانشگاهي وي به ترتيب زير مي باشد: - مدرك كارداني اقتصاد(A.A.) را از كالج هازننل ،سالنياس كاليفرنيا در سال 1341 - كارشناسي اقتصاد (B.A.) با گرايش در زبان انگليسي ،را در دانشگاه ايالتي كاليفرنيا در لوس آنجلس در سال 1343 - يك ترم تحصيلي دانشجوي دوره كارشناسي ارشد اقتصاد ،دانشگاه ايالتي كاليفرنيا در لوس آنجلس از تير ماه سال 1343 تا دي ماه سال 1343 - كارشناسي ارشد اقتصاد (M.A.) دانشگاه كاليفرنياي جنوبي ،لوس انجلس ،آمريكا ممهر ماه سال 1344 تا دي ماه سال 1347 - دكتري اقتصاد (PH.D) دانشگاه كاليفرنياي جنوبي ،لوس انجلس ،آمريكا ،از دي ماه سال 1347 تا تير ماه سال 1349 - دريافت بورس تحصيلي در دوره دكتري ،دانشگاه كاليفرنياي جنوبي در سال ???? به دفاع از تز دكترايش با عنوان «سهم علمي اسكار

لانگه در تئوري سوسياليسم و كاربردهاي آن در يوگسلاوي و چكسلواكي» مي پردازد و رساله اش با درجه ممتاز پذيرفته مي شود. لانگه يكي از پيشكسوتان اقتصاد سنجي است؛ اين اقتصاد دان لهستاني كه مدتي نماينده كشورش در سازمان ملل بوده و بعدها در دانشگاه شيكاگو هم به تدريس و تحقيق مشغول شده بود، مباحثي را مطرح مي كند كه مورد توجه تفضلي هم قرار مي گيرد. سوسياليسم به دو شيوه متمركز و غير متمركز حالت اجرايي پيدا كرده است. شكل متمركز آن كه شيوه استالينيستي است كه دولت، مسؤول برنامه ريزي سطوح خرد و كلان اقتصادي مي باشد. اين شيوه در اتحاد جماهير شوروي به اجرا در آمد و با فروپاشي آن، دچار شكست شد. اما شكل غير متمركز سوسياليسم در يوگسلاوي يعني در زمان حكومت تيتو به اجرا در آمد. دولت، صنايع مهم و پايه همچون فولاد، بانكداري و حمل و نقل را در اختيار داشته و در برخي زمينه ها مالكيت خصوصي را به رسميت مي شناخت و از جمله در زمينه توليد كالاهاي خصوصي نظام رقابتي را تشويق مي كرد و تفضلي در رساله اش كوشيده كه سهم لانگه را در اين حوزه مشخص سازد.خاطرات و وقايع تحصيل : شهريه هر واحد درسي در دانشگاه كاليفرنياي جنوبي در لس آنجلس در ابتداي تحصيل او دلار و سپس به چندين دلار رسيده بود . به هر حال تلاش و سختكوشي تفضلي موجب شده بود مخارج تحصيلي اش كاهش پيدا كند. فعاليتهاي ضمن تحصيل : فريدون تفضلي در دوران تحصيل در دبيرستان علميه به فلسفه و آثار تاريخي و ادبي گرايش پيدا

مي كند. آثار و كتاب هاي نويسندگان مكاتب فكري گوناگون را در اين دوران بسياري از آثار جان لاك، برتراند راسل، دكارت و ماركس مطالعه كرده است. رمان بينوايان _ اثري نوشته شده در سالهاي قبل از انقلاب كبير فرانسه _ و سپس برخي كتاب هاي نوشته شده بعد از انقلاب كبير فرانسه را مطالعه مي كند و كتاب مائده هاي زميني را خوانده است. استادان و مربيان : دكتر فريدون تفضلي درباره اساتيد خود چنين مي گويد: " در آمريكا تعداد زيادي از اساتيد من در دوره هاي كارشناسي ،كارشناسي ارشد و دكتري از دانشگاههاي معتبر امريكا مانند دانشگاه هاروارد،شيكاگو و پرنيستون بودند. بعضي از آنها قبلا دانشجوي جوزف شومپتر (يكي از بزرگان علم اقتصاد جهان) و آلوين هانس در دانشگاه هاروارد بوده اند و بعضي از ديگر دانشجوي ميلتون فريدمن (يكي از بزرگان اقتصاد جهان) بودند.حتي يكي از استادان من قبلا در انگلستان دانشجوي جان منياردكينز بوده است."همسر و فرزندان : دكتر فريدون تفضلي متاهل است. وي دو فرزند دارد. پسرش مهندس عمران است و دخترش هم در رشته كامپيوتر درس مي خواند. وقايع ميانسالي : دكتر فريدون تفضلي وقتي به ايران آمد، سازمان برنامه، بانك مركزي و وزارت اقتصاد و دارايي، هركدام مايل به استخدام وي بودند ولي ايشان فعاليت در دانشگاه را ترجيح دادند. دكتر تفضلي معتقد است كه "در رشته اقتصاد اگر پايه ها و مباني فلسفي را بلد باشي موفق تري و بهتر مي تواني مكاتب اقتصادي را بخواني." او شباهت مكاتب فلسفي و مكاتب اقتصادي را چنين توصيف مي كند:" هر دو راجع به جهان بيني حرف مي

زنند و جهان بيني، منعكس كننده شرايط اجتماعي، سياسي زمان و مكان است." مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - كارشناس اقتصادي ،شركت آر .ج .رينولدز ،پاسدنيا،كاليفرنيا،آمريكا از مهر ماه 1343 تا مهر ماه سال 1344 - عضو هيأت علمي دانشگاه ملي به بعد (دانشگاه شهيد بهشتي كنوني). - استاد دانشگاه ملي ( شهيد بهشتي) تاكنون - معاون اداري و مالي دانشكده علوم اقتصادي و سياسي دانشگاه ملي - عضويت در شوراي پژوهشي وزارت تعاون، - سرپرست امور دانشجويي ،دانشكده علوم اقتصادي و سياسي از سال 1350 تا سال 1351 - رئيس دروس دانشكده علوم اقتصادي و سياسي (معاون مدير گروه اقتصاد و گروه علوم سياسي) از سال 1351 تا سال 1359 - نماينده دانشكده علوم و اقتصاد و سياسي در كميته انتشارات دانشگاه از سال 1350 تا سال 1352 - رئيس كميته فوق ليسانس اقتصاد، دانشكده علوم اقتصادي و سياسي از سال 1352 تا سال 1357 - رئيس كميته پذيرش دانشجويان انتقالي از خارج به دانشكده علوم اقتصادي و سياسي از سال 1352 تا سال 1357 - نماينده دانشكده علوم اقتصادي و سياسي در كميته مميزي دانشگاه براي ارتقاء اساتيد و ساير كميته هاي وابسته به آن(1- كميته منتخب دانشكده و 2- كميته علوم انساني ) از سال 1363 تا سال 1369 - رئيس كميته طرح سئوالات اقتصاد كلان و زبان تخصصي براي آزمون ورودي كارشناسي ارشد از سال 1350 تا كنونفعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي دكتر فريدون تفضلي به قرار زير است: تدريس در آمريكا : مربي اقتصاد ،دانشگاه كالفرنياي جنوبي تدريس اقتصاد خرد يك،اقتصاد كلان يك ،اقتصاد توسعه و دستيار

تدريس اقتصاد كلان يك،فوق ليسانس و نظام هاي اقتصادي دوره دكتري استاديار كاليفرنيا از مهر ماه سال 1347 تا تير ماه سال 1349 شالمل دروس مباني علم اقتصاد ،اقتصاد كلان يكي ،نظام هاي اقتصادي ،اقتصاد توسعه تدريس در ايران : عضو هيئت علمي دانشكده علوم اقتصادي و سياسي ،دانشگاه شهيد بهشتي از شهريور ماه سال 1349 تا كنون عنوان دروس ارائه شده توسط ايشان : الف- در سطح كارشناسي : تاريخ عقايد اقتصادي،از سال 1349 تا كنون ،اقتصاد كلان 2 از سال 1349 تا كنون،زبان تخصصي از سال 1349 تا كنون ،اقتصاد كلان 1 ،اقتصاد خرد 1و2 ،اقتصاد تورم ب- در سطح كارشناسي ارشد : سير انديشه هاي اقتصادي به مدت 14 سال ،اقتصاد كلان 1 به مدت 30 سال ،اقتصاد كلان پيشرفته به مدت 10 سال ،تئوري درآمد و اشتغال به مدت 8 سال ،غيره ج- در سطح دكتري : اقتصاد كلان پيشرفته ،دانشكده مديريت و حسابداري دانشگاه شهيد بهشتي به مدت 2 سالساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : تفضلي بعد از تدريس در دانشگاه مي گويد: "محيط دانشگاه را خيلي دوست دارم و به دانشجويانم هم علاقه مندم و در عين حال به آنها هم احترام مي گذارم "همفكران فرد : دكتر تفضلي درباره اقتصاددانان چنين نظري دارد " اقتصاددانان كينزي و عقايد فريدمن را خيلي دوست دارم. فريدمن يك اقتصاددان نئوكلاسيك معاصر است. او مي گويد كه ما امروز همه به نوعي كينزي هستيم. كينز مي گفت; وقتي مردم در سطح كلان، تقاضاشان براي خريد كالا بالا رود، توليد هم زياد مي شود. بنابراين تقاضا، عرضه خود را به وجود مي

آورد."آرا و گرايشهاي خاص : يكي از آثار تأليفي و گرانسنگ تفضلي، كتاب تاريخ عقايد اقتصادي است و تفضلي در اين كتاب كوشيده است كليه ديدگاه ها و نظريات اقتصادي را از عهد باستان تاكنون مورد بررسي قرار دهد. در همين راستا عقايد اقتصادي افلاطون و گاه عقايد اقتصادي رايج در چين باستان هم به بحث گذاشته شده و نظريات و ايده هاي مكاتب مختلف از جمله مكتب سوداگري (مركانتيليسم)، طبيعيون، كلاسيك، تاريخي، نئوكلاسيك، نهادي و تحولات سده گذشته مورد بررسي قرار مي گيرد. تفضلي معتقد است كه قدمت تاريخي عقايد اقتصادي به آثار فارابي و ابن خلدون و حتي پيش از آن به قبل از ميلاد بر مي گردد و افلاطون و ارسطو به مسائل اقتصادي توجه داشته و آگاهي هاي فلسفي خود را در مباحث اقتصادي نيز به كار برده اند. تفضلي مي گويد: «تقسيم كار و اهميت آن در جامعه اقتصادي، تمايز ميان ارزش استفاده و ارزش مبادله، نقش مطلوبيت و هزينه در تعيين ارزش مبادله و وظايف پول از جمله موضوعاتي است كه افلاطون و ارسطو مورد بحث قرار دادند.» به اعتقاد تفضلي «در يونان قديم خانوار به عنوان نماينده واحد اقتصادي به شمار مي رفت. از اين جهت، ارسطو اقتصاد را به صورت تدبير منزل يا مديريت خانه تعريف نمود و معتقد بود كه اقتصاد چيزي جز مديريت اقتصادي خانه نيست.» در واقع شايد بتوان اين كتاب را به تعبيري دايره المعارفي اقتصادي بدانيم كه عقايد اقتصادي فلاسفه، انديشمندان و اقتصاددانان تاريخ بشري را به صورت فشرده تشريح كرده است. گرايش هاي تخصصي تفضلي در زمينه هايي مانند تئوري

اقتصاد و بويژه اقتصاد كلان، تاريخ عقايد اقتصادي و متدولوژي علم اقتصاد، اقتصاد توسعه، نظام هاي اقتصادي و برنامه ريزي، اقتصاد نيروي كار و مسائل اقتصادي و حقوقي است. تفضلي اعتقاد دارد: «تئوري اقتصاد در درك دانش نظري اقتصاد، نقشي حياتي را بازي مي كند و ضمناً درك جامع از نظريه هاي اقتصادي چه در اقتصاد خرد و چه در اقتصاد كلان بدون مطالعه چگونگي پيدايش زمينه تاريخي آنها در علم اقتصاد امكان پذير نيست. از اين رو، تاريخ عقايد اقتصادي بازوي تئوري اقتصاد است. به اين دليل كه به فهم بهتر رابطه بين نظريه ها و واقعيت هاي اجتماعي و مسائل مبتلا به آنها كمك مي كند. بررسي نظريه هاي اقتصاددانان در تاريخ علم اقتصاد آشنايي با مباني نظري دانش اقتصاد را به صورت علمي و منطقي امكان پذير مي سازد.»تفضلي به انديشه هاي كينز و مكتب كينزي توجه بيشتري دارد. حتي فريدمن هم كه يك اقتصاددان نئوكلاسيك است، گفته: «امروز همه ما اقتصاددانان به نوعي كينزي هستيم و بنابراين تفكر كينزي داريم.» به زعم تفضلي هم اكنون دو مكتب اقتصادي «كينزين هاي جديد» و «كلاسيك هاي جديد» در دنيا در مقابل يكديگر صف آرايي كرده اند. كينز با توجه به ركود اقتصادي آمريكا به اين نتيجه مي رسد كه دولت تا حدي بايد در مناسبات اقتصادي دخالت داشته باشد و در حقيقت به اين باور مي رسد كه سرمايه داري آزاد موجب ركود اقتصادي و بيكاري مي شود. اگرچه هر دوي اين مكتب به مالكيت خصوصي معتقد هستند ولي مكتب كينزي معتقد است كه دولت بايد به طور قانوني بر مالكيت خصوصي نظارت

كند ولي مكتب كلاسيك هاي جديد مالكيت خصوصي را بدون قيد و شرط و بدون دخالت دولت متعلق به بخش خصوصي مي داند. تفضلي معتقد است كه جامعه آمريكا داراي هزاران نفر اقتصاددان است و اضافه مي كند كه در زمان تحصيل در سمينارهاي شخصي فريدمن و همچنين در كلاس هاي دانشجويان كينز و يا در كلاس هاي آلوين هانس ملقب به كينز آمريكا حضور پيدا كرده است. به اعتقاد تفضلي كسي كه اقتصاد مي خواند حداقل در چارچوب زندگي خودش تصميمات منطقي و عقلايي مي گيرد. او اعتقاد دارد اگر مديريت اقتصادي با تخصص هاي افراد هماهنگي داشته باشد در اين شرايط مديريت اقتصادي كارآيي دارد وگرنه مديريت اقتصادي الزاماً كارآيي لازم را ندارد. زمينه هاي علمي و تحقيقاتي: تئوري اقتصاد و تاريخ عقايد اقتصادي، نظام هاي اقتصادي و برنامه ريزي، اقتصاد توسعه، اقتصاد نيروي كار و مسائل آن، طرح توزيع عادلانه سيمان زمينه علمي تأليفات: اقتصاد كلان، تاريخ عقايد اقتصادي از افلاطون تا دوره معاصر، انقلاب كينزي از ديدگاه رشد و توسعه اقتصادي، سرمايه داري كمونيسم و همزيستي، راهنمايي بر عقايد اقتصادي ميلتون فريدمن زمينه علمي مقالات: رابطه رشد جمعيت با رشد و توسعه اقتصادي از ديدگاه اقتصاددانان كلاسيك برنامه و توسعه، نظري كوتاه به دامنه و متدولوژي علم اقتصاد.جوائز و نشانها : دريافت لوح تقدير براي كتابهاي اقتصاد كلان،تاريخ عقايد اقتصادي،انقلاب كينزي ازديدگاه رشد و توسعه و تورم و تورم بسيار شديد و چند نمونه تاريخ تاليف دكتر فريدون تفضلي از طرف رياست محترم دانشگاه شهيد بهشتي دريافت لوح تقدير براي كتابهاي جان كنت گابرايت و استنيلا و منشيكوف ،سرمايه داري ،كمونيسم و همزيستي،انديشه هاي سياسي

و اقتصادي ميلتون فريد من و راز سرمايه داري از طرف رياست محترم دانشگاه شهيد بهشتي دريافت لوح تقدير براي كتاب ترجمه شده انديشه هاي سياسي و اقتصادي ميلتون فريد من توسط جناب آقاي عطاالله مهاجراني وزير محترم فرهنگ و ارشاد اسلاميچگونگي عرضه آثار : فريدون تفضلي از آثار خود چنين مي گويد: " من الان چند كتاب دارم كه منتظر اخذ مجوز چاپ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است. اگر مجوز داده شود، «نشرني» آن ها را منتشر مي كند. يكي كتاب «راز سرمايه» است كه از اواخر بهمن 1384 منتظر مجوز است. كتاب ديگر، «اقتصاد فون مايزر» است. كتاب سوم هم _«راه بردگي» است كه با كمك يكي از دانشجويان سابقم مشغول ترجمه اش هستيم. كتاب ديگري هم دارم به نام «انديشه هاي سياسي و اقتصادي فون هايك». از كتاب هاي قبلي ام هم، كتاب «اقتصاد كلان» است كه تاليف است." آثار : nbsp1 افسانه و واقعيت در سازمان هاي تعاوني ويژگي اثر : زير چاپ2 اقتصاد كلان ويژگي اثر : پديدآورنده: فريدون تفضلي ناشر: نشر ني - 16 آبان، 1386- نظريه ها و سياست هاي اقتصادي ،ويراست اول 1366( هشت بار چاپ)3 اقتصاد لودويگ فون مايزز: به سوي يك بازنگري ويژگي اثر : زير چاپ4 انديشه هاي اقتصادي لودويگ فون مينرس ويژگي اثر : نشر ني _زير چاپ5 انديشه هاي سياسي و اقتصادي فريدريش فون هايك ويژگي

اثر : نشر ني 1377،كتاب برگزيده سال ايران6 انديشه هاي سياسي و اقتصادي هايك ويژگي اثر : پديدآورنده: ايمون باتلر، فريدون تفضلي (مترجم)، جعفر خيرخواهان () ناشر: نشر ني - 29 خرداد، 13877 انقلاب كينزي ازديدگاه رشد و توسعه ويژگي اثر : نشر ني ،13728 تاريخ عقايد اقتصادي ويژگي اثر : دكتر تفضلي در كتاب «عقايد اقتصادي»، شما همه نظريه هاي اقتصادي از دوران ارسطو تا زمان حال را بررسي كرده است. وي درباره انگيزه اش از تاليف اين كتاب چنين بيان مي كند: " من براي تاليف آن كتاب حدود هفت سال وقت صرف كردم و حدود پنج سال هم طول كشيد تا تجديدنظر شده آن را آماده كنم. انگيزه ام اين بودكه دانسته هايم را مدون كنم و مي خواستم در اين زمينه كتابي بنويسم كه تازگي داشته باشد و شبيه آندر ايران وجود ندارد. "-پديدآورنده: فريدون تفضلي ناشر: نشر ني - 26 خرداد، 13869 تورم و تورم بسيار شديد و چند نمونه تاريخ ويژگي اثر : انتشارات وزارت تعاون 137510 جان كنت گابرايت و استنيلا و منشيكوف ،سرمايه داري ،كمونيسم و همزيستي ويژگي اثر : جي نشر 136911 راز سرمايه(چرا سرمايه داري در غرب موفق مي شود و درجاهاي ديگر شكست مي خورد.) ويژگي اثر : پديدآورنده: هرناندو دو سوتو، فريدون تفضلي (مترجم) ناشر: نشر ني - 04 اسفند، 138612 راه بردگي ويژگي

اثر : زير چاپ،13 راه نظام بردگي با مقدمه اي از ميلتون فريدني ويژگي اثر : در دست چاپ،همكاري با آقاي حميد پاداش ،دانشجوي دوره دكتري دانشگاه تهران ،نشر ني14 مباني علم اقتصاد ويژگي اثر : در دست چاپ،جان اسميتن،براي مديريت (كارشناسي ارشد و كارشناسي) نشر ني

تقوي، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مهدي تقوي در سال 1324 خورشيدي در همدان به دنيا آمد.ايشان داراي دكتري اقتصاداز دانشگاه تهران در سال 1362 است وي عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه علامه طباطبائي مي باشد. كتاب "اصول حسابداري 3" وي ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : اقتصاد بين المللي والدين و انساب : پدر مهدي تقوي حسين تقوي و مادر محترمشان خانم افسرالملوك نيالي است.خاطرات كودكي : دوران كودكي مهدي تقوي بخشي در همدان و بخشي ديگر در تهران با ورزش و مطالعه ادبيات سپري شد.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : مهدي تقوي در خانواده اي متوسط و كارمندي بزرگ شد بطوري كه تحصيل او در خارج از كشور هم با بورس دولت صورت گرفته بود.تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات مهدي تقوي از ابتدايي تا دكتري به شرح زير است: تحصيلات ابتدايي تا اواسط كلاس پنجم در همدان تحصيلات ابتدايي از اواسط كلاس پنجم تا آخر ششم در تهران تحصيلات متوسطه در تهران از 1336-1342 مدرك كارشناسي بازرگاني از مدرسه عالي بازرگاني تهران از سال 1342-1345 دوره زبان و ادبيات انگليسي در لندن از

سال 1345-1346 دوره حسابداري در لندن 1346-1347 ديپلم كارشناسي ارشد مديريت از پلي تكنيك كينگستون انگلستان در سال 1347-1348 كارشناسي ارشد بازرگاني از دانشگاه بيرمينگام انگلستان در سال 1348-1350 دكتري اقتصاد دانشگاه تهران در سال 1355-1362فعاليتهاي ضمن تحصيل : مهدي تقوي در حين تحصيل به مطالعات جانبي در ادبيات فارسي و انگليسي و همچنين به ورزش فوتبال و كوهنوردي نيز مي پرداخت.استادان و مربيان : مهدي تقوي از اساتيد دوره كارشناسي خود دكتر وحيدي و از اساتيد خارج از كشور آقايان سامويل و شپارد را به ياد دارد.هم دوره اي ها و همكاران : مهدي تقوي همكاران زيادي در دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي دارد كه بيشتر با دكتر پژويان و دكتر مجتهد و اقاي ايازي صميمي است.همسر و فرزندان : مهدي تقوي متاهل و داراي همسر (بنام ثريا مرتضوي ) و دوفرزند پسر (بنامهاي امير حسين و اردشير ) است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مهدي تقوي از سال 1350-1358 مربي پيماني دانشگاه الزهرا،از سال 1358-1362 مربي دانشگاه علامه طباطبايي ،از سال 1362-1372 به عنوان استاد يار و از سال 1372-1379 به عنوان دانشيار دانشگاه علامه طباطبائي بود.ايشان از سال 1379 تا كنون با درجه استادي در دانشگاه علامه طباطبائي به تدريس و تحقيق مي پردازد. وي همچنين عضو هيئت تحريريه فصلنامه علمي -پژوهشي پژوهشنامه اقتصاد ايران (دانشكده اقتصاد علامه)، عضو هيئت تحريريه فصلنامه رفاه اجتماعي (دانشگاه علوم و توان بخشي و بهزيستي) ، مدير مسئول ماهنامه حسابدار ،عضو هيئت تحريريه اطلاعات سياسي -اقتصادي (علمي -ترويجي)و عضو هيئت تحريريه و سردبير پژوهشنامه اقتصادي (علمي - پژوهشي ) است.فعاليتهاي آموزشي : مهدي تقوي از سال

1350 تاكنون در دانشگاههاي الزهرا و علامه طباطبايي به تدريس پرداخته است. دروس تدريس شده: اقتصاد كلان پيشرفته 1 و2 اقتصاد كلان 1 و 2 رياضيات 3 تجارت بين الملل اقتصاد كلان ميانه 1 و تكميلي ماليه بين الملل اقتصاد رياضيمراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : مهدي تقوي ماهنامه حسابداري را پايه گذاري كرده است كه از سال 1361 مرتب منتشر مي شود.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : شاگردان : مهدي تقوق در اين باره چنين ميگويد:"بسياري از دانشجويان من خود الان استاد شده اند و در دانشگاهها تدريس ميكنند."آرا و گرايشهاي خاص : گرايش هاي تخصصي: ماليه بين الملل ، اقتصاد كلان ، رياضيات 3، رياضيات براي اقتصاد علايق پژوهشي: نظريه ادوار تجاري- نظريه رشد جوائز و نشانها : مهدي تقوي به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه علامه طباطبايي و همچنين پژوهشگر برتر دانشكده اقتصاد علامه طباطبيي(بدفعات متعدد) انتخاب شده است.همچنين كتاب "اصول حسابداري 3" وي در دوره يازدهم جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : مهدي تقوي داراي 18 تاليف و 46 ترجمه است.وي همچنين داراي 27 مقاله چاپ شده در نشريات معتبر علمي و بيش از 4 مقاله ارائه شده در خارج از كشور است.آثار : آشنايي با حسابرس و گزارش حسابرسي ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -13603 آمار و كاربرد آن در حسابرسي ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -13604 اختلاف نظرها در اقتصاد كلان

ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات دانشگاه علامه طباطبائي 13765 اختلاف نظرها در اقتصاد كلان بعد از كينز ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات ترمه 13786 ارز و عمليات پولي بين الملل ويژگي اثر : ترجمه - موسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي 13627 استاندارد بين الملل حسابرسي 1افشايرويه حسابرسي 1 ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -13608 استاندارد بين المللي حسابرسي 2 - ارزش يابي و نحوه ارائه موجودي ها ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -13609 استاندارد بين المللي حسابرسي 3- صورت هاي مالي تلفيقي ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -136110 استاندارد بين المللي حسابرسي 5- افشاي اطلاعات در صورت هاي مالي ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -136111 استانداردهاي حسابرسي ويژگي اثر : ترجمه - نشر ترمه 137012 اصل اهميت ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -136113 اصل تداوم فعاليت ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -136114 اصول حسابداري ويژگي اثر : ترجمه - جلد اول -با ايرج نيك نژاد -انتشارات آگه -چاپ هيجدهم 138015 اصول حسابداري 3 ويژگي اثر : ترجمه - چاپ اول -با ايرج نيك نژاد -انتشارات پيش برد 1371.اين كتاب در دوره يازدهم كتاب

سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.16 اصول حسابداري2 ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات پيشبرد چاپ چهارم در سال1371.برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در سال 137017 اصول علم اقتصاد2 ويژگي اثر : تاليف-انتشارات دانشگاه پيام نور -چاپ هشتم138018 اقتصاد ايران ويژگي اثر : ترجمه - با تيموري وديگران -موسسه حسابرسي صنايع ملي 136119 اقتصاد خاور ميانه در آستانه تغيير ويژگي اثر : ترجمه - پژوهشكده امور اقتصادي 138220 اقتصاد خرد ويژگي اثر : تاليف-با دكتر قديري -انتشارات فروردين (چاپ ششم) 137321 اقتصاد خرد و كلان ويژگي اثر : تاليف-با دكتر پژويان انتشارات دانشگاه پيام نور -137422 اقتصاد سياسي بين الملل ويژگي اثر : ترجمه - پژوهشكده امور اقتصادي 137923 اقتصاد سياسي بين الملل ويژگي اثر : ترجمه - با ساعي - نشر قومس 1379-چاپ دوم24 اقتصاد كلان ويژگي اثر : انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي،در دست چاپ25 اقتصاد كلان ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات آزنگ1377 (چاپ سوم)26 اقتصاد كلان پيشرفته ويژگي اثر : ترجمه - جلد دوم -واحد علوم و تحقيقات138427 اقتصاد كلان كينزي جديد

ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات دانشگاه آزاد اسلامي 137928 اقتصاد كلان نظريه رشد ويژگي اثر : ترجمه - واحد علوم و تحقيقات -دانشگاه آزاد 138329 اقتصاد كلان يك برداشت رياضي ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات علمي - فرهنگي 137730 اقتصاد مديريت ويژگي اثر : تاليف-با دكتر تاري -نشر نيك نگار 137831 اقتصاد مديريت ويژگي اثر : تاليف- انتشارات نيما 137032 اقتصاد مكتب پولي ويژگي اثر : ترجمه - با مدركيان -مركز آموزش مديريت دولتي 137533 الگوهاي رشد اقتصادي ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات علمي و فرهنگي 137534 امور مالي بين الملل ويژگي اثر : تاليف-انتشارات دانشگاه پيام نور 137435 بحرانهاي پولي و مالي بين الملل ويژگي اثر : ترجمه - واحد علوم و تحقيقات 138336 پولها و بحران ها ويژگي اثر : ترجمه - واحد علوم و تحقيقات 138337 تجارت بين الملل ويژگي اثر : ترجمه - با دكتر محمدي -پژوهشكده امور اقتصادي 138038 تجارت بين الملل ويژگي اثر : تاليف-انتشارات پيشبرد (چاپ دوم) 136839 تحليلهاي پوياي اقتصادي ويژگي اثر : تاليف-انتشارات دانشگاه علامه طباطبائي 137340 جهاني شدن و دولت رفاه ويژگي اثر

: ترجمه - دانشگاه علوم و توانبخشي و بهزيستي41 چگونه با آمار دروغ مي گويند ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات گروه آمار - رياضي دانشگاه علامه 137142 حسابداري و برنامه ريزي اقتصادي ويژگي اثر : ترجمه - با صالح لطفي -پيشبرد 136343 خصوصي سازي 1 ويژگي اثر : تاليف - با خلعت بري و ديگران -انتشارات آگاه 137444 خصوصي سازي 2 ويژگي اثر : تاليف- با خالعتبري و ديگران آنتشارات آگاه 137445 دوره كامل علم اقتصاد -مسائل و سياستهاي اقتصادي ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات پيشبرد 137646 دوره كامل علم اقتصاد(جلد يك و دو) ويژگي اثر : ترجمه - با عبدالله كوثري -انتشارات كوهسار 1381 (چاپ پنجم)47 دوره كامل علم اقتصاد-اقتصاد خرد و پيشرفته ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات پيشبرد 137348 راز آشكار ويژگي اثر : ترجمه - ( دكتر ين نيكسون و كسينجر در شرق آسيا)، ( ترجمه با عبدا... كوثري)، انتشارات توس، 1353.49 راهنماي ارزيابي علمي طرح ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات صنايع ايران 136950 زندگي سياسي و تحولات اجتماعي ويژگي اثر : ترجمه - دانشكده علوم سياسي و اجتماعي 135151 سرودهاي راستين باد ويژگي اثر : تاليف-گالري هنر جديد 134452 فراتراز

رشد-توسعه پايدار ويژگي اثر : ترجمه - واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي 138553 فرهنگ حسابداري ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات فروردين 136354 كريولانوس ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات آگاه 135555 گزارش نويسي ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -136156 ماليه بين الملل ويژگي اثر : تاليف-چاپ چهارم دانشگاه آزاد اسلامي (واحد علوم و تحقيقات )138357 ماليه عمومي ويژگي اثر : تاليف-با دكتر مهندس -انتشارات فروردين (چاپ 15)138258 مباني علم اقتصاد ويژگي اثر : تاليف-انتشارات صنايع ايران (چاپ هشتم) 138259 مديريت مالي 1 ويژگي اثر : تاليف-انتشارات دانشگاه پيام نور 137460 مديريت مالي 2 ويژگي اثر : تاليف-انتشارات دانشگاه پيام نور 137561 مقدمه اي بر استاندارد هاي حسابرسي بين الملل ويژگي اثر : ترجمه - سازمان حسابرسي -136062 مقدمه اي بر تجربه و تحليل اقتصاد خرد ويژگي اثر : پاپيروس _ پيشبرد ، چاپ دوم، 1368.63 مقدمه اي بر تحليل خرد ويژگي اثر : تاليف-چاپ سوم -دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات138464 نظريه ادوار تجاري ويژگي اثر : ترجمه - واحد علوم و تحقيقات 138365 نظريه ادوار تجاري

ويژگي اثر : ترجمه - كتاب دوم -واحد علوم و تحقيقات 138466 نظريه تجارب بين الملل ويژگي اثر : ترجمه - اتشارات آموزش انقلاب اسلامي137167 نهاد هاي پولي و مالي بين الملل ويژگي اثر : تاليف-ژوهشكده امور اقتصادي 1384(چاپ دوم)

تمدني جهرمي، محمدحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمدحسين تمدن متولد 1304 جهرم است. تحصيلات ابتدايي اش را در مدرسه اسلاميه جهرم گذراند و دوره متوسطه را در دبيرستان نمازي شيراز طي كرد. وي در دوران تحصيل همواره از شاگردان ممتاز بود. به اصرار پدر رشته طب را پي ميگيرد ولي با روحيهي وي سازگار نيست و به ناچار انصراف داد و به رشته حقوق روي آورد. محمدحسين تمدن در سال1325 ليسانس حقوق اش را از دانشگاه تهران دريافت مي كند و پس از فارغ التحصيلي حقوق تصميم مي گيرد تا براي دكترا درس بخواند. در همان سالها به لندن ميرود و آنجا به مدت يك سال تحصيل موفق به اخذ گواهي نامه در رشته مديريت اقتصادي و اجتماعي شد. سپس به ايران بازگشت و وكالت را به عهده گرفت تا اين كه در سال1339 در كنكور دكتراي اقتصاد شركت كرده و به انگليس رفت. محمدحسين تمدن به اقتصاد علاقه مند شده بود و دكترايش را با گرايش برنامه ريزي ادامه داد و رساله دكترايش را با مقايسه در نظام برنامه ريزي فرانسه و يوگسلاوي به انجام رساند. او پس از بازگشت در سال1344 در تهران به استخدام مؤسسه تحقيقات و برنامه ريزي اقتصادي تهران به رياست مرحوم پيرنيا درآمد و مسئول بخش تحقيقات برنامه ريزي مؤسسه ها شد. استاد

كهنه كار و پير فرزانه اقتصاد ايران امسال در همايش چهره هاي ماندگار مورد تقدير و قدرداني قرار گرفت. او از اقتصاددانان سرشناس ايران است و هم اكنون گرچه به كهنسالي رسيده همچنان سرزنده و استوار است و همچنان حضور جدي خود را در زمينه كاري اش حفظ كرده و از روحيه استادي اش نكاسته است گروه : علوم انساني رشته : اقتصادخاطرات كودكي : محمدحسين تمدن مي گويد: «ما درخانواده 6 فرزند بوديم، من فرزند چهارم اين خانواده خوشبخت بودم، پدرم تاجر بود با اين حال به ياد دارم از دوران كودكي كه روزنامه هاي آن زمان را حتي در خانه نيز مطالعه مي كرد. از آن سال ها ما با درس و مدرسه و روزنامه و روزنامه خواني آشنايي پيدا كرديم. پدرم كه مردي منطقي و متدين بود، انتظارداشت فرزند چهارم خانواده اش كه من بودم، رشته طب را بخواند. من هم حرف او را گوش كردم و در رشته طب شركت كرده و قبول شدم، سال1321 در رشته پزشكي قبول شدم، تازه به كلاس مي رفتم كه يك روز براي تحقيق به تالار تشريح رفتيم. منظره اي كه از تشريح ديدم حالم را بد كرد به طوري كه از آن روز ديگر به دانشگاه نرفتم! يك هفته بيشتر نبود كه به كلاس مي رفتم و اين مسأله برايم پيش آمده بود كه انصراف دادم و رشته حقوق را انتخاب كردم، چون در اين رشته نيز قبول شده بودم، به ادامه تحصيل پرداختم. پدرم پس از اين كه ديد من در رشته طب موفق نمي شوم از برادر كوچكترم محمدحسن كه 8سال تفاوت

سني با من داشت، خواست تا در رشته طب ادامه تحصيل دهد كه او هم اكنون پزشك عمومي است.» تحصيلات رسمي و حرفه اي : - ديپلم علمي در سال 1321 - ليسانس حقوق از دانشگاه تهران در سال 1325 - دريافت گواهينامه مديريت اقتصادي و اجتماعي در سال 1340 از لندن - دكتراي اقتصاد پس از شش سال تحصيل و تحقيق از دانشگاه لندن 1344 خاطرات و وقايع تحصيل : محمدحسين تمدن در مورد اشتياقش به رشته حقوق و اقتصاد مي گويد: «از دوراني كه در دانشكده حقوق مشغول بودم كتاب هاي نشريات اقتصادي بويژه نوشته هاي اقتصاددانان به اصطلاح دگرانديش را مطالعه مي كردم، ولي چون درس هاي اقتصادي ارائه شده در دانشكده نظرم را جلب نمي كرد، رشته قضايي را دنبال كردم. هنگامي كه براي گذراندن يك دوره مطالعاتي يك ساله به مدرسه اقتصاد و علوم سياسي لندن رفتم، تحت تأثير زيربناي سخت و محكم اين علم قرارگرفتم و تصميم قطعي و حضور در اين رشته را از همان زمان شروع كردم.»همسر و فرزندان : محمدحسين تمدن در مورد ازدواج خود با همسرش چنين ميگويد: «در سال1347 با همسرم فتانه ميركمالي آشنا شدم و ازدواج كردم. او مشوق فوق العاده اي براي انجام كارهاي تحقيقاتي ام بود گرچه از پدرم، مادرم و خواهر بزرگم نيز كمك هاي فراواني گرفته ام. در اين سال ها به خاطر سختكوشي در رشته دلخواهم تصديق مي كنم كه به همسرم آن طور كه خواسته او بود نرسيده ام ولي او همواره يار و همراه من در سختي ها و ناخوشي هاي زندگي بود و نه تنها

در مورد من فروتني داشت، بلكه در مورد افراد ديگر فاميل نيز از هيچ كس مضايقه نمي كرد و هميشه دست ياريگري داشت.» مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمدحسين تمدن در سال 1365 با معرفي كميته ايراني اتاق بازرگاني بين الملل و صلاحديد دفتر مشاوره حقوق بين الملل رياست جمهوري در 5 دوره سه ساله به عنوان عضو ايراني ديوان بين الملل داوري بازرگاني (پاريس) انتخاب شد و اين وظيفه را به مدت 15 سال تا چهار سال پس از بازنشستگي از دانشگاه تهران (1376) عهده دار بود. - مديريت گروه آموزشي اقتصاد سياسي - عضويت در هيأت مميزه دانشگاه تهران در چندين دوره فعاليتهاي آموزشي : محمدحسين تمدن پس از اين كه دكتر پيرنيا نخستين دانشكده اقتصاد را در دانشگاه تهران در سال1346 تأسيس كرد، به عنوان عضو هيأت علمي اين دانشكده استخدام و دانشيار اقتصاد دانشگاه تهران شد. محمدحسين تمدن از سال1346 در دانشكده هاي اقتصاد دانشگاه تهران و در سال هاي اخير در دانشگاه هاي علامه طباطبايي، امام صادق (ع)، شهيد بهشتي و تربيت مدرس به تدريس در دوره كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا در رشته هاي اقتصاد، حقوق بين الملل اقتصادي، متدولوژي علم اقتصادي و برنامه ريزي اقتصادي از سال 1364 تا سال 1376و 3 سال بعد در دانشگاه اقتصاد پس از بازنشستگي به فعاليت پرداخته است. آرا و گرايشهاي خاص : به نظر محمدحسين تمدن براي تجزيه و تحليل وضع جاري و تدوين سياست مؤثر نمي توان تنها به تئوري اقتصادي صرف تكيه داشت، بلكه لازم است علاوه بر كسب اطلاعات كامل و داده هاي آماري و شاخص هاي

دقيق به جنبه ها و ابعاد ديگر جامعه ازجمله ابعاد حقوقي، سياسي جامعه شناختي و روان شناسي اجتماعي توجه كافي داشت. البته بهبود و توسعه جوامع بدون قانونمند شدن و استقرار نظام قضايي عادل و آشنا به مباني و نيز همراه كردن افكارعمومي از راه تقويت مردم سالاري ميسر نخواهدبود. دكتر تمدن بازكردن ميدان براي بخش خصوصي سالم، فعال ومبتكر و ترويج رقابت در بازار سامان يافته و درعين حال تأمين هماهنگي سياست هاي اقتصادي دولت (اعم از برنامه اي، پولي و مالي) و توجه به قشر محروم را از شرايط توفيق درامر سياست گذاري اقتصاد مي داند. محمدحسين تمدن انديشيدن در مسائل پژوهشي را مستلزم ياري گرفتن از روش هاي تجزيه و تحليل علمي و عيني مي داند و مي گويد: «تصميم گيري درباره مسائل خصوصي براي من بيشتر مقرون با جنبه هاي سليقه اي، احساسي و ذهني است. گرچه اين دو قابل مقايسه با هم نيستند ولي طبعاً مسائل پژوهشي دقت و تمركز ذهني بيشتري را مي طلبد.» استاد محمدحسين تمدن آرزو دارد جامعه علمي با تلاش خستگي ناپذير براي جست و جوي حقيقت با پيروي از روش هاي دقيق و آزموده شده را هدف اصلي خود قراردهد و خطاهاي خود را به سرعت اصلاح كند و در برابر هرنوع فشار ايستادگي كند. «با تقويت اين ارزشهاست كه جامعه علمي به بالاترين سطح دانش جهاني نزديكتر مي شود.» محمدحسين تمدن درباره تقدير از بزرگان مي گويد: «چندسالي است كه ازسوي چند نهاد افرادي در زمينه علم و هنر به عنوان چهره ماندگار به جامعه معرفي مي شوند كه جاي بسي قدرداني است. اين

افراد با اكتشافات و اختراعات و نظرياتي كه داشته اند، دستاوردهاي درخشاني از خود باقي گذارده اند و افق هاي تازه اي به عنوان متفكر و دانشمند در علوم مختلف بشري گشوده اند كه نامشان تا ابد ماندگار است و حداقل تا چندنسل و تا هنگامي كه آثارشان با پيشرفت سريع علوم كهنه نشده است، ماندگار خواهدبود. اميدوارم به عنوان يك مرد كوچك در ذهن استادان همكار و جوان تر خود و نيز در ذهن دانشجوياني كه با من درس داشته اند ماندگار باقي بمانم. دعامي كنم همه آنها عمر دراز داشته باشند و بتوانند چهره هاي فوق العاده علمي ازخود به يادگار بگذارند.» محمدحسين تمدن با نگاهي پر ازاميد به آيندگان به جوانان امروز مي گويد: «آينده بستگي به تلاش آيندگان دارد مخصوصاً دانشجويان علاقه مند، بسيارمي توانند مؤثر باشند. به شرطي كه هدف هاي واقع بينانه داشته باشند و بخواهند تئوري هاي اقتصادي را كه حاصل تلاش بهترين مغزها درچند قرن اخير است به خوبي بياموزند و استادان خود را وادار به مطالعه بيشتر و ارائه درست دروس كنند. يكي از دانشمندان بزرگ گفته است كه دانشجويان در دوره تحصيلي وقت كمي دراختيار دارند و اين وقت را بايد به طور عمده براي فراگرفتن تئوري صرف كنند و حل مشكلات عملي را كه مستلزم دقت در مسائل پيچيده و ابعاد گوناگون است به وقت ديگري محول كنند و مسلماً روشني و دقتي كه درنتيجه تسلط به تئوري ها به دست مي آورند كمك بزرگي براي آنها در حل مسائلي است كه در زندگي اجتماعي با آن مواجه مي شوند.» جوائز و نشانها :

محمدحسين تمدن در سال1369 به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران شناخته شد و از رياست جمهوري لوح تقدير هم دريافت كرد. و چندي پيش به عنوان چهره ماندگار معرفي شدچگونگي عرضه آثار : - برخي از جزوه هاي محمدحسين تمدن عبارتند از: روش تحقيق در اقتصاد، روانشناسي اقتصادي، منطق علوم اجتماعي (در دو بخش)، اقتصاد كلان، اقتصاد خرد، نظام هاي اقتصادي، آمار (سال اول سياسي)، سياست وحكومت در كشورهاي باختري (سال چهارم سياسي)، جامعه شناسي اقتصادي، متدولوژي علم اقتصاد (در دو بخش)، برنامه ريزي اقتصادي، مسائل پيش بيني اقتصادي (كارشناسي ارشد)، تجزيه و تحليل اقتصادي (كارشناسي ارشد)، اقتصاد بخش عمومي (در دو بخش). مقالات: آثار : تاليف ماليه بين الملل ، مقاله ارتقاي علم و فناوري و نقش جامعه علمي ، مقاله پيرامون مفاهيم علمي و فلسفه علم ، مقاله زمينه هاي عمده فعاليت علمي جيمز بوكانان ، مقاله ابوريحان بيروني ، مقاله اقتصاد رفاه ليبراليستي آيا وجود دارد؟ (بحثي در برخورد انديشه ها) ، مقاله بحثي در رابطه قضاوت هاي ارزشي و قضاوت هاي مبتني بر واقعيت در علوم اقتصادي و اجتماعي ، مقاله تفكر علمي در توسعه اقتصادي و اجتماعي ، مقاله حكيم عمر و خيام ، مقاله خواجه نصيرالدين طوسي ، مقاله دستاوردهاي مكتب انتخاب عمومي Public choice / مقاله سرگذشت يك علم ، مقاله سوگندنامه دانش آموختگان اقتصاد ، مقاله غياث الدين جمشيد كاشاني ، مقاله محمد زكرياي رازي ، مقاله مسئوليت هاي علمي و اخلاقي اقتصاددان ، مقاله معيارهاي عدالت از نظر رالس ، مقاله مفهوم

حقوق طبيعي ، مقاله نگاهي به چالش هاي اقتصادي دولت

منابع زندگينامه :بنياد ايرانشناسي

توفيق، فيروز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر فيروز توفيق سال 1313 در شهر تبريز ديده به جهان گشود و در خانواده اي فرهنگ دوست و اصيل رشد كرد، پدرش پزشك و مادرش خانه دار بود كه به تربيت و رشد فرزندانش اهميت مي داد. دوران ابتدايي را در مدرسه مهر تهران و متوسطه را در مدرسه البرز گذراند. براي ادامه تحصيل به كشور سوئيس رفت و در دانشگاه ژنو (دانشكده علوم اقتصادي و اجتماعي) ادامه تحصيل داد و توانست مدرك ليسانس و دكتراي خود را در رشته جامعه شناسي دريافت كندگروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : جامعه شناسي تحصيلات رسمي و حرفه اي : _ گذراندن دوران تحصيلي دبيرستان در دبيرستان البرز _ اخذ مدرك كارشناسي و دكترا از دانشگاه علوم اقتصادي و اجتماعي ژنو هم دوره اي ها و همكاران : از همكاران فيروز توفيقي ميتوان به مهندس عظيمي، ايرج صديقيان و هايده نصيري اشاره كرد. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : فيروز توفيق سال 1377 به بعد به مركز مطالعات و تحقيقات شهرسازي و معماري ايران منتقل شد و در آنجا به عنوان مدير تلفيق طرح هاي كالبدي مناطق البرز جنوبي، جنوب غربي، زاگرس و آذربايجان بود. فيروز توفيق درسال هاي 1375 تا 1377 نيز به عنوان عضو شركت مهندسان مشاور شمارگان در تهيه طرح مجموعه شهري مشهد همكاري داشته است. دكتر فيروز توفيق طرحي را با نام «تهيه الگوي رياضي براي برنامه ريزي و پيش بيني وضع مسكن در ايران» در سال 1369 براي وزارت مسكن و شهرسازي به انجام رسانيد. در همان ايام

در طرح هاي متعددي به عنوان مديريت يا تلفيق يا گزارش نهايي شركت داشته است. دكتر فيروز توفيق مدتي مدير مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي دانشگاه تهران بوده است و بعدها به صورت مأمور به مركز آمار وزارت مسكن منتقل مي شود و بعد از انقلاب و پس از بازنشستگي دست از فعاليت برنداشت و در مؤسسات دولتي و خصوصي به فعاليت و تحقيق پرداخت و از جمله اين سازمان ها، مي توان به مؤسسه مطالعات شهرسازي وابسته به وزارت مسكن، مؤسسه عالي آموزش و پژوهش در مديريت و برنامه ريزي وابسته به سازمان برنامه ريزي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات و ... فعاليتهاي آموزشي : فيروز توفيق به مدت 5 سال به عنوان دستيار استاد، در دانشگاه ژنو مشغول تدريس شد و به مطالعه و تحقيق پرداخت و سپس به ايران برگشت و در دانشگاه تهران به تدريس پرداخت. وي سال ها در دانشگاه امام صادق _ تهران، واحد اقتصاد برنامه ريزي، تدريس مي كرد و همچنين در دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات نيز برنامه ريزي اقتصادي را تدريس كرده است آرا و گرايشهاي خاص : فيروز توفيق درباره برنامه ريزي در ايران معتقد است: «مهم ترين نكته در برنامه ريزي ايران، به هر روشي كه انجام گيرد، جديت بيشتر در تهيه برنامه هاست. براي اين منظور بايد مؤسسات يا مشاوران تخصصي ايجاد شود. ما حتي هنوز واحدي را كه به صورت جدي و مداوم به تهيه و ارزيابي الگوهاي كوتاه مدت و ميان مدت اقتصاد سنجي بپردازد نداريم. حال آن كه بسياري از مشكلات اقتصادي ما در سياستگذاري هاي

اقتصاد كلان است و ابزاري كه به كمك آن بتوان درستي پيامدهاي سياستگذاري هاي اقتصادي (حجم اعتبارات، كسري بودجه، فروش اوراق مشاركت و ...) را سنجيد بسيار مغتنم است.» چگونگي عرضه آثار : آثار فيروز توفيقي عبارتند از : تاليفات ، مقالات و ترجمه ها و خصوصا تهيه گزارشات، الگوها ي رياضي و طرحهاي مختلف در زمينه اقتصاد و جامعه شناسي است. برخي ديگر مقاله ها: _ بودجه اقتصادي، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، بودجه برنامه ريزي در ايران (مسائل و چالش ها) _ الگوسازي به كمك سيستم اطلاعات جغرافيايي (ساج) در طرح كالبدي ملي گزارش ها: _ گزارش تلفيق طرح كالبدي منطقه جنوب غربي با همكاري هايده نصيري _ الگوهاي رياضي در طرح هاي شهري _ گزارش تلفيق طرح كالبدي منطقه زاگرس با همكاري ناصر عظيمي _ الگوهاي مسكن براي مناطق شهري _ سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي در طرح هاي شهري _ تهيه گزارش درباره كاربرد الگوهاي رياضي در طرح هاي شهري 1370 تا 1375 _ تهيه گزارش درباره كاربرد سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي در طرح هاي شهري 1370تا 1375 _ تهيه الگوي (رياضي) براي برنامه ريزي و پيش بيني وضع مسكن در ايران _ تهيه گزارش درباره اجراي طرح هاي سازمان مذكور در ايران _ تهيه گزارش درباره بخش خصوصي در ايران آثار : آمايش سرزمين؛ تجربه جهاني و انطباق آن با وضع ايران اقتصاد به روايت الگوهاي يكپارچه ويژگي اثر : مقاله، چاپ در مجله هفت هنر، مقاله اي از دكتر فيروز توفيق است كه در آن مباحث و جايگاه مطالعات اقتصادي در طرح هاي شهرسازي

و همچنين معرفي الگوهاي يكپارچه كاربري و ترابري شهري مي گنجد. اين مطالعات از جمله در چارچوب الگوهاي يكپارچه شهرسازي كه مباحث اقتصادي مانند عرضه و تقاضاي زمين و زيربنا، قيمت زمين و ساختمان اعتبارات مالي مانند درآمدها، هزينه ها، انواع عوارض شهرداري ها را به مباحث شهرسازي مانند كاربري زمين ها و تراكم ساخت و سازها، ترابري مانند مبدأ و مقصد و حجم سفرها و انواع ترابرها و نيز به مسائل زيست محيطي مانند انتشار گازها مانند منواكسيد كربن، اكسيدهاي ازت، سرب و ذرات معلق پيوند مي دهد، معنا مي يابد. پيشه الگوهاي شهري و كاستي هاي آنها، الگوهاي يكپارچه، مباني اقتصادي در الگوهاي بزرگ اقتصاد و الگوهاي ميانجي و ترابري از جمله مواردي است كه در اين تحقيق و تأليف مورد بازكاوي قرار گرفته است 3 امكان سنجي تهيه بودجه اقتصادي ويژگي اثر : چاپ در سال 1382 ، دكتر فيروز توفيق با ارائه نمونه و راهكارهايي در جهت بهبود وضع در ايران كوشيده است، در بهره وري وضع اقتصادي ايران كمك كند. «امكان سنجي تهيه بودجه اقتصادي» از ديگر تأليفات دكتر فيروز توفيق است. بودجه اقتصادي بودجه اي است كه به صورت پيوست بودجه سالانه تقديم قانونگذار مي شود كه نشان مي دهد، اين بودجه حجم و كسري اش چه اثراتي در متغيرهاي اقتصادي دارند. در اين كتاب از مدل هاي اقتصادي كوتاه مدت استفاده شده است. 4 برنامه ريزي در ايران و چشم انداز آينده آن تجربه چند كشور در برنامه ريزي؛ با تأكيد بر تجربه شوروي سابق، فرانسه، هند و كره جنوبي

تحليل داده _ ستانده در ايران ويژگي اثر : اين كتاب يكي از تأليفات دكتر فيروز توفيق است كه به وسيله مجموعه جامعه و اقتصاد، انتشارات انقلاب اسلامي به بازار كتاب عرضه شد. يكي از روش هاي تحليل اقتصادي، تحليل داده _ ستانده است. در اين كتاب سعي شده است؛ تحليل داده _ ستانده با وضع ايران منطبق شود و بعدها اين كار به وسيله بانك مركزي دنبال شد و منابع و مآخذ اين كتاب در اين زمينه راهگشا بود و از جداول اين كتاب نيز استفاده شده است. اين جداول ارتباط بين بخش ها را يك جا نشان مي دهد مثلاً در بخش كشاورزي چه چيزي را مي گيرد و چه چيزي مي دهد و تحليل هايي نيز در اين زمينه انجام شده است. 7 درآمدي بر برنامه ريزي اقتصادي با نگاهي به وضع ايران ويژگي اثر : همزمان با تدريس برنامه ريزي جزواتي را تهيه كرد كه بعدها انگيزه كتابي با عنوان «درآمدي بر برنامه ريزي اقتصادي با نگاهي به وضع ايران» شد.اين كتاب سال ها به عنوان كتاب دانشگاهي مورد استفاده دانشجويان و علاقه مندان به برنامه ريزي اقتصادي بود. 8 گزارش تلفيق طرح كالبدي منطقه زاگرس مياني، جنوب غربي كهگيلويه و بويراحمد و آذربايجان ويژگي اثر : مجموعه تحقيقات دكتر فيروز توفيق با همكاري مهندس عظيمي، ايرج صديقيان و هايده نصيري است كه پس از سال ها تلاش و تحقيق به ثمر رسيده است و بزودي در چهار جلد چاپ مي شود. دكتر توفيق

معتقد است؛ برنامه ريزي مبحثي بسيار پيچيده و مهم است. ايران برنامه ريزي دارد و يك كتاب اختصاصي ندارد. در ايران چهار برنامه ريزي تهيه شده است.عموماً روش هايي كه براي برنامه ريزي اقتصاد و صنعت و ... استفاده مي شود كلي است. در برنامه ريزي منطقه اي برنامه آمايش سرزمين، ارزشيابي طرح ها و برنامه ريزي هاي بلندمدت و آينده نگري ها بررسي شده است. 9 مجموعه مباحث و روش هاي شهرسازي نظرخواهي درباره آينده شغلي دانش آموزان ويژگي اثر : رساله دكتري، اين پايان نامه با همكاري مدارس سوئيس انجام شد11 نگاهي به آينده برنامه ريزي در ايران ويژگي اثر : مقاله ، از ديگر مقاله هاي دكتر فيروز توفيق مي توان به «نگاهي به آينده برنامه ريزي در ايران» اشاره كرد: «تقريباً در سراسر جهان دگرگوني هاي كم و بيش اساسي در هدف، جايگاه، و شيوه تهيه برنامه ها رخ داده است. برنامه هاي كنوني از نظر هدف متنوع تر شده اند و تأكيد آنها بيشتر بر پايداري توسعه است تا نفس توسعه؛ از نظر روش تهيه، برنامه ها بيشتر راهبردي و مشاركتي هستند تا فن سالارانه (تكنوكراتيك)؛ سرانجام اين كه از نظر جايگاه بيشتر غيرمتمركزند تا با نگرش از بالا به پايين، هر چند غالباً سلسله مراتب ملي، منطقه اي، استاني و محله هم حفظ شده است. روش برنامه ريزي در ايران از روش «جمع طرح ها» به روش «فراگير» استحاله و در دوران اخير به روش «راهبردي» گرايش يافته است. از برنامه سوم پس از انقلاب هم

گام هايي مهم در جهت تمركززدايي از برنامه ريزي برداشته شده است. اگر روند كنوني ادامه يابد در آينده در ايران برنامه هاي بخشي بيشتر راهبردي و ملي و تلفيق سرزميني آنها بيشتر استاني خواهد بود.» ... لازم است يادآوري شود كه در ايران فكر برنامه ريزي در محافل دولتي شكل گرفت. پيش از آن هم موضوع به وسيله افرادي از جمله مهندس زاهدي مطرح شده بود. اين انديشه ها سرانجام به تدوين نخستين برنامه هفت ساله كشور انجاميد. از آن پس در ايران پيش از انقلاب اسلامي برنامه تهيه كه از آن ميان پنج برنامه به موقع اجرا گذاشته شد و ...»

ختايي، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمود ختايي در سال1324 بدنيا آمد. وي مدرك دكتري رشته اقتصاد را از دانشگاه اوتاواي كانادا در سال 1357 اخذ كرده است. ايشان هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده اقتصاد علامه طباطبائي مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : مدارك تحصيلي: - كارشناسي اقتصاد- دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران ، 1347 - كارشناسي ارشد اقتصاد بين الملل- دانشگاه تهران ، 1352 - دكتراي اقتصاد- دانشگاه اوتاوا ، كانادا ، 1357مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - دستيار موسسه تحقيقات اقتصادي دانشگاه تهران به مدت سه سال - محقق مهندسين مشاور خصوصي تهران به مدت يك سال - محقق سازمان مديريت و برنامه ريزي به مدت يك سال - حسابدار شركت ملي ذوب آهن ايران- اصفهان به مدت دو سال - مديريت برنامه ريزي وزارت راه و ترابري ،هماهنگي روشهاي مختلف حمل و نقل به مدت دو سال - مدير طرح و

برنامه و مشاور مديرعامل شركت كشتيراني جمهوري اسلامي به مدت شش سال - دانشيار و مدرس دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائي به مدت 22 سال - مدرس دانشكده اقتصاد دانشگاه اوتاوا به مدت دو سال فعاليتهاي آموزشي : دروس تدريس شده توسط محمود ختايي به شرح زير است: اقتصاد كلان (كارشناسي ، كارشناسي ارشد و دكتري) ، اقتصاد مالي ، پول و ارز و بانكداري ، اقتصاد بين الملل آرا و گرايشهاي خاص : علايق پژوهشي و اقتصاد كلان ، اقتصاد مالي ، سرمايه گذاري ، پول و ارز و بانكداري ، اقتصاد بين الملل ، رشد و بازارهاي مالي اقتصاد كلان ، اقتصاد مالي ،پول و ارز و بانكداري و اقتصاد بين الملل گرايش هاي تخصصي دكتر ختاييچگونگي عرضه آثار : محمود ختايي داراي بيش از 20 مقاله منتشر شده در مجلات معتبر بين المللي داخلي و خارجي ،بيش از 5 مقاله ارائه شده در كنفرانس ها و استاد راهنماي بيش از 50 پايان نامه (در زمينه هاي مباحث اقتصاد كلان ،سرمايه گذاري و غيره ) است.آثار : اثر تغيير نرخ سود اسمي پيش بيني شده بر سطح سرمايه گذاري در اقتصاد ايران ويژگي اثر : (1385) ، پژوهشكده پولي و بانكي2 اقتصاد پول و نهادهاي مالي ويژگي اثر : (1384) دانشگاه علامه طباطبايي (جزوه)3 اقتصاد كلان بين الملل ويژگي اثر : (1383) ، موسسه توسعه صنعت سرمايه گذاري (زير چاپ)4 درس هايي در اقتصاد كلان (1377) ويژگي اثر : دو جلد

، سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور5 مروري كوتاه بر اقتصاد كلان و پرسش هاي چند جوابي ويژگي اثر : (1375) ، كتاب ماد

منابع زندگينامه :تكميل پرسشنامه فرهيختگان توسط دكتر محمد ختايي بنا به درخواست بنياد ايران شناسي - بهار 1386

خليلي عراقي، منصور

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد منصور خليلي عراقي در سال 1327 در تهران بدنيا آمد. ايشان داراي مدرك دكترا رشته اقتصاد از دانشگاه كاليفرنيا آمريكا در سال 1361 مي باشد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي دكتر سيد منصور خليلي عراقي به ترتيب زير است: - كارشناسي رشته اقتصاد از دانشگاه تهران در سال1350 - كارشناسي ارشد رشته اقتصاد از دانشگاه كاليفرنيا در سال1356 - دكترا رشته اقتصاد از دانشگاه كاليفرنيا آمريكا در سال 1361 مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق اجرايي سيد منصور خليلي عراقي به ترتيب زير است: شوراي سياستگذاري گروه كارآفريني,شوراي سياستگذاري گروه كارآفريني در سال1383 مدير گروه اقتصاد نظري - مدير گروه اقتصاد نظري،دانشكده اقتصاد از سال1382-1383 سردبير مجله تحقيقات اقتصادي-- سردبير مجله تحقيقات اقتصادي،دانشكده اقتصاد در سال1381 رئيس دانشگاه تهران از سال1376-1381 رئيس دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران از سال1373-1376 معاون پژوهشي دانشگاه تهران از سال1367-1372 عضو شوراي انتشارات دانشگاه تهران از سال1367-1372 رئيس دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران فعاليتهاي آموزشي : عنوان درس ارائه شده توسط سيد منصور خليلي عراقي به قرار زير است: 1 ارزيابي طرحهاي اقتصادي، كارشناسي 2 زبان 3، كارشناسي 3

اقتصادصنعتي،كارشناسي ارشد 4 اقتصادكلان، كارشناسي ارشد 5 اقتصادكلان2 ،كارشناسي ارشد 6 زبان تخصصي،كارشناسي ارشد 7 موضوعات انتخابي در اقتصاد كلان، كارشناسي ارشد چگونگي عرضه آثار : - تعداد مقالات متشر شده دكتر : 24 مورد - تعداد شركت در سمينارها وهمايشها در خارج از كشور : 3 مورد - تعداد پژوهشها و تحقيقات انجام شده :7 مورد آثار : تستهاي اقتصاد كلان (تهيه- ترجمه- تدوين) ويژگي اثر : ترجمه ،دانشگاه تربيت مدرس 13732 راهنماي نوين اقتصاد كلان ويژگي اثر : ترجمه ،انتشارات برادران 13833 شناخت عوامل موثر در گسترش بي رويه شهر تهران ويژگي اثر : تاليف ،دانشگاه تهران 13674 مباني تحليل هزينه - فايده عملي ويژگي اثر : ترجمه ،موسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران 13725 مجموعه تست اقتصاد كلان دورن بوش- فيشر ويژگي اثر : ترجمه ،جهاد دانشگاهي تهران 1373

دادگر، يدالله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

يدالله دادگر داراي دكتري رشته اقتصاد از دانشگاه تهران در سال 1374(1995)و عضو هيئت علمي و دانشيار گروه حقوق اقتصادي دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي يدالله دادگر به قرار زير است: 1- اخذ مدرك ليسانس اقتصاد از دانشگاه شيراز در سال 1357 شمسي (1978 ميلادي). قابل ذكر است كه درآن زمان امور آموزشي دانشگاه شيراز با همكاري دانشگاه پنسيلوانيا با متون انگليسي و با كمك اساتيد خارجي اجرا مي گرديد. پرفسور K.Tooman و A.Waqif از جمله اساتيد

رشته اقتصاد بودند كه توصيه نامه برخي از آنها در ارتباط با نامبرده موجود مي باشد(وي حداقل دو درس را باپرفسور waqif گذرانده است). 2- پذيرش در دوره فوق ليسانس اقتصاد بدنبال برگزاري كنكور مربوطه در سال 1357( 1978) و ادامه دوره آموزشي فوق ليسانس تا تعطيلي دانشگاهها به مناسبت آغاز انقلاب فرهنگي در سال 1358(1979). تكميل دوره آموزشي فوق ليسانس پس از بازگشايي دانشگاهها در سالهاي 1365 و 1366(1986 و 1987) ودفاع از پايان نامه فوق ليسانس اقتصاد در سال 1367(1988). 3- ا تمام دوره آموزشي مقطع دكتراي اقتصاد در دانشگاه تهران در سال 1374(1995) و دفاع از رساله دكتري در پايان سال تحصيلي 1375(1996) وقايع ميانسالي : -گذراندن مراحل گزينش استاد، موفقيت و آزمون مربوطه در وزارت علوم ومعرفي از سوي وزارت متبوع جهت استخدام با مرتبه مربي در دانشگاه مفيد از شهريور 1368( 1989). - ا تمام دوره آموزشي مقطع دكتراي اقتصاد در دانشگاه تهران در سال 1374(1995) و دفاع از رساله دكتري در پايان سال تحصيلي 1375(1996) و احراز مرتبه استاد ياري در هيأت مميزه مركزي وزارت علوم در سال 1375(1996). مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق اجرايي- علمي يدالله دادگر : 1- مديريت گروه اقتصاد دانشگاه مفيد از سال 1368 تا 1371(1989 تا 1992) و همچنين از سال 1378 تا 1380(2001-1999). دبيري كميته تحصيلات تكميلي دانشگاه مفيد از سال 1374 تا 1383(1995 تا 2004). 2- مديريت گروه اقتصاد اسلامي دانشگاه تربيت مدرس از سال 1378 تا سال 1385 (2006- 1999). عضويت در كميته تخصصي گروه اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس از سال 1379 تا سال 1384 (2005-2000). عضويت در كميته

امتحان جامع دوره دكتري دانشگاه مازندران و موارد مشابه. 3- عضو هيأت مؤسس، هيأت مديره و نايب رئيس اولين انجمن علمي اقتصاد اسلامي ايران. همچنين عضو هيأت مديره انجمن علمي علوم انساني(مؤسسه توسعه و دانش). 4- دبيري سمينار اقتصاد اسلامي گروههاي 27 گانه مؤسسات آموزشي و پژوهشي در دانشگاه تربيت مدرس بين سالهاي 1378 تا 1384 (1999 تا 2005). دبيري سلسله نشست هاي تخصصي دانشگاه تربيت مدرس با همكاري دانشگاههاي فردوسي، مازندران، تبريز، اصفهان و بلوچستان بين سالهاي 1378 تا 1384 (1999 تا 2005). دبيركارگا ههاي بين المللي دين و اقتصاد، با مشاركت professor Enderle در سال 1381(2002)، اقتصاد اسلاميDr.Chapra در دانشگاه تربيت مدرس 1382(2003) و professor Koslowski درسال 1383(2004) با همكاري انجمن علمي اقتصاد اسلامي. فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريس و راهنمايي و مشاوره پايان نامه ها و رساله ها : 1- تدريس اقتصاد كلان، اقتصاد بخش عمومي، تاريخ عقايد اقتصادي و زبان تخصصي اقتصاد، در سطوح ليسانس و فوق ليسانس و تدريس متدلوژي اقتصاد و اقتصاد اسلامي در سطوح فوق ليسانس و دكتري1385- 1375 (2006- 1996). 2- تدريس بصورت استاد مدعو در دانشگاه تهران بين سالهاي 1375- 1372 (1996-1993)، دانشگاههاي اهواز1377(1998)، بوعلي سينا 1383-1377(2004-1998)، زاهدان1382(2003)، امام صادق و آزاد 1383(2004) در مقطع فوق ليسانس و دانشگاه تربيت مدرس در مقطع دكتري. تدريس اصول علم اقتصاد و ماليه عمومي در دانشگاه شهيد بهشتي در سالهاي 1385-1382(2006-2003)، مؤسسه باقر العلوم 1382-1370 (2003-1991)، دانشكده محلاتي، دانشگاه قم و موارد مشابه بصورت متناوب بين سالهاي 1382-1368(2003-1989). 3- راهنمايي و مشاوره پايان نامه فوق ليسانس و رساله دكتري در رشته اقتصاد در دانشگاههاي مفيد، تربيت مدرس، امام صادق(2003)،

مؤسسه آموزشي- پژوهشي امام خميني(1999)، مركز مديريت دولتي، آزاد(2004-2002) و ديگر موارد بصورت متناوب بين سالهاي 1385-1370(2006-1991) . مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : يدالله دادگر از بانيان راه اندازي كارگاههاي ملي و بين المللي با همكاري پژوهشكده اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس مي باشد. چگونگي عرضه آثار : - داوري پايان نامه ها و رساله ها، داوري مقاله هاي سمينارهاي داخلي و بين المللي و مقالات مجلات علمي و پژوهشي، داوري كتب و مقالات مربوط به جشنواره خوارزمي، جشنواره كتاب سال جهاد دانشگاهي، جشنواره كتاب سال دانشگاه تهران، كتاب سال وزارت ارشاد و كتاب سال اقتصاد اسلامي. همچنين عضويت درشوراهاي پژو هشي جهاد دانشگاهي، عضويت در هيئت تحريريه مجلات علمي پژوهشي (مفيد و تربيت مدرس) و علمي مروري و موارد مشابه. - تعداد مقالات چاپ شده در نشريات علمي :72 مقاله - شركت در كنفرانس ها ، سفرهاي علمي و ارائه مقاله در سمينارهاي علمي:39 مورد - ويژگي اثر : ترجمه- ( با همكاري آقاي اسحاق علوي) در سال 1381(2002) توسط انتشارات دانشگاه مفيد انجام گرديده است. 2 اصول علم اقتصاد ويژگي اثر : ( با همكاري آقاي دكترتيموررحماني) توسط مؤسسه آموزش عالي باقر العلوم در سال 1380(2001)، صورت گرفته است. چاپ دوم آن در سال 1381(2002) ، چاپ سوم در سال 1382(2003)، چاپ چهارم و چاپ پنجم در سال 1384 (2005)، توسط همان انتشارات و بوستان كتاب انجام گرديد3 اقتصاد بخش عمومي ويژگي اثر : چاپ - در سال 1380(2001) توسط انتشارات دانشگاه مفيد صورت

گرفته است. 4 اقتصاد كلان از درن بوش- فيشر ويژگي اثر : ترجمه-( با همكاري آقاي دكترمحمد رضا منجذب). چاپ اول اين كتاب درسال 1375(1996) توسط انتشارات البرزصورت گرفت. چاپ هاي دوم تا پنجم اين كتاب بين سالهاي 1377 تا 1384 (1998 تا 2005) وارد بازار شده است. 5 اقتصاد متعارف، اقتصاد ارتدكس و اقتصاد اخلاق مدار ويژگي اثر : (با همكاري آقاي دكتر حسين نمازي) در سال 1385 صورت گرفته است6 تاريخ تحولات انديشه اقتصادي ويژگي اثر : توسط انتشارات دانشگاه مفيد در سال 1383(2004)، انتشار يافته است. 7 تحليل و تلخيص اقتصاد ويژگي اثر : ( با همكاري آقاي محمد باقرنجفي) توسط انتشارات دانشگاه رازي در سال 1379(2000) وارد بازار شده است. -چاپ اول8 درآمدي بر روش شناسي اقتصاد ويژگي اثر : در سال 1384 (2005) توسط نشر ني، صورت گرفت9 ماليه عمومي و اقتصاد دولت ويژگي اثر : در سال 1378(1999) توسط انتشارات بشير علم و ادب صورت گرفته و چاپ دوم آن در سال 1384 (2005) توسط انتشارات دانشگاه تربيت مدرس انجام گرفت-چاپ اول10 نگرشي بر اقتصاد اسلامي ويژگي اثر : چاپ اول -در سال 1378(1999) توسط انتشارات دانشگاه تربيت مدرس به انجام رسيده است.

درخشان، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مسعود درخشان در سال 1328 در تهران متولد شد. وي پس از اخذ كارشناسي اقتصاد از دانشگاه تهران براي تكميل معلومات دانشگاهي

به مدرسۀ لندن اعزام شد و مدارك كارشناسي ارشد و دكتراي اقتصاد را از دانشگاه لندن اخذ نمود. در سال 1357 به ايران مراجعت كرد و به تدريس در دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران پرداخت. كتاب"اقتصادسنجي" تاليف ،مسعود درخشان، در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : مسعود درخشان پس از طي تحصيلات ابتدايي و متوسطه، در سال 1350 دورۀ كارشناسي اقتصاد را در دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران به پايان رساند و سپس به عنوان فارغ التحصيل ممتاز رشتۀ اقتصاد دانشگاههاي كشور انتخاب و براي ادامۀ تحصيل به مدرسۀ لندن اعزام شد و مدارك كارشناسي ارشد و دكتراي اقتصاد را از دانشگاه لندن اخذ نمود.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مسعود درخشان در سال 1357 به ايران مراجعت كرد و به تدريس در دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران پرداخت. كوششهاي علمي ايشان در موفقيت دانشگاهها و مراكز علمي جديد ايران مانند دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه تربيت مدرس قابل ملاحظه بوده است. دكتر درخشان از سال 1370 به عنوان اقتصاددان ارشد دفتر مطالعات انرژي در لندن (I.B.E.S) و عضو هيئت علمي دانشگاه لندن مشغول به كار است و فعاليتهاي پژوهشي وي در اين مدت در زمينه هاي كاربردي پيرامون اقتصاد سياسي نفت و گاز در خليج فارس، آسياي جنوب شرقي و درياي خزر متمركز بوده است. در زمينه هاي تئوريك نيز مطالعات ايشان بيشتر دربارۀ مكانيسم معاملات نفتي در بازارهاي نفتي و تأثير آن بر قيمت جهاني نفت خام و همچنين نقش

پول واحد اروپايي (يورو) در تحولات آينده، تقسيم معاملات ارزي و بويژه بر دلار و قيمت گذاري نفت خام است. جوائز و نشانها : كتاب"اقتصادسنجي"تاليف ،مسعود درخشان، در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.آثار : اقتصادسنجي ويژگي اثر : تاليف،اين كتاب در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است. آشنايي با كتاب: «اقتصادسنجي» اقتصادسنجي؛ جلد اول (جزء اول و دوم)؛ مسعود درخشان؛ تهران: سمت، 1375. در زمينه اقتصادسنجي، كتابهاي خوبي كه از متون درسي دانشگاههاي معتبر جهان ترجمه شده، دراختيار دانشجويان اين رشته قرار دارد. اين آثار در كنار امتيازاتي كه دارند، از جهاتي چندان منطبق با سطح مطلوب آموزش اين رشته در دانشگاههاي ايران نيستند، چرا كه در برخي از موارد، مطالب ارائه شده متناسب با ويژگيهاي خاص آموزشي و بازار اشتغال كشورهاي صاحب اثر تدوين شده است. كتاب حاضر كه با توجه به سطح خوب و ظرفيت عالي رياضيات دانشجويان كشور و علاقه آنها به دقت در مباحث نظري تدوين شده است، مي تواند به عنوان مكملي بر اكثر كتابهاي موجود محسوب شود. بيان مباحث به زباني ساده، هدفي است كه آگاهانه در اين كتاب تعقيب شده است. براي تدوين هر مبحث در اين كتاب، اكثرمنابع اصلي و معتبر ملاحظه شده و سعي بر اين بوده است كه از نكات مثبت موجود در هريك از آنها استفاده شود. در فصول دهگانه كتاب از مثالهاي متعدد براي تبيين موضوعات استفاده شده و مسائل

زيادي در پايان فصلها آمده كه همگي با روشني و سادگي تمام حل شده است. يافتن واژه هاي فارسي براي اصطلاحات علمي يكي از ويژگيهاي اين كتاب است كه براي استفاده بهتر متخصصان، در تدوين كتاب اِعمال شده است.

رحيمي بروجردي، عليرضا

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر عليرضا رحيمي بروجردي در سال 1335 در تهران بدنيا آمد. ايشان تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته اقتصاد ادامه داد و موفق به اخذ مدرك دكتراي رشته اقتصاد بين الملل از دانشگاه ايالتي كانزاس امريكا در سال 1988 شد.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : قتصاد بين الملل تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي عليرضا رحيمي بروجردي به قرار زير است: - كارشناسي رشته اقتصاد از دانشگاه ايالتي كاليفرنيا امريكا در سال1980 - كارشناسي ارشد رشته اقتصاد سياسي از دانشگاه ايالتي كاليفرنيا امريكا در سال1982 - دكتراي رشته اقتصاد بين الملل از دانشگاه ايالتي كانزاس امريكا در سال 1988 مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق علمي - اجرايي عليرضا رحيمي بروجردي به ترتيب زير است: 1 عضو هيئت تحريريه، مجله انگليسي Nwe Horizon (لندن)در سال 1379 2 مديريت بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران- ماهنامه تازه هاي اقتصاد در سال 1377 3 رئيس موسسه تحقيقات پولي وبانكي در سال1376 4 مشاوره بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران در سال1375 5 پژوهشگردبيرحانه شورايعالي امنيت مليدر طي سالهاي 1374-1375 6 مديريت بنياد انديشه اسلامي - مجله انگليس ECHO-of-ISLAM در سال1374 7 مديريت دانشكده اقتصاد - دانشگاه تهران در طي سالهاي 1374-1376 8 مشاوره وزارت امور اقتصادي ودارائي در طي سالهاي1371-1375

9 عضو هيئت تحريريه مجله Iranian Economic Revien (دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران ) در سال 1370 10 مديريت وزارت امور اقتصادي ودارائي در طي سالهاي 1369-1371 11 عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران (در حال حاضر)فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروس تدريس شده توسط عليرضا رحيمي بروجردي به قرار زير است: 1 تجارت بين املل، كارشناسي 2 ماليه بين الملل ،كارشناسي 3 تجارت بين الملل، كارشناسي ارشد 4 ماليه بين الملل، كارشناسي ارشد 5 تجارت بين املل،دكترا چگونگي عرضه آثار : - تعداد مقالات ارائه شده تسط دكتر عليرضا رحيمي بروجردي:32 مورد - تعداد مقالات ارائه شده (همچنين شركت )در سمينارها وهمايشها: 11 مورد - تعداد پژوهش ها و تحقيقات انجام يافته : يك مورد آثار : ارز و تجارت ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي و بانكي 13792 ارز و صادرات غير نفتي ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي وبانكي 13763 اقتصاد بين المللي ,ماليه بين المللي .چاپ سوم ويژگي اثر : تاليف دفتر نشر بصيرت فرهنگي 13784 اقتصادبين الملل،جلداول:ماليه بين الملل ويژگي اثر : تاليف مركزانتشارات علمي 13705 بررسي نسبت اضافي سرمايه به توليددرايران ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي وبانكي 13776 بررسي نظري و تجربي پيرامون تاثير متغيرهاي درون زا و برون زا بر سرمايه و سرمايه گذاري خارجي در ايران ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي وبانكي 13757

تئوري ها و سياست هاي تجارت بين الملل ويژگي اثر : تاليف ،مركز انتشارات علمي 13838 خصوصي سازي ويژگي اثر : تاليف، دانشگاه تهران 13839 درامدي برسياستهاي تعديل ساختاري ويژگي اثر : تاليف مركزانتشارات علمي 137210 روابط تجاري بين المللي معاصر :تئوريها و سياستها ويژگي اثر : تاليف مركز مطالعات علمي 137411 سياستهاي ارزي ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي و بانكي 137912 سياستهاي ارزي ,الگوهاي تجاري ترازپرداختها ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي وبانكي 137713 سياستهاي ارزي ,الگوهاي تجاري ترازپرداختها ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي وبانكي 137714 سياستهاي اقتصاد كلان و اصلاحات ساختاري ويژگي اثر : تاليف موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني 137815 سياستهاي پولي ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي و بانكي 137916 سير تفكر عصر جديد در اروپا ويژگي اثر : تاليف موسسه انتشارات بعثت 136817 سيرتحول انديشه وتفكرعصرجديد دراروپا ويژگي اثر : تاليف شركت چاپ و انتشارات علمي 137018 فلسفه اقتصاد اسلامي (با همكاري دكتر حسين عيرضو) ويژگي اثر : تاليف موسسه تحقيقات پولي و بانكي 137819 نظام ارزي مطلوب و رفتارنرخ واقعي ارزدرمدلهاي ماليه بين الملل ويژگي اثر

: تاليف موسسه تحقيقات پولي و بانكي 137920 همگرايي اقتصادي: ترتيبات تجاري منطقه اي و بازارهاي مشترك ويژگي اثر : تاليف،انتشارات سمت 1385

رضوي، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مهدي رضوي ،داراي مدرك دكتري رشته اقتصاداز دانشگاه نبراسكاي آمريكا در سال 1362 است.مهدي رضوي از اساتيد برجسته اقتصاد اسلامي است كه سالها در دانشگاههاي معتبر دنيا به تدريس مكاتب اقتصادي مختلف مشغول بوده و مطالعات گسترده اي در زمينه اقتصاد اسلامي انجام داده است. وي همچنين نمايندگي ايران در برخي مجامع بين المللي بانكي را عهده دار بوده است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد گروه علوم اقتصادي, دانشكده علوم اقتصاد و سياسي دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : سوابق تحصيلي و دانشگاهي مهدي رضوي به قرار زير است: 1- فوق ليسانس در رشته مهندسي سيستمها. Post Doct, M.E. (Master of Engineering) Systems Engineering. Department of System Engineering, School of Pure and Applied Sciences, University of Virginia, Charlottesville, Virginia, May 1985. رشته اصلي: برنامه ريزي سيستمها. رشته فرعي: برنامه ريزي اقتصادي. 2- فوق ليسانس در رشته اقتصاد. M.A. Department of Economics, College of Business Administration, University of Nebraska – Lincoln, Lincoln, Nebraska, December, 1977. رشته اصلي: روشهاي مقداري در اقتصاد. رشته فرعي: حسابداري 3 -دكترا در رشته اقتصاد. PH.D. Department of Economics, College of Business Administration, University of Nebraska – Lincoln, Nebraska, December 1983. رشته اصلي: - روشهاي مقداري در اقتصاد. رشته فرعي: مديريت. مهدي رضوي، رسالة دكتري خود را در دانشگاه لينكلن نبراسكاي امريكا در سال 1983 تحت عنوان «مدلسازي نظام اقتصادي

اسلام، يك روش ماتريس انتقالي تعاملي و نمودار جهت دار بوليين» نوشته است. موضوع اصلي اين مطالعه، تحليل امكان فرموله كردن يك چارچوب از نظام اقتصادي مبتني بر آموزه هاي اسلامي مستقل از سرمايه داري و سوسياليسم موجود است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق كاري و اجرايي مهدي رضوي به قرار زير است: 1- تدريس در دانشگاه : 26 سال تمام وقت ، دو سال نيمه وقت . 2- سرپرست گروه اقتصاد اسلامي – بنياد پژوهشهاي اسلامي آستان قدس رضوي ، مشهد . 3- عضو هيأت مديره بانك صادرات استان خراسان ، مدير امور مالي بانك ، مشهد . 4- مشاور امور اقتصادي و بانكي استاندار خراسان ، و مدير كل دفتر هماهنگي امور اقتصادي استان خراسان ، مشهد . 5- عضو هيأت علمي دانشكده علوم اداري و اقتصاد ، دانشگاه فردوسي مشهد . 6- دانشيار و مدير بخش مديريت دانشگاه هامپتون ويرجينياي آمريكا ، هامپتون ، ويرجينيا ، آمريكا . 7- مشاور بانك جهاني ، بخش خاورميانه و شمال آف_ريقا . Middle East and North Africa (MENA) Region 8- عضو هيأت تحريريه مجله IQTISAD : Journal of Islamic Economics ، مركز مطالعات اقتصاد اسلامي و توسعه دانشگاه اسلامي اندونزي ، جاكارتا ، اندونزي . 9- عضو هيأت تحريريه مجله پژوهش ها و سياست هاي اقتصادي ، معاونت امور اقتصادي ، وزارت امور اقتصادي و دارايي ، تهران . 10 – عضو هيأت مؤسس ، انجمن اقتصاد اسلامي ايران ، دانشگاه تربيت مدرس ، تهران . 11 – عضو هيأت امناي دانشكده امور اقتصادي ، وزارت امور اقتصادي و دارايي ، تهران . 12 – عضو هيأت

امناي پژوهشكده امور اقتصادي ، وزارت امور اقتصادي و دارايي ، تهران . 13 – عضو هيأت امناي مؤسسه عالي بانكداري ايران ، بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران ، تهران . 14 – نماينده وزير در شوراي پژوهشي ، مركز مطالعات استراتژيك وزارت امور اقتصادي و دارايي ، تهران . 15 – عضو هيأت مديره سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران ، وزارت صنايع و معادن ايران ، تهران . 16 – عضو هيأت مديره بانك توسعه صادرات ايران ، تهران . 17 – قائم مقام و عضو هيأت مديره پست بانك ايران ، تهران . 18 – رئيس هيأت نظارتي بانك تجارتي ايران و اروپا (Europaisch-Iranische Handelsbank AG) ، هامبورگ ، آلمان . 19 – مديرعامل و رئيس هيأت مديره بانك صنعت و معدن ، تهران . 20 – مشاور وزير امور اقتصادي و دارايي جمهوري اسلامي ايران ، تهران . 21 - نايب رئيس اتحاديه بانكهاي توسعه اي آس_يا و اقيانوسيه (ADFIAP) مانيل، فيليپين. 22 – عضو هيأت مديره اتحاديه بانكهاي توسعه اي آسيا و اقيانوسيه (ADFIAP) مانيل ، فيليپين . 23 – استاد يار، دانشكده علوم اقتصادي و سياسي ، دانشگاه شهيد بهشتي ، تهران . 24 - دانشيار، دانشكده علوم اقتصادي و سياسي ، دانشگاه شهيد بهشتي ، تهران . 25- استاد، دانشكده علوم اقتصادي و سياسي ، دانشگاه شهيد بهشتي ، تهران . فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريسي و آموزشي مهدي رضوي به ترتيب زير است: تدريس در دانشگاه: 26 سال تمام وقت، دو سال نيمه وقت. تدريس دروس در دانشگاه: بانكداري اسلامي، اقتصاد ايران، اقتصاد كلان، اقتصاد خرد،

برنامه ريزي رياضي، سيستمهاي ديناميكي، برنامه ريزي خطي، تحقيق در عمليات، روشهاي مقداري در بازرگاني، پژوهش عملياتي، آمار، مديريت توليد و عمليات، زبان تخصصي، حسابداري مالي، حسابداري صنعتي، مديريت حسابداري جوائز و نشانها : دريافت جايزه براي تاليف كتاب : نگرش سيستمي به اقتصاد اسلامي (به انگليسي): “ISLAMIC ECONOMICS A SYSTEMS DESIGN”، دانشكده امور اقتصادي، وزارت امور اقتصادي و دارايي جمهوري اسلامي ايران، تهران، 1378. اين كتاب عناوين زير را از آن خود كرده است: الف- كتاب برگزيده هجدهمين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي ايران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1380. ب – برنده اولين دوره جايزه اقتصاد اسلامي، دانشگاه تربيت مدرس و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دي ماه 1382. چگونگي عرضه آثار : تعداد مقالات علمي منتشر شده در مجلات علمي : بيش از 12 مورد تعداد ناظر علمي طرح هاي بانكداري و اقتصاد اسلامي : بيش از 5 مورد تعداد مقالات در دست بررسي چاپ به انگليسي : 3 مورد آثار : اصول طراحي سيستم ها: رويكرد مقابله با پيچيدگي ويژگي اثر : مركز چاپ و انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي، دانشگاه شهيد بهشتي، تهران، 1382. 2 اقتصاد ايران: تجربه دوران جنگ ويژگي اثر : دانشگاه شهيد بهشتي، دانشكده علوم اقتصادي و سياسي، تهران، 1385-دردست نگارش3 برنامه ريزي در اسلام، دانشگاه شهيد بهشتي ويژگي اثر : دانشكده علوم اقتصادي و سياسي، تهران، 1385.-دردست نگارش4 برنامه ريزي سيستم هاي پيچيده: با نمونه كاربردي در اقتصاد و نظام بانكي ايران ويژگي اثر : انتشارات سمت - اثبات،

تهران، 1386. -دردست چاپ5 سير تكامل بانكداري در ايران: رويكرد بدون ربا ويژگي اثر : بانك توسعه صادرات ايران، تهران، 13846 طرح تحليلي اقتصاد اسلامي ويژگي اثر : بنياد پژوهش هاي اسلامي آستان قدس رضوي، آستان قدس رضوي، مشهد مقدس، ارديبهشت ماه 1367. 7 مدلسازي ديناميكي سيستم هاي زيست محيطي ويژگي اثر : (ترجمه با همكار)، مؤسسه انتشارات علمي دانشگاه صنعتي شريف، و همكاري سازمان حفاظت محيط زيست، تهران، 8 مقدمه اي بر تحقيق در عمليات ويژگي اثر : مركز آموزش و تحقيقات صنعتي ايران، تهران، 13849 مقدمه اي بر فلسفه اقتصاد اسلامي (به انگليسي) ويژگي اثر : دانشگاه شهيد بهشتي، دانشكده علوم اقتصادي و سياسي، تهران، 1385. -دردست نگارش10 نگرش سيستمي به اقتصاد اسلامي (به انگليسي): “ISLAMIC ECONOMICS A SYSTEMS DESIGN” ويژگي اثر : دانشكده امور اقتصادي، وزارت امور اقتصادي و دارايي جمهوري اسلامي ايران، تهران، 1378. اين كتاب عناوين زير را از آن خود كرده است: الف- كتاب برگزيده هجدهمين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي ايران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1380. ب – برنده اولين دوره جايزه اقتصاد اسلامي، دانشگاه تربيت مدرس و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دي ماه 1382.

زراء نژاد، منصور

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكترمنصور زراء نژاد در سال 1336 در شهرستان خرمشهر بدنيا آمد. تحصيلات متوسطه را در خرمشر گذرانيد و موفق به اخذ ديپلم رياضي و به فاصله يكسال بعد ديپلم طبيعي شد.وي تحصيلات دانشگاه خود را در رشته مديريت

اقتصادي دانشكده اقتصاد و رياضيات كرج آغاز كرد. و در سال 1359 فارغ التحصيل شد. او همچنين مدرك كارشناسي ارشد رشته اقتصاد را از دانشگاه تربيت مدرس كسب كرد. براي تكميل معلومات دانشگاهي به انگلستان عزيمت كرد و در دانشگاه بيرمنگام به تحصيل در رشته اقتصاد پرداخت و موفق به اخذ مدرك دكتري رشته مذكور شد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه شهيد چمران اهواز مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : اقتصاد والدين و انساب : منصور فرزند ناصر و او فرزند عباس و او فرزند ناصر از ساكنين بومي خرمشهر،است.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : منصور زراء نژاد در خانواده اي متوسط از نظر اقتصادي و مذهبي سنتي در تيرماه سال 1336 چشم به جهان گشود.تحصيلات رسمي و حرفه اي : مدارك تحصيلي: ديپلم رياضي در دبيرستان خرمشهر 1353 ديپلم طبيعي دبيرستانهاي خرمشهر 1354 كارشناسي: اقتصاد ( مديريت اقتصادي )، دانشكده اقتصاد و رياضيات كرج، ايران (از سال 1354 تا سال 1359). كارشناسي ارشد: علوم اقتصادي (اقتصادسنجي- اقتصاد اسلامي)، دانشگاه تربيت مدرس، ايران (از سال 1363 تا سال 1366). دكتري: علوم اقتصادي (اقتصاد نيروي انساني- بهره وري)، دانشگاه بيرمنگام، انگلستان (از سال 1375 تا سال 1378). خاطرات و وقايع تحصيل : " فعاليت هاي اجتماعي و سياسي دوران تحصيل بسيار جدي،شيرين و سازنده بود"فعاليتهاي ضمن تحصيل : دكتر در ضمن تحصيلات تخصصي خود به تحصيل در حوزه و مطالعات اقتصاد اسلامي مي پرداختاستادان و مربيان : استاد دكتر حسين پرنيا استاد اقتصاد پيش از انقلاب،استاد حسين عظيمي پس از انقلاب و خانم باربارا اسميت در دوران تحصيلش

در انگلستان از اساتيد دكتر منصور زراء نژاد بودند. وي همچنين از دوران تحصيلات حوزوي از استاد محمد ابوترابي فرد به نيكي ياد مي كند.همسر و فرزندان : منصور زراء نژاد متاهل و داراي همسر بنام سركار خانم زهرا انوري و چهار فرزند به نامهاي مريم ،آسيه ،ناظم و محمد زراء نژاد است.وقايع ميانسالي : وقوع انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي بر عليه ايران از جمله وقايع مهم رخداده در ميانسالي منصور زراء نژاد است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : فعاليت و سوابق اجرائي- علمي: 1- عضوهيات علمي، دانشگاه شهيد چمران اهواز. 2- معاون آموزشي دانشكده، معاون پژوهشي و تحصيلات تكميلي دانشكده، و مدير گروه در مقاطع زماني متفاوت. 3- معاون امور دفاعي دانشگاه، معاون امورفرهنگي و دانشجويي دانشگاه، و مشاور طرح و توسعه دانشگاه در مقاطع زماني متفاوت. 4- عضويت در شوراي آموزشي و پژوهشي دانشكده، شوراي تحصيلات تكميلي دانشكده، و دبيري كميته منتخب ارتقاء اعضاي هيات علمي دانشكده در مقاطع زماني متفاوت. 5- عضويت در هيات رييسه دانشگاه، شوراي دانشگاه، شوراي فرهنگي دانشگاه، كميسيون آموزشي دانشگاه، وكميته بهره وري دانشگاه در مقاطع زماني متفاوت. 6- عضويت در شوراي صنايع استان، كميسيون دانشجويي استان، شوراي تحقيقات مسكن استان، كارگروه اشتغال استان، هسته مطالعات بازرگاني استان و منطقه آزاد تجاري اروند در مقاطع زماني متفاوت. 7 - مديرمسئول فصلنامه علمي- تخصصي بررسيهاي اقتصادي دانشگاه شهيد چمران اهواز. 8- عضو هيات تحريريه فصلنامه علمي- تخصصي بررسيهاي اقتصادي دانشگاه شهيد چمران اهواز. 9- عضو هيات تحريريه فصلنامه علمي- پژوهشي دانش و توسعه دانشگاه فردوسي مشهد. عضويت در انجمن هاي علمي: 1- عضو انجمن اقتصاد اسلامي. 2- نماينده

انجمن اقتصاد اسلامي در استان خوزستان. 3- عضو انجمن بين المللي ايران شناسي فعاليتهاي آموزشي : فعاليت آموزشي منصور زراء نژاد به قرار زير است: 2-1- تدريس دروس كارشناسي: اقتصاد خرد (1) - اقتصادخرد (2)- اقتصاد مديريت- زبان تخصصي اقتصاد- نظام اقتصادي اسلام اقتصاد كشاورزي- نظامهاي اقتصادي- اقتصاد رياضي- اقتصاد مهندسي- اقتصاد كلان- اقتصاد اسلامي 2-2- تدريس دروس كارشناسي ارشد: اقتصاد خرد ميانه (1) مديريت مالي اقتصاد خرد ميانه (2) مديريت سرمايه گذاري اقتصاد مديريت زبان تخصصي اقتصاد موضوعات انتخابي در اقتصاد اسلامي موضوعات انتخابي در اقتصاد ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر زراء نژاد در كنار فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي به ورزش و مطالعه مي پردازد.جوائز و نشانها : جوايز و تقديرهاي علمي: 1- دريافت لوح تقدير و تنديس هفته پژوهش به عنوان پژوهشگر برتر دانشكده اقتصاد و علوم اجتماعي در سال 1383. 2- دريافت لوح تقدير و تنديس سومين جشواره اقتصاد اسلامي به دليل چاپ مقاله "برآورد ارزش در هم و دينار در تاريخ اقتصادي مسلمانان "در سال 1384. 3- دريافت لوح تقدير و تنديس هفته پژوهش به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه شهيد چمران اهواز در سال 1385 4-دريافت لوح تقدير و تنديس هفته پژوهش به عنوان پژوهشگر برتر دانشكده اقتصاد دانشگاه شهيد چمران در سال 1386 چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي منصور زراء نژاد به ترتيب زير است: چاپ 78 مقاله در مجلات معتبر داخلي و خارجي راهنمايي و مشاوره 45 رساله انجام 7 طرح تحقيقاتي چاپ 5 كتابآثار : اقتصاد خرد ويژگي اثر : ترجمه2 بررسي تئوريهاي توسعه با تاكيد

بر نيروي انساني ويژگي اثر : تأليف3 بررسي مسائل اقتصادي در تاريخ مسلمانان ويژگي اثر : تأليف4 تئوريهاي رشد اقتصادي ويژگي اثر : ترجمه5 مباحثي در روش شناسي اقتصاد اسلامي ويژگي اثر : ترجمه و تأليف6 مسائل كاربردي اقتصاد خرد ويژگي اثر : ترجمه

سبحاني، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حسن سبحاني عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده اقتصاد / گروه اقتصاد نظري دانشگاه تهران مي باشد. وي تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته كارشناسي اقتصاد در دانشگاه ملي (شهيد بهشتي فعلي ) آغاز كرد .تحصيلات تكميلي خود را در رشته علوم اقتصادي به ترتيب در مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري را در دانشگاههاي تربيت مدرس و دانشگاه تهران گذرانيد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : كارشناسي ,رشته علوم اقتصادي , دانشگاه ملي در سال 1358 كارشناسي ارشدرشته علوم اقتصادي , دانشگاه تربيت مدرس در سال , 1365 پايان نامه : نگرشي بر تئوري ارزش دكترا علوم اقتصادي , دانشگاه تهران , ايران , در سال 1371 پايان نامه: نظام اقتصادي اسلاممشاغل و سمتهاي مورد تصدي : خدمات علمي و اجرايي حسن سبحاني به قرار زير است: • 1386 , 1388 , عضويت در كميته برنامه ريزي اقتصاد و بازرگاني , دفتر گسترش آموزش عالي وزارت علوم - تحقيقات و فناوري • 1382 تا كنون , دانشيار - عضو هيات علمي , دانشكده اقتصاد - دانشگاه تهران • 1371 , 1382 , استاديار - عضو هيات علمي , دانشكده اقتصاد - دانشگاه تهران • 1365 , 1371 , عضو هيات علمي , دانشكده اقتصاد - دانشگاه تهران • 1350 , 1365 , دبير , وزارت آموزش و پرورش فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي و عنوان

دروس ارائه شده توس حسن سبحاني به ترتيب زير مي باشد: كارشناسي : • اقتصادايران • تاريخ عقايداقتصادي • نظامهاي اقتصادي كارشناسي ارشد : • سميناراقتصادي ايران • موضوع انتخاب اقتصاداسلام دكتري : • توسعه اقتصادي 2 • سمينار اقتصادي ايران • موضوعات انتخابي اقتصادمتدلوژي • موضوعات انتخابي در اقتصاد چگونگي عرضه آثار : تعداد پايان نامه هاي كارشناسي تحت راهنمايي : 17 مورد تعداد پايان نامه هاي كارشناسي ارشد تحت راهنمايي : 17 مورد تعداد مقالات چاپ شده در مجلات داخلي:14 موردآثار : nbsp1 اقتصاد عدالت محور ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , سروش , 13802 تئوري ومسائل اقتصاد خرد ويژگي اثر : ترجمه , 539 , انتشارات ني , 13683 نگرشي برتئوري ارزش ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , 191 , تهران،اميركبير , 1378

سلطان محمدي، حسين

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسين سلطان محمدي

محل تولد : قم

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1355/1/1

زندگينامه علمي

اينجانب حسين سلطان محمدي متولد 1355اهل ومتولدقم مي باشم پس از طي مراحل مقدماتي تحصيل را از 5 سالگي شروع و وارد مدرسه ابتدايي و سپس در مقطع راهنمايي و مقطع متوسطه در رشته رياضي فيزيك را با موفقيت با اخذ ديپلم رياضي فيزيك به پايان رساندم با توجه به علاقه به تحصيل در علوم ديني در سال 1374 وارد حوزه علميه قم شدم و دروس مقدماتي را در مدرسه علميه معصوميه (س) شروع نمودم . سه سال بعد در دانشگاه مفيد در رشته اقتصاد نظري پذيرفته شدم و همزمان موفق شدم اين رشته را در كنار ساير دروس حوزوي تحصيل نمايم

و در سال 1380در مقطع ليسانس فارغ التحصيل شدم اينجانب با توجه به علاقه وافري كه به تحصيل علوم ديني داشتم توانستم دروس مقدماتي و سطوه را در طول مدت 7 سال به پايان برسانم و چند نوبت هم به عنوان شاگرد ممتاز در حوزه باشم. در طول مدت تحصيل در حوزه و دانشگاه و در ظل عنايت حق تبارك و تعالي مشغول به نوشتن مقالات در حول مباحث اقتصادي و اسلامي بودم كه هم اكنون مقالاتي از اينجانب در مجلات تخصصي و علمي و روزنامه ها به چاپ رسيده بالغ بر چهل عنوان مي باشد.

شاكري، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر عباس شاكري تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع كارشناسي رشته اقتصاد در دانشگاه علامه طباطبايي آغاز و در سال 1364 به پايان رسانيد.وي همچين مدرك كارشناسي ارشدرشته اقتصاد را از دانشگاه تربيت مدرس در سال 1372 و دكتراي اقتصاد را از دانشگاه شهيد بهشتي در سال 1378 اخذ كرده است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه علامه طباطبايي مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : سابقه تحصيلات دانشگاهي عباس شاكري به ترتيب زير مي باشد: كارشناسي رشته اقتصاد از دانشگاه علامه طباطبايي 1364 كارشناسي ارشد رشته اقتصاد از دانشگاه تربيت مدرس 1372 دكتراي اقتصاد از دانشگاه شهيد بهشتي 1378 مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر عباس شاكري هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه علامه طباطبايي مي باشد.وي رئيس سابق دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي بودند.فعاليتهاي آموزشي : دروس تدريس شده توسط عباس شاكري به قرار زير است: اقتصاد كلان (1)، اقتصاد كلان (2)، اقتصاد

خرد (1)، اقتصاد خرد (2)، نظامهاي اقتصادي( كارشناسي ) اقتصاد خرد پيشرفته، اقتصاد خرد ميانه (1)، 5- اقتصاد كلان پيشرفته، اقتصاد خرد تكميلي، اقتصاد خرد ميانه (2)، اقتصاد كلان ميانه (1)، اقتصاد كلان ميانه (2)، موضوعات انتخابي در اقتصاد اسلامي، اقتصاد مديريت( كارشناسي ارشد ) اقتصاد خرد پيشرفته (1)، اقتصاد پولي ، اقتصاد كلان پيشرفته (1)، سمينار اقتصاد پولي، اقتصاد كلان پيشرفته (2)، فلسفه نظريه هاي اقتصادي( دكترا ) آرا و گرايشهاي خاص : گرايش هاي تخصصي: اقتصاد كلان، اقتصاد بين الملل، اقتصاد توسعه، اقتصاد پولي علايق پژوهشي: اقتصاد كلان ايران، پول وارز، اشتغال، صادرات، تورم جوائز و نشانها : كتاب "تئوري اقتصادخرد، اثر والتر ولايارد" ترجمه عباس شاكري در سال 1380 از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب برتر سال معرفي و انتخاب گرديد. چگونگي عرضه آثار : تعداد مقالات علمي پژوهشي : 8 مورد تعداد مقالات علمي ترويجي : 7 مورد تعداد مقالت علمي ارائه شده در كنفرانس ها : 8 مورد تعداد طرحهاي پژوهشي : 10 طرح آثار : اقتصاد خرد 2: نظريه ها و كاربردها ويژگي اثر : پديدآورنده: عباس شاكري ناشر: نشر ني - 18 آذر، 13862 بهينه سازي پويا ويژگي اثر : اثر آلفا چيانگ(ترجمه)3 تئوري اقتصادخرد ويژگي اثر : پديدآورنده: ريچارد لايارد، آلن آرتور والترز، عباس شاكري (مترجم) ناشر: نشر ني - 05 خرداد، 1387، برنده كتاب سال 1380 4 تئوري وسياست هاي اقتصاد كلان ويژگي اثر : پديدآورنده: ويليام برانسون، عباس شاكري

(مترجم) ناشر: نشر ني - 27 خرداد، 13875 ملاحظاتي در ابزارهاي تامين مالي در اسلام، نظريه و عمل ويژگي اثر : پديدآورنده: پاول ميلز، جان پرسلي، يدالله دادگر (مترجم)، سيداسحاق علوي (مترجم)، عباس شاكري (مترجم) ناشر: دانشگاه مفيد - 1382

شرزه اي، غلامعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

غلامعلي شرزه اي عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران در سال 1326 بدنيا آمد.ايشان مدرك دكتراي رشته اقتصاد را از دانشگاه كانزاس آمريكا در سال 1362 احذ نموده اند.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي غلامعلي شرزه اي به قرار زير است: كارشناسي رشته اقتصاد از دانشگاه شهيد بهشتي در سال1350 كارشناسي ارشد رشته اقصاد از دانشگاه الي نوي،آمريكا در سال1357 دكترا رشته اقتصاد از دانشگاه كانزاس،آمريكادر سال1362مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : استاديار دانشگاه شيراز از سال 1362 تا 1377 دانشيار دانشگاه شيراز از سال 1377 تا 1380 دانشيار دانشگاه تهران از سال 1380 تا كنون فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروسي كه توسط غلامعلي شرزه اي ارائه مي شود به ترتيب زير مي باشد: 1 اقتصادخرد1 كارشناسي 2 اقتصاد خرد2 كارشناسي 3 اقتصاد محيط زيست 2، كارشناسي 4 اقتصادخرد1 ،كارشناسي ارشد 5 اقتصاد خرد 2 ،كارشناسي ارشد 6 اقتصادمحيط زيست ،كارشناسي ارشد 7 اقتصاد منابع طبيعي،كارشناسي ارشد 8 اقتصادخرد ، دكترا 9 اقتصاد محيط زيست، دكترا 10تجارت بين الملل، كارشناسي 11 اقتصاد توسعه، كارشناسي 12 اقتصاد رياضي ،كارشناسي جوائز و نشانها : مدرس برجسته دانشگاه شيراز در سال 1371چگونگي عرضه آثار : سوابق پژوهشي دكتر غلامعلي شرزه اي: تعداد مقالات منتشر شده در مجلات معتبر

علمي و ارائه شده در همايشها و كنفرانسها:29 مورد تعداد طرحهاي تحقيقاتي (بصورت مجري طرح يا همكار طرح):17 مورد

شكيبا، احمد

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

احمد شكيبا

محل تولد : تبريز

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1348/1/1

زندگينامه علمي

در سال 1367 وارد حوزه علميه تبريز شدم و دروس مقدمات را با اساتيد مجرب آن حوزه آغاز نمودم پس از 4 سال سطح اول حوزه كه شامل دروس منطق ، ادبيات عرب . و فقه و اصول در سطح هاي لمعتين و اصول فقه مظفر را با موفقيت به اتمام رساندم پس از آن با شركت در امتحانات حوزه علميه قم از تبريز به قم جهت ادامه تحصيل آمدم و درس كتاب مكاسب و كفايه و خارج فقه و اصول و فلسفه و كلام 2 را در محضر اساتيد حوزه علميه از جمله آيت الله دوزدوزاني ،آيت الله سبحاني و آيت العظمي اردبيلي و ساير اساتيد حوزه شروع نمودم در حين تحصيلات حوزوي از سال 72 وارد دانشگاه مفيد شدم و در رشته اقتصاد شروع به تحصيل نمودم و در سال 79 از دانشگاه مفيد در سطح كارشناسي ارشد اقتصاد فارغ التحصيل شدم با توجه به علاقمندي شخصي خود مباحث حوزه حقوق بشر در دانشگاه مفيد را دنبال نمودم و با تلاش و همت سعي دانشگاه مفيد و پس از برگزاري دو همايش دو سالانه حقوق بشر در دانشگاه مفيد اولين مركز مطالعات حقوق بشر در قم را راه اندازي نمودم پس از راه اندازي مركز تلاشي گسترده اي در زمينه مطالعات حقوق بشر اسلامي و همكاري با سازمان هاي بين المللي در اين حوزه

را آغاز كردم .

در سال 1382 باتوجه به رشته تخصصي خودم عضو هيئات علمي پژوهشي جهاد دانشگاهي شدم و با راه اندازي گروه پژوهشي اقتصاد پژوهشكده علوم انساني و اجتماعي جهاد دانشگاهي فعاليت جديد علمي خود را آغاز نمودم و تا به حال نيز اين فعاليت ها در زمينه هاي مختلف تحقيقاتي ادامه داشته است از جمله تدوين شبكه برنامه علمي گروه پژوهش كه شامل 13 طرح پژوهشي كه بايستي در مدت سه سال اجرا شود و همچنين طراحي و دبير علمي همايش ملي نفت و گاز و انرژي در افق 1404 و ساير فعاليت هاي علمي و اجرايي ديگر مانند برگزاري همايش بين المللي سياسي پيامبر اعظم در برنامه هاي درسي جهان اسلام را عهده دار شدم . با توجه به اهميت سيره اقتصادي حقوق اقتصادي اخيراً تمركز بر اين مسئله را از هم موضوعات تحقيقي خودم قرار داده ام .

صادقي، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسين صادقي در سال 1337، در تهران به دنيا آمد. او در سال 1365 ليسانس اقتصاد را از دانشگاه علامه دريافت كرد و پس از آن تحصيلات خود را در دانشگاه تربيت مدرس پي گرفت و با اخذ درجه دكتراي از اين دانشگاه فارغ االتحصيل شد. او پس از اين در دانشگاه امام حسين و تربيت مدرس به امر تدريس مشغول شد. وي ضمن فعاليت آموزشي به چاپ مقالات مختلف و حضور در سمينارهاي متعدد اهتمام ورزيد و بر پشتوانه هاي علمي خود افزود.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسين صادقي پس از پايان تحصيلات ابتدايي و دبيرستان، وارد دانشگاه علامه طباطبايي شد و در

سال 1365 ليسانس اقتصاد را دريافت كرد. پس از آن تحصيلات خود را در دانشگاه تربيت مدرس پي گرفت و در سال 1369 مدرك كارشناسي ارشد و در سال 1373دوره دكتراي اقتصاد را اخذ نمود.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حسين صادقي تاكنون مديريت گروه لجستيك دانشگاه امام حسين (ع)، قائم مقام دانشكده لجستيك دانشگاه امام حسين (ع)، مديريت گروه اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس و رياست پژوهشكده اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس را به عهده داشته است. او همچنين عضو كميته انرژي و اقتصاد - كميته ملي انرژي - جمهوري اسلامي ايران و در شوراي گروه اقتصاد -عضو شوراي آموزشي و پژوهشي دانشكده علوم انساني و عضو شوراي دانشگاه فعاليت بوده است.فعاليتهاي آموزشي : دكتر صادقي پس از فارغ التحصيل شدن ابتدا از سال 1369 تا 1374 به عنوان مربي دردانشگاه امام حسين مشغول تدريس شد. سپس به عنوان استاديار به فعاليت خود در دانشگاه تربيت مدرس ادامه داد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : حسين صادقي علاوه بر چاپ مقالات تخصصي درنشريات تخصصي، عضو هيات تحريريه مجله سياست دفاعي - دانشگاه امام حسين (ع)، عضو هيات داوران مجله تحقيقات اقتصادي - دانشگاه اقتصاد - دانشگاه تهران، داوري مقالات و تحقيقات در جشنواره خوارزمي، مدير مسئول مجله پژوهشهاي اقتصادي - پژوهشكده اقتصاد و عضو هيات داوران مجله سياستها و پژوهشهاي اقتصادي - معاونت امور اقتصادي بوده است. دكتر صادقي به عنوان دبير سومين همايش بررسي قاچاق، دبير اولين همايش بررسي خودرو و دبير دومين همايش بررسي خودرو تجربيات بسيار ارزنده اي را در اين زمينه در كارنامه خود ثبت نموده است. شاگردان : حسين صادقي راهنمايي

و مشاوره بسياري از شاگردان خود را به عهده داشته است كه برخي از آنها عبارتند از: عناوين پايان نامه ها و اسامي دانشجويان تحت راهنمايي الف - كارشناسي ارشد: 1) ارزيابي كارايي جنگ اقتصادي با تاكيد بر مورد جمهوري اسلامي ايران بهرام عرفاني راد 2) تحليل اقتصادي نقش بخش دفاع در اشتغال محمدتقي رمضاني 3) تعيين اولويت سرمايه گذاري در بخشهاي اقتصادي با استفاده از جدول داده - ستانده يزدان سيف 4) پتانسيل هاي صرفه جويي در صنعت برق با استفاده از شيوه هاي اصلاح مديريت بار (تحليل مقايسه اي ايران با ساير كشورها) نصرت نادم 5) نقش هزينه هاي مسكن در تعيين خط فقر و سياستهاي فقر زدايي صادق فنايي 6) بررسي وضعيت توليد درآمد در استان مازندران و مقايسه آن با كل كشور عباس باباگل زاده 7) نقش بودجه هاي عمراني در توسعه استان مازندران افشين كريمي 8) جايگاه مخابرات در برنامه سوم توسعه اقتصاد اجتماعي محمدعلي يوسفي 9) نقش انرژيهاي نو در تامين انرژي روستايي بهمن كرد 10) بررسي نقش هزينه هاي عمراني در اقتصاد كشور محمدرضا انصاري 11) كارايي ابزارهاي اقتصادي در كاهش آلودگي هاي محيط زيست عليعباس حيدري 12) تحليل هزينه فايده آموزسهاي فني و حرفه اي ايران، مورد: مراكز ثابت آموزشي عليرضا كشاورز 13) انرژيهاي پاك و ضرورت توسعه آن از ديدگاه اقتصاد(مورد ايران) خليل كاظمي ب - دكتري : 1) برآورد اقتصاد غيررسمي در ايران و علل پيدايش آن عليرضا شكيبايي 2) تحليل اقتصادي سياستهاي قيمت گذاري محصولات دامي (با تاكيد بر گوشت، مرغ) مصطفي بستاكي 3) برآورد استهلاك منابع و درجه پايداري در اقتصاد ايران لطفعلي

عاقلي 4) خود اشتغالي در ايران هادي قوامي 5) برآورد و تجزيه و تحليل كارآيي انرژي در اقتصاد ايران ابراهيم حيدري عناوين پايان نامه ها و اسامي دانشجويان تحت مشاوره الف كارشناسي ارشد: 1) اثر اقتصادي توريسم در جمهوري اسلامي ايران سعيد اميريان 2) بررسي مزيت نسبي صادرات صنعت فولاد ايران آناهيتا باقرزاده 3) تحليل عملكرد هزينه - فايده مجتمع آلومينيوم المهدي شادي اصفيا 4) مدلسازي استقرار صنايع آلومينيوم در ايران علاالدين ازوجي 5) تجزيه و تحليل روند رشد اشتغال و تغييرات ساختاري آن در بخش صنعت در استانهاي مختلف ايران رمضان جمشيدي 6) شناسايي نقش سيستم حسابداري پيشرفته در توسعه اقتصادي كشورهاي در حال توسعه سيد مجيد رباط سرپوش 7) تخمين تابع تقاضاي حمل و نقل جاده اي كالا از استان هرمزگان هوشنگ داميار 8) بررسي وضعيت اشتغال در استان سمنان و شناسايي مزيتهاي نسبي از ديدگاه اشتغال محمد عبايي 9) نقش تسهيلات اعطايي بانكي در توسعه استان مازندران طاهره نورسته 10) جايگاه صنعت گل و گياهان زينتي در اقتصاد ايران محسن خاكپور 11) تجزيه و تحليل ارزش حجم فعاليتهاي غير رسمي خانوار با استفاده از آمارهاي درآمدهزينه 12) براورد ظرفيت مالياتي استان آذربايجان شرقي با توجه به عملكرد مالياتي كشور عزيزا... صفري 13) تخمين فرار سرمايه در ايران(77-1350) و ارزيابي روشهاي متفاوت تخمين مصطفي پاشازاده 14) تخمين سطح و توزيع سرمايه انساني و ارتباط آن با درامد خانوار علي همت جو 15) بررسي تطبيقي كارائي بانكداري غير ربوي در سه كشور ايران، اردن و بحرين محمود نادري كزج 16) بررسي آزاد سازي تجاري بر بهره وري بخش صنعت كارخانه اي كشور با تاكيد

بر نرخ تعرفه گمركي رضا غوجي 17) آزمون آشوب در بازارهاي آتي نفتي و پيش بيني آن با يك مدل شبكه عصبي مصنوعي فائزه فروتن ب - دكتري: 1) بررسي و تحليل امكان سازگاري معيارهاي عدالت و كارايي در نظام اقتصاد اسالمي حسين عيوضلو 2) مدل خصوصي سازي در صنعت برق غلامرضا حيدري 3) جايگاه صنعت ميگو در اقتصاد ايران ابوالقاسم مرتضوي 4) ربا و كاهش ارزش پول ميثم موسايي 5) نقش RCD از طريق تجارت خارجي بر رشد اقتصادي ايران ابوالفضل شاه آبادي 6) تبيين نظريه رفتار مصرف كننده مسلمان مرتضي عزتي 7) آثار سياستهاي تعديل اقتصادي بر توزيع درآمد و ثروت عليمحمد احمدي 8) مدلسازي مالكيت مسكن در مناطق شهري ايران جعفر قادري 9) آثار جهاني شدن اقتصاد بر رشد، اشتغال و بويژه توزيع درامد در ايران علي اكبر ناجي ميداني 10) يكپارچگي اقتصادي در كشورهاي در حال توسعه حميدرضا اشرف زاده 11) جريان بين بخشي سرمايه در اقتصاد ايران نادر مهرگان 12) تبيين همزمان عوامل موثر بر قيمت و حاشيه ارزي بازار موازي ارز و نرخ ارز واقعي ايران حسين قادري 13) جهش (پولي) نرخ ارز و تاثير آن بر رابطه مبادله اميرحسين مزيني 14) بررسي عوامل موثر بر رشد اقتصادي: مورد كشورهاي صادر كننده نفت با تاكيد برمورد ايران بهزاد سلماني آثار : انرژي و امنيت ملي - مجله اطلاعات سياسي اقتصادي . انرژي و امنيت ملي - مجله اطلاعات سياسي اقتصادي . محيط زيست از منظر دين و اقتصاد؛ اقتصاد اسلامي، شماره دهم، تابستان 82 . محيط زيست از منظر دين و اقتصاد؛ اقتصاد اسلامي، شماره دهم،

تابستان 82 . سبز وروشهاي محاسبه آن، مجله منابع طبيعي ايران، بهار 82 . سبز وروشهاي محاسبه آن، مجله منابع طبيعي ايران، بهار 82 . ارزيابي استهلاك منابع ماهي در ايران؛ پژوهش وسازندگي، شماره 55، تابستان 81 . ارزيابي استهلاك منابع ماهي در ايران؛ پژوهش وسازندگي، شماره 55، تابستان 81 . ارزيابي اقتصادي احداث مراكز بازسازي ماشين آلات ، ارزيابي اقتصادي كارگاههاي پرورش ماهي ،ارزيابي اقتصادي كارگاههاي پرورش ماهي ، ارزيابي حجم آلاينده هاي زيست محيطي ناشي از فعاليتهاي صنعتي در استان تهران و بررسي ابزارهاي اقتصادي مناسب جهت كاهش آلودگي، اندازه گيري آثار مداخله دولت در قيمت گذاري محصولات دامي- مورد بررسي: گوشت مرغ؛ اقتصاد كشاورزي و توسعه، شماره 37، بهار 81. اندازه گيري آثار مداخله دولت در قيمت گذاري محصولات دامي- مورد بررسي: گوشت مرغ؛ اقتصاد كشاورزي و توسعه، شماره 37، بهار 81. بررسي آثار اقتصادي قاچاق كالا در اقتصاد ملي ، بررسي اقتصاد پديده خاموشي واهميت محاسبه هزينه خاموشي؛ فصلنامه مدرس، دوره دوم، شماره2، بهار 76. بررسي اقتصاد پديده خاموشي واهميت محاسبه هزينه خاموشي؛ فصلنامه مدرس، دوره دوم، شماره2، بهار 76. بررسي امكان پذيري افزايش قيمت اولين سري كالاهاي مشمول تنظيم بازار (مطالعه موردي فلز مس) بررسي امكان سرمايه گذاري صنعتي در جهت گسترش اشتغال ، بررسي شاخصهاي برآورد افزايش (يا كاهش) مبادلات غيرقانوني (قاچاق) بررسي طرح ساماندهي اقتصادي (گردهمايي بسيج دانشجويي - دانشگاه شيهد بهشتي، 1377) بررسي طرح ساماندهي اقتصادي (گردهمايي بسيج دانشجويي - دانشگاه شيهد بهشتي، 1377) بررسي عوامل اقتصادي اثرگذار بر جرم، تحقيقات اقتصادي، پذيرش، بررسي عوامل اقتصادي اثرگذار بر

جرم، تحقيقات اقتصادي، پذيرش بررسي كشش قيمتي ووقفه هاي مالياتي در ....؛ تحقيقات اقتصادي، شماره 65، بررسي كشش قيمتي ووقفه هاي مالياتي در ....؛ تحقيقات اقتصادي، شماره 65، بررسي محيط پيرامون لجستيك ، بررسي مشكلات اقتصادي زنان سرپرست خانوار ، بررسي نحوه تامين انرژي روستايي، بررسي نقش مديريت در سوددهي كارگاههاي پرورش ماهي ، بررسي نقش مديريت در سوددهي كارگاههاي پرورش ماهي ، بهينه يابي در قيمت گذاري برق ، تحليل هزينه - فايده پروژه هاي سرمايه گذاري در زمينه فولاد ، تحولات برق رساني و توسعه شبكه انتقال و توزيع برق در ايران ، توسعه پايدار در ايران (گردهميي اقتصاد ملي، عدالت اجتماعي و جهان متحول - بزرگداشت استاد عالي نسب - دانشگاه تهران ، 1379) توسعه پايدار در ايران (گردهميي اقتصاد ملي، عدالت اجتماعي و جهان متحول - بزرگداشت استاد عالي نسب - دانشگاه تهران ، 1379) جايگاه بودجه آموزش عالي در بودجه كل كشور (حسين صادقي، عباسعلي تسنيمي، گردهمايي روساي دانشگاهها) جايگاه بودجه آموزش عالي در بودجه كل كشور (حسين صادقي، عباسعلي تسنيمي، گردهمايي روساي دانشگاهها) جايگاه كارگري در سياستهاي حمايت دولت ،جغرافياي انرژي وبرخي ملاحظات در ...، اطلاعات سياسي اقتصادي، مهر 1375 . جغرافياي انرژي وبرخي ملاحظات در ...، اطلاعات سياسي اقتصادي، مهر 1375 . چالشهاي بخش انرژي در دهه 1380 (گردهمايي چالشهاي اساسي اقتصاد ايران در دهه 1380، دانشگاه تربيت مدرس، 1379) چالشهاي بخش انرژي در دهه 1380 (گردهمايي چالشهاي اساسي اقتصاد ايران در دهه 1380، دانشگاه تربيت مدرس، 1379) رشد اقتصادي در بخش

كشاورزي و توزيع درآمد روستايي - اقتصاد كشاورزي و توسعه، سال هشتم - شماره 31 پاييز 1379. رشد اقتصادي در بخش كشاورزي و توزيع درآمد روستايي - اقتصاد كشاورزي و توسعه، سال هشتم - شماره 31 پاييز 1379. رشد جمعيت، رشد اقتصادي واثرات زيست محيطي، تحقيقات اقتصادي، شماره 64، بهار 1383 . رشد جمعيت، رشد اقتصادي واثرات زيست محيطي، تحقيقات اقتصادي، شماره 64، بهار 1383 . روند تخريب زيست محيطي در ايران- كاربرد منطق فازي؛ اقتصاد كشاورزي و توسعه، شماره 36، زمستان 80. روند تخريب زيست محيطي در ايران- كاربرد منطق فازي؛ اقتصاد كشاورزي و توسعه، شماره 36، زمستان 80. طرح جامع استان هرمزگان - زير بخش انرژي ، عوامل موثر بر كارايي واقتصاد در مقياس طرحهاي ... ، اقتصاد كشاورزي و توسعه، پذيرش. عوامل موثر بر كارايي واقتصاد در مقياس طرحهاي ... ، اقتصاد كشاورزي وتوسعه، پذيرش. فرار ماليا تي و اندازه اقتصاد زير زميني- با روش اقتصاد سنجي فازي؛ نامه مفيد، شماره 27، پاييز 80. فرار ماليا تي و اندازه اقتصاد زير زميني- با روش اقتصاد سنجي فازي؛ نامه مفيد، شماره 27، پاييز 80. قيمت گذاري برق در بخش خانگي كاربرد تحليل هزينه - فايده در صنعت فولاد؛ مجله تحقيقات اقتصادي، شماره 50 ، بهار و زمستان 76 . كاربرد تحليل هزينه - فايده در صنعت فولاد؛ مجله تحقيقات اقتصادي، شماره 50 ، بهار و زمستان 76 . ،كاربرد مالياتها و يارانه ها در كاهش آلودگي صنايع در استان تهران؛ پژوهشهاي اقتصادي، شماره چهارم ، بهار 82. كاربرد مالياتها و يارانه ها در كاهش

آلودگي صنايع در استان تهران؛ پژوهشهاي اقتصادي، شماره چهارم ، بهار 82. مباحثي در اقتصاد خرد - نگرش اسلامي (ترجمه) - موسسه تحقيقات اقتصادي ، 1365 ، مقايسه ساختار درآمد و هزينه خانوارهاي شهري و روستايي و نقش بيمه هاي اجتماعي در ايجاد توازن ميان آنها نقش بخش كشاورزي در طرح ساماندهي اقتصاد كشور ، نقش كشاورزي در تامين اشتغال و كاهش بيكاري ؛ پژوهشهاي اقتصادي،سال اول، شماره اول ، بهار 80. ، نقش كشاورزي در تامين اشتغال و كاهش بيكاري ؛ پژوهشهاي اقتصادي،سال اول، شماره اول ، بهار 80. هزينه خاموشي برق براي مشتركين بخش كشاورزي ، هزينه خاموشي در بخشها (خانگي، صنعت، تجاري، عمومي) و اقتصاد ملي، هزينه خاموشي مترتب بر اقتصاد ملي، مصرف كننده و صنعت برق ، هزينه خاموشي و مديريت بار براي كارگاههاي شهري ، هزينه خاموشي و مديريت بار براي واحدهاي تجاري و عمومي، هزينه هاي خاموشي براي واحدهاي بزرگ صنعتي

صباغ كرماني، مجيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مجيد صباغ كرماني در سال 1335 در تهران بدنيا آمد.ايشان داراي مدرك دكتري رشته اقتصاد در سال 1371 (از دانشگاه ايالتي اوكلاهما آمريكا) است.نامبرده عضو هيئت علمي ودانشيار دانشگاه تربيت مدرس مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي مجيد صباغ كرماني به قرار زير است: ليسانس رشته اقتصاد در سال 1356 (دانشگاه شهيد بهشتي) فوق ليسانس رشته اقتصاد در سال 1358(دانشگا ه سن آنتونيوتگزاس ، آمريكا) دكتري رشته اقتصاد در سال 1371 (دانشگاه ايالتي اوكلاهما آمريكا) همسر و فرزندان : مجيد صباغ كرماني متاهل

و داراي دو فرزند مي باشد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مسئوليت هاي قبلي مجيد صباغ كرماني به قرار زير است: مدير امور بين الملل سازمان اوراق بهادار ارديبهشت 1377 تا آخر 1377 مشاور معاون وزير نفت در امور بازرگاني از آذر 1376 تا اردبهشت 1377 مدير كل امور بين الملل وزارت بازرگاني از سال 1372 تا آذر 1376 مدير گروه اقتصاد دانشگاه تربيت مدرسشهريور 1373 تا آبان 1375 عضو هيئت علمي دانشگاه تربيت مدرس از سال 1372 تا كنون استاديار دانشگاه جنوب شرقي لوئيزيانا امريكا از دي ماه 1369 تا اردبهشت 1371 مدرس و دستيار تحقيق در دانشگاه اوكلاهما از سال 1367 تا 1369 كارشناس مديريت صنايع برنامه و بودجه از سال 1360 تا 1364 كارشناس صنايع سازمان صنايع ملي ايران از سال 1359 تا 1360 فعاليت در امور اجرايي و خدماتي در سه سال گذشته(فعلي) : 1- داور مقاله ، مجله بين المللي علوم انساني ، عضو هيات رئيسه همايش چالشهاي اقتصاد ايران در دهه 1380 (محل دانشگاه تربيت مدرس29/8/79 و 21/8/79) 2- مسئول كميته بررسي و ارزيابي اولين همايش نقش و جايگاه اصناف توليدي در كشور ( وزارت بازرگاني 28/8/79) 3- داوري مجله علمي – پژوهشي دانشگاه شاهد ( 26/6/79 تا كنون) 4- معاون پژوهشي دانشكده علوم انساني دانشگاه تربيت مدرس ( 6/81 تا كنون) 5- عضو كميته تخصصي هيئت مميزه علوم انساني ( 4/81 تا كنون) 6- عضو شوراي پژوهشي مركز مطالعات مديريت و بهره وري ايران( 8/81 تا كنون) 7- عضو هيات داوران جشنواره خوارزمي ( 1381) 8- داور همايش چالش هاي توسعه سازمان مديريت و برنامه ريزي ( 1381)

9- عضو شوراي تخصصي گروه( از 8/81 تا كنون) 10 - عضو شوراي تخصصي پژوهشي دانشگاه تربيت مدرس 27/11/81 11 - عضو كميته علمي سمينار علمي تحقيقات فرش 12 - عضو كميته هيئت داوران جشنواره رجايي 13 - مدير گروه اقتصاد مركز مطالعات مديريت و بهره وري ايران 14 - مشاور وزارت بازرگاني ، معاونت بازرگاني داخلي 80-79 15 - مشاور رئيس كل گمرك تا كنون - 81 16 - مشاور معاون كل وزارت اقتصاد و دارائي تاكنون - 81 17-عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه تربيت مدرسفعاليتهاي آموزشي : فعاليتهاي آموزشي (تدريس)در سه سال گذشته : تدريس : اقتصاد منطق هاي در مقطع كارشناسي ارشد، اقتصاد توسعه با تاكيد بر ايران و اقتصاد شهرهاي سوسياليستي در مقطع دكتري، اقتصاد شهري در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري، آمار و ( روشهاي مقداري در سطح ليسانس (در آمريكا ، پائيز 80 و بهار 81چگونگي عرضه آثار : - تعداد پايا ننامه هاي راهنما و مشاوره در سه سال گذشته : (در كل راهنمايي 23 پايان نامه ومشاوره در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري) - تعداد مقالات ارائه شده : داخلي : 12 خارجي : 2 - شركت در مجامع علمي خارج همراه با ارائه مقاله : 5آثار : nbsp1 اقتصاد منطق هاي ويژگي اثر : نوع كتاب درسي ،چاپ اول،سازمان سمت ،كتاب برجسته در دانشگاه تهران2 صنعت جهانگردي در ايران ويژگي اثر : تخمين عرضه و تقاضاي جهانگردي) (نوع كتاب كمك درسي چاپ اول

صدرنبوي، رامپور

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر رامپور صدر نبوي در سال

1316 در شهر كاشمر بدنيا آمد.ايشان داراي مدرك دكتري رشته اقتصاد از دانشگاه هايدلبرگ آلمان در سال 1347 مي باشد. وي پس از بازگشت به ايران در دانشكده جامعه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد مشغول به كار گرديد و پس از طي مراتب و مدارج علمي از استادياري به دانشياري و استادي و در سال 1385 به افتخار بازنشستگي نائل آمد.گروه : علوم انساني رشته : جامعه شناسي گرايش : اقتصاد والدين و انساب : پدر رامپور صدر نبوي حاج سيد مهدي فخر العلما است كه به سبب ملاحضاتي نام خود را به توصيه و ابلاغ مرحوم احمد قوام السلطنه به صدر العلما تغيير دادند.ايشان بشغل كشاورزي و تجارت شتغال داشتند كه بعلت گرايش شديد فلسفي و عرفاني تاجر خوبي نشدند.ايشان از اولاد سيد امير استحق هستندكه شجره آنها به سادلات قائن جمله احمدي ها ،مصطفوي ها ، مجتهدي ها ،مرحوم دكتر مجتهد زاده (استادمعارف اسلامي) مي رسد و طبق اظهار خود آن مرحوم نسل سي و ششم تا امام زين العابدين(ع) مي باشد. مادر رامپور صدر نبوي دختر حاج رستم قره باغي از تجار بزرگ مشهدبا گرايشهاي مشروطه خواهي بوده اند. مادر دكتر صدري نبوي بهمراه برادران و پسر عموهايش به شهرت باقرف در قفقاز بخصوص در قره باغ به فعاليت اقتصادي و سياسي مشغول بوده ند. پدربزرگ دكتر صدر نبوي ،حاج رستم باقرف به سبب وقايع 1917 روسيه به ايران پناهنده شد و با تابعيت ايران در مشهد زندگي كرد.خاطرات كودكي : رامپور صدر نبوي از خاطرت دوران كودكي خود چنين مي گويد: "مادر بزرگ پدرم نا بينا شده بود و ما در سايه

وجود ايشان در يك خانواده شش نفره زندگي مي كرديم.پدرم و مادرم احترام ايشان را به نهايت داشتند.روزي قرار بود برادرم رضا كه-هم اكنون استاد روان پزشكي دانشگاه فردوسي مشهد مي باشد- دست مادر بزرگم را گرفته و ايشان را به خانه عمو جانم كه ديوار به ديوار منزل ما بود ببرد.منزل عمو جان و پدرم بزرگ بودو درخت فراوان داشت. برادرم كه بچه بازيگوش و سربه هوايي بودايشان را در ميان درختان رها كرده و خود بدنبال بچه گنجشكي كه از آشيانه زود پريده بودرفته بود. پدرم در همين احوال سر رسيده و مادر بزرگم را سرگشته در ميان درختان ديده بود. يادم هست دست مادر بزرگ در دست پدرم بود در حاليكه از شدن غضب و عصبانيت فرياد ميزد " اين رضاي پدر سوخته كجاست" وقتي برادرم را پيدا كردند او را به فلك كشده و تنبيه مفصلي شد از آنجايي كه برادرم فرياد مكشيد مادربزرگم با داد و فرياد و گريه متوقف شدن تنبيه را از پدرم خواست با اين كار مادربزرگم يك سكوت عميقي بر محيط خانواده حاكم شد."اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : پدر و مادر رامپور صدر نبوي هر دو داراي گرايش هاي سنتي ،اخلاقي و مذهبي نسبتا محكمي داشتند. پدرش به كشاورزي اشتغال داشت و گاه و بيگاه به تجارت نيز مي پرداخت . ولي بعلت عقايد و باورهاي مذهبي و مطالعات فلسفي توفيق چنداني در اين حرفه بدست نياورد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : رامپور صدر نبوي تحصيلات ابتدايي و سيكل اول متوسطه را در كاشمر گذرانيد. او براي ادامه تحصيل در سيك دوم متوسطه به مشهد

رفت و سال چهارم و پنجم متوسطه را در مشهد گذراندو ديپلم را در دبيرستان بامداد تهران اخذ كرد.ايشان پس از اخذ ديپلم به المان رفت و در رشته اقتصاد و جامعه شناسي به تحصيل پرداخت و پس از ده سال و اندي با مدرك دكتري اقتصاد از دانشگاه هايدلبرگ آلمان در سال 1347 به ايران بازگشتند.خاطرات و وقايع تحصيل : يكي از خاطرات مهم دوران تحصيل رامپور صدر نبوي محاوره اي بود كه در گنگره جامعه شناسان كه در شهر هادلبرگ بين پوپرو هربرت ماركوزه درباره ديالليك اتفاق افتاد.فعاليتهاي ضمن تحصيل : رامپور صدر نبوي در كنار تحصيل به تدريس و تحقيق و مديريت گروه جامعه شناسي مي پرداخت.استادان و مربيان : پرفسور رولف.واگن فور،پروفسور هانس هالر ،پروفسور هانس هلر ،پروفسور ويلكه و غيره از اساتيد رامپور صدر نبوي مي باشند.هم دوره اي ها و همكاران : دكتر جواد شيخ الاسلامي،هلموت كل ،دكتر علي شريعتي ،دكتر حاتري ،دكتر غلامحسين يوسفي ،دكتر سيروس سهامي ،دكتر برادران رفيعي ،دكتر منوچهربيات مختاري ،دكتر منوچهر آشياني غيره از همدوره ايها و همكاران رامپور صدر نبوي مي باشند.همسر و فرزندان : رامپور صدر نبوي متاهل و داراي همسر بنام سركار خانم فرشته رفعت متولي است ايشان داراي دو فرزند دختر بنامهاي نازنين (متخصص داخلي ) ،فاطمه (دانشجوي دكتري جامعه شناسي) و يك فرزند پسر بنام محمد (دكتري داروسازي ) مي باشد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : رامپور صدر نبوي عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه فردوسي مشهد بودند.وي همچنين عضو هيئت تحريريه مجله دانش و توسعه دانشكده علوم اداري و اقتصاد دانشگاه فردوسي مشهد مي باشد.رامپور صدر نبوي عضو

هيئت رئيسه كميته ويژه توسعه سومين جشنواره ملي طلاي سرخ قاينات ميباشد.فعاليتهاي آموزشي : رامپور صدر نبوي سابقه بيش از سي سال تدريس در دانشگاههاي ايران و آلمان را دارد.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : رامپور صدر نبوي از پايه گذاران رشته جامعه شناسي و رشته مديريت در خراسان و عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد مي باشد.چگونگي عرضه آثار : - تعدا مقالات منتشر شده در مجلات داخلي : 30 مقاله - تعداد پايان نامه كارشناسي راهنمايي شده : 111 رساله - تعداد پايان نامه كارشناسي ارشد راهنمايي شده : 31رساله آثار : انسان شناسي فلسفي ويژگي اثر : ترجمه-13502 بزرگان جامعه شناسي ويژگي اثر : تاليف- 13543 تاريخ جامعه شناسي ويژگي اثر : ترجمه- 13524 جامعه شناسي حق طبيعي ويژگي اثر : تاليف-13545 جامعه شناسي كار و مشاغل ويژگي اثر : تاليف-13716 جامعه و تمدن ويژگي اثر : ترجمه و نگارش- 13517 فرد و جامعه ويژگي اثر : ترجمه و تاليف-13708 كار و مشاغل با تكيه بر اشتغال زنان ، گفتارهايي در علوم اجتماعي ويژگي اثر : كتاب حاضر به سبب تفاوت و گستردگي مطالب «گفتارهايي در علوم اجتماعي» نام دارد، از پنج فصل تشكيل شده است. فصل اول آن را مقالات و تحقيقاتي مربوط به جامعه شناسي كار، شغل

و جامعه شناسي صنعتي، خانواده و اهميت آن براي جريان توليد، انساني شدن كار و موارد مشابه تشكيل مي دهد. در فصل دوم، نظريه نقش اجتماعي با تكيه بر نظريات نام آوران اين رشته در نظريه هاي جامعه شناسي مورد بررسي قرار گرفته است. فصل سوم، به انواع جوامع بشري و نظريه هاي جامعه شناسي اختصاص يافته كه بخشي از آن ترجمه قسمتي از كتاب دانشمند صاحب نام آلماني «لئوپلدفن ويزه» تحت عنوان «دانش روابط انساني» است. فصل چهارم هم به بررسي اهميت حسد به عنوان يكي از عوامل مهم اجتماعي پرداخته كه در واقع نوعي جامعه شناسي و روانشناسي حسد است. در فصل پنجم كتاب، مسأله حق طبيعي از نظر مكاتب مختلف اروپايي مانند كاتوليسيسم، ماركسيسم و ناسيونال سوسياليسم مطرح شده است. اين كتاب توسط انتشارات 59 به چاپ رسيده است-1385

عبادي، جعفر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر جعفر عبادي هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد / گروه اقتصاد اجتماعي دانشگاه تهران مي باشد. ايشان مدرك دكتري رشته , اقتصاد را از دانشگاه كاليفرنيا , ايالات متحده آمريكا دريافت داشته است. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : دكترا , رشته , اقتصاد , از دانشگاه كاليفرنيا , ايالات متحده آمريكا عنوان پايان نامه : a simultaneous model of labor migration , طراحي يك مدل هم زمان مهاجرت نيروي كارمشاغل و سمتهاي مورد تصدي : خدمات علمي و اجرايي دكتر جعفر عبادي به قرار زير است: • 1384 , 1386 , سردبير مجله تحقيقات اقتصادي دانشگاه تهران , دانشگاه نهران • 1383 , 1386 , مدير اجرائي طرح ساماندهي دانشگاه تهرانو دانشگاه علوم پزشكي تهران , دانشگاه تهران • 1381 , 1384 , معاون هماهنگي و نظارت امور علمي معاون اول رئيس جمهور , تهران - رياست جمهوري •

1378 , 1379 , معاون اقتصادي سازمان برنامه و بودجه , تهران - سازمان برنامه و بودجه • عضو هيئت علمي و استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي و عنوان دروس تدريسي توسط جعفر عبادي به قرار زير است: كارشناسي • اقتصادخرد1 كارشناسي ارشد • اقتصادخرد2 • اقتصادخردپيشرفته 1 • اقتصادخرد1 • اقتصادخرد2 • موضوعات انتخابي در اقتصاد خرد دكتري • اقتصاد خرد • اقتصاد خرد پيشرفته • اقتصادخردپيشرفته 1 چگونگي عرضه آثار : تعداد پايان نامه هاي كارشناسي تحت راهنمايي : 21 مورد تعداد پايان نامه هاي كارشناسي ارشد تحت راهنمايي : 9 مورد تعداد پايان نامه دكتري تحت راهنمايي : 3 مورد تعداد مقالات چاپ شده در مجلات داخلي :8 مورد تعداد مقالات چاپ شده در مجلات خارجي:4 مورد آثار : اقتصاد خرد - بازارها تعادل عمومي رفاه اقتصادي ويژگي اثر : , تاليف و تصنيف , سازمان مطالعه وتدوين كتب علوم انساني دانشگاهها سمت , 13702 مباحثي در اقتصاد خرد ويژگي اثر : چاپ هشتم , تاليف و تصنيف , 319 , سمت , 13873 مسائل وكاربردهاي تئوري مصرف دراقتصادخرد ويژگي اثر : تاليف و تصنيف , دانشگاه تهران , 1384

عرب مازار، علي اكبر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر علي اكبر عرب مازار در سال 1333 در تهران متولد شد. ايشان داراي دكتري علم سيستم ها از دانشگاه ايالتي ميشيگان آمريكا،در سال 1362 مي باشد.وي علاوه بر تدريس در دانشگاه شهيد بهشتي و رياست دانشكدۀ امور اقتصادي، مدير دفتر روابط دانشگاهي و امور بين المللي شهيد بهشتي و ... را بر عهده داشته است. كتاب "علم و هنر شبيه سازي سيستمها" ترجمه دكتر علي اكبر عرب

مازار ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : علم سيستم تحصيلات رسمي و حرفه اي : علي اكبر عرب مازيار در سال 1352 ديپلم رياضي، سال 1356 ليسانسيه مديريت بازرگاني از مدرسۀ عالي بازرگاني تهران، سال 1359 فوق ليسانس پژوهش عملياتي و فوق ليسانس اقتصاد از دانشگاه ايالتي ميشيگان آمريكا، و سال 1362 دكتري علم سيستم ها را از همان دانشگاه دريافت كرد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : علي اكبر عرب مازار در طول فعاليت هاي مختلف خود، علاوه بر تدريس در دانشكاه شهيد بهشتي و رياست دانشكدۀ امور اقتصادي، مدير دفتر روابط دانشگاهي و امور بين المللي شهيد بهشتي، مشاور برنامه ريزي معاون اقتصادي وزارت امور اقتصاد و دارائي، عضويت در كميسيون شوراي اقتصاد، عضو هيئت رئيسۀ فدراسيون تنيس روي ميز ايران، عضو كميتۀ اجرائي تخصص ارز، عضو شوراي خريد كالاهاي اساسي، مؤسس و مدير مسئول فصلنامۀ ماليات، و رئيس اولين و دومين سمينار بين المللي خصوصي سازي بوده است.جوائز و نشانها : كتاب "علم و هنر شبيه سازي سيستمها" ترجمه دكتر علي اكبر عرب مازار ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. آثار : اصلاح سيستم مالياتي ويژگي اثر : (ترجمه)، انتشارات دانشكده امور اقتصادي، 1372.2 باز سازي اقتصادي و ضرورت بازنگري در سيستم آموزشي كشور ويژگي اثر : (مقاله)، سمينار باز سازي اقتصادي

جمهوري اسلامي ،1368.3 بررسي سيستم مالياتي در اقتصاد ايران ويژگي اثر : (مقاله)، سمينار بازسازي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران، 1368.4 تصميم گيري كاربردي ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي، 1369.5 طرح تحقيقي نگرشي سيستمي به مسائل آموزش عالي در ايران ويژگي اثر : معاونت پژوهشي دانشگاه شهيد بهشتي، 1369.6 علم و هنر شبيه سازي سيستمها ويژگي اثر : (ترجمه)، مركز نشر دانشگاهي، 1371،اين كتاب در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است .آشنايي با كتاب: «علم و هنر شبيه سازي سيستم ها»: علم و هنر شبيه سازي سيستم ها؛ رابرت شانون، ترجم? علي اكبر عرب مازار، ويراست? دكتر علي عميدي و خليل مجاوري؛ آگاه؛ تهران: مركز نشر دانشگاهي، 1371. شبيه سازي عبارت از فرآيند طراحي مدلي از يك سيستم واقعي و انجام آزمايشهايي با اين مدل است كه با هدف پي بردن به رفتار سيستم، يا ارزيابي استراتژيهاي گوناگون (در محدوده اي كه به وسيل? معيار و يا مجموعه اي از معيارها اعمال شده است.) براي عمليات سيستم صورت مي گيرد. شبيه سازي، به معناي «وانمود كردن» يا «نائل شدن» به اصل چيزي بدون واقعيت است. كتاب «علم و هنر شبيه سازي سيستم ها» از چند لحاظ تفاوت عمده اي با ساير كتابهاي موجود در اين زمينه دارد كه بدين شرح است: 1. اين كتاب مي تواند مورد استفاد? دانشجويان كه سطح تحصيلات متفاوتي در رياضي، احتمال، آمار

و برنامه نويسي كامپيوتري دارند، قرار گيرد. 2. تأكيد عمد? كتاب بر روي هنر مدلسازي قرار دارد و كمتر به بررسي تفصيلي مدلهاي موجود مي پردازد؛ بررسيهاي موردي مدلهاي موجود نيز در پيوست ارائه شده است. 3. در اين كتاب مشكلات مديريت يك كار تحقيقاتي و جلب پذيرش استفاده كننده مورد بحث قرار گرفته است. اين جنبه از شبيه سازي در بيشتر كتابهاي شبيه سازي كلاً ناديده گرفته مي شود. «علم و هنر شبيه سازي سيستم ها» براي دو گروه خواننده قابل استفاده است: آنهايي كه مدلهاي شبيه سازي را طراحي مي كنند و آنهايي كه نتايج حاصل از بررسيهاي مبتني بر اين مدلها را به كار مي برند. از ويژگيهاي كتاب، داشتن پيوست، مراجع، واژه نامه و فهرست راهنماست .

عسگري، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : برنامه ريزي شهري تحصيلات رسمي و حرفه اي : علي عسگري پس از اتمام دوره دبيرستان، وارد دانشگاه تهران شد و در سال 1366 ليسانس اقتصاد نظري را به پايان رساند. او پس از طي دوره كارشناسي ارشد برنامه ريزي توسعه در همين دانشگاه(1369)، به انگلستان رفته و در سال 1375 به اخذ درجه دكتراي برنامه ريزي شهري از دانشگاه نيوكاسل نائل آمد.هم دوره اي ها و همكاران : علي عسگري با افرادي چون دكتر كن وليس (Willis K.G) عضو گروه برنامه ريزي شهري و منطقه اي دانشگاه نيوكاسل انگلستان ، دكتر عبدالرضا ركن الدين افتخاري عضو گروه جغرافيا دانشگاه تربيت مدرس ، دكتر مجتبي رفيعيان عضو گروه شهرسازي دانشگاه بيت مدرس همكار و همدوره بوده است.فعاليتهاي آموزشي : علي عسگري از سال 1369

تا 1371 به عنوان مربي در دانشگاه بوعلي سينا مشغول تدريس شد. پس از آن از سال 1375 به عنوان عضو هيات علمي ، به فعاليت خود در دانشگاه تربيت مدرس ادامه داد. او تاكنون دروس زير را در مقاطع مختلف دانشگاهي تدريس نموده است: اقتصاد رياضي كارشناسي اقتصد پول و بانك كارشناسي اقتصاد خرد كارشناسي اقتصاد كلان كارشناسي اصول علم اقتصاد كارشناسي نظامهاي اقتصادي كارشناسي اصول و مباني برنامه ريزي منطقه اي كارشناسي ارشد اقتصاد شهري كارشناسي ارشد اقتصاد فضا كارشناسي ارشد برنامه ريزي منطقه اي كارشناسي ارشد كاربرد GLS در برنامه ريزي روستايي كارشناسي ارشد اقتصاد عمومي كارشناسي ارشد مدلسازي در برنامه ريزي شهري و منطقه اي كارشناسي ارشد تكنيكهاي برنامه ريزي منطقه اي كارشناسي ارشد كاربرد كامپيوتر و برنامه نويسي در برنامه ريزي روستايي كارشناسي ارشد برنامه ريزي اقتصاد منطقه اي دكترا برنامه ريزي منطقه اي دكترا كاربرد كامپيوتر در برنامه ريزي روستايي دكترا كاربرد GLS در برنامه ريزي روستايي دكترا اقتصاد شهري دكترا سمينار اقتصاد شهري دكترا ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : علي عسگري از سال 1366 تا 1369 به عنوان پژوهشگر با موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني همكاري داشته است. او ضمن چاپ و ارائه مقالات متعدد تخصصي، داوري مجله مدرس و مجله بين المللي علوم انساني جمهوري اسلامي ايران وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالي را به عهده دارد. شاگردان : علي عسگري راهنمايي و مشاوره بسياري از شاگردان خود را عهده داشته است كه زجمله مي توان به موارد زير اشاره كرد: عناوين پايان نامه ها و اسامي دانشجويان تحت راهنمايي الف - كارشناسي ارشد:

علي گلي 1377 محمود عبدالله زاده 1378 عناوين پايان نامه ها و اسامي دانشجويان تحت مشاوره الف - كارشناسي ارشد: غريب چوپاني 1378 محمدجواد زيني وند 1378 سيدقاسم حسيني 1378 گوشيان 1378 قناد محمدي 1378 مصطفي زاده 1378 معراجي 1378 گودرز فريدوني 1378 ب - دكتري : 1- حسن ايزدي خرامه 78-1376 2- سيدمهدي موسي كاظمي 78-1376 3- مجتبي جاودان 78-1376 4- سيد علي بدري 78-1376 5- مهدي طاهر خاني 78-1376 آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مورد علاقه علي عسگري عبارتند از: تئوري برنامه ريزي شهري و منطقه اي ، اقتصاد شهري و منطقه اي ، كاربرد كامپيوتر در برنامه ريزي شهري و منطقه اي، كاربرد سيستمهاي اطلاعاتي جغرافيايي (GIS) در برنامه ريزي شهري و منطقه اي.آثار : nbsp1 Asgary A., Willis K.G., and Hosseini, (2000), .The Impacts of Caspian Sea Level Rise on the Housing Market., Journal of Humanities, 7(4), 1-8 nbsp2 Asgary A., Willis K.G., and Hosseini, (2000), .The Impacts of Caspian Sea Level Rise on the Housing Market., Journal of Humanities, 7(4), 1-8 nbsp3 Asgary Ali and Beygi-Saki Afsaneh, (1995), .Communication Planning Theory: A Mediation Approach in Planning: Case of Risk Communication., 30th International Congress of International Society of City and Regional Planners, Sydney, Australia nbsp4 Asgary Ali and Willis K.G., (1997), .Households Behavior in Response to Earthquake Risk: An Assessment of Alternative Theories., International Journal of Disaster Studies, Policy and Management, Vol. 21, No. 4 nbsp5

Asgary Ali, (1993), .Limitations of Planning Measures for Reducing Earthquake Hazards., International Seminar on Planning and Design in Seismic Risk Areas, University of Catania, Catania, Italy nbsp6 Asgary Ali, (1994), .System Dynamic Modeling for Urban Earthquake Risk Estimation., World Conference on Natural Hazard Reduction, Yokohama, Japan. nbsp7 Asgary Ali, (1997),. Assessing the Benefits of Planning Measures to Reduce Risks: Case of Natural Hazards Induced Risks., Working Paper Book, 33rd World Planning Congress, International Society of City and Regional Planners, 17-20 September 1997, Ogaki, Japan. nbsp8 Asgary Ali, (1998), .A Decision Support Systems for Management of Natural Hazards Risks within the GIS Environment., International Symposium on Information Technology and Natural Hazards Risk Management, 4-6 February, Bangkok, Thailand nbsp9 Asgary Ali, and Willis K.G., (1997), .Estimating the Benefits of Construction Measures to Mitigate Earthquake Risk., Environment Planning B, Planning and Design, Vol. 24, 613-624 nbsp10 Asgary Ali, and Willis K.G., (1997), .The Impact of Earthquake Risk on the Housing Markets: Evidence from Real Estate Agents., Journal of Housing Research, Vol. 8, No. 1, 107-124 nbsp11 Asgary, Ali (1993), .Earthquake, Health and Well Being of People: A Case Study of Iranian City Regions., 29th Congress of International Society of City and Regional Planners, Glasgow, Scotland nbsp12 Asgary, Ali, (1993), .Public Administration and Strategic Environmental Assessment for Sustainable Development., International Conference of

Public Administration and Sustainable Development, Ministry of Labor, October 31, Tehran, Iran nbsp13 Asgary, Ali, (1994), .Earthquake Preparedness Planning: Using System Dynamic Modeling for Evaluating Construction Policy., Proceedings of the 11th Interschool Conference, University of York. York, England. nbsp14 Asgary, Ali, (1995), .Earthquake in the Internet: Towards a Global Earthquake Network., International Workshop on Harnessing the Communication Revolution: Creation of a Global Disaster Network, Beijing, China nbsp15 Asgary, Ali, (1996), .The Impacts of Caspian Sea Level Rise on Coastal Cities., International Conference on Integrated Management and Sustainable Development in Coastal Zones. Rimouski, Canada nbsp16 Asgary, Ali, (1996), Estimating HouseholdsWillingness to Pay for Earthquake Insurance., Insurance Quarterly, Year 11, No. 43, Autumn 1996. nbsp17 Asgary, Ali, (1997), .Assessing the Economic Benefits of Landslides Hazards Zoning Maps., International Institute for Seismology and Earthquake Engineering, Second Iranian Seminar on Landslides, Tehran, Iran nbsp18 Willis K.G., and Asgary Ali, (1995), .Impacts of Earthquake Hazards on the Housing Market., Proceedings of the Second International Conference in Seismology and Earthquake Engineering, Tehran, Iran بررسي جايگاه تعاون در بازرگاني خارجي كشور، موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، 1369 بررسي جايگاه تعاون در توزيع كالا، موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، 1368 بررسي سياستهاي جديد ارزي، موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، 1370 عسگري علي ، صادرات و رشد: ملاحظه مجدد علت و معلول، بررسيهاي بازرگاني شماره 77،

1372، صص 29-52. عسگري علي و اكبر كميجاني، تشكيلات و عملكرد صندوقهاي قرض الحسنه و جايگاه آنها در سيستم پولي و بانكي كشور، مجله تحقيقات اقتصادي، 1370، شماره 44، صص 35-1. عسگري علي و حسيني علي، بررسي واحدهاي خصوصي بازيافت كاغذ ذر تهران، مجموعه مقالات سمينار سراسري بازيافت مواد زايد جامد، اصفهان، شهرداري اصفهان، اردبيبهشت 1376. عسگري علي و ديگران، گزارش بازديد و امكانسنجي جابجايي و تجميع روستاهاي زلزله زده استان اردبيل، تهران بنياد مسكن انقلاب اسلامي، 1376 عسگري علي و ديگران، گزارش بازديد و امكانسنجي جابجايي و تجميع روستاهاي زلزله زده بجنورد و شيروان در استان خراسان، تهران، بنياد مسكن، 1376. عسگري علي و علي گلي، بررسي تحولات رشد اقتصادي استان همدان با استفاده از تحليل انتقال سهم در محيط سيستمهاي اطلاعاتي جغرافيايي، همايش شناخت استعدادهاي اقتصادي - بازرگاني استان همدان، همدان، دانشگاه بوعلي سينا، 6 تا 7 آبان، 1377 عسگري علي و مجتبي رفيعيان، طراحي بانك اطلاعات تحولات تاريخي شهرنشيني و شهرسازي در ايران، دومين كنگره تاريخ شهرسازي و معماري ايران، سازمان ميراث فرهنگي، بم، 1377. طرحهاي تحقيقاتي اجرا شده و در دست اقدام عسگري علي، ارزيابي منافع اقتصادي نقشه هاي پهنه بندي خطرات زمين لغزه، مجموعه مقالات سمينار زمين لغزه ايران، موسسه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، تهران، اردبيهشت 1376. عسگري علي، الگوي امكانسنجي جابجايي و تجميع روستايي در ايران ، تهران، بنياد مسكن انقلاب اسلامي ، 1376 عسگري علي، بررسي اثرات راه آهن شهري (مترو) بر بازار مسكن در تهران، دومين كنفرانس مهندسي ترافيك، شركت كنترل ترافيك تهران، تهران 15 تا

17 اسفندماه 1376 عسگري علي، بررسي نقش و كار شهرهاي استان همدان، سازمان برنامه و بودجه استان همدان 1370. عسگري علي، بررسي نقش و كار شهرهاي استان همدان، سمينار همدان در سال 1400، استانداري همدان، 1370 عسگري علي، تخمين تمايل به پرداخت خانوارها براي بيمه زلزله، فصلنامه صنعت بيمه، سال يازدهم، شماره 43، آذرماه 1375 عسگري علي، درسهايي از تئوري برنماه ريزي ارتباطي براي بنرامه ريزي توسعه در ايران، اولين همايش تدوين برنامه سوم توسعه كشور، سازمان برنامه و بودجه ، 21 تا 23 مهرماه، تهران 1377 عسگري علي، سياستهاي بودجه اي و رشد نابرابر مناطق ، سمينار جغرافيا، جهانبيني و محيط تهران، دانشگاه تربيت مدرس، 18 تا 20 خرداد، 1371 عسگري علي، سيستم اطلاعات جغرافيايي و بانك اطلاعاتي طرح جامع تقسيمات كشوري، پروژه در دست اجرا، كارفرما: اداره كل تقسيمات كشوري وزارت كشور، 1378. عسگري علي، سيستم اطلاعاعات جغرافيايي و بانك اطلاعاتي طرح جامع تقسيمات كشوري، پروژه در دست اجرا، كارفرما : اداره كل تقسيمات كشوري وزارت كشور، 1378. عسگري علي، طرح امكان كاربرد دو توسعه سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي در شيلات، پرژه در دست اجرا، كارفرما. شركت سهامي شيلات ايران، دفتر پژوهشهاي كاربردي دانشگاه تربيت مدرس، 1378. عسگري علي، كاربرد مدلهاي سيسمتهاي ديناميك در برنامه ريزي شهري، سمينار شهرها و مردم، تبريز دانشگاه تبريز، 1371. عسگري علي، نقش حسابهاي منطقه اي در برنامه ريزي منطقه اي، سمينار حسابهاي منطقه اي سازمان برنامه و بودجه استان همدان، همدان 1371 عسگري، علي، بررسي تورم منطقه اي در ايران در سالهاي 1361-1369، بررسيهاي بازرگاني شماره 61،

1371، صص 28-6. فرهنگ بين المللي اصلاحات سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي ، نور علم، 1378 قيمت و قيمت گذاري: مباني، سياستها و روشها، موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، 1368

عضدي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسن عضدي ، يكي از فرهيختگان معاصرگيلان است . او رياست سازمان سنجش آموزش كشور ،معاونت وزارت فرهنگ وآموزش عالي ، رييس سازمان امور دانشجويان و رياست مدرسه عالي ترجمه دانشگان علامه طباطبايي را بر عهده داشت . وي دانشكده روزنامه نگاري علامه طباطبايي را نيز بنيان نهاده است .گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : اقتصاد سياسي اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : حسن عضدي درآخرين سالهاي دهه بيست دريكي از خانواده هاي مذهبي به دنيا آمد .تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسن عضدي درسالهاي دوران ابتدايي عمرش را در دبستان فارابي رشت به اتمام رسانيد . وي درهمان دوران كودكي به واسطه ادب ، نزاكت وهوش سرشارش به تدريج جايي درميان اولياء دبستان يافت . دوزاده ساله بود كه دردبيرستان پورداود درامتحانات ششم ابتدايي به مقام نخست درس انشاء نايل شد . درسالهاي 48-1347 شمسي او به دانشگاه وارد شد ودردانشگاه علوم ارتباطات مشغول به تحصيل شده وموفق شد مدرك ليسانس بگيرد . او سپس دوران فوق ليسانس خودرا دررشته مديريت بازرگاني دردانشگاه دالاس به پايان رسانيد و دوره دكترا ي خود را نيز رشته اقتصاد سياسي سپري نموده است .استادان و مربيان : از مهمترين استادان ومربيان حسن عضدي مي توان به آقاي تقوي و آقاي اكرامي اشاره كردو نقوي ، روحاني خلع لباس شده اي بود كه به عنوان معلم ديني بچه هاي

اهل جلسه را تدريس ميكرد و درآخر جلسه نيز مباحث اجتماعي را مورد تجزيه و تحليل قرار مي داد . اكرمي نيزوزير آموزش و پرورش كابينه مشهد رجايي بود . مهمترين استادان عضدي دردوران دانشگاه بدين قرار بودند : كاظم معتمد نژاد، حميد منطقي ، ناصر صفوي ، حسن رحيمي .مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حسن عضدي يكي دوسال درروزنامه اطلاعات به عنوان روزنامه نگار قلم زد . او به دليل دريافت درجه ممتاز از دانشگاه دالاس آمريكا به عضويت افتخاري انجمن مديران درآمده و به فعاليت پرداخت . بعدا عضدي رياست دانشگاه گيلان رابرعهده گرفت و به تدريس اصول مديريت و اقتصاد پرداخت . او همچنين رياست سازمان سنجش آموزش كشور ، معاونت وزارت فرهنگ وآموزش عالي (وزارت علوم . تحقيقات و فناوري فعلي ) ، رييس سازمان اموردانشجويان و رياست مدرسه عالي ترجمه دانشگاه علامه طباطبايي را بر عهده داشت .مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : حسن عضدي يكي از بنيانگذران دانشكده روزنامه نگاري علامه طباطبايي است .آرا و گرايشهاي خاص : عقيده خاصي كه حسن عضدي داشت برجمع گرايي استوار بود . تكيه كلامش اين بود كه «مي خواهم كشورم را بسازم و آباد كنم » . آداب داني و رفتار صميمانه اوزبانزد همه بود .جوائز و نشانها : حسين عضدي درعرصه ورزش نيز فعاليت دارد . او در چارچوب بازيهاي تنيس روي ميز كشوري دركرمان ، مدال طلاي قهرماني كشورش را دريافت كرد . عضدي درسالهاي پاياني سپاهي دانش كه دوران سربازي اش بود ، به دريافت درجه ممتازي منطقه مراغه مفتخر گرديد و جالب اينكه

همه اين مقام را شايسته و برازنده او مي دانستند او دردانشگاه دالاس آمريكا نيز در جه افتخاري كسب كرده است .

منابع زندگينامه :مجيد يوسفي ،شهيد عضدي و بيو گرافي يك عمر ....، فصلنامه فرهنگ گيلان ،سال اول ، شماره 1، زمستان 1377 ، ص66

عظيمي، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسين عظيمي در سال 1327 در شهرستان آران كاشان بدنيا آمد. وي تحصيلات خود را تا مقطع فوق ليسانس در دانشگاه تهران گذراند و پس از آن به عنوان دانشجوي برتر از بورس دانشگاه آكسفورد استفاده نمود و دكتراي خود را دريافت كرد. وي پس از اجراي طرح ادغام سازمان مديريت و استخدا م كشوري و سازمان برنامه و بودجه به عنوان اولين رئيس موسسه عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي كشور انتخاب شد و در مدت كوتاهي كه تا پايان عمر خويش در آن موسسه بود، منشاء خدمات علمي بسياري گرديد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : اقتصاد توسعه والدين و انساب : حسين عظيمي در سال 1327 در شهرستان آران كاشان بدنيا آمد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسين عظيمي تحصيلات ابتدايي را از 5 سالگي شروع كرد، اول دبيرستان را در آران و سيكل دوم دبيرستان را در رشته رياضي در شهر كاشان گذراند. پس از پايان تحصيلات مقطع دوره دبيرستان ، در رشته اقتصاد دانشگاه تهران مشغول به تحصيل شد و فوق ليسانس خود را در رشته اقتصاد توسعه با رتبه ممتاز پشت سر نهاد. ارتباط فرهنگي بين دانشگاه تهران و دانشگاه آكسفورد موجب شد تا عظيمي به عنوان برترين دانشجو براي ادامه تحصيل در دانشگاه آكسفورد بورس شود. ابتدا در دانشگاه آكسفورد دوره اي

را طي كرد كه به نوعي دوره فوق ليسانس در تحقيق علوم اقتصادي ناميده مي شد و به فلسفه اقتصاد و فلسفه علوم اجتماعي مي پرداخت. سپس در همان دانشگاه در رشته اقتصاد توسعه دوره دكتري را طي كرد. موضوع رساله دكتراي رابطه رشد اقتصادي ، توزيع درآمد و فقر در علم اقتصاد با تكيه بر مسايل ايران بود .زمان و علت فوت : حسين عظيمي در حالي كه واپسين روزهاي عمر خود را با تحمل بيماري سرطان در موسسه آموزش و پژوهش در برنامه ريزي توسعه خدمت مي كرد، در روز پنج شنبه 18 ارديبهشت 1382 درگذشت و در بهشت زهراي شهر تهران بخاك سپرده شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حسين عظيمي قبل عزيمت به انگلستان و ادامه تحصيل در آكسفورد، اولين دوره كارآموزي خود را در سال 1345 و 1346 در سازمان برنامه و بودجه سابق شروع كرد و اشتغال رسمي خود را در سال 1348 در موسسه توسعه و تحقيقات اقتصادي دانشگاه تهران آغاز كرد و حدود سه سال در اين موسسه مشغول به كار بود . عظيمي در سالهاي 1354 تا 1356 به اشتغال رسمي در موسسه برنامه ريزي ايران كه تحت پوشش دو گانه سازمان برنامه ريزي ايران و سازمان ملل متحد بود درآمد. دكتر حسين عظيمي پس از اتمام تحصيل و دريافت درجه دكتري، به ايران بازگشت و تا سال 1368 در سازمان برنامه و بودجه در رده هاي كارشناسي ، مشاور و معاونت دفتر ، رئيس دفتر و عضويت در ستاد مركزي برنامه و بودجه به فعاليت مشغول بود. پس از خروج از سازمان، به عنوان عضو هيئت علمي و

مدير گروه اقتصادي دوره دكتري دانشگاه آزاد اسلامي به امر تدريس و تحقيق پرداخت و همزمان در ساير دانشگاه هاي كشور نيز به تربيت دانشجويان اشتغال داشت. وي در كنار فعاليت اصلي خود به عنوان مشاور در صنايع بزرگ كشور كار كرد. در سال 1381 همزمان با ادغام موسسه عالي پژوهش در برنامه ريزي و سازمان مديريت دولتي به عنوان اولين رئيس موسسه عالي پژوهش در برنامه ريزي و سازمان مديريت دولتي به عنوان اولين رئيس موسسه عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي كشور انتخاب شد و در مدت كوتاهي كه در اين موسسه بود منشاء خدمات علمي مهمي گرديد.فعاليتهاي آموزشي : حسين عظيمي همزمان با پايان دوره كارشناسي ارشد درسالهاي 1354 تا 1356 اولين تدريس دانشگاهي را انجام داد . پس از آن نيز با وجود مشاغل مهم دولتي ، همچنان به تدريس در دانشگاههاي كشور ادامه داده و با ارائه درس هاي بسيار پربار اقتصاد ايران وتوسعه در مقاطع كارشناسي ارشد ودكتري در دانشگاههاي تربيت مدرس ، تهران ، علامه طباطبايي و آزاد از خدمات به ياد ماندني ايشان است .ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : فعاليت هاي فرهنگي حسين عظيمي به گونه اي بود كه تا زمان فوت ايشان چندين هزار صفحه كتاب ، مقاله و نتايج تحقيقات از آثار ايشان به يادگار مانده است و رقم اين صفحات بالغ بر 5000 صفحه استاندارد رسيده است.آرا و گرايشهاي خاص : حسين عظيمي علاوه براين كه به روش هاي تحليل كمي اقتصاد تسلط داشت، اقتصاد را به عنوان يك دانش پيچيده اجتماعي خوب درك كرده بود، بطوري كه در تحليل هاي نظري

و كاربردي خود و حتي در تدريس نظريات به همه عوامل به واقع تاثير گذار بر اقتصاد در همه حوزه هاي اجتماعي توجه داشت و آن را منظور مي كرد. لذا در هر موضوعي كه مطرح مي كرد نكات علمي زيادي ارائه مي شد . دكتر عظيمي با درك عميقي كه از تئوري هاي اقتصادي و وضعيت كشور داشت آموزه هاي خود را به صورت بومي ارايه مي كرد. عظيمي اعتقاد داشت فرهنگ سازي عمومي بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد و به ساده ترين زبان ممكن به نشر مفاهيم پيچيده اجتماعي مي بايست پرداخت . اعتقاد راسخ به نخبگان و فرهيختگان جامعه يكي از ويژگي هاي بارز دكتر عظيمي بود و يكي از دغدغه هاي بزرگ وي در دوره مسئوليت جديدش ايجاد نهادي در جهت ارج نهادن به ايده هاي نخبگان به دور از هر گونه نگراني از تفكرات آنها بود. وي اعتقاد داشت زماني كه نخبه مي گوييم بايد به مقوله اي جدا از انتصاب توجه كرد، نخبه كسي است كه دانش، تخصص، جامع نگري و از تجربه كافي بهره مند باشد. همچنين معتقد بود كه هيچ جامعه اي بدون شخصيت هاي ملي و مرد احترام نمي تواند به زندگي با عزت دست يابد.چگونگي عرضه آثار : حسين عظيمي علاوه بر آثار منتشر شده در قالب كتاب ، بيش از 100 مقاله علمي در نشريات علمي و تخصصي و روزنامه ها از دكتر عظيمي به چاپ رسيده است. آثار : ايران امروز در آينه مباحث توسعه ويژگي اثر : كتابي است كه در سال 1379 توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامي منتشر شد.2 بانك هاي توسعه اي با تكيه بر بانك توسعه صنعت

و معدن ايران ويژگي اثر : تاليفي است كه در سال 1353 توسط دانشگاه تهران منتشر شد.3 بحران و تغيير در دوران پس از انقلاب ايران ويژگي اثر : كتابي است كه به زبان انگليسي توسط دانشگاه آكسفورد در نسخي محدود بچاپ رسيد4 تورم مقدمه اي بر بحران در علم اقتصاد ويژگي اثر : اين كتاب در سال 1361 توسط انتشارات امير كبير بچاپ رسيد.5 چشم انداز اقتصاد ايران در سال 1400 ويژگي اثر : كتابي است كه در سال 1377 توسط وزارت مسكن و شهرسازي منتشر گرديد.6 سياست اجتماعي در كشورهاي توسعه نيافته ويژگي اثر : اين كتا ب در سال 1366 توسط سازمان برنامه و بودجه به چاپ رسيد.7 مدارهاي توسعه نيافتگي ايران ويژگي اثر : كتابي است كه در سال 1370 توسط نشرني منتشر شد.8 مقدمه اي بر نظريه اقتصاد سنجي ويژگي اثر : كتابي است كه در سال 1356 توسط انتشارات اميركبير منتشر شد.

علوي فريدني، محمدتقي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد محمد تقي علوي فريدني

محل تولد : قم

شهرت : علوي

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1333/1/1

زندگينامه علمي

پس از پايان دوره دبيرستان و گذراندن دوره ناظم وظيفه به حوزه علميه وارد و در مدرسه مرحوم آيت الله العظمي گلپايگاني قدس سره شورع به تحصيل ادبيات عرب نمودم و تا پايان لمعه در همان مدرسه بودم در سال 1361رسائل

را در محضر آيت الله اعتمادي و مكاسب محرمه را با آيت الله علوي گرگاني و بحث بيع و خيارات مكاسب را در دروس مرحوم آيت الله ستوده شركت نمودم. و نيز از كفاية الاصول مرحوم آيت الله پاياني استفاده كردم.

خراج اصول را در درس آيت الله مكارم شيرازي و نيز قسمتي از خارج فقه بحث مكاسب محرمه ايشان شركت كردم سپس مدت سه سال در درس حدود مرحوم آيت الله العظمي گلپايگاني شركت نمودم بعد از فوت ايشان سه سال درس حج آيت الله صافي و دو سال حدود آيت الله مكارم و نيز مدت 6 سال از درس مرحوم آيت الله تبريزي بهره بردم. و نيز دو سال در درس خيارات آيت الله وحيد خراساني شركت كردم.

بطور همزمان با درسهاي حوزه دوره موسسه در راه حق شامل دروس تفسير و فلسفه و... را گذرانده و در دوره تخصصي اقتصاد موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني شركت نموده و دروس مختلف را در دانشگاه گذرانده و از موسسه به دريافت كارشناسي ارشد اقتصاد تامل گشتم ضمناً از سال 1368 تا 72 در دفتر استقنائات مرحوم آيت الله گلپايگاني به پاسخ گويي سؤالات اشتغال داشتم تنظيم دو جلد از مجمع المسائل ايشان و آماده ساززي جلد ديگر آن را بهمراه درج حواشي ايشان در مناسك حج محشي بر عهده اينجانب بود و بعد از ايشان نيز با دفتر آيت الله صافي مركز پژوهشهاي حوزه و مركز فرهنگي نهاد و مركز ملي پاسخگويي به سؤالات همكاري پاسخگويي و تحقيق دارم.

فرجادي، غلامعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر غلامعلي فرجادي، قائم مقام مؤ سسه عالي آموزش و پژوهش سازمان مديريت و برنامه

ريزي ، فارغ التحصيل اقتصاد از دانشگاه نيويورك است. وي هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار موسسه مذكور مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : غلام علي فرجادي در سال 1350 در رشته اقتصاد دانشگاه تهران ليسانس گرفت . براي ادامه تحصيل به آمريكا رفت واقتصاد را در مقطع فوق ليسانس و دكتري در دانشگاه نيويورك خواند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر غلامعلي فرجادي، اقتصاددان و قائم مقام مؤ سسه عالي آموزش و پژوهش سازمان مديريت و برنامه ريزي و نيز به عنوان دانشيار اين موسسه مشغول به فعاليت هاي آموزشي و تحقيقاتي است. آرا و گرايشهاي خاص : فرجادي همچنين پايين بودن مشاركت زنان را از عوامل اصلي پايين بودن كل نرخ مشاركت ارزيابي مي كند. وي جزو آن دسته از اقتصاددانان است كه از آزادسازي اقتصادي و لزوم افزايش توانايي رقابت كارفرمايان ايران در بازارهاي بين المللي دفاع مي كند آثار : اصلاحات اقتصادي در كشورهاي در حال توسعه ويژگي اثر : ( ترجمه با همكاري دكتر محمد طبيبيان و دكتر حبيبي) انتشارات موسسه عالي پژوهش در برنامه ريزي و توسعه تهران 1374 2 اقتصاد خرد و كلان- مجموعه مقالات ويژگي اثر : ( با همكاري دكتر احمد جعفري صميمي ) انتشارات دانشگاه مازندران بابلسر 13783 اقتصاد دانان بزرگ قبل از كينز ويژگي اثر : ( ترجمه) انتشارات وثقي، تهران 13754 بازار كار ، اشتغال و بيكاري موسسه عالي پژوهش در برنامه ريزي

و توسعه تهران ويژگي اثر : 13795 تجربه توسعه در شرق آسيا ويژگي اثر : ( ترجمه ) انتشارات موسسه عالي پژوهش در برنامه ريزي و توسعه، تهران 13756 توسعه اقتصادي در جهان سوم ويژگي اثر : (ترجمه) سازمان برنامه و بودجه، تهران1364، چاپ چهاردهم 1385 7 در آمدي بر نظريه هاي رشد و توسعه اقتصادي ويژگي اثر : انتشارات البرز ، تهران 13708 مهاجرت و اشتغال در استان تهران سازمان مديريت و برنامه ريزي استان تهران ويژگي اثر : 13799 واژه هاي اقتصادي و برنامه ريزي ويژگي اثر : ( با همكاري دكتر احمد جعفري صميمي ) انتشارات دانشگاه مازندران ، بابلسر 1368، تجديد چاپ 1384

فرهنگ، منوچهر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر منوچهر فرهنگ، رئيس انجمن اقتصاددانان ايران و پدر علم اقتصاد ايران ، متولد 1298 در بابل و بزرگ شده گرگان است. وي مدرك دكتراي اقتصاد خود را از فرانسه گرفته است. او اولين فردي است كه كتاب معروف «نظريه عمومي اشتغال، بهره و پول» جان مينارد كينز را به فارسي ترجمه كرد. اين ترجمه در سال 1348 عنوان جايزه بهترين كتاب اقتصادي سال را از آن خود كرد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد والدين و انساب : منوچهر فرهنگ درباره تاثير پدر و مادرش در زندگي علمي و اجتماعي اش چنين توصيف مي كند.: " همين علم دوستي را من از خانواده دارم. پدرم با اين كه تحصيلات قديمي داشت ولي

فرانسه مي دانست و به طور كلاسيك تفكر مي كرد." خاطرات كودكي : "من فرزند بزرگ بودم و جور ديگر برادران را هم كشيدم، چون پدرم بضاعتي نداشت. من به آنها كمك كردم." دكتر منوچهر فرهنگ كه اينك بيش از نود سال سن دارد در شرح زندگي خود ميگويد: وطن من گرگان بوده و در سال 1299 در حالي كه دو سال داشتم به دليل شغل پدر به آنجا رفته و در گرگان بزرگ شده و به تحصيل پرداختم. تحصيلات رسمي و حرفه اي : وي داراي مدرك دكتراي اقتصاد از دانشكده حقوق و علوم اقتصادي پاريس بوده و بيش از 100 كتاب اقتصادي ترجمه و تاليف كرده است. استادان و مربيان : دكتر محمد طبيبيان از شاگردان دكتر فرهنگ و معاون اقتصادي اسبق سازمان برنامه و بودجه با اشاره به تلاش هاي دكتر فرهنگ در گردآوري فرهنگ علوم اقتصادي گفت: »به ياد دارم كه استاد ساعت هاي زيادي را بدون چشمداشت مالي، براي گردآوري فرهنگ علوم اقتصادي تلاش مي كرد و در كار آموزش، ترجمه و تاليف بسيار تلاشگر و كوشا بود. «وي افزود: »بايد حقوق استادان بازنشسته و كساني كه به اقتصاد ايران و جامعه ايران خدمت كرده اند را محترم بشماريم تا در تامين معاش و زندگي با مشكل مواجه نشوند و شأن آنها مورد احترام قرار گيرد. «طبيبيان خطاب به دكتر فرهنگ گفت: »از اينكه يك نسل از اقتصاددانان ايران را پرورش داده ايد و در خدمت دانشگاه ها و مراكز اقتصادي قرار داده ايد از شما سپاسگزاريم و قدردان زحمات شما هستيم و ياد و خاطره دوران آموزش و تلاش

هاي شما را در توسعه علم اقتصاد كشور به يادها خواهيم سپرد. «مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : منوچهر فرهنگ،از ابتداي تاسيس انجمن اقتصاددانان ايران عضو اين تشكل بوده و به غير از سال اول تاسيس انجمن كه مسئوليت برعهده دكتر پيرنيا بوده در ادوار مختلف رياست انجمن مذكور را برعهده داشته است. بسياري از اعضاي اين انجمن اعتقاد دارند استمرار و پايداري انجمن اقتصاددانان ايران در طول سي و اندي سال عمر خود مرهون مديريت مناسب دكتر فرهنگ بوده است. ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر فرهنگ اقتصاددان نامي ايران و غريبه اي در موطن خويش گرگان زمين در شعر و ادب نيز دستي داشته و اشعار بسياري سروده كه از آن جمله است؛ گر پر و بالم شكني سربكشم بر آسمان/ ور سر و ساقم بزني، سايه زنم بر آسمان/ بحرم و بحر موج زا،ابرم و ابر اوج گير/از پي دانشم روان،وز پي دانشم روان. شاگردان : دكتر فرهنگ درباره از بين شاگردان سابق و اساتيد كنوني خود چنين مي گويد: من همه دانشجويانم را دوست داشته و دارم. جايگاه تدريس من جايگاه محبت و علم بود و دانشجويان نسبت به من محبت و لطف داشتند. به خصوص با اين گذشته دور و درازي كه داشتم. از آنجمله آنها مي توان به آقاي دكتر ديهيم اشاره كرد ، چون من زبان چندان گويايي ندارم و به طور صحيحي نمي توانم صحبت بكنم كنار خود مي نشانم تا او جلسات انجمن اقتصاددانان ايران را اداره كند. ايشان اكنون استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران است. شاگردان من زياد بودند مثلاً آقاي دكتر پرويز داودي كه اكنون

معاون اول رئيس جمهور است شاگرد من بود. دكتر احمد مجتهد عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي و مدير موسسه پژوهش هاي پولي و بانكي بانك مركزي نيز گفت: »تجليل از دكتر منوچهر فرهنگ، تجليل از علم اقتصاد و رشد و توسعه اقتصادي در ايران است. منوچهر فرهنگ دانشجوياني را در 60 سال گذشته پرورش داده كه استادان دانشگاه هاي امروز هستند و نسل چهارم دانشجويان ايشان در عرصه دانشگاه ها و فعاليت هاي اقتصادي حضور دارند. «مجتهد تصريح كرد: »اگر زكات علم به قول پيشوايان ديني، آموزش نسل هاي بعدي است منوچهر فرهنگ بيشترين زكات علم را تاكنون داده و تعداد زيادي از كارشناسان و دانشجويان و استادان امروز در دانشگاه ها و مراكز اقتصادي، پرورش يافته دكتر فرهنگ هستند. «جوائز و نشانها : شاگردان دكتر منوچهر فرهنگ پدر گرگاني علم اقتصاد ايران از مقام علمي وي و سالها تلاش او در جهت گسترش اين رشته تجليل كردند. در مراسم مذكور كه با حضور شاگردان دهه هاي 40 و 50 استاد منوچهر فرهنگ در دانشكده هاي اقتصادي كشور كه اكثرا اكنون از استادان صاحب نام اقتصاد ايران هستند برگزار شد، به تلاش هاي اين چهره علمي ايران كه در طول دوران تدريس خود هزاران متخصص و استاد و دانشجو را تربيت كرده و صدها كتاب، مقاله و تحقيق علمي را به رشته تحرير درآورده است ارج نهاده شد. چگونگي عرضه آثار : اولين كار دكتر منوچهر فرهنگ تاليف كتاب «برنامه گذاري اقتصادي» بود. وي درباره علل تاليف كتاب فوق چنين اذعان مي كند:"چون من «برنامه ريزي» اقتصادي را مغاير با تعبير علمي اش مي

دانستم. «برنامه گذاري» يعني تهيه و تدوين برنامه هاي علمي اقتصادي. دراين نوع «برنامه گذاري» ريخت و پاش جايي ندارد در حالي كه در «برنامه ريزي» چنان كه از نامش پيداست در اسمش ريخت و پاش وجود دارد. اين اولين كتاب من بود كه در دانشگاه هم تدريس شد. بعدها شاگردان من كه به آمريكا رفته بودند گفته بودند كه نظير اين كتاب در آمريكا هم پيدا نمي شود. بنابراين بنده جزو اولين كساني بودم كه راجع به «برنامه گذاري» اقتصادي در ايران كتاب نوشتم. اين كتاب تاليف خودم بود." دكتر فرهنگ همچنين كتاب «نظريه عمومي اشتغال ، بهره و پول»تاليف كينز را نيز ترجمه كرد.وي در اين باره نيز چنين مي گويد:"اين اولين كتاب من بود كه ترجمه كردم. هنوز هيچ ملتي در دنيا نتوانسته كينز را در دنيا به زبان خودش ترجمه كند. آلمانها نتوانستند، اسپانيولي ها نتوانستند، لهستاني ها نتوانستند، روس ها نتوانستند."آثار : توسعه كشاورزي بين المللي ويژگي اثر : پديدآورنده: كارل ايچر، جان استاتز، منوچهر فرهنگ (مترجم) ناشر: موسسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي - 1381 2 زبان عمومي و تخصصي مهندسي صنايع: ويژه داوطلبان آزمون كارشناسي ارشد گرايش هاي: صنايع - سيستمهاي اقتصادي اجتماعي - مديريت سيستم و بهره وري ويژگي اثر : پديدآورنده: سيداباذر نورحسيني، منوچهر فرهنگ (زيرنظر) ناشر: سنجش (وابسته به موسسه فرهنگي هنري سنجش) - 17 فروردين، 1387 3 سرگذشت يك علم، كالبدشكافي نظام آموزش علم اقتصاد در ايران، گفتگو با برگزيدگان سه نسل از ... ويژگي

اثر : پديدآورنده: ميكائيل عظيمي، منوچهر فرهنگ (مترجم)، محمد اسمعيل مطلق (مترجم) ناشر: كوير - 1382 4 فرهنگ علوم اقتصادي: انگليسي - فارسي ويژگي اثر : پديدآورنده: منوچهر فرهنگ ناشر: آسيم - 30 خرداد، 1386 5 فرهنگ فشرده علوم اقتصادي: انگليسي - فارسي ويژگي اثر : پديدآورنده: منوچهر فرهنگ ناشر: البرز - 30 آبان، 1385 6 قدرت و رونق: فزون رشدي كمونيستي و استبداد سرمايه داري ويژگي اثر : پديدآورنده: مانكر اولسون، منوچهر فرهنگ (مترجم) ناشر: موسسه عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي - 11 تير، 1385 7 نظريه عمومي اشتغال، بهره و پول ويژگي اثر : پديدآورنده: جان مينارد كينز، منوچهر فرهنگ (مترجم) ناشر: نشر ني - 05 آذر، 1387

قربان، نرسي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

نرسي قربان، متخصص ايراني حوزه اقتصاد انرژي است، متولد شيراز در سال 1324 مي باشد. تحصيلات ابتدايي و دبيرستان را در زادگاهش به پايان مي رساند.بعد از اخذ ديپلم در كنكور دانشگاه ها شركت كرده و در دانشگاه زادگاهش پذيرفته مي شود ولي درنهايت تحصيل در مقاطع ليسانس را در دانشگاه آمريكايي بيروت در سال 1343 شروع مي كند. و تحصيلاتش با اخذ مدرك دكتراي اقتصاد انرژي از دانشگاه لندن، در سال 1356 خاتمه مييابد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : اقتصاد انرژي والدين و انساب : پدر دكتر قربان _ ذبيح الله قربان _ از بانيان معروف دانشگاه شيراز بوده است. پدر او كه دكتراي طب داشته، برادرش و دايي هاي او نيز در

لبنان تحصيلات شان را ادامه داده اند و به نوعي براساس يك سنت نانوشته نرسي قربان هم عازم بيروت مي شود. خاطرات كودكي : نرسي قرباني از دوران كودكي خود به ياد مي آورد كه نقاشي او كه در مسابقه اي بين المللي كه هرساله در ژاپن برگزارمي شود، به عنوان يكي از نقاشي هاي برتر انتخاب شده بود. كتاب هاي علمي از جمله كتاب «يك دو سه تا بي نهايت» را مطالعه كرده و تا حدي در نواختن ويولن تجربه كسب كرده است. تحصيلات رسمي و حرفه اي : - اخذ مدرك ديپلم رياضي در سال 1342 - اخذ مدرك ليسانس فيزيك و رياضي ازدانشگاه آمريكايي بيروت، 1348 - اخذ مدرك فوق ليسانس اقتصاد رياضي از دانشگاه برونل بريتانيا در سال 1350 - اخذ مدرك دكتراي اقتصاد انرژي از دانشگاه لندن، 1356 خاطرات و وقايع تحصيل : خاطرات دكتر نرسي قربان بر ميگردد به دوران حضورش در بيروت، نرسي قربان آن را شهر گردشگري نام مي برد كه آب و هوايي شبيه مناطق جنوبي فرانسه دارد. كشور گروهها و فرقه هاي مذهبي و نژادي و زباني باعث مي شود كه «قربان» در زمان تحصيل در آنجا بياموزد مدارا و تحمل ديگران و عقايد آنان را. مي گويد دانشجويان ايراني كه از طريق بورسيه مشغول تحصيل در آن دانشگاه بوده اند در ميان دانشجويان غيرلبناني سرآمد بوده اند. اين ارزيابي كسي است كه با هزينه شخصي به بيروت رفته است. در زمان جنگ 5 روزه 1967 اسرائيل عليه كشورهاي عربي، در بيروت بوده است و درنهايت دولت ايران با تأخير زياد نسبت به ساير كشورها، هواپيمايي را

براي انتقال دانشجويان ايراني شاغل به تحصيل در بيروت اعزام مي كند و دانشجويان ايراني براي مدتي به ايران بازمي گردند. در زمان تحصيل در دانشگاه، يك كانال زيرزميني احداثي از داخل دانشگاه تا ساحل مديترانه بوده كه نرسي قربان هم از طريق آن، خود را به پلاژ موجود درآنجا مي رسانده. مديترانه را دريايي بسيار زيبا براي شناكردن مي داند و از مناظر طبيعي اش هم تعريف مي كند. سميناري درمورد اقتصاد انرژي در دانشگاه برگزارمي شود و «زكي يماني» وزير نفت عربستان، يكي از سخنرانان آن سمينار بوده است. حضور يافتن نرسي قربان در اين سمينار باعث مي شود كه او تحصيلاتش را در رشته اقتصاد و اقتصاد انرژي ادامه دهد. فعاليتهاي ضمن تحصيل : دكتر قربان هرچند كه از 13-12 سالگي هم اخبار نفتي را با كنجكاوي پيگيري نموده. نشريات و مجلات آن دوره از قبيل «اطلاعات» را مطالعه كرده است و مي خواسته ببيند اختلافات سياسي ايران و عراق به كجا ختم مي شود. در مقطع ليسانس، چند واحد درسي «اطلاعات عمومي» هم مي گذراند و به صورت مختصر با افكار و ايده ها و عقايد فلاسفه جهان از قبل از سقراط تا فلاسفه معاصر همچون ژان پل سارتر و كتاب هاي مذهبي اديان ابراهيمي را مطالعه كرده است. تأثير اين دروس را به اين صورت ارزيابي مي كند كه موجب شده دانشجويان تك بعدي رشد نكنند. به مدت سه ماه در شركت نفت ايران و انگليس، تحقيقاتي انجام مي دهد و راجع به مسائل انرژي كشور انگلستان معلوماتي كسب مي كند. يكي ازتحقيقاتي كه انجام مي شده راجع به اين

بوده كه آيا مصرف بنزين در صورت افزايش قيمت در آلمان و انگلستان كاهش پيدا مي كند يا نه؟ اين موضوع تحقيق را بعداً براي پايان نامه خود در رشته اقتصاد رياضي هم برمي گزيند و مطالعات بيشتري در همان زمينه انجام مي دهد. به اين نتيجه هم مي رسد كه افزايش قيمت حتي درحد دوبرابر شدن هم بر كاهش مصرف تأثير نخواهدگذاشت. در كتابخانه شركت نفت نيز فرصت پيدا مي كند مفاد قرارداد كنسرسيوم نفتي ايران با چندكشور ديگر را كه بعد از 28 مرداد 1332 منعقدشده بود به همراه مذاكرات مربوطه مطالعه كند. در مقطع دكتراي اقتصاد انرژي هم تزي درمورد نحوه و چگونگي ملي شدن شركت هاي نفت در ايران، كويت و عربستان سعودي ارائه مي دهد. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : بعد از اخذ مدرك دكترا، به پيشنهاد دبيرخانه كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) براي انجام مطالعات استراتژيك جواب مثبت مي دهد و به نوعي «زكي يماني» كه روزگاري در بيروت در كنفرانس مرتبط با موضوع نفت سخنراني كرده بود و قربان هم يكي از حاضران در آن سمينار بود، در زمان انجام آن تحقيقات رئيس اش مي شود. در سال 1358 به كشوربازمي گردد و دعوت نخستين رئيس شركت ملي نفت ايران را براي كار در شركت مي پذيرد ولي بعداً تحولاتي به وقوع مي پيوندد و از همكاري در شركت نفت بازمي ماند. بعد ازمدتي مجدداً به كار در سازمان اوپك مي پردازد و به كار درحوزه هاي مرتبط با انرژي در بخش خصوصي مشغول مي شود. در سال 1370 به ايران بازمي گردد و دركنفرانس نفت و گاز

در اصفهان حضور پيدامي كند و در همان جا دعوت دكتر ملكي، معاون سابق وزير خارجه و رئيس دفتر مطالعات سياسي و بين الملل وزارتخانه را براي همكاري در زمينه انجام تحقيقات حوزه انرژي تقبل مي كند. ازجمله تحقيقاتي كه دكتر قربان در اجراي آن نقش داشته مي توان به بررسي خط لوله گاز ايران و هند، منابع مشترك حوزه خليج فارس، مسأله خطوط نفتي درياي خزر و مسائل مرتبط با اوپك اشاره كرد. مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : او يكي از بنيانگذاران شركتي است كه از سال 1378 شروع به كار كرده و هدف آن استخراج گازوئيل و ساير فرآورده هاي نفتي از گاز است. قربان اظهاراميدواري مي كند كه درصورت قطعي شدن كار بايد منابع مالي لازم را از شركت هاي خارجي جذب كنند. لازم به ذكر است كه قطر از سالها پيش طرح استخراج فرآورده هاي نفتي را از گاز به اجرا درآورده است و درحال حاضر حدود 30 هزار بشكه فرآورده نفتي ازمنابع گازي استحصال مي كند. نرسي قربان «عاشق شيراز» است و آن را شهر حافظ و تاريخي مي داند. اظهاراميدواري مي كند كه بتواند يك دهم يا يك صدم خدمات پدرش را نسبت به شيراز انجام دهد. كارخانه تبديل گاز به فرآورده هاي نفتي در نزديكي شيراز تأسيس خواهدشد و او اين كار را اداي ديني به مردم زادگاهش مي داند. ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : - عضو هيأت تحريريه و رئيس گروه نفت و گاز مجله «اقتصاد ايران» - كارشناس خبره صنعت نفت و گاز بين الملل آرا و گرايشهاي

خاص : دكتر نرسي قربان مي گويد: «ما الآن كشوري داريم كه 40 ميليون نفر جوان دارد كه نسبتاً تحصيلكرده هستند. بنابراين از لحاظ نيروي انساني مشكل نداريم. منابع طبيعي بسيار غني هم داريم. موقعيت جغرافيايي مناسبي هم داريم و كشور ازموقعيتي استراتژيك برخوردار است. همه اين موارد اين قابليت را دراختيار ما مي گذارد كه موقعيت درجه يكي در منطقه پيداكنيم.» مي گويد مشكلات مديريتي اگر برطرف شود، از پتانسيل هاي موجود كشور مي توانيم به خوبي استفاده كنيم. اعتقاد دارد كه خداوند بيش از سهم جمعيت مان منابع طبيعي دراختيار ما قرارداده است. «فرض كنيد ايران يك درصد جمعيت دنيا را دارد ولي درعوض 17 درصد منابع گازي جهان و حدود 18-17 درصد از منابع نفت دنيا را دراختيار دارد. منابع و ذخاير معدني مختلف ديگر هم داريم.» درنهايت او نتيجه مي گيرد كه اگر منابع حاصل از فروش نفت و گاز را به درستي و با مديريت صحيح و كارا به اقتصاد كشور تزريق كنيم، در صورت بروز نيافتن مشكلات ديگر مي توانيم شاهد شكوفايي اقتصاد كشورمان باشيم. نرسي قربان معتقداست كه قراردادهاي بيع متقابل كه تاكنون درزمينه نفت و گاز ايران منعقدشده داراي كارآمدي كافي نيست و دولت جديد مي تواند در اين قراردادها بازبيني لازم را به عمل آورد. او مدت ها قبل نسبت به كاهش ظرفيت توليد نفت كشور هشدارهايي داد. به زعم او اگر قرار است تا 5 سال آينده، ظرفيت توليد نفت كشور به پنج ميليون بشكه در روز برسد بايد حداقل 40 ميليارد سرمايه گذاري در صنعت نفت به انجام برسد. وزير سابق نفت حدود 150ميليارددلار سرمايه

گذاري را براي 10 سال آينده در پروژه هاي نفت، گاز و پتروشيمي ضروري دانسته بود. اما نرسي قربان اعتقاد دارد كه دولت براي پيشبرد اين پروژه ها بايد به بخش خصوصي ايران به عنوان شريكي قدرتمند نگاه كند و نه اينكه آن را شريكي ضعيف و بي پول بداند. اعتقاد جدي دارد كه وزارت نفت بايستي از توان افراد متخصص و فعال درعرصه غيردولتي هم بهره مند گردد تا درمذاكرات پيچيده نفتي بيشترين امتياز را كسب كند و به تبع آن منافع ملي هم درحد شايسته اي تأمين شود چگونگي عرضه آثار : تأليف مقالات متعدد و عمدتاً در زمينه اقتصاد انرژي از اثار دكتر قربان است. وي از معدود ايرانيان متخصص و صاحبنظر درحوزه اقتصاد انرژي است و تمركز فعاليت هاي تحقيقاتي او دراين حوزه خاص، منجر به اين شده كه ديدگاه هايش نيز موردپذيرش قرار بگيرد.

كرمي، محمدحسين

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمد حسين كرمي اسفه

محل تولد : شهرضا

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1341/4/12

تصوير بزرگتر

زندگينامه علمي

مقاطع ابتدايي و راهنمايي را در شهرستان شهرضا گذراندم و سپس وارد شهرستان قم شده و در مدرسه علميه منتظريه (حقاني) پذيرش شدم (در سال 1365)، در سال 1385 در مؤسسه «در راه حق» يك دوره صد روزه درباره مباحث نقد و بررسي ماركسيسم را گذراندم. در همان سال و در آزمون ورودي مؤسسه در راه حق براي گذراندن يك دوره 6 ساله الهيات و معارف اسلامي پذيرش شدم، در اين دوره دروس (فلسفه، تفسير قرآن كريم، فلسفه اخلاق، منطق شفا و اخلاق) را نزد استاد آية الله

مصباح و پاره اي ديگر از دروس را نزد اساتيد ديگر فرا گرفتم.

پس از آن به دوره تخصصي اقتصاد در بنياد فرهنگي باقرالعلوم (ع) و مؤسسه آموزشي و پژوهشى امام خميني (ره) وارد شدم. در سال 1367 همزمان با دروس تخصصي اقتصاد براي انجام پژوهش اقتصاد اسلامي به دفتر همكاري حوزه و دانشگاه كه اكنون «پژوهشگاه حوزه و دانشگاه» نام گرفته است راه يافتم و تاكنون در آن پژوهشگاه به پژوهش اشتغال داشته ام. اكنون نيز در مقطع دكترا در رشته اقتصاد پژوهش مشغول به تحصيل هستم. همراه اين تحصيلات و پژوهشها، دروس متداول حوزوي را ادامه دادم و پس از اتمام سطح از محضر اساتيد بزرگي، خارج فقه و اصول را استفاده نموده ام. در ضمن تحصيل، اقدام به نوشتن رساله شش سال درس خارج نموده و در سال 1376 موفق به دريافت مدرك آن از حوزه علميه قم شدم.

كرمي، محمدمهدي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمد مهدي كرمي

محل تولد : شهرضا

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1338/1/1

زندگينامه علمي

اينجانب محمد مهدي كرمي در سال تحصيلي 1354 _ 1353 وارد حوزه علميه قم، مدرسه علميه منتظريه (حقاني) شدم. ادبيات عرب، منطق و اصول الفقه مقدماتي را در آنجا گذراندم و ادامه مباحث فقه و اصول را در حوزه علميه به طور آزاد تا سال 1360 ادامه دادم. سپس در درس خارج اساتيد: «آيت الله وحيد خراساني»، «آيت الله تبريزي»، «آيت الله مظاهري»، «آيت الله هاشمي شاهرودي» و «آيت الله خرازي» شركت نمودم.

همزمان در موسسه (در راه حق) بخش آموزش، ابتداء كلاس هاي پاسداري از سنگرهاي ايدئولوژيك استاد مصباح

و سپس در دروس تخصصي و عمومي اقتصاد شركت نمودم. اين آموزش ها در بنياد فرهنگي باقرالعلوم (ع) و موسسه آموزشي، پژوهشي امام خميني (ره) ادامه يافت كه در سال 1377 با تكميل واحدهايي از دروس باقيمانده و تدوين پايان نامه كارشناسي ارشد با عنوان «بررسي فقهي جبران كاهش ارزش پول و آثار اقتصادي آن» مدرك كارشناسي ارشد اقتصاد را از موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) دريافت نمودم.

از سال 1369 به عضويت دفتر همكاري حوزه و دانشگاه (پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) در آمدم و در سال 1380 به عضويت هيئت علمي و تا سال 1383 به تحقيق پيرامون اقتصاد اسلامي پرداختم. هم اكنون به تدوين رساله سطح چهارم حوزه علميه قم تحت عنوان «حقوق معنوي» مشغول مي باشم.

كياالحسيني، ضياءالدين

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد ضياء الدين كيا الحسيني

محل تولد : گرگان

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1340/5/1

زندگينامه علمي

اينجانب سيد ضياء الدين كيا الحسيني در مرداد ماه سال 1340 در خانواده اي متوسط در روستا به دنيا آمدم. تحصيلات ابتدايي، راهنمايي و متوسطه را در گرگان به سال 1358 به اتمام رسانده و در همان سال براي تحصيلات عاليه در يكي از مراكز عالي مشهد در رشته تأسيسات حرارتي قبول شده و مشغول به تحصيل شدم. با شروع انقلاب فرهنگي در خرداد سال 1359 به كارهاي فرهنگي ديني در شهرستان «كردكوي» مشغول بودم.

در سال 1360 با شركت در امتحانات ورودي حوزه علميه قم و موفقيت در آنان (كه از قبل علاقه مندي به اين دروس در اينجانب وجود داشته و با مطالعه آثار شهيد مطهري بيشتر شد)، وارد حوزه

علميه قم شده و در مدرسه (امام صادق عليه السلام) مشغول به تحصيل شدم. در سال 1367 دوره سطح را تمام كرده و مشغول درس خارج گشتم كه عمده اساتيد سطح اينجانب در شرح لمعه «حجت الاسلام و المسلمين سيد علي اكبر مدني» و در رسائل از محضر استاد «مصطفي اعتمادي» و در مكاسب از محضر مرحوم استاد «احمد پاياني» و در كفايه و خيارات مكاسب از محضر استاد «محمد حسن قديري» بهره بردم. خارج اصول را عمدتاً از محضر اساتيد: «وحيد خراساني» و «تبريزي» بهره بردم. و اين حضور به مدت 7 سال ادامه داشت.

با اتمام دروس سطح و تاسيس دانشگاه مفيد توسط «حضرت آيت الله موسوي اردبيلي»، در آنجا مشغول به تحصيل رشته «اقتصاد» در مقطع كارشناسي شدم و در سال 73 با اتمام مقطع كارشناسي وارد مقطع كارشناسي ارشد شدم. در سال 1377 با نوشتن پايان نامه خود با عنوان: «زكات در قرآن و تخمين تابع آن در ايران» مطالعه موردي سال هاي 75 _ 1361 فارغ التحصيل شدم و به عنوان عضو هيئت علمي در آنجا مشغول به فعاليت علمي شدم. در طي اين مدت به تدريس و تدوين بعضي از مقالات و آثار علمي پرداخته و در سال 1380 در امتحان ورودي اولين دوره دكتري اين دانشگاه قبول و در حال حاضر (1384) امتحانات آموزشي و جامع را پشت سر گذاشته و مشغول تدوين پايان نامه مي باشم.

گلريز، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسن گلريز در سال 1325 شمسي در تهران متولد شد .ايشان داراي مدرك كارشناسي ارشد اقتصاد از دانشگاه تهران و كارشناسي ارشد مديريت بازرگاني _ سال 1357 _ از مركز مطالعات

مديريت ايران مي باشد.گلريز از سال 1347 در استخدام بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران درآمد وي در كنار فعاليت هاي بانكي به تاليف و ترجمه كتب تخصصي مي پردازد. تاليف كتاب "حسابداري اقتصادي" حسن گلريز، در دوره پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم انسانيرشته : اقتصادتحصيلات رسمي و حرفه اي : حسن گلريز تحصيلات ابتدايي و متوسطه را به سال 1343 در رشتة رياضي به پايان رسانيد. وي از سال 1347 به تحصيلات دانشگاهي پرداخت و در سال 1351 با گرفتن مدرك ليسانس و فوق ليسانس اقتصاد از دانشگاه تهران و فوق ليسانس مديريت بازرگاني _ سال 1357 _ از مركز مطالعات مديريت ايران، موفق به طي مراحل و مدارج عالي دانشگاهي شداستادان و مربيان : حسن گلريز از محضر درس اساتيدي چون: دكتر حسين پيرنيا، دكتر منوچهر آگاه، دكتر علي اصغر مهدوي و دكتر منوچهر زندي حقيقي كسب فيض كرد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حسن گلريز از سال 1347 در استخدام بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران درآمد و عهده دار مشاغلي چون: معاونت اداره حسابهاي اقتصادي، بازرس نظارت برامور بانكها و عضو هيأت مديره بانك سپه بوده، هم اكنون مدير عامل اتحادية پاياپاي آسياست.جوائز و نشانها : تاليف كتاب "حسابداري اقتصادي" حسن گلريز، در دوره پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. آثار : بانكداري بين المللي ويژگي اثر : تاليف - با همكاري محمد عجم حسني، انتشرات مركز آموزش بانكداري، بانك

مركزي ايران، 1366، تهران.2 پول و بانك ويژگي اثر : تاليف - با همكاري علي ماجدي، انتشارات مركز آموزش بانكداري، بانك مركزي ايران، 1366، تهران.3 جنبه هايي از توسعه و توسعه نيافتگي ويژگي اثر : ترجمه - جون رابينسون، انتشارات نشر ني، 1365، تهران4 حسابداري اقتصادي ويژگي اثر : تاليف - 1365، انتشارات پيشبرد تهران. -اين كتاب در دوره پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي شده است-آشنايي با كتاب «حسابداري اقتصادي» كتاب حسابداري اقتصادي، مشتمل بر مباحث حسابداري ملي، جدول روابط بين الصنايع و جدول جريان وجوه و حسابهاي ثروت ملي است كه مجموعاً حسابداري اقتصادي نام گرفته اند. برنامه ريزي اقتصادي در جهان امروز، بدون استفاده از متغيرهاي اقتصاد ملي، كاري ناميّسر است؛ زيرا حسابداري اقتصادي، پايه و اساس برنامه ريزي است. مقايسة اوضاع اقتصادي كشورها، تنها با مقايسة متغيرهاي حسابداري ملي ميسر خواهد بود و اطلاع و آگاهي از ميزان رشد اقتصادي كشور در طي زمان به كمك حسابداري اقتصادي امكان پذير مي شود 5 خطاهاي غيرنمونه اي در آمارهاي اقتصادي ويژگي اثر : تاليف- انتشارات دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران، 1357، تهران.6 خلاصة نظام حسابهاي ملي سازمان ملل (نظام جديد) ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران، 1353، تهران7 سه مقاله درباره حسابداري ملي و برنامه ريزي با همكاري ابوالقاسم مهدوي ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات برنامه و بودجه، 1356، تهران8 ضرورت و

آزادي ويژگي اثر : ترجمه - تأليف جون رابينسون، انتشارات اميركبير، 1356، تهران9 مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادي ويژگي اثر : ترجمه - نشريه شماره 400 اطاق بازرگاني بين المللي، بانك مركزي جمهوري اسلامي، 136410 مقررات متحد الشكل براي ضمانت نامه ويژگي اثر : ترجمه - نشري? شماره 325 اطاق بازرگاني بين المللي، بانك مركزي جمهوري اسلامي، 1365.11 مقررات متحد الشكل براي وصولي ها ويژگي اثر : ترجمه - نشريه شماره 273 اطاق بازرگاني بين المللي، بانك مركزي جمهوري اسلامي 136412 نظام حسابهاي ملي سازمان ملل (نظام قديم) ويژگي اثر : ترجمه - انتشارات دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران، 1351، تهران.13 واژه ها و اصطلاحات مهم در تجارت بين المللي ويژگي اثر : ترجمه - (در 6 زبان)، نشريه شماره 417 اطاق بازرگاني بين المللي، انتشارات جديد، 1365.

گيلك حكيم آبادي، محمدتقي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمدتقي گيلك حكيم آبادي

محل تولد : راميان

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1334/10/2

زندگينامه علمي

ديپلم رياضي خود را در سال 1353 از دبيرستان استرآبادي شهرستان گرگان با معدل كل 5/17 گرفتم و در همين سال در رشته مهندسي ماشين آلات كشاورزي دانشگاه تبريز پذيرفته شدم كه در سال 1358 فارغ التحصيل شدم از سال 1363 براي تحصيل در حوزه علميه قم از سپاه پاسداران انقلاب اسلامي استعفا دادم و پس از تلاش شبانه روزي و عليرغم حضور در جبهه هاي حق عليه باطل توانستم بعد از 6 سال وارد درس خارج شوم

و از سال 1371 تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته اقتصاد ادامه دادم البته از سال 1369 در دانشگاه مفيد قم حدود 60 واحد رشته اقتصاد را گذراندم از سال 1373 كارشناسي ارشد گرفته و در همين سال وارد دوره دكتري شدم. در طي دوران تحصيل كارشناسي ارشد و دكتري با دانشگاه مفيد قم همكاري كردم. همچنين با پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و فرهنگ و انديشه اسلامي نيز همكاري نزديك داشتم و به تأليف كتب و تدريس مشغول شدم. كتابي كه با همكاري جناب آقاي حسن نظري تحت عنوان نگرش علمي به هزينه درآمد دولت اسلامي نوشتم 3 جايزه از ارشاد، حوزه علميه و آموزش عالي گرفت.

لشكري، عليرضا

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عليرضا لشكري

محل تولد : بهبهان

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1341/1/1

زندگينامه علمي

تحصيلات حوزوي از سال 1361 پس از اخذ مدرك ديپلم مشغول به تحصيل در علوم حوزوي در حوزه علميه اميريه خوزستان شدم. سال 1362 به قم مهاجرت كرده و تحصيل علوم ديني را در اين حوزه مقدس دنبال كردم. تحصيل در دانشگاه: از سال 1369 در دانشگاه مفيد قم آغاز به تحصيل در رشته اقتصاد نمودم و در سال 1373 در مقطع كارشناسي فارغ التحصيل شده و بلافاصله در همان رشته مقطع كارشناسي ارشد دنبال كرده و در سال 1377 فارغ التحصيل شدم. در سالهاي 77 و 78 با پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي همكاري علمي داشتم و از سال 1378 به بعد همكاري خود را با پژوهشگاه حوزه و دانشگاه آغاز نمودم و هم اكنون اين همكاري ادامه داشته و عضو هيئت علمي گروه اقتصاد

اين پژوهشگاه مي باشم.

متقي، جلال

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

جلال متقي در سال 1326 در تهران بدنيا آمد. ايشان داراي مدرك دكتري رشته مديريت اقتصادي از دانشگاه آلاباما و هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه آزاد واحد كرج مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : مديريت اقتصادي تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي جلال متقي به قرار زير است: كارشناسي ارشد : رشته هاي اقتصاد ، مديريت مالي ، دانشگاه آلاباما - امريكا و مديريت اقتصادي M .B .A دانشگاه جورج واشنگتن دكتري : دانشگاه آلاباما A . B . D) All But Dissertation ) همسر و فرزندان : جلال متقي متاهل و هم اكنون در كرج اقامت دارد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - كارشناس بودجه : مديريت تلفيق و هماهنگي برنامه و بودجه بيناد مستضعفان 68 - 1367 . - عضو هيئت علمي تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج . - معاونت گروه مديريت صنعتي از تاريخ 16 / 5 / 78 تا تابستان 1381 . - رياست اداره پژوهش دانشكده مديريت و حسابداري از 26 / 11 /78 تا 14 / 8/ 80 . - معاونت دانشكده مديريت و حسابداري از تاريخ 14 / 8 / 80 . - عضو كميته پژوهشي مركز تربيت مربي ، سازمان آموزش فني و حرفه اي كشور از آذر ماه 1381 . - عضو كميته پژوهشي اداره كل آموزش فني و حرفه اي منطقه اي كرج از 1382 . - دبير شوراي پژوهشي دانشكده مديريت و حسابداري از تاريخ 2 / 7 / 82 . - عضو كميته جذب و استخدام اعضاي هيات

علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج از تاريخ 15 / 8 / 82 . فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريس جلال متقي به شرح زير است: دانشگاههاي آلاباما ، تهران ( علوم اداري و مديريت بازرگاني ) ، امام صادق ( ع ) ، آزاد اسلامي ، وزارت نيرو و موسسه استاندارد دروس : اقتصاد خرد - اقتصاد كلان - مديريت مالي - توسعه اقتصادي . عنوان دروس ارائه شده در مقاطع كارشناسي ،كارشناسي ارشد و دكتري توسط دكتر متقي : مقطع كارشناسي دروس : اقتصاد خرد - اقتصاد كلان - مديريت مالي - توسعه اقتصادي - سياستهاي پولي و مالي . مقطع كارشناسي ارشد دروس : اقتصاد خرد - اقتصاد كلان - مديريت مالي - بازارهاي پولي و مالي . Teaching Assistant در دانشگاه آلاباما امريكا 1985 - 1978 . تدريس پاره وقت در Shelton College امريكا 1984 - Fall . ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مهارتها جلال متقي به قرار زير است: اقتصاد دان -مديريت مالي -مديريت اقتصادي -توانايي تدريس و ارائه مقاله در سمينارهاي بين المللي به زبان انگليسي جوائز و نشانها : جلال متقي بعنوان استاد برجسته دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج در سال 1382 انتخاب شدند.چگونگي عرضه آثار : - تعداد شركت در ميز گرد : 4 مورد - تعداد شركت در سمينارها : 6 مورد - تعداد شركت در همايشها: 5 مورد - تعداد طرح پژوهشي :3 مورد - تعداد مقالات منتشر شده در مجلات معتبر علمي :13 مورد

محمودي، وحيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر وحيد محمودي تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته كارشناسي رشته اقتصاد نظري رادر دانشگاه اصفهان از سال 1364

آغاز و در سال 1368 به پايان رسانيد.ايشان كارشناسي ارشد همان رشته را در دانشگاه تربيت مدرس به انجام رسانيد. وي براي تكميل معلومات دانشگاهي به انگلستان سفر كرد و در دانشگاه ايسكس در مقطع دكتري در رشته اقتصاد نظري به تحصيل پرداخت.و در سال 2000 ميلادي مدرك فوق را اخذ نمود. ايشان هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده مديريت دانشگاه تهران مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : اقتصاد نظري تحصيلات رسمي و حرفه اي : ليسانس رشته اقتصاد نظري در دانشگاه اصفهان از سال 1364 تا سال 1368 فوق ليسانس رشته اقتصاد نظري در دانشگاه تربيت مدرس از سال 1368تا سال 1371 دكتري رشته اقتصاد نظري در دانشگاه ايسكس انگلستان از سال 1996 تا سال 2000مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي وحيد محمودي به قرار زير است: 1 عضويت در مجامع و شوراهاي ملي 2 عضو كميسون سلامت و تامين اجتماعي تدوين برنامه چهارم توسعه كشور 3 مدير كل نشر و پژوهش دانشگاه شاهد 1375 4 مدير مسئول و سردبير فصلنامه علمي پژوهشي دانشور 1375 5 مدير كل دفتر مطالعات بهره وري و بهبود سيستم وزارت صنايع و معادن 1382 6 عضو شوراي سياستگذاري مديريت كارآفريني دانشگاه تهران 1383 7 عضو هيات مميزه تخصص اداري و مالي وزارت بازرگاني 1383 8 عضو شوراي ارتقاء سلامت وزارت بازرگاني 1383 9 معاون تحقيقات آموزش و ترويج وزارت تعاون 1384 10 عضو هيات مديره شركت احداث صنعت ايران وزارت صنايع و معادن 1384 11 عضو گروه پژوهشي عدالت و رفاه اقتصادي مركز تحقيقات استراتژيك كشور 1384 12 عضو

شوراي عالي تامين اجتماعي تامين اجتماعي 1384 13 عضو شوراي عالي بانكها 1384 14 عضو كميسيون شوراي اقتصاد كشور 1384 15 عضو كميسيون ستاد اقتصادي دولت 1384 16 عضو كميسيون ستاد روابط خارجي وزارت امور خارجه 1384 17 عضو كميسيون تخصصي اقتصاد هيئت دولت 1384 18 عضو كميسون شوراي عالي صادرات 1384 19 قائم مقام وزير تعاون عضو مجمع عمومي بانكهاي كشور 1384 20 رئيس شوراي پژوهشي وزارت تعاون 1384 فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروس ارائه شده توسط دكتر محمودي به قرار زير است: 1 اقتصاد كلان كارشناسي دانشگاه تهران و شاهد 1372-1382 2 اقتصاد خرد كارشناسي دانشگاه تهران و شاهد 1372-13882 3 توسعه و برنامه ريزي اقتصادي كارشناسي دانشگاه تهران و شاهد 1380 4 اقتصاد مديريت ارشد دانشگاه تهران 1380 5 ماليه عمومي كارشناسي دانشگاه تهران 1384-1385 آثار : اندازه گيري فقر و توزيع درآمد رد ايران ويژگي اثر : تاليف انتشارات دستان 13852 توسعه به مثابه آزادي ويژگي اثر : ترجمه انتشارات دانشگاه تهران - چاپ دوم 13823 عقلانيت و آزادي ويژگي اثر : ترجمه نشر ني 13854 قابليت انساني و توسعه ويژگي اثر : تاليف در حال تدوين5 نابرابر اقتصادي ويژگي اثر : ترجمه انتشارات پژوهشكده اقتصاد تربيت مدرس 1385

مشيري، سعيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر سعيد مشيري عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه علامه طباطبايي مي باشد. وي تحصيلات دانشگاه خود را در رشته كارشناسي اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائي آغاز كرد.وي همچنين مدرك كارشناسي ارشد رشته اقتصاد

گرايش توسعه را هم در ايران در دانشگاه تربيت مدرس و هم در كانادا در دانشگاه تورنتو ديافت كرد. نامبرده در سال 1377 موفق به اخذ دكتري رشته اقتصاد گرايش كلان و اقتصاد سنجي از دانشگاه ماني تويا كانادا شد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : كلان و اقتصاد سنجي تحصيلات رسمي و حرفه اي : سوابق تحصيلي سعيد مشيري به قرار زير است: - كارشناسي اقتصاد (گرايش بين الملل) – دانشگاه علامه طباطبايي ، 1358 - كارشناسي ارشد اقتصاد (توسعه و سنجي)- دانشگاه تربيت مدرس ، 1366 -كارشناسي ارشد اقتصاد (توسعه) - دانشگاه تورنتو(كانادا) ، 1373 - دكتري اقتصاد (كلان و اقتصاد سنجي)- دانشگاه دانشگاه ماني توبا(كانادا) ، 1377 مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سعيد مشيري عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه علامه طباطبايي مي باشد.جوائز و نشانها : 1. پژوهشگر نمونه،دانشكده اقتصاد و دانشگاه علامه طباطبايي، 1380و1381و 1383 2. كمك هزينه شركت در كنفرانس هاي علمي، جامعه خبرگان كانادا، انجمن اقتصاددانان كانادا، انجمن فارغ التحصيلان دانشگاه ماني توبا، دانشكده علوم انساني، و اداره تحصيلات تكميلي دانشگاه ماني توبا، سالهاي 1998-1994 3. بورس وزارت علوم، تحقيقات و فنآوري، 1369 4. جايزه مقالات برگزيده اولين سمينار بازسازي اقتصادي، دانشگاه تربيت مدرس و بانك صنعت و معدن، 1368 چگونگي عرضه آثار : - تعداد مقاله هاي منتشر شده فارسي :16 مورد - تعداد پروژه هاي تحقيقاتي:7 مورد - تعداد مقاله هاي منتشر شده انگليسي:19 موردآثار : nbsp1 Review of “Economics of Money and Banking,” 2nd edition, by F. Mishkin and A. Serletis, Pearson Publishing Co. Canada, 2003

nbsp2 Test Bank for “Economics, Canada in Global Economy,” Fifth edition, by M. Parkin and R. Bade, Pearson Publishing Co. Canada, 2003. nbsp3 Test Bank for “Macroeconomics”, 4th Edition, by Abel, Bernake, and Smith, Pearson اقتصاد ناهنجاري هاي پنهان اجتماعي ويژگي اثر : پديدآورنده: استيون لويت، استيون دابنر، سعيد مشيري (مترجم) ناشر: نشر ني - 01 دي، 1386 5 بانك پرسش هاي اقتصادي: پرسش هاي چهارگزينه اي، دوگزينه اي و تشريحي در اقتصاد خرد ويژگي اثر : پديدآورنده: سعيد مشيري، هاروي بي كينگ، حميد بهمن پور (مترجم) ناشر: نشر ني - 16 مهر، 1387

موسايي، ميثم

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر ميثم موسايي در 1346 ه.ش در تهران ديده به جهان گشود.وي دانشيار گروه برنامه ريزي و رفاه اجتماعي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران است. وي مدرك كارشناسي را در علوم اقتصادي -اقتصاد نظري از دانشگاه تهران (سال1368)، كارشناسي ارشد را در رشته علوم اقتصادي -اقتصادبازرگاني از دانشگاه تربيت مدرس و دكتري را در رشته علوم اقتصادي -اقتصادبازرگاني از دانشگاه تربيت مدرس (سال1372) اخذ نموده است.گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : لوم اقتصادي -اقتصاد بازرگاني والدين و انساب : نام پدر: صدراله تحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر ميثم موسايي مدرك كارشناسي را در علوم اقتصادي -اقتصاد نظري از دانشگاه تهران (سال1368)، كارشناسي ارشد را در رشته علوم اقتصادي -اقتصادبازرگاني از دانشگاه تربيت مدرس (سال ؟)، دكتري را در رشته علوم اقتصادي -اقتصادبازرگاني از دانشگاه تربيت مدرس (سال1372) اخذ نموده است. عنوان رساله

وي در دوره كارشناسي ارشد «دين و توسعه» و دوره دكتري «كاهش ارزش پول» است. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : از سوابق آموزشي ميثم موسايي مي توان به مديركل مركز آمار و برنامه ريزي فرهنگي هنري وزارت ارشاد اسلامي (1371) ،معاون امور پژوهشهاي كاربردي دانشگاه تهران، معاون دانشكده امور اجتماعي دانشگاه تهران (1377)، رئيس مؤسسه تحقيقات تعاون دانشگاه تهران (1382) و... اشاره نمود. فعاليتهاي آموزشي : موارد تدريس دكتر ميثم موسايي اصول علم اقتصاد، اقتصاد ايران، اقتصاد خرد، اقتصادكلان، تاريخ عقايد اقتصادي، و نظامهاي اقتصادي (در مقطع كارشناسي) و دين و توسعه ، اقتصاد و توريسم، اقتصاد و توسعه، و بيمه (در مقطع كارشناسي ارشد) است. آرا و گرايشهاي خاص : از زمينه هاي پژوهشي مورد علاقه ميثم موسايي مي توان به موضوعات «اقتصاد ايران» و «اقتصاد توسعه» اشاره نمود.چگونگي عرضه آثار : حاصل زحمات و تلاشهاي ميثم موسايي،اين پژوهشگر اقتصاد اسلامي بيش از 50 اثر علمي –پژوهشي مي باشد.ايشان مسئوليت طرح هاي تحقيقاتي مختلفي از جمله «بررسي مسائل و مشكلات تعاوني هاي مسكن فاز 2-1386 »، «الگوهاي مشاركت شهروندان در امور شهري-1386»، مشاركت شهروندان در امور شهري شهر تهران-1384,تهران»، «بررسي مسايل و مشكلات تعاوني هاي مسكن و ارايه راه حل ها..-1381,تهران»، «توجيه اقتصادي- اجتماعي ايجاد منطقه آزاد تجاري در استان كردستان وتاثير آن بر وضعيت رفاهي مردم» و «تخمين تابع تقاضاي كتاب،سينما و نشريات در استانهاي مختلف كشور» را نيز بر عهده داشتند. آثار : nbsp1 آثار اقتصادي الحاق ايران به سازمان تجارت جهاني در حوزه مالكيت ادبي و هنري» ويژگي اثر : تاليف-13832 اسلام و فرهنگ توسعه

اقتصادي ويژگي اثر : تاليف-(1376)3 اصول و مباني علم اقتصاد ويژگي اثر : تاليف-13864 اقتصاد در نهج البلاغه ويژگي اثر : تاليف-سال 13695 اقتصاد فرهنگ ويژگي اثر : تاليف-(1379)6 اقتصاد گردشگري ويژگي اثر : تاليف-13867 امام خميني، دولت و اقتصاد ويژگي اثر : پديدآورنده: ميثم موسايي ناشر: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره) - 26 آذر، 1386 8 ايران سازمان تجارت جهاني و كپي رايت ويژگي اثر : تاليف-13869 بررسي عملكرد بانكداري بدون ربا در ايران ويژگي اثر : تاليف-(سال 1370)10 بررسي مهمترين ويژگي رفتارهاي اقتصادي جامعه با توجه به فرهنگ اسلام، مطالعه موردي، شهر تهران ويژگي اثر : پديدآورنده: ميثم موسايي ناشر: صبح صادق - 1382 11 بررسي ميزان التزام و اعتقاد مردم اصفهان به رفتارهاي اقتصادي توصيه شده در اسلام ويژگي اثر : پديدآورنده: ميثم موسايي ناشر: صبح صادق - 1382 12 بررسي ميزان التزام و اعتقاد مردم بندرعباس به رفتارهاي اقتصادي توصيه شده در اسلام ويژگي اثر : پديدآورنده: ميثم موسايي ناشر: صبح صادق - 1382 13 بررسي ميزان التزام و اعتقاد مردم بهبهان به رفتارهاي اقتصادي توصيه شده در اسلام ويژگي اثر : پديدآورنده: ميثم موسايي ناشر: صبح

صادق - 1382 14 بررسي ميزان التزام و اعتقاد مردم شهرهاي اصفهان، بهبهان، بندرعباس و تهران به رفتارهاي اقتصادي توصيه شده در اسلام ويژگي اثر : پديدآورنده: ميثم موسايي ناشر: صبح صادق - 1382 15 تبيين موضوع و مفهوم ربا با توجه به تحولات اقتصادي عصر حاضر ويژگي اثر : تاليف-(1377)16 چهل حديث شوري و مشورت ويژگي اثر : تاليف-(1371)17 حيات شهيد ويژگي اثر : تاليف-(1369)18 دين و فرهنگ توسعه ويژگي اثر : تاليف-137419 ربا و كاهش ارزش پول ويژگي اثر : تاليف-138320 فرهنگ تجارت ويژگي اثر : پديدآورنده: ميثم موسايي، اشرف اشجاري (ويراستار) ناشر: موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، اقتصاد نو - 18 ارديبهشت، 1384 21 وهابي ها را اينگونه ديدم ويژگي اثر : تاليف-(1370)

موسوي قافله باشي، محمدهادي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد محمد هادى موسوي قافله باشي

محل تولد : قم

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1336/1/1

زندگينامه علمي

تحصيلات حوزوي را از سال 1349 ابتداء در مدرسه آيت الله گلپايگاني و در ادامه مدرسه رضويه و حقاني ادامه دادم. دروس سطح را در محضر اساتيد بزرگوار چون: «حضرت آيت الله شيخ علي پناه اشتهاردي»، «وجداني»، «اعتمادي»، و ستوده و دروس خارج فقه، اصول، منظومه، حكمت و تفسير در محضر اساتيد بزرگوار حضرات آيات: «نوري همدانى»، «مكارم شيرازى»، «مشكينى»، «جوادي آملى»، «خزعلي» و مدتي در محضر «آيت

الله تبريزي» و «وحيد خراساني» تلمذ نمودم و سفرهاي تبليغي فراوان قبل از انقلاب و در دوران مبارزات به نقاط مختلف كشور داشته ام. و چندين بار در خمين و دليجان پس از منبر و خارج شدن از مسجد تحت تعقيب مأموران نظام شاهنشاهي قرار گرفتم كه با كمك مردم فرار نمودم و يكبار در درگيري خياباني مجروح و به بيمارستان منتقل و مدتي در بيمارستان، پس از عمل جراحي بستري بودم، تهيه و توزيع رساله، نامه ها، نوارهاي سخنراني و عكس امام (ره) كه دو بار در همين رابطه دستگير گرديدم.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي حدود 2 سال در جبهه هاي نبرد شركت نمودم و چند سفر تبليغي به خارج از كشور از جمله جمهوريهاي شوروي سابق در زمان قبل از فرو پاشي داشته ام. تعدادي مقاله براي همايشهاي مختلف ارسال داشته ام و از فعاليت هاي حوزوي بنده مدتي تدريس و تأسيس مدرسه علميّه امام هادي (ع) در اسفرورين قزوين براي برادران و مدرسه علميّه الزهراء (س) براي خواهران و مديريت آن بوده است. حاصل مدرسه علميه امام هادي (ع) طلابي بوده است كه اينك به عنوان روحاني مستقر در نقاط مختلف در خدمت اسلام و انقلاب مي باشند. از فعّاليّت هاي عمراني و فرهنگي ساخت چندين مسجد، كتابخانه، سالن ورزشي، مصلاي بزرگ امام خميني (ره) اسفراين، مدرسه و ... بوده است. كه اميدوارم مورد رضاي خاطر شريف امام عصر(عج) واقع گردد و مايه نجات و عاقبت بخيري و عافيت دين و دنياي آخرت ما قرار بگيرد. انشاءالله.

موسويان، عباس

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد عباس موسويان

محل تولد : عجب شير

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1339/3/2

زندگينامه علمي

اينجانب سيد عباس موسويان فرزند سيد علي در تاريخ دوم خرداد سال 1339 در يكي از بخشهاي استان آذربايجان شرقي به نام «عجب شير» متولد شدم و تا سال 1354 در آن شهر زندگي مي كردم. از سال 1354 براي ادامه تحصيل به شهرستان تبريز آمده و در هنرستان صنعتي تبريز در رشته برق ثبت نام كردم. سال آخر دبيرستان كه مواجه با انقلاب بود و مدرسه ما در جريانات انقلاب نقش فعالي داشت؛ باعث شد گرايش زيادي به مسائل ديني و اسلامي پيدا كنم و همين امر موجب شد بعد از دوره دبيرستان در كنار درس دانشگاهي (كه باز در رشته برق قبول شده بودم) به فعاليت در مراكز انقلابي و اسلامي چون جهاد سازندگي، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي روي آورم و با آغاز جنگ تحميلي و تعطيلي دانشگاهها (به خاطر انقلاب فرهنگي) به صورت تمام وقت به سپاه تبريز رفته مشغول خدمت در سپاه شدم و از آن طريق چند مرتبه در جبهه شركت كردم.

تابستان سال 1360 از طرف سپاه به خانه شهيد آيت الله مدني و به عنوان محافظ خدمت ايشان بودم، ايمان و اعتقاد خالص، صفا و صميميت ايشان موجب شد كه علاقه زيادي به درس حوزوي و صنف روحانيت پيدا كنم و بر همين اساس چند روز قبل از شهادت ايشان به همراه چند نفر از دوستان از سپاه استعفا كرده و براي ثبت نام به حوزه علميه قم آمديم. از مهرماه 1360 در مدرسه رسول اكرم (ص) مشغول به تحصيل شدم و در سال 1367 دوره سطح را به اتمام

رساندم.

از آن سال در كنار درس خارج فقه و اصول در رشته اقتصاد دانشگاه مفيد شركت كردم و در سال 1373 در دوره كارشناسي ارشد دانشگاه شهيد بهشتي تهران در رشته اقتصاد قبول شدم و در سال 1375 فارغ التحصيل شدم. از سال 1373 در كنار تحصيل، در بخش تحقيقات جامعه مدرسين حوزه علميه قم، كار پژوهش و تحقيق را شروع كردم و از سال 1375 به عنوان مدير گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي و از سال 1377 به عنوان رئيس پژوهشكده نظامهاي اسلامي، علاوه بر انجام تحقيقات شخصي به مديريت امور پژوهشي نيز اشتغال دارم.

مهرابي، علي اكبر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر علي اكبر مهرابي در سال 1321 در شهر بروجرد متولد شد. ايشان داراي دكتري رشته اقتصاد توسعه از فرانسه در سال 1355 است.وي هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده منابع طبيعي/گروه احياي مناطق خشك وكوهستاني دانشگاه تهران مي باشد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصادگرايش : اقتصاد و توسعه-جامعه شناسي والدين و انساب : پدر علي اكبر مهرابي هادي مهرابي(توليد كنند گيوه و پاي افزارهاي كهن و سنتي) و نام مادرمحترمشان تاج ماه مهرابي (خانه دار)است.خاطرات كودكي : مهمترين خاطره دوران كودكي علي اكبر مهرابي حضور در بحرانهاي سالهاي 1329-1332 و كودتاي 28 مرداد 1332 عليه مرحوم دكتر مصدق بود.او شاهد درگيريها و تظاهرات در شهر بروجرد و خرم آباد بود. دكتر مهرابي با دختر مرحوم دكتر مصدق،نخست وزير وقت مكاتبه اي در خصوص تامين كمبود پول خرد(فلزي)داشت كه پاسخ آن نامه داده شد و پول در سطح شهر توزيع گرديد.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : علي اكبر مهرابي در خانواده اي

با وضعيت اقتصادي متوسطي بدنيا آمد . آنها از قشر پايين جامعه بودند به همين خاطر او در حين تحصيل در مقاطع متوسطه و دانشگاه به كار اشتغال داشت .تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي علي اكبر مهرابي به ترتيب زير است: - 1339 ديپلم رياضي از شهر بروجرد - 1346 مهندسي كشاورزي رشته جنگل داري و مرتع دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران - 1352 دوره تخصصي جامعه شناسي روستايي از كشور فرانسه - 1353 دوره تخصصي توسعه روستايي از كشور فرانسه - 1355 دكتري رشته اقتصاد توسعه از كشور فرانسهخاطرات و وقايع تحصيل : از مهمترين خاطرات علي اكبر مهرابي در حين تحصيل حضور در بحرانها و تحولات دوران نخست وزيري مرحوم مصدق بود او همچنين از حضور خود در تهران و در دانشگاه در بحرانهاي سال 1342 به نيكي ياد مي كند.فعاليتهاي ضمن تحصيل : علي اكبر مهرابي در كنار تحصيل عضو انجمن اسلامي دانشجويان دانشكده كشاورزي بود و در فعاليت هاي سياسي و تظاهرات دانشگاهي بعد از اصلاحات ارضي شركت داشته است.استادان و مربيان : از مربيان و استادان علي اكبر مهرابي مي توان به مرحوم آقاي طباطبائي (مدير مدرسه اسلامي بروجرد) ،آقاي عاملي (مدير دبيرستان بحرالعلوم بروجرد) ،مرحوم دكتر مهدوي اردبيلي (استاد و رئيس دانشكده كشاورزي كرج) و مرحوم مهندس منصور عطائي (وزير كشاورزي در زمان مرحوم دكتر مصدق) اشاره كرد.هم دوره اي ها و همكاران : از همدوره ايها و همكاران علي اكبر مهرابي مي توان از دكتر تقي شامخي و دكتر مجيد مخدوم از اساتيد دانشكده منابع طبيعي كرج نام برد.همسر و فرزندان : علي اكبر مهرابي متاهل

و داراي همسر بنام سركار خانم پروين محمدي (دبير بازنشسته رشته شيمي آموزش و پرورش)مي باشد او دو فرزند بنامهاي خانم نرگس مهرابي (فارغ التحصيل رشته موسيقي و هم اكنون مشغول ادامه تحصيل در فرانسه) و آقاي كاوه مهرابي(عضو تيم ملي بدمينتون ايران و مشغول ادامه تحصيل و كار حرفه اي بدمينتون در كشور دانمارك) دارد. وقايع ميانسالي : از مهمترين واقعه رخ داده براي علي اكبر مهرابي به ثمر رسيدن جنبشهاي اجتماعي كه منجر به وقوع انقلاب اسلامي گرديد. در اين دوره در سالهاي 1356 و 1357 در دانشگاه بو علي سيناي همدان با مرحوم شهيد آيه الله مدني امام جمعه همدان همكاري نزديكي داشتندو عضو كميته سازماندهي اعتصابات بودند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - مدير گروه توسعه دانشگاه بوعلي سيناي همدان تا سال 1358 - مدير گروه احياي مناطق خشك كوهستاني دانشكده منابع طبيعي دانشگاه تهران در دو دوره از سال 1362-1366 - معاونت پژوهشي دانشكده منابع طبيعي در سال 1373 - معاونت پشتيباني (اداري و مالي) دانشكده منابع طبيعي سالهاي 1374 و 1375 - عضو موسس و شوراي مركزي مجمع صنفي اعضاي هيئت علمي دانشگاهها تا 1383فعاليتهاي آموزشي : عناوين دروس آموزشي ارائه شده توسط علي اكبر مهرابي به قرار زير است : كارشناسي • جامعه شناسي روستائي • جامعه شناسي روستايي • مقدمات مردم شناسي عشايري كارشناسي ارشد • تحليل مسائل اقتصادي و اجتماعي حوزه هاي آبخيز • توسعهاقتصادي واجتماعي • روش تحقيق • مسائل اقتصادي اجتمائي مناطق بيابان • مسائل اقتصادي اجتماعي مناطق • مسائل اقتصادي واجتماعي حوزها • مسائل خاك وآب مناطق بياباني دكتري • اقتصادمرتع • توسعه

پايدار منابع طبيعي • توسعه پايدارومنابع طبيعي مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : علي اكبر مهرابي از بانيان مجمع صنفي اعضاي هيئت علمي دانشگاهها مي باشد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : علي اكبر مهرابي در كنار تدريس به تحقيق و پژوهش و همچنين شركت در جلسات انجمنها و غيره مي پردازد.چگونگي عرضه آثار : - تعداد طرحهاي تحقيقاتي به پايان رسيده: 7 طرح - تعداد مقالات چاپ شده در مجلات داخلي : 5 مقاله - تعداد مقالات چاپ شده در مجلات خارجي: يك مقاله - تعداد مقالات ارائه شده در همايشها : 2 مقاله - تعداد مقالات چاپ شده در همايشها : 6 مقاله

ميرمعزي، حسين

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد حسين مير معزي

محل تولد : تهران

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1340/1/1

زندگينامه علمي

سال 1358 موفق به اخذ ديپلم در رشته رياضى شدم و در كنكور دانشگاه شركت كردم و در رشته مهندسى مكانيك دانشگاه پلى تكنيك قبول شدم پس از دو ترم با انقلاب فرهنگى دانشگاه ها تعطيل شد. در سال 1362 پس از انصراف از دانشگاه وارد حوزه علميه مباركه قم شدم سال 68 دروس سطح را تمام كردم و از آن زمان تا كنون در درس خارج فقه و اصول اساتيدى چون آيت الله ميرزا جواد تبريزى، آيت الله وحيد خراسانى، آيت الله زنجانى، آيت الله موسوى اردبيلى شركت نمودم.در سال 68 همزمان با شروع درس خارج در رشته اقتصاد در دانشگاه مفيد مشغول به تحصيل شدم و سال 72 ليسانس و سال 76 فوق ليسانس گرفتم.

از سال 72 تا 75 در بخش

فرهنگى جامعه مدرسين به عنوان محقق در اقتصاد اسلامى و به ويژه موضوع بانكدارى اسلامى و موضوعات مرتبط با آن به تحقيق پرداختم، سال 75 در گروه فقه و نظام اقتصادى پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى به تحقيق مشغول شدم و از سال 77 عضو رسمى هيئت علمى و مدير گروه اقتصاد واز اواخر سال 83 ريئس پژ وهشكده نظام هاي اسلامي در اين پژ وهشكده ميباشم ، از سال 78 تدريس لمعه، اصول فقه و سپس مكاسب را شروع كردم و اكنون نيز در كنار كارهاى ديگر به تدريس مكاسب مي پردازم.

نجفي، محمدباقر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد محمد باقر نجفي (1381-1325 ه.ش) در خرمشهر زاده شد. در آنجا و آبادان و تهران تحصيل نمود و دكتراي حرفه اي خود را در اقتصاد از دانشگاه تهران دريافت نمود اما از حدود 65 اثري كه از او باقي است هيچ يك مربوط به تخصص او نيست بلكه عمدة آثارش به تاريخ، فلسفه - عرفان، اديان، سياست و تاريخ هنر و نسخه شناسي تعلق دارد.گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد خاطرات كودكي : سيد محمد با قر نجفي در 1325 ه. ش در خرمشهر متولد شد.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : دوران كودكي وي معاصر بود با نخستين سالهاي سلطنت محمد رضا شاه پهلوي، جنگ جهاني دوم و دخالت انگليس، آلمان و روسيه در امور ايران، هرج و مرج ناشي از ضعف حكومت مركزي و جنبشهاي خود مختاري كردستان و آذربايجان و نيز فعاليت هاي احزاب گوناگون از جمله حزب توده بويژه در صنايع نفت ايران. چنانكه در سال 1325 هشتاد هزار كارگر فت آبادان عليه استعمار

انگلستان تظاهرات نمودند. نا آرامي كارگران نفت تا پس از ملي شدن صنعت نفت در 1332 ه. ش ادامه داشت. در طي اين مبارزات در ميان مردم نوعي روحية همبستگي ملي و بيگانه ستيزي و وطن خواهي پديد امد. انگلستان و شركت انگليسي نفت، كه انحصار نفت ايران را از دست دادن بود. نيز مشكلات اقتصادي فراواني را بر ايران تحميل مي نمودند. بنابر اين شرايط اقتصادي و معيشت مردم به تنگي افتاد. اما با سقوط دكتر محمد مصدق و نخست وزيري سپهبد زاهدي ( در طي كودتاي 28 مرداد)، انگليس به حمايت اقتصادي از دولت و شاه پرداخت و اوضاع اقتصادي ايران به تدريج اندكي بهتر رو به بهبود رفت. اما نفوذ اقتصادي، سياسي و فرهنگي انگلستان و مهمتر از آن توسعه نو پاي سيطرة امريكا بر ايران پس از جنگ جهاني روندي رو به رشد يافت. در اين دوران جنوب ايران بويژه شهرهاي خرمشهر و آبادان به دليل اهميت نفت و نيز موفقيت استراتژيك اقتصادي و سياسي اهميتي بيش از پيش يافتند و سطح رفاه و ثروت در ميان آن مناطق ارتقا يافت. و مدارس و مراكز فرهنگي بسياري بخصوص توسط انگليسي- امريكايي تبليغ مي گرويد. بنابر اين در اين عصر نوعي فرهنگ صنعتي-شهري به معناي مدرن آن در جنوب ايران بويژه در آبادان و خرمشهر پديد آمد، كه پديده اي وارداتي و ناشي از مهندسي اجتماعي و طراحي علمي شرايط كار و زندگي كارگران بود. با اين وجود بدليل سابقة حكومت شيخ خزعل در خوزستان، به پايتختي خرمشهر، آنجا چهره سنتي خود را حفظ نمود. در گيريهاي قومي نيز همانند گذشته تداوم

داشت .تحصيلات رسمي و حرفه اي : سيد محمد باقر نجفي تحصيلات مقدماتي را از 1332 ه. ش در خرمشهر و آبادان آغاز و در تهران بپايان رساند. سپس تحصيلات خود را در رشته هاي اقتصاد و حسابداري تا اخذ درجة دكتري ادامه داد. سپس در 1356 به مصر رفت و در قاهره در دانشگاه الأزهر زبان عربي آموخت و به تحقيق تاريخي پرداخت. زيرا علاقة اصلي و عمده تلاشهاي وي در زمينة تاريخ، فرهنگ، سياست و اديان بود.فعاليتهاي ضمن تحصيل : سيد محمد باقر نجفي در كنار تحصلي در رشته هاي حسابداري و مديريت . بدليل عشق وافري كه به تاريخ ، فرهنگ. اديان و سياست داشت. مطالعات وسيعي را انجام داد. و كتابهاي بسياري به چاپ رساند. و ي هنگامي كه در مصر بسر مي برد به تهيه فهرستي از نسخه هاي خطي و آثار هنري ايران پرداخت.استادان و مربيان : وي در ز مينه هاي متنوع فرهنگ و سياست از محضر استادان برجسته اي بهره برد كه از آن جمله اند: علامه طباطبايي، جلال الدين همايي، مجتبي مينوي، محمد محيط طباطبايي، دكتر سيد حسين نصر، پروفسور محمود حسابي و سيد محمد فرزان. دكتر نجفي در مصر از راهنمائيهاي دكتر آل علي اغ( مستشار فرهنگي ايران در قاهره) و نيز دكتر امين عبدالمجيدالبدوي( ايران شناس مصري) در بارة تاريخ و فرهنگ قديم و جديد مصر بهرة بسيار برد. دكتر نجفي در جامع الازهر در مصر، قرآن را نزد استاد شيخ محمود امين طنطاوي آموخت.همسر و فرزندان : سيد ابوذر نجفي يكي از فرزندان دكتر نجفي بود كه در هفتم تير ماه 1381 در

يادوارة پدر سخنراني نمود.وقايع ميانسالي : در طول بهار سال 1358 ه. ش نا آراميهايي خوزستان بويژه خرمشهر را در بر گرفت . زيرا برخي مجامع كشورهاي عربي از جمله استادان دانشگاه بغداد، حقوقدانان عرب، شعراي ملي سراي عرب و لغت پردازان، مطبوعات عربي، بجاي نام خوزستان نام عربستان را براي اين استان ايراني برگزيده بودند. در داخل خوزستان نيز جبهه اي بنام خلق عرب تشكيل شده و درگيريهاي قومي و ناآرامي هاي و زد و خوردهاي قلمي و جسمي رايج شده بود . و اين موضوع در آن سامان بصورت مساله اي بحث انگيز در آمده بود. محمد باقر نجفي تحت تاثير چنين فضايي سعي نمود حقيقت علمي نام خوزستان را در منابع تاريخي كشف نمايد. دكتر نجفي در فروردين 1367 بهمراه خانواده سفري به طوس نموده بود. وي در آرامگاه با يكي از اهل فرهنگ خراسانيان آشنا شد كه معتقد بود(( شاهنامه سنان قدرت نيست، زبان خرمندان در پي فرهنگ است)) اين سخن بر دكتر نجفي بسيار موثر واقع شد و در آنجا با خود عهد نمود تا شاهنامه را بدقت بخواند و با مفاهيم فرهنگي آن آشنا شود . و ي از سال 1369 شروع به نگارش و سخنراني دربارة شاهنامه نمود كه در آلمان و اروپا منتشر مي شد. اما علاوه بر اين، از همان سال مصمم به شناسايي نسخه هاي خطي شاهنامه در ايران و سراسر جهان شد. [ محمد باقر نجفي، شاهنامه هاي ايران، بن سفارت جمهوري اسلامي ايران در جمهوري فدرال آلمان، 1376، صص 29-13] در تير ماه 1356 دكتر نجفي به مصر سفر نمود در الازهر قرآن

را بطور تخصصي آموخت، در همان حين به آثار تاريخي مصر از اهرام جيزه دزمالك و بولاق تا مسجد ابن طولون و نيز ساحل رود نيل را ديدار نمود . و در فرهنگ مصر تامل مي نمود، ديدار از موزه ها و كتابخانه هاي معتبر مصر نيز از مشغوليت هاي اساسي وي بود.زمان و علت فوت : دكتر سيد محمد باقر نجفي در تير ماه 1381ه. ش در آلمان وفات يافت.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سيد محمد باقر نجفي پس از بازگشت از مصر، در پژوهشكده علوم ارتباطي و توسعه ملي مشغول به كار و تحقيق شد. بين سالهاي 1354- 1353 نيز با راديو همكاي مي كرد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : سيد محمد باقرنجفي در كنار كار، مطالعه مداوم خود را داشت و نيز بمدت يك سال 1354- 1353 ه. ش در برنامة گفتار راديويي، در مباحثي پيرامون فرهنگ ايران و اسلام همكاري مي نمود. و با كمك همان ادارة راديو و تلويزيون و حتي به سفارش آنجا كتابهايي نگاشت كه از آن جمله مي توان كتاب (( شاهنشاهي و دينداري)) را نام برد.همفكران فرد : در حيطة مصر شناسي و بررسي روابط آن با ايران، محققاني چون دكتر علي پاشا ابراهيم، دكتر زكي محمد حسن، شريف صبري پاشا، امير يوسف كمال و اشيروف و نيز اندرسون و استون ويتر پيش از دكتر نجفي تتبع نموده بودند.آرا و گرايشهاي خاص : سيد محمد باقرنجفي معتقد به دفاع از اسلام، در برابر تحصيلكرد گاني كه اسلام را مانع رشد ايران مي دانستند، بود. و حتي در هيمن قالب اسلامي در برخي كتابهاي خود

مي كوشيد كه اعتقادات مذهبي محمد رضا شاه پهلوي را پر رنگ تر از واقع نشان دهد، وي با كوششي علمي در پي شناسايي شرايط اجتماعي مدينه زمان پيامبر بمنظور ارائه نوعي اسلام شناسي علمي و مدرن نيز بود. دكتر نجفي گذشته از گرايش به اسلام شناسي، به فرهنگ ايراني نيز علاقمند بود. از اين رو به اساسي ترين منابع تحقيق در فرهنگ ايران، شاهنامه، روي آورد. و بدين منظور نسخه هاي مختلف شاهنامه را در كتابخانه هاي مهم ايران بررسي نمود. وي معتقد بود كه براي شناخت اخلاق و روحيات ايراني بايد به شاهنامه مراجعه نمود. وي در راستاي علاقمندي به فرهنگ ايران به تاريخ هنر و معماري ايران نيز نظر داشت و اعتقاد داشت كه اولين تلاش براي آشنايي با اين جنبه از فرهنگ ايراني رجوع به نسخه هاي خطي و جمع آوري آنها بود چنانكه وي از آثار هنري ايران در موزه ها و كتابخانه هاي مصر تصاويري تهيه نموده و آنها را معرفي نموده است. آثار : nbsp1 0 آثار ايران در مصر ويژگي اثر : بر اساس شيوه هاي متنوع تحقيقي همچون، مصاحبه، فيش برداري و تهيه عكس و اسلايد بوجود آمده است. و گونه اي دايره المعارف تاريخ هنر ايران است كه آثار هنري همچون مرقع ها، كتابها، جلد سازيها، نسخه هاي مصور، صفحه هاي مينياتور و نيز انواع كتابهاغي علمي ، ادبي و هنري، سفالينه ها، كاشي ها، آثار فلزي و چوبي و فرشهاي ايراني است با تصاويري زيبا و نفيس از هر يك [ دكتر

سيد محمد باقر نجفي. آثار ايران در مصر، كلن: آكادمي ارتباطات اسلامي، صص 30-21]3 آشفتگي در گفتگوي فرهنگها ، از قاهره تا صوفي آباد سمنان( دمي به رساله فتح المبين علاالدوله سمناني) ،اسلام، ماركسيسم ،اعلاميه جهاني حقوق فرهنگها ،انديشه علمي ، انديشه علمي مذهب ، انديشه مذهبي ، ايدئولوژي الهي،ايدئولوژي الهي و پيشتازان تمدن ويژگي اثر : وي از چهار جنبه علمي، فلسفي، رواني و عملي از دين بعنوان برنامه اي براي آينده جهان مدرن دفاع مي نمايد. [ سيد محمد باقر نجفي، ايدئولوژي الهي و پيشتازان تمدن، تهران: بعثت. 1349، فهرست]12 بحر بصره، بحر فارس ، بررسي كوتاهي از رسانه هاي، مراكز و سازمانهاي مذهبي ايران ، بعد از جنگ جهاني فرهنگ ايران ، بهائيان،تاريخچه كنفرانس اسلامي ، تمدنها، رويارويي سياستها( نقدي بر نظريه جنگ تمدنها) ، جهان بيني انساني ، خاطرات فرهنگي، خاطراتي از پروفسور محمد تقي جعفري بين سالهاي 1977-1965)و …[ برنامه ياد واژه دكتر محمدباقر نجفي، اطلاعات ، دوشنبه 7 مرداد 1381] ، خروش حماسه ، خوزستان در متن هاي كهن ويژگي اثر : اين كتاب نيز دفاعيه اي است از نام تاريخي خوزستان در برابر نام عربستان كه از حدود 1358 توسط برخي كشورهاي همسايه براي اين استان مطرح شده بود. كتاب مزبور نام خوزستان را از كتيبه هاي هخامنشي، فرهنگ لغت هاي عربي قديم و جديد. منابع تاريخي ، ادبي، جغرافيايي و حتي مذهبي و عرفاني از قديم تا معاص استخراج نموده است. [ محمد باقر نجفي، خوزستان در متن هاي

كهن، تهران: انتشارات وزارت خارجه، 1380، صص 10-5] كتاب خوزستان در منابع ايرانشناسي نيز فهرست مطالب و محتوايي نزديك به كتاب پيشين دارد. [سيد محمد باقر نجفي، خوزستان در منابع ايرانشناسي، تهران: كتابخانه طهوري، 1361، صفحات فهرست].23 خوزستان در منابع ايرانشناسي ، دانشمندان مهاجر ، در ضرورت طرح نقد پژوهشهاي فرهنگي در ارتباط با آزادي بيان ، دين نامه هاي ايران ، رويارويي سياستها در تاريخ فرهنگي ايران، ريشه هاي نظريه فرهنگها ، سوز مسلماني ، شاهنامه فردوسي به دور از تعصبات و بهره برداريها ، شاهنامه هاي ايران ويژگي اثر : شامل معرفي و برشمردن ويژگيهاي نسخه هاي شاهنامه در كتابخانه هاي ايران است. دكتر نجفي در اين كتاب بر اساس سه واژه كليدي شاهنامه را تحليل مي نمايد: آزادي( آزادي از آزمندي)، دانش (براي مقابله با هوس) و نيز خداوندي و فروتني و كوچكي انسان به مقام آن. اين كتاب اولين جلد از فهرست شاهنامه در مصر، تركيه، پاكستان، هند، آسياي ميانه، آلمان، ايتاليا، فرانسه، انگلستان، هلند و امريكا مي باشد. كه تا كنون به چاپ نرسيده است. [ محمد باقر نجفي، شاهنامه هاي فردوسي ايران، بن: سفارت جمهوري اسلامي ايران در جمهوي فدرال آلمان، 1376، صص 29-13]32 شاهنشاهي و دينداري ويژگي اثر : اين كتاب را كه دكتر نجفي با كمك سازمان راديوو تلويزيون در 1355 منتشر نمود، مجموعه اي است از سخنان و كردارهاي محمد رضا شاه پهلوي كه بگونه اي تدوين شده اند كه وي را پادشاهي مذهبي و حامي اسلامي معرفي نمايد.

اين كتاب افكار، فعاليت هاي عمراني در ترميم اماكن مذهبي و وقف، بزرگداشت مراسم مذهبي و نيز شركت در سازمانهاي وحدت اسلامي و ديگر كردارهاي محمدرضاشاه سخن به ميان آمده استو بنظر مي رسد كه كتابي است دولتي كه بنا به سفارش هيئت حاكمه تدوين شده است. [ سيد محمد باقر نجفي، شاهنشاهي و دينداري، تهران: سازمان راديو و تلويزيون ملي ايران، 1355، تمام صفحات]33 صلح فرهنگها ، غربت در فرهنگ ايران ، غم و عزا در فرهنگ ايران ، فرهنگ ايران در زير ضربات جنگ عراق با ايران، فرهنگ صلح ، فرهنگ گفتگو ، كتابشناسي نسخه هاي خطي كتابخانه عراف حكمت( مدينه، عربستان سعودي) ، كين زدايي در شاهنامه فردوسي ، گذرا از حماسه پهلواني به حماسه عرفاني ، گفتگويي در باره كتاب سلمان رشدي ، مادهاي كرد ، مباني عرفان در شاهنامه فردوسي ، متافيزيك مسيحي ، مجموعه گفتار هاي راديويي(1354-1353 ه. ش)، مدينه شناسي جلد چهارم ( تاريخ جغرافيائي مسير بازگشت پيامبر اسلام) ، مدينه شناسي جلد دوم(تاريخ جغرافيايي عزوات پيامبر اسلام) ، مدينه شناسي جلد سوم( تاريخ جغرافيايي مسير هجرت پيامبر اسلام) ، مدينه شناسي( بافت تاريخي جغرافيايي شهر مدينه در زمان پيامبر) ويژگي اثر : سعي در شناسايي بافت جكغرافيايي- تايخي اصلي شهر مدينه در سده نخست هجري دارد. و حاصل مسافرت وي به مكه بعلاوه پژوهش كتابخانه اي اوست. اما چنانكه خود مي نويسد روش عقلي خاصي بر اين پژوهش حاكم نبوده است بلكه مجموعه اي است از يافته هاي وي . اين سفرنامه از

جهت گردآوري نام قبايل و پراكندگي آنها در اطراف مدينه، آثار تاريخي آنجا و تغييرات آنها در طول تاريخ، و مقاير بزرگان اسلام و صحابه اهميت دارد. [ سيد محمد باقر نجفي، مدينه شناسي، كلن: فخرمايستان، 1363، صص يك و نه]51 مصحف ايران ، مفهوم فرهنگي قوميت ، مقامات بايزيد بسطامي ، مقامات سهل تستري ، منابع تفاهم در مذاهب اسلامي ، مهاجران جهان، نامه اي به پاپ اعظم درباره اظهار نظر ايشان پيرامون خدا ، نقد تاريخي گسترش اسلام در ايران ، نقش محيط طباطبائي در حفظ هويت فرهنگي ايرانيان ، نيايش مهاجران ، هفت فرهنگ ايراني در گفتگوي فرهنگيان ، هويت فرهنگي ايرانيان

نظرپور، محمدنقي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمد نقي نظرپور

محل تولد : آمل

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1342/1/1

زندگينامه علمي

در سال 1361 پس از اخذ ديپلم رياضي فيزيك از دبيرستان «طبري آمل»، وارد حوزه علميه قم شدم و پس ازحدود 5/1 سال به حوزه علميه «حضرت ولي عصر (عج) خوانسار» رفته و محضر اساتيدي نظير: «مرحوم آيت الله تقديري»، «آيت الله ابن الرضا»، «حجةالاسلام رفيعان»، «مرحوم حجةالاسلام روحاني» و «حجةالاسلام شريعتي» و سپس به قم مراجعت كردم. دروس سطح را در محضر اساتيد معروف حوزه نظير آيات: «وجداني فخر»، «اشتهاردى» و «صالحي مازندرانى» تلمذ كردم. در فلسفه از محضر «آيت الله جوادي» و «آيت الله حسن زاده آملي» بهره مند شدم. برخي از مباحث نجومي را از محضر «آيت الله حسن زاده» فرا گرفتم. ازسال 1367 در دروس خارج فقه «آيت الله تبريزي» و دروس

اصول «آيت الله وحيد خراساني» و «فاضل لنكراني» حدود 10 سال شركت كردم و سپس در درس «آيت الله سبحاني» به مدت دو سال و «آيت الله كريمي» به مدت 4 سال شركت نمودم.

همزمان با تحصيل دروس حوزوي در سال 1368 پس از موفقيت در آزمون دانشگاه مفيد در رشته «اقتصاد نظري»، تحصيلات دانشگاهي را آغاز كردم. در سال 1373 از دوره كارشناسي، فارغ التحصيل شدم و در همان سال با شركت در كنكور سراسري كارشناسي ارشد در رشته «توسعه اقتصادي و برنامه ريزي» دانشگاه علامه طباطبايي پذيرفته شدم و همزمان در سال 1376 با دفاع از پايان نامه خود تحت عنوان: «ارزشها و توسعه بررسي موردي قانون اساسي جمهوري اسلامي» از مقطع كارشناسي ارشد فارغ التحصيل شدم و از شهريور سال 1376 به عنوان عضو هيئت علمي گروه اقتصاد فعاليت پژوهشي و آموزشي خود را آغاز كردم.

نعمتي، علي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

علي نعمتي

محل تولد : مشهد مقدس

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1358/9/29

زندگينامه علمي

تحصيلات راهنمايي و دبيرستان خود را در مركز آموزشي شهيد هاشمي نژاد مشهد گذراند. در سال 1377 با اخذ ديپلم رياضي فيزيك، به علت علاقه ويژه به علوم انساني و اسلامي؛ رشتۀ «معارف اسلامي و اقتصاد» دانشگاه امام صادق (عليه السلام) را براي آغاز تحصيلات مورد علاقه خود انتخاب كرد. همزمان با مقطع كارشناسي ارشد به طور جدي تري به مطالعات خود در زمينه «اقتصاد اسلامي» جهت داد و پايان نامه خود را در حوزه جديد اقتصاد و اخلاق با رويكردي نو تأليف كرد كه حائز درجه عالي شد.

پس از پايان

دوره كارشناسي ارشد دانشگاه در سال 1384 به منظور تخصص در معارف اسلامي به ويژه فقه و اصول به عنوان ضرورتي براي كار اجتهادي در عرصه اقتصاد اسلامي، وارد حوزه علميه قم شد. هم اكنون نيز در كنار ادامه تحصيلات حوزوي، به مطالعه و تحقيق در حوزه هاي «اقتصاد و اخلاق، روش شناسي اقتصاد و مباني اقتصاد اسلامي» اشتغال دارد.

نمازي اصفهاني، محمود

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمود نمازي اصفهاني

محل تولد : اصفهان

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1341/1/1

زندگينامه علمي

اينجانب محمود نمازي اصفهاني فروردين ماه سال 1341 شمسي در خانواده اي مذهبي در شهر اصفهان متولد و دوره ابتدائي، متوسطه و دبيرستان را در همان شهر گذراندم. شهريورماه 1356 با معرفي حضرت «آية الله فاضل اصفهاني»؛ استاد حوزه علميه اصفهان و امام جماعت مسجد محله تلواژ گان اصفهان، به مرحوم «آية الله قدوسي» (رحمهما الله)، وارد حوزه علميه قم شده، مقدمات و سطح را تا سال 1364 نزد اساتيد بزرگ و حضرات حجج اسلام: «مدرس افغاني»، «مسعودى»، «اعتمادى»، «پايانى»، «ستوده»، «شب زنده دار»، «فياضي» و آيات عظام: «خرازى»، «اشتهاردي» و «فاضل لنكراني» به پايان بردم.

دروس سطح عالي حوزه، خارج فقه و اصول را نيز به مدت 7 سال تا سال 1371 از محضر اساتيد و آيات عظام: «بهجت»، «مكارم شيرازى»، «سيد محمود هاشمي شاهرودى»، «سيد كاظم حائرى»، «ميرزا جواد تبريزي» و «استادي» بهره بردم. در طول تمام اين سالها و سالهاي بعد، اين افتخار را داشتم كه پيوسته از محضر پر بركت دروس اخلاق «حضرت آية الله مصباح»، «آية الله بهجت» و «آية الله مظاهري اصفهاني» كسب فيض كنم.

همزمان با

دروس حوزه از سال 1358 در برنامه ي آموزشي موسسه در راه حق كه با نظارت اساتيد و حضرات آيات عظام: «مصباح يزدى، خرازي و مظاهري» اداره مي شد؛ دروس مطالعات موضوعي قرآن كريم، فلسفه: (بداية الحكمه، نهاية الحكمه، شفا و دروس فلسفه) را نزد «آية الله مصباح» و دروس عمومي: (جامعه شناسى، روانشناسى، حقوق، علوم تربيتي و اقتصاد اسلامي) را نزد اساتيد آن دوره تلمذ نمودم. در اين دوره موفق به اخذ دو معادل ليسانس از موسسه در راه حق در زمينه «مطالعات اسلامي» و در سالهاي بعد معادل ليسانس «فقه و حقوق اسلامي» از مركز مديريت حوزه شدم.

از سال 1362 تا سال 1368 دوره كارشناسي ارشد پيوسته اقتصاد را در بنياد عالي فرهنگي باقرالعلوم (ع) با موفقيت به پايان بردم و مدرك معادل فوق ليسانس پيوسته رشته اقتصاد را (كه معادل 146 واحد درسي دانشگاهي بود) از اين موسسه دريافت كردم. سالهاي 1368 تا 1371 را به پژوهش در دفتر همكاري حوزه و دانشگاه مشغول بودم كه حاصل اين دوره؛ كتاب چاپ نشده: «پول و بانك در اقتصاد اسلامي» و مقاله: «سياستهاي باز سازي در كلام امام» است كه موفق به دريافت جايزه وزير علوم و فن آوري وقت: آقاي معين شد كه با همكاري همكاران بود. مقاله در همان زمان در مجموعه مقالات سمينار باز سازي اقتصاد اسلامي به چاپ رسيد. بخشهايي از كتاب نيز در سالهاي بعد به چاپ رسيد.

سال 1371 همراه با تعدادي از دوستان با نظارت استاد بزرگوار «حضرت آية الله مصباح يزدي» تحت اشراف بنياد عالي فرهنگي باقرالعلوم (ع) كه در سال 1375 به موسسه آموزشي پژوهشي امام

خميني (ره) تغيير يافت؛ موفق به اخذ پذيرش از دانشگاه «مك گيل شهر مونترال» در كشور كانادا شدم، دوره كارشناسي ارشد و دكتري را در رشته «فلسفه و فلسفه عرفان» در اين دانشگاه تا سال 1379 با نمره ممتاز به پايان بردم. سالهاي 73 تا 78 هر سال در كنفراس هاي سالانه فلسفه شهر «بينگهمتن آمريكا» شركت فعال همراه با ارائه مقاله داشته ام، در اين كنفرانس ها، ضمن آشنايي با اساتيد و پروفسورهاي فلسفه، عرفان، دين شناسي و كلام اروپا و آمريكا، بحثهاي علمي تطبيقي فلسفه و كلام اسلامي طرح و پي گيري مي شد كه ضمن استقبال آنها موجب نشر تفكر فلسفي كلامي شيعه نيز مي شد.

سالهاي اقامت در كشور كانادا به فعاليتهاي مذهبي هم به جد اشتغال داشته و سخنراني هاي متعددي را در ابعاد مختلف معارف اسلامي براي عموم مردم و دانشجويان دانشگاه هاي مهم شهرهاي: «كبك (دانشگاه لاوال)، اتاوا (دانشگاه اتاوا)، تورنتو (دانشگاه تورنتو)، كانادا» و شهرهاي: «واشنگتن، نيويورك و يوستن ( تكزاز) آمريكا» داشته ام. در اين راستا پيوسته مشمول عنايات مولي و سرور كائنات امام مهدي عليه السلام بوده و از توجهات آن عزيز گمگشته خوشه ها چيده ام.

در دوران تحصيل در كانادا «كارشناسي ارشد و دكتري»، موفق به نوشتن بيش از بيست مقاله درسي و كنفراسي انگليسي به غير از رساله كارشناسي ارشد و رساله دكتري (كه به اختصار مطالب آنها را به فارسي و انگليسي و فرانسه در ضميمه خواهم آورد) شده ام و از زمان برگشت به ايران در سال 1379 تا سال 1386 مدت 7 سال به عنوان عضو هيئت علمي موسسه

آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، مشغول تدريس و تحقيق مي باشم. كتاب «مدخلي بر فلسفه عرفان: عليت و وحدت وجود از ديدگاه ملا صدرا» و مقاله «مفهوم و خاستگاه تجربه ديني و ويژگيهاي تجربه ديني» و مقاله انگليسي «رابطه عقل و وحي از ديدگاه سيد حيدر آملي» حاصل تحقيقات اين دوره و تدريس تاريخ فلسفه معاصر، كلام جديد و مباني نظري علم اخلاق اسلامي در مقطع كارشناسي ارشد، كارشناسي و دكتري و استاد راهنما، مشاور و يا داور رساله هاي كارشناسي ارشد رشته هاي «دين شناسى، كلام، فلسفه» و راهنمائي و نظارت بر ده ها رساله كوچك و بزرگ كلاس هاي ارشد و كارشناسي و نيز نظارت بر تهيه و ارائه ده ها گزارش فني از كتب رشته هاي ياد شده؛ بخشي از كارهايم در بخش آموزش بوده است. در پنج سال اخير، طرحهاي متعددي را نيز نظارت، راهنمائي و اجرا كرده ام كه و طرح (شيما) شناخت و معرفي اسلام، يكي از آنها است كه در حال اجرا است. در زمينه آشنائي با زبانهاي رايج با زبان عربي و انگليسي آشنائي كامل و با زبان فرانسه در حد ترجمه متون فلسفي آشنا هستم.

نمازي، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حسين نمازي ،دوره تحصيلات ابتدايي و متوسطه در شيراز گذراند و ديپلم خود را در سال 1342 اخذ كرد. وي تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشگاه اينسبروك، اتريش در رشته اقتصاد شروع كرد و تا مقطع دكتري در آنجا پيش رفت و در سال 1353 موفق به اخذ دكتري رشته اقتصاد از دانشگاه مذكور شد.دكتر حسين نمازي در كابينه شهيد باهنر، در سال 1360سمت وزير اقتصادي را در

اختيار داشت. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد گروه علوم اقتصادي, دانشكده علوم اقتصاد و سياسي دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد تحصيلات رسمي و حرفه اي : سوابق تحصيلي حسين نمازي به ترتيب زير است: گذراندن دوره تحصيلات ابتدايي و متوسطه در شيراز _ ديپلم دبيرستان 1342 _ ليسانس اقتصاد 1348- 1343 دانشگاه اينسبروك، اتريش _ فوق ليسانس اقتصاد 1350 دانشگاه اينسبروك، اتريش _ دكتراي اقتصاد 1353 دانشگاه اينسبروك، اتريش رساله دكتري : «سيستم مالياتي در اسلام در مقايسه با تئوري مالياتي ]نويمارك[ (F.Neumark)» استادان و مربيان : استاد راهنما رساله دكتري حسين نمازي : پرفسور آندره (C-A. Andreae)مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق كاري و اجرايي حسين نمازي به قرار زير است: اشتغال در مركز اسلامي ه_امبورگ (54-1353) عضو هيئت علمي دانشگاه ( - 1354) رئيس دانشگاه الزهرا( 60-1357) وزير امور اقتصاد و دارايي(64-1359) قائم مقام رئيس دانشگاه و معاون پژوهشي دانشگاه شهيد بهشتي (76-1365) معاون اقتصادي مركز تحقيقات استراتژيك (71-1368) وزير امور اقتصاد و دارايي(80-1376) مشاورعالي و قائم مقام رئيس دانشگاه شهيد بهشتي(84-1382) عضو هيئت امناء دارالعلم مفيد(71-1367) عضو هيئت امناء دانشگاه هاي جنوب كشور(82 - 1378) عضو كميسيون نشريات علمي كشور(76-1371) عضو هيئت مركزي گزينش استاد(76-1368) عضو هيئت امناء دانشگاه شهيد بهشتي( -1374 ) مشاورعالي رئيس دانشگاه شهيد بهشتي ( -1384) عضو هيئت امناء پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي( -1384) عضو مركز تحقيقات اقتصاد دانشكده علوم اقتصادي و سياسي دانشگاه شهيد بهشتي عضو كميته تحصيلات تكميلي گروه اقتصاد حوزه و دانشگاه عضو انجمن اقتصاد اسلامي ايران عضو و مسئول كميته اقتصاد

مركز تحقيقات استراتژيك (71- 1368) عضو و مسئول كميته اقتصاد سازمان سمت(76-1368) فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريسي و آموزشي حسين نمازي به ترتيب زير است: اقتصاد خرد _ اقتصاد كلان _ سير انديشه هاي اقتصادي _ اقتصاد ايران_ اقتصاد عمومي _ بازاريابي_ نظام هاي اقتصادي _ موضوعات انتخابي در اقتصاد اسلام _ ماليه عمومي _ فلسفه اقتصادي_ تاريخ عقايد اقتصادي آرا و گرايشهاي خاص : علايق پژوهشي : نقش اخلاق در اقتصاد – مسائل مربوط به تغيير ساختار و كارايي نظام هاي اقتصادي – موضوعات اقتصاد اسلام زمينه تخصصي : سيستم مالياتي _ نظام هاي اقتصادي مقايسه اي _ اقتصاد اسلام جوائز و نشانها : جوايز علمي دكتر حسين نمازي : _ استاد نمونه دانشگاه شهيدبهشتي 1375 _ دريافت لوح هاي تقدير و جوائز براي كتاب و مقالات چگونگي عرضه آثار : تعداد مقالات در نشريات داخلي علمي و پژوهشي :بيش از 8 مورد تعداد گزارش هاي علمي در مجامع و نشريات بين المللي : 7 مورد تعداد گزارش هاي علمي و سخنراني ها در سمينارها و كنفرانس هاي داخلي: بيش از 6 مورد تعدادراهنمايي پايان نامه ها كارشناسي ارشد و دكتري : بيش از 7 مورد آثار : ارتباط اقتصاد متعارف با اقتصاد ارتدكس و اقتصاد اخلاق مدار: موضوعات انتخابي در اقتصاد و اقتصاد اسلامي ويژگي اثر : پديدآورنده: يدالله دادگر، حسين نمازي ناشر: شركت سهامي انتشار - 23 خرداد، 13852 فرجام سرمايه داري ويژگي اثر : ناظر طرح ترجمه كتاب: فرجام سرمايه داري، 1386، سازمان سمت. 3 نظامهاي اقتصادي

ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين نمازي ناشر: شركت سهامي انتشار - 15 مرداد، 1386

منابع زندگينامه :بنياد ايرانشناسي

هادوي نيا، علي اصغر

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

علي اصغر هادوي نيا

محل تولد : تهران

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1341/7/1

زندگينامه علمي

اينجانب علي اصغر هادوي نيا متولد سال 1341 هجري شمسي در تهران مي باشم. پس از اخذ ديپلم از دبيرستان خوارزمي در رشته رياضي فيزيك در سال 1359 وارد حوزه ملا محمد جعفر (آقاي مجتهدي) شدم. در سال 1362 پس از موفقيت در امتحانات ورودي حوزه علميه قم به اين شهر مقدس هجرت نمودم. در سال 1367 پس از اتمام دروس سطح و آغاز درس خارج با شركت در كنكور سراسري موفق به قبولي در كارشناسي «اقتصاد نظري» دانشگاه تهران شده و تحصيل در اين رشته را همراه با درس هاي حوزوي تا سال 1372 ادامه دادم. در سال 1372 موفق به قبولي در كارشناسي ارشد رشته «اقتصاد نظري» در دانشگاه مفيد قم شده و همزمان در امتحان ورودي رشته تخصصي «فلسفه و كلام» حوزه علميه قم شركت نموده و با قبولي در آن، اين رشته را نيز آغاز نمودم.

در سال 1376 موفق به دفاع از پايان نامه خود در كارشناسي اقتصاد با عنوان «درآمدى بر جايگاه قرض الحسنه در اسلام و اثرات اقتصادى آن» به راهنمايي آقاي دكتر اكبر كميجاني و مشاورۀ آقاي دكتر فرزين وش و دكتر ابراهيم گرجي شدم. در سال 1382 نيز پايان نامه خود را در رشته فلسفه و كلام، با عنوان «مباني فلسفي اقتصاد اسلامي در گستره خداشناسي و انسان شناسي با نگرش تطبيقي با اقتصاد سرمايه داري» با راهنمايي حجت الاسلام و المسلمين

آقاي هادوي تهراني و داوري حجت الاسلام و المسلمين آقاي غلامر ضا مصباحي دفاع نمودم. در سوابق آموزشي اينجانب شركت در برخي كلاس هاي زبان انگليسي در تهران و اتمام دوره آموزش زبان انگليسي دفتر تبليغات اسلامي قم و نيز شركت در برخي كارگاه هاي آموزشي مي باشد كه فهرست آن خواهد آمد.

هادوي، اصغر

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

اصغر هادوي

محل تولد : كاشان

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1339/1/1

زندگينامه علمي

جناب آقاي اصغر هادوي در سال 1339 در شهر كاشان در خانواده اي متدين و مذهبي متولد شد. ايشان پس از پايان موفقيت آميز تحصيلات دوران متوسطه و به دنبال شور و علاقه فراوان به معارف ناب اسلامي، وارد حوزه علميه كاشان گرديد كه پس از طي دوره مقدماتي و براي ادامه تحصيلات عالي، وارد حوزه علميه قم گرديد و در حلقه درس خارج «آيت الله العظمي وحيد» و «مرحوم شيخ جواد تبريزي» حاضر و به تحصيل خارج فقه و اصول پرداخت.

در كنار دروس حوزوي، به تحصيل در دانشگاه هم روي آورد و در مقطع ارشد رشته «اقتصاد» از دانشگاه صنعتي اصفهان فارغ التحصيل گرديد. ايشان كه پژوهشگري تواناست علاوه بر تدريس در دانشگاههاي مختلف، مقالات فراواني به كنگره هاي علمي كشور ارائه داده است كه از جمله مي توان به «مراتب انس با قرآن»، «عبادت در قرآن» و «جامعيت قرآن از نگاه حديث» اشاره كرد.

ياوري، كاظم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر كاظم ياوري در سال 1343 در شهرستان يزد بدنيا آمد.ايشان داراي دكتراي رشته اقتصاد نظري از دانشگاه تورنتو،كانادا در سال 1375 مي باشد. نامبرده عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه تربيت مدرس مي باشد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : اقتصاد نظري تحصيلات رسمي و حرفه اي : كارشناسي ارشد،دانشگاه امام صادق (ع)،رشته اقتصاد و معارف اسلامي در سال1368 كارشناسي ارشد،از دانشگاه تورنتو – كانادا در رشته اقتصاد نظري در سال1370 دكتري ،از دانشگاه تورنتو – كانادا در رشته

اقتصاد نظري در سال1375 همسر و فرزندان : دكتر ياوري متاهل است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق شغلي كاظم ياوري به قرار زير است: استاديار دانشگاه تربيت مدرس، تهران (از سال 1376 تا ....) ادامه دارد دانشيار دانشگاه تربيت مدرس عضويت در انجمن اقتصادي كانادا بمدت يكسال - داوري مجلات علمي 1) International Economic Journal 2) مجله پژوهشكده اقتصاد – دانشگاه تربيت مدرس 3) مجله تحقيقات اقتصادي دانشگاه تهرانفعاليتهاي آموزشي : دروس تدوين شده و ارائه شده توسط دكتر ياوري: 1- اقتصاد خرد - اقتصاد كلان كارشناسي 2- اقتصاد خرد - اقتصاد كلان - اقتصاد اسلامي كارشناسي ارشد 3- اقتصاد كلان - اقتصاد بين الملل دكتري همفكران فرد : 1) دكتر حسين صادقي ،گروه اقتصاد ،دانشگاه تربيت مدرس 2) دكتر اسد ا... فرزين وش،گروه اقتصاد، دانشگاه تهران 3) دكتر حميد ناظمان ،گروه اقتصاد ،دانشگاه علامه طباطبايي آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مورد علاقه تحقيقاتي كاظم ياوري: اقتصاد كلان – بين المللي – توسعه اقتصادي - اقتصاد سنجي چگونگي عرضه آثار : تعداد پايان نامه ها تحت راهنمايي كاظم ياوري به قرار زير است: الف - كارشناسي ارشد: 4مورد تعداد پايان نامه هاي تحت راهنمايي مشاوره كاظم ياوري به قرار زير است: الف - كارشناسي ارشد: 3 مورد ب- دكتري: 2 مورد

يوسفي، احمدعلي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

احمدعلى يوسفي

محل تولد : لاهيجان

شهرت

تابعيت : ايران

تاريخ تولد : 1339/1/1

زندگينامه علمي

در سال 1358 در رشته (فيزيك و رياضي) با معدل 14/19 قبول و براي ادامه تحصيل راهي دانشگاه شدم. در سال 1359 مقارن با انقلاب فرهنگي و تعطيلي دانشگاه ها، راهي حوزه علميه

قم شدم. در حوزه علميه قم در كنار دروس حوزوي به تبليغ و حضور در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل مشغول بودم. در سال 1367 دروس حوزوي را به پايان رساندم و دروس خارج فقه و اصول را با شركت در دروس حضرات آيات عظام: «فاضل لنكراني»، «سبحاني» و «تبريزي» ادامه دادم.

بعد از جنگ در كنار دروس حوزوي، به جهت ضرورت نظام جمهوري اسلامي ايران در رشته «اقتصاد اسلامي» تحصيل را آغاز نمودم و در سال 1375 در كنار دروس حوزوي، موفق به اخذ مدرك در مقطع كارشناسي ارشد در رشته اقتصاد از دانشگاه علامه طباطبايي شدم. هم اكنون ضمن بهره مندي از دروس خارج فقه و اصول، مشغول تدريس دروس حوزه و اشتغال به نگارش پايان نامه سطح چهار در موضوع (خريد و فروش پول هاي اعتباري) هستم. مسئول پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي (واحد قم).

يونسي، ابراهيم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر ابراهيم يونسي،داستان نويس و مترجم پيشكسوت ، در سال 1305 خورشيدي در شهر بانه به دنيا آمد. در سال 1333 به اتهام فعاليت هاي سياسي دستگير و تا سال 1341 در زندان به سربرد. پس از آزادي به تحصيل پرداخت و در رشته ي اقتصاد از دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دكترا (در سال 1356)شد.وي ترجمه و كار داستان نويسي را از همان روز هايي كه در زندان بود، آغاز كرد. پس از آزاد ي اش در سال 1341 «هنر داستان نويسي» را كه در اين ايام تاليف كرده بود، منتشر كرد. گروه : علوم انساني رشته : اقتصاد گرايش : نويسندگي و ترجمه والدين و انساب : ابراهيم يونسي از خانواده خود چنين مي گويد: " دو ساله

بودم كه مادرم را از دست دادم. مادر بزرگ ،بزرگم كرد.با پدر بزرگ.اين زوج مردمي بسيار قانع و زحمتكش بودند و البته مستمند.پدر بزرگ در هر حرفه اي مجرب بود از درودگري ،فعلگي ،خياطي .... مردي بود در عين حال بسيار شوخ و زنده دل و مجلس آرا. مادر دختر رعيت بود و پدر خان زاده-از خوانين محلي- سليمان خان ،نوه يونس خان ،حاكم بانه.خانه اش -خانه پدر- بسيار آشفته بودپنج خواهر داشت و سه زن بابا ،سه برادر ،يك بردادر زاده و كلي نوكر ... هر يك براي خود حكومتي بود و هر يك براي خود تصوري از خود و خانواده بزرگش داشت .خانواده پدرم همه پشت رو اطلسي بودند بجز من و دو تا از عموهايم -ما يك رو اطلس و يك رو كرباس بوديم. من در پانزده سالگي جز به تصادف به خانه پدرم نرفته بودم و هر بار كه رفتم تحقير شدم- مادربزرگم نمي گذاشت بروم."خاطرات كودكي : من در سال 1305 شمسي, در شهر بانه _ قصبة آن روز_ متولد شده ام, كه بر نوار مرزي است. اما اين تاريخ ظاهراً درست نيست! شناسنامه دير به كردستان آمد, مثل همه چيز. سال 1310 يا 1311 بود كه شناسنامه براي من گرفتند. يادم هست بر سر سن من بين پدرم و مادربزرگم اختلاف بود. مادربزرگ مي گفت سنّش را زياد نوشتي و پدرم مي گفت درست نوشته. مادربزرگ از نظام اجباري مي ترسيد و مي خواست تا مي تواند جريان رفتنم را به سربازي به تعويق بيندازد, بنابراين سعي مي كرد مرا كوچكتر جلوه دهد. خودم با توجه به وقايعي كه به ياد دارم, خيال مي كنم دو سه سالي

بزرگتر از اين سنّي باشم كه در شناسنامه آمده استتحصيلات رسمي و حرفه اي : ابراهيم يونسي درسال 1317 «دبستان دولتي پهلوي بانه» را به پايان برد و تصديق كلاس ششم ابتدايي را گرفت. "بانه مدرسة متوسطه نداشت, بنابراين پدرم مرا به سقز فرستاد. شهر سقز شصت كيلومتري با بانه فاصله دارد. "وي سيكل اول (سه سال اول) دبيرستان را در سقز خواند. در سال 1320 سيكل اول متوسطه را به پايان رسانيد."سال 1320 سالي بود كه طي آن كشور از سوي قواي متفقين اشغال شد. با اشغال كشور, منطقه آشفته و عشايري شد. ديگر مدرسه اي نبود و من تا سال 1322 بيكار بودم. در اين سال, ارتش طي بخشنامه اي از خانواده هاي عشايري دعوت كرد كه چنانچه فرزند يا فرزندان واجد شرايطي دارند, آنها را به مدارس نظام (دبيرستان نظام و دانشكدة افسري) بفرستند. من واجد شرايط بودم. بنابراين در سال 1322 به تهران آمدم و در دبيرستان نظام ثبت نام كردم. " ابراهيم جوان در سال 1324 ديپلم اش را گرفت و وارد دانشكدة افسري شد. در سال 1327 با درجة ستوان دومي رستة سوار دو از دانشكدة افسري فارغ التحصيل گرديد, و مأمور خدمت در لشكر چهار رضائيه شد. ابراهيم يونسي پس از چنين سال تحمل سختي با واسطه دوستش جناب آقاي دكتر روح الله عباسي در مدرسه عالي اقتصاد اسم نويسي كرد و از همان مدرسه ليسانس اقتصاد را اخذ كرد و دكتراي همين رشته را هم در سال 1356 از دانشگاه سوربن فرانسه دريافت كرد.هم دوره اي ها و همكاران : عبدالقادر بهرامي و مرحوم احمد توكلي از هم دوره ايهاي ابراهيم يونسي

در زمان تحصيل در سقز بودند. ابراهيم يونسي با خيلي ها دوستي نزديك داشته است، اما از "سياوش كسرايي"، "محمدرضا شفيعي كدكني"، "هوشنگ ابتهاج"، "احمد محمود" و "محمود دولت آبادي" به نيكي ياد مي كند و معتقد است: "ابراهيم گلستان" خيلي وقت است كه كار نكرده، او به همراه "رسول پرويزي" از شيرازي هايي بودند كه خيلي هم خوب كار مي كردند، اما از وقتي كه در كار فيلم افتاد، ديگر خيلي كار نكرد. همسر و فرزندان : ابراهيم يونسي در اواخر سال 1328 ازدواج كرد .ثمره اين ازدواج سه دختر و يك پسر است.وقايع ميانسالي : ابراهيم يونسي از اعضاي گروهي بود كه در سال 1333 بعد از دولت دكتر مصدق به عنوان افسر نظامي دستگير و پس از كش و قوس هاي فراوان، هشت سال از عمرش را در زندان رژيم پهلوي سپري كرد. از گروه هم رديف هايش، سرهنگ مبشري و سرهنگ سيامك اعدام شدند، اما او كه در خدمت سربازي يك پايش معلول شده بود، با تخفيف، به حبس ابد محكوم و پس از هشت سال با يك درجه تخفيف آزاد شد. ايشان از آن دوران چنين مي گويد: "در سال 1329 در اثر سانحه اي در حين خدمت پاي چپم را از دست دادم. براي معالجه به تهران آمدم و در بيمارستان شمارة يك ارتش (بيمارستان يوسف آباد) بستري شدم. پس از چندي به ادارة ذخاير ارتش منتقل شدم. تا سال 1333 در ذخاير ارتش بودم. در اين سال بود كه پس از كودتاي 28 مرداد 1333 سازمان نظامي وابسته به حزب تودة ايران كشف شد و عدة زيادي از افسران بازداشت شدند. من هم جزو بازداشت شدگان بودم. بنابراين ما

را به سرعت در گروه هاي دوازده نفري به «دادگاه هاي فوق العادة نظامي» سپردند. من جزء گروه دوم, در بيست ودوم مهر 1333 محاكمه شدم. در دادگاه بدوي به اتفاق آرا هر دوازده نفر محكوم به اعدام شديم. پيش از ما گروه اول همه محكوم به اعدام شده بودند. در آخرين لحظات _ هنگام اجراي حكم _ به من ابلاغ شد كه به علت نقص عضو خدمتي از يك درجه تخفيف (يا عفو ملوكانه) برخوردار شده ام"مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر ابراهيم يونسي در سال 1340 يا 1341 از زندان آزاد شد.وي چهارسالي بيكار بود.يونسي به همراه "محمد قاضي" و "م. ا. به آذين" در بخش ترجمه شركت كامساكس (شركتي دانماركي كه راه آهن ايران را ساخت)، همكار بودند. طبق آن چه مي گويد، در همان ايامي كه در زندان به سر مي برد، از "سياوش كسرايي" كه برادرش جزو زنداني شده ها بود و او مرتب به ملاقاتش مي رفت، درباره ترجمه «آرزو هاي بزرگ» چارلز ديكنز مي پرسد و او به يونسي پيشنهاد مي كند كه جا دارد اين اثر را ترجمه كند؛ پس ترجمه مي كند و كتاب، زير نظر "سيروس پرهام" منتشر و در سال 1336 در دانشگاه تهران برنده جايزه مي شود. او سپس در مركز تازه تأسيس آمار استخدام گرديد.در آنجا هم كار ترجمه مي كرد." هر رئيس جديدي كه مي آمد وقتي رشته تحصيلي مرا جويا مي شد تعجب مي كرد و شايد قدري هم ناراحت مي شد ،چون رئيس دارالترجمه بودم ،آن وقت بنده مجبور بودم قدري بند بازي كنم تا رئيس جديد بنده را به عنوان رئيس دارالترجمه به رسميت بشناسد و فكر نكند كه از جايي تحميل شده ام." وي پس از

انقلاب، مدت كوتاهي نيز استاندار كردستان بود.همفكران فرد : دكتر يونسي ،چنين اذعان مي كند كه ما در حال حاضر توانايي خلق رمان را داريم. رمان در سال هاي 1920 توسط "محمدعلي جمالزاده" و "بزرگ علوي" به ايران آمد، اما ريشه كرد و از نمونه هايش به "احمد محمود"، "محود دولت آبادي" و "رضا براهني" مي توان اشاره كرد. اين داستان هاي نو هم كه چيزي به آدم نمي دهند و اگر دليلش را بپرسي، سريع خود را به «اوليس» جيمز جويس و «سوسك» يا «مسخ» فرانتس كافكا نسبت مي دهند و اصلا فكر نمي كنند چيزي كه مي نويسند در زندگي روزمره مردم هست يا نيست.آرا و گرايشهاي خاص : يونسي درباره نوشتن عقيده دارد، نويسنده بايد به زبان خاص افراد توجه كند و آن را به نوعي در اثر وارد كند كه خواننده زبان شخصيت را به خوبي درك كند. مثلا زبان روايت يك پزشك با هنرمند تفاوت دارد. او كه خود داستان نويسي را در زندان و از طريق مكاتبه با مدرسه آموزش رمان نويسي انگلستان تجربه كرده است، درباره پرورش نويسنده در كلاس هاي داستان نويسي عقيده دارد: حضور در اين كلاس ها خيلي تاثير ندارد. مثلا "جمال ميرصادقي" يا "رضا براهني" تجربه برگزاري كلاس را دارند كه خودشان نويسنده اند، اما داستان بايد طوري نوشته شود كه خواننده فكر كند زندگي خودش را دارد مي خواند. قاعدتاً آثار امروزي كه نوشته مي شوند، بايد اين خصوصيت را داشته باشند؛ چون نويسنده براي مخاطب مي نويسد تا دلش را خالي كند و فكرش را بگويد. ابراهيم يونسي عقيده دارد كه در ترجمه هم بايد كتاب را خواند و خود را جاي نويسنده گذاشت. مترجم معاني را بايد كاملا منتقل كند؛ البته

اين كامل بودن به حد معلوماتش بستگي دارد. وقتي دايره واژگانت وسيع نباشد و كلمه را درست سر جايش نگذاري، معنا را اشتباه منتقل مي كني. وي در اين باره گفت: يادم مي آيد كتابي را به اسم «شرلي» كه 700 صفحه بود، از شارلوت برونته ترجمه كردم، اما ديدم كتاب ضد كارگري شد و قرار بود علمي ها آن را چاپ كنند، اما چون به مصالح ملي ضرر مي رساند، آن را پاره كردم و چاپ نشد. معتقدم كه مترجم، بايد كتابي را ترجمه كند كه براي جامعه مفيد باشد و به درد جامعه بخورد جوائز و نشانها : از اين نويسنده پيشكسوت در سال 1382 به همراه "محمود دولت آبادي" در جشنواره داستان نويسي عذرا تقدير شد. همچنين انجمن آثار و مفاخر فرهنگي نيز در همين سال در مراسمي از تلاش هاي وي تقدير كرد. چگونگي عرضه آثار : ابراهيم يونسي هم در تاريخ ادبيات ، هم اثر سياسي ،هم تاريخ جنگ و هم رمان ترجمه و تاليفاتي دارد.آثار : آرزو هاي بزرگ ويژگي اثر : ترجمه، نوشته چارلز ديكنز (چاپ اول 1337،انتشارات نيل چاپ ششم نشر نو ،چاپ هفتم)2 آسياب كنار فلوس ويژگي اثر : ترجمه،نوشته جورج اليوت،چاپ اول 1368 نشر نگاه3 آشيان عقاب ويژگي اثر : ترجمه،نوشته كنستانس هون،چاپ اول 1369 نشر نگاه4 آغا،شيخ،دولت ويژگي اثر : ترجمه،نوشته مارتين وان بروئن سن،نشر پانيذ 13795 آمريكا و جنبشهاي ملي ويژگي اثر : ترجمه ،نوشته بلانچ ويسن كوك ،چاپ اول 1365 نشر نگارش6

اسپارتاكوس ويژگي اثر : ترجمه،نوشته هوارد فاست (چاپ اول 1337،انتشارات اميركبير ،چاپ هشتم نگاه،چاپ نهم اميركبير 1380)7 اگر بيل استريت زبان داشت ويژگي اثر : ترجمه8 امريكاي ديگر(فقر در ايالت متحد) ويژگي اثر : ترجمه ،نوشته مايكل هنرينگتن،چاپ اول 1353 چاپ دوم 1356،انتشارات خوارزمي9 بازگشت بومي ويژگي اثر : ترجمه،نوشته تامس هاردي،چاپ اول 1369 نش نو 10 به دور از مردم شوريده ويژگي اثر : ترجمه،نوشته تامس هاردي ،چاپ اول 1365 نش نو11 پشه ي بيني دراز ويژگي اثر : ترجمه12 پنماريك ويژگي اثر : رمان،نوشته سوزان هوواچ،انتشارات نگاه13 تاريخ ادبيات آفريقا ويژگي اثر : ترجمه ،نوشته دي تورن،چاپ اول 1368 انتشارات نگاه14 تاريخ ادبيات روسيه ويژگي اثر : ترجمه،دو جلد فنوشته ميرسكي،چاپ اول 1355،انتشارات اميركبير ،چاپ دوم 1372 اميركبير15 تاريخ ادبيات يونان ويژگي اثر : ترجمه،نوشته اچ جي ،چاپ اول 1358،انتشارات اميركبير،چاپ دوم 1372،چاپ سوم اميركبير 137916 تام جونز ويژگي اثر : ترجمه،نوشته هنري فيلدينگ،چاپ اول 1361 نش نو17 تاماس هاردي ويژگي اثر : ترجمه،نوشته آر.اي.اسكات جيمز و سي.دي لوييس ،چاپ اول 1372 نشر نشانه18 تجارت اسلحه ويژگي اثر : تاريخ و سياست،ترجمه،گزارش انجمن جهاني پژوهش در صلح

استكهلم،چاپ اول 1353،چاپ دوم 1356 انتشارات خوارزمي19 تكيه گاه ويژگي اثر : ترجمه،نوشته تئودور درايزر،پيام امروز 137920 تيس دور برويل ويژگي اثر : ترجمه،نوشته تامس هاردي،چاپ اول 1362 چاپ دوم 1369 نشر نو21 جنبش ملي كرد ويژگي اثر : تاريخ و سياست،ترجمه،نوشته كريس كوچر،چاپ اول 1373 ،چاپ دوم 1377،انتشارات نگاه22 جنبه هاي رمان ويژگي اثر : حوزه ي زبانشناسي و ادبيات،ترجمه ،اي. ام. فورستر ،چاپ اول 1352 انتشارات اميركبير،چاپ دوم انتشارات نگاه23 جنگ كبير ميهني ويژگي اثر : ترجمه،ناشر ستا ارتش شوروي ،چاپ اول 1361 نشر نو24 جوان و جواني ويژگي اثر : تاليف،آماده چاپ25 جود گمنام ويژگي اثر : ترجمه،نوشته تامس هاردري،چاپ اول 1362 نشر نو26 خاطرات دوران خبرنگاري در بالكان ويژگي اثر : ترجمه ،تروتستكي انتشارات خوارزمي27 خاطرات نيكيتا خروشچف ويژگي اثر : ترجمه،دو جلد چاپ اول 1369 انتشارات نگاه28 خانه قانون زده ويژگي اثر : ترجمه،نوشته چارلز ديكنز_چاپ اول 1341 ،انتشارات اميركبير ،چاپ سوم نگاه)29 خوش آمدي ويژگي اثر : داستان و رمان،انتشارات توكلي30 خياط جادوشده ويژگي اثر : ترجمه،نوشته سولومن رابينوويچ،چاپ اول 1340 انتشارات اميركبير31 داداشيرين ويژگي اثر : داستان و رمان،انتشارات نگاه32 داستان

دو شهر ويژگي اثر : ترجمه،نوشته چارلز ديكنز،چاپ اول 1355،چاپ دوم انتشارات فرانكلين ،چاپ سوم نشر دانشگاهي چاپ چهارم 1379 انشارات نگاه33 در ستايش فراغت ويژگي اثر : ترجمه ،نوشته برتراند راسل،چاپ اول 1349 نشر انديشه34 دعا براي آرمن ويژگي اثر : داستان و رمان،تاليف،نشر پانيذ 137935 دفتر يادداشت هاي روزانه يك نويسنده ويژگي اثر : حوزه ي زبانشناسي و ادبيات،ترجمه ،فئودور داستايوسكي،سه جلدي ،چاپ اول 1370 انتشارات بزرگمهر36 دلداده ها ويژگي اثر : داستان و رمان،تاليف،نشر البرز137237 دن كيشوت ويژگي اثر : ترجمه38 دنياي كوچك دن كاميلو ويژگي اثر : ترجمه،نوشته جوواني گوارسكي ،چاپ اول 1369،انتشارات كتاب سراي بابل39 دوره راهنماي داير كت متد ويژگي اثر : اميركبير،1343 در دو جلد يا 4 جلد40 روابط ايران و تركيه و مساله ي كرد ويژگي اثر : تاريخ و سياست،ترجمه زير چاپ،نوشته رابرت امن،نشر پانيذ41 زمستان بي بهار ويژگي اثر : هم كتابي است كه در سال 1382 به قلم او منتشر شد. اين كتاب شامل خاطرات يونسي از كودكي تا آزادي از زندان است42 زنانشويي و اخلاق ويژگي اثر : ترجمه،نوشته باربارا هاردي،چاپ اول 1372 انتشارات نشانه43 سگ شمال ويژگي اثر : ترجمه44 سه تفنگ دار

ويژگي اثر : ترجمه45 سه رفيق ويژگي اثر : ترجمه،نوشته ماكسيم گوركي،چاپ اول 1343،چاپ دوم 1352،انتشارات اميركبير چاپ سوم انتشارات اميركبير46 سياهان آمريكا را ساختند ويژگي اثر : ترجمه،نوشته بنجامين كوارلز،چاپ اول 1355،انتشارات خوارزمي47 سيري در ادبيات غرب ويژگي اثر : ترجمه،نوشته جي بي پريستلي ،چاپ اول 1352 ،انتشارات فرانكلين ،چاپ دوم 1372،چاپ سوم 1378،اميركبير چاپ چهارم 1380 اميركبير48 سيري در نقد ادب روس ويژگي اثر : حوزه ي زبانشناسي و ادبيات،ترجمه، نوشته اندروفيلد،چاپ اول 1369 نشر نگاه49 شكفتن باغ ويژگي اثر : داستان و رمان50 صيهونيسم ويژگي اثر : تاريخ و سياست،ترجمه،نوشته يوري ايوانف،چاپ سوم 1356 انتشارات اميركبير51 طوفان ويژگي اثر : ترجمه،نوشته ويليام شكسپير،چاپ اول 1351،چاپ دوم 1357،چاپ سوم 1359 نشر انديشه52 عيدآمد و بهار نيامد ويژگي اثر : رمان،انتشارات نگاه53 فتنه هاي بيدار(كيوان بر فراز اب) ويژگي اثر : ترجمه ،نوشته جي بي پريستلي،چاپ اول 1343 انتشارات گوهرخاي54 فردا ويژگي اثر : داستان و رمان55 فرهنگ كوچك انگليسي-فارسي ويژگي اثر : چاپ اول 1345،انتشارات اميركبير 56 كاشتانكا ويژگي اثر : ترجمه،نوشته انتوان چخوف،چاپ اول 1353 انتشارات اميركبير57 كج كلاه و كولي ويژگي اثر :

داستان و رمان،تاليف،نشر پانيذ 137958 كردها ويژگي اثر : ترجمه،نوشته وانلي،كندال ،نازدار،چاپ اول 1370 چاپ دوم 1372 انتشارات روزبهان59 كردها و كردستان ويژگي اثر : ترجمه،نوشته درك كينان،چاپ اول 1373،انتشارات نگاه ،چاپ دوم 1376 انتشارات نگاه60 كردها،ترك ها و عرب ها ويژگي اثر : ترجمه،نوشته سي .جي .ادموندز ،چاپ اول 1367،انتشارات روزبهان61 كسي شبيه خودم ويژگي اثر : تاليف،چاپ نشده است62 گورستان غريبان ويژگي اثر : داستان و رمان،چاپ اول 1372 ،انتشارات نگاه63 لارنس استرن ويژگي اثر : تاليف،انتشارات نسل قلم137964 لينمارا،عشق و آرزو ويژگي اثر : ترجمه ،نوشته كاترين گاسكين،چاپ اول 1371 نشر البرز65 مادرم دوبار گريست ويژگي اثر : داستان و رمان،تاليف،نشر پانيذ،137766 ماكسيم گوركي ويژگي اثر : تاليف،مطالعه اي در احوال گوركي،نشر 1357 نشر توكا67 مرده ها ويژگي اثر : تاليف،آماده چاپ68 مردي كه خورشيد را دوست مي داشت،زندگي و نسان وانگوگ با همكاري انصاري ويژگي اثر : انتشارات خوارزمي69 مشتي غبار ويژگي اثر : ترجمه،نوشته اولين وو،پيام امروز 137970 موسيقي و سكوت ويژگي اثر : ترجمه،نوشته رز تره مين ،انتشارات نگاه71 ميراث شوم(توده) ويژگي اثر : ترجمه،نوشته

جورج گيسينگ،چاپ اول 1371،انتشارات نگاه72 هنر داستان نويسي ويژگي اثر : تاليف-1341،چاپ هفتم انتشارات نگاه73 يك جفت چشم آبي ويژگي اثر : ترجمه

خادمان فرهنگي و خيرين

احمدي نژاد، محمود

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمود احمدي نژاد سال 1335 در شهرستان گرمسار به دنيا آمد. پدر ايشان آهنگر بوده و هفت فرزند داشت، محمود احمدي نژاد فرزند چهارم خانواده است و از يك سالگي به همراه خانواده خود از آن شهرستان كوچ كرده و در تهران اقامت گزيدند، وي دوران تحصيلات خود را تا مقطع پايان متوسطه در مدارس تهران از جمله مدرسه سعدي و دانشمند پشت سرگذاشته و با كسب رتبه 130 از كنكور سراسري قبول شده و در سال 1354 در رشته مهندسي عمران دانشگاه علم و صنعت دوره تحصيلات عالي را شروع كرد، در سال 1365 در مقطع كارشناسي ارشد همان دانشگاه پذيرفته شد و در سال 68 نيز به عضويت در هيأت علمي دانشكده عمران دانشگاه علم و صنعت درآمده و در سال 1376 نيز موفق به دريافت مدرك تحصيلي دكتراي مهندسي و برنامه ريزي حمل و نقل ترافيك شد، ايشان ضمن تدريس در دانشگاه مذكور استاد راهنمايي دهها پايان نامه معتبر و علمي كارشناسي ارشد در زمينه هاي مختلف مهندسي بوده است.

محمود احمدي نژاد پيش از پيروزي انقلاب اسلامي در كسوت دانشجو با شركت در مجالس مذهبي و سياسي وارد فضاي سياسي جامعه شد و با مشاركت در تهيه و توزيع اعلاميه هاي روشنگر قدم در راه خيل مبارزان انقلاب گذاشت، وي پس از پيروزي انقلاب اسلامي از پايه گذاران انجمن اسلامي دانشجويان بود.

دكتر احمدي نژاد از مرداد سال 1358 به عنوان

نماينده دانشگاه علم و صنعت براي شركت در جلسات به حضور حضرت امام (ره) مشرف مي شد، كه استمرار اين جلسات در حضور مقام معظم رهبري زمينه شكل گيري شوراي اوليه دفتر تحكيم وحدت را مهيا كرد.

ايشان با شروع جنگ تحميلي به منطقه غرب شتافت و تا سال 1364 در فعاليت هاي پشتيباني منطقه تلاش كرد و در سال 1365 داوطلبانه به تيپ ويژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي پيوسته و با طي دوره اي در قرارگاه رمضان در عمليات برون مرزي كركوك شركت نمود و بعد از آن نيز به عنوان مسئول مهندسي رزمي لشگر 6 ويژه سپاه و مسئول ستاد جنگ استانهاي غربي كشوربه خدمت پرداخت.

دكتر احمدي نژاد در دهه شصت، چهارسال به عنوان معاون و فرماندار ماكو و خوي و همچنين 2سال به عنوان مشاور استاندار كردستان خدمت به مردم استانهاي آذربايجان و كردستان را نيز پشت سرگذاشته و از سال 1372 در شرايطي كه به عنوان مشاور فرهنگي وزير فرهنگ و آموزش عالي فعاليت مي كرد به عنوان اولين استاندار استان جديد التأسيس اردبيل منصوب شد. ايشان در كنار راه اندازي تشكيلات اداري استان سه سال پي در پي بعنوان استاندار نمونه كشور انتخاب شد، استانداري اردبيل در زمان مديريت ايشان عليرغم محدود بودن فصل كار عمراني به دليل سردسيري منطقه، در سالهاي 74 و 75 طبق رده بندي سازمان برنامه و بودجه در زمينه فعاليت عمراني به عنوان استانداري برتر شناخته شد.

دكتر احمدي نژاد پس از بازسازي 7500 واحد مسكوني تخريب شده در جريان زلزله كه در طول مدت كوتاه 7ماه صورت گرفته بود، مورد تقدير قرار گرفت.

محمود احمدي نژاد در مهرماه سال1376 به دوره خدمت در استانداري اردبيل

پايان داده و از آن پس تا كنون به عنوان عضو هيأت علمي دانشكده عمران دانشگاه علم و صنعت مشغول تدريس و انجام فعاليت هاي مختلف علمي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي بوده است. وي در 13 ارديبهشت ماه سال1382 طبق مصوبه دويست و چهل و هفتمين جلسه متناوب و دومين جلسه اعضاء دوره دوم شوراي اسلامي شهر تهران به عنوان شهردار تهران انتخاب شد و دوره ديگري از تجربه خدمتگزاري خود را در كلان شهر تهران آغاز نمود.

● سوابق و تجربيات ذيل را نيز مي توان به متن زندگينامه وي اضافه كرد:

▪ روزنامه نگاري.

▪ مؤسس و عضو انجمن تونل .

▪ عضو انجمن مهندسين ايران.

▪ عضو انجمن مهندسين راه و ترافيك آسيا و اقيانوسيه .

▪ عضو اولين شوراي مركزي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه علم و صنعت .

▪ عضو اولين شوراي مركزي انجمن اسلامي دانشجويان دفتر تحكيم وحدت .

▪ عضو شوراي مركزي جامعه اسلامي مهندسين .

▪ عضو شوراي مركزي جمعيت ايثارگران انقلاب اسلامي.

دكتر محمود احمدي نژاد در مرحله دوم نهمين دوره انتخابات رياست جمهوري كه در روز سوم تيرماه برگزار شد، با كسب بيش از 17 ميليون راي به عنوان ششمين رييس جمهور ايران اسلامي برگزيده شد.

رئوس برنامه هاي دولت نهم :

1. راهبردهاي كلان :

ارزشها:

_ مهرورزي

_ عدالت گستري

_ خدمت به بندگان خدا

_ پيشرفت و تعالي مادي و معنوي كشور

آرمان:

زمينه سازي حكومت عدل از طريق احياي مجدد تمدن اسلامي

هدف بنيادي:

_ توسعه عدالت محور

_ اقامة قسط توأم با مهرورزي

_ خدمت

_ تعالي

_ پيشرفت

رسالت:

_ برقراري امنيت

_ تعالي جامعه

_ تعالي فرد

راهبرد كلان

_ بسط عدالت

_ توسعه همه جانبه و درونزا مبتني بر اسلام ناب محمدي (ص)

_ بكارگيري علوم و فنون پيشرفته براي تحقق عدالت

_ ارتقاء سلامت

_ ارتقاء رفاه

راهبرد فرهنگي:

_

اعتلاي فرهنگ عمومي

_ اعتلاي كرامت انساني

_ اعتلاي آزادي هاي مشروع

_ صداقت در گفتار

_ سلامت در عمل

_ امانت داري

_ وفاي به عهد

_ ايثار

_ پاسخگويي به مردم

_ توسعة ساير ارزش هاي اسلامي

راهبرد اجتماعي

_ اعتلاء و ارتقاء عمومي سطح سلامت و توانمندي

_ دسترسي برابر به فرصت ها

_ ايجاد اشتغال

_ تأمين اجتماعي براي آحاد مردم

راهبرد سياسي:

_ حفظ استقلال همه جانبه كشور

_ تعالي بين المللي بر مبناي عدالت

_ صلح و عزت براي همه

_ مبارزه با:

_ بي عدالتي

_ تبعيض

_ ناامني

_ تحقير ملت ها

_ جنگ افروزي

راهبرد علمي و فن آوري:

_ توليد علم

_ بومي كردن علوم بر مبناي فرهنگي ملّي

_ استفاده از علوم و فنون و تحقيقات ساير كشورها

راهبرد اقتصاد:

_ خوداتكايي در توليد

_ فعال نمودن ظرفيت هاي اقتصادي

_ توليد براي صادرات

_ توزيع عادلانه ثروت

_ ايجاد اشتغال

_ محروميت زدايي

_ رفع تبعيض

_ ارتقاء قدرت خريد مردم

_ رفاه اجتماعي

راهبرد اداري:

_ سپردن كارها به مردم

_ ايفاء نقش نظارت عالي

_ رجحان بخش هاي تعاون و خصوصي براي فعاليت هاي تصدي گري

_ روان سازي چرخش امور

_ مبارزه با فساد و تبعيض و رشوه خواري

_ توسعة اختيارات استاني

راهبرد آموزشي:

_ شكوفايي استعدادهاي فطري در ساية تربيت ديني

_ تقويت روحية نشاط

_ تلاش در جهت طراحي نظام يكپارچه

راهبرد حقوقي:

_ تقدم حقوق عمومي به حقوق خواص

_ حاكميت حقوق عادلانة اسلامي

راهبرد دفاعي:

_ حفظ آمادگي هاي رزمي، همبستگي، علمي و فني براي مقابله با تهديدات

_ توسعة راهبرد دفاعي

_ توسعة فن آوري هاي لازم با نگاه به توليد داخلي

_ استفاده از تجهيزات پيشرفته

_ مشاركت نيروهاي مسلح در سازندگي كشور در زمان صلح

راهبرد امنيتي:

_ جلب رضايت مردم با بسط عدالت و خدمت رساني

_ ايجاد اشتغال

_ تقويت پايه هاي علمي _ اقتصادي

_ ارتقاء توان دفاعي كشور

راهبرد بودجه اي:

_ كاهش مخارج جاري دولت

_ تخصيص درآمد نفت به سرمايه گذاري

_ رفع محروميت ها و تبعيض ها

_

اتمام طرح هاي نيمه تمام

_ جلوگيري از اسراف

_ ايجاد دولت كم هزينه و پرفايده

امتيازات و بايسته هاي دولت نهم از ديدگاه مقام معظم رهبري : الف) رمز حمايت خاص مقام معظم رهبري از دولت نهم

براساس آنچه رهبر معظم انقلاب مي فرمايند، ايشان نسبت به همه دولت ها رويكرد حمايت گونه داشته اند؛ اما همانگونه كه معظم له در فروردين 1386 در حرم شريف رضوي فرمودند ايشان از دولت احمدي نژاد به طور خاص حمايت مي كنند. رهبر معظم انقلاب در ديدار خود با اعضاي هيات دولت بار ديگر حمايت خاص خود را از دولت نهم ابراز داشته و تصريح فرمودند: «قدرداني از دولت به علت برخورداري از خصوصيات ممتازي است كه در منطق اسلامي، معيار واقعي تشخّص و شرافت محسوب مي شود».تبيين بيانات مقام معظم رهبري علت اين نوع حمايت را روشن مي كند:

1- مهم ترين علت اينكه دولت احمدي نژاد « هم در قول و شعار و هم در عمل، نشان مي دهد كه به اصول انقلاب و ارزش هاي انقلاب پايبند است» (4/6/86) رهبر معظم انقلاب اين نوع پايبندي دولت را پديده اي معجزه آسا و بي نظير براي انقلاب تعريف مي كنند؛ چرا كه دولت احمدي نژاد همان اصول و مباني را برنامه عمل خود قرار داده كه در اول انقلاب اعلام شده بود.(4/6/86) اهميت اين مسأله از آنجاست كه وقتي سران قواي سه گانه در قول و فعل پايبندي به اصول انقلاب را نشان دهند سبب زنده ماندن اين اصول در سطح جامع مي شود. معظم له در ديدار اخير خود ، بار ديگر بر همين معيار تاكيد نموده، فرمودند: « زنده كردن و بازسازي برخي خصوصيات جوهري انقلاب و منطق امام _ و مقابله با كساني كه مي خواستند اين

ارزشها و مفاهيم اساسي را منسوخ كنند از خصوصيات بسيار برجسته اين دولت است.» (2/6/87)

2- دولت احمدي نژاد سعي دارد برنامه هاي خود را براساس مهم ترين اصل اسلامي يعني عدالت تنظيم كند. فارغ از ميزان موفقيت دولت در اين راه، «نفس رويكرد دولت به عدالت بسيار با ارزش است.» مقام معظم رهبري ضمن بيان اين مطلب خطاب به هيأت دولت مي فرمايند.« وقتي عدالت رو آمد و به عنوان يك معيار و شاخص اصلي مورد توجه قرار گرفت، به طور قهري در برنامه ها هم خواهد آمد.»(4/6/86) معظم له در ديدار اخير نيز از رويكرد عدالت خواهي دولت تجليل نموده فرمودند:« عدالتخواهي حقيقي و استكبار ستيزي از جمله شعارهاي انقلابي دولت است و هر كس كه پيشرفت كشور را با هدايت انقلاب متصور مي داند، قدردان اين ويژگي است.» (2/6/87)

3- تلاش و جديت فراوان اعضاي هيأت دولت و پركاري آنها موضوع ديگري است كه رهبر معظم انقلاب از آن حمايت زيادي دارند و در بيانات مختلف از آن به عنوان يك ويژگي با ارزش دولت نهم ياد نموده اند. معظم له در سخنراني اخير نيز كابينه نهم را دولت كار و اقدام خوانده، فرمودند:« انرژي، تحرك، نشاط كار و جديت در خدمت به مردم، ويژگي بسيار با ارزش و مستمر دولت است كه پس از سه سال همچنان برجسته است و سفرهاي استاني يكي از نمودهاي آن بشمار مي رود.» (2/6/87)

4- مردمي بودن دولت نهم، ويژگي ديگر آن از منظر رهبر معظم انقلاب بوده، در اين باره فرمودند:« شرافت شما در همسطح بودن با ملت _ ساده زيستي و تماس و انس مستمر با مردم است و

تجلي عملي اين خصوصيات در رفتار رئيس جمهور و هيأت دولت باعث جلب اعتماد بيشتر مردم و ريشه كن شدن بلاي اسراف و اشرافي گري مي شود.» (2/6/87)

ب) نقاط قوت دولت نهم

همانگونه كه گذشت رهبر معظم انقلاب بيانات، رهنمودها و توصيه هاي زيادي را خطاب به دولتمردان كنوني داشته اند. ايشان طي سخنراني هاي مختلفي به ذكر ويژگي هاي مثبتي از دولت نهم مي پردازند كه وجه عملي به خود گرفته و به عنوان شاخصه ي واقعي دولت قابل ذكر است. اين موارد عبارتند از:

1- رهبر معظم انقلاب بعد از گذشت يك سال از دوران خدمت دولت نهم در ديدار با اعضاي هيأت دولت(6/6/85) به ذكر شاخصه هاي اصول گرايي مي پردازند كه در ضمن آن برخي از اين شاخصه ها را به عنوان شاخصه ي تحقق يافته در عملكرد دولتمردان كابينه نهم ذكر مي كنند و مي توان از آنها به عنوان نقاط مثبت دولت نهم ياد كرد:

1/1- ساده زيستي و مردم گرايي؛

2/1- اجتناب از اسراف و ريخت و پاش؛

3/1- تلاش بي وقفه براي خدمت رساني؛

2- مقام معظم رهبري يك سال بعد در ديدار با اعضاي هيأت دولت(4/6/86) نيز نوعي رفتارشناسي از دولت نهم ارائه مي دهند و موارد ذيل را به عنوان تلقي خود از رفتار دولت نهم طي دو سال اوليه آغاز كار دولت بيان مي كنند:

1/2- «اولاً مسأله پايبندي به ارزش هاست كه خيلي شاخص مهمي است. دولت، هم در قول و شعار و هم در عمل، نشان مي دهد كه به اصول انقلاب و ارزش هاي انقلاب پايبند است.»

2/2- « دوم همين پايبندي به عدالت است. ممكن است شماها نتوانسته باشيد - يا تا آخر هم نتوانيد- همه ي آنچه را كه

در مورد عدالت مي بايد انجام داد، انجام بدهيد؛ لكن نفس رويكرد شما به عدالت، چيز بسيار باارزشي است و هرمقداري كه مي توانيد بايستي حركت كنيد.»

3/2- «پايبندي به خدمت هم يكي از شاخصه هاي اين دولت است كه قابل ارج گذاري و ذكر است.»

4/2- «پركاري اين دولت هم انصافاً چيز برجسته اي است؛ حتي بعضي هايي كه مخالف هم هستند، اين را نمي توانند انكار كنند.»

5/2- « خصوصيت ديگر، شجاعت اين دولت وقاطعيت اوست.» رهبر معظم انقلاب در ادامه اين مطلب سهميه بندي بنزين را نشانه ي شجاعت دولت مي دانند.

6/2- روحيه تحول گرايي و نوآوري ديگر ويژگي مورد اشاره رهبرمعظم انقلاب است.

7/2- « يك خصوصيت ديگر اين است كه اين دولت در برابر زياده خواهي هاي استكبار، دچار انفعال نشد. اين ايستادگي در مقابل زياده خواهي استكبار و احساس عزتي كه در اين ميدان مي شود، به نظر من يكي از خصوصيات اين دولت است.»

8/2- « رساندن خدمت به افراد محروم جامعه و عدالت اين مسئله ي سفرهاي استاني خيلي مهم است.»

3- رهبر معظم انقلاب در بيانات ديگر تصميم قاطع دولت نهم بر خدمت خستگي ناپذير به مردم، به ميدان آوردن همه توان خود و پررنگ كردن هدف هاي بلند انقلاب را از شاخصه هاي قابل مشاهده دولت احمدي نژاد ذكر مي كنند.(5/1/85)

4- يكي ديگر از شاخصه هاي دولت احمدي نژاد اميد دادن به مردم است كه رهبر معظم انقلاب بيان مي كنند.(4/6/86)

5- مقام معظم رهبري در ديدار اخير با اعضاي هيأت دولت بار ديگر بر خصوصيات ممتاز دولت نهم تأكيد كردند. ايشان در اين ديدار(2/6/87) مسائلي همچون كار و تلاش و جديت در خدمت رساني، انطباق شعارها و گفتمان دولت با شعارها و گفتمان امام(ره) و انقلاب اسلامي،

عدالت خواهي، اعاده عزت ملي و استقلال حقيقي و مردمي بودن را از ويژگي هاي مثبت دولت نهم دانستند.

ج) وظايف و بايسته هاي دولت نهم : روشن است كه حمايت خاص مقام معظم رهبري از دولت احمدي نژاد به دنبال خود تكاليف و وظايف مهمي را برعهده احمدي نژاد و كابينه ي وي مي گذارد. از همين رو رهبر معظم انقلاب هم در بيانات مختلفي اين وظايف و بايسته ها را گوشزد نموده اند. به طور كلي مي توان مهم ترين انتظارات معظم له از دولت نهم را به صورت ذيل ارائه نمود.

1- استمداد دائمي از خدا: كمك خواستن از خداوند، انس با او و با قرآن، اميد به خدا و توكل نمودن بر او از جمله توصيه هاي دائمي مقام معظم رهبري به دولتمردان نهم است كه در قالب بايسته هاي اين دولت مطرح مي شود. دليل اين امر هم اينكه از نظر معظم له اولاً غفلت از خداوند سبب مي شود تا خدمت هاي دولت با هوي و هوس آميخته شود(6/6/85) و ثانياً خستگي روحي حاصل شود. و اين خستگي روحي انسان را از رسيدن به اهداف باز مي دارد. بنابر اين براي رفع اين خستگي بايد از خداوند كمك خواست(17/7/84) ثالثاً اين تاكيد بر خدامحوري از آن جهت است كه دولت اصول گراي نهم گرفتار دام هايي كه برخي از دولتمردان قبلي شده بودند نشود چرا كه اصول گرايي آميخته با ارزش هاي اسلامي است و لذا بايد خدامحوري ركن اوليه آن باشد.

2- پرهيز از غرور وخودشيفتگي: زمانيكه يك دولت، عزم، تحرك و شوق زيادي جهت خدمت رساني به مردم داشته باشد ممكن است تمامي خدمات صورت گرفته را در نتيجه عملكردخود بداند؛ بنابر اين مقام معظم رهبري يكي از وظايف دولت را

پرهيز از غرور خود شيفتگي مي دانند. ايشان در سخنراني(4/6/86) خطاب به هيأت دولت مي فرماييد: «هركاري كه شما كرديد به توفيق الهي بود، با قوتي بود كه خدا به شما داده بود. با شوقي بود كه خدا در دلتان گذاشته بود، با فرصتي بود كه خدا براي خدمتگزاري به شما داده بود. بنابراين در چاله ي غرور نيفتيد كه بيرون آمدن از اين چاله خيلي دشوار است» همين توصيه مؤكد را كه در شكل يك وظيفه براي دولت نهم مطرح است در بيانات (17/7/1384) و (6/6/85) به شكل بارزي مطرح شده است.

3- همراه سازي عدالت با معنويت و عقلانيت: رويكرد دولت نهم به گسترش عدالت سبب برانگيخته شدن حمايت خاص مقام معظم رهبري از اين دولت شده است؛ لكن معظم له در مورد چگونگي برقراري عدالت تكاليف مهمي را به دولتيان مي فرمايند: «اگر بخواهيم عدالت به معناي حقيقي خودش در جامعه تحقق پيدا كند، با دو مفهوم ديگر بشدت در هم تنيده است؛ يكي مفهوم عقلانيت است؛ ديگر معنويت. اگر عدالت از عقلانيت و معنويت جدا شد، ديگر عدالتي كه شما دنبالش هستيد نخواهد بود؛ اصلا عدالت نخواهد بود.»(8/6/84) رهبر معظم انقلاب در ادامه مي فرماييد: «عقلانيت به خاطر اين است كه اگر عقل و خرد در تشخيص مصاديق عدالت به كار گرفته نشود، انسان به گمراهي و اشتباه دچار مي شود. خيال مي كند چيزهايي عدالت است، در حالي كه نيست» همچنين از نظر ايشان «عدالتي كه همراه با معنويت و توجه به آفاق معنوي عالم وجود و كائنات نباشد به ريا كاري و دروغ و انحراف و ظاهر سازي و تصنع تبديل خواهد شد.» (8/6/84) رهبر معظم انقلاب در

سخنان اخير خود با هيأت دولت نيز معنويت و عقلانيت را لازمه برقراري عدالت مي دانند.(2/6/87)

4- همراه سازي پيشرفت و عدالت: ديگر وظيفه دولت در برقراري عدالت نظر به پيشرفت و توسعه است به اين معنا كه در برنامه هاي توسعه بايد عدالت را در نظر گرفته و همسان با يكديگر آنها را برقرار سازد. مقام معظم رهبري اولين بار اين موضوع را در ديدار با نمايندگان مجلس هشتم مطرح فرموده و تصريح نمودند: «عنصرپيشرفت بايد نگاه ما را به استعدادهاي بيشمار پراكنده در ميان ملت، معطوف سازد و ظرفيت هاي توليد و خلاقيت و درخشش توانائيهاي گوناگون در همه ي زمينه ها را در نگاه ما برجسته كند و عنصر عدالت بايد نابرخورداران از فرصت ها و توانائيهاي كشور را، از اين مواهب الهي و عمومي برخوردار سازد.»(7و21/3/87) معظم له بار ديگر در ديدار اخير خود با اعضاي هيأت دولت نيز بر لزوم اين مساله تاكيد نمودند: «اگر بخواهيم ايران عزيز ما الگوي ديگران شود بايدپيشرفت و عدالت را بموازات هم مورد توجه كامل قرار دهيم» (2/6/1387)

5- استفاده از كارشناسان و نخبگان: ديگر وظيفه دولت از ديدگاه رهبري تعامل مثبت وسازنده باكارشناسان ونخبگان است.دولت بايد درتمامي تصميم گيريهاي خود ديدگاه كارشناسان را لحاظ نمايد چراكه مشورت بدون در نظرگرفتن ديدگاه آنان معناي سازنده و مثبت نخواهد داشت. رهبر معظم انقلاب خطاب به رئيس جمهور مي فرمايند: «نكته ي بعدي تعامل با نخبگان همفكر و با اخلاص است. بايد با اينها تعامل داشته باشيد.ما الان در طول اين سالهاي متمادي، بالاخره افراد زيادي داشت__ه ايم كه در اين چرخه ي مديريتي كش__ور ورزخورده اند اين ورزخوردن نيروها و ورزيده شدن آنها خيلي چيز با ارزشي است. اين ظرفيتي است و از اين ظرفيت مديريتي حتما استفاده كنيد.

اينها به تدريج جمع شده اند و نبايد آسان از دست داد.» (6/6/85) رهبر معظم انقلاب همچنين در مورد لزوم كارشناسي بودن طرح ها مي فرمايند:«كاركارشناسي را حقيقتاً جدي بگيريد به خصوص در كارهاي مبنايي و بنياني، مثل مساله ي برنامه ريزي و بودجه نويسي، يا مسأله ي شوراها و امثال اينها. اگر كاركارشناسي عميق،دقيق، همه جانبه ي متبحرانه اي انجام گرفت، اين كار ماندگار خواهد شد؛ والاّ اگر چنانچه گوشه ي كارشناسي اش سائيده بود، زحمات شما به ه_در خواه_د رفت.» (4/6/86) معظم له در سخن__ان اخ_ير خود هم مي فرمايند: «بايد از ديدگاههاي اصلاحي نخبگان و ظرفيت همه نيروها استفاده كرد.« (2/6/87)

6- نظارت بر عملكرد زيرمجموعه و ارزيابي افراد: مقام معظم رهبري در بيانات خود خطاب به هيات دولت(6/6/85) مساله نظارت بر عملكرد زير مجموعه را جزء شاخصه هاي اصولگرايي مي دانن_دكه دولت نهم بايد مد نظر داشت_ه باشد. ايش__ان در (17/7/1384) نيز با تاكي__د بيشت__ر مي فرماين__د: «الان هم به آقاي دكتر احمدي نژاد و به شماها مي گويم؛ دائم مأموران و منتخبان خودتان را زير نظر داشته باشيد؛ دائم نگاه كنيد و از اينها غافل نشويد.»ايشان بايادآوري نامه امام علي(ع) به مالك اشتر معتقدند كه اگر ثابت شود و گزارش هاي متواتر و مسلمي برسد كه فردي خيانت كرده بايد مجازات شود.(17/7/84). در كنار اين مساله رهبر معظم انقلاب دولت را مكلف مي دانند كه از افراد شايسته و توانمند تجليل به عمل آورد و شايسته سالاري را مد نظر قرار دهد: « همين شايسته سالاري به معناي واقعي كلمه بايد مورد توجه باشد» معظم له با يادآوري فراز ديگري از نامه امام علي(ع) به مالك اشتر در معناي سخن امام علي(ع) مي فرمايند: «نه از روي دوستي و رفاقت كسي را انتخ_اب كن، كه ملاك ها را در او رعايت

نكني، نه از روي استب_داد و خودكامگي؛ انسان بگويد مي خواهم اين فرد باشد؛ بدون اين كه ملاك و معياري را رعايت كند يا با اهل فكر و نظر مشورت كند.»(17/7/84)

7- مقابله با فساد: در اين موضوع هم رهبر معظم انقلاب تاكيدات فراواني دارند به گونه اي كه معظم له خود مي فرمايند: «مبارزه با فساد، يكي ديگر از وظايف بسيار مهم است. من درباره مبارزه ي با فساد اين قدر در صحبت هاي عمومي و خص_وصي حرف زده ام كه فك_رمي كن_م تكراري است.»(8/6/84) ايش_ان در بي_ان شاخصه هاي اصول گرايي كه دولت بايد آنها را مورد توجه قرار دهد، فساد ستيزي و سلامت اعتقادي و اخلاقي مسئولان كشور بخصوص مسئولان عالي رتبه در سطوح دولت و معاونين را مورد تاكيد قرار مي دهند.(6/6/85)

8- اعتزار به اسلام: رهبر معظم انقلاب در توضيح اين مسأله مي فرمايند: اعتزار به اسلام يعني اينكه دولت بايد با شجاعت و صراحت مواضع اسلام را بيان كند و در مجامع بين المللي باكي از اين مساله نداشته باشد. (6/6/85)

9- تامين عزت ملي: اين مقوله هم يكي ديگر از وظايف اساسي هر دولتي و از جمله دولت نهم است. رهبر معظم انقلاب در اين باره مي فرمايند: «يك ملت اگر احساس عزت كرد پيشرفت خواهد كرد و خواهد باليد؛ اما اگر توسري خورد، استعدادها در او خفه خواهد شد. آنچه مايه ي عزت يك ملت است. مثل تراث عظيم فكري و فرهنگي وعلمي در مقابل چشم آنها قرار مي گيرد.»(8/6/84) البته از ديدگاه رهبر معظم انقلاب دولت نهم در اين زمينه تلاش تحسين برانگيزي داشته است و به نوعي به اعاده عزت ملي و استقلال حقيقي كشور پرداخته است(2/6/87).

10- مشخص نمودن اولويت هاي كاري: مقام معظم رهبري همواره در بيانات

خود خطاب به هي_أت دولت مساله كمب_ود وقت و گذشت س_ريع زمان را مت_ذكر شده اند و از اين رو بر اولويت بندي كارها تاكي_د زيادي دارند: «اولويت هاي كاري را مشخص كني_د؛ معن_ايش اين نيست كه به كارهاي غير اولي نپردازي_د؛ نه، چند نقطه ي برجسته را كه مي تواند در بخش هاي ديگر اثر بگذارد و حالت سرفصل و چهار راه به خود مي گيرد، اينها را مشخص كنيد چه در زمينه هاي اقتصادي، چه در زمينه هاي فرهنگي و چه در بقيه ي زمينه هايي كه موجود است - و به طور مداوم روي آنها تكيه كني_د؛ اگر ام_ر دائر ش_د بين آنها و غير آنها، آنها را مق_دم بداريد.» (6/6/85)

11- سرعت همراه با دقت: پرهيز از شتابزدگي و پرهيز از افراط و تفريط دو مقوله اساسي ديگر است كه دولت نهم بايد مورد توجه قرار دهد. همانگونه كه رهبر معظم انقلاب مي فرمايند: سرعت بدون دقت مساوي است با شتابزدگي و اين شتابزدگي خود سبب عقب افتادن كارها مي شود.(6/6/85) اين توصيه آمرانه را رهبري در مراسم تنفيد حكم رياست جمهوري احمدي نژاد (12/5/84) هم مورد تاكيد قرار دادند و فرمودند: «آرمانها باجديت تعقيب شود، اما هيچ گونه شتابزدگي به وجود نيايد» همچنين معظم له در ديدار با هيات دولت (17/7/84) با بيان فرازي از نامه امام علي(ع) به مالك اشتر بر پرهيز دولت از افراط و تفريط تاكيد دارند.

12- اهتمام به علم و پيشرفت علمي: از ديدگاه مقام معظم رهبري علم سبب بوجود آمدن قدرت و اقتدار ملي مي شود. از نظر ايشان «عقب ماندگي علمي، حتما عقب ماندگي سياسي،اقتصادي و فرهنگي را به دنبال خود دارد.»(4/6/86) بنابراين معظم له در توصيه هاي مؤكدي يكي از وظايف اساسي دولت نهم را جدي

گرفتن نهضت علمي مي دانند. از نظر ايشان اهتمام به علم و پيشرفت علمي يكي ديگر از شاخصه هاي مهم اصولگرايي است و دولت نهم به عنوان يك دولت اصول گرا بايد از طريق آن به كسب آرمانها بپردازد.(6/6/85)

13- اطلاع رساني هنرمندانه: رهبر معظم انقلاب آگاهي دادن به مردم در مورد ميزان عملكرد دولت و تفهيم اقدامات دولت به آنان جهت اميدوار ساختن، جلب حمايت و روشنگري در مقابل انتقادات را به عنوان يك وظيفه مهم مكرراً به اعضاي هيأت دولت فرموده اند. ايشان حتي در مورد نحوه صحيح اطلاع رساني مي فرمايند: «البته كار اطلاع رساني، كار ظريفي است؛ اين طور نيست كه يك نفر مقابل دوربين بنشيند و خطاب به مردم بگويد كه ما اين كار را كرديم، آن كار را كرديم؛ مردم هم وقتي شنيدند، كاملاً قبول كنند. اطلاع رساني يك كار هنرمندانه است.خوراك و مايه ي اصلي اش را به رسانه ي ملي بدهيد. رسانه ملي هم كاركند؛ به طور هنرمندانه اطلاع رساني كنيد تا مردم تاعمق جانشان قبول كنند.»(4/6/86) معظم له در ديدار اخير خود با اعضاي هيات دولت بار ديگر بر مساله اطلاع رساني هنرمندانه تاكيد نمودند(2/6/87)

14- خدمت رساني محسوس: منظور رهبر معظم انقلاب از اين مساله يعني اين كه خدمات دولت بايد تأثير و نمود واقعي در زندگي مردم داشته باشد. «واقعاً گاهي اوقات دولت ها سرمايه گذاري هايي كردند كه خيلي هم كلان نبوده؛ اما اثرش را مردم در مقابل چشمشان ديدند. گاهي هم چند برابر آن سرمايه گذاري مي كنيم يا از صندوق ذخيره ي ارز فلان مبلغ برداشت شد؛ اما هيچ اثري در زندگي مردم مشاهده نمي شود. سعي كنيد خدمت رساني شما مابازا داشته باشد.» (8/6/84)

15-پاسخگويي و مسئوليت پذي_ري: اين موض_وع را مق_ام

معظم رهب_ري از شاخصه هاي اصول گرايي مي دانند كه دولت نهم بايد مورد توجه قراردهد.(6/6/85) در جايي ديگر معظم له خطاب به دولتيان مي فرمايند: « نظام پاسخگويي را براي خودتان متحّتم بدانيد. واقعا وزير در حوزه ي كار خودش، مديران وزارتي در حوزه كار خودشان، معاونان هر كدام در حوزه ي كار خودشان پاسخگو باشند. يعني هم در برابر خطايي كه انجام مي گيرد، هم در برابر كار لازمي كه بايد انجام مي گرفته و انجام نمي گيرد.»(8/6/84)

16- كار جمعي و متوازن: انتظار رهبرمعظم انقلاب در اين زمينه اين كه تمامي بخش هاي دولت در جهت تكميل يكديگر حركت نموده و با هم هماهنگ باشند. مثلاً اگر وزارت خارجه با يك كشور روابط مطلوبي ندارد نبايد بخش هاي اقتصادي قرار دادهاي كلان با كشور مذكور منعقد كنند.(8/6/84)

17- محق دانستن مردم: در اين باره مقام معظم رهبري با استفاده از نامه امام علي(ع) به مالك اشتر معتقدند كه نگاه عمومي دولت بايد اين باشد كه هميشه در قضاوت هاي خود مردم را حاكم، طلبكار و محق بداند و خود را بدهكار. از نظر معظم له نه تنها رئيس دولت بايد خود را در برابر مردم پاسخگو بداند؛ بلكه اگر در بين مردم قشرخاصي را مورد حمايت قرار مي دهد،آنها را هم در قبال مردم پاسخگو دانسته و مردم را نسبت به آنها طلبكار.(12/5/84)

18- توجه به عامه مردم و عدم حمايت از گروهي خاص: در اين زمينه نيز رهبر معظم انقلاب با توجه به نامه اميرالمومنين(ع) به مالك اشتر معتقدند كه نگاه دولت بايد به توده مردم و عامه مردم باشد. نه اينكه گروه خاصي را مورد توجه قرار دهد؛ چرا كه از نظر معظم له گروه هاي خاص هيچ كاره اند و در مواقع خطر

هيچ كاري از آنها برنمي آيد. ايشان در ذيل فرازي از نامه امام علي(ع) مي فرمايند: «ملاك و مناط و معيار و ميزان كار، رضايت و عدم رضايت عامه ي مردم است. چرا؟ چون اگر عامه ي مردم نارضايي داشته باشند رضايت و خشنودي گروههاي خاص از تو بكلي پامال مي شود.»(17/7/84) بر همين اساس رهبر معظم انقلاب ديدگاه افرادي كه دولت نهم را با عنوان پوپوليسم معرفي مي كنند به شدت زير سوال برده و مي فرمايند: «پايه ي دين توده ي مردمند اين جلمه را اميرالمؤمنين دارد مي گويد. اين اگر پوپوليسم هم هست، پوپوليسم علوي است.»(17/7/84)

19- استقبال از انتقاد هر چند غير خيرخواهانه: از ديگر وظايف دولت از نظر رهبر معظم انقلاب توجه به انتقادات، عصباني نشدن و پذيرش آنهاست. معظم له دارا بودن سعه صدر در مقابل مخالفين و تحمل نمودن آنها را جزء شاخصه هاي اصولگرايي مي دانندكه دولت نهم بايد مد نظر داشته باشد.(6/6/85) ايشان در جايي ديگر خطاب به اعضاي هيأت دولت مي فرمايند: «از انتقاد هم اصلاً عصباني نشويد. بعضي از انتقادكن هاي از دولت، هدفشان اين است كه شما را عصباني كنند. بعد هم شما از انتقاد - ولو غيرخيرخواهانه باشد- استقبال كنيد؛ چون گاهي در انتقادهاي خصمانه هم حقايقي وجود دارد كه انتقاد كننده از روي خيرخواهي نمي گويد اما انتقادش واقعي است.»(4/6/86) معظم له در ديدار اخير خود هم فرمودند كه دولت بايد انتقادات منصفانه و كارشناسانه را با گوش جان بشنود و با بررسي و توجه كافي و كامل، به اين انتقادهاي صحيح عمل كند.(2/6/87)

20- رعايت قانون: قانون گرايي يكي از شاخصه هاي اصول گرايي است كه رهبر معظم انقلاب آن را در مورد دولت ضروري مي دانند. درباره لزوم رعايت قانون مقام

معظم رهبري تذكرات جدي را به دولت نهم داشته اند و در ديدار اخير خود با آنان نيز مي فرمايند: « وقتي قانوني با سازوكار قانون اساسي در مجلس و شوراي نگهبان تصويب شد، بايد تا مادامي كه تغيير نكرده حتما به آن عمل شود.» (2/6/87)

21- حركت در جهت سند چشم انداز: يكي از تاكيدات راهبردي و مكرر رهبر معظم انقلاب خطاب به اعضاي دولت نهم تنظيم برنامه هاي خود بر اساس سند چشم انداز 20 ساله است. چرا كه سند مذكور حاصل كارشناسي ها و مطالعات عميقي است كه حتما بايد مورد توجه قرار گيرد. معظم له در ديدار با هيأت دولت مي فرمايند:«نكته ي بعدي توجه دائم به سند چشم انداز است. اين سند چشم انداز، مسئله ي مهمي است نبايد هم تصور شودكه اين سند يا سياستهاي كلي را كساني نشسته اند و دارند تنظيم مي كنند؛ نه. درست است كه اينها يك فرايندي دارد و از يك جاهايي شروع مي شود؛ ليكن آن كسي كه در اين زمينه كار و فكر مي كند و تصميم مي گيرد، خود رهبري است؛ اين سياست ها، سياستهاي رهبري است. اينها بايد در برنامه ها رعايت شود و نبايد تخلف شود.»(6/6/85) بر اساس اهميت سند چشم انداز رهبر معظم انقلاب در اغلب ديدارهاي خود با هيات دولت تنظيم جهت گيري برنامه هاي دولت در راستاي سند چشم انداز را گوشزد نموده اند. ايشان در ديدار(4/6/86) از اينكه در گزارش رئيس جمهور مقدار كمي به سند چشم انداز پرداخته شده انتقاد مي كنند و تذكر مي دهند كه بايد در همه برنامه ريزيها و اجراي برنامه ها سند چشم انداز مورد ملاحظه قرار گيرد. اين در حالي است كه معظم له در ديدار(9/7/85) نيز تاكيد نموده بودند كه برنامه هاي دولت بايد در راستاي سند چشم انداز 20

ساله باشد.

همچنين مقام معظم رهبري در ديدار اخير خود با هيأت دولت سند چشم انداز را «نقشه راه حقيقي پيشرفت» كشور دانستند و نظارت بر برنامه ها و جهت گيري هاي سازمانها و دستگاهها را براي تشخيص انطباق آنها با سند چشم انداز و رصد ميزان تحقق اهداف اين سند، كاملا ضروري دانستند.(2/6/87)

22- توجه به سياست هاي كلي اصل44 : از زماني كه رهبر معظم انقلاب سياست هاي كلي اصل 44 را به دولتمردان نهم اعلام نموده اند تاكيدات فراواني بر لزوم توجه به اين سياست ها و اجراي صحيح آنها داشته اند. بر اساس ديدگاه مقام معظم رهبري، دولت موظف است سياست هاي اصل 44 را بر اساس شكوفايي اقتصادي همراه با عدالت به پيش ببرد. يعني همان سخن مقام معظم رهبري در مورد لزوم همراه سازي پيشرفت وعدالت. هدف معظم له اين است كه نيروهاي مردمي در اقتصادكشور دخيل شوند كه هم مساله سرمايه گذاري بخش خصوصي صورت گيرد و هم برقراري عدالت و يكسان سازي فرصت ها و امكانات براي عامه مردم. بنابراين آنچه دولت نهم بايد مورد توجه قرار دهد اين مساله است. مقام معظم رهبري در ديدار اخير خود نيز اجراي صحيح و كامل سياستهاي اصل 44 را زمينه ساز تحولي همه جانبه برشمردند و پيگيري جدي اين سياست ها را خواستار شدند.(26/87)

23- حل معضل گراني: از ديگر تاكيدات راهبردي رهبر معظم انقلاب به دولت نهم، حل معضل گراني و جلوگيري از تورم است. معظم له در ديدار(4/6/86) ضمن اعلام اينكه مساله ي گراني ها بايد به صورت ريشه اي حل شود معتقدند: «منتها كارهاي ضربتي هم بايد انجام داد. بالاخره نمي توان نشست تا اين كارهاي بنياني، يك روزي به نتيجه برسد؛ نه. واقعا يك فكري بكنيد؛ كاري بكنيد.»

ايشان در همين ديدار نسبت به گفتن برخي از حرف هاي نسنجيده كه سبب تورم مي شود به صورت جدي اخطار مي دهند كه بايد از اين حرف ها جلوگيري نمود. در ديدار (9/7/85) نيز رهبر معظم انقلاب از گراني هاي لجام گسيخته انتقاد نمودند و تلاش دولت را جهت حل اين مساله خواستار شدند.

24- رفع مظلوميت از فرهنگ: انتظار مقام معظم رهبري از دولت اصول گراي نهم در باب توجه به فرهنگ بسيار جدي است. ايشان در ديدار با اعضاي هيأت دولت در (4/6/86) فرمودند: «واقعاً مسأله ي فرهنگ را دست كم نگيريد. خيلي از مشكلات جامعه ي ما با فرهنگ سازي حل مي شود.» ايشان در همين ديدار به مساله فرهنگ عمومي اشاره نموده و مي فرمايند:«از جمله كارهايي كه مسئوولين فرهنگي دولت خيلي بايد به آن بپردازند و واقعاً يك دقيقه را در آن فروگذار نكنند، اين است كه به فرهنگ عمومي جامعه وابزارها و وسائل فرهنگي، جهت ارزش بدهند. چون تلاش زيادي شده تا جريانهاي فرهنگي و عاملهاي فرهنگي- هنر و ادبيات و شعر و سينما و بقيه- در جهت غيرارزشي حركت كنند و راه بيفتند.» رهبر معظم انقلاب طي بيانات ديگري هم بر مساله رفع مظلوميت از فرهنگ، مهندسي فرهنگي و سنجيدن تمامي طرح ها، برنامه ها، قوانين و… بر مبناي فرهنگ اسلامي تاكيد نموده اند.

ارباب كيخسرو

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1319 -1253 ش)، نويسنده و شاعر. وى در كرمان متولد شد. در طفوليت از داشتن پدر محروم گرديد. تحصيلات مقدماتى را تحت توجه مادر خود در دبستان كرمان به پايان برد و در نه سالگى به تهران آمد و به ادامه ى تحصيل پرداخت. سپس به بمبئى رفت و تحت حمايت و سرپرستى دينشاه به تحصيل مشغول شد. پس از

پايان تحصيلات، از طرف انجمن اكابر صاحبان پارسى، به آموزگارى در كرمان منصوب شد. در اين مدت به اصلاحات فرهنگى اقدام كرد. پس از مدتى از طريق مشهد و عشق آباد به روسيه رفت و بيش از يكسال در ادسا ماند، سپس به تهران آمد و جزو مديران اداره ى ارباب جمشيد بهمن درآمد. در دوره ى دوّم، از طرف همكيشان خود به نمايندگى مجلس شوراى ملى انتخاب شد و جمعا يازده دوره نماينده ى زردتشتيان در مجلس بود. در سال 1310 ش، تنى چند از رجال دانشمند، به منظور تجليل از بزرگان علم و ادب ايران و حفظ آثار باستانى و ابنيه ى تاريخى، انجمنى به نام «انجمن آثار ملى» تأسيس كردند كه وى نيز با آنان همكارى داشت. نخستين اقدام انجمن مذكور، ساختن آرامگاه فردوسى در طوس بود. وى مردى امين و صديق و ميهن دوست بود. به زبان انگليسى تسلط داشت. در تهران به طرز مشكوك و اسرارآميزى كشته شد. او طبع شعر داشت و داراى تأليفاتى است از جمله: «آئين پارسيان»، ترجمه از انگليسى؛ «آئينه ى آئين مزديسنى»؛ «فروغ مزديسنى».

ارباب كيخسرو شاهرخ 7 تيرماه 1254 در كرمان زاده شد.وي معلم ، نويسنده و مدرسه ساز نمونه و ساخت بيش از 20 مدرسه در شهرهاي مختلف از جمله مدرسه ملي ايرانشهر كرمان به سال 1285 خورشيدي و مدارس جمشيدي و جمشيد جم و فيروز بهرام و ... بود.ارباب كيخسرو شاهرخ، نماينده زرتشتيان در دوره دوم مجلس شوراي ملي، مبتكر ط رح كتابخانه مجلس بود. وي دو سال پس از پيروزي مشروطيت ، اين ط رح را به مجلس ارائه كرد و دايره كتابخانه در نظام نامه داخلي مجلس شوراي ملي ، مورد توجه

قرار گرفت .نانبرده سرانجام پس از شصت و شش سال زندگي نيك ، آفتاب عمرش در نيمه شب يازدهم تيرماه 1319 غروب كرد و نامش را در تاريخ ايران جاودان ساخت .

گروه : علوم انساني

رشته : زبان و ادبيات فارسي

گرايش : نويسنده

تحصيلات رسمي و حرفه اي : . تحصيلات ابتدايي را در كرمان گذراند و سپس به هند رفت. سال 1284 به تهران آمد

هم دوره اي ها و همكاران : اسناد موجود و اطلاعات به دست آمده نشان مي دهد كه ارباب كيخسرو شاهرخ با همكاري جمعي از نمايندگان پيشگام مجلس مانند دكتر رضا افشار، شيخ ابراهيم زنجاني و سيد نصرالله تقوي در فراهم آوردن مقدمات تأسيس كتابخانه مجلس از اين ط رح پيشنهاد و تا استقرار و پا گرفتن آن ، كوشش هاي فراواني كردند.

وقايع ميانسالي : اين مرد نيك انديش از همان بدو كودكي با تمامي مشكلاتي كه برايش پيش مي آمد از كمك به همنوع دريغ نمي نمود و در دوران زندگي اش منشاء خدمات ارزنده اي به جامعه زرتشتي و كشورش ايران شد

زمان و علت فوت : ارباب كيخسرو شاهرخ در يازدهم تير سال 1319 دار فاني را وداع گفت.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ارباب كيخسرو شاهرخ سال 1288 از طرف همكيشان خود به نمايندگي مجلس برگزيده شد. همان سال نيز به رياست انجمن زرتشتيان تهران منصوب شد. وي در سال 1289 كتاب «فروغ مزديسني» را به رشته تحرير درآورد. او 31 سال نماينده زرتشتيان در مجلس شوراي ملي بود. ارباب كيخسرو شاهرخ، نماينده زرتشتيان در دوره دوم مجلس شوراي ملي، مبتكر ط رح كتابخانه مجلس بود. وي دو سال پس از پيروزي مشروطيت ، اين

ط رح را به مجلس ارائه كرد و دايره كتابخانه در نظام نامه داخلي مجلس شوراي ملي ، مورد توجه قرار گرفت . خلاصه اي از فعاليت هاي ايشان به قرار زير است: معلم ، نويسنده و مدرسه ساز نمونه و ساخت بيش از 20 مدرسه در شهرهاي مختلف از جمله مدرسه ملي ايرانشهر كرمان به سال 1285 خورشيدي و مدارس جمشيدي و جمشيد جم و فيروز بهرام و ... نگارش و چاپ كتابهاي آينه آيين مزديسني و فروغ مزديسني 31 سال نماينده ايرانيان زرتشتي در مجلس شوراي ملي از سال 1288 تا 1319 خورشيدي تغيير مراسم تدفين از دخمه به خاكسپاري و خريد و احياي آرامگاه قصر فيروزه تهران و پيگيري اين مراسم در ساير شهرها پافشاري در تصويب به رسميت شمردن احوال شخصيه اقليتهاي مذهبي و پيگيري و تدوين مفاد آن دريافت حكم توليت موقوفات زرتشتي به نام انجمن هاي زرتشتيان هر شهرستان . مسئول ساخت راه آهن ايران مديرعامل شركت سهامي تلفن به سال 1295 خورشيدي مسئول خريد گندم و غلات در زمان قحطي سال 1297 خورشيدي مسئول شناسايي و بازسازي آرامگاه فردوسي و سرپرستي جشن هزاره آن شاعر نامور به سال 1313 خورشيدي تاسيس كتابخانه مجلس و رئيس اداره مباشرت و سرپرست چاپخانه مجلس مسئوليت و سرپرستي جشن تاج گذاري احمد شاه قاجار نظارت بر جشن تاج گذاري رضا شاه پهلوي

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : ارباب كيخسرو در انجام مراحل مقدماتي تاسيس ، گردآوري كتاب و تعيين مكاني براي نگهداري كتاب ها و ايجاد كتابخانه موقت ، سهم به سزايي داشته است .كه از وي به عوان بنيانگذار كتابخانه مجلس ياد مي شود.

وي علاوه بر اين، بنيانگذار انجمن آثار ملي است. اين انجمن بعد از انقلاب به انجمن آثار و مفاخر فرهنگي تغيير نام داد. همچنين مسؤليت ساخت بناي فعلي آرامگاه فردوسي در طوس نيز بر عهده ارباب كيخسرو بوده است. ساخت بناي آرامگاه فردوسي در كميسيوني پيگيري مي شده كه محمدعلي فروغي نخست وزير، ارباب كيخسرو، هرتسفلد آلماني و گدار فرانسوي اعضاي آن بوده اند.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار :

1 فروغ مزديسني

ويژگي اثر : تاليف

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و مشاهير (124 -120 /1)، شرح حال رجال (180 -179 /3)، مؤلفين كتب چاپى (102 -101 /5).

اكبرآبادي

قرن:11

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز 1060 ق، اعزازالنساء بيگم، از زنان صاحب خيرات و مبرات مسلمان هند. وى همسر شاه جهان (1068 -1037 ق) پادشاه تيمورى هند بود. او به سال 1060 ق، در فيض بازار (بازار فيض) شهر شاه جهان آباد (دهلى) مسجدى بنا كرد كه بنام بانى آن به «مسجد اكبرآبادى» شهرت يافت. اين مسجد از سنگ سرخ بنا شده بود و كتيبه هاى آن به زبان و خط فارسى بوده است. چنانكه از نوشته هاى كتيبه به دست مى آيد ساختمان مسجد دو سال به طول انجاميد و يكصد و پنجاه هزار روپيه هزينه آن شد. وى موقوفاتى براى آن تعيين نمود و مقرر كرد كه هزينه مرمت مسجد از آن تامين شود و مابقى آن را به خدمه ى مسجد، بناى حمام و طلاب علوم دينى بدهند در غير اينصورت تمام آن را به نويسندگان و كاتبان ببخشند. اين مسجد و مدرسه ى پيوسته به آن در سال 1273 ق به كلى منهدم شد.

برگرفته

از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: نقش پارسى بر احجار هند، 24 -23.

اميركبير، محمدتقي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ح 1268 -1222 ق)، خدمتگزار علم، فرهنگ و تمدن. ملقب به اتابك اعظم، اميرنظام و اميركبير. وى در هزاوه، از قراى فراهان، به دنيا آمد. پدرش در دستگاه ميرزا بزرگ فراهانى و فرزند او، ميرزا ابوالقاسم قائم مقام دوم، سمت آشپز را داشت و بعدها به عنوان ناظر و ريش سفيد خانه ميرزا ابوالقاسم انتخاب شد. ميرزا تقى از دوران كودكى در خانه ى قائم مقام بود و ميرزا ابوالقاسم در تربيت و نشو و نماى وى سهم بسزايى داشت. در حدود 1243 ق امير به خدمت دبيرى و پس از آن در خدمت استيفا (وصول ماليات و حقوق ديوانى) داخل شد و سپس در سلك منشيان رسمى قائم مقام درآمد. وى بعدها عهده دار معاونت اميرنظام، ميرزا محمد خان زنگنه شد و ملقب به وزير نظام گرديد و بعد از مرگش جانشين او شد و به اميرنظام لقب يافت. اولين مسافرت برون مرزى ميرزا تقى خان براى معذرت خواهى دولت ايران از قتل گريبايدوف بود. دومين سفر او در 1245 ق براى ملاقات با نيكلاى اول، امپراتور روسيه بود كه به همراه محمد خان زنگنه و چند تن ديگر به ايروان رفت. مهم ترين سفر خارجى ميرزا تقى خان مسافرت به كشور عثمانى بود. وى، با عنوان سفير ايران، براى برقرارى صلح با عثمانى، به همراه حاج ميرزا آقاسى به ارزروم (ارزنة الروم) رفت. اميركبير پس از موفقيت در تنظيم و عقد پيمان صلح به ايران بازگشت كه اين مأموريت چهار ساله را مى توان از موفق ترين و مهم ترين مأموريتهاى خارج

از كشور اين بزرگمرد براى ايران دانست. پس از مرگ محمدشاه ميرزا تقى خان براى به تخت نشاندن ناصرالدين شاه تلاش بسيارى كرد و به دليل لياقتهاى او، شاه وى را عهده دار مقام صدارت اعظمى كرد و ملقب به اميركبير اتابك اعظم نمود. اوضاع ايران در زمان به صدارت رسيدن اميركبير به هم ريخته و هرج مرج حاكم بود. خزانه ى دولت خالى شده بود و فرمانداران در شهرستانهاى تابعه خود حكومت خود مختار تشكيل داده بودند. همچنين ناامنى در جاده ها و در شهرها حكمفرما بود. اصلاحات اميركبير ابتدا با عزل افراد بى كفايت و نصب اشخاص كاردان شروع شد. او سپس اوضاع مالى و امنيت جاده ها و راهها را سامان بخشيد و پس از اصلاح دارايى و امور مالى كشور به اصلاح ارتش پرداخت. از مهم ترين اصلاحات اقتصادى اميركبير: توسعه ى زراعت نيشكر مازندران و خوزستان، توسعه ى زراعت زعفران و برخى از ادويه هاى خارجى در خراسان، ايجاد كارخانه ى كاغذسازى در شمال شرقى تهران، تأسيس كارخانه هاى چلواربافى و چينى سازى در تهران و حريربافى در كاشان و بلورسازى در قم بود. همچنين امور معدن مس قراچه داغ و ديگر معادن نظم گرفت. او همچنين اصلاحاتى در دواير قضايى انجام داد. اميركبير براى آنكه از روابط صاحب نفوذان داخلى با بيگانگان مقيم تهران آگاه شود، اداره ى مخصوص و سريى در تهران به نام منهيان، كه كاركنان آن كاملا مستور و مخفى بودند، تأسيس كرد. اميركبير در مسائل سياسى نيز اصلاحاتى انجام داد، از جمله سر و سامان دادن به وضع سفارتخانه هاى ايران در خارج از كشور و تلاش در راه اندازى و انتشار روزنامه ى «وقايع اتفاقيه» بود. او همچنين به تمام مداخلات

ناروا و نامشروع بيگانگان در ايران خاتمه داد. اميركبير همچنين در مفاد قرارداد واگذارى قسمتى از سواحل درياى خزر و نيز واگذارى بيمارستانى در گرگان به روسيه بازنگرى و تجديد نظر كرد. يكى ديگر از مهمترين كارهاى اميركبير تأسيس دارالفنون بود كه مى توان اين اقدام را از مهم ترين كارهاى وى در جهت پيشرفت علم و فرهنگ ايران دانست. پس از اين همه فعاليت در راه آبادانى كشور، بر اثر ناسپاسى ناصرالدين شاه و اقدامات اطرافيانش و خارجيانى كه هريك به گونه اى از طرف او ضربه و زيان ديده بودند، ابتدا به دستور شاه عزل و سپس به كاشان فرستاده شد. پس از تبعيد توهين آميز امير به كاشان بر اثر اصرار ميرزا آقا خان نورى سرانجام شاه حكم قتل او را امضا نمود و اميركبير به طرز فجيعى در حمام فين كاشان با زدن رگهاى دست و پا به شهادت رسيد. پيكر اميركبير ابتدا در كاشان و سپس به پايمردى همسرش، عزت الدوله، در كربلا به خاك سپرده شد.[1]

(ميرزا- خان) ملقب به امير نظام كه بعدها مشهور به امير كبير گرديد. وى از بزرگترين رجال سياسى دوره قاجاريه است (مقت. 1268 ه.ق.) اصلا فراهانى است و پدرش مشهدى قربان طباخ ابوالقاسم قائم مقام بود. تقى نيز در خاندان قائم مقام تربيت يافت و در جوانى وارد دستگاه وليعهد در تبريز گرديد و جزو هيئت اعزامى به روسيه به رياست خسرو ميرزا به آن كشور رفت (1244). امير نظام زنگنه بدو توجه كرد و وى را همراه ناصرالدين ميرزا وليعهد براى ملاقات با تزار روسيه به اوج كليسا فرستاد. اندكى بعد وى به رياست قشون آذربايجان منصوب گرديد

(1263) و پس از فوت امير نظام زنگنه به پيشكارى آذربايجان منصوب گرديد و سرپرستى وليعهد بدو محول شد. پس از مرگ محمد شاه (در سال 1264) ميرزا تقى خان ناصرالدين ميرزا را به تهران حركت داد و وسايل استقرار سلطنت او را فراهم آورد و با مقام صدارت عظمى بر تق و فتق امور پرداخت و دستگاه دولت و دربار را دقيقا تحت نظارت قرار داده، مستمريهاى بيجا را قطع كرد، امور مالى كشور را متمركز ساخت، مالياتهاى معقوه را وصل كرد، قشون را منظم نمود، با دول همسايه روابط سياسى براساس دوستى متقابل داير كرد و قيود سياسى را درهم شكست، با تأسيس دارالفنون و استخدام معلمان اروپايى بنياد فرهنگ نو را ريخت، اما مخالفان او از پاى ننشستند تا شاه را وادار به عزل و تبعيد وى به كاشان و صدور حكم قتل او كردند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] اميركبير تجلى افتخارت ملى، تاريخ جرايد (333 -330/ 4)، داستانهايى از زندگانى اميركبير، دايرةالمعارف فارسى (253 -252/ 1)، روضة الصفا (500 -498 ،403 -401 ،371 -366 ،361 -357 ،306 -294 ،202 -198/ 10)، زندگانى ميرزا تقى خان اميركبير، شرح حال رجال (221 -209/ 1)، لغت نامه (ذيل/ اميركبير)، ميرزا تقى خان اميركبير، ناسخ التواريخ (389 -379 ،232 -229 ،192 -183 ،109 -105 ،58 -49/ 3).

انيس الدوله

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

1314 ق، فاطمه از زنان كاردان و خير. وى دختر نور محمد، از گرجيانى بود كه در زمان صفويه، اجدادش را از گرجستان كوچانده و در مازندران سكونت داده بودند. پدرش در جوانى درگذشت و از آن پس نزد عمه اش زندگى مى كرد. به توسط او

به حرمخانه ناصرالدين شاه قاجار (1313 -1264 ق) راه يافت و جيران خانم فروغ السلطنه- كه در آن زمان زن سوگلى شاه بود- دختر را به خدمت خود نگاه داشت. پس از مرگ جيران خانم و در سفر سلطانيه، شاه او را صيغه كرد (1276 ق) و به دليل لياقت، كفايت، كاردانى و آداب دانى به تدريج مورد توجه و علاقه شاه قرار گرفت و مقام و منزلت ممتازى در ميان زنان عقدى و صيغه اى شاه به دست آورد. حتى شاه چند بار خواست او را به عقد دائم خود درآورد ولى او نپذيرفت.

انيس الدوله در اندرون، دستگاه عظيم جداگانه، آشپزخانه اى مخصوص و مواجب معينى داشت. پس از مرگ مهد عليا، مادر شاه، وى همسران سفراى خارجى و رجال دولت را به حضور مى پذيرفت. در سفر اول ناصرالدين شاه به اروپا انيس الدوله به همراه يكى ديگر از زنان همراه شاه بود، اما در ميان راه او را به تهران بازگرداندند. ناصرالدين شاه به او علاقه زيادى داشت و او نيز به شاه مهر مى ورزيد. گويند پس از مرگ ناصرالدين شاه او بسيار غمگين و افسرده بود. يكبار وقتى كه مقدارى اسكناس برايش آوردند كه تصوير ناصرالدين شاه بر روى آن بود به قدرى شيون كرد كه بيمار شد و مدتى پس از آن درگذشت. هنگامى كه ميرزاى شيرازى استعمال توتون و تنباكو را تحريم كرد شاه غليان خواست و او اظهار داشت كه كشيدن غليان حرام است. شاه گفت: چه كسى آن را حرام كرده وى گفت: همان كسى كه مرا به تو حلال كرده است. او به اهل بيت ارادت داشت و بخش قابل توجهى از مال و

ثروت خود را به شرح زير به آستانه هاى مقدسه بخشيد: تاج الماس به روضه اميرالمؤمنين على (ع)، ضريح نقره اى براى شهداى كربلا (ع)، پرده اى مرواريد نشان براى آستان امام حسين (ع)، نيم تاج الماس هديه آستانه امام رضا (ع)، تعمير در نقره اى طلاكوب مسجد گوهرشاد، وقف ده باب مغازه براى روضه خوانى امام رضا (ع)، وقف كاشانك براى شاهزاده حسين در روستاى امامه، بناى پل در ناصرآباد لواسان و چاپ و توزيع رايگان كتاب ناسخ التواريخ، جلد حضرت صديقه طاهره (س). همچنين به دستور او رساله عمليه فارسى زينةالعباد، اثر شيخ زين العابدين مازندرانى حائرى (1308 ق) كه در سال 1313 ق در كلكته چاپ شده بود، در همان سال در تهران به اهتمام شيخ مهدى شيرازى ملقب به سلطان المتكلمين به چاپ رسيد.

انيس الدوله در تهران درگذشت. پيكر او را به نجف اشرف منتقل كردند و در مقبره مخصوص زنان ناصرالدين شاه در ايوان صحن امير مؤمنان دفن كردند.[1]

ملكه ايران و زوجه متفنذ ناصرالدين شاه (ف. تهران 1314 ه.ق.)

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] منابع: اعيان الشيعه، 507 / 3؛ پشت پرده هاى حرمسرا، 401 ،388 ،377 -376؛ تذكرةالخواتين، 57؛ خيرات حسان، 69 -68؛ دايرةالمعارف تشيع، 591 -590 / 2، الذريعه، 93 / 12 ،258 / 6؛ رياحين الشريعه، 458 -457 / 3؛ كارنامه زنان، 85؛ النساءالمؤمنات، 249.

ايوبي، زمرد

قرن:6

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن ششم هجرى، از زنان نيكوكار و بخشنده. وى دختر نجم الدين ايوب و خواهر صلاح الدين ايوبى (589 -567 ق)، ربيعه خاتون، ست العراق و ست الشام بود. در صدقات جاريه و ساختن زيارتگاه ها، رباطها، و مدارس و غيره از همنوعان خود برتر بود. مسجد بزرگ زمرد خاتون در تپه ثعالب

منسوب به اوست كه موقوفاتى براى آن مقرر كرد و امام جماعت و موذنى منظور كرد. مدرسه ظاهر دمشق را نيز بر روى رودخانه بردى بنا نهاد.

مولف تاريخ مشاهير كرد، وى را همان ست الشام ايوبى، همسر ناصرالدين اسدالدين شيركوه، (564 ق)، حاكم حمص مى داند.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: اعلام النساء، 38 / 2؛ الاعلام، 120 / 3؛ تاريخ مشاهير كرد، 185 / 3؛ لغت نامه دهخدا، ش 302 / 98؛ وفيات الاعيان، 312 / 1.

ايوبي، زهره

قرن:7

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن هفتم هجرى، از زنان نيكوكار. وى دختر ملك عادل و برادرزاده صلاح الدين ايوبى، (589 -567 ق) بود كه در شايستگى و نيكوكارى شهرت زيادى داشته است. در سال 656 ق، مدرسه عادليه ى صغرى را در دمشق بنا كرد و براى آن موقوفاتى قرار داد، از جمله دو دهكده در اطراف حلب و يك حمام در دمشق؛ به علاوه مخارج طلاب و مدرسين آنجا را تا زنده بود شخصاً مى پرداخت.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: تاريخ مشاهير كرد، 187 / 3.

ايوبي، ست الشام

قرن:7

جنسيت:زن

مليت:ايران

دمشق 616 ق، از زنان باتدبير و نيكوكار. وى دختر نجم الدين ايوب و خواهر صلاح الدين ايوبى (589 -567 ق)، ربيعه خاتون، ست العراق و زمرد خاتون بود. خانه اش محل ديدار دوستان و علاقمندانش بود. او مدرسه و قبرستانى در عونيه واقع در ضلع شمالى دمشق بنا كرد و موقوفاتى براى آنها در نظر گرفت. سى و اندى از پادشاهان ايوبى- به جز فرزندانشان- از محارمش بودند.

مولف تاريخ مشاهير كرد، وى را همان زمرد خاتون ايوبى همسر ناصرالدين اسدالدين شيركوه، 564 ق، حاكم حمص مى داند. او در مدرسه الشاميه دمشق دفن شد.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: اعلام النساء، 155 / 2؛ الاعلام، 120 / 3؛ تاريخ مشاهير كرد، 185 / 3؛ لغت نامه دهخدا، ش 302 / 98؛ وفيات الاعيان، 312 / 1.

ايوبي، ست العراق

قرن:6

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن ششم هجرى، از زنان نيكوكار و بخشنده. وى دختر نجم الدين ايوب و خواهر صلاح الدين ايوبى (589 -567 ق)، ربيعه خاتون ست الشام و زمرد خاتون بود. اين بانو خانقاهى در حلب بنا كرد كه اثرى از آن امروز نيست ولى درب شمالى مخصوص زنان، امروز به بوابه (دربانى) خان قاضى از محله باب قنسرين شناخته مى شود.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: اعلام النساء 157 / 2؛ تاريخ مشاهير كرد، 185 / 3.

ايوبي، عذراء

قرن:6

جنسيت:زن

مليت:ايران

دهم محرم 593 ق، ملقب به عصمت الدين از زنان صاحب كمال و خير. وى دختر نورالدين شاهنشاه بود و در جهت تعليم و تربيت دينى زنان سعى فراوان داشت. از اينرو جلسات وعظ هفتگى ترتيب مى داد و عده اى از فضلاى متدين و پرهيزگار به ارشاد و راهنمايى هاى ضرورى دينى زنان مى پرداختند.

از آثار خيريه وى بناى مدرسه عذراويه در دمشق بوده است كه اساتيد بزرگ و نامدارى چون ابن عساكر، ابن ابى عصرون، ابن خلكان و غيره در آن تدريس مى كردند.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: اعلام النساء، 260 -259 / 3؛ الاعلام، 12 / 5؛ تاريخ مشاهير كرد، 185 ،184 / 3.

آزموده، طوبي

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

1257- مهر 1315 ش، از نخستين بنيانگذاران مدارس دخترانه در ايران. وى دختر ميرزا حسن خان سرتيپ و همسر عبدالحسين ميرپنج بود. او زير نظر پدر و سپس همسرش، زبان و ادبيات فارسى، عربى و فرانسه را نزد معلمان وقت فراگرفت. در سال 1286 ش و در فضاى نسبتا آزاد پس از مشروطه «دبستان دخترانه ناموس» را در تهران داير كرد. چون مردم، مدارس دخترانه را كانون تجددخواهى و بى حجابى در ميان زنان و دختران مى دانستند با آن مخالفت مى كردند، از اينروى كه احتمال مخالفت از سوى مردم را مى داد سعى در برگزارى شعائر اسلامى نمود.

هر سال در ايام سوگوارى چند روز مجلس روضه خوانى در سالن هاى مدرسه ترتيب مى داد و از اولياى دانش آموزان جهت شركت در مجلس دعوت مى كرد، آياتى از قرآن مجيد و نيز كلمات قصار امير مؤمنان على (ع) را در تشويق به فراگيرى دانش انتخاب مى نمود و بر ديوارهاى مدرسه نصب مى كرد و... بدين ترتيب بدون مزاحمت و

مخالفت مردم به مدت سى سال به كار خود ادامه داد. وى از درآمد شهريه دانش آموزان ثروتمند به دانش آموزان بى بضاعت كمك مى كرد. اين بانو بنيانگذار دومين دبيرستان دخترانه در ايران بود كه در سال 1307 ش دختران ديپلمه از آن فارغ التحصيل شدند.

مدت ازدواجش كوتاه بود و فرزندى هم نداشت و در سن پنجاه و هشت سالگى در تهران درگذشت.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: كارنامه زنان مشهور ايران، 135 -133.

آسيه

قرن:12

جنسيت:زن

مليت:ايران

1217 ق، از زنان عابد و نيكوكار. وى مادر فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و از طايفه يوخارى باش بود. او در ترويج علم و بزرگداشت علما مى كوشيد. از آثار خير او تعمير مدرسه حكيم هاشم بود كه از آن پس به مدرسه مادر شاه شهرت يافت. او شهريه مرتبى براى طلاب و مدرسان برقرار كرد و اوقافى براى مدرسان آن منظور نمود. آسيه خانم در تهران درگذشت. جنازه اش را بنابر وصيت به نجف منتقل كردند و در روضه حيدريه به خاك سپردند.[1]

(وف 1217 ق)، عابد و نيكوكار. وى مادر فتحعلى شاه قاجار و از طايفه ى يوخارى باش بود. آسيه خانم در ترويج علم و بزرگداشت علما مى كوشيد. از آثار خير او تعمير مدرسه ى حكيم هاشم در تهران بود كه از آن پس به مدرسه ى مادرشاه شهرت يافت. او شهريه ى مرتبى براى طلاب و مدرسان برقرار كرد و اوقافى براى مدرسان آن منظور داشت. آسيه خانم در تهران درگذشت. جنازه اش بنا به وصيتش به نجف منتقل شد و در روضه ى حيدريه به خاك سپرده شد.[2]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] منابع: اعيان الشيعه (مستدركات)، 4 / 3؛ خيرات حسان، 10

/ 1؛ دايرةالمعارف تشيع، 115 / 1؛ رياحين الشريعه، 324 / 3.

[2] رياحين الشريعة (324 / 3)، مستدركات اعيان (4 / 3).

آقا، (آغا)، سلطان

قرن:10

جنسيت:زن

مليت:ايران

(پس از 938 ق)، فاضل، عابد و نيكوكار. وى دختر طهماسب قلى بيگ از بزرگان دولت صفوى بود. آقا سلطان علوم و فنون اسلامى و ادبيات را از علماى اصفهان فراگرفت. در اصفهان آثار ارزشمندى از وى به جا مانده است، از جمله: تعمير و بناى قسمتى از مسجد جامع اصفهان؛ تعمير و تزيين قسمت ديگرى كه صاحب بن عباد بنا نهاده بود. به نوشته ى «تذكرة القبور» آقا سلطان در اصفهان درگذشت و در بقعه ى على بن سهل دفن شد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تذكرة القبور (28)، گنجينه ى آثار تاريخى اصفهان (102 -101 ،92).

باغچه بان، جبار

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مبدع روش آموزش ناشنوايان در ايران و پايه گذار آموزش و پرورش پيش از دبستان و از پيشگامان فرهنگ و ادبيات كودكان. او در 1264ش در ايروان، از ايالات قفقاز، به دنيا آمد. پدر و جد وي از اهالي تبريز بودند. پدرش قناد، معمار و مجسمه ساز بود و در نقل داستانهاي كهن و اشعار شاهنامه تبحر داشت. مادربزرگش، بنفشه، زني باكفايت، طبيب محل و شاعر بود. اين دو نقش مهمي در پرورش استعدادهاي هنري و خلاقيت جبار داشتند. تحصيلات جبار به شيوة سنتي و مكتبخانه اي بود. او در پانزده سالگي مجبور به ترك تحصيل شد و به حرفه هاي پدرش روي آورد. در 1284ش، به دليل درگيريهاي مذهبي، به زندان افتاد. در آنجا، هفته نامة ملانهيب و سپس ملاباشي را مي نوشت و مصور مي كرد و به كمك همزنجير و همبندش براي فروش به خارج از زندان مي فرستاد. زندان در افكار و معتقدات او تغييرات بنيادي پديد آورد و از آن پس، با عشق به آرمان صلح و انساندوستي، فعالانه وارد زندگي فرهنگي

و اجتماعي شد. باغچه بان تعليم و تربيت زنان و كودكان را مهم مي شمرد و به رغم مخاطرات موجود، پنهاني به تدريس سرِخانة دختران مي پرداخت. از اولين آثار او براي كودكان داستانهاي منظوم « قيزيللي ياپراق» (برگ زراندود) و «بايرامچيليق» (مژده رساني عيد) است. اين آثار، با نام جبار عسكرزاده، متخلص به عاجز، در 1290ش در ايروان چاپ شد. وي، در همين اوان، با نوشتن مقالات و سرودن اشعار، همكاري خود را با روزنامة فكاهي ملانصرالدين آغار كرد و در 1291ش به نشر هفته نامة فكاهي لك لك در ايروان پرداخت. با آغاز جنگ بين الملل اول و كشمكشهاي خونين ميان مسلمانان و ارامنه، ناگزير به تركيه مهاجرت كرد. در آنجا، ابتدا تحويلدار و سپس فرماندار شهر ايگدير شد؛ ولي چندي بعد ناگزير به قفقاز بازگشت. وي در 1297ش، در شهر نوراشين، از توابع ايالت ايروان، مدرسه اي تأسيس كرد كه به علت آشفتگي اوضاع دير نپاييد. در 1298ش، بر اثر شدت گرفتن خونريزيها در قفقاز، با خانوادة خود به ايران آمد. باغچه بان خدمات فرهنگي خود را، به عنوان معلم كلاس اول، در مدرسة احمدية مرند آغاز كرد و ديري نگذشت كه نحوة كار وي و پيشرفت شاگردانش جلب توجه نمود. اولين اثر او در ايران نمايشنامة «خرخر» است كه براي شاگردانش نوشت و در مدرسه اجرا كرد. در ايران زمان، امتياز تأسيس يك دبستان دخترانه را گرفت؛ ولي، به سبب مخالفتهاي متعصبان، موفق به افتتاح آن نشد. در 1299ش، به جهت حسن شهرتش، بنا به دعوت رئيس فرهنگ آذربايجان، به تبريز رفت و در آنجا به كار خود ادامه داد. در اين زمان، با روش تازة خويش نوشتن كتاب اول

را براي كودكان آغاز نهاد. باغچه بان براي تدريس مواد گوناگون درسي، وسايل سمعي و بصري ساخت و كتاب الفباي آسان را براي تدريس فارسي به ترك زبانان بزرگسال نوشت. وي، با همكاري همسر و همكارش، صفيه ميربابايي، به تدريس دختران در كلاسهاي مخصوص نيز موفق شد. وي، در اين زمان، «جمعيت حمايت معلمين» و «جمعيت تئاتر» را تأسيس كرد و نمايشنامه هاي انتقادي، از جمله حيات معلمين و اِركَك خالاقيزي(خاله قزيِ نَر)، را نوشت. باغچه بان در 1303ش، بنا به پيشنهاد رئيس فرهنگ آذربايجان، كودكستاني به نام «باغچة اطفال» در تبريز تأسيس كرد و نام خانوادگي خود را از عسكرزاده به باغچه بان تغيير داد. وي، براي كودكان، بازيها و كاردستيهاي جديد و تزئينات و صورتكهاي گوناگون ساخت و شعر، سرود و نمايشنامه نوشت، و به ياري همسرش، كه با موسيقي آشنا بود، در كودكستان نمايشهاي آهنگين اجرا كرد. در1305، با توجه به حالات يك كودك ناشنوا در «باغچة اطفال» به فكر تدريس به ناشنوايان افتاد و كار تدريس به كر و لالها را با سه پسر ناشنوا آغاز كرد. باغچه بان در آموزش ناشنوايان هيچگونه تجربه قبلي يا دسترسي به كتاب و مقالاتي در اين باره نداشت. او، در پرتو تجربة شخصي، به نقش مهم حس باصره و لامسه در آموزش زبان به ناشنوايان پي برد. صداهاي زبان فارسي را به دو دستة حنجره اي(آوايي) و تنفسي(بي آوا) و هر يك از اين دو گروه را به ممتد و غير ممتد تقسيم كرد. وي «الفباي دستي گويا» را، كه در نوع خود در جهان بي نظير است، بر پايه ويژگي صداها و شكل حرفها ابداع كرد. در اين الفبا، بر خلاف بعضي الفباهاي دستي

ديگر، از يك دست استفاده مي شود. اين نشانهاي دستي، ضمن اينكه كمك به لبخواني است، وسيله اي براي تعليم و اصلاح تلفظ نيز هست. باغچه بان، به رغم خدمات فرهنگيش، مجبور به ترك تبريز شد و در1306 به دعوت رئيس فرهنگ فارس به شيراز رفت. در همان سال، «كودكستان شيراز» را تأسيس كرد و به نوشتن شعر، چيستان و نمايشنامه هاي گوناگون پرداخت كه، از آن ميان، مجموعه شعر زندگي كودكان و نمايشنامة گرگ و چوپان را در1308و نمايشنامة پيروترب و خانم خزوك را در 1311خود مصور و چاپ كرد و وسايل و بازيهاي گوناگوني براي پرورش حافظه، حواس و اندامهاي تكلم ساخت. برنامة كودكستانش شامل ورزش، گردش در كوه و صحرا، تمرين رختشويي، تعليم بنايي و خشت زني و مجسمه سازي و كار بافتني و آداب معاشرت و غيره بود. در همين زمان، كار تئاتر را نيز ادامه داد و با همكاري نصرالله شادروان، چندين نمايشنامة انتقادي به صحنه آورد. از اين رو مي توان گفت كه در دهة اول قرن چهاردهم در كشور ما از نظر آغاز آموزش و پرورش ابتدايي و آموزش كودكان استثنائي و ايجاد فرهنگ و ادبيات كودكان برجستگي چشمگيري داشته است. در پايان 1311، باغچه بان به تهران آمد. او قصد داشت مؤسسه اي براي پژوهشهاي روانشناسي و تربيتي تأسيس كند كه به دليل نداشتن پشتيباني مادي و معنوي از آن منصرف شد. در اين ايام، ناگزير مدت كوتاهي در يك كارخانة سيگارپيچي مشغول كار شد. در آذر 1312، باغچه بان، با چاپ اعلاني در روزنامة اطلاعات دربارة آموزش ناشنوايان، اولين كلاس ناشنوايان را، در مطب دوستش، با يك شاگرد، داير كرد. تعداد شاگردان به تدريج به پنج نفر افزايش

يافت. در پايان سال تحصيلي، وزارت فرهنگ، با احساس رضايت از نتيجة آموزش ناشنوايان، ماهانه اي به مبلغ چهل تومان براي دبستان مقرر داشت و «دبستان كر و لالها» رسماً آغاز به كار كرد. در همان سال، باغچه بان تلفن گنگ يا سمعك استخواني را اختراع كرد و به ثبت رسانيد. اين سمعك وسيلة انتقال صوت از طريق دندان به مركز شنوايي است. در 1314، وزارت فرهنگ «دستور تعليم الفباي» او را منتشر كرد كه امروز نيز از روش پيشنهادي در آن («روش باغچه بان») در كلاسهاي دبستاني و بزرگسالان استفاده مي شود. در 1322، با كمك افراد خيّر، «جمعيت حمايت كودكان كر و لال كور» را در تهران تأسيس كرد كه در تير 1323 به ثبت رسيد و بعدها كلمة كور از عنوان آن حذف شد. در بهمن همين سال، ماهنامة زبان را منتشر كرد و در آن روش تازة خويش را در اختيار آموزگاران كلاس اول گذاشت. كتابهاي اول دبستان و كتاب سرباز را، با روش تازه، در همين سال منتشر كرد. در اسفند 1328، اساسنامه و برنامة كامل و دقيق تحصيلات پنجسالة ناشنوايان براي آموزش زبان و حرفه، روش شفاهي توأم با الفباي دستي گويا، به كوشش باغچه بان، تهيه و به تصويب رسيد. او، در1330، «كانون كر و لالها» را پايه گذاري كرد. در 1332، نخستين كلاس تربيت معلم ناشنوايان را، با همكاري دانشسراي مقدماتي، در آموزشگاه خود تأسيس كرد و بدين ترتيب، اولين گام در تربيت رسمي معلمان كودكان استثنائي برداشته شد. در 1343، كتاب حساب را براي كودكان ناشنوا و روش آموزش كر و لالها را براي آموزگاران نوشت. در كتاب اخير، ضمن توضيح صداهاي زبان فارسي

و روش آموزش تلفظ و لبخواني، اصول «زبان مصور» را به تفصيل شرح داده است. زبان مصور مجموعة علايم بصري است كه با استفاده از آن مي توان ساختار زبان را به ناشنوايان آموخت. در همين زمان، «گاهنامه»، وسيله اي بصري براي آموختن چگونگي بلند و كوتاه شدن روزها، را ساخت. آموزشگاه باغچه بان، در زمان حيات وي، از هر نظر گسترده و مجهز شد. با اجراي برنامة تربيت معلم ناشنوايان، مدارس و كلاسهاي ويژه و هنرستانها و كلاسهاي بزرگسالان(اكابر) و باشگاهها و مراكز پژوهشي و خدمات ويژه، از جمله دوره هاي تربيت رابط ناشنوايان در تهران و شهرستانها تأسيس شد و ناشنوايان به مراكز آموزش عالي راه يافتند. باغچه بان در اواخر عمر، «جمعيت سلام» يا «گراميداشت» را با نيت تشويق مردم به تجليل از نيكوكاران در زمان حياتشان، تأسيس كرد و جزوة «آدمي اصيل» را در اين باره منتشر ساخت. از كتابهاي شعر و نمايشنامه و داستانهاي كودكانة باغچه بان به زبان فارسي نُه اثر به چاپ رسيده است. از جمله آثار چاپ نشدة او در اين حوزه نمايشنامة آهنگين مجادلة دو پري است. همچنين در روشهاي تدريس خواندن و نوشتن و آموزش ناشنوايان، سيزده اثر از وي منتشر شده است. آثار او به زبان تركي بالغ بر دوازده كتاب است كه از آن ميان، ترجمة رباعيات خيام، به نام رباعيات آذري خيام، ارزش خاصي دارد. رباعيات باغچه بان، كه در 1337 به چاپ رسيد، آيينة افكار و فلسفة زندگي اوست. باغچه بان در 4 آذر 1345 درگذشت.

منابع زندگينامه :پايگاه ياد يار

بدرنساء

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن سيزدهم هجرى، از زنان خير و نيكوكار. وى دختر مصطفى خان قاجار و دختر عمو و همسر فتحعلى شاه قاجار

(1250 -1212 ق) بود. او از شاه طلاق گرفت. سپس به حج رفت و در بازگشت از اين سفر درگذشت. اين بانو نيازمندان را دستگيرى مى كرد. طلاكارى چهار گلدسته در كاظمين به دستور و هزينه او بود.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: تاريخ عضدى، 302 ،13 -12؛ خيرات حسان، 203 -202 / 2.

برقعي، رضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم دينى.

تولد: 1303، قم.

درگذشت: 6 ارديبهشت 1375.

آيت الله سيد رضا برقعى پس از طى دوران طفوليت، به فراگيرى سواد و تحصيل علم در مدرسه هاى باقريه و حكيم نظامى پرداخت. در سال 1320 پس از فراغت از تحصيل مدرسه حكيم نظامى وارد حوزه ى علميه قم شد و با استفاده از دورس آيت الله سيد حسين بروجردى و امام خمينى (ره)، درس خارج را در محضر استادان حوزه ى علميه ى قم به پايان برد. سپس راهى نجف شد و چند سالى در آنجا در درس آقايان سيد يحيى و سيد احمد يزدى و ديگران حاضر شد. پس از بازگشت به ايران، در وزارت آموزش و پرورش به شكل دهى و تأليف و تدوين كتابهاى درسى دينى دبستان و دبيرستان پرداخت. در اين راه آقايان گلزاده ى غفورى، حجت الاسلام محمدجواد باهنر و آيت الله دكتر بهشتى در كنار وى فعاليت مى كردند. در سال 1354 دفتر نشر فرهنگ اسلامى تأسيس كرد.

از جمله فعاليت هاى اجتماعى ايشان، مى توان به تأسيس كارگاه قالى بافى، مدرسه راهنمايى، درمانگاه و احداث راه ارتباطى آسفالته اشاره كرد.

تأليف خودآموز قرآن از جمله آثار اوست. وى همچنين با همكارى دكتر باهنر، رساله خداشناسى و كتاب تعاليم قرآن (اين كتاب به زبان هاى اردو، انگليسى و فرانسوى ترجمه شده است) و كتاب اصول دين و احكام

را منتشر كردند. كتابچه ى ديگر معلم قرآن است كه به زبان فارسى و عربى منتشر شده است. رساله احكام دين نيز از آثار ايشان است.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

برقعي، علي اكبر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد على اكبر بن السيد الجليل السيد رضى برقعى از علماء فضلاء و نويسندگان ادباء معاصر تهران است. وى در شب يازدهم ماه مبارك رمضان سال يكهزار و سيصد و هفده قمرى ه در شهرستان دينى و دارالعلم والايمان قم ديده بجهان گشوده و در مكتب قديم الفباء را آموخته سپس به تركيب كلمات فارسى كه تركيبى از زبان فارسى و عربى بود چنانكه هم هست پرداخته و از آن پس به فراگرفتن علوم ادبيه و فقه و اصول و منطق و كلام و فلسفه و هيئت همت گماشته و از علوم جديد كه در ايران تازه پا مى نهاد طرفى بسته است.

اساتيد معظم له در رشته هاى مختلف غير از اساتيد علوم ادبى بدين نامها مى باشند.

1- عالم جليل و فقيه نبيه آيت اللَّه حاج ميرزا محمد معروف به ارباب كه علاوه بر معلومات عقلى و نقلى محضرى دوست داشتنى و بيانى دلنشين داشت.

2- عالم اصولى خبير آقاى شيخ ابوالقاسم معروف بصغير

3- عالم بسيار مدقق و متفكر آقاى آقا شيخ ابوالقاسم كبير

4- فاضل فكور كه هم اديب بود و هم فقيه آقاى شيخ حسن فاضل

5- فقيه متبحر و اصولى محقق آيت اللَّه حاج شيخ عبدالكريم حايرى يزدى (موسس حوزه علميه قم) كه 15 سال در حلقات درس ايشان شركت نموده و استفاده كرده است.

6- آيةاللَّه حاج ميرزا حسين نائينى كه حقيقتا احاطه عجيبى به چندين علم داشت.

7- آيت اللَّه العظمى آقا سيد ابوالحسن اصفهانى (البته از اين دو بزرگوار فقط در

موقع توقفشان در قم كه بعنوان تبعيد بسر مى بردند استفاده نموده است)

8- در منطق و فلسفه و هيئت استاد يگانه و حكيم فرزانه آقا ميرزا على اكبر حكمى يزدى.

مشايخ اجازات ايشان چهار نفرند.

1- مرحوم آيت اللَّه حاج ميرزا محمد ارباب كه در سال 1337 قمرى مرقوم داشته اند.

2- مرحوم ثقةالاسلام محدث جليل حاج شيخ عباس قمى در سال 1342 قمرى نوشته اند.

3- مرحوم آيةاللَّه آقا ميرزا محمد تهرانى سامرائى در سال 1352 قمرى نوشته اند.

4- مرحوم علامه تهرانى آقا شيخ محسن معروف به آقا بزرگ تهرانى صاحب الذريعه كه در تاريخ مزبور مرقوم داشته اند.

آثار و تأليفات ارزنده ى ايشان كه بطبع رسيده است باين شرح است:

1- راهنماى دانشوران در ضبط و تقييد نامها و نسبتها در سه مجلد.

2- كاخ دلاويز در تاريخ شريف رضى.

3- كانون احساسات در رستاخيز شگفت انگيز امام حسين عليه السلام.

4- مهر تابان در سيرت مولاى متقيان امير مؤمنان عليه السلام

5- جلوه حق

6- تذكره مبتكران در بنيان گذاران علوم و فنون.

7- بامداد روشن در اسرار صلح امام حسن.

8- راهنماى دينداران پيرامون چندين بحث جالب دينى.

9- درج گهر در متن سخنان كوتاه پيغمبر و ترجمه فارسى آن.

10- راهنماى قم در تاريخ قم و تاريخ اماكن مقدسه.

11- چرا از مرگ بترسم، پيرامون واقعيت مرگ و اثبات روح

12- ترجمه كتاب الشيعه و فنون الاسلام تأليف علامه سيد حسن صدر. بنام شيعه يا بنيان گذاران فنون و علوم اسلام.

13- مقالات بسيار در موضوع هاى مختلف.

و اما آنچه را كه تاكنون بطبع نرسيده است بسيار و از آنها كتب زير است:

1- هدايا العقول فى الحكم المأثوره عن العتره و الرسول. اين كتاب را بفارسى ترجمه نموده بنام گنجينه ى حكمت.

2- كتاب الروض المنى در دو مجلد فى الحكمه و

الادب.

3- كتاب السراج الوهاج فى اسرار المعراج بعربى.

4- رساله الناهيه عن الفحشاء در اسرار نماز بعربى

5- رهبر دانشوران در شناخته شدگان بكنيه و لقب و ترجمه خطبه حضرت فاطمه عليهاالسلام و شرح آن و نام اين كتاب جزو تاليفاتشان در پشت جلد كتاب كاخ دلاويز مذكور است.

(1366 -1278 ش)، فقيه، نويسنده و شاعر، متخلص به كاشف. در شهر قم متولد شد. وى نسبتش به موسى مبرقع، فرزند امام محمد تقى (ع)، مى رسد. آموزش مقدماتى را در مكتب فراگرفت و از آن پس به تحصيل علوم عربى، دينى و ادبى پرداخت. از بزرگترين استادان وى در رشته هاى مختلف، مى توان از حاج ميرزا حسين نايينى و آقا سيد ابوالحسن اصفهانى و حاج شيخ عبدالكريم حايرى يزدى نام برد. برقعى نزد آقا ميرزا على اكبر حكمى يزدى منطق، فلسفه و هيئت را فراگرفت. آيت الله ارباب و محدث قمى و شيخ آقا بزرگ تهرانى از مشايخ اجازه ى وى بودند. برقعى مشاور آيت الله حايرى در برخى از مسائل حوزه ى علميه ى قم بود. او در سال 1313 ش يك دبستان و در سال 1315 ش يك دبيرستان در قم بنا كرد. وى به منظور شركت در كنگره ى جهانى صلح به پاريس و وين دعوت شد و در آنجا سخنرانى كرد كه پس از بازگشت به ايران، به شيراز و بعد به يزد تبعيد شد. از اشعار وى تنها دو هزار بيت باقى مانده است. از آثار او مى توان از «راهنماى دانشوران» در سه مجلد؛ «جلوه ى حق» و «مهر تابان»، در سيرت اميرالمؤمنين (ع)؛ «كاخ دلاويز»، در تاريخ شريف رضى؛ «تذكره ى مبتكران»؛ «درج گهر»، در سخنان سيد بشر؛ «كانون احساسات»،

پيرامون جنبش امام حسين (ع)؛ «بامداد روشن»، در اسرار صلح امام حسن (ع)؛ «چرا از مرگ بترسم»، پيرامون واقعيت مرگ؛ «هدايا العقول»؛ «تبصره ى معلمان»، در نحو؛ «السراج الوهاج»؛ «روض المنى فى المختار من قصار الكلمات اميرالمؤمنين (ع)»؛ «سياست نامه حضرت على (ع)»؛ «راهنماى قم»؛ «ديوان» شعر نام برد.[1]

فقيه، محقق، شاعر.

تولد: 1278(1317 ق.)، قم.

وفات: 13 مرداد 1366.

آيت الله سيد على اكبر برقعى قمى متخلص به «كاشف»، فرزند سيد رضى، پس از تحصيلات علوم عقلى و نقلى نزد استادان، شروع به تدريس نمود. حوزه ى درسى به وجود آورد و به دانش پژوهى و دانش پرورى پرداخت.

در بيست سالگى از مراجع زمان اجازه اجتهاد كسب كرد. اساتيد او در ادب شيخ جعفر غفرانى و شيخ ابوالقاسم نحوى و در منقول آقايان محمد ارباب و حسن فاضل و شيخ ابوالقاسم ملا محمد كريم و در خارج از سطح آيات عظام حائرى يزدى و حسن نايينى و سيد ابوالحسن اصفهانى و در مقدمات معقول محمد ارباب و در تحصيلات عاليه معقول شيخ على اكبر حكمى يزدى بودند.

در سال 1313 يك دبستان و سال 1315 يك دبيرستان تأسيس كرد و هر دو را به نام سنايى موسوم ساخت. پس از ورود آيت الله العظمى حائرى يزدى به قم و تأسيس حوزه ى علميه ى، آيت الله برقعى يكى از مشاروان او بود و درباره مشكلات روحانيت و وضع تحصيلى طلاب با او تبادل نظر مى كرد. آيت الله برقعى در زمان جنگ جهانى دوم ياور مردم بود و به تشكيل انجمن خيريه همت گماشت و از متمكنين تهران و قم كمك گرفت و در منطقه اى كه سكونت داشت نانوايى ايجاد كرد. بدين طريق به بينوايان كمك و مساعدت مى نمود.

در سال 1329 كه در

ايران جمعيت هواداران صلح به رياست ملك الشعراى بهار تشكيل شد، از آيت الله برقعى خواستند كه به جمعيت صلح در ايران كمك كند و او نيز اولين سخنرانى خود را در مسجد امام خمينى (ره) (شاه سابق) تهران تحت عنون «صلح و نيروى نگهبان آن» ايراد كرد. شعار «به عدل سوگند، صلح پيروز است» به واسطه ايشان رايج شد. به همين منظور به كنگره ى جهانى صلح دعوت شد كه يك بار در پاريس و بار ديگر در وين تشكيل شد و به عنوان يك پيشواى روحانى مسلمان سخنرانى كرد. پس از مراجعت از سفر اروپا از قم به شيراز و بعد به يزد تبيد شد و اين تبعيد مدت چهارده سال به طول كشيد.

آيت الله برقعى به شعر و شاعرى علاقمند بود و شعر هم مى گفت. قسمتى از اشعار وى از بين رفته است و فقط حدود دو هزار بيت آن گردآورى شده است.

فهرست آثار ايشان به شرح زير است: راهنماى دانشوران (سه جلد؛ 1329 -1328)؛ راهنماى قم (در تاريخ قم و آثار تاريخى آن؛ با مقدمه رسيد ياسمى، 1317)؛ راهنماى دينداران (1324)؛ كانون احساسات (در واقعه كربلا)؛ كاخ دلاويز (يا تاريخ شريف رضى؛ 138)؛ مهر تابان (در سيرت على (ع)؛ 1317)؛ جلوه حق (در سيرت على بن ابى طالب؛ 1319)؛ بامداد روشن (در اسرار واگذارى خلافت حضرت امام حسن (ع) به معاويه؛ 1320)؛ ترجمه شيعه يا پديدآورندگان فنون اسلام (اثر سيد حسن صدر؛ 1319)؛ تذكره مبتكران، درج گهر (در سخنان حضرت سيد البشر؛ 1366 ق.)؛ چرا از مرگ بترسم (اثر ابن مسكويه، ترجمه لماذا اخاف الموت، قم، چاپ دوم، 1327)، راه نو در جهان شناسى؛ دررالكلم در كلمات

قصار على (ع)؛ سياست نامه حضرت على (ع).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

منابع زندگينامه :[1] سخنوران نامى معاصر (2931 -2924/ 5)، فرهنگ سخنوران (755)، الذريعه (229/ 17 ،64/ 10 ،899/ 9). گنجينه ى دانشمندان (393 -389/ 4)، مؤلفين كتب چاپى (493 -491/ 4).

بيگم جان

قرن:13

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن سيزدهم هجرى، از زنان خير و نيكوكار، وى دختر فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و بدر جهان خانم بود كه به ازدواج محمد قاسم خان امير درآمد. پدرش علاقه وافرى به اين دختر و همسرش داشت. در سفر و حضر، همراه و هم صحبت پدر بود و در سر سفره پادشاهى و مجالس حاضر مى شد. وى زنى بخشنده و باكرم بود و به عرفان تمايل داشت و از مريدان حاج آقا رضا همدانى- كه از عرفاى آن زمان به شمار مى رفت- بود و هر سال مبلغ زيادى پول براى وى ارسال مى كرد.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: تذكرةالخواتين، 69؛ خيرات حسان، 81 / 1؛ دايرةالمعارف تشيع، 588 -587 / 3.

پريزاد

قرن:10

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن نهم هجرى، از زنان خير. به نوشته اعيان الشيعه، وى نديمه گوهرشاد بيگم همسر شاهرخ تيمورى (850 -807 ق) بود. هنگامى كه گوهرشاد آغا، مسجد گوهرشاد را در كنار مرقد امام رضا (ع) بنا كرد، پريزاد خانم نيز مدرسه اى دينى در مشهد ساخت و املاكى براى آن وقف نمود و در حدود بيست الى سى طلبه در آن تحصيل مى كردند. در زمان شاه سليمان صفوى (1105 -1077 ق)، يكى از خوانين قندهار به نام نجفعلى خان مدرسه را تعمير كرد و آقا محمد بيگ و ميرزا شكراللَّه نيز در تجديد بناى آن اهتمام نمودند. اين مدرسه، در بازار مشهد قرار داشته و تا سه دهه گذشته موجود بوده است.[1]

(س نهم ق)، نيكوكار. به نوشته ى «اعيان الشيعه» وى نديمه ى گوهرشاد بيگم، همسر شاهرخ تيمور، بود. هنگامى كه گوهرشاد آغا مسجد گوهرشاد را در كنار مرقد امام رضا (ع) بنا كرد،

پريزاد خانم نيز مدرسه اى دينى در مشهد ساخت و املاكى براى آن وقف كرد. اين مدرسه در بازار مشهد قرار داشته و تا سه دهه ى گذشته ى موجود بوده است.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] منابع: اعيان الشيعه، 562 / 3؛ دايرةالمعارف تشيع، 617 / 3؛ رياحين الشريعه، 73 / 4؛ كارنامه زنان مشهور ايران، 81.

[2] اعيان الشيعه (562/ 3)، رياحين الشريعه (74 -73/ 4)، كارنامه ى زنان (81)، مشاهير زنان (46).

تاج ماه بيگم

قرن:13

جنسيت:زن

مليت:ايران

- 1282 ق، از زنان (1237 ق) و خواهر ميرزا ابوالقاسم قائم مقام (1251 -1193 ق) صدر اعظم مقتول محمدشاه قاجار (1264 -1250 ق) بود. آقا بزرگ تهرانى در الذريعه، او را از مهمترين وقف كنندگان كتاب به كتابخانه آستان قدس رضوى معرفى كرده است.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: اعيان الشيعه، 627 / 3؛ الذريعه، 437 / 22 ،601 / 6 ،433 / 3؛ النساءالمؤمنات، 274 -273.

تاجلو

قرن:10

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز 946 ق، از زنان نيكوكار. وى همسر شاه اسماعيل اول صفوى (930 -907 ق) بود. به نوشته برخى منابع فارسى و تركى، او در جنگ چالدران به همراه بهروزه خانم همسر ديگر شاه اسماعيل، پس از شكست لشكر ايران از عثمانى ها به اسارت مسيح پاشازاده، از نظاميان عثمانى درآمد، اما با دادن يك جفت گوشواره قيمتى خود كه معروف به لعل بى رگ بود از اسارت نجات يافت. مدارك مستندى در رد يا قبول اين گفته نيست.

تاجلوبيگم در 925 ق گنبد حرم حضرت معصومه (ع) را بازسازى و ايوان شمالى حرم را بنا كرد. در 929 ق درآمد چندين روستا را براى اداره آن وقف نمود كه وقفنامه آن به تاريخ دهم صفر 929 ق در دست است. از آثار ديگر او بازسازى پلى است بر رودخانه قزل اوزون ميان زنجان و ميانه كه به «پل دختر» مشهور است و در 933 ق مرمت گرديده است. همچنين وقف محصول قريه حسن آباد ورامين براى سادات تنگدست و بناى عمارت گنبد عالى در اردبيل، معروف به جنت سرا، از ديگر اقدامات اوست.

تاجلوبيگم در دربار صفويان اعتبارى فراوان داشت، چنانكه امراى قزلباش پس از مرگ شاه

اسماعيل، براى انتخاب جانشين او با تاجلوبيگم مشورت كردند. شاه طهماسب اول صفوى (984 -930 ق) در آغاز، احترام او را نگاه داشت. اما در 940 ق از او روى گرداند و سرانجام در 946 ق به شيراز تبعيد كرد. اندكى پس از ورود به آن شهر درگذشت و او را در بقعه بى بى دختران در محله ميدان شاه شيراز به خاك سپردند. كتاب تربت پاكان، شاه بيگم را همان تاجلو بيگم مى داند.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: پشت پرده هاى حرمسرا، 247؛ تربت پاكان، 361 / 1؛ خيرات حسان، 82 -81 / 1؛ دايرةالمعارف تشيع، 11 -10 / 4؛ فارسنامه ناصرى، 396 / 1؛ قاموس الاعلام، 1608 / 3.

تاشي خاتون

قرن:8

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز 750 ق، از زنان خير و نيكوكار. وى همسر محمود شاه و مادر شاه ابواسحاق اينجو (758 -744 ق) بود. در سال 744 ق قبه و گنبدى عالى براى مرقد سيد احمد بن موسى (ع) معروف به شاه چراغ بنا كرد. مدرسه اى نيز در كنار آن ساخت و زاويه اى در جنب آن احداث كرد و كتابخانه اى نيز تأسيس نمود و مجموعه نفيسى بدان اهدا كرد. وى دستور داد تا پسر يحيى جمال صفوى كه از خوشنويسان هنرمند شيراز بود قرآنى درسى جزء با خط ثلث بسيار زيبا بنويسد و آنرا در سال 746 ق وقف بقعه شاه چراغ كرد. همچنين قصبه ميمند در هيجده فرسنگى شيراز را كه حاصلخيزترين املاكش بود وقف مدرسه كرد. در مدرسه و زاويه گروهى از علما و زهاد صوفيه مشغول تبليغو تدريس و ارشاد بودند و از بودجه اى كه وقف بقعه بود از مسافران و تهيدستان پذيرايى

مى شد. به نوشته ابن بطوطه تاشى خاتون شخصاً تمام شبهاى جمعه به بقعه شاه چراغ مى آمد و فقها، قضات و بزرگان نيز در آنجا حضور داشتند. مراسم تلاوت قرآن نيز برگزار مى شد و با ميوه و شيرينى و انواع غذاها از همه پذيرايى به عمل مى آمد. در چنين شبها واعظان معروف به موعظه مى پرداختند و اين برنامه از خاتمه ى نماز عصر تا نماز عشا ادامه داشت. آنگاه طبل ها و نفيرها و شيپورها به صدا درمى آمدند و اين تشريفات كه خاص بارگاه سلاطين بود به منظور بزرگداشت احمد بن موسى (ع) انجام مى شد. وى متهم شد كه با امير على پير غياث الدين يزدى وزير شيخ ابواسحاق روابط پنهانى داشته است. تاشى خاتون در سال 750 ق مرقدى در جنب مرقد شاه چراغ براى خود ساخت و پس از مرگ در همانجا دفن شد.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: بزرگان شيراز، 426 -425؛ تذكره هزار مزار، 336 -335؛ دايرةالمعارف تشيع، 49 / 4؛ دايرةالمعارف فارسى، 600 / 1؛ رياحين الشريعه، 96 / 4؛ زن ايرانى در عصر مغول، 90؛ فارسنامه ناصرى، 1186 / 2.

تركان زمرد

قرن:6

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز پس از 557 ق، از زنان خير و نيكوكار. وى دختر سلطان محمود سلجوقى (525 -522 ق) بود. وى تزييناتى در حرم مطهر امام رضا (ع) انجام داد از جمله كاشيهاى هشت ضلعى بسيار نفيس معروف به «كاشيهاى سنجرى» كه در ازاره ى حرم به كار رفته و اكنون در زير قابهاى بزرگ شيشه اى محافظت مى شوند از آثار تركان زمرد ملك است كه پس از 557 ق نصب شده است.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: دايرةالمعارف

بزرگ اسلامى، 340 / 1.

تفرشي، عيسي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1310 ق)، نيكوكار. معروف به وزير. وى پس از مرگ پدر نايب الحكومه تهران شد و سپس به سمت رياست املاك خالصه و وزارت و پيشكارى كامران ميرزا نايب السلطنه منصوب گرديد و از اين تاريخ بود كه معروف به وزير شد. در قحطى كه در 1288 ق سراسر ايران را فراگرفت، به علت گرانى نان، معزول شد و پس از درگذشت محمدابراهيم خان وزير نظام براى بار دوم وزير تهران گرديد. وى به مرض وبا درگذشت و حاج شيخ هادى نجم آبادى را وصى خود قرار داد. بناى مسجد آقا شيخ هادى در تهران و نيز بيمارستان وزير در خيابان شيخ هادى از محل ثلث دارائى ميرزاعيسى ساخته شده است و خود وزير در زاويه شمال غربى مسجد مدفون مى باشد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :شرح حال رجال (515 -514 / 2).

حاجيه

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز 1313 ق، از زنان خير و نيكوكار. وى دختر مشيرالملك ميرزا ابوالحسن شيرازى (1301 ق)، وزير فارس بود. به نوشته فرصت الدوله شيرازى- كه معاصر او بوده- «سلطان حاجيه با اينكه زن است به خصلت و خوى مردان است؛ نه بلكه مردى است به كسوت زنان.» او همانند پدرش در ساختن بناهاى عمومى و عام المنفعه اهتمام مى ورزيد.[1]

(ز 1313 ق)، خير. وى دختر مشيرالملك، ميرزا ابوالحسن شيراز وزير فارس بود. و به مانند پدر در ساختن بناهاى عمومى و عام المنفعه تلاش مى كرد.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] منابع: آثار عجم، رياحين الشريعه، 331 / 4.

[2] رياحين الشريعه (331/ 4)، مشاهير زنان (125).

حايري يزدي، عبدالكريم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1355 -1276 ق)، مجتهد، مرجع و بنيانگذار حوزه علميه قم. حايرى در قريه ى مهرجرد/ ميجرد ميبد، از توابع اردكانى يزد متولد شد. پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى در زادگاه خود، نزد مجدالعلماء اردكانى و آقا سيد يحيى مجتهد يزدى به عراق رفت و از محضر سيد محمد طباطبايى فشاركى و آيت اللَّه شيرازى درس آموخت و در نجف از محضر ملامحمد كاظم خراسانى و آيت اللَّه يزدى بهره برد و به درجه ى اجتهاد نايل آمد، سپس به ايران بازگشت و در اراك حوزه ى عليمه دايره كرد و به تدريس مشغول شد. سپس به علت عدم تمايل در درگيريهاى سياسى زمان مشروطيت، چند سالى به نجف و كربلا رفت و به تدريس پرداخت. در سال 1331 ق به دعوت حاج سيد اسماعيل اراكى به اراك رفت و به تدريس علوم دينى، فقه و اصول پرداخت. حايرى بعد از پنج سال به قصد زيارت به مشهد رفت و در راه بازگشت در قم توقف

كوتاهى كرد و علماى شهر با ايشان ملاقات كردند. بنا به اصرار و دعوت علماى آن شهر در آنجا اقامت كردند. بنا به اصرار و دعوت علماى آن شهر در آنجا اقامت كرد و حوزه ى علميه قم را بنيان گذارد. امام خمينى، آيت اللَّه گلپايگانى، آيت اللَّه مرعشى نجفى، آيت اللَّه اراكى و آيت اللَّه شريعتمدارى از شاگردان وى بودند. او در قم درگذشت و در جوار حرم حضرت معصومه دفن شد. از جمله ى تاسيسات و آثار خيريه ى او: «بيمارستان قم»؛ «قبرستان تازه و غسالخانه ى شهر قم» و «احداث كتابخانه مدرسه ى فيضيه» و «تاسيس قلعه ى مبارك آباد و سد رودخانه ى قم». آثار علمى او عبارتند از: «تقريرات»؛ « درر الفوائد فى الاصول» يا «درر الاصول»؛ «كتاب الرضا (ع)»؛ «كتاب الصلوه»؛ «كتاب المواريث»؛ «كتاب النكاح»؛ «حاشيه ى انيس التجار»؛ «حاشيه ى عروه الوثقى»؛ «ذخيره ى المعاد»؛ «مناسك حج»؛ «وسيله النجاه»؛ «منتخب الرسائل»، شامل فتاوى فقهى ايشان.[1]

آيةاللَّه حاج شيخ عبدالكريم بن محمد جعفر مهرجردى يزدى، مرجع تقليد شيعيان (و. مهرجرد يزد 1376 ه.ق.- ف. قم 1355 ه.ق./ 1315 ه.ش.) وى در عتبات نزد حاج ميرزا محمدحسن شيرازى، ميرزا محمد تقى شيرازى، شيخ فضل اللَّه نورى، آخوند ملا كاظم خراسانى و سيد كاظم يزدى تلمذ كرد و از محضر سيد محمد فشاركى استفاده نمود. پس از بازگشت به ايران حوزه علميه قم را تشكيل داد. از آثار اوست: 1- تقريرات، و آن تحرير تقريرات سيد محمد فشاركى است، 2- درر الفوائد فى الاصول، 3- كتاب الرضاء 4- كتاب الصلوة، 5- كتاب المواريث، 6- كتاب النكاح.

مرحوم حاج شيخ عبدالكريم بن محمد جعفر در سال 1276 قمرى در قريه مهرجرد از مضافات ميبد كه از توابع اردكان يزد

است متولد شده و تحصيلات مقدمات خود را در اردكان يزد خدمت مجدالعلماء اردكانى و ديگران نموده و بعد از آن به يزد آمده و در مدرسه خان سكونت و در نزد مرحوم حاج ميرزا سيد حسين وامق و آقا سيد يحيى مجتهد يزدى تحصيل سطوح نموده آنگاه در اوان شباب و جوانى مهاجرت به عراق و سر من راى كه به زعامت و رياست على الاطلاق مرحوم آيت اللَّه ميرزا محمدحسن شيرازى اداره مى شد وارد شده و رحل اقامت افكنده و در نزد جماعتى كه از آنها بود استاد مرحوم آقا سيد محمد طباطبائى فشاركى اصفهانى تلمذ نموده و هم از محضر آيت اللَّه مجدد استفاده و بعد از فوت آن دو بزرگوار به نجف اشرف آمده و از مرحومين علمين خراسانى صاحب كفايه و يزدى صاحب عروة استفاده كافى كرده تا به مقام رفيع اجتهاد ارتقاء يافته سپس به كربلاء معلى توطن نموده و به تدريس و تربيت عده اى از فضلاء پرداخت تا آنگاه كه به دعوت مرحوم حاج سيد اسماعيل عراقى فرزند مرحوم آيت اللَّه حاج آقا محسن عراقى در سال 1332 قمرى به اراك آمده و حوزه درس تشكيل و جماعتى از فضلاء بلاد و شهرستان اراك به محضرش شتافته و از دروس فقه و اصولش استفاده مى كردند و بيش از هشت سال اين حوزه به گرمى دائر و گذشته از آن مرحوم رجال بزرگى چون مرحوم آيت اللَّه حاج شيخ محمد سلطان العلماء و آيت اللَّه آقا نورالدين عراقى و آيت اللَّه حاج ميرزا محمد عليخان و آيت اللَّه حاج آقا مصطفى فريد محسنى و ديگران تدريس مى نمودند.

آيت اللَّه حايرى پس از پنج سال توقف در اراك به قصد

زيارت حضرت ثامن الحجج عليه الصلوة والسلام به جانب مشهد عزيمت و در اياب و ذهاب چند روزى در قم توقف نموده و علماء قم به زيارتشان نائل شده و از محضرشان بهره مند گرديده و دانستند چه شخصيت ارزنده اى در نزديكى آنها وجود دارد.

آيت اللَّه حايرى مراجعت به اراك نمودند و تا سال 1340 توقف و تدريس و رسيدگى به امور مسلمين نمودند تا سال مزبور كه براى زيارت حضرت معصومه عليهاالسلام و گذرانيدن ايام نوروز به سوى قم حركت كردند.

آمدن آيت اللَّه به قم

موقعى كه خبر حركت مرحوم حايرى به قم رسيد مردم به تشويق و تحريك مرحوم بافقى و علماء ديگر، اكثر علماء قم و طبقات ديگر به استقبال آن مرحوم رفته و تا امامزاده شاه جمال كه در 4 كيلومترى قم در مسير راه اراك واقع است استقبال نموده و پس از رسيدن آن مرحوم خير مقدم گفته و در همان يك ساعتى كه براى استراحت در آنجا توقف فرمودند اولين زمزمه اقامت ايشان را در قم نموده و از آنجا با تجليل فراوان حركت و در منزل مرحوم آيت اللَّه حاج شيخ مهدى پائين شهرى نزول نمودند و چنانچه سابقاً هم اشاره كردم ماده تاريخ ورود ايشان به قم نام شريف آن جناب (الشيخ عبدالكريم الحايرى اليزدى) 1340 مى باشد به اين كيفيت: الف (1) ل (30) ش (300) ى (10) خ (600) ع (70) ب (2) و (4) ل (30) ك (20) ر (200) ى (10) م (40) الحايرى (260) الف (1) ل (30) ى (10) ز (7) د (4) ى (10) جمع اين اعداد حروف هزار و سيصد و چهل، قال عليه السلام (الاسماء تنزل

من السماء)

حركت از اراك روز بيست و دوم ماه رجب المبارك و ورودشان به قم روز بيست و چهارم ماه مزبور بوده است و در آن هنگام كه بسيارى از مردم ايران از تهران و اصفهان و كاشان و اراك و نقاط ديگر براى تحويل حمل به قم آمده بودند و جمعى از علماء و خطباء نامى هم به همين عنوان مشرف بودند به زيارت و دست بوسى ايشان آمده و ضمناً تقاضاى اقامت در قم را از معظم له نمودند كه اين شهر مذهبى را مركز و محل توقف خود قرار داده و تشكيل حوزه دهند و مخصوص چندين نفر از خطباء و وعاظ نامى تهران مانند مرحوم مبرور حاج شيخ محمد سلطان الواعظين تهرانى كه سمت رياست گويندگان تهران را داشت به زيارت آمده بودند چون اصرار مردم را ديدند به توقف آن مرحوم در منبرهائى كه در صحن مطهر و حرم منور مى رفتند بيشتر مردم را تشويق نموده و تحريك به نگه داشتن آن مرحوم در قم نموده و در آن ايام در اغلب محافل و مجالس قم سخن از آيت اللَّه حايرى و اقامت در قم بود و از تمام علماء و خطباء جدى تر بر اين موضوع مرحوم حاج شيخ محمدتقى بافقى بود كه از نجف سوابق درخشان آن مرحوم را داشت و با آن ديدگان ملكوتى حق بين و آتيه بين خود مى ديد كه اگر آن مرحوم در قم اقامت كند يكى از علائم فرج آل محمد عليهم السلام كه ظهور علم و تشكيل حوزه علميه است در قم بارز و واقع خواهد شد پس بيش از ديگران اصرار بر اين امر داشت.

در خاطر دارم

كه مرحوم بافقى براى اين نگارنده و جمعى ديگر مى فرمود كه مرحوم آيت اللَّه حايرى با اينكه در سفر مشهدشان وضع مدارس مهجور ويران قم را از فيضيه و دارالشفا ديده كه چگونه دانشگاه روحانى و محل تدريس و افاضات مرحوم محدث بزرگوار ملا محسن فيض و ملا عبدالرزاق فياض لاهيجى و صدرالمتالهين شيرازى و ديگران به مركز گدايان و فقراء و ديوانه گان و بيماران تبديل شده و ابراز تاسف نموده و مى گفتند كه چه مى شد اگر اين مدارس هم از غربت بيرون مى آمد، ولى به نظر مباركشان مشكل و گران مى آمد كه ممكن باشد حوزه را از اراك به قم منتقل نمايند.

فرمودند وقتى به ايشان اصرار كردم براى توقف موانعى ذكر كردند جواب آنها را دادم و آخر ايشان را به اين كلمه قانع نموده و منصرف از مراجعت به اراك كردم.

گفتم شما اين اخبارى را كه از حضرات معصومين عليهم السلام راجع به آخرالزمان كه «قم مركز علم و دانش خواهد شد (و منها تفيض العلم الى سائر البلدان) و اينكه در آن زمان علم در نجف چون مارى به زمين فرورفته و از قم بيرون خواهد آمد» ديده ايد فرمودند: آرى گفتم آيا قبول داريد و يا شبهه مى كنيد فرمودند: قبول دارم.

گفتم نمى خواهيد كه تأسيس اين اساس به دست شما گردد و براى هميشه اين سكه به نام شما زده شود و باقيات الصالحات شما باشد فرمودند چرا گفتم تصميم به توقف بگذاريد و به اراك پيام دهيد هركس مايل باشد به قم بيايد.

و گذشته از مرحوم بافقى عده ديگرى از بزرگان قم چون مرحوم آيت اللَّه حاج ميرزا محمد ارباب و آيت اللَّه حاج شيخ محمدرضاى

ساوه اى و مرحوم حاج سيد حسن متولى باشى آستانه مباركه فاطميه و حاج ميرزا محمود روحانى و ديگران از افراد مؤثر و علاقه اى كه عموم مردم قم و زوار آن سال ابراز داشتند مرحوم حايرى را به حال ترديد درآورده و فرمودند استخاره خواهيم كرد كه آيا صلاح است در قم مانده و به فضلاء و محصلين حوزه اراك كه انتظار بازگشت را دارند بنويسيم به قم بيايند.

پس با اينكه كمتر به قرآن مجيد تفأل زده و استخاره مى نمودند صبحگاهى كه به حرم مطهر مشرف شدند با قرآن شريف استخاره كردند آيه 29 سوره مباركه يوسف عليه السلام آمد (إذهبوا بقميصى هذا و القوه على وجه أبى يأت بصيرا و أتونى باهلكم أجمعين) و اول جمله اى كه در اول صفحه قرآن بود ذيل آيه و أتونى باهلكم اجمعين بود پس با عزمى راسخ و قلبى مطمئن بنا را بر توقف گذارده و به منزل مرحوم حاج سيد على مصطفوى تاجر قمى كه علماء و طبقات تجار و اصناف ديگر مجتمع و انتظار نتيجه و تصميم نهائى آنجناب را داشتند آمده و اظهار مطلب فرمودند، مردم بى اندازه مسرور شده و يكى از بزرگان دانشمند گفت:

و ترتجيه من الرحمن سائلة

حتى استجيب لما ترجوه داعيها

مرحوم حاج ميرزا عبدالحسين صاحب الدارى بروجردى كه مقسم مرحوم حايرى بود در اراك براى نگارنده گفت كه: چون پيام ايشان به اراك رسيد اول كسى كه به اتفاق آقاى حاج ميرزا هدايت اللَّه وحيد گلپايگانى به ايشان پيوست بنده بودم كه بعد از دو ماه كه شهريه محصلين حوزه اراك را پرداختم به قم آمده و خدمتشان رسيدم فرمودند: ما ماندنى شديم اگر شما هم بخواهيد

بمانيد خدا كريم است برويد خانواده خود را بياوريد.

پس آقاى حاج ميرزا هدايت اللَّه به اراك رفته و رفقا و أصحاب آيت اللَّه را از قضيه اطلاع داده و خانواده خود و مرا به قم آورد و كم كم رفقاى اراك به قم آمده و رفته رفته حوزه علميه قم تأسيس گرديد و پيش بينى ها و پيش گوئيهاى حضرات أئمه معصومين عليهم السلام مصداق يافت.

خدمات و آثار مرحوم آيت اللَّه حايرى پس از توقف در قم با همت والا و سجاياى حسنه و اخلاق فاضله خود، فضلاء اراك و تهران و شهرستانهاى ديگر را دور خود جمع نموده و كم كم حوزه علميه رو به افزايش گذاشت تا بيش از هزار نفر طلبه و محصل جدى جمع شده و از محضر آيت اللَّه و مدرسين ديگر استفاده مى نمودند و اما آثار آن مرحوم به شرح زير است:

1- حوزه رسمى علميه قم كه تا آمدن وجود ذيجود حضرت ولى عصر عجل اللَّه فرجه الشريف باقى خواهد بود.

2- بيمارستان سهامى و فاطمى كه از ثلث مرحوم حاج سيد محمد فاطمى براى طلاب تأسيس شد.

3- سد رودخانه قم پس از آمدن سيل و خرابى بسيار از منازل كوچه حرم و غيره.

4- بناء قلعه مبارك آباد كه امروز به نام كوچه رهبر معروف است براى افرادى كه منازلشان در سيل ويران شد.

5- تعمير مدارس فيضيه و دارالشفا كه رو به ويرانى گذارده بود چنانچه در جلد اول اشاره كرديم.

6- كتاب دررالفوائد در علم اصول فقه كه غالباً در درس اصولشان عنوان مى فرمودند.

7- كتاب صلوة كه مطبوع و مورد نظر فقهاء مى باشد.

8- كتابخانه مدرسه فيضيه كه تفصيل آن در جلد اول گذشت.

9- غسالخانه در جنب رودخانه قم.

10- قبرستان آيت اللَّه

حايرى معروف به قبرستان حاج شيخ و قبرستان نو.

11- معظم تلامذه و اصحاب برجسته آيت اللَّه حايرى.

بزرگترين آثار و ثمرات حوزه علميه و مكتب و مؤسسه مرحوم آيت اللَّه حايرى رجال علمى قم و ايرانست زيرا هر كدام داراى مقام فضل و دانش و كمال و تقوا و غالباً حائز اجتهاد مطلق و يا مجتهد متجزى و نويسنده نامى و گويندگان سامى مى باشند و تمام آنان از درس و بحث آن فقيد معظم حيازت آن مقام شامخ را نموده اند:

مرحوم حايرى رحمه اللَّه از نوابغ و فحول علمى چنانيست كه از حوزه او مجسمه هاى فضيلت و استوانه هاى شرافت و مجتهدين جامع الشرايط و علماء عاليقدر و مدرسين كرام و اساتيد عظام بيرون آمده است.

و حوزه او مانند حوزه وحيد بهبهانى و شيخنا الانصارى و ميرزاى شيرازى و شيخنا الاستاد الخراسانى و استاد المعاصرين آقا ضياءالدين عراقى قدس اللَّه اسرارهم رادمردان بزرگ و دانشمندان ستركى برخاسته اند.

اين نگارنده در اينجا فهرست اسامى معظم آنها را با محل سكونتشان نگاشته و ترجمه احوال و مآثر و آثارشان را در اين جلد و جلد دوم مى نگارم انشاءاللَّه تعالى، و مخفى نباشد كه بسيارى از آنان دار فانى را وداع و جماعتى هم در قيد حيات و از زعماء و مراجع بزرگ معاصر مى باشند.

شماره، اسم و شهرت، محل اقامت

1- مرحوم آيت اللَّه حاج سيد ميرزا آقاى ترابى، دامغان

2- آيت اللَّه حاج سيد ابراهيم علوى خوئى، تهران

3- آقا شيخ ابراهيم رياضى، نجف آباد

4- آيت اللَّه حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى، تهران

5- حاج سيد ابوالحسن اسلامبولچى، تهران

6- مرحوم حاج سيد ابوالحسن روحانى قمى، نجف

7- حاج ميرزا ابوالفضل خراسانى، تهران

8- آيت اللَّه حاج ميرزا ابوالفضل زاهدى، قم

9- حاج سيد ابوالقاسم فقيه ارسنجانى، شيراز

10-

مرحوم شيخ ابوالقاسم اصفهانى، قم

11- آيت اللَّه حاج شيخ اسماعيل جاپلقى، تهران

12- مرحوم آيت اللَّه حاج شيخ اسماعيل بهارى، تهران

13- آيت اللَّه حاج سيد احمد خونسارى، تهران

14- آيت اللَّه حاج سيد احمد زنجانى، قم

15- مرحوم آيت اللَّه حاج سيد احمد لواسانى، تهران

16- آيت اللَّه حاج آقا بزرگ، كنگاور

17- مرحوم آيت اللَّه حاج سيد جعفر شاهرودى، تهران

18- مرحوم آيت اللَّه حاج آقا حسن فريد محسنى، قم

19- مرحوم آيت اللَّه حاج آقا ميرزا حسن يزدى، نجف

20- آيت اللَّه حاج ميرزا حسن معينى، شهر رى

21- آيت اللَّه حاج سيد حسن اصفهانى، تهران

22- مرحوم آيت اللَّه حاج سيد حيدر طاهرى، خرم آباد

23- مرحوم آيت اللَّه حاج سيد ابوتراب طاهرى، خرم آباد

24- آيت اللَّه حاج ميرزا خليل كمره اى، تهران

25- آيت اللَّه حاج شيخ راضى تبريزى، تهران

26- آيت اللَّه حاج آقا رضا زنجانى، تهران

27- آيت اللَّه حاج آقا رضا مدنى كاشانى، تهران

28- آيت اللَّه العظمى آقاى حاج روح اللَّه خمينى، نجف

29- مرحوم آيت اللَّه حاج روح اللَّه كمالوند، خرم آباد

30- آيت اللَّه حاج روح اللَّه خاتمى، اردگان

31- آيت اللَّه حاج ريحان اللَّه گلپايگانى، تهران

32- آيت اللَّه حاج سيد سجاد علوى، گرگان

33- آيت اللَّه العظمى آقاى سيد شهاب الدين نجفى مرعشى، قم

34- مرحوم حاج ميرزا شهاب همدانى، ملاير

35- مرحوم حاج سيد شمس الدين ابهرى، تهران

36- مرحوم آيت اللَّه صدرالدين صدر، قم

37- مرحوم آقا ضياءالدين خونسارى، قم

38- مرحوم آيت اللَّه حاج شيخ عباسعلى شاهرودى، قم

39- مرحوم آيت اللَّه حاج شيخ عباس تهرانى، قم

40- آيت اللَّه آقا شيخ عباس حايرى، تهران

41- آيت اللَّه آقا شيخ عباس انصارى همدانى، تهران

42- آيت اللَّه حاج ميرزا عبداللَّه تهرانى، تهران

43- آيت اللَّه حاج ميرزا عبداللَّه مجتهدى، تبريز

44- آيت اللَّه حاج ميرزا عبداللَّه سرابى، تبريز

45- مرحوم حاج ميرزا عبدالحسين صاحب الدارى، قم

46- مرحوم حاج ميرزا عبدالعلى تهرانى، تهران

47- آيت اللَّه حاج ميرزا سيد على يثربى، كاشان

48- آيت اللَّه آقاى آخوند ملاعلى همدانى، همدان

49- آيت اللَّه حاج على محمد مزلقانى، همدان

50- مرحوم آيت اللَّه

حاج شيخ على اصغر صالحى، كرمان

51- مرحوم آيت اللَّه حاج ميرزا على مهرابى، كرمان

52- مرحوم آيت اللَّه حاج سيد على اكبر برقعى، تهران

53- آيت اللَّه آقاى فضلعلى، قزوين

54- مرحوم آيت اللَّه فاضل لنكرانى، قم

55- آيت اللَّه حاج ميرزا فخرالدين جزايرى، تهران

56- آيت اللَّه حاج سيد كاظم شريعتمدارى، قم

57- آيت اللَّه آقا سيد كاظم گلپايگانى، نجف

58- آيت اللَّه حاج آقا مجتبى عراقى، قم

59- مرحوم آيت اللَّه آقا سيد محمد حجت، قم

60- مرحوم آيت اللَّه آقا سيد محمد داماد يزدى، قم

61- مرحوم آيت اللَّه ميرزا محمد همدانى، همدان

62- آقا شيخ محمد غروى، سنقر

63- آقا آيت اللَّه سيد محمد صدرالعلماء، قم

64- آيت اللَّه حاج ميرزا محمد ثقفى، تهران

65- آيت اللَّه ميرزا محمد ثابتى، همدان

66- آيت اللَّه حاج ميرزا محمدباقر مهاجرانى، همدان

67- ميرزا محمدتقى اشراقى، قم

68- آيت اللَّه حاج سيد محمدتقى خونسارى، قم

69- آيت اللَّه حاج سيد محمد جلالى، مشهد

70- آيت اللَّه حاج سيد محمد حسن يزدى، قم

71- حاج شيخ محمد حسن فريد گلپايگانى، تهران

72- آيت اللَّه، حاج شيخ محمدحسين شريعتمدار، ساوه

73- آيت اللَّه العظمى حاج سيد محمدرضا گلپايگانى، قم

74- آيت اللَّه العظمى حاج شيخ محمدرضا طبسى، قم

75- آيت اللَّه العظمى حاج شيخ محمدعلى عراقى، قم

76- آيت اللَّه العظمى حاج سيد محمود روحانى، قم

77- آيت اللَّه العظمى حاج ميرزا مصطفى صادق، قم

78- آيت اللَّه العظمى حاج سيد مصطفى خونسارى، قم

79- مرحوم حاج سيد محى الدين طالقانى، تهران

80- حاج سيد محمدرضاى طالقانى، قم

81- حاج ميرزا مهدى بروجردى، قم

82- آيت اللَّه حاج سيد مهدى كشفى، تهران

83- آيت اللَّه حاج سيد مهدى انكجى، تهران

84- آيت اللَّه آقا شيخ مهدى كوچه حرمى، قم

85- آيت اللَّه حاج سيد هادى روحانى، رودسر

86- آيت اللَّه ميرزا هاشم آملى، قم

87- حاج ميرزا هدايت اللَّه وحيد، تهران

88- حاج سيد يحيى يزدى، نجف

89- حاج سيد يحيى بفروئى، بفروى يزد

90- آقا سيد يحى اسلمبولچى، تهران

و صدها نفر ديگر كه ذكرشان موجب اطنابست و

انشاءاللَّه ترجمه هر يك در اين كتاب و جلد دوم خواهد آمد.

رحلت مرحوم آيت اللَّه حايرى

مرحوم آيت اللَّه حايرى از اوائل ورودش به قم تا آخر عمرش كه حدود پانزده سال بوده است مواجه با حوادث سهمگين و ناملايمات فراوانى بوده است كه در جلد اول آثارالحجه نگاشته ام ولى در اينجا براى بعضى از محذورات از شرح آن معذورم و اين نوائب ضربات بسيارى در روح و قلب آن بزرگوار وارد نموده كه در اواخر او را از پا درآورده و بسيار ضعيف نموده بود تا جائى كه گاهى تمناى مرگ نموده و مى فرمود ديگر مردن سرقفلى دارد (فياموت زرنى ان الحياة ذميمة) اى مرگ بيا كه زندگى مرا كشت و در اواخر عمرش بسيار خلوت و اعراض و انزوا را دوست مى داشت و غالباً در غير وقت درس و تحصيل طلاب در سالاريه مرحوم متولى بزرگ پدر جناب آقاى مصباح التوليه متولى معزول كه به ايشان نهايت ارادت و اخلاص را داشت به سر مى برد و روز به روز بر ضعف و كسالتش افزوده مى شد زيرا ديگر براى مرد غيور و متدين با دين آن حملات و تهاجم به قرآن مقدس و نواميس مسلمين و حوزه روحانيت جاى تحمل و صبر و طاقت نبود و به گفته يكى از مراجع و اساتيد بزرگ حوزه آن مرحوم به مرض دق از دنيا رفت خلاصه ضعف بالاى ضعف و غصه بر غصه ايشان اضافه مى شد تا در شب هفدهم ذى القعده هزار و سيصد و پنجاه و پنج قمرى از دنياى فانى فارغ و از ناملايمات آن راحت گرديد (در سن هشتاد و سه سالگى).

مرحوم آيت اللَّه آقاى حاج سيد

صدرالدين صدر رضوان اللَّه عليه قصيده اى در مرثيه و تاريخ فوتش سروده اند كه در ميان قصائد و مراثى بسيارى كه در ضايعه فوت ايشان گفته شده بيشتر مرضى خدا و مورد توجه آن مرحوم واقع گرديده است.

عبدالكريم آيت اللَّه قضى

وانحل من سلك العلوم عقده

اجدب ربع العلم بعد خصبيه

و هد اركان المعالى فقده

كان لاهل العلم خير والد

و بعده امست يتامى ولده

كوكب سعد سدالعلم به

دهرا و غاب اليوم عنه سعده

فى شهر ذى القعدة غاله الردى

بسهمه ياليت شلت يده

فى حرم الائمة الاطهار فى

شهر الحرام كيف حل صيده

دعاه مولاه فقل مورخا

لدى الكريم حل ضيفا عبده

فرمود پس از انشاد اين قصيده در عالم رؤيا ديدم در باغى هستم كه فوق العاده از حيث اشجار و اثمار و ازهار و انهار جاريه و خيابانها زيبا و بى نظير بود و من در خيابانها قد مى زدم شخصى از مقابل به من رسيده و گفت ميل داريد آقاى حاج شيخ را ملاقات نمائيد گفتم كدام حاج شيخ گفت حاج شيخ عبدالكريم حايرى گفتم كمال ميل را دارم.

آن شخص جلو افتاد و گفت بفرمائيد سه چهار خيابانى طى كرديم رسيديم به فضائى كه وسط باغ بود و به حوضى برخورديم كه اطراف آن گل كارى بود و در سمت راست آن فضا عمارتى بود كه سه چهار پله از زمين باغ بالا بود و درهاى چندى به طرف باغ داشت نگاه كردم ديدم در آخر اطاق گوشه دست راست حاج شيخ را ديدم تكيه به در داده و به باغ نگاه مى كند من سلام كردم و با عجله بالا رفتم و وارد اطاق شدم ثانياً سلام كردم جواب دادند و بعد از پذيرائى من احوال پرسى كردم فرمودند حالم خوبست و

احوال آقايان و حوزه را پرسيدند گفتم الحمدللَّه خوبست خوشحال شدند و در اين حال پيشخدمت وارد شد و براى ايشان چائى آورد فرمودند براى آقا هم بياور، رفت و يك استكان چائى براى من آورد و در تمام اين جريانات من تصور مى كردم حاج شيخ زنده است و به باغ آمده اند گفتم تنها تشريف آورده ايد ميل مبارك باشد من هم خدمت شما باشم فرمودند خير شما كار داريد و با شما كار دارند و بايد برويد و بعد هر دو دست را بلند كرده فرمودند من تنها نيستم خير تنها نيستم در آن وقت متوجه شدم كه فوت كرده اند باز احوال پرسى كردم و ايشان هم احوال پرسى نمودند و بعد توجهى به باغ انداختم و ايشان همچون فهميدند كه من به منظره باغ مجذوب شده و از نزاهت و طراوت آن استعجاب مى كنم. كمى بلند شده و هر دو دست را بلند و به طرف من اشاره كردند فرمودند (لدى الكريم حل ضيفاً عبده).

منظره اى از تشييع جنازه ى مرحوم آيت اللَّه حايرى

و يكى ديگر از قصائد و ماده تاريخ هاى خالص كه با صدق نيت گفته شد در فوت آن مرحوم ابيات زير است

عجب از سيرت بى ارزش دنياى دنى

صلح ناكرده ز اول دل دانا با او

زهد و دنياطلبى ساز نيايند به هم

نشده يك قدمى سازش دنيا با او

بى مكارم نرسد فايده علم بكس

گرچه علم و هنرش بوده چو دريا با او

گشت از حوزه علميه روان سوى جنان

آنكه شد ماحصل دانش و تقوا با او

نشنيديم در اين ملك چو او مردى راد

همه اسباب شرف بوده مهيا با او

خود اگر داشت كسى ديده بينا مى ديد

رسم و آئين تدين كه هويدا با

او

همه كس را نرسد رتبه همپائى وى

«فيض روح القدسى بود به پيدا با او»

گفتم اين چامه كه داور بكشد روز پسين

خط بطلان بخط جرم خطاها با او

اثر عميق فوت مرحوم حايرى

قال رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله: اذامات العالم ثلم فى الاسلام ثلمة لا يسدها شيى ء وقتى عالمى از دنيا رود رخنه اى در ديوار اسلام واقع شود كه چيزى آن را مسدود نكند.

و قال صلى اللَّه عليه و آله و سلم: اذا مات العالم بكت عليه السموات والارضون اربعين صباحا وقتى عالمى از دنيا رود آسمانها و زمين ها بر او چهل صبح گريه مى كند در كتب اخبار و احاديث و تفسيرهاى فريقين وارد شده است كه مرگ عالم ربانى و مرجع با تقوى تأثر عميقى در جامعه و جهان هستى دارد به طورى كه آسمانها و زمين ها و هوام و حشرات و وحوش و طيور و درندگان براى فقدان او متأثر شده و گريه مى كنند.

اى بسا كس مرد و كس آگه نشد

از عيانش مبدئى و مختمى

ليك اندر مرگ مردان بزرگ

عالمى گريد براى آدمى

عالمى گردد قرين درد و رنج

گر بميرد برگزيده عالمى

آيتى چون حايرى رفت از جهان

يك جهان گردد غريق ماتمى

رحلت و فوت مرحوم آيت اللَّه حايرى در چنان بحران و كوران عصر تاريكى كه تمام دست ها و قواى مرموز استعمارگران و دشمنان دين و استقلال كشور بر عليه قرآن و اسلام فعاليت مى كرد و روزى نبود كه بدعت تازه و منكرى بر مردم ضعيف الايمان تحميل نشود بزرگترين ضايعه بود زيرا كه تمام علماء و دانشمندان بزرگ و فعال و متعصب و متنفذ را يا تبعيد و يا زندانى و يا خانه نشين و يا از بين برده بودند

و تنها مرد ميدان مجاهده بود كه با مبارزات منفى و مثبت خود دشمنان و بيگانه پرستان را عقب رانده و از تهاجم و حمله اساسى آنها جلوگيرى مى كرد.

آيت اللَّه حايرى با آن متانت و بردبارى و تقيه و محافظه كارى كه مشروحاً بيان شد دشمن را كه همواره مى گفت همه را از ميان بردم اگر اين يكى را هم مى بردم از اسلام و دين آسوده شده و از حدود و قيود آئين و مذهب آزاد و راحت مى شدم به زانو درآورده و مجذوب خود گردانيده بود.

در صبح هفدهم ذى القعده 1355 قمرى كه اين خبر در قم و وسيله تلگراف و تلفون در تهران و ساير بلاد منتشر شد عموم مردم متأثر شده و جهان در نظر ملت متدين و شيعيان متعصب تاريك شده و انتظار بليات و مصائب ديگر را احساس نمودند كه اين نگارنده آن را در جلد اول آثار الحجة مشروحاً نگاشتم طالبين به آنجا مراجعه كنند.

تشييع جنازه در آن موقع موقوف و كليه تظاهرات و مظاهر دينى و شعائر مذهبى تعطيل بود لكن مردم قم عموماً زن و مردم عالم و جاهل و طبقات مختلف مردم دولتى و غيره چنان آشفته و پريشان بودند و به سر و صورت مى زدند و فرياد مى كشيدند كه گويا صاعقه اى از آسمان آمده و تمامى را سوزانيده است در آن خفقان عجيب و شرايط سخت تشييعى از جنازه آن مرحوم شد كه كم نظير بوده و مرحوم آيت اللَّه حاج ميرزا فخرالدين شيخ الاسلام قم بر ايشان نماز خوانده و در جوار حضرت معصومه سلام اللَّه عليها در مسجد بالا سر همانجائى كه خود نماز مى خواندند و درس مى گفتند مدفون شده و اشعار

مرحوم آيت اللَّه صدر را كه ذكر شد بر روى سنگ قبرش منقوش نمودند (لدى الكريم حل ضيفا عبده).

رجال علم و تقوائى كه در اطراف قبرش مدفون مى باشند

يكى از مزارات و قبورى كه بعد از حضرت فاطمه معصومه عليهاالسلام در قم زيارت مى شود قبر مرحوم آيت اللَّه حايرى است و كمتر كسى مشرف به قم براى زيارت مى شود كه قبر آن مرحوم را زيارت نكند در شبانه روز هزارها نفر به زيارت قبر او مى روند، در اطراف قبرش شخصيتهاى برجسته علمى و مردان با فضيلت و تقوا بسيارى مدفون مى باشند كه غير از دو قبر مرحومين آيتين خونسارى و صدر قبور ديگران اثر و مظهرى ندارد و ما فهرست آنها را در اينجا مى نگاريم و ترجمه و آثارشان را در جاى خود آورده و خواهيم آورد:

1- آيت اللَّه آقا سيد محمد بن آيت اللَّه آقا سيد عبداللَّه برقعى متوفى 20 ربيع الثانى 1350 قمرى ترجمه اش قبلا گذشت.

2- آيت اللَّه آقا شيخ محمد بن آيت اللَّه شيخ زين العابدين مازندرانى متوفى. 23 ج 1350 /2.

3- آيت اللَّه آقا شيخ ابوالقاسم كبير متوفى اواسط ماه جمادى الثانى 1353 قمرى

4- آيت اللَّه حاج سيد احمد عراقى بن آيت اللَّه حاج آقا محسن عراقى متوفى 10 ذى الحجه 1356 قمرى.

5- آيت اللَّه حاج سيد حسين كوچه حرمى متوفى 15 ذى القعده 1357 قمرى.

6- آيت اللَّه حاج شيخ محمدعلى حايرى قمى متوفى دوشنبه 22 ربيع الثانى 1358 قمرى.

7- آيت اللَّه حاج شيخ محمدتقى بهبهانى متوفى دوم ربيع الثانى 1360 قمرى.

8- آيت اللَّه حاج شيخ مهدى پائين شهرى متوفى جمعه نوزدهم شعبان 1360 قمرى.

9- آيت اللَّه حاج سيد حسين شوشترى متوفى 18 محرم 1362 قمرى.

10- آيت اللَّه حاج سيد فخرالدين سبط ميرزاى قمى متوفى سوم شعبان 1362 قمرى.

11- آيت اللَّه حاج شيخ عيسى لواسانى متوفى

دوم صفر 1364 قمرى.

12- آيت اللَّه حاج سيد محمدباقر قزوينى متوفى 28 صفر 1364 قمرى.

13- آيت اللَّه سيد محمدصادق بهبهانى متوفى ذى القعده 1364 قمرى.

14- آيت اللَّه حاج شيخ محمدتقى بافقى متوفى 12 جمادى الاولى 1365 قمرى.

15- آيت اللَّه حاج سيد محمدتقى خونسارى متوفى 7 ذى الحجه 1371 قمرى.

16- آيت اللَّه حاج سيد صدرالدين صدر متوفى 19 ربيع الثانى 1373.

17- آيت اللَّه حاج شيخ عبدالنبى عراقى.

18- آيت اللَّه حاج ميرزا مهدى بروجردى.

19- آيت اللَّه حاج آقا روح اللَّه كمالوند

20- آيت اللَّه حاج سيد احمد لواسانى

21- آيت اللَّه حاج شيخ عباس تهرانى

22- آيت اللَّه حاج شيخ محمد حسن طالقانى

23- آيت اللَّه حاج ميرزا رضى تبريزى

24- آيت اللَّه حاج سيد مهدى كشفى بروجردى

25- مرحوم حجةالاسلام ميرزا محمدتقى اشراقى فرزند مرحوم آيت اللَّه حاج ميرزا محمد ارباب متوفى 25 ماه رمضان 1368 قمرى

26- مرحوم حجةالاسلام آخوند ملا عبداللَّه متوفى 1357 قمرى

27- آيت اللَّه حاج ميرزا سيد حسن برقعى رحمه اللَّه

28- آيت اللَّه حاج شيخ عبدالجواد صافى گلپايگانى

29- آيت اللَّه حاج ميرزا محمود اصولى تبريزى

و ده ها نفر ديگر كه نزديكى قبر آن مرحوم مدفونند و گذشته از علماء مردان صالح و نيكوكارى چون مرحومين اخوان سلامت حاج شيخ على اصغر و حاج شيخ على اكبر سلامت رضوان اللَّه عليهم اجمعين.

كرامت حضرت امام حسين عليه السلام نسبت به مرحوم حايرى

از خصايص و امتيازات مرحوم آيت اللَّه حايرى قدس اللَّه سره كثرت توسلش بود به خداندان جليل عصمت و طهارت بالاخص بمولينا الكونين نورالثقلين امام المشرقين حضرت ابى عبداللَّه الحسين عليه الصلوة والسلام حتى در مجلس درس فقه اش مرثيه خوانى چون مرحوم حاج شيخ ابراهيم صاحب الزمانى تبريزى را كه از اوتاد زمان بود تعيين كرده بود كه هر روز قبل از درسش ذكر مصيبتى كند و بعد از آن خودش به منبر رفته و تدريس مى نمود در ايام عاشوراء روضه خوانى داشت و روز

عاشوراء خود در جلوى هيئت اهل علم پا برهنه و گل به پيشانى و صورت ماليده حركت مى كرد وقتى بعضى از نزديكانش از علت اين توسل و تمسكش به سفينةالنجاة امت حضرت سيدالشهداء عليه السلام پرسيد جواب مى فرمايند من هرچه دارم از آن حضرت دارم و بعد قصه كرامت حضرتش را درباره خودش شرح مى دهد كه اين نگارنده در سفرم به اراك از دو نفر مرد موثق و عادل شنيدم كه عيناً آن را در ج 2 كتاب آثارالحجه ص 208 نگاشته و اينجا هم كه جاى آنست مى نگارم.

آقاى حاج دفترى مباشر كارهاى آيت اللَّه حاج مصطفى محسنى كه مرد موثق و متدينى است با تأييد مرحوم مبرور آقاى آيت اللَّه حاج آقا حسن فريد محسنى كه مرحوم آيت اللَّه حايرى در منزل مرحوم آيت اللَّه حاج آقا مصطفى در اراك هنگامى كه سرپرستى حوزه عراق را داشتند پس از نقل خواب آن مرحوم كه در آثارالحجه نوشته ام فرمودند هنگامى كه من در كربلا بودم شبى در عالم خواب ديدم كه شخصى به من گفت شيخ عبدالكريم كارهايت را بكن كه تا سه روز ديگر خواهى مرد. من از خواب بيدار شدم متحير بودم گفتم البته خوابست تعبير ندارد اتفاقاش شب سه شنبه بود روز سه شنبه و چهارشنبه را مشغول به درس و بحث بودم تا خواب از خاطرم رفت روز پنجشنبه تعطيلى دروس با بعضى از رفقا به ناحيه باغ مرحوم سيد جواد رفتيم در آنجا قدرى گردش و مذاكره علمى نموده تا ظهر نهار را صرف و ساعتى خوابيديم در آن موقع لرز شديدى به من عارض شد رفقا آنچه عبا و روانداز بود بر من انداختند باز مى لرزيدم

پس از ساعتى تب بسيار سوزانى كردم و كم كم حس كردم كه حالم بسيار خراب است به رفقا گفتم مرا زودتر به منزلم برسانيد.

رفقا وسيله اى فراهم كرده و مرا به شهر آورده و به منزلم رسانيدند در آنجا بى حال و حس افتادم كم كم حواس ظاهره ام از كار افتاد يك مرتبه به ياد خواب سه شب قبل افتادم علائم مرگ را در خود مشاهده كردم و ناگهان ديدم دو نفر ظاهر شده و از راست و چپ من نشستند و به هم نگاه كردند و گفتند اجل او رسيده مشغول قبض روح او شويم.

من در آن حال مرگ را معاينه كردم از راه قلب توجهى به ساحت مقدس حضرت سيدالشهداء امام حسين عليه الصلوة والسلام نموده عرض كردم مولاى من از مرگ هراس و ترس ندارم ولكن از اين مى ترسم كه دستم خاليست كارى نكرده و زادى تهيه ننموده ام شما را به حق مادرتان حضرت صديقه طاهره عليهاالسلام شفاعت كنيد كه خدا مرگ مرا تأخير اندازد تا فكرى به حال خود نمايم.

و تا از راه دل اين توسل را نمودم ديدم شخصى وارد شد و نزد آن دو آمده و گفت حضرت سيدالشهداء فرمودند شيخ عبدالكريم به ما توسل نمود و ما هم نزد خدا شفاعت كرديم كه عمر او را دراز و اجل او را تأخير اندازد و خداوند تعالى اجابت فرمود شما روح او را قبض نكنيد.

پس آن دو به هم نگاه كرده و رو به آن شخص نموده و گفتند سمعاً و طاعه و از جا حركت كردند و سه نفرى صعود نمودند.

پس در آن هنگام احساس كردم كه حالم بهتر

شده صداى گريه و زارى و ناله خانواده خود را شنيدم كه به سر و صورت خود مى زدند آهسته دست خود را حركت دادم و چشم خود را گشودم ديدم چشم مرا بسته و رويم چيزى كشيده اند، خواستم پايم را جمع كنم ملتفت شدم كه شصت مرا هم بسته اند.

پس دستم را بلند كردم براى برداشتن چيزى كه رويم بود شنيدم مى گويند ساكت شويد گريه نكنيد كه حركت دارد و آرام شدند و روى مرا برداشتند و چشمم را گشودند و پايم را فوراً باز كردند با دست اشاره به دهانم كردم كه آبم دهيد. پس آب به دهانم ريختند و كم كم از جا برخاسته و نشستم و تا پانزده روز ضعف مفرط و كسالت داشتم، از آن حالت الحمدللَّه به كلى رفع نقاهتم شده و بهبودى يافتم و اين از بركت مولايم حضرت حسين عليه السلام بود. آرى به خدا قسم.

مرا بغير حسين ملجأ و پناهى نيست

در اين عقيده يقينم كه اشتباهى نيست

ره نجات حسين است و دوستى حسين

به سوى حق به جز از اين طريق راهى نيست

اگر تو حكم غلامى من كنى امضا

به هيچ محكمه خوفم ز دادگاهى نيست

بيت آيت اللَّه حايرى

بيت و خانواده آن مرحوم بيت علم و تقوا و فضيلت است داراى دو پسر و سه دختر بوده اند پسران جناب آيت اللَّه آقاى حاج آقا مرتضى حايرى و جناب حجةالاسلام آقاى حاج آقا مهدى حايرى كه ترجمه هر يك خواهد آمد و اما دختران

1- همسر مرحوم حجةالاسلام حاج شيخ محمد توسركانى

2- همسر مرحوم حاج شيخ احمد همدانى

3- همسر مرحوم آيت اللَّه حاج سيد محمد محقق داماد يزدى بودند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1]

آثار الحجه (17 -13 /1)، الذريعه (132/8 -378/4)، ريحانه (68 -66 /1)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (63 -59 /3)، مولفين كتب چاپى (917 -915 /3).

حسيني شهرستاني، عبدالرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم علوم دينى.

تولد: 1339 ق.، كربلا.

درگذشت: 11 مرداد 1376، مشهد.

آيت الله حاج سيد عبدالرضا حسينى شهرستانى، فرزند حجت الاسلام سيد زين العابدين شهرستانى، بود. وى پس از پست سر نهادن دوران كودكى به سال 1346 ق. وارد مدرسه ى جعفريه شد و به يادگيرى خواندن و نوشتن و علوم ابتدايى پرداخت و پس از آن به تحصيل علوم دينى روى آورد و مقدمات و سطوح را نزد حضرات آيات شيخ على اكبر سيبويه و شيخ جعفر رشتى فراگرفت. سپس به يادگيرى رسائل و مكاسب و كفاية و علوم هيئت و رياضيات نزد حضرات آيات شيخ محمد رضا اصفهانى و سيد محمد طاهر بحرانى پرداخت و خارج فقه و اصول را نيز در محضر آيات عظام سيد محمدهادى ميلانى، ميرزا مهدى شيرازى، سيد عبدالحسين حجت و شيخ مرتضى آشتيانى آموخت. اياشن در كنار تحصيل به تدريس سطوح عاليه پرداخت و پس از ساليان فراوان تدريس سطح، در سال 1392 ق. تدريس خارج فقه را آغاز كرد. سپس به مشهد هجرت كرد.

آيت الله حسينى شهرستانى علاوه بر تحصيل و تدريس، به اقامه ى جماعت در صحن حسينى (ع) پاسخگويى به مسائل دينى پرداخت. وى در برابر نفوذ و تبليغات فكرى و سياسى و ايجاد شبهات دينى از سوى كمونيست و چپگرايان عراق سخت ايستادگى كرد و به منظور استحكام بنيان هاى فكرى جوانان، اقدام به تأسيس مجله ى «اجوبة المسائل الدينيه» كرد و در آن- با هميارى و همكارى حضرات آيات سيد محمدباقر صدر، سيد حسن شيرازى، سيد عبدالصاحب حكيم و

استاد احمد امين- به صدها پرسش فكرى و اعتقادى جامعه پاسخ داد و حوزه ى خوانندگان خود را به فراسوى مرزهاى عراق گسترانيد. دامنه نفوذ اين مجله در آن سال هاى پر اختناق عراق باعث شد تا رژيم بعث، پس از آزار و اذيت هاى فراوان و زندانى ساختن فرزندش جلو انتشار آن را بگيرد و او را هم از عراق بيرون نمايد.

ايشان به جز تدريس، تأليف، اقامه ى جماعت و تبليغ شعائر دينى، با هميارى و مساعدت گروهى از علماى بزرگ و تجار كربلا دست به بنياد مؤسسات خيريه و عام المنفعه اى زد كه برخى از آنها عبارتند از مدرسة الامام الصادق. (اين مدرسه براى دانش آموزان بر مبناى تعاليم اسلامى در سال 1371 ق. تأسيس شد و تا سال 1395 ق. ادامه يافت)؛ مدرسة اسلاميه (در اين مدرسه به دانش آموزان دروس فقه؛ حديث تفسير و عقايد آموزش داده مى شد)؛ درمانگاه كودكان؛ الجمعية الهرية الاسلامية؛ المكتبة الجعفرية (اين كتابخانه با پنج هزار كتاب چاپى و خطى در مدرسه هندى گشايش يافت)؛ لجنة الثقافة الدينية (كه پاسخگويى به شبهات و پرسشهاى دينى را بر عهده داشت و در خلال پانزده سال فعاليت خويش، توانست صدها سئوال را پاسخ دهد).

از تأليفات آيت الله حسينى شهرستانى مى توان اين آثار را نام برد: مقاليد الهدى فى شرح العروة الوثقى (هفت جلد، كه سه جلد آن به چاپ رسيده است)؛ حياة الامام الحسين بن على (ع)، الامر بالمعروف و النهى عن المنكر، السجود على التربة الحسينية؛ صلاة الجمعة فى عصر الغيبة؛ النوروز فى السلام نوروز در تاريخ و دين؛ اجوبة المسائل الدينية (چهارده جلد كه دو جلد آن به نام اميد جوان ترجمه و چاپ شده

است)؛ اجوبة المسائل فى التفسير (دو جلد)؛ اجوبة المسائل فى العقائد؛ تقويم هجرى (از سال 1363 تا 1463 ق.). تأليفات مخلوط ايشان عبارت است از: المهدى الموعود و دفع الشبهات عنه؛ الطريق القويم الى جنة النعيم (پيرامون امامت)؛ دفع الشبهات و حل المشكلات؛ غاية التقرب فى شرح منظومة التهذيب؛ حاشبه بر مكاسب؛ حاشيه بر رسائل؛ حاشيهبر معالم؛ حاشيه بر قوانين؛ حاشيه بر شرح لمعه؛ الطريق المستقيم فى بيان اصول الدين؛ عقايد المؤمنين فى اصول الدين.

در سال 1397 ق. به علت فشارهاى رژيم بعثى، وى عراق را به قصد ايران ترك كرد و در مشهد اقامت گزيد و به تدريس سطوح عاليه و عقايد، امامت جماعت (در مسجد الحميد) و تأسيس مجله «الارشاد»- كه از آن هفت شماره منتشر گرديد پرداخت. اما در سال 1400 ق. به دنبال سكته اى ناقص توان كار و كوشش از او سلب شد و تا پايان عمر خانه نشين شد.

آيت الله حسينى شهرستانى سرانجام پس از هفتاد و هفت سال زندگى در يازدهم مرداد 1376(27 ربيع الاول 1418 ق.) چشم از جهان فروبست و پيكرش در روز سه شنبه بيست و هشتم ربيع الاول، پس از تشييع و نماز آيت الله شيخ حسنعلى مرواريد بر آن، در صحن آزادى حرم امام رضا (ع) به خاك سپرده شد.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

حوا

قرن:11

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن يازدهم هجرى، از زنان خير. وى دختر شاه عباس اول صفوى (1038 -996 ق) بود و كاروانسراى بزرگى در اصفهان بنا كرد كه به نام خود وى شهرت يافت. او طبع شعر داشت و حشمتى خوانسارى شاعر و خوشنويس، استاد او بود.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: تذكرةالقبور، 36؛ الذريعه،

256 / 9.

خاتون

قرن:8

جنسيت:زن

مليت:ايران

787 ق، مكنى به ام يحيى از زنان خير و نيكوكار. وى مادر نصرةالدين يحيى (795 -789 ق)، از امراى مظفرى يزد و بانى مدرسه خاتونيه بود كه داخل شهر يزد قرار داشته است. مسجدى نيز در سال 787 در آستانه مقابل قبه عالى مدرسه ساخته شد كه بيشتر فرزندان آل مظفر در اين قبه دفن شدند.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: تاريخ يزد، 160؛ رياحين الشريعه، 187 / 4.

خاتون عظمي

قرن:8

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز 777 ق، مشهور به خاتون عظمى از زنان خير. وى همسر امير جلال الدين چقماق و از زنان سرشناس زمان خود بود. از آثار او تكميل و اتمام ساختمان مسجد جامع يزد است كه سطح آن را با سنگ مرمر تراشيده فرش كرد و دو ستون چپ و راست صفه به كاشى تراشيده مرتب ساخت و به جاى منبر چوبى پوسيده منبرى از آجر نقش دار ساخت و مسجد جديد و عتيق را با يكديگر متصل نمود.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: تاريخ يزد، رياحين الشريعه، 94 -93 / 4.

خانزاده سوران

قرن:11

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن دهم و يازدهم هجرى، از زنان مدير و شاعر، وى همسر امير سليمان بيگ، حاكم سوران (999 ق) زنى باتدبير و باشهامت بود و براى آبادانى منطقه سوران و آسايش مردم آنجا به خصوص حرير (مركز سوران) به همراه همسرش سعى و تلاش فراوان كرد. همسرش در اداره امور حكومت با او مشورت مى كرد. مردم نيز براى او احترام خاصى قايل بودند. شعراى كرد براى دريافت صله و انعام از اطراف و اكناف به دربارش روى آورده و با قصايد و سروده هاى خود از او و خدمات ارزنده اش ستايش مى كردند.

خانزاده زنى خير و بخشنده بود. در حرير و ساير نقاط سوران راه ها، كاروانسراها، مساجد و مدارس متعددى ساخت. او مردم را به فراگرفتن سواد و درس خواندن تشويق مى كرد و وسايل تحصيل را براى آنها فراهم مى آورد. برخى او را از خواهر سليمان بيگ دانسته اند.[1]

(س دهم و يازدهم ق)، شاعر، بانوى نيكوكار. وى همسر امير سليمان بيگ، حاكم سوران (999 ق)، و زنى با تدبير و با شهامت بود. او براى

آبادانى منطقه سوران و آسايش مردم آنجا بخصوص حرير مركز سوران به همراه همسرش سعى و تلاش فراوان كرد. مردم براى او احترام خاصى قايل بودند و شعراى كرد از اطراف براى دريافت صله و انعام به دربارش روى مى آوردند. با قصايد و سروده هايشان از خدمات ارزنده اش ستايش مى كردند. خانزاد خاتون زنى خير و بخشنده بود و در حرير و ساير نقاط رويان، راهها، كاروانسراها، مساجد و مدارس متعددى ساخت. وى مردم را به فراگرفتن علم تشويق مى كرد. برخى او را خواهر سليمان بيگ دانسته اند.[2]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] منبع: تاريخ مشاهير كرد، 394 / 3.

[2] تاريخ مشاهير كرد (394/ 3)، مشاهير زنان (83).

خدمعلي

قرن:11

جنسيت:زن

مليت:ايران

1002 ق، از زنان نيكوكار. وى خواهر موسى سلطان موصلو و همسر شاه طهماسب اول صفوى (984 -930 ق) و مادر اسماعيل ميرزا بود. وى نزد شاه عباس اول صفوى (1038 -996 ق)، نوه ى خود، اعتبار و احترام زيادى داشت. او به سفر حج رفت. رباط خشكرود در نزديكى قزوين از آثار اوست.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: عالم آراى عباسى، 490 / 1؛ لغت نامه دهخدا، 350 / 115.

خميني، روح اللَّه

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

رهبر و بنيانگذار جمهورى اسلامى ايران، فقيه، عارف.

تولد: 30 شهريور 1281(20 جمادى الثانى 1320 ق. 24 سپتامبر 1902)، خمين.

درگذشت: 14 خرداد 1368، تهران، بيمارستان قلب.

روح الله مصطفوى مشهور به موسوى خمينى، فرزند سيد مصطفى موسوى از علماى آن زمان، در پنج ماهگى پدرش را از دست داد. خوانين تحت حمايت عمال حكومت وقت پدرش را در مسير خمين به اراك به شهادت رساندند. بستگان وى براى اجراى حكم الهى قصاص به تهران (دارالحكومه وقت) رهسپار شدند و بر اجراى عدالت اصرار ورزيدند تا قاتل قصاص گرديد.

دوران كودكى را تحت سرپرستى مادرش (بانو هاجر) از نوادگان آيت الله خوانسارى (صاحب زبدة التصانيف)، و نزد عمه اش (صاحبه خانم) سپرى كرد، ولى در پانزده سالگى هم مادر و همه عمه اش را از دست داد.

از نوجوانى به تحصيل معارف روز و علوم مقدماتى و سطح حوزه هاى دينيه و از جمله ادبيات عرب، منطق و فقه و اصول پرداخت و نزد معلمين و علماى منطقه (نظير ميرزا محمود افتخارالعلماء حاج ميرزا نجفى خمينى، آيت الله شيخ على محمد بروجردى، آيت الله شيخ محمد گلپايگانى و آيت الله عباس اراكى و بيش از همه نزد برادر بزرگترش آيت الله سيد مرتضى پسنديده) فراگرفت و در سال

1298 عازم حوزه ى علميه ى اراك شد. پس از تحصيلات بسيارى از دروس در اراك، عازم حوزه ى علميه ى قم شد. در قم در علوم فلسفه و اخلاق استادان او آيت الله محمدعلى شاه آبادى و آقا سيد ابوالحسن حكيم قزوينى و حاج ميرزا جواد آقاى ملكى تبريزى بودند و علم منقول و فقه و اصول را از محضر آيت الله عبدالكريم حائرى يزدى و آقا مير سيد على كاشانى فراگرفت. ايشان در همان اوان در دروس فقه و اصول آيت الله عبدالكريم حائرى يزدى و آيت الله يثربى حضور و به مراتب فقه و اصول احاطه يافت و به اجتهاد رسيد.

در سال 1339 ق. كه آيت الله عبدالكريم حائى يزدى درگذشت، آيت الله العظمى خمينى ديگر خود يكى از فضلاى و مدرسين حوزه علميه قم به ويژه در رشته فلسفه، تهذيب نفس و اخلاق گرديده بود كه بعدها در تدريس فقه و اصول فقه نيز نام آور شد. ايشان كه در همان زمان با محافل و شخصيت هاى ضد دربارى ارتباط كامل داشت، در مبارزه عليه حكومت رضاخان در حد اقتضاى سن خود كوشش نمود. ايشان عليه رژيم فرزند رضاخان نيز مبارزه و افشاگرى مى كرد و بعد از رحلت آيت الله عبدالكريم حائرى يزدى، آيت الله حسن بروجردى را در حد امور و مسائل يارى رساند. بعد از درگذشت آيت الله بروجردى حوزه علميه قم و محافل روحانى ديگر او را به عنوان «آيت الله خمينى» شناختند.

درسال 1340 با تشكيل انجمن هاى ايالتى و ولايتى و طرح لوايح شش گانه شاه، امام خمينى مخالفت قاطع خود را عليه رژيم آغاز كرد. با پيش آمدن واقعه خونين 15 خرداد ايشان به دنبال نطقى كه عليه رژيم ايراد نمود، دستگير و به

پادگان عشرت آباد تهران منتقل شد. يك سال پس از آزادى، مجددا در مخالفت با «كاپيتولاسيون» سخنرانى ايراد كرد كه منجر به تبعيد ايشان در سيزده آبان سال 1344 به تركيه شد. پانزده سال به حالت تبعيد در نجف اشرف به سر برد. سرانجام پس از شهادت پسرشان- آيت الله سيد مصطفى خمينى- به دست رژيم و پس از آن كه از عراق به پاريس رفت و با فرار شاه، در 12 بهمن 1357 با ورودشان به خاك ميهن، استقلال، آزادى و جمهورى اسلامى را براى مردم ايران به ارمغان آوردند و در 22 بهمن ماه 1357 با حمايت توده هاى ميليونى مردم رژيم شاهنشاهى در ايران را سرنگون ساخت و براى نخستين بار در ايران حكومت جمهورى اسلامى را برقرار ساخت و به عنوان «امام» همه مسلمانان جهان به رسميت شناخته شد. امام خمينى ده سال پس از تأسيس جمهورى اسلامى در ايران و هدايت انقلاب اسلامى در اين مدت در چهاردهم خرداد سال 1368 در تهران درگذشت.

از آثار ايشان ميتوان به اين عنوان ها اشاره نمود: شرح دعاى سحر (به عربى، ترجمه سيد احمد فهرى)، شرح حديث رأس الجالوت (تأليف 1348)، حاشيه امام بر شرح حديث رأس الجالوت، حاشيه بر شرح فوائد الرضويه، شرح حديث جنود عقل و جهل، مصباح الهداية الى الخلافة والولاية، حاشيه بر شرح فصوص الحكم، حاشيه بر مصباح الانس، شرح چهل حديث (اربعين حديث)، سر الصلوة (صلاة العارفين و معراج السالكين)، آداب نماز (يا آداب الصلوة)، رسالة لقاءالله، حاشيه بر اسفار، كشف الاسرار (در اسرار هزار ساله حكمى زاده، چاپ سوم 1363 ق.)، انوار الهداية فى التعليقة على الكفاية، بدايع الدرر فى قاعدة نفى الضرر،

رسالة الاستصحاب، رسالة فى التعادل و التراجيع، رسالة الاجتهاد و التقليد، مناهج الوصول الى علم الاصول (دو جلد)، رسالة فى الطلب و الارادة، رسالة فى التقية، رسالة فى قاعدة من ملك، رسالة فى تعيين الفجر فى اليالى المقمره، كتاب الطهارة (چهار جلد)، تعليقه على العروة الوثقى، مكاسب محرمه (دو جلد) تعليقة على وسيلة النجاة، رسالة نجاةالعباد)، حاشيه بر رساله ارث، تقريرات درس اصول آيت الله العظمى بروجردى، توضيح المسائل (رساله عملية)، مناسك حج، تحرير الوسيله (دو جلد)، كتاب البيع (پنج جلد)، تقريرات دروس امام خمينى، كتاب الخلل فى الصلوة، حكومت اسلامى يا ولايت فقيه، جهاد اكبر يا مبارزه با نفس، تفسير سوره حمد، استفتائات، ديوان شعر، نامه هاى عرفانى، پيامها، سخنرانيها، مصاحبه ها و احكام و نامه ها (بيست و دو جلد)، وصيت نامه ى سياسى الهى، المكاسب المحرمة (عربى، 1381 ق.)، تهذيب الاصول (عربى، دو جلد تقرير امام و تحرير جعفر سبحانى، 1380 -1375 ق.).

حضرت آيةاللَّه العظمى امام سيد روح اللَّه موسوى خمينى 20 جمادى الثانى 1320 (ه.ق.) در خمين در يك خانواده روحانى به دنيا آمد. والدايشان- آيةاللَّه سيد مصطفى خمينى- در اواخر 1320 در سن 47 سالگى به وسيله فئودالها شهيد شد.

امام، تحت تربيت عمه و مادر دلسوز و مراقبت هاى برادر بزرگوارش آيةاللَّه پسنديده رشد كرد. و پس از تحصيلات مقدماتى در خمين در 1339 عازم حوزه علميه اراك شد و سپس در 1340 در محضر آيةاللَّه العظمى حاج شيخ عبدالكريم حائى به قم عزيمت كرد. او در 1345 ه.ق. سطوح عاليه را طى كرده و در محضر درس مؤسس حوزه- آيةاللَّه حائرى حضور يافت. پس از رحلت مرحوم حائرى در 1355، به عنوان استادى گرانقدر و مجتهدى عالم

در حوزه درخشيد. وى در كنار فقه و اصول به تحصيل پرداخت و از محضر آيةاللَّه شيخ محمد على شاه آبادى عارف كامل، بهره هاى روحى فراوانى برد. آوازه شهرت وى به عنوان يك استاد مسلم و صاحب شيوه تدريس و تعليم، طلاب بيشمارى را گرد او جمع كرد. درس اخلاق و روش تدريس و تعليم وى كه موجد روح فداكارى و شجاعت و تعهد و تقوى در طلاب ميشد، موجب تحول عظيمى در حوزه و منجر به تعطيلى درسش از طرف ديكتاتور وقت- رضاخان- گرديد. پس از سقوط رضاخان، اين درس مجددا در فيضيه آغاز گشت.

در سال 1364 ه.ق. همزمان با ورود آيت اللَّه بروجردى، بزرگترين كرسى تدريس حوزه علميه به وى اختصاص يافت. مسجد سلماسى و مدرسه فيضيه شاهد حضور انبوهى از مشتاقان معرفت و دهها مجتهد اصولى، اديب و مفسر در محضرش گشت. او در مسند اجتهاد و فتوى نشست و ميليونها تن به عنوان مقلد و پيرو، سر به فرمانش نهادند و در انتظار صدور حكم و فتوايش نشستند.

در سال 1340 ه.ش. با تشكيل انجمنهاى ايالتى و ولايتى و طرح لوايح ششگانه شاه- كه خود وسيله اى براى تثبيت حكومت امريكا در ايران بود- مخالفت جدى و قاطع نمود. حادثه 15 خرداد 1341 پيش آمد كه هزاران نفر از مسلمانان انقلابى آماج گلوله هاى سفاكان پهلوى گشتند و خود ايشان به دنبال نطقى كوبنده در مدرسه فيضيه به پادگان عشرت آباد منتقل و زندانى شد. ولى پس از يك سال آزاد و هنگام بازگشت به قم در مخالفت با كاپيتولاسيون سخنرانى رسوا كننده اى در مسجد اعظم ايراد كرد كه منجر به تبعيدش در 13 آبان 1342 به

تركيه گرديد. پس از مدتى به نجف منتقل و قريب 15 سال اجبارا در حوزه نجف اقامت گزيد. و از همانجا عهده دار رهبرى فكرى و ارشادى مردم بود و در فرصت هاى مناسب اعلاميه هاى لازم را صادر مى كرد. در 1356 ه.ش. به مناسبت شهادت فرزند برومندش آيةاللَّه مصطفى خمينى مجالس ترحيم باشكوه و خونينى برپا گشت كه شخصيت امام را بيشتر مطرح و موجب انتقال ايشان به پاريس گرديد. و اين در حالى بود كه احساسات مذهبى مردم به اوج خود رسيده و كنترل از دست رژيم خارج گشته بود و شاه از ايران خارج شده و اساس حكومت اسلامى به رهبرى امام و فداكارى مردم مسلمان در ايران پايه ريزى شده بود.

آثار و تأليفات گرانبهايى از معظم له در اختيار محافل علمى است كه از آن ميان مى توان از «تحرير الوسيله كتاب الصلوة، كتاب المكاسب، كتاب الطهاره، كتاب الخلل، كتاب البيع (در 5 جلد)، مصباح الهداية (شرح دعاى سحر)، چهل حديث برگزيده در اخلاق و عرفان و...» را نام برد و اكنون دعاى ميليونها تن از مسلمانان و مستضعفين جهان اين است:

خدايا! خدايا! تا انقلاب مهدى خمينى را نگه دار!

(1410 -1320 ق)، عالم، فقيه، مرجع تقليد، بنيانگذار جمهورى اسلامى ايران، عارف و شاعر. در خانواده اى روحانى در شهر خمين متولد شد. پدرش در چهل و هفت سالگى به دست مالكين محلى كشته شد و امام تحت سرپرستى و حضانت عمه و مادر و برادرش آيت اللَّه پسنديده قرار گرفت. تحصيلات مقدماتى را در زادگاهش آموخت و در سال 1339 ق براى ادامه تحصيل رهسپار اراك شد. پنج سال در آنجا اقامت كرد و تا سطوح عاليه را خواند.

با عزيمت آيت اللَّه حائرى يزدى در سال 1340 ق به قم و بنا نهادن حوزه ى علميه، در ساذل 1345 ق به قم رفت و به تحصيل فلسفه و حكمت مشغول شد. فلسفه را از آيت اللَّه شيخ محمدعلى شاه آبادى فراگفت. سپس به تحصيل دروس خارج از سطح پرداخت و از محضر آيت اللَّه حائرى كسب فيض كرد و به درجه ى اجتهاد رسيد. وى از محضر مى رسيد على يثربى و حاج ميرزا جواد ملكى تبريزى و آقا ميرزا على اكبر حكمى يزدى و حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى و حاج شيخ محمدرضا نجفى مسجد شاهى و آقاميرزا محمدعلى اديب تهرانى و حاجى سيد محمدتقى خوانسارى و آيت اللَّه بروجردى و حاج سيد محسن امين و حاج شيخ عباس محدث قمى و سيد ابوالقاسم دهكردى اصفهانى و حاج شيخ محمدتقى بافقى بهره مند گشت و اينان از مشايخ وى بودند. امام خمينى از سال 1368 ق به تدريس «كفايه» و «منظومه» و «اسفار» و فقه و اصول پرداخت. وى علاوه بر علوم عقلى و نقلى، تحصيل علم اخلاق را جزو دروس تحصيلى طلاب خود قرار داده بود، و از ديرباز به تدريس اخلاق مشغول بود. در دوره ى رضاخان درس اخلاق ايشان مدتى تعطيل شد و پس از سقوط رضاخان، اين درس مجدداً در مدرسه ى فيضيه داير گشت. وى علاوه بر مدرسه ى فيضيه، در مسجد سلماسى نيز تدريس مى نمود. در سال 1340 ش كه تشكيل انجمنهاى ايالتى و ولايتى و لوايح ششگانه شاه مطرح شد، با مخالفت جدى امام روبه رو گرديد و در نتيجه حادثه ى پانزده خرداد 1342 ش پيش آمد. امام به پادگان عشرت آباد منتقل و زندانى شد و پس از چندى

آزاد گرديد و به قم مراجعت كرد. مخالفت ايشان با مسئله كاپيتولاسيون و سخنرانى وى در مسجد اعظم سبب شد كه معظم له به تركيه تبعيد شود. پس از مدتى به نجف منتقل گشت و قريب پانزده سال در نجف اقامت گزيد. از همين زمان عهده دار رهبرى مبارزات سياسى شد و در هر فرصتى با صدور اعلاميه هايى مردم را به مبارزه ى تهييج مى كرد. با درگذشت ناگهانى فرزند ايشان حاج سيد مصطفى خمينى در سال 1356 ش و برگزارى مراسم سوگوارى، تبليغات عليه دستگاه هيئت حاكمه را دنبال كرد. به تدريج دامنه ى تظاهرات به خيابانها كشيده شد. در اين زمان امام از نجف به پاريس رفت و مبارزات عليه شاه اوج گرفت و شاه مجبور به ترك كشور شد و امام به ايران بازگشت و جمهورى اسلامى را بنا نهاد و رهبرى حكومت اسلامى ايران را تا 14 خرداد ماه سال 1368 ش كه جان به جان آفرين تسليم كرد، خردمندانه عهده دار بود. پيكر پاك وى با مراسم با شكوهى در محلى كه اكنون به نام مرقد مطهر معروف است دفن گرديد. امام خمينى از آغاز جوانى به شعر و شاعرى پرداخت. از آثار وى: «كشف الاسرار»؛ «تحرير الوسيله»؛ «كتاب الصلوة»؛ «كتاب المكاسب»؛ «تهذيب الاصول»؛ «كتاب الطهارة»؛ «كتاب الخلل»؛ «كتاب البيع»، در پنج مجلد؛ «مصباح الهداية»؛ «چهل حديث برگزيده در اخلاق»؛ «آداب نماز»؛ «مجموعه ى اشعار»، كه پس از رحلت ايشان در دسترس عموم قرار گرفت.[1]

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

منابع زندگينامه :[1] آينه ى دانشوران (187 -185)، الذريعه (52 / 22 ،123 / 21 ،13 / 18 ،69 / 13)، سخنوران نامى معاصر (347 -340 / 1)، كيهان فرهنگى

(س 6، ش 3، ص 15 -1)، گنجينه ى دانشمندان (29 -12 / 8)، مؤلفين كتب چاپى (232 -231 / 3).

درةالمعالي، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1304/1303 -1256 ش)، مدرس. از خدمتگزاران فرهنگ ايران و بنيان گذار دبيرستانهاى درةالمدارس و مخدرات. چند ماه قبل از فوت ايرج ميرزا جلال الممالك درگذشت و ايرج در رثاء او گفته است:

مرا ز مرگ تو قامت هلال و ارجمند

برآر سر بنگر قامت هلالى را

وى مقدمات علوم را نزد پدر و علوم جديد را نزد استادان وقت فراگرفت و در شعر و ادب فارسى و عربى تبحر يافت. وى در آن سالها كه از جمعيتهاى خيريه و پرورشگاهها خبرى نبود عده اى از يتيمان و كودكان بدون سرپرست را به خرج خود نگهدارى مى كرد. كمكهاى مادى و معنوى بسيار مى نمود و مجلس تلاوت قرآن در ماه رمضان برپا مى كرد. وى در تهران بر اثر سكته قلبى درگذشت و در خانه شخصى خود به خاك سپرده شد.[1]

1303 ش، نخستين بنيانگذار دبيرستان دخترانه ايران و از زنان نيكوكار. وى دختر سيد على شمس المعالى و ربابه مرعشى بود. پدرش در زمان ناصرالدين شاه قاجار (1313 -1263 ق) از شخصيت هاى وجيه و محترم بود و چندين باب مدرسه پسرانه ى تأسيس نمود. درةالمعالى مقدمات علوم را نزد پدر و علوم جديد را نزد استادان وقت فراگرفت و در شعر و ادب فارسى و عربى دست يافت. در سال 1322 ق مدرسه مخدرات را در محله عربها تأسيس كرد كه بعداً به سبب افزايش تعداد شاگردان به پامنار منتقل گرديد.

ابتدا معلمان آن را از ميان بستگان و خويشان- كه اغلب جزو زنان متجدد بودند. انتخاب كرد، از اينرو از سوى مردم تحت فشار قرار گرفت.

در سال 1327 ق به عنوان اعتراض به قرارداد 1907 م- كه كشور را رسماً تحت نفوذ انگلستان و روسيه قرار داده بود- اجتماعى از زنان تهران را تشكيل داد و در مجلس شوراى ملى حضور يافتند و نمايندگان را در صورت امضاى قرارداد تهديد كردند و آنان را به تحريم كالاهاى خارجى تشويق نمودند. او اغلب با صديقه دولت آبادى و ساير زنان همفكر خود به قهوه خانه هايى كه از قند خارجى استفاده مى كردند مى رفت و آنانرا از مصرف قند خارجى برحذر مى داشت و در اغلب مدارس استفاده از پارچه هاى يزدى و كرمانى را معمول مى داشت. وى در مدرسه مخدرات- كه بعد به دبيرستان شد و در سال 1306 ش فارغ التحصيل ديپلمه داد- از استادانى مانند مسيو احمد خان براى زبان فرانسه، مسيو على خان براى رياضيات و فاضل اعمى براى فقه و عربى استفاده مى كرد. هميشه حقوق گزاف دبيران را از ثروت شخصى خود مى پرداخت و به دانش آموزان تحميل نمى كرد.

در سال 1302 ش مدرسه ديگرى به نام درةالمدارس- واقع در كوچه ناظم الدوله پشت مسجد سپهسالار- تأسيس نمود. در آن سالها كه از جمعيت هاى خيريه و پرورشگاه ها خبرى نبود وى عده اى از يتيمان و كودكان بدون سرپرست را به خرج خود نگهدارى مى كرد و خوراك، نظافت و بهداشت آنان را شخصاً رسيدگى مى نمود. در ايام ماه رمضان به بستگان و خويشان خود سركشى مى كرد و كمك هاى مادى و معنوى مى نمود و مجلس تلاوت قرآن و دعا برپا مى كرد. او از زنان متجدد بود و حجاب زنان را مانع پيشرفت آنها مى دانست. وى در تهران بر اثر سكته قلبى درگذشت و برحسب وصيت خودش در خانه شخصى

خود در خيابان سقاباشى اول كوچه شمس المعالى به خاك سپرده شد.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] از صبا تا نيما (388/2)، كارنامه زنان (131 -128)، مشاهير زنان (97 -96).

[2] منبع: كارنامه زنان مشهور ايران، 131 -129.

رحماني خليلي، ابوالقاسم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم.

تولد: 1302 خليل محله ى بهشهر.

درگذشت: 27 اسفند 1374.

آيت الله ابوالقاسم رحمانى خليلى مازندرانى در حدود هشت يا نه سالگى كسب علم و دانش را آغاز نمود و آموزش را از مكتبخانه هاى قديمى آن روزگاران آغاز كرد و سپس به تحصيل علوم الهى و حوزوى حوزه ى علميه ى كوهستان تحت نظر و آموزش آيت الله شيخ محمد كوهستانى پرداخت. ايشان دوره مقدمات و دوره سطوح را در حوزه ى علميه ى كوهستان فراگرفت و سپس براى تكميل مدارج علمى در سال 1325 در بيست و سه سالگى به حورزه علميه نجف اشرف رفت و از محضر عالمانى همچون حضرات آيات عظام حاج سيد محمود شاهرودى، حاج سيد محسن كريم، سيد ابوالقاسم خويى، حاج ميرزا هاشم آملى، ميرزا حسن يزدى و شيخ صدر بهره هاى فراوان برد. در همان حوزه ى علميه ى نجف به تدريس نيز اشتغال ورزيد.

آيت الله رحمانى خليلى مازندرانى بعد از چهارده سال اقامت در حوزه ى نجف اشرف به زادگاه خود مراجعت نمود. بعد از مراجعت وى، و پس از يك هفته اقامت نزد آيت الله كوهستانى، ايشان اعلام فرمودند كه «شيخ ابوالقاسم فقيه است، ملاست، عالم است، بايد از ايشان استفاده بشود ».

پس از مدتى در سال 1339 حوزه ى علميه ى «خليل محله» را تأسيس نمود و به اين ترتيب به آموزش طلاب منطقه پرداخت. از جمله فعاليت هاى ديگر ايشان تأسيس مسجد و حسينيه اى با كمك مردم محله بود.

مدتى بعد به تهران

رفت و حدود چهارده سال در آن شهر اقامت گزيد، در سال 1364 به قم مهاجرت نمود.

از جمله فعاليت هاى سياسى و اجتماعى ايشان بايد به درستى كميته ى انقلاب اسلامى مسجد شفا اشاره نمود.

تأليفات و آثار قلمى آيت الله رحمانى به اين شرح است: شرحى بر تبصره علامه حلى (ره)؛ شرحى بر عروة الوثقى (رساله فى الاجتهاد والتقليد)؛ تفسيرى بر سوره شريفه حمد؛ رساله در مشتق؛ رساله در طلب و اراده؛ نامه ها و مكتوبات عرفانى و اسرار و اذكار؛ كتابى در نحو.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

رشديه تبريزي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1363 -1267 ق)، نويسنده، روزنامه نگار و موسس اولين مدرسه به طرز اروپايى وتعليم الفبا به شكل نوين در ايران. در تبريز متولد شد. تحصيلات ابتدايى و علوم دينى را در اين شهر آموخت و به منظور فراگيرى اصول تعليم و تربيت و آشنايى با شيوه ى تعليمات جديد به بيروت و استانبول و ايروان رفت و براى ايرانيان مقيم ايروان مدرسه اى تاسيس كرد. ناصرالدين شاه در بازگشت از سفر دوم خود از فرنگ به ايران، ضمن بازديد از اين مدرسه، اظهار تمايل كرد كه رشديه آن را به تبريز منتقل كند و او در سال 1305 ق نخستين مدرسه ى ابتدايى عمومى را در محله ى خيابان تبريز داير كرد كه پس از يك سال تعطيل شد. رشديه به مشهد رفت، سپس به تبريز بازگشت و چندين بار به تاسيس مدرسه اقدام كرد كه هربار به عللى به تعطيل مى انجاميد. زمانى كه امين الدوله به صدارت رسيد، از رشديه خواست كه براى تاسيس مدرسه به تهران بيايد. او در سال 1315 ق اولين مدرسه اش را در تهران در باغ كربلايى عباسعلى داير كرد، اما اين بار

هم مدرسه تعطيل شد و رشديه جبرا به حج رفت. پس از بازگشت از حج، در قم بست نشست. در نهضت مشروطه به تهران آمد و مجله ى مصورى به نام «مكتب» مشروطه به تهران آمد و مجله ى مصورى به نام «مكتب» منتشر كرد. وى به علت نوشتن مقاله ها و شبنامه هايى عليه دولت عين الدوله در اين مجله به مدت دو سال به كلات تبعيد شد. از كلات به تهران آمد و در قم ساكن شد و در كلاس درس آيت اللَّه شيخ عبدالكريم حايرى به فراگيرى علوم دينى پرداخت، ضمنا مدرسه ى رشديه را براى اطفال فقير و يتيم و كلاسى ويژه نابينايان داير كرد. وى در قم وفات يافت و در قبرستان نو (حاج شيخ عبدالكريم) دفن شد. از او آثار فراوانى به جاى مانده است كه از آن جمله اند: «اصول عقايد يا اتحاد بشر»؛ «كفايه التعليم»؛ «نهايه التعليم»؛ «المشتقات»؛ «تبصره الصبيان»؛ «صد درس»؛ «تربيه البنات»؛ «تاديب البنات»؛ «بدايه التعليم» و «هدايه التعليم».[1]

(حاجى) ميرزا حسن تبريزى از پيشقدمان نهضت فرهنگى ايران در نيمه اول قر. 14 ه. (و. تبريز 1267 ه.ق.- ف. 1363 ه.ق./ 1323 ه.ش./ 1944 م.). وى از نخستين مؤسسان مدارس جديد در تبريز و تهران و مردى دانشمند و اصلاح طلب و مبارز و بلندهمت بود و او را پدر فرهنگ جديد ايران ناميده اند. در آغاز جوانى براى فراگرفتن روش تعليم و تربيت به بيروت سفر كرد و پس از 3 سال به ايران بازگشت و در تبريز به تأسيس دبستان اقدام كرد ولى با مخالفت گروهى روبرو شد و دبستان وى منحل گرديد. در زمان مظفرالدين شاه به تهران آمد و در سال

1315 ه.ق. مدرسه رشديه را تأسيس كرد. تأليفات متعدد دارد از جمله: بدايعةالتعليم، كفاية التعليم، نهاية التعليم و صد درس. روزنامه «طهران» را در پايتخت انتشار داد (شماره اول آن در 7 ربيع الاول 1326 ه.ق. منتشر شده) رشديه از سال 1305 ه.ش. در قم مقيم گرديد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ جرايد (236/4)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (327 -317 /3)، مؤلفين كتب چاپى (556 -555 /2)، يادداشتهاى قزوينى (185/8)، يادگار (س 3، ش 10، ص 13 -12).

رضازاده، سيد حسين

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

آقاي حاج سيد حسين رضازاده در روز دوازدهم خرداد ماه يكهزار و سيصد و سي و نه شمسي تولد يافت. در رؤياهاي پدر بزرگوارش، بزرگ مرد علم و عمل و حامي و دلباخته اهل البيت «عليهم السلام»،حضرت حجت الاسلام و المسلمين آقاي حاج سيد فضل الله رضازاده (دام عزه) و مادر صالحه اش، حاجيه خانم دياني جاي نمي گرفت كه سيد حسين، روزي در گستره ي انسانهاي شيفته اهل البيت «عليهم السلام» در سطح جهان مؤثر واقع شود.

مهم آنست كه دانش بطلبيم و مهمتر از آن نور دانش را در جهان نهادينه سازيم.

وي با بهره گيري از فيوضات و كمالات روحي و اخلاقي و اعتقادي درمحضر پدر دانشمند و شيرپاك مادري با ولايت و تربيت دردامان مطهر او، مراحل رشد و ترقي و انساني و ايماني را طي نمود. تحصيلاتش از مدرسه نور دانش آغاز شد. يعني همان دومين مهد سيد حسين، كه با راهنمايي پدر، در آن زمزمه عشق را شنيد و باوركرد و... عاشق شد.

زمينه هايي كه از نگرش متعالي به شناخت مسئوليت از طريق اجداد پاكش داشت، در خانه

ي پدري در محله ي دردشت اصفهان درميان حرارت عشق علوي، حماسه حسيني و شور انتظار مهدي موعود«عجل الله تعالي فرجه الشريف» در روح و جسم او جوانه زد و ثمره اش، بالندگي او بود. در نوجواني، هفده محله ي اصفهان را عرصه ابلاغ و گسترش معارف اهل البيت «عليهم السلام» نمود، تا زمينه رشد براي انجام اين مهم در سراسر گيتي مهيا گردد. جوانان هدف اصلي اين حركت و پيام بودند.

دلسوختگاني از مكتب اهل البيت «عليهم السلام»، همچون رياست سابق حوزه علميه اصفهان، مرحوم حضرت آيت الله حاج شيخ حسن صافي اصفهاني (قدس سره) مدافع حريم پاك ولايت و امامت؛ مرحوم حضرت آيت الله حاج سيداحمد فقيه امامي (قدس سره) كه روش ومنش وراهنمايي هاي پرجاذبه ي آن بزرگ مرد جهت دهنده افكارواحساسات سيد حسين بود- و افتخار بزرگ حوزه علميه و جامعه مذهبي اصفهان، حضرت آيت الله سيد حسن فقيه امامي (دامت بركاته) پشتيبان علمي، معنوي و موجب دلگرمي او شدند.

هركاري راكه ميتوانست،خودانجام ميداد؛وبه ديگري وا نمي نهاد. و در اين رهگذر چه بسيار انديشيد ودست و نيت خيرش را در امري نيكو وعظيم وارد نمود. شاهد صدق اين ادعا، وجود فعال مؤسّسات و مجامع خيريه زير مي باشد كه از همت والا و مساعدت هاي فكري- معنوي و مادي او بي بهره نمانده اند.

مؤسسه خيريه امام حسين «عليه السلام»- مؤسسه خيريه امام جواد «عليه السلام» - مؤسسه خيريه حضرت ابوالفضل «عليه السلام»- مؤسسه خيريه حضرت ام البنين«سلام الله عليهما»- مؤسسه دارالشفاي فاطميه«سلام الله عليهما»- مجمع خيريه هاي درماني استان اصفهان (ويژه بيماران خاص و صعب العلاج)-

مجمع خيريه هاي استان اصفهان- صندوق قرض الحسنه حضرت ام البنين «سلام الله عليهما»- انجمن مددكاري امام زمان«عج»- انجمن بيماران M.S - فاطميه- مهديه- دارالقرآن الكريم- انجمن خيريه امداد و درمان حضرت ولي عصر«عج».

جنگ تحميلي عراق عليه ايران فرصتي بود تا خود را بيازمايد كه چگونه در برابر دشمن بايستد. پشتيباني وي از مقاومت دليرانه مردم ايران موجب گرديد؛ تا در اين آزمون الهي نيز پيروز باشد.

بلند همتي او باعث شد تا همه چيز را در نقطه اعلاي آن بخواهد. اجراي پروژه خوابگاه دانشجويان متأهل دانشگاه صنعتي اصفهان و مديريت آن، كه در قالب خيريه حضرت جواد «عليه السلام» انجام گرفت، نشان دهنده اين اشتياق و همت اوست. اين مجموعه شامل 120 واحد مسكوني و سالنهاي چند منظوره مي باشد كه بعد از احداث در كاملترين شكل ممكن وقف گرديد.

اما آنچه ثمره پرورش، آموزش، تجارب و كسب معنويت هاي خلقي او ميباشد، تأسيس مؤسسه تحقيقات ونشرمعارف اهل- البيت «عليهم السلام» است.اميد اينكه اين مهم به همان هدفي دست يابد كه مولاي او، مصلح جهاني- حضرت حجت بن الحسن العسگري- صاحب الزمان «عجل الله تعالي فرجه الشريف» به انتظار آن است...انشاءالله.

زاهده خاتون

قرن:6

جنسيت:زن

مليت:ايران

(ز 543 ق)، موسس. از زنان عابد، زاهد و مدبر و همسر اتابك بزابه، حاكم فارس بود. او به كمك همسرش به امر كشوردارى مى پرداخت و مدرسه اى بسيار عالى در شيراز بنا كرد كه آن را مدرسه زاهده مى گفتند و املاك زيادى براى آن وقف نمود و توليت آن را به علماى حنفى مذهب دارد، ولى پس از چندى از حنفيان به شافعيان منتقل كرد و امام ناصرالدين سيرافى را كه امامت و

خطابت مسجد جامع عتيق از گذشته به اجداد او تفويض شده بود، به توليت آن مدرسه گماشت.[1]

ز 543 ق، از زنان عابد، زاهد و مدبر. وى همسر اتابك بزابه (542 -532 ق) حاكم فارس بود. او به كمك همسرش به امر كشوردارى مى پرداخت و مدرسه اى بسيار عالى در شيراز بنا كرد كه آن را مدرسه زاهده مى گفتند و املاك زيادى براى آن وقف نمود و توليت آن را به علماى حنفى مذهب داد ولى پس از چندى از حنفيان به شافعيان منتقل كرد و امام ناصرالدين سيرافى را كه امامت و خطابت مسجد جامع عتيق از گذشته به اجداد او تفويض شده بود به توليت آن مدرسه گماشت. در سال 542 ق در جنگى كه بين بزابه و سلطان مسعود بن محمد بن ملكشاه سلجوقى در ميان همدان و اصفهان درگرفت بزابه كشته شد و در اصفهان دفن گرديد. زاهده خاتون دستور داد تا استخوان هاى همسرش را به شيراز بياورند و در مدرسه زاهده دفن كرد و قبه اى عالى براى آن ساخت و خود نيز پس از مرگ در همانجا دفن شد. به نوشته شدالازار مرقد اين زوج براى مردم شيراز متيمن و متبرك بوده است.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] بزرگان شيراز (382)، مشاهير زنان (109).

[2] منابع: بزرگان شيراز، 382؛ تذكره هزار مزار، 226 -224؛ شدالازار، 282 -281؛

زند كرماني، محمدباقر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

آيت الله شيخ محمد باقر زند كرماني

آقا شيخ محمد باقر زندكرماني، عالم فاضل جليل، فقيه واعظ فرزند مرحوم حاج آقا رضا، به سال 1313ه_.ق در كرمان به دنيا آمد. نسب او به خاندان زنديه (صادق خان برادر كريم خان

زند) مي رسد.

معظم له اولين گامهاي تحصيلي را در مكتب خانه هاي قديمي كرمان برداشت و پس از چندي به محضر درس استاد بهمنيار روي آورد،تحصيل در نزد استاد بهمنيار موقعيت بسيار مساعدي جهت شكوفايي استعدادهايش را به همراه داشت. آيت الله شيخ محمد باقر زند كرماني شش كلاس ابتدايي را در مدرسه سعادت گذراند و سپس به مدرسه شهاب وارد شد. وي ازمرحوم آقا جواد كرماني برادر استاد بهمنيار نيز به عنوان استادي مبرزيادمي كند و تبصره و شرايع و درس فقه را نزد ايشان فرا گرفت همچنين استحضار و تكميل ادبيات عربي و مقامات حريري را هم نزد مرحوم حاج سيد محمد باقر زنوزي فراگرفت.

پس ازگذراندن اين دروس، معظم له، در مدرسه انگليسيها ثبت نام نمود تا از اين طريق علاوه بر فراگيري زبان انگليسي، علوم و فنون جديدي كه در آنجا تدريس مي شد را نيز فرا گيرد. در آنجا به علوم شيمي، فيزيك، طب ، جغرافيا نيز تا حدي آشنا شد و در اين دوران با مسيحيان و پيروان اديان ديگر در اين مدرسه مباحثات مذهبي برپا مي كرد[1].

آيت الله زندكرماني پس از آن جهت تكميل علوم حوزه اي به ا صفهان مهاجرت نمود و در اصفهان از محضر بزرگاني چون آيت الله العظمي آخوند فشاركي، آيت الله سيد علي نجف آبادي و آيت الله حاج مير محمد صادق مدرس خاتون آبادي استفاده نمود. ارادت وي به مرحوم آيت الله فشاركي به حدي بود كه جزء خواص ايشان قرارگرفت.

آيت الله زندكرماني سفري نيز به عتبات عاليات داشت اما ضعف بنيه و گرماي آن منطقه باعث شد تا به دستور ايت الله سيد ابوالحسن اصفهاني به قم مهاجرت نمايد. با

عزيمت به شهرمقدس قم، به محضر درس مرجع عاليقدر جهان شيخ آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائري شتافت و حدود هفت سال ازمحضر درس ايشان استفاده نمود همچنين در اين مدت مرحوم زند كرماني هم درس مرحوم حضرت امام خميني (ره) بوده است.[2]

آيت الله زند كرماني در سفر ديگري كه به عتب_ات عاليات داشت مدتي ازمحضر پ__ر فيض ع__الم ف__رزانه آيت الله شيخ حسين آلكاشف الغطا به بهره گيري علمي و اخلاقي پرداخت و ازجانب ايشان تائيدي مبني بر حصول به مراتب والاي اجتهاد دريافت نمود.

مراتب علمي و ايماني آيت الله زند همچنين از جانب علماي بزرگ ديگري چون : آيت سيدجمال الدين گلپايگاني، آيت الله قاضي، آيت الله آقاي شيخ آغا بزرگ تهراني، آقا سيد ابوالحسن شيرازي، تاييد و آن بزرگان اجتهاد وي راتأييد نمودند.[3]

ايشان همچنين سفرهايي به تهران، و مشهد مقدس نمود و سرانجام مجالست با عالم رباني آيت الله آخوند شيخ محمد حسين فشاركي را ترجيح داده ودر اصفهان رحل اقامت هميشگي افكند. و به وعظ و ارشاد در مجالس خصوصي و اقامه جماعت در مسجد جامع و تدريس در مدرسه ذوالفقار مشغول شد.پس از چند سال در يكي از اتاق هاي شمالي مدرسه صدر بازار، «شرايع» يا «شرح لمعه» را تدريس مي نمود.

ايشان نسبت به علماي عاملين فوق العاده ارادت داشتند از جمله مرحوم حاج آقا صدر كوپايي از حكماي درجه اول اصفهان و با اينكه هيچ اسم و عنواني نداشت آقاي كرماني نسبت به ايشان خيلي ارادت داشتند.

ايشان در طب هم يد طولايي داشت معظم له حداكثر احترام وكوچكي را درمقابل مرحوم حاج ميرسيد علي نجف آبادي انجام مي داد درس را بسيار دقيق و تحقيقي مي گفت. ابتدا متن درس رامي خواند و بعداً آنرا معني

مي نمود اگر اين متن شرح و يا شارحي داشت قول آن رانقل مي نمود ايشان در دانش فيزيك و شيمي در سطح بالايي بود لذا در كنگره اتم شناسي از طرف مرحوم دكتر محمود حسابي دعوت شدند و سخنراني نمودند حتي درايام ملي شدن نفت ايران جلسه اي در دانشگاه تهران با شركت شخصيتهاي سياسي متخصص در رشته نفت كه از كشورهاي مختلف به ايران آمدند تشكيل شد و از ايشان دعوت كردند و كه در آن جلسه به زبان انگليسي صحبت كردند و همه مبهوت وحيران مي شوند شايد ازجمله عواملي كه باعث برخوردها و احياناً وارد كردن تهمت به اين مرد بزرگ بود حسادت به ايشان يا غبطة برخي از افراد بود كه مي ديدند آقاي زند كرماني جامعه را به خوبي مي شناسد و حال مردم را بسيار خوب درك مي كند.

از جمله كساني كه درحوزه علميه اصفهان قبل از نهضت پانزده خرداد و پس از آن به حضرت امام(ره) بسيار علاقه مند بود مرحوم آيت الله زند كرماني بود و نظرشان در مورد حضرت امام (ره) اين بود كه آيت الله خميني مردي مستعد و انساني وارسته و به تمام معنا است شما مي دانيد من چندان به ديدن اشخاص نمي روم اما زيارت ايشان را باتمام وجود لازم مي دانم .ايشان از اولين افرادي بودند كه درمسائلي كه براي حضرت امام پيش آمد اعلاميه داد ودر سال 1342 ش كه امام خميني را دستگير كرده بودند بيانه اي داده واز امام دفاع كرده است.[4] از خدمات ايشان يكي سعي وكوشش در افتتاح مجدد درب مسجد جامع بود كه در دوره پهلوي به روي نمازگزاران بسته شده بود همچنين تاسيس

مركز خيريه و بيمارستان امام حسن عسكري در اصفهان مي باشد.

برخي ازآثار وتاليفات ايشان عبارت اند از: الفيوضات الامعه في حال الكتب الاربعه، نبده في كتاب قرب الاسناد، رفع النزاع عن البين في الصلح المقصود منه الفرار عن الدين ، رساله اماره الولايه، كه به نام نشانه هاي ولايت چاپ شده است،[5] رساله در فقه احكام البهار، رساله در رجال، رساله درموضوع نفت كه توسط آقاي موسي نجفي به ضميمه كتاب تعامل دين و سياست تجديد چاپ شده است . [6]

از جمله ويژگيهاي مهم مرحوم زند كرماني در امر تدريس تفسير قرآن بوده كه اشخاص زيادي از جمله مرحوم آيه الله سيد اسماعيل هاشمي وبرادر ايشان شيخ احمد رباني، سيد ابوللفضل صفوي ريزي، شيخ نعمت الله، شيخ نصر الله صالحي و ابراهيم جواهري و افراد ديگر ازتفسير قرآن ايشان استفاده مي كردند، ايشان درميان تفاسير شيعه «مجمع البيان» را تدريس مي كردند و تسلط كاملي برآن داشتند ومتن عربي آن رامثل يك كتاب فارسي راحت و سليس مي خواندند و معني مي كردند وي فرمودند: « درميان تفاسير شيعه « مجمع البيان» مورد قبول شيعه و سني است و در عين حال جامع است»[7]

سرانجام اين عالم غيور در جمادي الثاني 1389 ه_ . ق مطابق 19 شهريور سال 1348 ش در اثر بيماري در خارج از كشور فوت نمودو پيكر پاكش را با تشييع كم سابقه به تخت فولاد حمل ونزديك تكيه زرگرها در تكيه مخصوص به خاك سپردند.

1- نيك پور، محمد: نام آوران علم و اجتهاد كرمان از قاجاريه تا پهلوي، نشر سازمان اسناد و كتابخانه ملي، 1383 ش.ص391 تا394

2- زاهد نجفي، محمد: فطرت بيدار زمان،جلد اول، نشر بشير،1382ش، ص44 تا 45

3-

نيك پور ، محمد، نام آوران علم و اجتهاد كرمان، ص395

4-زاهد نجفي، محمد: فطرت بيدار زمان، جلد اول، ص 84-129

5-نصرالهي، غلامرضا: مشاهيرتكيه زند كرماني، ص 3

6- مهدوي، سيد مصلح الدين: سيري درتاريخ تخت فولاد، نشر انجمن كتاب هاي اصفهان ، 1370 ،ص 177

7- زاهد نجفي ، محمد : فطرت بيدار زمان، جلد اول ، ص 84 و 99 و جواهري ، ابراهيم: علوم و عقايد، چاپخانه گيتي مقدمه

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد ششم)

زهرا

قرن:12

جنسيت:زن

مليت:ايران

از زنان خير و نيكوكار. وى از شاهزادگان صفوى بود و مسجدى در محله احمدآباد اصفهان بنا كرد كه به نام خود وى ناميده شد. تاريخ تولد و وفات او معلوم نيست. مجموعه اشعار نعتيه اى به نام كلمات عاشق غيبى از بانويى به نام زهرا خانم موجود است كه در ستايش امامان معصوم (ع) مى باشد و تاريخ كتابت 28 ذيقعده 1350 ق را دارد.[1]

(؟)، نيكوكار. وى از شاهزادگان صفوى بود و مسجدى در محله احمدآباد اصفهان بنا كرد كه به نام خود وى ناميده شد. مجموعه اشعار نعتيه اى به نام «كلمات عاشق غيبى» از بانويى به نام زهرا خانم موجود است كه در ستايش امامان معصوم (ع) است و تاريخ كتابت 1350 ق را دارد. احتمال ميرود از او باشد.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] منبع: تذكرةالقبور، 36؛ فهرست نسخه هاى خطى فارسى، 3057 / 4؛ فهرست كتب خطى كتابخانه آستان قدس رضوى، 669 / 7.

[2] تذكره القبور (36)، مشاهير زنان (111).

زيتون خاتون

قرن:6

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن پنجم و ششم هجرى ملقب به عصمت الدين از زنان خير. وى همسر ارسلانشاه بن كرمانشاه به قاورد (537 -495 ق)، از سلاطين سلجوقى كرمان بود. او مدرسه اى به نام مدرسه درب ماهان در كرمان ساخت و اوقافى براى آن و ساير آثار خيريه خود تعيين نمود كه آنها را اوقاف عصمتى مى گفتند.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: تاريخ ادبيات در ايران، 244 / 2.

سجادي، احمد

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

اينجانب حاج سيّد احمد سجّادى در سوّم اسفندماهِ سال يكهزار و سيصد و چهل و چهار در خانواده اى مذهبى در اصفهان بدنيا آمدم.

پدرم از معتمدين محل و كارگر كارخانه بافناز بود و مادرم، بانوى عفيفه اى كه به امور منزل و تعليم و تربيت فرزندان اهتمامى والا داشت.

اينجانب داراى سه برادر و يك خواهرهستم كه هر يك، محور زندگى و خانواده اى ديگر شده اند.

من تحصيلات ابتدايى، را در دبستان مشتاقْ ودوره راهنمايي را در مدرسه جمشيد طي كردم و ودر همان ايام، از نزديك شاهد وقايع انقلاب بودم و با آنكه در سنين نوجواني به سر مي بردم ، دربسياري از راهپيمايى ها شركت جسته و تمامي شعارهاي مردم را در دفتري ثبت ، كه تاكنون نيز آن را حفظ نموده ام

در سال 1361 وارد حوزه علميّه اصفهان گرديدم و همزمان در جبهه هاى نبرد نيز شركت نموده و حدود 20ماه به طور متناوب در ميان رزمندگان اسلام حضور داشته و در عمليات هاى مختلف و متعدّدى ايفاى نقش كردم و در عمليات «محرم» و «خيبر» از ناحيه پا و صورت مجروح شدم.

حضور در حوزه علميّه اصفهان فرصتى بود تا از محضر اساتيد بزرگى

همچون حجت الاسلام و المسلمين حاج على اكبر فقيه، حجت الاسلام و المسلمين حاج سيد ابوالحسن مهدوى، آيت اللّه حاج سيّد احمد امامى، آيت اللّه حاج سيّد حسن امامى، آيت اللّه حاج حسن صافى، آيت اللّه حاج محمد ناصرى، آيت اللّه حاج سيد محمد علي صادقى، آيت اللّه حاج عباسعلى اديب و آيت اللّه العظمي حاج حسين مظاهرى كسب فيض كرده و علاوه بر آن، از سال 1363 به تدريس در حوزه هاى علميه در زمينه هاى ادبيات عرب، منطق، فقه و اصول مشغول گرديدم.

اينجانب در سال 1368 در جشن نيمه شعبان به دست مبارك مرحوم حضرت آيت اللّه سيد محمدعلي صادقى قدس سره مفتخّر به لباس روحانيّت گشته و منسب امام جماعت را در مسجد حضرت جوادالائمّه و پس از آن در مسجد امام حسن مجتبى (واقع در اصفهان، خيابان كاوه، خيابان 15 خرداد) عهده دار شده و تا مهر ماه سال 1387 اين افتخار قرين زندگيم بود.

از سال 1370 فعّاليّت هاى علمى خود را با ارائه مقاله به روزنامه ها و سپس مجلّه هاى مختلف آغاز نمودم و در حال حاضر علاوه بر مقالات فراوانى كه ازمن در زمينه هاى مختلف علمى و مذهبى در دست است، در زمينه تأليف كتاب نيز كتاب هاى متعدّدى از جمله عناوين زير از اينجانب بچاپ رسيده است كه ذيلاً به برخى از كتابهاى تأليف شده توسط حقير اشاره مى نمايم:

1 – «فرهنگ نامه موضوعى صحيفه سجاديه » (در 3 جلد) : در اين كتاب با سبكى جديد به موضوع نگارى صحيفه مباركه سجّاديّه پرداخته ام و اثرى زيبا با بيش از 900 موضوع اصلى 000/10 زير موضوع در سه جلد

به همراه متن كامل صحيفه سجّاديه و ترجمه آن ارائه نموده ام.

2 - «اسرار دلبران» : اين كتاب تأملى بر زيارت جامعه كبيره است كه در آن براى هر يك از فرازهاى اين زيارت، توضيحى مختصر و شرحى كوتاه و مرتبط با آن صورت گرفته است.

3 - «پرچم داران سعادت» : اين كتاب تدبّرى در زيارت جامعه كبيره بوده كه در آن با تكيه بر آيات و روايات و استدلال هاى عقلى و نظرى به توضيح فرازهاى زيارت پرداخته و به بيش از نهصد آيه، روايت و حديث در 500 صفحه اشاره نموده ام.

4 - «نجواى عارفانه» : اين كتاب شرح دعاى امام زين العابدين عليه السلام در روز عرفه است كه دعاى چهل و هفتمِ كتاب صحيفه مباركه سجّاديه مى باشد. مؤلّف، اين كتاب را در 180 صفحه به تأليف رسانده ام.

5 و6 «ميراث حوزه علميه اصفهان » (دفتر اوّل و دوّم): اين كتاب ها احياء و عرضه ميراث مكتوب حوزه علميه اصفهان است كه در هر جلد به يكى از محورهاى تفسير، حديث، فقه، اصول فقه، فلسفه، كلام و ديگر ساحت هايى كه تلاش علمى قلمزنانِ اين خطّه در آن حيطه بوده، اختصاص مى يابد. دفتر اوّل اين اثر به اهتمام اينجانب و جناب آقاى رحيم قاسمى و دفتر دوّم نيز به تلاش من و جناب آقاى مجيد هاديزاده به رشته تحرير درآمده است.

7 - «لغت نامه و ترجمه صحيفه سجّاديه» : اين كتاب در 384 صفحه، ترجمه روان و سليس و در عين حال علمى از صحيفه مباركه سجّاديه است كه اينجانب در ذيل متن دعا و

ترجمه آن، اقدام به ترجمه لغات صعب و دشوار اين كتاب گرانسنگ نموده ام.

8 - « صحيفه سجّاديه به روايت ابن اشكيب»در اين كتاب به روايتي نادره از صحيفه پرداخته و با روايت مشهوره مقابله كرده ام كه با مقدمه اي مفصل به چاپ رسيد و به همراه CD منتشر شده است

هم اكنون نيز در زمينه صحيفه سجّاديّه تحقيقات جالب و وافرى به انجام رسانيده ام كه بزودي به چاپ خواهم رساند و كتاب «قرآن پژوهان اصفهان» را در حال نشر است و مراحل پاياني «كتاب شناسي وقف» را در حال انجام دارم كه به زودى در چهار مجلد چاپ خواهد گشت.

علاوه بر كتاب هاي فوق الذكر، از بين مقالاتى كه توسط حقير به رشته تحرير درآمده، به اختصار به مقالات زير اشاره مى نمايم:

1 - «بايسته هاى صحيفه سجاديه» : مقاله ايست 16 صفحه اى كه متضمن پيشنهادات يازده گانه اى به انديشمندان و صحيفه پژوهانِ شيعى جهت احيا و ترويج كتاب مقدّس و دعايى صحيفه مباركه سجّاديه است.

2 - «دعا در نبردهاى نامتقارن» : مقاله اى 17 صفحه ايست كه از تعريف دعا و نياز بشر امروز به آن، نياز مبارزان به دعا و سنت ائمه عليهم السلام در نبردها و جنگ ها را مورد بررسى قرار داده ام.

3 - «سبك شناسى صحيفه مباركه سجاديه» : اين نوشتار در 64 صفحه، پيرامون سبك و سياقى است كه در لابلاى دعاهاى صحيفه سجاديه به چشم مى خورد .

شايان ذكر است علاوه بر فعاليّت علمى ، اينجانب در سال 1377 از سوي زعيم حوزه علميه اصفهان ، حضرت آيت الله العظمي مظاهري (دام عزه) به سِمَت مدير عامل «مركز

تحقيقات رايانه اى حوزه علميّه اصفهان» منسوب شدم كه تا كنون موفّق به توليدِ سي و پنج نرم افزار گشته ام كه در تمامى آنها، علاوه بر مديريت پروژه ، تحقيقات و پژوهش نرم افزار به عهده ام بوده است. از جمله نرم افزارهايى كه حقير امر توليد، تحقيق و پژوهش آن را به عهده داشته اند، مى توان به نرم افزارهاى زير اشاره نمود:

1 - «طنين وحى» : متن، ترجمه و صوت قرآن كريم ، يك دوره كامل قرائت قرآن به روش تحقيق ، معجم و امكان جستجو در آيات قرآن به روش هاي مختلف ، هفت ترجمه فارسي و انگليسي (ترجمه هاي فارسي حضرت آيت الله العظمي مكارم شيرازي ، دكتر عبدالمحمد آيتي، آقاي محمد مهدي فولادوند و ترجمه منظوم آقاي اميد مجد و ترجمه هاي انگليسي پيكتال، يوسف علي و شاكري) ، امكان مقايسه ترجمه ها با يكديگر ، املاي لاتين قرآن

2 - «امثال» : ارائه ترجمه و مفاهيم قرآن كريم با ابزار تصاوير ثابت و متحرك با موضوع مثل ها و تشبيه هاى قرآن كريم و نمايش تابلوهاى نقاشى رنگ و روغن متناسب با موضوع هر يك از امثال قرآن به همراه تفسير مربوط به آيه و نيز اشعار مرتبط با آن و بيش از 60 دقيقه انيميشن متناسب با مفهوم آيات.

3 - «دانش نامه جامع نهج البلاغه» : حاوى متن كامل نهج البلاغه با تطبيق با يازده نسخه معتبر به همراه 250 جلد شرح و 41 عنوان ترجمه ، نمايش 16000 موضوع متنوع ، لغت نامه و توضيح لغات به فارسي و عربي به صورت فعال در متن ، نمايش مصادر خطبه ها،

نامه ها و حكمت ها به صورت فعال در متن ، معرفي اعلام و شخصيت هاي نهج البلاغه با زندگي نامه هر يك به صورت فعال در متن ، ليست آيات قرآن به صورت فعال در متن با امكان تلاوت آيه ، امثال نهج البلاغه به صورت فعال در متن با توضيح مفصل براي هر يك ، نمايش قديمي ترين نسخه خطي نهج البلاغه به صورت تطبيق يافته با متن ، امكان مقابله ترجمه ها و شرح هاي نهج البلاغه با يكديگر

4 - «دانش نامه جامع صحيفه سجاديه» : شامل 37 جلد ترجمه و 52 جلد شرح ، متن 25 جلد كتاب پيرامون دعاها و سخنان امام سجّاد (عليه السلام) و نمايش هزاران موضوع متنوع با روش ساختار درختي با قابليت جستجو ، كتابخانه جامعي پيرامون سخنان امام سجاد عليه السلام شامل 120 جلد كتاب و مقاله ، كتابشناسى صحيفه سجّاديه ، معجم كامل الفاظ صحيفه سجاديه ، آيات و احاديث مرتبط با صحيفه سجاديه.، ليست آيات موجود در صحيفه سجاديه ، لغت نامه صحيفه سجاديه به صورت فعال در متن

5 - «مدينه العلم» : حاوى متن 330 كتاب و مقاله پيرامون حضرت محمّد (صلى الله عليه وآله) در موضوعات تاريخِ زندگانى، تاريخ اسلام، فضائل، سيره و سخنان، امكان مشاهده تمامي فهرستهاي كتابها به صورت يكجا ،

6 - «باب العلم» : شامل متن 880 جلد كتاب و مقاله پيرامون حضرت علي عليه السلام با موضوعيّت سخنان ، سيره ، فضائل ، تاريخ ، ساختار موضوعي جامع پيرامون تمامي اطلاعات و مطالب ، معرفي 14900 كتاب، مقاله و پايان نامه

7 - «ريحانه» : متن 200 جلد كتاب و مقاله پيرامون حضرت زهرا (عليها السلام) و ساختار موضوعى پيرامون آن حضرت، شامل نسب، زندگانى، سيره و... .

8 - «كريمانه» : شامل متن 150 جلد كتاب و مقاله پيرامون امام حسن (عليه السلام) با موضوعات سخنان، سيره، فضائل، تاريخ و... .

9- «سفينه النجاه» : شامل متن 750 جلد كتاب و مقاله پيرامون امام حسين (عليه السلام) با موضوعات سخنان، سيره، فضائل، تاريخ، مقاتل، شعر، عاشورا و...

10 - «شمس الشموس» : شامل متن 320 جلد كتاب و مقاله پيرامون امام رضا (عليه السلام) با موضوعات سخنان، سيره، فضائل، تاريخ ، بارگاه ملكوتي و ...

11 - «موعود» : شامل متن 626 جلد كتاب و مقاله پيرامون حضرت مهدى عليه السلام و نيز روايات، احاديث و دعاهاى منسوب به حضرت مهدى عليه السلام ، معرفي 4000 عنوان كتاب، مقاله و پايان نامه

12 - «به سوى حقيقت» : متن 600 جلد كتاب و مقاله براى آشنا ساختن مردم با اسلام ناب و مكتب تشيع و نيز پاسخگويى به اشكال ها و شبهه هاى مغرضانه وهابيت.

13 - «بصائر »: ارائه ترجمه تصويرى برخى از آيات شريفه قرآن كريم با استفاده از تصاوير ثابت و متحرك (فيلم و انيميشن) با موضوع آيات و نعمتهاى الهى. به همراه ترجمه، ترتيل و احاديث ائمّه اطهار (عليهم السلام) در خصوص آيه شريفه مورد نظر و شرح نكات علمى و شگفتى هاى خلقت پيرامون آيه شريفه مربوطه.

14 - «مشاهير» : معرفى بيش از 25000 نفر از شهرگان و نامداران ايرانى در زمينه هاى علمى، هنرى، سياسى،

صنعتى و... به صورت طبقه بندى شده بر اساس حرف الفبا، جنسيت، قرن و تخصص همراه با زندگى نامه مختصر و معرفى آثار آنان.

15 «فيض تمام»: متن كامل قرآن كريم همراه با ترجمه و تفسير نمونه ، متن كامل نهج البلاغه همراه با ترجمه و شرح كامل ابن ميثم ، متن كامل صحيفه سجاديه همراه با ترجمه و شرح ديار عاشقان ، امكان جستجوي دقيق در متون هر سه كتاب مقدس بصورت يكجا و جداگانه ، امكان جستجو در ترجمه ها و شرح ها ، تلاوت كامل متن نهج البلاغه و صحيفه سجاديه ، امكان چاپ و انتقال متن به دفترچه يادداشت ، معجم الفاظ به همراه لغتنامه فعال در متون

16 - «دانش نامه جامع وقف » شامل متن 1342 جلد كتاب و مقاله پيرامون وقف

علاوه بر نرم افزارهاى مذكور، نرم افزار «امام امام صادق عليه السلام » و نيز «رد بهائيت» در اين مركز با مديريت و پژوهش اينجانب در دست كار مى باشد.

حقيرعلاوه برانجام فعّاليّت هاى علمى كه باعث گرديده به افتخارات متعددي همچون «خادم قرآن استان اصفهان» در سال 1383 و«خادم قرآن كشور» در سال 1384 (با لوح تقدير به امضاء رياست جمهور و به دست ايشان )، «خادم نيايش» درسال 1385 ( با لوح تقدير به امضاء آيت الله زنجاني و آيت الله مظاهري و حجت الاسلام خاتمي و استاد گرجي و به دست حجت الاسلام خاتمي ) و«خادم نمونه فرهنگ عمومي استان اصفهان» در سال 1386 (با لوح تقدير به امضاء امام جمعه اصفهان آيت الله طباطبائي نژاد و به دست ايشان) مفتخر گردم، مديريت برخي از نهادهاي علمي و فرهنگي را

نيز عهده دار بوده ام كه از آن جمله مي توان به مسئول نمايندگي ولي فقيه در مراكز سپاه استان اصفهان از سال 1370 تا1377 ، مسئول موسسه فرهنگي اطلاع رساني تبيان اصفهان از سال 1381 تا پايان سال 1386، مشاور امور روحانيون استاندار اصفهان از سال 1384 تا پايان 1386 اشاره كرد.

اينجانب هماكنون علاوه بر مدير عامل مركز تحقيقات رايانه اي حوزه علميه اصفهان ، مشاور پزوهشي سرپرست سازمان اوقاف و امور خيريه بوده و مديرموسسه فرهنگي و اطلاع رساني راسخون مى باشم كه سايتWWW.RASEKHOON.COM يكي از فعاليت هاي آن موسسه است.

شايان ذكر است حقير در كنار فعاليتهاى علمى، مديريتى و مسؤوليتهاى فوق الذكر، به عنوان عضو هيئت علمى در همايش هاى« بزرگداشت فيض الاسلام» سال 1383 و دبير علمي «بزرگداشت آيت اللّه العظمى سيد ابوالحسن مديسه اى اصفهانى» سال 1388، و عضو هيئت مديره «موسسه فرهنگي و اطلاع رساني تبيان» و عضو اصلي هيئت مديره «شركت چاپ و انتشارات اسوه» مى باشم و علاوه بر سخنراني در محافل مذهبي ، علمي وهمايش هاي فرهنگي ، در برنامه هاي مختلف راديو اصفهان به عنوان كارشناس ديني (از جمله در اكثر اعياد مذهبي و عزاداري ها و تمامي صبح ها قبل و بعد از اذان) به ايراد سخن مي پردازم.

واخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمين

سيد احمد سجادي

سلطان بيگم

قرن:10

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز اوايل قرن دهم هجرى، از زنان خير و نيكوكار. وى همسر سلطان حسين بايقرا (912 -875 ق) بود. مدرسه اى در هرات، پايتخت تيموريان، بنا كرد كه به نام فرزندش بديع الزمان ميرزا، بديعيه شهرت يافت.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: تاريخ

ادبيات در ايران، 83 / 4.

سلماسي، سعيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1306 ق)، موسس چاپخانه و مدرسه در ايران. وى در سلماس متولد شد و پس از تحصيلات مقدماتى، به روسيه رفت و در بازگشت به ايران، چاپخانه اى سربى آورد و در تبريز به نام چاپخانه ى اميد داير كرد. سپس به استانبول رفت و پس از مدتى به ايران بازگشت و مدرسه اى به طرز نوين به نام مدرسه ى سعيديه در سلماس بنا كرد. او در جنگى بين مشروطه طلبان و مستبدين، درگذشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :شرح حال رجال، (71/2).

شاه منير

قرن:11

جنسيت:زن

مليت:ايران

بنت حاج ميرزا على جزى برخوارى از بانوان معروف و خيّر گز برخوار در سال 1049 است كه در زمان سلطنت شاه صفى اوّل سنگاب تزئين شده شامل صلوات بر 14 معصوم و كتيبه تاريخدار به شرح زير به آستانه حضرت امامزاده اسماعيل وقف نموده است: (وقف نمود بر آستانه حضرت امامزاده اسماعيل اين حوض آب را حاجيه شاه منير بنت حاج ميرزاعلى جزى برخوارى سنه 1049) (اواخر سلطنت شاه صفى).

برگرفته از كتاب :فرهنگ تاريخ گز و برخوار

شكوه السلطنه

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز 1305 ق، از زنان خير و نيكوكار. وى دختر فتح الله ميرزا شعاع السلطنه، پسر فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و شهربانو خانم، دختر محمد ابراهيم خان ظهيرالدوله و از طايفه قوانلو بود. شكوه السلطنه از زنان عقدى ناصرالدين شاه قاجار (1313 -1266 ق) و مادر مظفرالدين شاه قاجار (1324 -1313 ق) بود. به نوشته اعتمادالسلطنه وى در بذل خيرات و مبرات و دستگيرى مستمندان و فقرا اهتمام مى ورزيد و در انجام فرايض و نوافل غفلت نداشت و از همين رو مورد توجه و تقرب ناصرالدين شاه بود.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: خيرات حسان، 202 -201 / 2.

شيرواني جزي، محمّدابراهيم

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

شيروانى جزى خلف مرحمت و غفران پناه ميرزا محمّدعلى بيگ ابن ميرزا محمّد شفيع بيگ ابن على مدد بيگ شيروانى كه در شعبان المعظم 1271 هجرى قمرى نسبت به وقف سنگاب يكى از درهاى ورودى مسجد جامع سلجوقى گز و احتمالاً تعميرات خرابيهايى كه در ضلع غربى مسجد واقع شده و نيز در بازار قديمى و خراب شده مجاور آن، دو سنگاب خوشرنگ از سنگ يشم كه كتيبه هر دو يكسان و داراى تاريخ سالهاى 1270-1271 هجرى قمرى بوده و از لحاظ ابعاد سنگاب مسجد بزرگتر بوده و نيز آن مرحوم سازنده و واقف حمام بزرگ قديمى محله محمودآباد گز كه با طرح و معمارى بسيار قديمى و با ارزش بنا گرديده است و در محل ورودى حمام ياد شده نيز يك سنگاب به همان مشخصات نصب و تاريخ 1271 هجرى قمرى منقوش كه حكايت از طبع بلند و سخى و مردم دوست و خيّر آن مرحوم دارد.

براى حمام و مسجد گز موقوفاتى را

از املاك خويش برقرار نموده كه به نظر مى رسد مورد استفاده حمام مزبور باشد. يك سنگاب نيز از موقوفات مرحوم شيروانى در مدرسه صدر بازار اصفهان موجود مى باشد كه تا برقرارى بناى مدرسه خروج سنگاب از مدرسه توسط واقف ياد شده تحريم گرديده است. تاريخ وقف سنگاب مزبور نيز 1271 هجرى قمرى است. توضيح اينكه خاندان شيروانى نيز از منطقه شيروان قفقاز به گز مهاجرت كرده و مقيم گشته و به كسب و تجارت تحصيل علم و معرفت پرداخته اند و هم اكنون بسيارى از فرزندان و نوادگان و نبيرگان وى در گز و اصفهان در قيد حيات و مشغول زندگى مى باشد.

برگرفته از كتاب :فرهنگ تاريخ گز و برخوار

صالح عليشاه گنابادي، محمد حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1386 -1308 ق)، صوفى، شاعر و نيكوكار. در بيدخت گناباد به دنيا آمد و نزد استادان آنجا به تحصيل ادبيات فارسى پرداخت. بعد نزد پدر و جد خود كسب فضايل صورى و معنوى نمود و مدتى نيز در اصفهان تحصيل كرد. پس از تحصيلات صورى، نزد پدر علوم معنوى و روحى را فرا گرفت و به رياضيات مشغول شد. در 1329 ق از جانب پدر به صالح عليشاه ملقب گرديد و پس از فوت پدر جانشين وى و قطب سلسله ى نعمت اللهى شد و در بيدخت گناباد خراسان مقيم گرديد. صالح عليشاه نوه ى حاج ملا سلطان محمد، معروف به سلطان عليشاه، بود. از آثار خيريه وى: احداث قنات صالحيه، و نيز آب انبار بزرگ و رختشوى خانه و غيره كه به همت و مساعى وى در بيدخت ساخته شده است. از آثار قلمى وى «پند صالح»؛ «نامه هاى صالح» مى باشند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و

مشاهير (178 -177 / 4)، شرح حال رجال (232 / 5)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (623 / 1)، كتابنامه ى نخستين دهه ى انقلاب (224)، مولفين كتب چاپى (603 -602 / 2).

صديق اعلم، عيسي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1273 ش)، مؤسس دانشگاه تهران، استاد دانشگاه، مترجم و نويسنده. در تهران به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايى و متوسطه را در تهران به پايان رساند و در 1290 ش عازم فراسنه شد و در 1297 ش دوره ى دانشسراى و رساى را به اتمام رساند و از دانشگاه پاريس، دانشنامه ى ليسانس در رشته ى رياضى گرفت. چندى نيز در دانشگاه كمبريج به مطالعه و تدريس پرداخت. در 1297 ش به ايران مراجعت كرد و تا 1309 ش مشاغل مختلفى را به عهده داشت، از جمله: بازرس مدراس متوسطه و عالى، رياست فرهنگ گيلان، رياست تعلميات عاليه، معلمى دارالفنون و دارالمعلمين مركزى و مدرسه ى حقوق، و مدتى نيز مدير داخلى روزنامه ى «مرد آزاد» بود. در 1309 ش به دعوت دانشگاه كلمبيا براى مطالعه ى فرهنگ آمريكا به نيويورك رفت و از آن دانشگاه موفق به اخذ درجه ى دكترا در فلسفه گرديد و پس از بازگشت به ايران مأمور تأسيس دانشگاه تهران شد و تا 1319 ش رياست و استادى دانشسراى عالى، دانشكده ى ادبيات و دانشكده ى علوم به عهده ى وى بود. او چندين بار به وزارت فرهنگ انتخاب شد. وى سرانجام در تهران درگذشت. از آثارش: «اصول تدريس حساب و حل مسائل فكرى»؛ «اصول تعليم و تربيت»، ترجمه، «تاريخ فرهنگ اروپا از آغاز تا عصر حاضر»؛ «حقوق بين الملل»؛ «شرح حال و شخصيت و آثار فردوسى»؛ «صنايع ايران در گذشته و در آينده»، ترجمه؛ «يكسال در آمريكا».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان

(جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (90 / 15 ،179 / 2)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (205 -200 / 4)، فهرست كتابهاى چاپى (3451 / 2 251 ،249 / 1)، كتابنامه ى نخستين دهه ى انقلاب (227)، مؤلفين كتب چاپى (654 -650 / 4).

صفوي، شاهزاده

قرن:11

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز 1086 ق، از زنان خير و دانش دوست. وى دختر شاه عباس اول صفوى (1038 -996 ق) بود و مدرسه اى در اصفهان بنا كرد كه به نام مدرسه ى شاهزاده شهرت يافت. ابوالمظفر محمد جعفر حسينى كتاب التحفة النوابيه و الهداية الاخرويه را به اسم او تأليف كرد كه مشتمل است بر نه باب، شش باب ترجمه فارسى كتاب مفتاح الفلاح شيخ بهايى در اعمال روز و شب است، باب هفتم درباره مختصرى از اعمال ماههاى رجب، شعبان و رمضان است، باب هشتم درباره اعمال ساير روزهاى متبرك سال است و بالاخره باب نهم در آداب دعا و اوقات آن و آداب سفر است. نسخه اى از اين كتاب به خط محمد حسين اصفهانى در كتابخانه مدرسه عالى شهيد مطهرى (سپهسالار) موجود بوده كه تاريخ كتابت آن سال 1086 ق است.[1]

(ز 1086 ق)، نيكوكار. از زنان خيّر و دانش دوست بود. مدرسه اى در اصفهان بنا كرد كه به نام مدرسه ى شاهزاده شهرت يافت. ابوالمظفر محمدجعفر حسينى كتاب «التحفه النوابيه و الهدايه الاخرويه» را به اسم او تاليف كرد. نسخه اى از اين كتاب به خط محمدحسين اصفهانى در كتابخانه مدرسه عالى شهيد مطهرى موجود مى باشد كه تاريخ كتابت آن سال 1086 ق است.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] منابع: الذريعه، 478 / 3؛ اعيان الشيعه، 627 / 3؛ رياحين الشريعه، 358 / 4؛ فهرست نسخه هاى خطى

كتابخانه مدرسه سپهسالار، 625 / 5؛ گنجينه ى آثار تاريخى اصفهان 753 / 594؛ النساءالمومنات، 629.

[2] اعيان الشيعه (627/ 3)، الذريعه (479 -478/ 3)، رياحين الشريعه (358/ 4)، گنجينه آثارى تاريخى اصهفان (753 ،594)، مشاهير زنان (135).

صلحيه

قرن:9

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن نهم هجرى، از زنان خير. وى دختر جهانشاه تيمورى بود. به دستور او مسجد آبى در تبريز ساخته شد.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: تاريخ هنر و هنرمندان ايراين، 399 / 1.

طاعتي رشتي، غلامرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1355 ش)، نيكوكار. وى سالها در كار نشر و پخش كتاب فعاليت مى كرد و در زمانى كه انجمن اخوت اولين كتابخانه ى عمومى را در شهر رشت بنيان گذاشت. طاعتى از ياران آن انجمن بود. همچنين در افتتاح كتابخانه ى كاوه با سيد عبدالرحيم خلخالى همكارى داشت و مدتى نيز مديريت آن كتابخانه به عهده ى طاعتى بود. وى بنيانگذار انتشارات طاعتى در شهر رشت مى باشد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آينده (س 5. ش 6 -4. ص 407). كتب گيلان (489 / 3).

عضدالملك

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ميرزا) محمد حسين قزوينى ابن (ميرزا) فضل اللَّه متولى باشى آستانه قدس رضوى (ف. 1285 ه.ق.).

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

علوي سبزواري، ابراهيم

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد ابراهيم بن السيد اسماعيل بن سيد عبدالغفور علوى سبزوارى معروف به شريعتمدار عالمى فقيه و مدرسى بزرگ و زعيمى جليل القدر بوده است در سبزوار از آثار اوست مدرسه شريعتمدار كه مسكن طلاب و محصلين علوم دينيه مى باشد.

وى از شاگردان علامه فقيه حاج شيخ محمدحسن صاحب (جواهر) بوده و در مشهدالرضا (ع) از ميرزا حسن و ملا محمدتقى و ملا على داماد صاحب (قوانين) استفاده كرده آنگاه به اصفهان مسافرت و از محضر حجةالاسلام والمسلمين حاج شيخ محمدابراهيم كلباسى بهره مند شده و پس از آن به نجف مهاجرت نموده و از ابحاث صاحب جواهر و صاحب (انوارالفقاهة) و علامه انصارى و ملازين العابدين گلپايگانى استفاده وافى نموده و بعد به سبزوار مراجعت و به رتق و فتق امور پرداخته و رياست تامه و مرجعيت عامه در آن نواحى پيدا نموده و صاحب ثروت فراوان و نفوذ كلام و قدرت كم نظيرى گرديده و شهرتش به تمام ايران رسيده و با اين ثروت و موقعيت از اولاد عقيم و محروم بوده است تا در سال 1314 و يا 15 وفات يافته و در مقبره اى كه در ضلع جنوبى مدرسه شريعتمدار واقع است مدفون شده و تاكنون قبرش مورد احترام اهالى مى باشد.

وى عالمى مدبر و روشن ضمير و عمرى طولانى را با كمال عزت و جلالت طى نموده است.

آثار خيرى كه از آن مرحوم باقى مانده است از اين قرار است.

1- مدرسه صلوات معروف به مدرسه شريعتمدار در سبزوار كه ظاهراً در سال 1305 قمى از مال

شخصى خود ساخته است و مورد استفاده است و مدرس بزرگ و باشكوهى دارد.

2- موقوفاتى كه وقف بر طلاب مدرسه مزبوره و زوار ارض اقدس و اطعام در مجلس تعزيه حضرت سيدالشهداء (ع) نموده است.

3- حمامى در جنب مدرسه مزبوره واقع در بازار قديم سبزوار كه فعلا مخروبه است.

4- كاروانسراى مشهور به سراى آقا.

5- آثار خيرى در كاشمر و خيرات ديگر.

(وف 1316 -1314 ق)، فقيه، مدرس، مرجع و نيكوكار. معروف به شريعتمدار. در مشهد رضوى از محضر ميرزاحسن و ملا محمدتقى و ملا على، داماد صاحب «قوانين»، استفاده كرد. سپس به اصفهان رفت و از محضر حاج شيخ محمد ابراهيم كلباسى بهره مند شد. آن گاه به نجف مهاجرت كرد و از مجالس بحث صاحب «جواهر» و صاحب «انوار الفقاهه» و علامه انصارى و ملا زين العابدين گلپايگانى استفاده كامل نمود. علوى پس از تكميل علوم و دريافت اجازه ى اجتهاد از صاحب «جواهر» به سبزوار بازگشت و رياست و مرجعيت مردم را بر عهده گرفت و صاحب ثروت و شهرت فراوان گرديد. او در سبزوار درگذشت. و در مقبره اى كه در ضلع جنوبى مدرسه ى شريعتمدار واقع است دفن شد. از آثار وى: مدرسه صلوات، معروف به مدرسه ى شريعتمدار، در سبزوار كه گويا در 1305 ق از اموال شخصى خود هزينه كرده است؛ حمامى در جنب مدرسه شريعتمدار؛ كاروانسراى مشهور به سراى آقا؛ آثار خيرى در كاشمر.[1]

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد پنجم)

منابع زندگينامه :[1] طبقات اعلام الشيعه (قرن 9 / 14)، گنجينه ى دانشمندان (305 -304 / 5).

فاضلي خوانساري، محمدحسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محقق.

تولد: 12198، خوانسار.

درگذشت: 31 مرداد 1375.

محمدحسن فاضلى خوانسارى، فرزند آيت الله ملا محمدمهدى فاضل خوانسارى، تحصيلات ابتدايى و علوم دينى را در

شهرستان خوانسار نزد پدر و ساير علما به پايان رساند و موفق به اخذ اجازه ى روايى از آيت الله آقا سيد ابوالحسن اصفهانى گرديد و سپس به شغل سردفترى در شهرستان خوانسار مشغول و در سال 1325 به تهران هجرت و نزديك به نيم قرن در كسوت سردفترى اسناد رسمى در تهران در خدمت مردم بودند. اهداى زمين دبيرستان پسرانه خوانسار اولين اقدام فرهنگ دوستى ايشان به وزارت فرهنگ سابق و جوانان خوانسار بود. ايشان در سمت رياست هيئت امناى بقعه ى متبركه به هزينه ى شخصى زمين ها و قسمتى از خانه هاى اطراف بقعه را خريدارى و سه ماه قبل از فوت خود به مردم شهرستان خوانسار و اداره ى اوقاف اهدا نمود. از ابتداى جوانى به خريد و جمع آورى كتاب پرداخته و همواره در فكر احداث كتابخانه ى عمومى در شهرستان خوانسار بود و سرانجام در سال 1366 كليه كتاب هاى كتابخانه ى خود را كه بالغ بر هفتاد جلد كتب خطى و چاپ سنگى و چاپى و مجلات و نشريات و آثار و نام حضرت آيت الله فاضل خوانسارى نامگذارى نمود. دو جلد فهرست كتب خطى موجود در كتابخانه ى آيت الله فاضل خوانسارى با همت حجت الاسلام حسينى اشكورى و زير نظر وى تهيه شده است. از آثار ديگر ايشان است: شرح حال آيت الله آقا حسين خوانسارى، مهبط نور يا ولايات ثلاث (درباره ى رجال و شخصيت هاى سه شهر خوانسار، گلپايگان و خمين).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

فخري قاجار

قرن:13

جنسيت:زن

مليت:ايران

(1311 -1263 ق)، نيكوكار و شاعر، متخلص به فخرى. معروف به بالاجه خانم و ملقب به فخرالملوك. وى دختر ناصرالدين شاه و آراسته به كمالات نفسانى بود و طبع شعرى وقاد، روان، دقيق و نكته دان داشت و اشعارش

لطيف و بليغ بود. اين بانو همه ساله در سالگرد تولد پدرش شعرى مى سرود و تقديم وى مى كرد و مورد لطف و قبول پدر واقع مى شد. فخرالملوك اهل خيرات و مبرات بود و از فقرا و مستمندان دستگيرى مى كرد. در قم درگذشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :رياحين الشريعه (36 / 5)، شرح حال رجال (177 -176 / 6)، مشاهير زنان (181).

فيروزآبادي، رضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ح 1344 -1251 ش)، عالم امامى و نيكوكار. در فيروزآباد از روستاهاى رى در خانواده اى فلاحت پيشه به دنيا آمد. مقدمات علوم را در تهران فراگرفت و در فقه و اصول از محضر سيد على اكبر تفريشى و سيد ريحان الله كشفى بروجردى و ديگران استفاده برد. سپس به عراق مهاجرت نمود. در نجف از محضر آيت الله ميرزاحسين خليلى تهرانى و آخوند خراسانى و در كربلا از آيت الله سيد اسماعيل صدر بهره ها برد. آن گاه به ايران بازگشت و در زادگاهش به انجام وظائف دينى مشغول شد. از دوران كودكى در انديشه خدمت به خلق خدا بود و حتى المقدور از آنان دستگيرى مى كرد. در اوايل مشروطيت چهار دوره نماينده ى مجلس شوراى ملى بود. حضورش در مجلس تنها براى دفاع از حقوق ملت بود چنان كه يك ريال از حقوق ماهيانه آنجا را تصرف نكرد و حقوق جمع شده ى چندين ساله را با اجازه ى مراجع تقليد به بناى بيمارستانى در شهر رى اختصاص داد. وى تا اواخر عمر از رسيدگى به وضع بيماران كوتاهى نمى كرد و حتى تا نيمه هاى شب به قسمتهاى مختلف بيمارستان سركشى و از بيماران دردمند بيدار عيادت مى كرد. وى در مقبره اى كه در كنار بيمارستان براى خود بنا كرده بود به خاك

سپرده شد. از آثار خيرش: بيمارستان هزار تخت خوابى، زايشگاه و درمانگاه فيروزآبادى؛ پرورشگاه و دارالايتام؛ مسجد جامع فيروزآبادى؛ مقبره ى فيروزآبادى؛ مدرسه ى رضائيه؛ مسجدى در فيروزآباد.[1]

از علماى روحانى معاصر (ف. تهران امرداد 1344 ه.ش). وى از مردان خير عصر بود و بيمارستان فيروزآبادى در شهر رى به همت وى تأسيس شده.

مرحوم حاج سيد رضا بن السيد الجليل السيد هاشم بن السيد عبدالكريم الحسينى فيروزآبادى عالمى جليل و دانشمندى خدوم از مشاهير علماء متقى و خدمتگزار معاصر ما بود كه شب و روز خود را مصروف خدمات اجتماعى بالخصوص طبقات بيچاره گان و بينوايان قرار داده و شهرت اخلاق كريمانه اش بشرق و غرب عالم رفته.

ولادتش در سال 1288 قمرى و يا بنابر نقل صاحب (الذريعه) (در قسم دوم از جزء اول) نقباء البشر (779) در سال 1290 قمرى در قريه فيروزآباد شهر رى واقع شده و در سال 1385 قمرى در سن نود و هشت سالگى در شهر رى از دنيا رفته و در مقبر مخصوص خود جنب مسجد جامع فيروزآبادى و بيمارستانش كه از آثار اوست مدفون و اكنون از مزارات عموم مردم رى و تهران ميباشد.

وى در خانواده متوسط الحال و نجيب و اصيل فلاحت پيشه اى پرورش يافته و از دوران كودكى بفكر خدمت بخلق خدا و بيچاره گان بود و حتى المقدور از آنها دستگيرى مى كرد. مقدمات علوم و سطوح فقه و اصول را در تهران و رى در خدمت مرحوم آيت اللَّه حاج سيد على اكبر تفريشى مدفون در رى و آيت اللَّه آقا سيد ريحان اللَّه كشفى بروجردى و غيره خوانده آنگاه مهاجرت به عراق نموده و از محضر آيت اللَّه حاج ميرزا حسين خليلى تهرانى و آخوند خراسانى

در نجف و آيت اللَّه حاج سيد اسمعيل صدر در كربلا استفاده نموده سپس مراجعت به ايران و در زادگاه خود (فيروزآباد) به انجام وظائف دينى از اقامه جماعت و تعليم احكام نموده و در اوائل مشروطيت چهار دوره از مردم رى و تهران انتخاب براى مجلس شوراء ملى گرديده و ايشان جهت دفاع از حقوق ملت و خدمت به مردم به مجلس مزبور رفته ولى يك ريال از حقوق آنجا را تصرف ننموده تا چندين سال كه حقوقش در صندوق جمع شد باجازه از مرحوم آيت اللَّه حاج شيخ محمدتقى بافقى يزدى و بعضى ديگر از مراجع اقدام ببناء بيمارستان در شهر رى نمود و خود تا اواخر عمرش از رسيدگى كردن بوضع بيماران كوتاهى نمى كرد و نيمه شب به قسمتهاى مختلف بيمارستان رفته و از بيماران عيادت نموده و از آنها تفقد مى فرمود. آثار بسيارى از اين عالم بزرگوار مانده كه قسمتى از آنها را مى نگارم:

1- بيمارستان فيروزآبادى كه اكنون بيش از هزار تخت و سه ساختمان سه طبقه بزرگ دارد.

2- زايشگاه كه نيز مجهز به همه گونه وسائل براى آسايش و زايش بانوانست.

3- درمانگاه فيروزآبادى.

4- پرورشگاه و دار الايتام براى اطفال بى پدر و بينوا.

5- مسجد جامع فيروزآبادى كه اكنون فرزند ارجمندش حجةالاسلام حاج سيد محمد فيروزآبادى در آن اقامه جماعت مى كنند.

6- مقبره فيروزآبادى جنب مسجد و بيمارستانش.

7- مسجدى در قريه فيروزآبادى.

8- مدرسه رضائيه در خيابان سيروس جنب حسينيه و مسجد تكيه رضاقلى خان.

فرزند سيدهاشم فيروزآبادى است. در 1250 در قريه فيروزآباد متولد شد. از سن ده سالگى به تحصيلات قديمه نزد علماى عصر در تهران پرداخت و مدتى نيز در نجف اشرف علوم

معقول و منقول را فراگرفت و پس از مراجعت به ايران، به تكاليف شرعى پرداخت و حوزه ى درس دائر نمود. در دوره ى سوم كه انتخابات مجلس مصادف با جنگ بين المللى اول بود، از طرف مردم شهر رى به وكالت مجلس انتخاب گرديد. در ادوار ششم و هفتم نيز وكيل مردم شهر رى در مجلس شوراى ملى بود. آخرين بار در دوره ى چهاردهم وكيل شد. در مجلس به خاطر سن او كه از هفتاد تجاوز نموده بود، سر و صدا شد ولى سرانجام اعتبارنامه ى او به تصويب رسيد. وى در مجلس از وكلاى پر سروصدا شد و با تمام لوايح دولت مخالفت مى نمود. فيروزآبادى مردى خير و نيكنام بود و در تمام مدت نمايندگى دينارى از مجلس حقوق نگرفت و آن را اختصاص به تاسيس بيمارستانى در شهر رى داد. ابتدا باغ حرمت الدوله را در شهر رى با كمك مردم خير خريدارى كرد و يك بيمارستان صدتختخوابى در آنجا احداث نمود، مجددا يك بيمارستان سيصد تختخوابى در جنب آن بنا كرد و سرانجام بيمارستان را به هزار تختخوابى تبديل نمود. همچنين يك دانشگاه بزرگ و مدرن و مسجد معظمى جنب بيمارستان ساخت و يك پرورشگاه و دارالايتام نيز پى ريزى كرد. وفات او در سال 1344 در سن 94 سالگى اتفاق افتاد. روزى كه دار فانى را وداع گفت، از مال دنيا چيزى جز دوازده فرزندش باقى نگذاشت. اين مرد خير غالبا هزينه ى شخصى خود را صرف بيمارستان مى كرد.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد چهارم)

منابع زندگينامه :[1] شرح حال رجال (98 / 5)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 780 -779 / 14)، گنجينه ى دانشمندان (632 -631 / 4)،

ياد نامه ى آيت الله سيد رضا فيروزآبادى.

قمي، ابوطالب

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فرزند ميرزا ابوالحسن از اجله علماء و سادات بلده طيبه قم و از تلامذه و شاگردان و دامادهاى مرحوم ميرزا ابوالقاسم قمى صاحب قوانين است و مرحوم ميرزا نهايت وثوق را به او داشتند چنانكه بسيارى از حكومات شرعيه را به ايشان رجوع مى فرمود و عالمى ثروتمند و متمول بود كه بسيارى از ارامل و ايتام و بينوايان را تكفل مى فرمود و در آن موقع كه مردم قم نيازمند به آب بودند آب انبار بزرگى در قم جنب ميدان كهنه بنا نمود و بعد از حيوة خود ثلث املاك خود را وقف بر مصارف خير كرده و در سال 1249 وفات نمود و در بقعه جناب زكريا بن آدم مدفون گرديد.

مرحوم ميرزا على اكبر فيض در تاريخ خود گويد: ميرزا ابوطالب قمى الاصل است فضلى باهر و قدسى متكاثر داشت و داماد مرحوم ميرزا ابوالقاسم بوده و ايشان پدر و مادر مرحوم آقاى حاج ميرزا سيد حسين متولى باشى (بقعه منوره فاطميه معصومه عليهاالسلام) از همان صبيه مرحوم ميرزا بود كتابى دارد به نام سؤال و جواب.

(وف 1249 ق)، عالم امامى. اصل او از قم و از شاگردان و داماد ميرزاى قمى، صاحب «قوانين»، بود. ميرزاى قمى نسبت به ايشان اعتماد فراوان داشت و بسيارى از داوريهاى شرعى را به وى واگذار كرده بود. او عالمى ثروتمند بود و بسيارى از ايتام و بينوايان را تكفل مى نمود. در قم آب انبار بزرگى جنب ميدان كهنه بنا نهاد و وصيت كرد كه ثلث املاك او را وقف مصارف خير كنند. وى در بقعه ى زكريا بن آدم دفن شد. از آثارش: كتاب «سؤال و جواب».[1]

ايشان

مالك سه روستاي اطراف قم بنام هاي زنبيل آباد ، فرج باد، و علي آباد بوده كه ثلث هر يك يعني دو دانگ از آنها را براي مصارف خيريه (روضه خاني سيد الشهداء ، زوار فقير كربلا و مشهد و فقراي ارحام واقف ) وقف نموده است . زنبيل آباد فعلا جزء شهر قم بنام بلوار شهيد صدوقي حدود 500 قطعه منزل و مغازه گرديده است و حاجي آباد هم بنام شهر قنوات حدود 70 هكتار اراضي كشاورزي و مسكوني وقف مي باشدعلي آباد جنب مبارك آباد نيز حدود 16 و نيم هكتار از اراضي كشاورزي آن از موقوفات ميرزا ابوطالب مي باشد.

برگرفته از كتاب :پايگاه راسخون به نقل از متولي موقوفه

منابع زندگينامه :[1] طبقات اعلام الشيعه (قرن 39 / 13)، گنجينه ى دانشمندان (130 / 1).

كزازي، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1252 / 1251- مقتول 1302 ش)، دانشمند و نيكوكار. در كرمانشاه به دنيا آمد. پدرش از علماى روحانى آن ديار بود و در رشته هاى گوناگون علوم قديم مهارت داشت. كزازى از روشنفكران و پيشقدمان دوره ى انقلاب مشروطيت و چند دوره نماينده ى مردم كرمانشاه در مجلس شوراى ملى بود. او در اوايل جنگ بين الملل اول به خارج از ايران مهاجرت كرد و در برلين علاوه بر مبارزات آزاديخواهانه به تحصيل علوم جديد و فراگيرى زبان آلمانى پرداخت. پس از خاتمه جنگ به ايران بازگشت و، از طرف وزارت معارف، به سمت رياست معارف و فوائد عامه كرمانشاه منصوب شد. وى مدتى كه آن سمت را به عهده داشت مدارس جديدى را تأسيس نمود. سرانجام در كرمانشاه به قتل رسيد و در همان شهر به خاك سپرده شد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان

(جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و مشاهير (262 -261/ 5)، شرح حال رجال (91 -90/ 6)، نخبگان سياسى ايران (537/ 4)، يادداشتهاى قزوينى (173 -171/ 8).

گوهرشاد بيگم

قرن:9

جنسيت:زن

مليت:ايران

زن سلطان شاهرخ ميرزا ابن اميرتيمور گوركانى. وى يكى از زنان نيكوكار نامدار بود و از آثار و ابنيه ى خيريه ى او مسجد جامع، مدرسه و خانقاه شهر هرات و مسجد جامع مشهد مى باشد كه در هر دو شهر بنام «مسجد گوهرشاد» معروف هستند. او در سال 861 ه.ق به دستور سلطان ابوسعيد در هرات كشته شد و در جنب قبر فرزندش شاهزاده بايسنقر ميرزا در مسجد گوهرشاد هرات مدفون گرديد. قبر او اكنون باقى است.

(مقتول 861 ق)، شاعر و نيكوكار. خواهر امير قرايوسف (802 -790 ق) و همسر شاهرج ميرزاى تيمورى (850 -807 ق) بود. گرچه در «رياحين الشريعه» به اشتباه ، وى دختر شاهرخ بن تيمور ذكر شده است. وى به تاريخ و ادبيات علاقه داشت و مهرى هروى، شاعر نامدار قرن نهم قمرى، مصاحب و نديمه ى او بود. او به فرمان سلطان ابوسعيد تيمورى (873 -855 ق) در هرات كشته شد و قبرش در جوار قبر فرزندش بايسنقر ميرزا در مسجد گوهر شاد آن شهر است. از آثار وى: مسجد جامع گوهرشاد هرات؛ مدرسه و خانقاه شهر هرات؛ مسجد جامع گوهرشاد مشهد، در جنب مرقد امام رضا (ع)؛ دو رواق «دارالحفاظ» و «دارالسياده»، در حرم امام رضا (ع) و اطراف آن.[1]

9 رمضان 861 ق، از زنان ادب دوست، هنرپرور و خير. وى خواهر امير قره يوسف (802 -790 ق) و همسر شاهرخ ميرزاى تيمورى (850 -807 ق) بود. او به تاريخ و ادبيات علاقمند بود و مهرى

هروى شاعره نامدار قرن نهم، مصاحب و نديمه او بود. گوهرشاد بيگم آثار و ابنيه زيادى از خود برجاى گذشت كه مى توان از مسجد جامع، مدرسه و خانقاه شهر هرات و مسجدى نيز در جنب مرقد امام رضا (ع) نام برد (821 ق) كه اين دو مسجد به نام خود وى، به مسجد گوهرشاد، معروفند و از شاهكارهاى هنر معمارى و كاشيكارى قرن نهم هجرى به شمار مى رود. همچنين آثار ارزنده اى در حرم امام رضا (ع) و اطراف آن پديد آورد، از جمله دو رواق «دارالحفاظ» و «دارالسياده» را بنا كرد. معمار اين دو رواق و دو مسجد در هرات و مشهد، قوام الدين شيرازى بود. در سال 850 ق كه شاهرخ ميرزا به قصد سركوبى سلطان محمد بايسنقر به اصفهان لشكركشى كرد، جمعى از سادات، بزرگان و علماى آن شهر را به اتهام همكارى با سلطان محمد دستگير و تبعيد نمود. به تحريك گوهرشاد خاتون، شاه علاءالدين محمد كه از سادات و بزرگان و نقباى اصفهان بود به دار آويخته شد. در زمان سلطنت ابوسعيد تيمورى (873 -855)، گوهرشاد بيگم به اشاره وى در هرات كشته شد و در جنب قبر فرزندش بايسنقر ميرزا در مسجد گوهرشاد آن شهر دفن گرديد و قبر هم اكنون موجود است. نام او را گوهرشاد آغا نيز نوشته اند.[2]

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ ادبيات در ايران (83 ،39/ 4)، تاريخ هنرهاى ملى (264/ 1)، تذكرة الشعراء (صفحات متعدد)، دايرة المعارف فارسى (2439/ 2)، رياحين الشريعه (43/ 5)، كارنامه ى زنان (58 -57)، گنجينه ى آثار تاريخى اصفهان (334 -333)، لغت نامه (ذيل/ گوهر شاد بيگم)، مشاهير زنان

(200).

[2] منابع: اعلام النساء 268 / 4 تاريخ ادبيات در ايران، 569 / 4؛ تاريخ هنرهاى ملى و هنرمندان ايرانى، 264 / 1؛ جواهرالعجايب (تعليقات) 293؛ دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، 341 / 1؛ دايرةالمعارف فارسى، 2439 / 2؛ رياحين الشريعه، 43 / 5؛ فرهنگ فارسى، 1749 / 2؛ كارنامه ى زنان، 58 -57؛ گنجينه آثار تاريخى اصفهان، 334 -333؛ لغت نامه دهخدا، ش 597 / 30.

گوهرشناس، ماهرخ

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

1288 ق- 1317 ش، از نخستين بنيانگذاران مدارس دخترانه در تهران، وى دختر حاجى ميرزا جعفر و همسر ميرزا محمدباقر تاجر بود. اين بانو در جريان جنبش مشروطه و پيشبرد اهداف آن، با جمعى از نان همفكر خود جمعيتى تشكيل داد و در تظاهرات عليه قرارداد 1907 م- كه ايران را رسما تحت نفوذ انگلستان و روسيه قرار مى داد- شركت كرد، همچنين در مخالفت با استفاده از كالاهاى خارجى به همراه ديگر زنان كوشش فراوان نمود. او عليرغم ميل و رضايت همسرش مدرسه دخترانه «ترقى بنات» را تأسيس كرد. در اين مدرسه دختران و پسران كوچك در كنار هم در كلاس درس مى نشستند و درس مى خواندند. چون آموزگار زن كم بود، مردان خوشنام دانشمند، از جمله آقا محمد مهران كه در آن زمان مشغول تحصيل در دارالفنون بود در اين مدرسه تدريس مى كردند. وى در سن هفتاد سالگى درگذشت.[1]

(1358 -1288 ق)، نيكوكار. در تهران به دنيا آمد. او از جمله زنانى است كه در جريان جنبش مشروطه با جمعى از زنان همفكر خود جمعيتى تشكيل داد و به مبارزه با مستبدين پرداخت. وى داراى تحصيلات عالى نبود ولى به فنون تربيت كاملا آگاهى داشت و از نخستين بنيان گذاران مدارس دخترانه در تهران به شمار

مى رود. وى على رغم مخالفت همسرش، ميرزا محمد باقر تاجر، مدرسه ى دخترانه ى ترقى بنات را تأسيس كرد.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] منبع: كارنامه زنان مشهور ايران، 141 -140.

[2] كارنامه ى زنان (141 -140)، مشاهير زنان (209 -208).

لاله زاري، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حاج سيد مهدى لاله زارى ابن العالم النبيل و آيت اللَّه الجليل مرحوم حاج سيد محمد صادق لاله زارى از علماء مبرز و معروف معاصر تهران مقيم در زاويه مقدسه شهر رى مى باشند معظم له در سال 1324 قمرى در تهران متولد شده و سطوح را خدمت مرحوم شيخ مهدى نورى و ميرزا طاهر تنكابنى خوانده و در عصر آيت اللَّه العظمى مرحوم ميرزا محمدتقى شيرازى مهاجرت به نجف اشرف نموده و پس از چندى مراجعت به ايران و در سال 1342 ق دوباره معاودت به نجف نموده و اصول را از مرحوم آيت اللَّه مشكينى تكميل و مدت 12 سال از درس و محضر مرحوم آيت اللَّه العظمى اصفهانى و آيت اللَّه آقا ضياءالدين عراقى و آيت اللَّه حاج شيخ كاظم شيرازى استفاده نموده و در سال 1360 ق مراجعت به ايران و در تهران رحل اقامت افكنده و بخدمات دينى و وظائف روحى پرداخته و در سال 1370 مشرف به نجف و دو سال توقف و در سال 1372 ق بوطن بازگشت نموده و مجاورت حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام را در شهر رى بر سكونت در تهران ترجيح و اختيار نموده و بانجام وظايف دينى و روحى مشتغل گشته و از آن تاريخ تاكنون خدمات ارزنده و آثار خالده اى از خود گذارده است.

نگارنده گويد: آيت اللَّه لاله زارى عالمى عامل و فاضلى كامل و فقيهى ناطق و در ايجاد و بناء

مساجد و مدارس سمى بليغ و همتى عالى و بلند دارد. بيانش بسيار جذاب و شيرين و منبرش بى اندازه مؤثر و نافذ است، اول عالم و روحانى متنفذ شهر رى ميباشد بسيارى از مردم رى و تهران دست ارادت به وى داده و دلباخته بيانات سودمند و مفيد ويند.

آثار خالده و باقيات و صالحات وى در رى و تهران از اين قرار است:

1- مدرسه آيت اللَّه لاله زارى در شهر رى كه با همت خود بنام مرحوم آيت اللَّه بروجردى بنا ولى مردم بنام ايشان مى خوانند.

2- حوزه علميه شهر رى كه بهمت عالى وى اداره ميشود.

3- مسجد خاتم النبيين در خيابان مظفرى شهر رى كه از مساجد بسيار زيباى رى و تهران است.

4- مسجد لاله زارى جنب مدرسه علميه اش.

5- مسجد لاله زارى در خيابان لاله زار.

6- مسجد قائم.

7- مسجد بى بى در سر سه راه سپهسالار.

8- مسجد سلمان در خيابان شهباز.

9- مسجد حاج محمدحسن قبنرى. مسجد اباذر و مساجد ديگر در تهران و حومه آن.

آثار علمى ايشان:

1- تقريرات اصول مشكينى.

2- تقريرات اصول آقا ضياء.

3- تقريرات نائينى مباحث الفاظ.

4- تقريرات فقه آيت اللَّه اصفهانى.

5- رساله عمليه و تمام كتب مذكوره مخطوط ميباشد.

(تو 1324 ق)، عالم دينى، فقيه و نيكوكار. در تهران به دنيا آمد و سطوح را در خدمت شيخ مهدى نورى و ميرزا طاهر تنكابنى فراگرفت. در عصر ميرزا محمد تقى شيرازى به نجف رفت و پس از مدتى به ايران بازگشت. در 1342 ق براى بار دوم به نجف رفت و اصول را از محضر آيت اللَّه مشكينى فراگرفت و مدت دوازده سال نيز از درس و بحث آيت اللَّه سيد ابوالحسن اصفهانى و آيت اللَّه آقا ضياءالدين عراقى و آيت اللَّه شيخ كاظم شيرازى استفاده نمود.

در 1360 ق به تهران آمد و در شهر رى ساكن گرديد و به انجام وظايف دينى پرداخت. از آثارش: مدرسه ى آيت اللَّه لاله زارى در شهر رى؛ حوزه ى علميه و مسجد لاله زارى در شهر رى؛ مسجد خاتم النبيين (ص) در شهر رى؛ مسجد لاله زارى در خيابان لاله زار؛ مسجد بى بى در سپهسالار؛ مسجد سلمان در خيابان هفده شهريور؛ مسجد قائم، مسجد حاج محمد حسن قنبرى، مسجد اباذر و مساجد ديگر در تهران و حومه. از آثار علمى: «تقريرات» اصول آيت اللَّه مشكينى؛ «تقريرات» اصول آيت اللَّه آقا ضياءالدين عراقى؛ «تقريرات» آيت اللَّه نايينى، مباحث الفاظ؛ «تقريرات» فقه آيت اللَّه اصفهانى؛ «رساله ى عمليه».[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] گنجينه ى دانشمندان (641 -640/ 4).

ماه تابان

قرن:13

جنسيت:زن

مليت:ايران

(1308 -1250/ 1249 ق)، نيكوكار و شاعر. ملقب به قمر السلطنه. مادرش نوش آفرين خانم، دختر بدرخان زند و خود وى همسر ميرزا حسين خان سپهسالار بود. قمر السلطنه زبان فرانسه و تركى استانبولى را به خوبى مى دانست و در شعر و ادب مهارت داشت. او دو بار به حج مشرف شد و موقوفات زيادى، براى مصارف خيريه، بر جاى گذاشت. از جمله نيمى از درآمد املاك خويش را وقف روشنايى بقاع متبركه و نيم ديگر را وقف هزينه تحصيلى طلاب نجف نمود. از آثار وى: «ديوان» شعر.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :از رابعه تا پروين (187 -186)، تاريخ عضدى (243 ،206)، خيرات حسان (71 -69/ 3)، دايرة المعارف فارسى (2081/ 2)، الذريعه (888/ 9)، رياحين الشريعه (63 62/ 5)، زنان سخنور (138/ 2)، طرائق الحقائق (329 -328/ 3)، فرهنگ سخنوران (748)، مشاهير زنان (191)، يغما (س 13، ش 4، ص 202

-201).

محلاتي، بهاءالدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1401 -1314 ق)، عالم دينى، فقيه اصولى و مجتهد. در نجف به دنيا آمد. در هفت سالگى به همراه پدرش به شيراز رفت و پس از فراگيرى مقدمات و ادبيات، فقه و اصول را در محضر پدرش و آيت اللَّه ميرزا محمدصادق مجتهد شيرازى فراگرفت. مدتى نيز حكمت الهى را در محضر سيد على حكيم كازرونى آموخت. سپس به نجف مهاجرت كرد و مدتى ده سال از محضر آقا شيخ ضياءالدين عراقى و آخوند ملا محمدكاظم خراسانى و علامه نايينى استفاده نمود تا به درجه ى اجتهاد نايل شد. در 1349 ق به شيراز بازگشت و عهده دار تدريس و مرجعيت امور دينى مردم گشت. وى تا پايان عمر خويش در ايجاد مؤسسات خيريه كوشا بود. از آثارش: تأليفاتى در فقه و اصول؛ «رهنماى حق»؛ «اصول العقائد»؛ «خطبات جانسوز».[1]

بهاءالدين بن العلامة الورع حاج شيخ جعفر مجتهد محلاتى از مشاهير دانشمندان و علماء بزرگ معاصر شيراز است.

وى در سال 1314 ق در نجف اشرف متولد شده و در هفت سالگى در خدمت مرحوم والدش به شيراز رفته و پس از فراگرفتن دروس مقدمات و ادبيات هشت سالى از محضر پدر بزرگوارش و مرحوم آيت اللَّه آميرزا محمدصادق مجتهد فقه و اصول را خوانده است.

آنگاه مدتى نيز حكمت الهى را در خدمت مرحوم حاج سيد على حكيم كازرونى تلمذ كرده و بعد از آن مهاجرت به نجف اشرف نموده و در مدت ده سال متوالى از محضر علمين آيتين آقا ضياءالدين عراقى و آقا شيخ محمدكاظم شيرازى و آيت اللَّه نائينى استفاده نموده تا به مقام رفيع اجتهاد رسيده.

و در سال 1349 ق به شيراز برگشته و به وظائف دينى پرداخته

و بعد از فوت مرحوم والدش در مسجد مولى به اقامه نماز جماعت و تبليغ و ترويج دين و تدريس علوم دينى اشتغال و تا هم اكنون اول عالم و مرجع دينى و علمى استان فارس و شيراز مى باشد.

تأليفاتى در اصول دين و فقه و اصول دارد و در زهد و تقوا و فضل و دانش به پدر بزرگوارش آيت اللَّه حاج شيخ جعفر مرحوم اقتدا نموده و در حال حاضر كه هشتاد سال از عمر شريفش مى گذرد به خدمات دينى و روحى و اعانت به درماندگان اشتغال دارد.

عالم دينى.

تولد: 1275(1313 ق.) نجف.

درگذشت: 27 مرداد 1360، شيراز.

آيت الله بهاءالدين محالتى، فرزند جعفر محلاتى، در همان كودكى مادر خود را از دست داد و در مدرسه اى به نام شريعت تحت نظارت آيت الله ميرزا ابراهيم محلاتى و به سرپرستى آقا شيخ محمدحسين حيات، به مدت شش سال بسيارى از علوم مقدماتى را آموخت. پس از تحصيلات ابتدايى و دروس مقدماتى به مدت هشت سال نزد پدر خود و آيت الله ميرزا محمدصادق مجتهد شيرازى سطوح رفته و اصول و در محضر علامه سيد اسماعيل كازرونى حكمت و فسلفه را فراگرفت.

در بيست سالگى قصد عزيمت به حوزه ى علميه ى نجف اشرف را داشت و چون در بحبوحه جنگ جهانى اول، عراق هم مانند ايران صحنه ى تاخت و تاز نيروهاى انگليسى قرار گرفت. مراجع نجف براى بيرون راندن متجاوزان حكم جهاد صادر كردند. در پى اين فتوا، پدرش و او نيز رهبرى حركت را بر عهده گرفته و لباس رزم بر تن كرد و همراه با 700 مجاهد، به طرف برازجان حركت كردند. اين مبارزه ادامه داشت تا انگليسى ها مجبور به عقب نشينى شدند.

در سال 1342 ق. رهسپار نجف شد و مدت چند سال به تحصيل پرداخت. سپس از سوى محقق عراقى و محقق شيرازى براى وى اجازه اجتهاد صادر شد. برخى از استادان ايشان در حوزه ى علميه ى نجف، اشرف عبارتند از: آيات عظام محمد حسين نايينى، ضياءالدين عراقى، سيد ابوالحسن اصفهانى و شيخ محمدكاظم شيرازى.

پس از رسيدن به مقام اجتهاد، در سال 1349 ق. به شيراز برگشت. در سال 1349 ق. به ساماندهى حوزه ى علميه ى شيراز، تدريس و ديگر مناصب روحانى خويش پرداخت. با درگذشت پدرش در 1358 ق. رسما رياست حوزه ى علميه ى شيراز را عهده دار شد. وى همچنين در مسجد مولا نيز به وعظ و سخنرانى مى پرداخت. از ديگر اقدامات آيت الله محلاتى تشكيل جلسات منظم بحث و بررسى اصول عقايد بود كه در حدود سال هاى 1339 -1338 و با شركت دانشگاهيان و فرهنگيان، در شب هاى دوشنبه و پنجشنبه برگزار مى شد. بعدها اين گردهمايى نام «انجمن دين و دانش» به خود گرفت و آن درس ها به نام راهنماى حق، به عنوان يازدهمين نشريه ى انجمن منتشر شد.

تا قبل از وفات آيت الله سيد حسين بروجردى، آيت الله محلاتى از چاپ و نشر رساله ى علميه خوددارى مى ورزيد و مردم را به مراجع قم و نجف ارجاع مى داد. اما پس از وفات آيت الله بروجردى و آيت الله حكيم، توضيح المسائل خود را منتشر كرد. آيت الله محلاتى به غير از تقريرات درس فقه و اصول استادان خود و رساله هاى فتوايى مانند رساله عمليه، مناسك حج، و حاشيه ى عروة الوثقى، نوشتارهاى ديگرى مانند اصول عقايد (شيراز، 1325)؛ راهنماى حق (تهران، جلد اول چاپ دوم، 1329)؛ و خطبات جانسوز (شيراز، 1338)؛ را تأليف كردند. آيت الله

محلاتى به تأسيس بنيادهاى عام المنفعه و مؤسسه هاى خيريه اهتمام مى ورزيد كه مهم ترين آنها به شرح زير است: درمانگاه خيريه حضرت ولى عصر (1346، شيراز)؛ مؤسسه خيريه قائميه (1354)؛ كوى امام على (شيراز).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الذريعه (312/ 11)، گنجينه ى دانشمندان (459 -458/ 5)، معجم رجال الفكر و الادب فى النجف (783/ 2)، مؤلفين كتب چاپى (127 -126/ 2).

مرزوقي شميراني، حبيب الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

زندگينامه خود نوشت:

بسمه تعالي شأنه

پدرم مرحوم كربلائي عباس، فرزند مرحوم كربلائي فرج الله، و داراي دو برادر از خود بزرگتر، به نامهاي «حاج آقا» و «محمد آقا» بود، آنان يك خواهر نيز داشتند به نام «فاطمه» پدرم با صبيه مرحوم «محمد كاظم حمزه» كه از اهالي تجريش بود ازدواج نمود، و در نتيجه، آفريدگار بزرگ اولين فرزند ذكور و آخرين فرزند آنان را مرا قرار داد، پيدايشم طبق شناسنامه در روز بيستم مهر ماه از سال هزار و سيصد و چهارده شمسي بود.

مرحوم عموي بزرگم كه حاج آقا نام داشت مرا به «حبيب الله» ناميد، كه اميد است در عمل نيز حبيب الله باشم.

من از كودكي نسبت به امور ديني علاقمند بودم و از ديدار علما و سادات، حتي مديحه سرايان اهل بيت پيامبر صلي الله عليه و آله لذت مي بردم.

و همراه پدرم در مجالس قرآن و روضه خواني حضور مي يافتم، تا جايي كه اشعار مذهبي به من مي آموخت و در برخي مجالس مي خواندم و مورد تشويق قرارم مي دادند.

خواندن و نوشتن را تا حدودي نزد پدر و ديگر معلمان مكتبي فراگرفتم و چون به دبستان رفتم از خيلي همدرسانم جلو بودم، امام جماعت

و قاري سر صف در دوره دبستان منحصر به بنده بود.

كوتاه سخن اينكه: چون دوره دبستاني شش كلاس به پايان رسيد، در ايام عيدي خدمت حضرت آية الزّهد و التقوي مرحوم آقا سيد جعفر دربندي شرفياب شده و پدرم از وي خواست كه چون فرزندم علاقه به تحصيل علوم اسلامي دارد، شما راهنمايي فرماييد.

معظم له ما را به سوي حضرت حجة الاسلام والمسلمين مرحوم حاج شيخ علي اكبر برهان، در خيابان لرزاده تهران فرستاد و آن بزرگوار هم اول دستور پوشيدن لباس روحاني را داد و چون پدرم عرض كرد كه پسرم سوادي ندارد تا لباس روحاني بپوشد آن مرحوم فرمود: مگر سرباز هنگام ورودش به سرباز خانه از راه و رسم سربازي چيزي مي داند؟ لباس روحاني خود سنگري براي حفاظت از بسياري انحرافات مي باشد خدا رحمتش كند، كه چه نيكو فرموده بود، و اگر نه چنين مي كرديم همان روزهاي اول سنگر را رها مي نمودم، سرانجام لباسي تهيه شد و مرحوم برهان مرا به مدرسه برهانيه كه جنب حرم با صفاي حضرت عبدالعظيم عليه السلام بود فرستاد و در آن مدرسه مرحوم حجة الاسلام و المسلمين آقاي حاج شيخ رضا بود. مردي كه از اساتيد برجسته آن خطه بود با دعاي خير عمامه به سر بنده گذارد و پس از چند ماه به قم مشرف شدم و در مدرسه «ناصريه» روبروي مسجد جامع قم حجره يي نصيبم شد و ادبيات را از محضر استاد حاج شيخ عبدالحسين وكيلي كه در مدرسه حجره يي داشت و از علماي با صفاي قم بود فرا گرفتم و همچنين از حضرت حجة الاسلام

و المسلمين حاج شيخ رحمت الله فشاركي و ديگر حضرات چون حاج شيخ رضا آدينه وند و آية الحق استاد اعتمادي بهره مند گرديد و سطوح را از محضر آياتي چون آية الله جعفر سبحاني و آية الله حسين نوري و نيز از آية الله مكارم شيرازي و مرحوم آية الله سلطاني فرا گرفتم و چندين سال هم در درس خارج حضرت آية الله العظمي آقاي حاج سيد محمد رضا گلپايگاني حضور مي يافتم.

در ذيل تحصيل، به سخنراني هم توجهي خاص داشتم و نيز قلم هم به دست گرفته جزواتي جهت راهنمايي عموم مردم به ويژه جوانان به رشته تحرير درآوردم كه بحمد الله مورد توجه قرار گرفت.

نوشتارم از قبيل: شعله هاي فساد، بحثي درباره علوم قرآن (ترجمه)، شيعه و مهدويت، چهره هايي كه در جستجوي قائم پيروز شدند. اشكالات جالب و پاسخهاي جالبتر (ترجمه)، حقيقتي همرنگ افسانه، از پيروزي انقلاب كه به تهران آمدم، جزوهاي نمي از يم، فائزون يا هنر شيعه بودن، نامحرمي در حرم، سنت سلام را فراموش نكنيم، در اختيار جامعه قرار دادم و فعلاً كتاب: ضياء العينين من فرائد السمطين زير چاپ است و هزار و يك حديث هم در حال پاك نويس مي باشد.

در مسافرتهاي تبليغي در شهر رامسر بناي مسجد باشكوه «مسجد حضرت صاحب الزمان در محله نارنج بن و مسجد ارشاد، در ابريشم محله و در دربند شميران مسجد مسلميه را احداث نموده و فعلا در مسجد حضرت صاحب الامر، واقع در خيابان (شهيد زماني، نخجوان سابق انجام وظيفه مي نمايم و از خداوند متعال توفيق خدمت هر چه بيشتر را دارم، اما:

(خدا

كند كه نباشد «مغازه» مسجد من

وگرنه دين و ديانت به «غاز» بفروشم)

حبيب الله مرزوقي شميراني

1384/5/30

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

مروي، محمدحسين

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1234/ 1233 ق)، نيكوكار و بانى مدرسه و مسجد مروى. ملقب به فخرالدوله و معروف به خان مروى. از بزرگان طايفه قاجار بود. پدرش در زمان نادرشاه حكومت مرو داشت و او بعد از كشته شدن پدر، به دست بيگ جان ازبك، به حكومت مرو رسيد. اما بعد از مدتى خان ازبك دوباره به مرو هجوم آورد و آنجا را تسخير كرد و وى را اسير نموده به بخارا برد. ولى بعد از مدتى او موفق به فرار شد و از طريق افغانستان به ايران آمد و مورد لطف فتحعلى شاه قرار گرفت و به وى پيشنهاد وزارت شد، اما قبول نكرد و تنها به نديمى خاص فتحعلى شاه اكتفا نمود. در مدت اقامتش در دربار متمول گشت ولى ثروت خويش را در راه خدمت به مردم خرج كرد. از خدمات عام المنفعه وى ساختن مدرسه، مسجد، باغ و بازارچه ى مروى در تهران بود. او تمام املاك خود را نيز وقف امور جارى مسجد و مدرسه خويش نمود. سرانجام در تهران درگذشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ عضدى (276 -275 ،144 ،79)، حديقة الشعراء (2091/ 3)، دايرةالمعارف فارسى (2751/ 2)، شرح حال رجال (397 -395/ 3)، لغت نامه (ذيل/ مروى).

ملك المتكلمين، نصراللَّه

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1277- مقتول 1326 ق)، واعظ و از بنيان گذاران مدارس جديد. در اصفهان به دنيا آمد. پس از تحصيلات مقدماتى به فراگرفتن علم حكمت الهى پرداخت و يك دوره ى كامل فلسفه را نزد آخوند ملا صالح فريدنى آموخت. وى در بيست و دو سالگى به مكه معظمه مشرف شد و هنگام بازگشت به هندوستان رفت. مدت دو سال در آنجا تحصيل نمود و

مدرسه اى به سبك جديد و به نام خودش در بمبئى تأسيس كرد. او كتابى به نام «من الخلق الى الحق»، براى بيدارى مسلمانان نوشت كه فرقه ى اسماعيليه را بر ضد خود برانگيخت و منجر به تبعيدش از هندوستان و بازگشت به ايران شد. ملك المتكلمين در بوشهر با سيد جمال الدين اسدآبادى ملاقات كرد. سپس به اصفهان رفت و به موعظه پرداخت. وى بعد از مخالفتهايى به آذربايجان و از آنجا به تهران و سپس به بادكوبه رفت و با طالبوف ديدارى داشت و به كمك تجار، مدرسه ايرانيان بادكوبه را تأسيس كرد. بعد از مدتى از رفتن وى به اروپا ممانعت شد و او از عشق آباد به مشهد رفت. وى از مشروطه خواهان و ناطقى زبردست بود. سرانجام بعد از به توپ بستن مجلس به فرمان محمدعلى شاه او را، در باغ شاه، خفه كردند. از ديگر آثارش: «رؤياى صادقه»، با مشاركت سيد جمال الدين واعظ اسدآبادى و حاج فاتح الملك و اسداللَّه خان.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ انقلاب مشروطيت ايران (165 -156/ 1)، روز شمار تاريخ (31 ،29/ 1)، شرح حال رجال (347 -346/ 4)، فرهنگ رجال قاجار (183)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (3159 -1795/ 2)، مؤلفين كتب چاپى (591 -590/ 6).

مميز، غديرعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

شيخ غديرعلى مميز از علماء و دانشمندان معاصر خدوم و مروج شهرستان (شهرضا) مى باشند تولد ايشان در ذى الحجه 1349 ق در شهرضا واقع شده و مقدمات را در آنجا در خدمت حجةالاسلام آقاى حاج ميرزا نصراللَّه- زارعان و سطوح را از محضر انور آيت اللَّه حاج سيد مهدى كمارى در مدرسه شيخ عبدالحسين تهران خوانده و هم در مشهد مقدس از محضر مرحومين

آيتين حاج شيخ هاشم قزوينى و حاج آقا جلال مدرس تكميل نموده و ادبيات را از جناب آقاى هاشمى و هيئت و تفسير از استاد بزرگوار علامه ميرجهانى بهره مند و منظومه سبزوارى را در نجف اشرف از مرحوم حجةالاسلام آقاى حاج ميرزا محمدعلى توحيدى تبريزى و سطوح عاليه را از مرحوم حاج شيخ صدرا بادكوبه اى رحمة اللَّه عليه و حجةالاسلام حاج سيد ابوالقاسم كوكبى بهره مند شده و دروس خارج را از آيت اللَّه حاج ميرزا باقر زنجانى و آيت اللَّه حكيم و آيت اللَّه العظمى خوئى و آيت اللَّه حاج سيد عبدالاعلى سبزوارى استفاده نموده و با دريافت اجازات از نجف اشرف مراجعت به شهرضا و به خدمات دينى از اقامه جماعت و تبليغ احكام و ترويج دين و تعظيم شعائر مذهبى پرداخته و تا حال تحرير و تاليف گنجينه موفق و شاغل اين خدمات مى باشند.

آثار خالده معظم له.

1- قسمتى تقريرات دروس مرحوم آيت اللَّه حاج شيخ هاشم قزوينى و آيت اللَّه ميرزا باقر زنجانى و آيت اللَّه العظمى خوئى.

2- تعميرات حسينيه سادات شهرضا در سال 1346.

3- ساختمان حسينيه باغ ملى شهرضا در سال 47 -46.

4- تاسيس مسجد صدرى در خيابان وليعهد غربى شهرضا 49 -48.

5- مسجد امام حسين (ع) در خيابان چهل مترى شهرضا 54 - 55.

6- فرستادن مبلغينى به اطراف شهرضا از سال 1346.

7- تاسيس كتابخانه عمومى.

8- تاسيس مدرسه علميه مدينه العلم شهرضا كه اكنون مملو از طلاب و روحانيون براي درس و مباحثه است .

غديرعلى مميزى عالمى عامل و مروجى كامل است كه تحصيلات خود را در شهرضا و اصفهان و حوزه هاى علمى ديگر تمام نموده و به خدمات دينى از اقامه جماعت و تبليغات اشتغال دارد. وى

عالمى باصفا و دانشمندى متواضع و داراى محامد آداب و محاسن اخلاق مى باشد.

ايشان در نيمه شب 7 آذر 1388 برابر با شام عرفه و شب عيد سعيد قربان دعوت حق رالبيك گفت و در جوار رحمت الهي آرميد . قبر ايشان بنا به وصيت خود در قبرستان عمومي شهرضا واقع شده است .

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد هشتم)

موذن زاده، رحيم

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

رحيم موذن زاده :

پدرش، مرحوم شيخ عبدالكريم اردبيلي، مؤذن بود و زماني كه در مسجد امام تهران اذان مي خواند، صدايش به طور زنده از راديو پخش مي شد. شيخ عبدالكريم اردبيلي، تا سال 1322 در منطقه اردبيل به وعظ و اذان گويي مشغول بود و نخستين بار به خاطر اذاني كه در اين سال در راديو گفته بود، شهرت پيدا كرد و سپس تا سال 1326 برنامه سحري راديو را به صورت زنده، از طريق مسجد امام (مسجد شاه سابق) اجرا مي كرد و در سال 1329 از دنيا رفت.

در خانواده مؤذن زاده كه اغلب به فعاليت هاي مذهبي و اذان گويي پرداخته اند، رحيم مؤذن زاده، فرزند ارشد شيخ عبدالكريم است، راه پدر را با جديت بيشتر پي گرفت و عملاً پس از درگذشت پدرش به جاي او قرائت اذان را ادامه داد.

اذان مشهور مؤذن زاده كه در گوشه روح الارواح آواز بيات ترك (زند) خوانده شده است، اذاني است كه رحيم مؤذن زاده در سال 1334 در ميدان 15 خرداد در استوديوي 6 خوانده است.

به روايت خود مؤذن زاده، او در حالي كه روزه دار بوده مي خواسته است اذاني بگويد تا براي فرهنگ ايران و اسلام يادگاري ارزنده

باشد. مؤذن زاده براي ضبط اين اذان گوشه هاي مختلفي را مي آزمايد، اما هيچ كدام مورد پسندش واقع نمي شود، تا اين كه مناسب ترين گوشه را براي قرائت اذان، روح الارواح مي بيند. ايشان بارها گفته است: "از ضبط اين اثر هميشه يك احساس غرور معنوي در طول سال هاي گذشته با من همراه بوده است و اگر تنها همين ثروت معنوي باقي بماند براي من كافي است".

استاد موذن زاده در روزهاي پاياني حيات خود، زندگي اش را اينگونه توصيف كرده بود:

«من سال 1304 در اردبيل به دنبال آمدم، در آن دوران ما عوض دبيرستان مكتب مي رفتيم. همه هم متدين بودند. خانواده ها در دوره ي ما در ابتداي امر بچه ها را با قرآن مانوس مي كردند. ما هم پس از طي اين مرحله به مدرسه حاج ابراهيم آمديم. طلبه بوديم به اصطلاح امروز، ولي در حين طلبگي، اين اذان با ما همراه بود. صبح و ظهر و عصر و شب در مسجد و اماكن مذهبي هر روز اذان مي خوانديم، تا اينكه يك شب كه پدرم در خيابان ايران اردبيل ساكن شد. او عادت داشت هركجا كه ميهماني هم برود صبح پشت بام رفته و اذان بگويد، صبح آن روزي كه پدرم اذان گفت: امام جمعه ي اردبيل گفته بود كه من صداي ملكوتي مي شنوم، ببينيد اين صدا از كجا مي آيد. آن ها همه خانه ها را گشته بودند تا اينكه صاحب خانه ي ما گفته بود شيخ عبدالكريم اردبيلي اينجا آمده و اوست كه اذان گفته است. ما را خواستند و آوردند در مسجد و در داخل مسجد به ما 2 تا اتاق دادند. مرحوم پدرم سال 1322 براي نخستين بار اذان

را در راديو گفت و همين طور تا 1326 كه برنامه ي سحري را به صورت زنده اجرا مي كرد.

او در سال 1329 سكته كرد و من قبول كردم جاي او اذان بگويم تا الآن كه با اين سن و سال هنوز مشغولم و افتخار دارم كه با گفتن آن يك اذان، براي اسلام ومملكتم كاري كرده ام. ما كه نه ثروت داريم و نه مكنت و همين يك اذان برايمان بهترين خير است.

هر روز تلفن مي زنند و مي گويند كه اين اذان خيلي زيبا گفته شده است، مي دانيد چرا؟ من جوابتان را مي دهم براي اين كه باطن - اشاره به قلب- خوشگل است، براي اين كه اين اذان را با دهن روزه پر كردم تا قربه الي الله باشد. اين يك كار مادي نبود بلكه معنوي بود نتيجه اش را هم مي بينيد. واعظ تهراني درجايي گفته بود اذان همه قبول باشد اذان است اما اين اذان موذن زاده آدم را وادار مي كند كه به مسجد بيايد.

البته اين اذان گفتن در خانواده ي ما موروثي است. 150 سال است كه خانواده ي ما اذان مي گويند. حتي زماني كه در اردبيل آن موقع ها شناسنامه مي دادند به تناسب شغل و حرفه نام خانوادگي انتخاب مي كردند. به بابايم هم گفته بودند تو چيكاره اي؟ گفته بود موذن. گفته بودند نام خانوادگي شما موذن است.

زماني كه سال 1329 پدرم فوت كرد و من جاي او رفتم. گوينده ها مي گفتند اذان، اذاني كه به وسيله استاد موذن، " زاده اردبيلي" گفته شده است. لذا اين "زاده اردبيلي" از آن موقع به اسم ما اضافه شد. يك روزي هم تصميم گرفتم تا يك اذان يادگاري را بگويم.

در استوديوي 6 صدا و سيما هر گوشه اي انداختم نشد تا اينكه آن را در روح الارواح آواز بيات ترك به اين شكل كه بيش از 50 سال پخش مي شود گفتم. ما ايراني هستيم و اذان ما بايد برخاسته از خودمان باشد. الان اذان خوان هايي هستند كه تقليد مي كنند از عربستان و اين پسنديده نيست و خود ما بايد ابتكار به خرج دهيم. الآن 50 سال است كه كسي نتوانسته روي اين اذان من اذان بگويد حتي برادرم سليم كه آن صداي گيرا و زيبا را دارد و اين خواست خداست. همان خدايي كه مي گويد اگر با من يك صدايي كنيد، محبت شما را به قلوب همه مي اندازم. البته 20 سال پيش مي خواستم يك اذان ديگر به مدت 15 دقيقه كه در وسط آن دعا است را پر كنم اما نگذاشتند و گفتند كه اذان 6 دقيقه بيشتر نمي شود. ولي در كل مي خواهم بگويم در هر كاري كه خدا و اخلاص در نظر گرفته شود آن كار جواب مثبتي خواهد داشت.»

مؤذن زاده اردبيلي كه زماني در اردبيل زندگي مي كرد، بعدها به مهر شهر كرج كوچيد و در آنجا ساكن شد. اين اذان گوي سرشناس ايراني، در سن هشتاد سالگي بر اثر بيماري روز پنجشنبه 5 خرداد 84 در تهران دعوت حق را لبيك گفت.

روحش شاد...

موذن زداه، رحيم

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

رحيم موذن زاده اردبيلي :

پدرش، مرحوم شيخ عبدالكريم اردبيلي، مؤذن بود و زماني كه در مسجد امام تهران اذان مي خواند، صدايش به طور زنده از راديو پخش مي شد. شيخ عبدالكريم اردبيلي، تا سال 1322 در منطقه اردبيل به وعظ و اذان گويي مشغول بود و نخستين

بار به خاطر اذاني كه در اين سال در راديو گفته بود، شهرت پيدا كرد و سپس تا سال 1326 برنامه سحري راديو را به صورت زنده، از طريق مسجد امام (مسجد شاه سابق) اجرا مي كرد و در سال 1329 از دنيا رفت.

در خانواده مؤذن زاده كه اغلب به فعاليت هاي مذهبي و اذان گويي پرداخته اند، رحيم مؤذن زاده، فرزند ارشد شيخ عبدالكريم است، راه پدر را با جديت بيشتر پي گرفت و عملاً پس از درگذشت پدرش به جاي او قرائت اذان را ادامه داد.

اذان مشهور مؤذن زاده كه در گوشه روح الارواح آواز بيات ترك (زند) خوانده شده است، اذاني است كه رحيم مؤذن زاده در سال 1334 در ميدان 15 خرداد در استوديوي 6 خوانده است.

به روايت خود مؤذن زاده، او در حالي كه روزه دار بوده مي خواسته است اذاني بگويد تا براي فرهنگ ايران و اسلام يادگاري ارزنده باشد. مؤذن زاده براي ضبط اين اذان گوشه هاي مختلفي را مي آزمايد، اما هيچ كدام مورد پسندش واقع نمي شود، تا اين كه مناسب ترين گوشه را براي قرائت اذان، روح الارواح مي بيند. ايشان بارها گفته است: "از ضبط اين اثر هميشه يك احساس غرور معنوي در طول سال هاي گذشته با من همراه بوده است و اگر تنها همين ثروت معنوي باقي بماند براي من كافي است".

استاد موذن زاده در روزهاي پاياني حيات خود، زندگي اش را اينگونه توصيف كرده بود:

«من سال 1304 در اردبيل به دنبال آمدم، در آن دوران ما عوض دبيرستان مكتب مي رفتيم. همه هم متدين بودند. خانواده ها در دوره ي ما در ابتداي امر بچه ها را

با قرآن مانوس مي كردند. ما هم پس از طي اين مرحله به مدرسه حاج ابراهيم آمديم. طلبه بوديم به اصطلاح امروز، ولي در حين طلبگي، اين اذان با ما همراه بود. صبح و ظهر و عصر و شب در مسجد و اماكن مذهبي هر روز اذان مي خوانديم، تا اينكه يك شب كه پدرم در خيابان ايران اردبيل ساكن شد. او عادت داشت هركجا كه ميهماني هم برود صبح پشت بام رفته و اذان بگويد، صبح آن روزي كه پدرم اذان گفت: امام جمعه ي اردبيل گفته بود كه من صداي ملكوتي مي شنوم، ببينيد اين صدا از كجا مي آيد. آن ها همه خانه ها را گشته بودند تا اينكه صاحب خانه ي ما گفته بود شيخ عبدالكريم اردبيلي اينجا آمده و اوست كه اذان گفته است. ما را خواستند و آوردند در مسجد و در داخل مسجد به ما 2 تا اتاق دادند. مرحوم پدرم سال 1322 براي نخستين بار اذان را در راديو گفت و همين طور تا 1326 كه برنامه ي سحري را به صورت زنده اجرا مي كرد.

او در سال 1329 سكته كرد و من قبول كردم جاي او اذان بگويم تا الآن كه با اين سن و سال هنوز مشغولم و افتخار دارم كه با گفتن آن يك اذان، براي اسلام ومملكتم كاري كرده ام. ما كه نه ثروت داريم و نه مكنت و همين يك اذان برايمان بهترين خير است.

هر روز تلفن مي زنند و مي گويند كه اين اذان خيلي زيبا گفته شده است، مي دانيد چرا؟ من جوابتان را مي دهم براي اين كه باطن - اشاره به قلب- خوشگل است، براي اين كه اين اذان را با

دهن روزه پر كردم تا قربه الي الله باشد. اين يك كار مادي نبود بلكه معنوي بود نتيجه اش را هم مي بينيد. واعظ تهراني درجايي گفته بود اذان همه قبول باشد اذان است اما اين اذان موذن زاده آدم را وادار مي كند كه به مسجد بيايد.

البته اين اذان گفتن در خانواده ي ما موروثي است. 150 سال است كه خانواده ي ما اذان مي گويند. حتي زماني كه در اردبيل آن موقع ها شناسنامه مي دادند به تناسب شغل و حرفه نام خانوادگي انتخاب مي كردند. به بابايم هم گفته بودند تو چيكاره اي؟ گفته بود موذن. گفته بودند نام خانوادگي شما موذن است.

زماني كه سال 1329 پدرم فوت كرد و من جاي او رفتم. گوينده ها مي گفتند اذان، اذاني كه به وسيله استاد موذن، " زاده اردبيلي" گفته شده است. لذا اين "زاده اردبيلي" از آن موقع به اسم ما اضافه شد. يك روزي هم تصميم گرفتم تا يك اذان يادگاري را بگويم. در استوديوي 6 صدا و سيما هر گوشه اي انداختم نشد تا اينكه آن را در روح الارواح آواز بيات ترك به اين شكل كه بيش از 50 سال پخش مي شود گفتم. ما ايراني هستيم و اذان ما بايد برخاسته از خودمان باشد. الان اذان خوان هايي هستند كه تقليد مي كنند از عربستان و اين پسنديده نيست و خود ما بايد ابتكار به خرج دهيم. الآن 50 سال است كه كسي نتوانسته روي اين اذان من اذان بگويد حتي برادرم سليم كه آن صداي گيرا و زيبا را دارد و اين خواست خداست. همان خدايي كه مي گويد اگر با من يك صدايي كنيد، محبت شما را به قلوب همه مي اندازم. البته 20 سال

پيش مي خواستم يك اذان ديگر به مدت 15 دقيقه كه در وسط آن دعا است را پر كنم اما نگذاشتند و گفتند كه اذان 6 دقيقه بيشتر نمي شود. ولي در كل مي خواهم بگويم در هر كاري كه خدا و اخلاص در نظر گرفته شود آن كار جواب مثبتي خواهد داشت.»

مؤذن زاده اردبيلي كه زماني در اردبيل زندگي مي كرد، بعدها به مهر شهر كرج كوچيد و در آنجا ساكن شد. اين اذان گوي سرشناس ايراني، در سن هشتاد سالگي بر اثر بيماري روز پنجشنبه 5 خرداد 84 در تهران دعوت حق را لبيك گفت.

مهر نرسي

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س پنجم م)، نيكوكار. ملقب به هزار بندگ نسبش به خانواده ى سپندياد، يكى از هفت خاندان ممتاز اشكانى، مى رسد. در روستاى ابروان، از بلوك دشت بارن، از توابع اردشير خوره پارس، به دنيا آمد. وى از وزيران متنفذ سه پادشاه ساسانى، يزدگرد اول (420 -399 م)، بهرام گور (438 -420 م) و يزدگرد سوم (457 -438 م)، بوده است. او از معاندان سرسخت مسيحيت بود. وى در نامه ى مفصلى كه به نجبا و روحانيون ارمنستان نوشت خود را وزرگ فرمازار ايران و غير ايران ناميد و مسيحيان را به ترك دين خود توصيه نمود. او در داخل كشور نيز به عنوان يك نيكوكار بزرگ ستوده مى شد. از آثار خير او: ساختن پل تنگاب فيروزآباد، كه در كتيبه اى در آن خود را وزرگ فرمازار مى نامد؛ آتشگاه بزرگى به نام مهر نرسيان؛ چهار روستا با چهار آتشكده، در نزديكى زادگاهش، براى خود و سه پسرش.[1]

مهر نرسى از پشت سپنديار از اهل ديهى مسمى به آبروان از رستاق دشت بارين (دشت بر) از

كوره اردشير خره از ايالت فارس بود... اين مرد در رستاق دشت بارين و رستاق جره ابنيه ى رفيعه بپا كرد و آتشكده اى در ديه آبروان ساخت كه چند قرن پس از انقراض ساسانيان هنوز بپا بود و بنام بانيش مهر نرسيان ناميده مى شد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ مردم ايران، قبل از اسلام (503 ،491 ،489 ،461 ،459/ 1)، تمدن ساسانى (231 ،49 ،46/ 2 ،280 ،245 -243 ،69 -68/ 1)، دايرةالمعارف فارسى (3267 ،2939/ 2).

مهرنگار

قرن:0

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن ششم ميلادى، از زنان نيكوكار. وى دختر انوشيروان ساسانى (579 -531 م) بود و قناتى در يزد حفر كرد كه به نام خودش، قنات مهريز- يا مهريگرد- ناميده شد. اين قنات بعدها متروك شد تا اينكه در زمان سلطان ابوسعيد (736 -717 ق) به دستور بغداد خاتون و به مباشرت محمد مظفر قنات لايروبى شد و آب در آن جارى گرديد.

ميمونه.

قرن سوم هجرى، از زنان پرهيزگار شيعه، وى دختر موسى بن محمد بن رضا (ع)- معروف به موسى مبرقع- بود و به همراه پدر و خواهرانش زينب و ام محمد از كوفه به قم آمد و در نزديك قبر حضرت معصومه (ع) دفن شد.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: تاريخ قم (حسن بن محمد بن حسن قمى)، 214؛ تاريخ قم (محمدحسين ناصرالشريعه)، 75؛ رياحين الشريعه، 36 / 5؛ النساءالمؤمنات، 416.

ميرخاني، احمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم دينى.

تولد: 1290(1335 ق.)، تهران.

درگذشت: 2 آبان 1372(9 جمادى الاولى 1414 ق.).

آيت الله حاج سيد احمد ميرخانى پس از طى دوران كودكى و نوجوانى و فراگيرى خواندن و نوشتن و قرآن به شوق تحصيل علوم دينى، به يادگيرى ادبيات و سطح پرداخت. پس از آن به حوزه ى علميه ى قم آمد و از محضر آيت الله سيد شهاب الدين مرعشى نجفى مكاسب و كافيه را فراگرفت و سپس به درس خارج آيات عظام كوه كمره اى و خوانسارى حاضر شد. با ورود آيت الله بروجردى به قم، تنها به درس ايشان رفت و تا پايان عمر آن استاد از بحث هاى فقهى و اصولى او استفاده نمود و پس از وفات وى، به تهران آمد و به خدمات دينى، از جمله اقامه ى جماعت در مسجد ولى عصر، اعزام مبلغ به اطراف

تهران، تأليف و نشر كتب دينى (كه زندگانى برخى امامان و ترجمه برخى از مجلات بحارالانوار از جمله آنهاست)، ساخت مساجد و حوزه ى علميه، اقامه ى مجالس دينى در عصرهاى جمعه و راهنمايى و ارشاد جوانان و تشكيل مجالس دعاى ندبه در صحن مطهر حضرت عبدالعظيم (ع) اشتغال ورزيد. از آثار قلمى ايشان يا كتابهايى كه خوشنويسى كرده اند مى توان به عنوان هاى زير اشاره نمود: آيات الاحكام (در دو جلد)؛ سير حديث در اسلام؛ شرح زيارت عاشورا (تأليف با خط فريبا مقصودى كرمانشاهى)؛ تاريخ اجتهاد و تقليد (تهران، 1372)؛ قرآن كريم با ترجمه فارسى (مهدى الهى قمشه اى، با خط احمد ميرخانى، تهران، 1374)؛ كليات مفاتيح الجنان (به خط احمد ميرخانى)؛ سوره مباركه انعام به انضمام: دعاى شريفه توسل، كميل، ندبه و گنج عرض (مترجم مهدى الهى قمشه ى با خط احمد ميرخانى).

حاج مير سيد احمد ميرخانى از علماء مبرز و مروج معاصر تهرانست.

وى در حدود سال 1335 قمرى در تهران متولد شده و پس از خواندن مقدمات و ادبيات و متون فقه و اصول به قم مهاجرت نموده و سطح كفايه و مكاسب را از محضر آيت اللَّه العظمى مرعشى نجفى مد ظله و آيات ديگر استفاده نموده و پس از آن از درس خارج مرحوم آيت اللَّه حجت و آيت اللَّه خونسارى و بالاخص آيت اللَّه العظمى بروجردى قدس اللَّه اسرارهم بهره مند گرديده آنگاه مراجعت به تهران و بخدمات دينى از اقامه جماعت و ترويج احكام و تعظيم شعائر مذهبى در مسجد (حضرت ولى عصر عجل اللَّه فرجه) واقع در خيابان (حشمت الدوله) پرداخته است.

نگارنده گويد: آقاى ميرخانى از علماء خدوم و مروجين متين و مورد توجه مردم تهرانست. خدمات بسيارى در

تهران و حومه آن نموده كه از آنها اعزام مبلغ بقراء و دهات اطراف تهران ميباشد.

چند سالى در شبهاى جمعه در صحن مطهر حضرت عبدالعظيم عليه السلام احياء و دعاء كميل و غيره داشتند و صدها نفر را بدين وسيله بسوى خدا و استغفار رهبرى مى نمودند. و اكنون در عصرهاى جمعه در مسجد خود مجلس باشكوهى دارند و جمع كثيرى از جوانان و غيره را بوسيله دعاء ندبه و سمات و غيره بخداوند متعال جلت عظمته و ولى اللَّه اعظم حضرت ولى عصر ارواحنا له الفداء هدايت و ارشاد مى نمايند.

از آثار و خدمات دينى و اجتماعى ايشان تعمير و بناء مساجد و غيره در حومه تهران مى باشد كه بوسيله گويندگان و فضلاء و مبلغينى كه به آنجاها فرستاده انجام داده است.

(ح 1414 -1335 ق)، عالم دينى. در تهران به دنيا آمد. پس از فراگيرى مقدمات به قم رفت و سطوح «كفايه» و «مكاسب» را از محضر آيت اللَّه مرعشى فراگرفت. سپس در درس خارج آيت اللَّه حجت كوه كمرى و آيت اللَّه سيد محمدتقى خوانسارى حاضر شد و استفاده ها نمود. پس از ورود آيت اللَّه بروجردى به قم، وى از درس و بحثهاى فقهى و اصولى ايشان بهره برد. پس از درگذشت استادش، آيت اللَّه بروجردى، به تهران آمد و به اقامه ى جماعت، تأليف و نشر كتب دينى، ترويج احكام، اقامه مجالس وعظ و ارشاد و ساير امور دينى پرداخت. در تهران درگذشت. از آثارش: «آيات الاحكام»، در دو مجلد؛ «سير حديث در اسلام».[1]

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

منابع زندگينامه :[1] كلك (س 4، ش 45 و 46، ص 314)، گنجينه ى دانشمندان (576 -575/ 4).

نجم آبادي، هادي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1321/ 1320 -1250 ق)، عالم دينى، فقيه،

محدث، متكلم، مجتهد، مدرس و نيكوكار. اصل وى از ساوجبلاغ تهران است. در تهران به دنيا آمد. در 1262 ق براى تحصيل علوم به نجف رفت و پس از فراگيرى مقدمات در 1270 ق به تهران بازگشت و پس از مدتى براى ادامه ى تحصيل به نجف مراجعت نمود. وى از شاگردان پدرش، ملا مهدى، و پسر عمويش، شيخ حسن نجم آبادى، و شيخ راضى نجفى بود. در 1280 ق پس از درگذشت پدرش، به تهران آمد و عهده دار امور دينى گشت. او در فقه، اصول، حديث، تفسير و رجال متبحر بود و در زمان خود از مجتهدين بزرگ تهران و مرجع حل و فصل مشكلات مردم به شمار مى آمد. او بعد از ظهر هر روز جلو درگاه خانه خويش مى نشست و مردم را از هر گروه و آيين مى پذيرفت و با همه ى آنها در كمال آزادى پيرامون مسائل گوناگون بحث مى نمود. او عالمى آزادمنش و روشنفكر بود و خدمات بسيارى به جنبش آزادى ايران كرد و بسيارى از بزرگان مشروطه را از مريدان او به شمار آورده اند. فرزندانش، شيخ محمدتقى مجتهد نجم آبادى و حاج شيخ مهدى نجم آبادى، و علامه محمد قزوينى و علامه على اكبر دهخدا و ناظم الاسلام كرمانى و ميرزا جهانگير خان شيرازى (صور اسرافيل) و رفيع بامداد و ميرزا سيد محمد طباطبايى از شاگردان او بودند. در تهران درگذشت و در مدرسه ى خود به خاك سپرده شد. از آثارش: بناى مريضخانه ى وزيرى (ميرزا عيسى وزير) كه به نام خود وى نيز مشهور است، به انضمام يك باب حمام در كنار مريضخانه، در محله ى حسن آباد تهران، هدايت و تشويق ميرزا عبدالكريم خان منتظم الدوله فيروزكوهى به بناى

مدرسه ى خيريه دارالايتام حسن آباد، داير كردن قنات در اشتهارد كرج و آباد كردن اراضى موات و احداث صحت آباد، در جهت پشتيبانى مالى بناى مريضخانه. از آثار علمى وى: «تحرير العقلاء»؛ رساله ى «رد فرقه ى بهاييه»؛ «جداول، طبقات وارث».[1]

سال تولد: 1250 ق.

فوت: 1320 ق.

آثار: تحريرالعقلا

رساله رد فرقه بهائيت (تهران، 1312 ق. سربى، رقعى، باهتمام شيخ مرتضى نجم آبادى)

جداول، طبقات وارث (تهران، 1308 ق. سنگى، خط ميرزا حسن تهرانى)

هادى نجم آبادى تهرانى متولد سال 1250 ق. پسر حاج ملا مهدى و از علماى معروف تهران بود كه در روستاى نجم آباد در خانواده اى صنعتگر به دنيا آمد. در دوازده سالگى به همراه مادرش به نجف اشرف رفت و به تحصيل علوم فقهى و مذهبى پرداخت در سال 1280 ق. به تهران آمد و امامت و حكومت شرعيه موقوفات خانوادگى را به عهده گرفت.

وى مطلقا مردى فسادناپذير بود و هيچ گاه دينارى از كسى قبول نمى نمود وى مردى آزادانديش بود و يكى از زمينه سازان فكرى جنبش مشروطه محسوب مى گردد، اكثر روشنفكران دوره ناصرى تربيت يافتگان دبستان اين روحانى بودند. وى به تأسيس مدرسه، دارالايتام، بيمارستان، داروخانه و مسجد علاقه مفرطى داشت و از جمله ساخت مدرسه خيريه، مدرسه سادات، مدرسه رشديه و بيمارستان وزيرى با حمايت و تشويق وى صورت پذيرفت. سرانجام وى در سال 1320 ق. جان به جان آفرين تسليم نمود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] اعيان الشيعه (236 -235/ 10)، تحريرالعقلاء (مقدمه)، الذريعه (387/ 3)، زندگينامه ى آيت اللَّه حاج شيخ هادى نجم آبادى، شرح حال رجال (410 -408/ 4)، علماء معاصرين (337)، المآثر والآثار (149)، مكارم الآثار (1377 -1376/ 4)، مؤلفين كتب چاپى (732 -730/ 6).

نوغاني، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم دينى.

تولد: 1305، مشهد.

درگذشت: 15 آبان

1371، مشهد.

آيت الله مهدى نوغانى، فرزند ميرزا على اكبر نوغانى مؤلف «سه مقاله ى نوغانى» و «دو مقاله ى نوغانى»، پس از تحصيل دوره ى ابتدايى، به حوزه ى علميه ى خراسان پيوست و در مدرسه نواب به تحصيل اشتغال يافت. استادان آيت الله نوغانى به شرح زير بودند: آيت الله على اكبر نوغانى، آيت الله عبدالجواد اديب نيشابورى (اديب اول)، آيت الله محمدتقى اديب ثانى، آيت الله احمد مدرس، آيت الله هاشم قزوينى، آيت الله مهدى اصفهانى خراسانى، آيت الله سيد محمدهادى ميلانى.

در تابستان سال 1333 آيت الله ميلانى به مشهد رفت و ابتدا حدود يك سال در منزل آيت الله مهدى نوغانى اقامت گزيد و از ايشان مدت چهارده سال از دروس آيت الله ميلانى بهره برد و مراتب علمى اش مورد تأييد آيت الله ميلانى قرار گرفت. همچنين به دستور وى امامت جماعت مسجد فاضل را پذيرفت. آيت الله نوغانى خود نيز به تدريس و تربيت طلاب اشغال ورزيد و كتاب هاى المعالم الاصول و مكاسب شيخ مرتضى انصارى را درس مى داد و در كار تدريس جديت داشت. وى مدت بيست و دو سال تفسير تدريس مى كرد و در اين مدت يك بار تفسير تمام قرآن تدريس شد و بار دوم تا آيه ى دهم از سوره «انبياء» تفسير شد، از جمله فعاليت هاى ديگر ايشان تدريس نهج البلاغه، اقامه ى مجالس عزادارى و ذكر مصيبت و قرائت دعاى كميل، تصدى مديريت چند مدرسه علميه و از جمله مدرسه ى باقريه، ايجاد صندوق قرض الحسنه «جاويد» و مشاركت در تأسيس مؤسسه ى خيريه ى حضرت ولى عصر (ع) (انصار الحجة) بود. آيت الله نوغانى در مبارزات عليه نظام پهلوى نيز مشاركت فعال داشت و اعلاميه هايى كه صادر مى شد، امضاء مى كرد. از نهضت پانزده خرداد 1342 وارد اين مبارزات شد و در حركت انقلاب خراسان سهم

مؤثرى داشت. وى همچنين سفرهايى به كشورهاى خارجى (و از جمله كويت) براى تبليغ اسلام داشت.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

وزيراف، بي بي

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن چهاردهم هجرى، از نخستين بنيانگذاران مدارس دخترانه در تهران. وى دختر وزيراف و همسر موسى خان ميرپنج بود. بى بى خانم در سال 1324 ق، «مدرسه دوشيزگان ايران» را تأسيس كرد. اقدام او از آغاز با مخالفت كسانى روبرو شد كه مدارس دخترانه را كانون تجددخواهى و بى حجابى در ميان زنان و دختران مى دانستند، از اينرو بى بى خانم از بيم مخالفان و به توصيه وزير معارف وقت، صنيع الدوله، به مدت يكسال مدرسه را تعطيل كرد. سال بعد- پس از بمباران مجلس و متعاقب آن تعطيلى مجلس- بار ديگر نزد وزير معارف رفت. اين بار به شرط حذف دوشيزه از عنوان مدرسه، و نيز پذيرفتن دختران چهار الى شش سال، و نپذيرفتن دختران بزرگسال، با بازگشايى آن موافقت شد و بى بى خانم شرايط وزير را اجرا كرد. سپس در مدرسه خود يتيم خانه اى ايجاد كرد كه در آن عده اى از دختران بدون سرپرست را نگهدارى مى نمود.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منبع: كارنامه زنان مشهور ايران، 133 -131.

پيشگامان دانش كامپيوتر

همينگ، ريچارد

قرن:20

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ريچارد وسلي همينگ (به انگليسي: Richard Wesley Hamming )، رياضيداني آمريكايي است كه به خاطر خدماتش در نظريه اطلاعات (به ويژه در آشكارسازي و تصحيح خطا) و همچنين ارائه مفاهيمي از قبيل كد همينگ، فاصله همينگ و پنجره همينگ مشهور است. او سومين نفري است كه مفتخر به دريافت جايزه تورينگ شده است.

محل كار : دانشگاه لويي ويل

پروژه منهتن

آزمايشگاه هاي بل

مدرسه عالي نيروي دريايي

فارغ التحصيل دانشگاه شيكاگو

دانشگاه نبراسكا

دانشگاه ايلينوي در اوربانا شامپاين

دليل شهرت : كد همينگ

پنجره همينگ

اعداد همينگ

فشرده سازي كرات

فاصله همينگ

انجمن ماشين هاي محاسب

زندگي نامه

ريچارد همينگ در سال 1915 در شيكاگو به دنيا آمد. او در 22 سالگي مدرك ليسانس خود

را از دانشگاه شيكاگو گرفت. سپس دو سال بعد از آن از دانشگاه نبراسكا فوق ليسانس گرفت و در نهايت بعد از سه سال ديگر يعني در سن 27 سالگي مدرك دكتراي خود را از دانشگاه ايلينوي در اوربانا شامپاين دريافت كرد. او تمامي مدارك خود را در رشته رياضيات گرفت.

همينگ در سال 1945 در پروژه منهتن شروع به همكاري كرد. پروژه اي دولتي كه هدفش توليد بمب اتمي بود. با اين كه پروژه در دانشگاه كلمبيا در منهتن انجام مي شد، اما همينگ در لس آلاموس روي پروژه كار مي كرد.

بعد از جنگ جهاني دوم، همينگ در سال هاي 1946 تا 1976 در آزمايشگاه هاي بل مشغول به كار بود كه در آن جا با كلاود شانون همكار بود. سپس همينگ به مدرسه عالي نيروي دريايي رفت تا بالاخره در سال 1997 بازنشسته شد.

مقاله مشهور همينگ درباره آشكارسازي و تصحيح خطا در سال 1950 انتشار يافت. همچنين همينگ در سال 1956 روي IBM 360، يكي از ابتدايي ترين كامپيوترهاي آي بي ام كار مي كرد كه كار او منجر به توسعه زبان برنامه نويسي جديدي شد.

ريچارد همينگ در سال 1998، در مونته ري و در سن 82 سالگي، بر اثر حمله قلبي درگذشت.

جوايز و افتخارات

• جايزه تورينگ از انجمن ماشين هاي محاسب، 1968، براي فعاليت هايش در زمينه هاي آناليز عددي، سيستم هاي كددهي خودكار و كدهاي آشكارسازي و تصحيح خطا.

• عضويت در IEEE، 1968.

• جايزه امانوئل پيوره از انجمن مهندسان برق و الكترونيك، 1979، براي فعاليت در پردازش اطلاعات.

• عضويت در NAE، 1980.

• جايزه هارولد پندر از دانشگاه پنسيلوانيا، 1981، براي فعاليت در نظريه كدگذاري.

• مدال ريچارد همينگ از انجمن مهندسان برق و الكترونيك، 1988، به همراه جايزه 10000 دلاري.

• عضويت در ACM، 1994.

• جايزه ادوارد رين، 1996،

به ارزش 130000 دلار.

جستارهاي وابسته

• جايزه تورينگ

• مدال ريچارد همينگ

• انجمن مهندسان برق و الكترونيك

• انجمن ماشين هاي محاسب

جامعه مهندسين

ابتكار، تقي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

تقي ابتكار استادمهندسي مكانيك دردانشكده فني دانشگاه تهران وابداع كننده اولين اتوموبيل حجم دود، ابداع كننده اتوموبيل ازمايع سوز، ابداع كننده وسوخته كردن تاكسي جهت كاهش آلودگي هوا مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي مكانيكتحصيلات رسمي و حرفه اي : تقي ابتكارداراي تحصيلات عالي درزمينه مهندسي مكانيك است، وي هم اكنون درجه استادي دانشكده فني دانشگاه تهران راحايز است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : تقي ابتكاردرحين تحصيل به مطالعه تحقيق وبويژ ه ابداع درمسائل مربوط به سوخت اتوموبيل علاقه بسياري داشت چنانكه بعدها توانست دراين زمينه اختراعاتي رابه نام خود ثبت كند.وقايع ميانسالي : تقي ابتكارمراحل استادياري دانشياري واستادي راددانشكده فني دانشگاه تهران طي كرده ونيز بهعنوان محققي نمونه ومخترعي مهم درصنعت سوخت خودرو مشهوراست.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : تقي ابتكارهم اكنون استادرشته مهندسي مكانيك دردانشكده فني دانشگاه تهران مي باشد. وي مراحل استادياري ودانشياري رانيز درهمان دانشگاه سپري كرده است.فعاليتهاي آموزشي : تقي ابتكارسالهادرگروه مهندسي مكانيك دردانشگاه تهران به تدريس مشغول بوده است.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : تقي ابتكارطرح گازسوزكردن تاكسي هاي تهران ، شيراز، مشهدو. . . راخودبه اجرا رسانيده است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : تقي ابتكاربه مطالعه تحقيق ونوآوري درزمينه سوخت خودروها ورابطه آن بامحيط زيست علاقه مند است.آرا و گرايشهاي خاص : تقي ابتكاراجمله مهندسين مكانيك استكه توجه تخصصي ويژهاي رادرباره سوخت اتومبيل وكاهش آلودگي هوا دارد.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

استقرايي، عليرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر علي رضا استقرايي متولد 1309 ش در تهران داراي دكتراي رشته مكانيك و عضويت هيئت علمي دانشگاه ايرلند لسينگ ايرلند با درجه دانشيار مي باشد. وي داراي تحقيقات وآثار پيرامون مكانيك جامدات

و انتقال حرارت ميباشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي مكانيكتحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر علي رضا استقرايي داراي كارشناسي رشته مكانيك از دانشگاه تهران كارشناسي ارشد رشته مكانيك ازدانشگاه ليسنگ و دكتراي رشته مكانيك جامدات را از همان دانشگاه ميباشد.خاطرات و وقايع تحصيل : تحصيل در رشته مكانيك جامدات و اخذ مدرك دكتراي در آن رشته از مقاطع مهم و تعيين كننده در زندگي علمي دكتر علي رضا استقرايي بوده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : دكتر علي رضا استقرايي د ر كنار تحصيل به مطالعه پژوهش و تدوين كتبي در حوزه هاي تخصصي مورد علاقه خود مي پرداخت.وقايع ميانسالي : دكتر علي رضا استقرايي پس از اخذ مدرك دكتري در رشته مكانيك به عضويت هيئت علمي گروه مكانيك در دانشكده فني مهندسي دردانشگاه لسينگ ايرلند درآمد. وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول به خدمت است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر علي رضا استقرايي عضوهيئت علمي و دانشيار گروه مكانيك در دانشكده فني مهندسي در دانشگاه لسينگ ايرلند است.فعاليتهاي آموزشي : دكتر علي رضا استقرايي سالهاست كه به عنوان عضو هيئت علمي گروه مكانيك در دانشگاه لسينگ ايرلند به تدريس دروس تخصصي رشته مكانيك جامدات مي پردازد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر علي رضا استقرايي در كنار تدريس به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري تخصصي ، پژوهشي و عميق مي پردازد.آرا و گرايشهاي خاص : دكتر علي رضا استقرايي از جمله حرارت و فلز شناساني است كه تحقيقات مفصل و عميقي درباره انتقال حرارت در فلزات گوناگون دارد.

________________________________________

آثار : تاثير نمك موجود در آب

دريا بر انتقال حرارت درياچه هاي فلزي اسكله ها خوردگي فلزات مباني انتقال حرارت

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

اسماعيل زاده، ابراهيم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابراهيم اسماعيل زاده متولد 1323 داراي كارشناسي مهندسي مكانيك از دانشگاه لندن در سال 1346 ،كارشناسي ارشد از دانشگاه لندن در سال 1350 و دكتري تخصصي PHD در سال 1350 از دانشگاه لندن انگلستان است.وي دانشيار دانشگاه صنعتي شريف از سال 1354 ،استاد از سال 1363 تا كنون است.ايشان همچنين دانشيار مدعو در دانشگاه M.I.T آمريكا در سال 1355 به مدت يكسال و استاد مدعو در دانشگاه ويكتورياي كانادا در سال 1368 بوده است. دكتر اسماعيل زاده بيش از 50 مقاله به زبانهاي فارسي و خارجي در زمينه پيرامون ارتعاشات ، ديناميك و سينماتيك ،طراحي شاسي ،كنترل اتوماتيك ، ديناميك سيستم هاي غير خطي و سيستم هاي ديناميكي دارد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي مكانيكتحصيلات رسمي و حرفه اي : ابراهيم اسماعيل زاده داراي كارشناسي مهندسي مكانيك از دانشگاه لندن در سال 1346 ،كارشناسي ارشد از دانشگاه لندن در سال 1350 و دكتري تخصصي PHD در سال 1350 از دانشگاه لندن انگلستان است.خاطرات و وقايع تحصيل : ابراهيم اسماعيل زاده سفر به كشور هاي آمريكا ، انگلستان و كانادا و اكثر كشورهاي اروپايي و اخذ درجه دكتري در رشته مكانيك از وقايع مهم و خاطرات آن دوران به شمار مي رود.وقايع ميانسالي : ابراهيم اسماعيل زاده پس از اخذ درجه دكتري در رشته مكانيك عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف شد . وي پس از طي مرحله استادياري به رتبه عملي دانشياري

در سال 1354 و استادي در سال 1363 كه هم اكنون هم ادامه دارد،در آمد. وي همچنين دانشيار ندعو در دانشگاه M.I.T آمريكا در سال 1355 بمدت يكسال و استاد مدعو در دانشگاه ويكتورياي كانادا در سال 1368 بود.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ابراهيم اسماعيل زاده عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي شريف است . ايشان همچنين دانشيار مدعو در دانشگاه M.I.T آمريكا در سال 1355 به مدت يكسال و استاد مدعو در دانشگاه ويكتورياي كانادا در سال 1368 بوده است.فعاليتهاي آموزشي : ابراهيم اسماعيل زاده در دانشگاه هاي صنعتي شريف ،M.I.T آمريكا و ويكتورياي كانادا به تدريس و تحقيق مشغول بوده است.ايشان هم اكنون به تدريس دروس زير در دانشگاه صنعتي شريف مبادرت مي ورزد: ارتعاشات غير خطي (محض دكترا) ،كنترل خودكار پيشرفته (كارشناسي ارشد) ،ارتعاشات سيستمهاي ممتد ،ارتعاشات و ديناميك،طراحي شاسي و كنترل اتوماتيك(كارشناسي )ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : ابراهيم اسماعيل زاده به موازات تدريس به تحقيق در پيرامون موضوعات زير مي پردازد: بررسي سينماتيك حركت مفاصل زانوي انسان ،واژگوني خودروهاي ويل و لولايي،بررسي ارتعاشات غير خطي سازه ها ، ارتعاشات سيستمهاي ديناميكي و جذب كاهش آن و طراحي سيستمهاي تعليق بهينه براي خودرو و غيره ..

________________________________________

آثار : ارتعاشات غير خطي ويژگي اثر : زير ويراستاري ،دانشگاه شريف فارسي2 طراحي شاسي و رفتار ديناميكي خودروها ويژگي اثر : دانشگاه شريف فارسي 13673 كنترل خودكار و سروسيستم ها 2 ويژگي اثر : زير ويراستاري ،دانشگاه شريف فارسي4 مسائل

ارتعاشات و كاربرد هاي صنعتي ويژگي اثر : دانشگاه شريف فارسي

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

اسماعيل زاده، اسماعيل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

اسماعيل اسماعيل زاده داري كارشناسي مكانيك وماشين الات ازدانشكاهتبريز درسال 1349، كارشناسي ارشد دررشته انتقال حرارت ازدانشگاه پيروماري كوري فرانسه درسال 1353، دكتري حرارت وسيالات ازهمان دانشگاه در1355ودانشياردانشگاه تبريز ازسال1370 به بعد است.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي مكانيكاوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : اسماعيل اسماعيل زاده درحدود سال 1327چشم بهجهان گشود.تحصيلات رسمي و حرفه اي : اسماعيل اسماعيل زاده داراي كارشناسي مهندسي مكانيك ، كارشناسي ارشددررشته انتقال حرارت ازدانشگاه پيروماري كوري فرانسه درسال 1353ودكتري حرارت وسيالات ازهمان دانشكاه ونيز دانشياردانشگاه تبريز ازسال1370مي باشد.خاطرات و وقايع تحصيل : تحصيل دررشته انتقال حرارت وحرارت سيالات درفرانسه ازمقاطع مهم زندگي علمي اسماعيل اسماعيل زاده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : اسماعيل اسماعيل زاده درحينتحصيل دررشته مهندسي مكانيك به مطالعه ، تحقيق وتاليف آثاري درزمنيه جريان فلزات مذاب درمجراها، بررسي برج خنك كن ها و. . . مي پرداخت.وقايع ميانسالي : اسماعيل اسماعيل زاده پس ازبازگشت ازفرانسه درسال1355، عضو هئيت علمي دانشگاه تبريز دزگروه مهندسي مكانيك شد. وي ازسال1370درهمان دانشگاه به درچه دانشياري نايل شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : اسماعيل اسماعيل زاده ازسال1355، عضو هئيت علمي روه مهندسيمكانيك دردانشكده فني دانشگاه تبريز وازسال1370به عنوان دانشياردرآ" گروه به تدريس مشغول است.فعاليتهاي آموزشي : اسماعيل اسماعيل زاده ازسال 1355بهعنوان عضو هيئت علمي وازسال1370به عنوان دانشياربه تدريس درگروه مهندسيمكانيك ، دروس مربوط بهانتقال حرارت، دردانشگاه تبريز مشغول است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : اسماعيل اسماعيل زاده علاوه برتدريس به مطالعه ، تحقيق واجراي طرحهاي پزوهشي درزمينه انتقال حرارت وسيالات مي پردازد.آرا و

گرايشهاي خاص : اسماعيل اسماعيل زاه ازجمله مهندسين مكانيك استكه داراي تخصصي دربحث هاي مربوط به انتقال حرارت وسيالات مي بشد.

________________________________________

آثار : بررسي برج خنك كن ها ويژگي اثر : روشهاي تجربي در بررسي پديده هاي film heaving filmدرروي سطوح پره ها از ديگر آثار دكتر اسماعيل زاده است.2 تبديل انرژي جريان فلزات مذاب در مجراها جريانهاي دو فازي در لوله ها روشهاي عودي در انتقال حرارت و جريان سيال

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

اشرفي زاده، فخرالدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر فخرالدين اشرفي زاده در سال 1334 در دزفول به دنيا آمد.ايشان داراي مدرك دكتري متالوژي از دانشگاه بيرمينگام انگلستان (در سال 1367) مي باشد.وي در حال حاضر علاوه بر تدريس، عضو هيئت علمي و رئيس دانشكدۀ مهندسي مواد در دانشگاه صنعتي اصفهان است. كتاب "اصول مهندسي و علم مواد" ترجمه ايشان ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيتحصيلات رسمي و حرفه اي : فخرالدين اشرافي زاده در سال 1356 فوق ليسانس پيوسته دررشته مهندسي مواد از دانشگاه شيراز، سال 1363 فوق ليسانس توليد و ساخت از دپارتمان متالوژي و مواد از دانشگاه بيرمينگام انگلستان، و سال 1367 دكتري متالوژي از همان دانشگاه را دريافت داشت.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : فخرالدين اشرفي زاده در حال حاضر علاوه بر تدريس، عضو هيئت علمي و رئيس دانشكدۀ مهندسي مواد در دانشگاه صنعتي اصفهان،

و عضو هيئت مديرۀ انجمن علوم و تكنولوژي د رسطح ايران است.جوائز و نشانها : كتاب "اصول مهندسي و علم مواد" ترجمه فخرالدين اشرفي زاده ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : زمينه هاي تحقيقاتي فخرالدين اشرفي زاده عبارت است از: 1. پوشش دادن: آلياژهاي آلومينيم با روش هاي PVD براي افزايش مقاومت سايشي، پوشش هاي نفوذي،... 2. ريختگري: آلياژهاي ريختگي جديد روي _ آلومينيم، جوانه زا براي آلياژهاي آلومينيوم، ريختگري آلياژ پيستون، ... 3. متالوژي مكانيكي: بررسي شكست رودرس قالبهاي فولادي سردكار و گرم كار، افزايش خواص مكانيكي تورشن بار، ... 4. عمليات حرارتي: سخت كردن سطحي فولادها، خواص و عمليات حرارتي آلياژهاي آلومينيم، ... 16 مقالات علمي و كاربردي، گزارشهاي علمي، مونوگراف و جزوات در زمينه هاي متالوژي و مواد و ... از فعاليت هاي علمي فخرالدين اشرفي زاده محسوب مي شود.

________________________________________

آثار : اصول مهندسي و علم مواد ويژگي اثر : ترجمه،اين كتاب در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

افجه اي، ابراهيم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر ابراهيم افجه اي ،جوانترين استاد با درجه استادي در دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد. وي داراي مدرك دكتراي رشته مهندسي برق است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد گروه مهندسي برق, دانشكده مهندسي برق و كامپيوتر دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد. دكتر افجه اي برگزيده سوم جشنواره بين المللي خوارزمي است.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي

و حرفه اي : ابراهيم افجه اي داراي مدرك دكتراي مهندسي برق مي باشد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ابراهيم افجه اي عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد. ايشان همچنين رياست دانشكده برق و كامپيوتر دانشگاه شهيد بهشتي را نيز بر عهده دارد.جوائز و نشانها : از ابراهيم افجه اي به عنوان پژوهشگر نمونه و مقام سوم خوارزمي تقدير و تكريم به عمل آمده و جوايزي نيز به وي اهدا شده است.چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي دكتر ابراهيم افجه اي به قرار زير است: داراي بيش از 45 مقاله داراي 4 كتاب (آخرين كتاب : محاسبات عددي) داراي 10 ثبت اختراع، طراحي، ساخت و راه اندازي اولين خط توليد موتورهاي رلوكتانس سوئيچي در ايران.

________________________________________

آثار : كتاب الكترونيك قدرت (مدارها، عناصرو كاربردها) ويژگي اثر : ويرايش دوم چاپ سوم پروفسور محمد رشيد ترجمه: دكتر سيد ابراهيم افجه اي – مهندس مجيد مهاجر 2 محاسبات عددي ويژگي اثر : مؤلف : دكتر سيد ابراهيم افجه اي دانشكده: مهندسي برق و كامپيوتر سال انتشار : 1385

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

افسر، خديجه

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

دكتر خديجه افسر سيار داراي دكتري رشته مهندسي متالوژي و عضو هيئت علمي دانشگاه تهران با درجه دانشيار مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيتحصيلات رسمي و حرفه اي : كارشناسي,شيمي,از دانشگاه تهران,ايران كارشناسي ارشد,شيمياز دانشگاه پاريس ,فرانسه دكترا,متالوژي ومواد,از دانشگاه پاريس,فرانسهوقايع ميانسالي : خديجه افسر سيار پس از اخذ مدرك دكتري در رشته مهندسي متالوژي به عضويت هيئت علمي گروه متالوژي دانشكده فني مهندسي دانشگاه تهران

درآمد. وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول به خدمت است. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : خديجه افسر سيار عضو هيئت علمي و دانشيار گروه متالوژي دانشگاه تهران است. فعاليتهاي آموزشي : تدريس در دوره هاي كارشناسي كارشناسي ارشد در دانشكده فني دانشگاه تهران. عناوين دروس آموزشي ارائه شده توسط خديجه افسر سيار: كارشناسي • توليدفلزات غيرآهني 1 • سوخت وانرژي • متالوژي سايرفلزات • متالوژيصنعتي كارشناسي ارشد • متالوژي سوخت هاي هسته اي

________________________________________

آثار : ترجمه كتاب شيمي عمومي ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه تهران ,1350 2 ترجمه كتاب متالورژي عمومي ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه تهران ,1356 3 ترجمه كتاب متالورژي عمومي ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه تهران ,1354 4 كتاب سوختهاي صنعتي ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه تهران ,13655 مقالات چاپ شده در مجلات خارجي • ,"The influence of aging stress on the yield point phenomenon in the zirconium alloy ozhenite 0/5",Journal of Nuclear Materials ,64,56-49 ,2598 • ,"L. Infiuence de iorientation cristalline sur la durete du Zircinium ",Metaux Corrosion industrie ,560,142-121 ,2593 مقالات چاپ شده در مجلات داخلي • سيار خديجه *افسر*,"بررسي زيست محيطي جنگ خليج فارس ",اخبار متاورژي و مواد ,1و2,0 ,1377 • سيار خديجه *افسر*,"گزارش در باره ساخت كوره كك سوز ",نشريه دانشكده فني دانشگاه تهران,47,19-15 ,1364 • سيار خديجه *افسر*,"بررسي قابليت سوختن كك بعنوان سوخت خانگي",نشريه دانشكده فني دانشگاه تهران,45,63-55 ,1362 • سيار خديجه

*افسر*,"حفاظت كاتدي فلزات ",نشريه دانشكده فني دانشگاه تهران,24,14-1 ,1350 • سيار خديجه *افسر*,"روش ذوب منطقه اي براي خالص كردن فلزات ",نشريه دانشكده فني دانشگاه تهران,24,176-165 ,1350

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

اقبالي جهرمي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1325، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: مهندسى كامپيوتر، دانشكده: مهندسى، دانشگاه: شيراز

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

تحصيلات عالى در زمينه مهندسى كامپيوتر.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشگاه شيراز.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

پروسس تصاوير ديجيتال و الگوشناسى بخصوص در زمينه تصاوير پزشكى، چندين الگوريتم جديد، رديابى و پيدا كردن تغييرات درد و تصوير مشابه گرفته شده در زمانهاى مختلف همانند اشعه X، استاد راهنماى 4 پايان نامه كارشناسى ارشد.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى:-

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى:-، تعداد مقالات بزبان خارجى: 8

زمينه علمى تأليفات:

پردازش تصاوير ديجيتال، پردازش سيگنالهاى ديجيتال و الگوشناسى آمارى.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

اكبرزاده، هادي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: فيزيك، دانشكده: فيزيك، دانشگاه: صنعتى اصفهان

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى فيزيك از ايران.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشكده فيزيك دانشگاه صنعتى اصفهان.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

مواد مغناطيسى رقيق شده، شبيه سازى كامپيوترى، راهنمايى، مشاوره و نظارت بر 5 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى:-

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

فيزيك كشاورزى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 4، تعداد مقالات بزبان خارجى: 9

زمينه علمى مقالات:

مواد مغناطيسى رقيق شده Semimagnotic semicond و Spin-ghss شبيه سازيهاى كلاسيكى و كوانتومى با كامپيوتر.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

امين داور، حميدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حميد رضا امين دارو در سال 1340 در تهران بدنيا آمد. ايشان تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشگاه واشينگتن آمريكا در رشته مهندسي الكترونيك آغاز كرد و تا مقطع دكتري پيش رفت و در سال 1370 مدرك دكتري رشته مهندسي الكترونيك را از همان دانشگاه دريافت نمود. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

گرايش : پردازش سيگنال و تصوير

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي و دانشگاهي حميدرضا امين داوري به قرار زير است: كارشناسي رشته مهندسي الكترونيك از دانشگاه واشينگتن ،آمريكا در سال 1364 كارشناسي ارشد رشته مهندسي الكترونيك از دانشگاه واشينگتن ،آمريكا در سال 1366 كارشناسي ارشد رشته رياضيات كاربردي از دانشگاه واشينگتن ،آمريكا در سال 1371 دكتراي رشته مهندسي الكترونيك از دانشگاه واشينگتن ،آمريكا در سال 1370

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي حميدرضا امين داور به قرار زير است: عضو IEEE كمك استاد پژوهشي

،دانشگاه صنعتي شريف ،پروژه پردازش تصوير از سال 1372 تا سال 1375 استاد دانشگاه اميركبير از سال 1372 تا كنون رئيس گروه ارتباطات ،دانشگاه اميركبير دانشكده مهندسي الكترونيك از سال 1379 تا سال 1381 هماهنگ كننده برنامه هاي دوره كارشناسي ،دانشگاه اميركبير ،دانشكده مهندسي الكترونيك از سال 1381 تا سال 1383

چگونگي عرضه آثار : از دكتر حميدرضا امين داور تا كنون بيش از 38 مقاله در مجلات علمي داخلي و خارجي منتشر شده است.

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

ايپكچي، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر مهدي ايپكچي سال 1306ه.ش داراي مدرك دكتراي در رشته ي بيوشيمي ازدانشگاه پاريس درسال1345 و عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد با مرتبه ي علمي استادي مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : بيوشيمي

تحصيلات رسمي و حرفه اي : مهدي ايپكچي داراي مدرك كارشناسي شيمي و كارشناسي ارشد شيمي از دانشگاه تهران و دكتراي در رشته ي بيوشيمي از دانشگاه پاريس درسال1345 مي باشد.

خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ مدرك دكتراي شيمي ازدانشگاه پاريس در سال1345 ه.ش از مهمترين مقاطع علمي زندگي مهدي ايپكچي مي باشد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : مهدي ايپكچي ضمن تحصيل به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون اثرهورمونهاي استروئيدي درسلوهاي سترولي موش و انسان، مكانيسم كاهش دهندگي گلوكز، تري كليسيريدهاي عصاره ميوه نوعي درخت سرو پرداخته است.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى: بررسى اثر هورمونهاى استروئيدى در سلولهاى سرتولى موش و انسان، مكانيسم كاهش دهندگى گلوكز، كلسترول، ترى كليسيريدهاى عصاره ميوه نوعى درخت سرو، تهيه اسيدسيتريك و تخليص آن از ملاس به روش ميكروبيولوژى، مكانيسم داروهاى لاغركننده بر روى موش، اثر بيولوژيكى ويتامين در بدن، نقش پروستاگلاندين ها و مشخصات آنها، روشهاى اندازه گيرى

كلسترول در سرم خون، استاد راهنماى 4 پايان نامه دكترا. تأليفات تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2 تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى: 5 زمينه علمى تأليفات: بيوشيمى، شيمى صنعتى، شيمى مواد غذائى و اصول صنايع شيمى. مقالات تعداد مقالات بزبان فارسى: 2، تعداد مقالات بزبان خارجى: 5 زمينه علمى مقالات: بيوشيمى و تغذيه.

وقايع ميانسالي : مهدي ايپكچي پس از اخذ مدرك دكتراي بيوشيمي ازدانشگاه پاريس در سال1345 ه.ش به ايران بازگشت و به عنوان عضو هئيت علعي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد استخدام شدو و مرتبه ي علمي استادي را كسب نمود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مهدي ايپكچي عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد پس از طي مرحله استادياري و سپس دانشياري به مرحله ي علمي استادي تمام وقت پايه ي 16گروه شيمي و زيست شناسي اين دانشكده رسيد.

فعاليتهاي آموزشي : مهدي ايپكچي در گروه علوم دانشگاههاي فردوسي مشهدي به تدريس دروس رشته ي بيوشيمي پرداخته و استاد راهنماي 4پايان نامه دكترا و چندين پايان نامه كارشناسي ارشد بوده است.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مهدي ايپكچي در كنار تدريس به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون تهيه اسيدسيتريك در تلخيص آن از ملاس به روشهاي ميكروبيولوژي، مكانيسم داروهاي لاغر كننده برروي موش پرداخته است.

آرا و گرايشهاي خاص : مهدي ايپكچي ازجمله متخصصان رشته ي بيوشيمي مي باشد كه دراموري چون بيوشيمي، شيمي صنعتي، شيمي مواد مواد غذايي و اصول صنايع شيمي و بيوشيمي تغذيه داراي تخصص مي باشد.

آثار :

1 بيوشيمي صنعتي

2

بيوشيمي و تغذيه

3 شيمي مواد غذايي و اصول صنايع شيمي

ايماني مقدم، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر عباس ايماني مقدم در سال 1348 در شهر بروجرد متولد شد. ايشان داراي مدرك كارشناسي متالوژي از دانشگاه كاربردي ماشين سازي اراك است. وي برگزيده رتبه سوم تحقيقات توسعه اي شانزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيگرايش : شكل دادن فلزاتخاطرات كودكي : عباس ايماني مقدم در دوران كودكي نسبت به پيرامون محيط خود كنجكاو بود و هميشه سئوالاتي در خصوص محيط اطرافش در ذهن داشت.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : عباس ايماني مقدم در خانواده اي با شرايط مادي متوسط بدنيا آمد و بزرگ شد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : عباس ايماني مقدم داراي كارشناسي متالوژي شاخه شكل دادن فلزات است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : عباس ايماني مقدم در حين تحصيل خود به طراحي و ساخت دستگاه كشش اوليه و تدوين اطلس آهنگري مي پرداخت.استادان و مربيان : دكتر محسن متين، دكتر اكرامي، دكتر گلعذار، دكتر شيراني، مهندس بيژن ديبائي نيا و دكتر صدرنژاد از اساتيد عباس ايماني مقدم مي باشند.هم دوره اي ها و همكاران : دكتر شاه حسيني از همكاران عباس ايماني مقدم است.همسر و فرزندان : عباس ايماني مقدم متاهل و همسر وي بنام سركار خانم الهام رجب زاده است. ايشان داراي دو فرزند بنامهاي هليا و آيلا مي باشد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - طراح مهندسي آهنگري به مدت دو سال - رئيس كارگاه آهنگري به مدت سه سال - رئيس مهندسي آهنگري به مدت 5 سال - رئيس واحد تحقيق و توسعه خانه -

صنعت و معدن جوانان استان مركزيفعاليتهاي آموزشي : سوابق آموزشي عباس ايماني مقدم به ترتيب زير است: - دوره مديريت رفتار سازماني - دوره اقتصاد مهندسي - دوره مميزي سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفه اي - دوره آشنايي با اصول تستهاي غير مخرب - دوره ترموديناميك ذوب - دوره مميزي (ISO 9001 : 2000 (DNV - دوره كارگاه آموزشي گمبا كايزن با استاد يوشيدا از بنيانگذاران اين علم از كشور ژاپن - دوره SOLID WORK 2000 PLUS - دوره نرم افزار طراحي آهنگري super forge 2003ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : عباس ايماني مقدم روزانه حداقل يك ساعت به مطالعه و همچنين جستجو و بررسي سايتهاي مختلف (علمي ،آموزشي و صنعتي و غيره) و جمع آوري اطلاعات مي پردازد.جوائز و نشانها : - برگزيده رتبه سوم تحقيقات توسعه اي شانزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي در سال 1381 در زمينه: طراحي و توليد شير هاي حفاري و فلنچ - پژوهشگر نمونه استان مركزي در سال 1382 - كارگر نمونه سال 1381 در سطح شركت ماشين سازي اراك چگونگي عرضه آثار : - طراحي ساخت و توليد صدها قطعه آهنگري به روش قالب باز و بسته از جمله قطعات گيربكس پيكان، پرايد و غيره - طراحي و ساخت قالب expamtiom joint ديگ هاي بخار و توليد بصورت يكپارچه - طراحي و ساخت قالب صميت توليد انكر فلنچ هاي شركت گاز تا سايز 56 اينچ به روش پروفيل و كاهش وزن آن تا 7000 كيلو گرم و توليد با پرس 1600 تن هيدروليكي قالب باز

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

ايوبي، محمدعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مهندس محمدعلي ايوبي در سال 1347 شمسي در تهران به دنيا آمد.ايشان داراي

مدرك كارشناسي ارشد رشته هوا- فضا از دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.وي يكي از مترجمان كتاب"مكانيك و ترموديناميك پيشرانش" مي باشد كتاب فوق ، در دوره هيجدهم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاتحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد علي ايوبي بعد از گذراندن تحصيلات ابتدايي و متوسطه به دانشگاه صنعتي اميركبير راه يافت و ليسانس مهندسي مكانيك (طراحي جامدات) را از اين دانشگاه اخذ كرد. وي تحصيلات خود را تا مقطع فوق ليسانس در رشته هوا- فضا از دانشگاه صنعتي شريف ادامه داد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مهندس ايوبي در مركز پژوهشهاي هوانوردي صنايع هواپيمايي ايران، مركز تحقيقات و نوآوري خودرو سابقه فعاليت داشته و دستيار آموزشي در دروس كنترل و ديناميك دانشكده مهندسي هوا فضاي دانشگاه صنعتي شريف است.جوائز و نشانها : كتاب"مكانيك و ترموديناميك پيشرانش" ترجمه محمد علي ايوبي(يكي از مترجمان) ، در دوره هيجدهم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

________________________________________

آثار : ترجمه كتاب مباني آيروديناميك ويژگي اثر : تأليف پي. هيل با همكاري دكتر كريم مظاهري و مهندس مهران دري2 ترجمه و تلخيص جلد اول كتاب ديناميك پرواز ويژگي اثر : تأليف ج. روسكام به همراه دكتر سيدمحمدباقر ملائك3 مكانيك و ترموديناميك پيشرانش ويژگي اثر : ترجمه،اين كتاب ، در دوره هيجدهم انتخاب كتاب سال

جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال معرفي و برگزيده شد. آشنايي با كتاب:«مكانيك و ترموديناميك پيشرانش» مكانيك و ترموديناميك پيشرانش/ تأليف فيليپ هيل، كارل پيترسون؛ ترجم? كريم مظاهري، محمدعلي ايوبي؛ ويراست? مسعودرضا شاكري.- تهران: دانشگاه صنعتي شريف، مؤسس? انتشارات علمي، 1377.- چهارده، 845ص.: مصور. واژه نامه. كتابنامه. پيشرانش يكي از جذابترين گرايشهاي مهندسي هوا- فضا است كه علاقه مندان بسياري دارد. اين شاخه از مهندسي هوا- فضا به طرح مباني، تحليل و طراحي سيستمهاي پيشران وسايل پرنده مي پردازد. به اعتقاد بسياري از صاحبنظران، اين اثر يكي از كاملترين و جامعترين كتابها در زمين? علوم و كاربردهاي پيشرانش است كه نه تنها اصول علمي اوليه را به خوبي بيان كرده، بلكه كاربردهاي مختلف و تمامي سؤالهاي موردنظر طراحان را مطمح نظر قرار داده است. اين كتاب با بياني شيوا، ضمن طرح تقريباً تمامي مجموعه هاي پيشرانش معروف امروزي و بيان جايگاه و ارتباطات آنها، تا حد امكان جزئيات طراحي هركدام را مطرح مي سازد. تنظيم فصلهاي كتاب به گونه اي است كه مي توان از آنها براي تدريس سه درس در سطح كارشناسي با عناوين «اصول پيشرانش»، «توربو جتها» و «اصول راكتها و طراحي موشك» استفاده كرد.

آقا ميرسليم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

به نام يگانه دكتر مجتبي ميرسليم در بهمن 1334 در تهران متولد شد و پس از دريافت ديپلم متوسطه از دبيرستان البرز در سال 1353 به آمريكا عزيمت كرد و مدارج عالي زير را گذراند: • كارشناسي دو رشته اي مهندسي برق/ مهندسي هسته اي، دانشگاه بركلي كاليفرنيا (UCB) در سال 1357 (دانشجوي ممتاز) • كارشناسي ارشد مهندسي هسته اي، دانشگاه بركلي كاليفرنيا

(UCB) در سال 1359 (دانشجوي ممتاز) • دكتراي مهندسي برق (قدرت)، دانشگاه ايالتي ارگان، كروليس (OSU) در سال 1365 (دانشجوي ممتاز) ايشان پس از بازگشت به ميهن در سال 1366 با رتبه استادياري به استخدام دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي اميركبير درآمد. وي در سال 1377 به رتبه دانشياري و در سال 1383 به مرتبه استادي ارتقاء يافت و هم اكنون استاد تمام گروه قدرت و عضو هسته اصلي قطب علمي قدرت دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد. دكتر ميرسليم تاكنون (سال 1388) 25 رساله كارشناسي ارشد و 7 رساله دكترا را هدايت كرده و علاوه بر وظايف آموزشي، مشاغل اجرايي زير را به عهده داشته است: ، رئيس گروه قدرت دانشگاه صنعتي اميركبير ، معاون آموزشي دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي اميركبير (سه دوره) ، پايه گذار و مديركل نظارت و ارزيابي دانشگاه صنعتي اميركبير (هفت سال) ، عضو كميته برنامه ريزي مهندسي هسته اي در شوراي عالي برنامه ريزي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ، عضو شوراي علمي مركز تحقيقات مهندسي پزشكي و توانبخشي جانبازان ، عضو هيئت مديره شركت توليد و ساخت وسايل و لوازم دريايي ،سردبير تخصصي هيئت تحريريه مجله علمي پژوهشي اميركبير ، داوري مقالات IEEE Transactions on Magnetics ، IEEE Transactions on Power Delivery، IET, Journal of Science, Measurement Technology نامبرده علاوه بر ارائه بيش از 120 مقاله علمي در مجلات علمي معتبر داخل و خارج، و كنفرانسهاي بين المللي، كتب زير را به رشته تحرير درآورده است: 1. تئوري و مسايل ماشينهاي الكتريكي، الكترومكانيك ، نشر گستره 1370 و انتشارات نقش جهان 1376 2. ترانسفرمر و ماشينهاي آسنكرون ، انتشارات محتشم ، 1374 3.

ماشينهاي الكتريكي و ترانسفرمر، مركز نشر دانشگاه صنعتي اميركبير، 1379 4. تحليل ماشينهاي الكتريكي به روش عناصر محدود، مركز نشر دانشگاه صنعتي

جوائز و نشانها : تقدير نامه بهترين دانشجوي دانشگاه ايالتي اورگان و دانشگاه كاليفرنيا در بركلي ،آمريكا انتخاب شده براي گروه WHO IS WHO در علوم و مهندسي از سال 1376

چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي دكتر آقا ميرسليم به ترتيب زير است: -13 موردمقاله ارئه شده در مجلات معتبر علمي - 3 طرح پژوهشي و تحقيقاتي -6 مورد پروژه -5 فعاليت كنفرانسي

آثار :

1 تئوري و مسائل ماشينهاي الكترونيكي و الكترومكانيك

ويژگي اثر : تاليف،انتشارات گسترش ،تهران 1370

2 تحليل اجزاءمحدود در ماشينهاي الكترونيكي

ويژگي اثر : تاليف،انتشارات دانشگاه اميركبير در سال 1381

3 ترانسفورماتور و ماشينهاي قياس

ويژگي اثر : تاليف،انتشارات محتشم ،تهران 1374

4 روشهاي عددي در الكترومغناطيس NDT

ويژگي اثر : تاليف،انتشارات دانشگاه گيلان در سال 1383

5 ماشين هاي الكتورنيكي و ترانسفورماتورها

ويژگي اثر : تاليف،انتشارات پروفسور حسابي ،تهران 1380

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

باغداساريان، آلن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مهندس آلن باغداساريان در سال 1318ش در شهر اصفهان به دنيا آمد.ايشان داراي مدرك كارشناسي مهندسي برق از دانشگاه ايالتي آيووا و كارشناسي ارشد همان رشته از دانشگاه بركلي آمريكا مي باشد.وي هم اكنون عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف با درجه دانشيار است. كتاب "خطوط، امواج و آنتنها "ترجمه آلن باغداساريان ، در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و

ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر آلن باغداساريان تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در تهران به پايان رساند و سپس جهت ادامة تحصيل راهي امريكا شد و درجة ليسانس را از دانشگاه ايالتي آيووا و فوق ليسانس را از دانشگاه بركلي دريافت كرد .خاطرات و وقايع تحصيل : انجام مطالعه وتحصيل در رشته مهندسي برق و اخذ مدرك دكتراي در آن رشته از مقاطع مهم و تعيين كننده در زندگي علمي دكتر آلن باغداساريان بوده است.وقايع ميانسالي : دكتر آلن باغداساريان پس از اخذ مدرك دكتري در رشته مهندسي برق به عضويت هيئت علمي گروه مهندسي برق در دانشكده فني مهندسي دانشگاه صنعتي شريف در آمد وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول به خدمت است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر آلن باغداساريان در سال 1345ش به كشور مراجعت نمود و از همان زمان تا كنون در دانشگاه صنعتي شريف به تدريس اشتغال دارد.ايشان هم اكنون عضوهيئت علمي و دانشيار گروه مهندسي برق در دانشكده فني مهندسي دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.جوائز و نشانها : كتاب "خطوط، امواج و آنتنها "ترجمه آلن باغداساريان ، در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

________________________________________

آثار : الكترومغناطيس مهندسي ويژگي اثر : تاليف2 خطوط، امواج و آنتنها ويژگي اثر : ترجمه-اين كتاب در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات

فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

بصيرت تبريزي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حسن بصيرت تبريزي در سال 1335 در تهران بدنيا آمد. پس از اتمام دوره هاي ابتدايي و متوسطه ،تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مهندسي مكانيك در آمريكا آغاز نمود او پس از اخذ مدارك كارشناسي ،و كارشناسي ارشد موفق به دريافت مدرك دكتراي رشته مهندسي مكانيك از دانشگاه تكنيكال نوااسكاتيا(دانشگاه دال هاوز فعلي) كانادا در سال 1369 شد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي امير كبير مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي مكانيكتحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي حسن بصيرت تبريزي به قرار زير است: مدرك كارشناسي رشته مهندسي مكانيك از دانشگاه ويسكونزين-ميلواوكي،آمريكا در سال 1358 مدرك كارشناسي ارشد رشته مهندسي مكانيك از دانشگاه ويسكونزين-ميلواوكي،آمريكا در سال 1360 مدرك دكتراي رشته مهندسي مكانيك از دانشگاه تكنيكال نوااسكاتيا(دانشگاه دال هاوز فعلي) كانادا در سال 1369مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اجرايي و مديريتي حسن بصيرت تبريزي به قرار زير است: عضو جامعه مهندسي مكانيك آمريكا از سال 1370 تا كنون فرصت مطالعاتي در دانشگاه كارلتون و دانشگاه دال هاوز-كانادا از سال 1383 تا 1384 رئيس مركز برتر حرارت(TCE) از سال 1386 تا كنون رئيس اداره بودجه دانشگاه امير كبير از سال 1386 تا كنون رئيس بخش مهندسي مكانيك دانشگاه امير كبير از سال 1384 تا كنون عضو جلسه تحصيلات تكميلي گروه مهندسي مكانيك دانشگاه امير كبير از سال 1374 تا 1377 عضو جلسه تحصيلات كارشناسي گروه مهندسي مكانيك دانشگاه امير كبير از سال 1377 تا 1379 و در سال 1384فعاليتهاي آموزشي :

دكتر حسن بصيرت تبريزي عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي امير كبير مي باشد. عنوان دروس ارائه شده توسط ايشان به قرار زير است: انتقال حرارت 1 و2،مكانيك سيالات،كنترل آلودگي هوا،كنترلذرات،ترموديناميك احتراق دروني موتور،جريان گاز-جامد،توربين ها،روشهاي عددي،جريان ها با اصطكاك،كشش و بلندكردنآرا و گرايشهاي خاص : محورهاي تحقيقاتي و پژوهشي دكتر بصيرت تبريزي به قرار زير است: جريانهاي چند سياله ، گاز جامد ، عمليات انتقال حرارت و جرم ، توربو لانس ، تحقيقات انرژي خورشيدي جوائز و نشانها : حسن بصيرت تبريزي در سال 1382 جايزه بهترين مشاور پايان نامه دانشجوي دكتري را از انجمن مهندسين مكانيك ايران دريافت كرده است.چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي حسن بصيرت تبريزي از قرار زير است: -3 مورد فعاليت كنفرانسي - 10 مقاله منتشر شده در ژورنالهاي خارجي -5 مقاله منتشر شده در مجلات داخلي بزبان فارسي - 46 مورد مقاله - 78 مورد پايان نامه دانشجويي تحت راهنمايي ومشاوره

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

بهرامي، محسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محسن بهرامي در سال 1333 در شهر خمين بدنيا آمد.تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مهندسي مكانيك در دانشگاه پلي تكنيك(امير كبير فعلي) شروع كرد و موفق شد مدرك همان رشته را از دانشگاه ايالتي اورگان آمريكا در سال 1361 اخذ نمايد.ايشان هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد تمام دانشگاه صنعتي امير كبير مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مكانيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي و حرفه اي محسن بهرامي به ترتيب زير است: - كارشناسي مكانيك از دانشگاه پلي تكنيك(امير كبير فعلي) در سال 1354 - كارشناسي ارشد رشته مكانيك از دانشگاه ايالتي اورگان آمريكا در

سال 1356 - دكتراي رشته مكانيك از دانشگاه ايالتي اورگان آمريكا در سال 1361

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مورد تصدي محسن بهرامي به قرار زير است: رئيس بودجه،موسسه تحقيقاتي هوا و فضا،وزارت علوم فناوري و تحقيقات - رئيس بودجه،مركز تحقيقات تكنولوژي نوين،دانشگاه امير كبير - معاون پژوهشي وزارت علوم - عضو كميته صنعت،كنسولگري پژوهشي - رئيس كميته تكنولوژي نوين،كنسولگري پژوهشي - مشاور پژوهشي،رئيس سازمان هوانوردي غير نظامي - هماهنگ كننده بودجه اتوماسيون دربافيك،دانشگاه امير كبير - انجمن مهندسين،سن هوزه آمريكا - مهندس پژوهشي كاليفرنيا آمريكا - بورس تحصيلي (دوره اي)موسسه هوانوردي و فضانوردي آمريكا - عضو برنامه ريز كميته ،پژوه هزاره - عضو انجمن مهندسين مكانيك آمريكا - عضو تخصصي ،انجمن جهان آينده - عضو موسسه بين المللي قوامين فضا - عضو سرمايه گذار و منشي انجمن هواو فضاي ايران - عضو سرمايه گذار انجمن مديريت تكنولوژي ايران

چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي محسن بهرامي به قرار زير است: 31 مورد مقاله منتشر شده در ژورنالها - 80 مورد مقاله ارائه شده در كنفرانسها - 7 پروژه تحقيقاتي و پژوهشي

________________________________________

آثار :

1 ارتعاشات تصادفي

2 پزشكي و فيزيولوژي هوايي

ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن بهرامي، وحيد نوشادي، احسان علوي، مينا غرويان (ويراستار)، هاجر دسترنجي نژادفر (ويراستار) ناشر: پژوهشكده هوافضا - 18 بهمن، 1385

3 پسماند هاي فضايي

ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن بهرامي، شهرام يزدان پناه، رضا كلانتري نژاد، مينا غرويان (ويراستار)، هاجر دسترنجي نژادفر

(ويراستار) ناشر: پژوهشكده هوافضا - 18 بهمن، 1385

4 توفان مغز

5 چگونه خود را سامان دهيم

6 چگونه منظم باشيم؟ تكنولوژي موفقيت

ويژگي اثر : پديدآورنده: اودت پولار، محسن بهرامي (مترجم)، ليلا كاوسي (مترجم) ناشر: خضرا - 1381

7 ديناميك تحليلي سيستمهاي گسسته

ويژگي اثر : پديدآورنده: مهرداد صباغي، ميرعباس جلالي، سعيد طاهري (مترجم)، محسن بهرامي (مترجم)، بهروز شياري (مترجم) ناشر: دانشگاه تربيت مدرس - 1383

8 ديناميك ها

9 روش تحقيقات در آينده

ويژگي اثر : دردست چاپ

10 شرح آينده 1381

ويژگي اثر : دردست چاپ

11 شرح آينده 1382

ويژگي اثر : دردست چاپ

12 شرح آينده در هزاره اخير

13 شرح اينده 1383

ويژگي اثر : دردست چاپ

14 مقدمه اي بر روش هاي فوريه و كاربردهاي آن

ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين دوستي، محسن بهرامي، فريدون چوبدار ناشر: شاپورخواست - 15 اسفند، 1385

15 مكانيك ارتعاش

16 وضعيت آينده 2002

ويژگي اثر : پديدآورنده: جروم كليتن گلن، تئودور گوردن، محسن بهرامي (مترجم)، حسن شهركي پور (مترجم)، سعدالله روحي لاريجاني (مترجم)، ليدا كاووسي (مترجم)، نسيم قياسي (مترجم)، زهره بشارتي راد (مترجم)، آزاده طاهري مقدم (مترجم)، محسن

عابدي نيستانك (مترجم) ناشر: خضرا - 19 شهريور، 1385

17 وضعيت آينده 2003

ويژگي اثر : پديدآورنده: جروم كليتن گلن، تئودور گوردن، مينا غرويان (مترجم)، محسن بهرامي (مترجم)، حسن شهركي پور (مترجم)، ليدا كاووسي (مترجم)، نسيم قياسي (مترجم) ناشر: خضرا - 19 شهريور، 1385

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

بهمني، هوشنگ

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر هوشنگ بهمني متولد 1343 در شهر مرودشت است. وي پس از اتمام تحصيلات دوران ابتدايي و متوسطه در سال 1362 وارد دانشكده فني دانشگاه علم و صنعت در رشته مهندسي مكانيك گرديد و هم اكنون داراي مدرك كارشناسي مهندسي مكانيك مي باشد. ايشان رتبه اول ابتكار در يازدهمين جشنواره خوارزمي در سال 1376 و رتبه سومي تحقيقات و توسعه در پانزدهمين جشنواره خوارزمي در سال 1380 را به خود اختصاص داد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مكانيك

گرايش : حرارت و سيالات

والدين و انساب : پدر هوشنگ بهمني، نسورالله بهمني و نام مادر محترمشان سروگل زارع است. ايشان داراي 3 برادر و 4 خواهر مي باشد.

خاطرات كودكي : هوشنگ بهمني دوران تحصيل ابتدايي و راهنمايي را در مدارس عشايري گذرانده است. ايشان فردي بسيار كنجكاو و باهوش بودند و در تمام دوران تحصيل از راهنمايي تا مقطع دانشگاهي جزء دانش آموزان برتر بودند.

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : هوشنگ بهمني در خانواده اي كشاورز و از نظر اقتصادي متوسط بدنيا آمد.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : هوشنگ بهمني تحصيلات ابتدايي، راهنمايي و متوسطه را در مدارس و دبيرستان عشايري گذراند. در سال 1362 ديپلم خود را در يافت كرد و بالافاصله همان سال در دانشكده فني دانشگاه علم و صنعت ايران در رشته مهندسي مكانيك

حرارت و سيالات پذيرفته شد و در سال 1366 با معدل 13/16 فارغ التحصيل گرديد.

خاطرات و وقايع تحصيل : هوشنگ بهمني از خوابگاه دوران تحصيل در مقاطع راهنمايي و متوسطه خاطرات خوبي به ياد دارد. وي از خاطرات حضور در كلاس و مطالعه هاي اجباري همراه با همكلاسيها و معلمان به نيكي ياد مي كند.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : هوشنگ بهمني در مقطع متوسطه در جهاد سازندگي عشاير فارس به فعاليت مي پرداخت و همچنين در دوران دانشجويي كلاسهاي كنكور و كامپيوتر را جهت تعليم برگزار مي كرد.

استادان و مربيان : دكتر شيدفر (استاد رياضي دانشگاه علم و صنعت)، دكتر بيدآبادي (استاد ديناميك گاز) و دكتر معدوليت (استاد مقاومت مصالح) از استادان هوشنگ بهمني بودند.

هم دوره اي ها و همكاران : آقايان منصور صمديان، فرهاد صميمي راد ،حميد صفوي اردبيلي و علي قاضي از هم دوره اي هاي هوشنگ بهمني به شمار مي روند.

همسر و فرزندان : هوشنگ بهمني با سركار خانم مريم تصوري (داراي مدرك كارشناسي مديريت دولتي) ازدواج كردند و ماحصل اين ازدواج دو فرزند به نامهاي محمد و عليرضا مي باشد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : هوشنگ بهمني چندين سال به عنوان مدير پروژه، مدير توليد، مدير كنترل كيفيت و مهندس ناظر تاسيسات و غيره مشغول به كار بودند.

فعاليتهاي آموزشي : هوشنگ بهمني دروس رياضي، مباني و برنامه ريزي كامپيوتر، مقاومت مصالح، خلاء و خلاسازي و مقررات ملي ساختمان را در آموزشكده فني صنايع الكترونيك تدريس كرده اند.

جوائز و نشانها : - كسب رتبه اول ابتكار در يازدهمين جشنواره بين المللي در سال 1376 و دريافت جايزه و لوح تقدير از رياست محترم جمهوري وقت، - كسب رتبه سوم تحقيقات و توسعه در پانزدهمين جشنواره بين المللي

در سال 1380 و دريافت تقدير و جايزه از رياست محترم جمهوري وقت، - كسب رتبه اول تحقيقات از موسسه تحقيقات توسعه آسيا و اقيانوسيه COM SAT در سال 1380، - كسب رتبه سوم خدمتگزاران انقلاب اسلامي و مردم از رياست محترم مجمع تشخيص مصلحت نظام، - دريافت سه بار لوح تقدير از مقام محترم وزارت دفاع، - كسب دو بار لوح تقدير از مقام محترم وزارت علوم تحقيقات و فناوري

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

پورآذرنگ، كاظم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

كاظم پورآذرنگ متولد 1324 ش تهران داراي دكتراي رشته متالوژي عضويت هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف با درجه دانشيار باشد. وي داراي تحقيقات وآثار پيرامون احياي كانه هاي آهن ، الگوي رشد مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيتحصيلات رسمي و حرفه اي : كاظم پورآذرنگ داراي كارشناسي رشته مهندسي مواد از دانشگاه تهران كارشناسي ارشد رشته مهندسي مواد از دانشگاه تهران دكتراي رشته متالوژي آلياژها از دانشگاه نيويورك ميباشدخاطرات و وقايع تحصيل : تحصيل در رشته متالوژي و اخذ مدرك دكتراي در آن رشته از مقاطع مهم و تعيين كننده در زندگي علمي دكتركاظم پورآذرنگ بوده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : كاظم پورآذرنگ د ر كنار تحصيل به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري در زمينه تخصصي مورد علاقه خود بوده است.وقايع ميانسالي : كاظم پورآذرنگ پس از اخذ مدرك دكتري در رشته متالوژي به عضويت هيئت علمي گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي دردانشگاه صنعتي شريف در آمد وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول به خدمت است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : كاظم پورآذرنگ عضوهيئت علمي و دانشيار گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي در دانشگاه صنعتي

شريف است.فعاليتهاي آموزشي : كاظم پورآذرنگ سالهاست كه به عنوان عضو هيئت علمي گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي صنعتي شريف به تدريس دروس تخصصي رشته متالوژي مي پردازد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : كاظم پورآذرنگ در كنار تدريس به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري پيرامون تخصصي ،پژوهشي و عميق مي پردازد.آرا و گرايشهاي خاص : كاظم پورآذرنگ از جمله مهندسين مواد و فلزشناساني است كه تحقيقات و پژوهشهاي علمي و عميق وسيعي درباره احياي كانه هاي آهن ، الگوي رشد دارد.

________________________________________

آثار : احياي كانه هاي آهن الگوي رشد

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

پوركرماني، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمود پوركرماني متولد 1323ه.ق، داراي كارشناسي ارشد پيوسته مهندسي برق از دانشگاه هانور آلمان غربي در سال 1348و دكتري برق ماشينهاي الكتريكي از دانشگاه هانور آلمان غربي درسال1350و استاديار دانشگاه صنعتي شريف از سال 1350 تا سال 1357 و دانشيار همان دانشگاه از سال 1358 تا كنون مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقاوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : محمود پوركرماني دراصل از اهالي كرمان است. وي درسال 1323 ه.ش متولد شد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمود پوركرماني داراي كارشناسي ارشد پيوسته برق از دانشگاه هانور آلمان غربي درسال 1348 ودكتري برق ماشينهاي الكتريكي از دانشگاه هانور آلمان غربي درسال 1350 مي باشد. وي هم اكنون دانشيار گروه مهندسي برق در دانشگاه صنعتي شريف است.خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ دكتري مهندسي برق از دانشگاه هانور آلمان غربي از مقاطع مهم زندگي محمود پوركرماني بوده است.وقايع ميانسالي : محمود پور كرماني پس از اخذ دكتري

برق ماشينهاي الكتريكي دانشگاه هانور آلمان غربي درسال 1350 به ايران آمد و عضو هئيت علمي دانشگاه صنعتي شريف شد وي از آن پس به اين سمت و شغل اشتغال دارد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمود پور كرماني از سال 1350تا سال 1357 با عنوان استاديار و از سال 1358 تا كنون به عنوان دانشيار و عضو هئيت علمي دانشگاه صنعتي شريف مشغول به تدريس مهندسي برق مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : محمودپور كرماني ازسال1350 به عنوان عضو هيت علمي دانشگاه صنعتي شريف به تدريس درسهاي ماشينهاي الكتريكي، انتقال و توزيع، حفاظت سيستمهاي قدرت، ماشينهاي مخصوص، ماشينهاي الكتريكي 3، تئوري عمومي ماشين در دانشگاه صنعتي شريف و تربيت مدرس مشغول بوده است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محمود پوركرماني درحين تدريس به مطالعه، تحقيق و تاليف آثاري درزمينه ماشينهاي الكتريكي مشغول است.آرا و گرايشهاي خاص : محمود پوركرماني در زمينه طراحي سيستمهاي فشار قوي و طراحي ups با استفاده از ترانس فرورزونانس داراي مطالعات و تحقيقاتي است.

________________________________________

آثار : طراحي upsبا استفاده از ترانس فرورزنانس طراحي سيستمهاي فشار قوي ماشينهاي الكتريكي i هماهنگي عايقي در سيستمهاي الكتريكي

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

پير، پرويز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

پرويز پير در سال 1319 خورشيدي در اصفهان به دنيا آمد.ايشان داراي مدرك كارشناسي ارشد رشته مهندسي برق از دانشگاه تهران در سال 1343 مي باشد.. نامبرده عضو هيأت مديره برق تهران است.پرويز پير فعاليتهاي فرهنگي خود را از سال 1341 با ترجمة داستان كوتاهي به نام «واش» اثر ويليام فاكنر آغاز

كرد و سپس به نگارش مقالات و ترجمه آثاري پرداخت .قابل ذكر است ترجمه كتاب "قلمرو و مرزهاي منطقه صوري " پرويز پير ، در دوره ششم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي و حرفه اي : پرويز پير دورة تحصيلات ابتدائي و دبيرستان را در زادگاه خود به پايان برد و سپس در سال 1339 وارد دانشكدة فني دانشگاه تهران گرديد و در سال 1343 به دريافت درجة فوق ليسانس در رشته مهندسي برق نايل آمدمشاغل و سمتهاي مورد تصدي : پرويز پير پس از پيروزي انقلاب مشاغلي چون مديريت عامل شركت برق منطقه اي غرب، معاونت فني برق منطقه اي تهران و جز آن را عهده دار بوده، و اكنون عضو هيأت مديره برق تهران است. آقاي پرويز پير فعاليتهاي فرهنگي خود را از سال 1341 با ترجمة داستان كوتاهي به نام «واش» اثر ويليام فاكنر آغاز كرد و سپس به نگارش مقالات و ترجمه آثاري پرداختجوائز و نشانها : ترجمه كتاب "قلمرو و مرزهاي منطقه صوري " پرويز پير ، در دوره ششم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

________________________________________

آثار : ترجمة كتاب باغ وحش انساني ويژگي اثر : اثر از موند موريس – كتابهاي جيبي – 1354.2 ترجمة كتاب كنترل خودكار ويژگي اثر : (در دست چاپ)3 ترجمة كتاب هنر و دانش رله گذاري حفاظتي

ويژگي اثر : (در دست چاپ)4 ترجمه كتاب قلمرو و مرزهاي منطقه صوري ويژگي اثر : اثر ريچارد جفري – شركت انتشارات علمي و فرهنگي -اين كتاب در دوره ششم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است5 نگارش چند مقالة علمي به زبان ساده ويژگي اثر : مجلة پيك دانش آموز – 1354.6 نگارش كتاب فضيحت السلوك ويژگي اثر : (در دست چاپ)7 واش ويژگي اثر : ترجمه - اثر ويليام فاكنر

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

تابنده، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمود تابنده داراي دكتراي رشته متالوژي عضويت هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف با درجه دانشيار باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر محمود تابنده داراي كارشناسي رشته مهندسي مواد از دانشگاه تهران كارشناسي ارشد رشته مهندسي مواد از دانشگاه تهران دكتراي رشته متالوژي آلياژها از دانشگاه نيويورك ميباشدخاطرات و وقايع تحصيل : تحصيل در رشته متالوژي و اخذ مدرك دكتراي در آن رشته از مقاطع مهم و تعيين كننده در زندگي علمي دكتر محمود تابنده بوده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : دكتر محمود تابنده د ر كنار تحصيل به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري در زمينه تخصصي مورد علاقه خود بوده است.وقايع ميانسالي : دكتر محمود تابنده پس از اخذ مدرك دكتري در رشته متالوژي به عضويت هيئت علمي گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي دردانشگاه صنعتي شريف در آمد وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول

به خدمت است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر محمود تابنده عضوهيئت علمي و دانشيار گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي در دانشگاه صنعتي شريف است.فعاليتهاي آموزشي : دكتر محمود تابنده سالهاست كه به عنوان عضو هيئت علمي گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي صنعتي شريف به تدريس دروس تخصصي رشته متالوژي مي پردازد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر محمود تابنده در كنار تدريس به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري پيرامون تخصصي ،پژوهشي و عميق مي پردازد.آرا و گرايشهاي خاص : دكتر محمود تابنده از جمله مهندسين مواد و فلزشناساني است كه تحقيقات و پژوهشهاي علمي و عميق وسيعي درباره احياي كانه هاي آهن ، الگوي رشد دارد.

________________________________________

آثار : الكترونيك كاربردي طراحي مدار به كمك كامپيوتر

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

تاج فر، مهران

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مهران تاج فر تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته كارشناسي مهندسي مكانيك در دانشگاه نورث استيرن بوستون آمريكا آغاز و در سال 1361 به پايان رسانيد. وي موفق به اخذ مدرك كارشناسي ارشد رشته مهندسي هوا فضا از دانشگاه كيس وسترن رزرو آمريكا (در سال 1364) و دكتري همان رشته را از دانشگاه ايالتي اوهايو آمريكا در سال 1369 اخذ كرده است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاتحصيلات رسمي و حرفه اي : مهران تاج فر تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته كارشناسي مهندسي مكانيك در دانشگاه نورث استيرن بوستون آمريكا آغاز و در سال 1361 به پايان رسانيد. وي موفق به اخذ مدرك

كارشناسي ارشد رشته مهندسي هوا فضا از دانشگاه كيس وسترن رزرو آمريكا (در سال 1364) و دكتري همان رشته را از دانشگاه ايالتي اوهايو آمريكا در سال 1369 اخذ كرده است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي دكتر مهران تاج فر به ترتيب زير است: دانشيار دانشگاه اميركبير،دانشكده هوافضا از سال 1383 تا كنون پژوهشگر مركز محاسبات پيشرفته،موسسه تحقيقاتي فيزيك و شيمي ،ژاپن از سال 1378 تا سال 1383 استاديار دانشگاه اميركبير ،دانشكده هوا فضا از سال 1373 تا سال 1378 پژوهشگر آزمايشگاه مكانيك سيالات،مركز تحقيقات ملي ناسا ،آمريكا از سال 1370 تا سال 1373 مربي و پژوهشگر ،دانشگاه ايالتي ،دانشكده هوافضا،از سال 1365 تا سال 1369 مربي و پژوهشگر دانشگاه وسترن رزرو دانشكده مهندسي مكانيك و هوافضا از سال 1361 تا سال 1365 مهندس طراح ،شركت ژرف پولاك ،آمريكا از سال 1360 تا سال 1361 عضو انجمن ASME ،مهندسين مكانيك آمريكا استاد مشاور دفتر استعدادهاي درخشان دانشگاه صنعتي اميركبيرچگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي مهران تاج فر به ترتيب زير است: 8 مقاله (چيده) ارائه شده در كنفرانس هاي بين المللي 35 مقاله چاپ شده و ارائه در كنفرانسهاي بين المللي

تفضلي، مصطفي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مصطفي تفضلي متولد 1324 ش داراي دكتراي رشته متالوژي عضويت هيئت علمي دانشگاه علم و صنعت ايران با درجه دانشيار باشد. وي داراي تحقيقات وآثاري پيرامون شكل دادن فلزات،علم مواد شناخت فلزات صنعتي مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيتحصيلات رسمي و حرفه اي : مصطفي تفضلي داراي كارشناسي رشته مهندسي مواد از دانشگاه تهران كارشناسي ارشد رشته مهندسي مواد از دانشگاه تهران دكتراي رشته

متالوژي آلياژها از دانشگاه نيويورك ميباشدخاطرات و وقايع تحصيل : انجام مطالعه وتحصيل در رشته متالوژي و اخذ مدرك دكتراي در آن رشته از مقاطع مهم و تعيين كننده در زندگي علمي مصطفي تفضلي بوده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : مصطفي تفضلي د ر كنار تحصيل به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري در زمينه تخصصي مورد علاقه خود مي پرداخت.وقايع ميانسالي : مصطفي تفضلي پس از اخذ مدرك دكتري در رشته متالوژي به عضويت هيئت علمي گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي دردانشگاه علم و صنعت ايران در آمد وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول به خدمت است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مصطفي تفضلي عضوهيئت علمي و دانشيار گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي در دانشگاه علم و صنعت ايران است.فعاليتهاي آموزشي : مصطفي تفضلي سالهاست كه به عنوان عضو هيئت علمي گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي علم و صنعت ايران به تدريس دروس تخصصي رشته متالوژي مي پردازد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مصطفي تفضلي در كنار تدريس به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري پيرامون حوزه هاي علمي مورد علاقه خود مشغول است.آرا و گرايشهاي خاص : مصطفي تفضلي از جمله مهندسين متالوژي است كه تحقيقات و پژوهشهاي علمي و عميق وسيعي درباره شكل دادن فلز، شناخت فلزات صنعتي انجام داده است.

________________________________________

آثار : شكل دادن فلز شناخت فلزات صنعتي علم مواد متالوژي

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

تهراني زاده، محسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محسن تهراني زاده در سال 1332 در تهران به دنيا آمد. وي تحصيلات متوسطه

را در اين شهر باتمام رساند و ليسانس مهندسي خود را در رشته سازه از دانشگاه صنعتي شريف دريافت نمود. در سال 1355 عازم آمريكا شد و در دانشگاه كاليفرنيا به تحصيلات خود ادامه داد و طي مدت يكسال در رشته راه و ساختمان به دريافت كارشناسي ارشد با عنوان رتبه ممتاز نايل گرديد. سپس در سال 1363 با استفاده از بورس دانشجويان ممتاز به ادامه تحصيل در دانشگاه كاليفرنيا پرداخت و در رشته راه و ساختمان به اخذ درجه دكترا با عنوان رتبه ممتاز نايل آمد. رسالة دكتراي وي در زمينه «رفتار ديناميكي صفحات كمانش يافته تحت تاثير نيروهاي راندم» بوده است. تهراني زاده از سال 1365 در دانشگاه صنعتي امير كبير به تدريس و تحقيق پرداخت. وي هم اكنون به عنوان استاد پايه 26 دانشگاه، به تحقيق و تدريس اشتغال دارد.قابل ذكر است كتاب" تحليل سازه ها" تاليف وي ، در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانگرايش : سازهتحصيلات رسمي و حرفه اي : محسن تهراني زاده تحصيلات متوسطه را در شهرتهران باتمام رساند و ليسانس مهندسي خود را در رشته سازه از دانشگاه صنعتي شريف دريافت نمود. در سال 1355 عازم آمريكا شد و در دانشگاه كاليفرنيا به تحصيلات خود ادامه داد و طي مدت يكسال در رشته راه و ساختمان به دريافت كارشناسي ارشد با عنوان رتبه ممتاز نايل گرديد. سپس در سال 1363 با استفاده از بورس دانشجويان ممتاز به ادامه تحصيل پرداخت و در رشته

راه و ساختمان به اخذ درجه دكترا با عنوان رتبه ممتاز نايل آمد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محسن تهراني زاده، علاوه بر فعاليتهاي علمي _ پژوهشي فوق عهده دار مسئوليت هاي اجرايي ديگر نظير عضويت و رياست بخش ارتباط با دانشگاهها در شورايعالي جهاد دانشگاهي ( سال 1359-63)، رئيس دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي، مشاور وزير فرهنگ و آموزش عالي، قائم مقام دفتر شوراي جذب نخبگان، رئيس كميته زلزله شوراي پژوهشهاي علمي كشور و رئيس انجمن مهندسي زلزله ايران بوده و هم اكنون رئيس كميسيون عمران و زلزله شوراي علمي كشور و رئيس كميته تخصصي مقاوم سازي شوراي كاهش خطرپذيري ناشي از زلزله و مسئول و هماهنگ كننده كميته دائمي بازنگري آئين نامه 2800 زلزله ايران و عضو شوراي تدوين و مقررات ملي ساختمان كشور مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : محسن تهراني زاده از سال 1365 در دانشگاه صنعتي امير كبير به تدريس و تحقيق پرداخت. وي هم اكنون به عنوان استاد پايه 26 دانشگاه، به تدريس دروس، تحليل سازه ها، تحليل ماتريسي سازه ها، مهندسي زلزله، ديناميك سازه ها، پايداري سازه ها و ارتعاشات تصادفي (راندم)، مهندسي زلزله پيشرفته و ساختمانهاي مقاوم در برابر زلزله در سطح كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا اشتغال داشته است . تهراني زاده تا كنون تعداد 68 رساله دوره كارشناسي ارشد و 10رساله دكتري در زمينه هاي سازه و مهندسي زلزله را سرپرستي كرده است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محسن تهراني زاده در سازه، ديناميك سازه، مهندسي زلزله، رفتار ديناميكي صفحات كمانش يافته تحت تاثير نيروهاي راندم، تحليل سازه ها، كاربرد روش اجزا محدود در مسائل استاتيكي

و ديناميكي، پايداري سازه ها، رفتار ديناميكي غير خطي سازه ها، شكل پذيري سيستم هاي مختلف سازه اي، تحليل ديناميكي ساختمانهاي جدايش يافته در مقابل زلزله، نقش باربنديهاي همگرا و واگرا در سيستم هاي مختلف سازه اي و تاثير آنها در مقابل زلزله، سيستم پي لغزشي براي محافظت ساختمانهاي كوچك در برابر زلزله، مقاوم سازي ساختمانهاي بنائي، فولادي و بتني در مقابل زلزله، بررسي و بازنگري آئين نامه 2800 ايران، تحليل ديناميكي پلهاي جدايش يافته در مقابل زلزله، تحليلي بر مسائل مهندسي در زمين لرزه كوبه ژاپن 1995، عضويت علمي در مجامع بين المللي.جوائز و نشانها : محسن تهراني زاده تا كنون به دريافت 16 لوح تقدير بعنوان برگزيده كتاب سال جمهوري، استاد نمونه دانشگاه صنعتي امير كبير، پژوهشگر نمونه و استاد نمونه رتبه اول گروه فني و مهندسي دانشگاهها و موسسات آموزش عالي و ... نايل شده است.به عنوان مثال مي توان به انتخاب كتاب"تحليل سازه ها"تاليف وي اشاره كرد كه ، در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : محسن تهراني زاده 143 مقاله علمي به زبان هاي انگليسي و فارسي در مجلات معتبر علمي- پژوهشي ، ISI و در مجموعه مقالات كنفرانسهاي داخلي و خارجي و 16 كتاب در زمينه هاي سازه، ديناميك سازه، مهندسي زلزله و كاربرد اجزا، محدود در مسائل لاستوپلاستيك، منتشر كرده است.

آثار : تهيه و تدوين مجموعه مقالات اولين كنفرانس تخصصي انجمن مهندسان راه و ساختمان ارتعاشات تصادفي و كاربرد آن در مباحث مهندسي زلزله

ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده، محمد صافي ناشر: دانشگاه صنعتي اميركبير (پلي تكنيك تهران) 3دي، 1385 3 تحليل ماتريسي سازه ها و كاربرد آن در مباحث ديناميك سازه ها تهيه و تدوين كتاب استادان و دانشياران كشور تهيه و تدوين كتاب استادياران كشور تهيه و تدوين كتاب شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور در 4 جلد تهيه و تدوين كتاب شرح حال تخصصي برگزيدگان علمي و فرهنگي كشور راهنماي تعمير و مقاوم سازي ساختمان هاي خسارت ديده محلي كم ارتفاع در زمين لرزه گجرات، هند ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده (مترجم)، علي خواجه ساماني (مترجم) ناشر: توسعه ايران؛ 24 مرداد، 1386 9 راهنماي طرح لرزه اي، اجرا و بهسازي ساختمانها در افغانستان ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده (مترجم)، علي خواجه ساماني (مترجم) ناشر: توسعه ايران ؛ 24 مرداد، 1386 10 سيستم پي لغزشي براي محافظت ساختمانهاي كوچك در مقابل زلزله سيستم هاي جداگر لرزه اي كتاب تحليل سازه ها ويژگي اثر : تاليف،اين كتاب در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است. آشنايي با كتاب: «تحليل سازه ها»: تحليل سازه ها؛ محسن تهراني؛ تهران: مؤسس? بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، 1373. در اين كتاب اصول

و مفاهيم تحليل سازه ها به صورت كامل و ساده ارائه گرديده است. ارتباط مباحث با هم به گونه اي طراحي شده اند كه خواننده بتواند با درك اصول تحليل سازه ها و فهم عميق آنها، قادر به حل مسائل مختلف موردنظر خود باشد. اين كتاب حاوي روشهاي تحليل سازه ها معين و نامعين بوده و مثالهاي متنوعي با ويژيگيهاي خاص براي فهم روشهاي ارائه شده را در بر دارد. فصل اول اين كتاب به مطالع? پايداري، ناپايداري، معيني و نامعيني سازه ها مي پردازد. در فصل دوم به تحليل كامل سازه هاي معين پرداخته شده است، و فصل سوم به بررسي جامع خطوط تأثير سازه هاي معين اختصاص دارد. در فصل چهارم روشهاي انرژي به طور مبسوط مورد بررسي قرار گرفته و مباحث? تغيير شكلهاي سازه هاي معين را ممكن ساخته است. تحليل سازه هاي نامعين اسكلتي با گره هاي مفصلي و گيره دار و تكيه گاههاي ارتجاعي در فصل پنجم توضيح داده شده است. تحليل سازه ها به روش شيب – افت در فصل ششم و به روش توزيع لنگر در فصل هفتم ارائه گرديده است. از ويژگيهاي اين كتاب ارائه مثالهاي كاربردي متنوع و جذاب است كه فهم تئوريهاي مطرح شده را به بهترين صورت ممكن ساخته است 13 گزارش تحليلي بر مسائل مهندسي و زمين لرزه كوبه «ژاپن» ويژگي اثر : با همكاري دكتر آشتياني14 گزارش رفتار ديناميكي پلهاي جدايش يافته در مقابل زلزله گزارش رفتار ديناميكي غير خطي سازه ها نخستين همايش ملي ايران شناسي، خلاصه

مقالات، فارسي - انگليسي ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده، مجدالدين ميرحسيني، گلناز افشار ناشر: دايره سبز -1381

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

تهراني زاده، محسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محسن تهراني زاده در سال 1332 در تهران به دنيا آمد. وي تحصيلات متوسطه را در اين شهر باتمام رساند و ليسانس مهندسي خود را در رشته سازه از دانشگاه صنعتي شريف دريافت نمود. در سال 1355 عازم آمريكا شد و در دانشگاه كاليفرنيا به تحصيلات خود ادامه داد و طي مدت يكسال در رشته راه و ساختمان به دريافت كارشناسي ارشد با عنوان رتبه ممتاز نايل گرديد. سپس در سال 1363 با استفاده از بورس دانشجويان ممتاز به ادامه تحصيل در دانشگاه كاليفرنيا پرداخت و در رشته راه و ساختمان به اخذ درجه دكترا با عنوان رتبه ممتاز نايل آمد. رسالة دكتراي وي در زمينه «رفتار ديناميكي صفحات كمانش يافته تحت تاثير نيروهاي راندم» بوده است. تهراني زاده از سال 1365 در دانشگاه صنعتي امير كبير به تدريس و تحقيق پرداخت. وي هم اكنون به عنوان استاد پايه 26 دانشگاه، به تحقيق و تدريس اشتغال دارد.قابل ذكر است كتاب" تحليل سازه ها" تاليف وي ، در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانگرايش : سازهتحصيلات رسمي و حرفه اي : محسن تهراني زاده تحصيلات متوسطه را در شهرتهران باتمام رساند و ليسانس مهندسي خود را در رشته سازه از دانشگاه صنعتي شريف دريافت نمود. در سال 1355 عازم آمريكا شد و در دانشگاه كاليفرنيا

به تحصيلات خود ادامه داد و طي مدت يكسال در رشته راه و ساختمان به دريافت كارشناسي ارشد با عنوان رتبه ممتاز نايل گرديد. سپس در سال 1363 با استفاده از بورس دانشجويان ممتاز به ادامه تحصيل پرداخت و در رشته راه و ساختمان به اخذ درجه دكترا با عنوان رتبه ممتاز نايل آمد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محسن تهراني زاده، علاوه بر فعاليتهاي علمي _ پژوهشي فوق عهده دار مسئوليت هاي اجرايي ديگر نظير عضويت و رياست بخش ارتباط با دانشگاهها در شورايعالي جهاد دانشگاهي ( سال 1359-63)، رئيس دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي، مشاور وزير فرهنگ و آموزش عالي، قائم مقام دفتر شوراي جذب نخبگان، رئيس كميته زلزله شوراي پژوهشهاي علمي كشور و رئيس انجمن مهندسي زلزله ايران بوده و هم اكنون رئيس كميسيون عمران و زلزله شوراي علمي كشور و رئيس كميته تخصصي مقاوم سازي شوراي كاهش خطرپذيري ناشي از زلزله و مسئول و هماهنگ كننده كميته دائمي بازنگري آئين نامه 2800 زلزله ايران و عضو شوراي تدوين و مقررات ملي ساختمان كشور مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : محسن تهراني زاده از سال 1365 در دانشگاه صنعتي امير كبير به تدريس و تحقيق پرداخت. وي هم اكنون به عنوان استاد پايه 26 دانشگاه، به تدريس دروس، تحليل سازه ها، تحليل ماتريسي سازه ها، مهندسي زلزله، ديناميك سازه ها، پايداري سازه ها و ارتعاشات تصادفي (راندم)، مهندسي زلزله پيشرفته و ساختمانهاي مقاوم در برابر زلزله در سطح كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا اشتغال داشته است . تهراني زاده تا كنون تعداد 68 رساله دوره كارشناسي ارشد و 10رساله دكتري در زمينه هاي سازه

و مهندسي زلزله را سرپرستي كرده است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محسن تهراني زاده در سازه، ديناميك سازه، مهندسي زلزله، رفتار ديناميكي صفحات كمانش يافته تحت تاثير نيروهاي راندم، تحليل سازه ها، كاربرد روش اجزا محدود در مسائل استاتيكي و ديناميكي، پايداري سازه ها، رفتار ديناميكي غير خطي سازه ها، شكل پذيري سيستم هاي مختلف سازه اي، تحليل ديناميكي ساختمانهاي جدايش يافته در مقابل زلزله، نقش باربنديهاي همگرا و واگرا در سيستم هاي مختلف سازه اي و تاثير آنها در مقابل زلزله، سيستم پي لغزشي براي محافظت ساختمانهاي كوچك در برابر زلزله، مقاوم سازي ساختمانهاي بنائي، فولادي و بتني در مقابل زلزله، بررسي و بازنگري آئين نامه 2800 ايران، تحليل ديناميكي پلهاي جدايش يافته در مقابل زلزله، تحليلي بر مسائل مهندسي در زمين لرزه كوبه ژاپن 1995، عضويت علمي در مجامع بين المللي.جوائز و نشانها : محسن تهراني زاده تا كنون به دريافت 16 لوح تقدير بعنوان برگزيده كتاب سال جمهوري، استاد نمونه دانشگاه صنعتي امير كبير، پژوهشگر نمونه و استاد نمونه رتبه اول گروه فني و مهندسي دانشگاهها و موسسات آموزش عالي و ... نايل شده است.به عنوان مثال مي توان به انتخاب كتاب"تحليل سازه ها"تاليف وي اشاره كرد كه ، در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : محسن تهراني زاده 143 مقاله علمي به زبان هاي انگليسي و فارسي در مجلات معتبر علمي- پژوهشي ، ISI و در مجموعه مقالات كنفرانسهاي داخلي و خارجي و 16 كتاب در زمينه هاي سازه، ديناميك سازه، مهندسي

زلزله و كاربرد اجزا، محدود در مسائل لاستوپلاستيك، منتشر كرده است.

آثار : تهيه و تدوين مجموعه مقالات اولين كنفرانس تخصصي انجمن مهندسان راه و ساختمان ارتعاشات تصادفي و كاربرد آن در مباحث مهندسي زلزله ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده، محمد صافي ناشر: دانشگاه صنعتي اميركبير (پلي تكنيك تهران) 3دي، 1385 3 تحليل ماتريسي سازه ها و كاربرد آن در مباحث ديناميك سازه ها تهيه و تدوين كتاب استادان و دانشياران كشور تهيه و تدوين كتاب استادياران كشور تهيه و تدوين كتاب شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور در 4 جلد تهيه و تدوين كتاب شرح حال تخصصي برگزيدگان علمي و فرهنگي كشور راهنماي تعمير و مقاوم سازي ساختمان هاي خسارت ديده محلي كم ارتفاع در زمين لرزه گجرات، هند ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده (مترجم)، علي خواجه ساماني (مترجم) ناشر: توسعه ايران؛ 24 مرداد، 1386 9 راهنماي طرح لرزه اي، اجرا و بهسازي ساختمانها در افغانستان ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده (مترجم)، علي خواجه ساماني (مترجم) ناشر: توسعه ايران ؛ 24 مرداد، 1386 10 سيستم پي لغزشي براي محافظت ساختمانهاي كوچك در مقابل زلزله سيستم هاي جداگر لرزه اي كتاب تحليل سازه ها ويژگي اثر : تاليف،اين كتاب در دوره سيزدهم كتاب

سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است. آشنايي با كتاب: «تحليل سازه ها»: تحليل سازه ها؛ محسن تهراني؛ تهران: مؤسس? بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، 1373. در اين كتاب اصول و مفاهيم تحليل سازه ها به صورت كامل و ساده ارائه گرديده است. ارتباط مباحث با هم به گونه اي طراحي شده اند كه خواننده بتواند با درك اصول تحليل سازه ها و فهم عميق آنها، قادر به حل مسائل مختلف موردنظر خود باشد. اين كتاب حاوي روشهاي تحليل سازه ها معين و نامعين بوده و مثالهاي متنوعي با ويژيگيهاي خاص براي فهم روشهاي ارائه شده را در بر دارد. فصل اول اين كتاب به مطالع? پايداري، ناپايداري، معيني و نامعيني سازه ها مي پردازد. در فصل دوم به تحليل كامل سازه هاي معين پرداخته شده است، و فصل سوم به بررسي جامع خطوط تأثير سازه هاي معين اختصاص دارد. در فصل چهارم روشهاي انرژي به طور مبسوط مورد بررسي قرار گرفته و مباحث? تغيير شكلهاي سازه هاي معين را ممكن ساخته است. تحليل سازه هاي نامعين اسكلتي با گره هاي مفصلي و گيره دار و تكيه گاههاي ارتجاعي در فصل پنجم توضيح داده شده است. تحليل سازه ها به روش شيب – افت در فصل ششم و به روش توزيع لنگر در فصل هفتم ارائه گرديده است. از ويژگيهاي اين كتاب ارائه مثالهاي كاربردي متنوع و جذاب است كه فهم تئوريهاي مطرح شده را به بهترين صورت ممكن ساخته است 13 گزارش تحليلي بر مسائل مهندسي و زمين لرزه كوبه «ژاپن»

ويژگي اثر : با همكاري دكتر آشتياني14 گزارش رفتار ديناميكي پلهاي جدايش يافته در مقابل زلزله گزارش رفتار ديناميكي غير خطي سازه ها نخستين همايش ملي ايران شناسي، خلاصه مقالات، فارسي - انگليسي ويژگي اثر : پديدآورنده: محسن تهراني زاده، مجدالدين ميرحسيني، گلناز افشار ناشر: دايره سبز -1381

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

ثقفي، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد دكتر محمود ثقفي در سال 1305 خورشيدي در تهران به دنيا آمد.وي پس از اتمام دوره متوسطه در سال 1325 دانشجوي هنرسرايعالي در دانشگاه علم و صنعت ايران شد. در سال 1328 تحصيلات خود را در رشتة مهندسي برق به اتمام رساند .نامبرده در سال 1334 براي ادامة تحصيل عازم فرانسه شد و در 1338 دكتراي مكانيك خود را دريافت كرد. وي در سال 1331 به استخدام دانشگاه تهران درآمد .و پس از سالها تدريس، تحقيق، تأليف ، ترجمه و مسافرت به مراكز علمي اروپا و آمريكا و همكاري با استادان اين مراكز علمي، به تقاضاي شخصي بازنشسته شد.دكتر ثقفي در شهريور 1378 موفق به دريافت لوح تقدير تحت عنوان « بازنشسته و پيشكسوت نمونه » از رياست جمهوري گرديد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مكانيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمود وثوقي در تهران دورة دبستان و دبيرستان را به پايان رساند و در سال 1325 دانشجوي هنرسرايعالي در دانشگاه علم و صنعت ايران شد. در سال 1328 تحصيلات خود را در رشتة مهندسي برق به اتمام رساند .نامبرده در سال 1334 براي ادامة تحصيل عازم فرانسه شد و در 1338 دكتراي مكانيك خود را

دريافت كرد. دكتر ثقفي در سال 1357 براي مطالعه دربارة انرژي بادي و كاربرد آن در كشاورزي عازم آمريكا شد و پس از يك سال مطالعه در دانشگاه ايالتي آيوا (IOWA) به ايران بازگشت

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : استاد محمود ثقفي در سال 1328 تحصيلات خود را در رشتة مهندسي برق به اتمام رساند و بلافاصله به استخدام شركت نفت ايران و انگليس درآمد. وي در سال 1331 به استخدام دانشگاه تهران درآمد .وي پس از سالها تدريس، تحقيق، تأليف ، ترجمه و مسافرت به مراكز علمي اروپا و آمريكا و همكاري با استادان اين مراكز علمي، به تقاضاي شخصي بازنشسته شد. دكتر محمود ثقفي در مجامع علمي كشور منجمله كميتة ملي انرژي جمهوري اسلامي ايران، انجمن انرژي خورشيدي ايران و نيز انجمن مهندسان مكانيك ايران حضور داشته است.

جوائز و نشانها : دكتر ثقفي در شهريور 1378 موفق به دريافت لوح تقدير تحت عنوان « بازنشسته و پيشكسوت نمونه » از رياست جمهوري شد.

چگونگي عرضه آثار : همچنين وي مقالاتي نيز در مجلات خارجي و داخلي و كنفرانسهاي علمي داخل كشور دربارة استفاده از انرژي بادي ارائه كرده است. وي تاكنون 5 اثر را اختراع كرده است كه عبارتند از : _ دستگاه اندازه گيري غلظت مايعات _ دستگاه اندازه گيري سطوح _ دستگاه اندازه گيري سرعت مايعات در هر نقطه از مقطع قائم يك لوله _ حفاظت تراكتور از واژگون شدن هنگام شخم زدن در سطح شيب دار عمود بر شيب زمين _ دستگاه اندازه گيري فاصلة افقي دو نقطة روي زمين ناهموار

________________________________________

آثار :

1 اجزاي ماشين

2 انرژي بادي و كاربرد آن در كشاورزي

ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه تهران

3 تراكتور مكانيسم

4 تعمير تراكتور و ماشينهاي كشاورزي

5 مكانيزاسيون كشاورزي و نگاهداري و سرويس كشاورزي

6 مكانيك موتور

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

ثنايي، ابراهيم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر ابراهيم ثنائي در سال 1326 در شهرستان درگز به دنيا آمد.پس از اخذ ليسانس با درجۀ ممتاز، در سال 1349 براي تكميل تحصيلات به فرانسه عزيمت نمود و در سال 1354 موفق به اخذ دكتراي مهندسي ساختمان از دانشگاه پير وماري كوري پاريس شد.وي پس از بازگشت به ايران، از سال 1354 در دانشگاه علم و صنعت به تدريس پرداخت و بلافاصله پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به معاونت اداري و مالي دانشگاه علم و صنعت برگزيده شد.قابل ذكر است ترجمه كتاب "مقاومت مصالح" ابراهيم ثنائي ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانتحصيلات رسمي و حرفه اي : ابراهيم ثنايي پس از طي تحصيلات ابتدائي و متوسطه در شهرهاي آبادان، اصفهان و تهران، در رشتۀ مهندسي راه و ساختمان دانشگاه صنعتي اميركبير (پلي تكنيك تهران) به تحصيل پرداخت. پس از اخذ ليسانس با درجۀ ممتاز، در سال 1349 براي تكميل تحصيلات به فرانسه عزيمت نمود و در سال 1354 موفق به اخذ دكتراي مهندسي ساختمان از دانشگاه پير

وماري كوري پاريس شد. موضوع رسالۀ دكتراي وي تحليل پلهاي جعبه اي شكل تحت تأثير بار متمركز و ارائۀ راه حلّ رياضي آن بدون استفاده از كامپيوتر بود.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ابراهيم ثنايي پس از بازگشت به ايران، از سال 1354 در دانشگاه علم و صنعت به تدريس پرداخت و بلافاصله پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به معاونت اداري و مالي دانشگاه علم و صنعت برگزيده شد. پس از آن به عنوان رئيس مدرسۀ تربيت مدرس، رئيس دانشگاه علم و صنعت، عضو هيأت مركزي گزينش استاد ستاد انقلاب فرهنگي و عضو شوراي عالي ارزشيابي مدارك تحصيلي خارجي وزارت فرهنگ و آموزش عالي و عضو گروه فنّي و مهندسي ستاد انقلاب فرهنگي، به فعاليت اشتغال داشته است.جوائز و نشانها : ترجمه كتاب "مقاومت مصالح" ابراهيم ثنائي ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

آثار : جزو? كامل درس ساختمانهاي فولادي جزوه درس تئوري ساختمان كتاب مقاومت مصالح ويژگي اثر : ترجمه-جلد دوم اين كتاب به عنوان برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در دوره دوم كتاب سال معرفي شد-آشنايي با كتاب اين كتاب ترجمه كتاب Mechanics of Materials تأليف James M.Gere,S.P Timoshenko dames در تدوين و تصنيف اين كتاب، كوش به عمل آمده است كه مطالب نظري و روشهاي تجربي به نحوي جمع آوري و تنظيم شوند كه براي استادان قابل تدريس باشند؛ همچنين با شرح كافي و ذكر مثالهاي

متعدّد و مصوّر و مورد استفاده مستقيم در دور? ليسانس، دانشجويان بتوانند بسادگي اصول بنيادي اين علم را درك كنند. در عين حال بخشي از مطالب متن از نظر كيفي فراتر از حد عمومي دور? ليسانس بوده و حاوي مطالبي مهم درسطح عالي و كاملاً تخصصي است، به طوري كه دانشجويان دوره هاي بعد از ليسانس نيز كه به تحقيق، طرح، يا مطالعات عميق شخصي مشغول هستند مي توانند از آنها به عنوان مرجع قابل اعتمادي كه حاوي مطالب جديدي است استفاده كنند. مترجم محترم با تكيه بر تجرب? چندين سال? تدريس درس مقاومت مصالح و نيز با توجه به كمبود كتاب در اين موضوع، كه شامل مسائل علمي جديد باشد، به ترجم? اين كتاب اقدام كرده است. جلد دوم اين كتاب شامل چهارفصل بوده و به تجزيه و تحليل سيستمهاي نامعين و مباحث تخصصي مقاومت مصالح اختصاص دارد. عناوين اين چهارفصل بدين شرح است. خمش نامتقارن، خمش غيرارتجاعي، ستونها، روش انرژي (تجزيه و تحليل ساختماني و روشهاي انرژي). علاوه بر اين در پايان هر فصل مسائل متناسب با محتواي فصل طرح شده كه خود بر ارزش آموزشي كتاب افزوده است.

جبه دارمارالاني، پرويز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر پرويز جبه دارمارالاني در سال 1320 ه.ش در تبريز بدنيا آمد. او پس از اخذ مدرك كارشناسي مهندسي برق از دانشگاه تهران براي تكميل تحصيلات دانشگاهي به آمريكا عزيمت كرد و موفق شد مدرك كارشناسي ارشد و دكتري رشته فوق را از دانشگاه بركلي كاليفرنيا دريافت كند.سپس به ايران آمد و از سال 1342 در دانشكده فني تهران به تدريس مشغول شد. وي استاد ممتاز دانشگاه تهران و چهره ماندگار در عرصه

مهندسي برق در سال 1381مي باشد. ترجمه كتابهاي "سيستم كنترل نوين" و "روشهاي كامپيوتري طرح و تحليل مدار" پرويز جبه دارمارالاني ، به ترتيب در دورهاي ششم و نهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شده است.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي و حرفه اي : پرويز جبه دار مارالاني دورة تحصيلات دبستان و دبيرستان را در زادگاه خود به پايان برد و در سال 1338 به دانشگاه تهران راه يافت. وي در سال 1342 با كسب رتبة اول موفق به دريافت درجة مهندسي برق از دانشكده فنّي دانشگاه تهران گرديد و سپس در سال 1343 جهت تكميل تحصيلات دانشگاهي راهي آمريكا شد و با احراز رتبة ممتاز، به دريافت درجات فوق ليسانس (1345) و دكتري مهندسي برق (1347) از دانشگاه كاليفرنيا (بركلي) نايل آمد.خاطرات و وقايع تحصيل : سفرهاي پرويز جبه دار مارالاني به آمريكا (اقامت) و كانادا (تدريس) از وقايع مهم روزگار تحصيل وي بوده اند.فعاليتهاي ضمن تحصيل : پرويز جبه دار مارالاني در هنگام تحصيل در رشته مهندسي برق، به مطالعه و نظريه اساسي مدارها و شبكه ها و سيستم هاي كنترل نوين و سيگنالها و سيستم ها مي پرداخت.وقايع ميانسالي : پرويز جبه دار مارالاني از سال 1342عضو هئيت علمي دانشكده فني و مهندسي دانشگاه تهران شد . وي از سال 1348 از آمريكا به ايران بازگشت و به تدريس ادامه داد. اما در سال 1349 به آمريكا رفت و به تحقيق در آزمايشگاه بل پرداخت اما پس از اندكي بازگشت و به تدريس ادامه داد و

تا كنون به اين فعاليت اشتغال دارد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل ، عضويت ها و مسئوليت هاي پرويز جبه دار مارالاني به قرار زير است: - استاديار گروه مهندسي برق دانشكدة فنّي (52 – 1349) و دانشيار گروه مهندسي برق دانشكده فنّي (65 – 1352) دانشگاه تهران -سرپرستي دوره دكتراي مهندسي برق دانشگاه تهران - عضويت كميته برق شورايعالي برنامه ريزي - از سال 1365 تاكنون استاد تمام وقت گروه مهندسي برق دانشكدة فني دانشگاه تهران - محقق در آزمايشگاههاي تحقيقاتي بل در آمريكا 1349ه.ش - عضو پيوسته در فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران - استاد مدعو دانشگاه واترلوي كانادا - مدير گروه مهندسي برق دانشكده فني - رئيس انستيتوالكتروتكنيك دانشگاه تهران - رئيس مركز انفورماتيك دانشگاه تهرانفعاليتهاي آموزشي : پرويز جبه دار مارالاني از سال 1342تا كنون استاد بخش برق و كامپيوتر دانشكده فني دانشگاه تهران است. وي در دانشگاه واترلوي كانادا نيز استاد مدعو بوده است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : پرويز جبه دار مارالاني تدريس و تصدي مسئوليت هاي علمي، به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري درزمينه مهندسي برق مشغول است.آرا و گرايشهاي خاص : پرويز جبه دار مارالاني در حوزه مطالعات تخصصي مهندسي برق به نظريه مدارها، تحليل مدار، سيستم هاي كنترل نوين و ... علاقمند و صاحب تاليفات و تحقيقاتي در اين زمينه است.جوائز و نشانها : ترجمه كتابهاي "سيستم كنترل نوين" و "روشهاي كامپيوتري طرح و تحليل مدار" پرويز جبه دارمارالاني ، به ترتيب در دورهاي ششم و نهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شده

است.

________________________________________

آثار : آناليز عددي و روشهاي كامپيوتري ويژگي اثر : (ترجمه) – 2 جلد – انتشارات دانشگاه تهران - 13602 الكترومغناطيس برنامه نويسي فرترن ويژگي اثر : (تأليف) – كانون معرفت – 13534 روشهاي كامپيوتري طرح و تحليل مدار ويژگي اثر : (ترجمه) ،اين كتاب در دوره نهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.آشنايي با كتاب: «روش هاي كامپيوتري طرح و تحليل مدار»: اين كتاب داراي هفده فصل است كه ده فصل اول آن در مورد تئوري و روشهاي محاسباتي و الگاريتمي متناظر با تحليل مدارهاي خطي متمركز شده است. فصل هاي 11 و 12 و 13 مطالب اساسي و الگاريتمي مربوط به تحليل مدارهاي غير خطي را ارائه مي دهند. فصلهاي باقيمانده كتاب در مورد كاربرد اين روشها در طراحي مدارهاي خطي و غير خطي مي باشند، در اين كتاب روشهاي آلگاريتمي و مدرن محاسباتي مورد استفاده در تحليل و طراحي مدارهاي الكترونيكي مورد توجه اصلي بوده و اصول ساختن اينگونه آلگاريتمها و بسته هاي نرم افزاري مربوط به طور وسيعي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته اند. با توجه به توسعه تكنولوژيكي و ساخت كامپيوتر هاي ارزان قيمت و در دسترس عمومي قرار گرفتن امكانات عظيم محاسباتي، آشنائي با ابزارهايي كه كارهاي روزمره مهندسي و محاسباتي را با سرعت هاي بسيار زياد انجام داده و مدارهايي طراحي كنند كه از لحاظ عملكرد هاي مختلف بهترين پاسخ را ارائه مي دهند از مسائل اصلي مورد توجه تكنولوژي امروز است،

كه اين كتاب چنين امكاناتي را در حد وسيعي فراهم مي آورد. همچنين براي انجام دادن مراحل مختلف تحليل و طراحي مورد بحث در فصول مختلف كتاب يك بسته نرم افزار كامل تهيه شده در آخر كتاب آورده شده است _ مطالب كتاب همراه با بسته نرم افزاري مختلف موجود در آن _ قابليت بسيار خوبي از لحاظ تحليل و طراحي مدارهاي الكترونيكي مورد نياز تكنولوژي مهندسي برق امروز و فردا در اختيار خوانندگان آن قرار مي دهد. 5 سيستم كنترل نوين ويژگي اثر : (ترجمه) – مركز نشر دانشگاهي – 1366 -اين كتاب در دوره ششم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است6 سيگنالها و سيستم ها ويژگي اثر : (ترجمه) – 2 جلد – انتشارات دانشگاه تهران – 13667 طرح و تركيب مدار ويژگي اثر : (ترجمه) – مركز نشر دانشگاهي – 13648 ميدان موج نظريه احتمال و كاربردهاي آن ويژگي اثر : آن (تأليف) – 2 جلد – انتشارات دانشگاه تهران – 135510 نظريه اساسي مدارها و شبكه ها ويژگي اثر : (ترجمه) – 2 جلد – انتشارات دانشگاه تهران – 1353

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

جلالي، علي اكبر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر علي اكبر جلالي،در 1323 در شاهرود به دنيا آمد.وي فوق دكتراي برق در رشته كنترل و متخصص فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) از دانشگاه ويرجينياي غربي آمريكا مي باشند. در حال حاضر ايشان به عنوان استاد

دانشگاه علم و صنعت ايران، در پژوهشكده الكترونيك و دانشكده برق دانشگاه علم و صنعت ايران به تدريس و تحقيق مشغول بوده، و استاد پاره وقت دانشگاه ويرجينياي غربي مي باشند.دكتر جلالي جزء محققان آينده نگر بوده و نظريه موج چهارم، عصر مجازي را براي اولين بار در دنيا مطرح كرده اند. ايشان تا كنون چندين پروژه ICT را در سطح ملي در زمينه هاي مختلف توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات انجام داده اند.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : كنترلتحصيلات رسمي و حرفه اي : علي اكبر جلالي، فوق دكتراي برق و متخصص فناوري اطلاعات (IT) از دانشگاه ويرجينياي غربي آمريكا مي باشند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : كارنامه شغلي دكترعلي اكبر جلالي: ▪ معاون پژوهشكده الكترونيك دانشگاه علم و صنعت ايران ▪ عضو هيات علمي دانشگاه علم و صنعت ايران ▪ استاد پاره وقت دانشگاه ويرجينياي غربي ▪ عضو مستقل يونسكو در آموزش و فناوري منطقه آسيا و اقيانوسيه ▪ عضو كميته آموزش مجازي كشور ▪ عضو هيات مديره انجمن ICT ايران ▪ عضو هيات مديره انجمن مطالعات جامعه اطلاعاتي ايران ▪ عضو شوراي پژوهشي آموزش و پرورش كشور . از فعالان توسعه فرهنگ ICT در كشور، با ارائه بيش از 500 برنامه راديو و تلويزيوني و بيش از 1200 سخنراني علمي و ارائه دهها مقاله و مصاحبه در روزنامه ها و مجلات علمي كشور و در سطح بين المللي. . مجري سند راهبردي شهر الكترونيك مشهد با محوريت شهرداري . مجري تدوين سند راهبردي ICT روستائي كشور . مجري تدوين سند راهبردي ICT استان مازندران . مجري، تهيه و تدوين RFP سند راهبردي ICT سازمان گسترش و نوسازي معادن

و صنايع معدني ايران . مجري، تهيه نرم افزار آموزش مجازي ضمن خدمت دبيران كشور در وزارت آموزش و پرورش. . مشاور و ناظر تدوين سند راهبردي ICT استان قم . باني، مشاور و طراح پروژه ملي تجهيز ده هزار روستا به دفاتر خدمات كاربردي فناوري اطلاعات و ارتباطات در سطح كشور. . مشاور آموزش و فناوري اطلاعات بانك ملي ايران .مجري پروژه دولت الكترونيكي و پروژه كار از راه دور در شركت فولاد مباركه اصفهان . ارائه دهنده اولين درس مجازي بر روي شبكه اينترنت در ايران مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : ليست بخشي از خدمات ايشان به شرح ذيل است: 1- طراحي شهر الكترونيك كيش (اين پروژه در سال 1379 شروع شد و در فرهنگ سازي توسعه ICT كشور نقش مؤثري داشته و هم اكنون توسط يك شركت ايرلندي دنبال مي شود). 2- طراحي همايش جهاني شهرهاي الكترونيكي و اينترنتي (اين همايش با حضور 1500 نفر در ارديبهشت 1380 در جزيره كيش برگزار شد و نقطه عطفي در توسعه ICT كشور گرديد). 3- طراحي همايش كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در روستا (در اسفند ماه 1382 با حضور 700 نفر از مديران و كارشناسان كشور برگزار شد و آغازگر فعاليتهاي ICT روستايي در كشور گرديد). 4- طراحي اولين مركز جامع خدمات كاربردي اينترنت در ايران، ASP (حاصل اين پروژه تحقيقاتي يك كتاب تأليفي و چندين مقاله كاربردي شد؛ و منشاء راه اندازي ICP ها در كشور گرديد). 5- طراحي اولين روستاي اينترنتي ايران "شاهكوه" كه تاكنون بيش از يك ميليون نفر از سراسر جهان از طريق وب سايت از

آن بازديد كرده اند و اغلب رسانه هاي جهان آنرا مورد توجه قرار داده اند. 6- طراحي اولين مركز جامع خدمات كاربردي فناوري اطلاعات و ارتباطات روستائي كشور كه در پنجم خردادماه 1383 توسط رئيس قوه قضائيه بصورت مجازي و وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات بصورت حضوري افتتاح گرديد. 7- طراحي مقدماتي كريدور ICT شمال كشور (شامل استانهاي گيلان، گلستان و مازندران). 8- ارائه دهنده اولين درس مجازي روي شبكه اينترنت در ايرانآرا و گرايشهاي خاص : دكتر جلالي جزء محققان آينده نگر بوده و نظريه موج چهارم، عصر مجازي را براي اولين بار در دنيا مطرح كرده اند. ايشان تا كنون چندين پروژه ICT را در سطح ملي در زمينه هاي مختلف توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات انجام داده اند.جوائز و نشانها : ▪ برنده جايزه E. Aisia AWARD يا جايزه برترين پروژه خلاقيت و فناوري در حوزه منطقه آسيا و اقيانوسيه به خاطر تاسيس نخستين روستاي الكترونيكي جهان ▪ پژوهشگر و محقق برتر IT كشور در سال 1382 ▪ استاد نمونه دانشكده برق دانشگاه علم و صنعت ايران در سال هاي 75و 76 ▪ مقام اول ترجمه كتاب سال در سال 1378 به خاطر ترجمه كتاب PLC .پژوهشگر نمونة دانشكده برق در سال 1382 ، 1384 و 1385 . كتاب PLC دكتر علي اكبر جلالي مقام برتر كتاب سال در رشته كامپيوتر را به خود اختصاص داده است.چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي دكتر علي اكبر جلالي به قرار زير است: - مؤلف و مترجم 26 كتاب در زمينه مهندسي برق و ICT كه كتاب PLC ايشان مقام اول ترجمه كتاب سال 1378 را در سطح كشور را داشته است، و كتاب

Reduced Order Systems ايشان به زبان انگليسي در سال 2006 توسط انتشارات Springer در آمريكا به چاپ رسيده است و در NASA و دانشگاههاي معتبر جهانبه عنوان كتاب مرجع استفاده مي شود. - مؤلف بيش از 100 مقاله علمي ارائه شده در مجلات و كنفرانسهاي علمي داخلي و خارجي در حوزه مهندسي برق و كنترل و ارائه 1200 مقاله در حوزه فناوري اطلاعات - استاد راهنماي 5 دانشجوي دكترا، 40 فارغ التحصيل كارشناسي ارشد و 15 دانشجوي كارشناسي در دانشگاه علم و صنعت ايران و تعداد ديگري در ساير دانشگاههاي كشور

________________________________________

آثار : برنامه ي Excel ويژگي اثر : پديدآورنده: محمدعلي عباسي، علي اكبر جلالي، محمدحسين طالب بيدختي ناشر: مدرسه - 03 خرداد، 1387 2 برنامه ي Front page ويژگي اثر : پديدآورنده: محمدعلي عباسي، علي اكبر جلالي، محمدحسين طالب بيدختي ناشر: مدرسه - 03 خرداد، 1387 3 برنامه ي PowerPoint ويژگي اثر : پديدآورنده: محمدعلي عباسي، علي اكبر جلالي، محمدحسين طالب بيدختي ناشر: مدرسه - 03 خرداد، 1387 4 برنامه ي Word ويژگي اثر : پديدآورنده: محمدعلي عباسي، علي اكبر جلالي، محمدحسين طالب بيدختي ناشر: مدرسه - 03 خرداد، 1387 5 تحليل مدار و الكترونيك با استفاده از MATLAB ويژگي اثر : پديدآورنده: جان اوكي ير آتيا، علي اكبر جلالي (مترجم)، حامد مجللي (مترجم) ناشر: دانشگاه علم و صنعت ايران - 1382 6 چگونه به فرزندان خود Internet بياموزيد

ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين بيدختي، مرتضي محمودي، علي اكبر جلالي (زيرنظر) ناشر: ناقوس - 14 فروردين، 1384 7 حل جامع مسائل سيگنال ها و سيستم ها ويژگي اثر : پديدآورنده: سعيد مطيعيان، محمد آقابابايي علويجه، علي اكبر جلالي (زيرنظر) ناشر: آذر - 12 شهريور، 1387 8 روستاي الكترونيكي ويژگي اثر : پديدآورنده: علي اكبر جلالي، محمدامين زارع، سعيد روحاني ناشر: دانشگاه علم و صنعت ايران - 06 دي، 1385 9 شهر الكترونيك ويژگي اثر : پديدآورنده: علي اكبر جلالي ناشر: دانشگاه علم و صنعت ايران - 27 آذر، 1384 10 كنترل كننده هاي منطقي برنامه پذير ويژگي اثر : پديدآورنده: رونالد ريس، جان ويليام وب، علي اكبر جلالي (مترجم)، حميد محمودي (مترجم) ناشر: دانشگاه علم و صنعت ايران - 1382 11 مقدمه اي بر كارآفريني ديجيتالي ويژگي اثر : پديدآورنده: علي محمد آقازماني، عبدالله شهريوري، علي اكبر جلالي (مقدمه) ناشر: ناقوس - 31 مرداد، 1386 12 ملاحظات مديريتي و اجرايي پياده سازي سيستم هاي برنامه ريزي منابع سازمان ويژگي اثر : پديدآورنده: ديويدلوئيس اولسون، علي اكبر جلالي (مترجم)، محمدامين زارع (مترجم)، سعيد روحاني (مترجم) ناشر: دانشگاه علم و صنعت ايران - 25 آبان، 1384

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

جوهري مجد، وحيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر وحيد جوهري مجد درجه كارشناسي را در رشته مهندسي برق در سال 1367 از دانشگاه تهران، و درجه كارشناسي ارشد و دكترا را در گرايش نظريه كنترل به ترتيب در

سال هاي 1370 و 1374 از گروه مهندسي برق دانشگاه پيتسبورگ در ايالت پنسيلوانياي آمريكا كسب نمود. سپس او در سال 1375 به هيئت علمي دانشگاه تربيت مدرس در تهران پيوست كه هم اكنون دانشيار گروه مهندسي كنترل و سرپرست آزمايشگاه سيستم هاي كنترل هوشمند در اين دانشگاه مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : نظريه كنترلتحصيلات رسمي و حرفه اي : وحيد جوهري مجد درجه كارشناسي را در رشته مهندسي برق در سال 1367 از دانشگاه تهران، و درجه كارشناسي ارشد و دكترا را در گرايش نظريه كنترل به ترتيب در سال هاي 1370 و 1374 از گروه مهندسي برق دانشگاه پيتسبورگ در ايالت پنسيلوانياي آمريكا كسب نمود.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : وحيد جوهري مجددر سال 1375 به هيئت علمي دانشگاه تربيت مدرس در تهران پيوست كه هم اكنون دانشيار گروه مهندسي كنترل و سرپرست آزمايشگاه سيستم هاي كنترل هوشمند در اين دانشگاه مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : دروس تدريس شده توسط دكتر وحيد جوهري مجد به قرار زير است : كنترل فازي، كنترل عصبي، شبكه هاي عصبي، كنترل بهينه، كنترل ديجيتال، طراحي سيستمهاي كنترل به كمك كامپيوتر، هوش مصنوعي.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : آزمايشگاه سيستمهاي كنترل هوشمند در سال 1385 توسط دكتر وحيد جوهري مجد تأسيس گرديده است كه امكانات محاسباتي و تحقيقاتي دانشجويان كارشناسي ارشد و دكتراي ايشان در زمينه هاي هوش محاسباتي، شناسايي و كنترل هوشمند،سيستمهاي عصبي فازي، عاملهاي هوشمند، سيستم هاي آشوبناك، كنترل مقاوم، كنترل غيرخطي، و زيست شناسي سيستمي را فراهم ميآورد.آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي تحقيقاتي ايشان شامل شناسائي و كنترل هوشمند، يادگيري

چند عامله، كنترل فازي، كنترل مقاوم، كنترل غيرخطي، كنترل توان كسري، سامانه هاي آشوبناك، و زيست شناسي سامانه اي مي باشد.چگونگي عرضه آثار : تعداد مقالات چاپ شده در مجلات معتبر علمي و پژوهشي:28 مقاله تعداد مقالات ارائه شده در كنفرانس هاي علمي:74 مقاله راهنمائي و مشاوره بيش از 70 پاياننامه كارشناسي ارشد و رساله دكترا تاكنون تعداد پروژه هاي صنعتي و مّلي انجام شده:4 مورد

________________________________________

آثار : سيستمهاي كنترل هوشمند تونل ويژگي اثر : پژوهشكده حمل و نقل، وزارت راه و ترابري،1386

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

حاجي فيروزآبادي، احمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر احمد حاجي فيروزآبادي در سال 1301ش در شهر يزد به دنيا آمد.پس از اخذ مدرك كارشناسي فيزيك ،براي تكميل معلومات دانشگاهي راهي آمريكا شد و از دانشگاه مري لند كارشناسي ارشد و سپس دكترا رشتة برق را اخذ نمود.در سال 1347ش به كشور مراجعت نموده و در دانشگاه صنعتي شريف به تدريس اشتغال يافت؛ و بالاخره در مهرماه 1367ش به افتخار بازنشستگي نائل آمد. كتاب "خطوط، امواج و آنتنها" ترجمه احمد حاجي فيروزآبادي ، در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي و حرفه اي : احمد حاجي فيروزآبادي تحصيلات مقدماتي را در زادگاه خود به پايان رساند و پس از گذراندن دورة دانشسراي مقدماتي يزد به دانشسرايعالي تهران راه يافت و بعد از دريافت درجة ليسانس در رشتة فيزيك جهت ادامة تحصيل به كشور امريكا عزيمت كرد و از دانشگاه مري لند فوق ليسانس و سپس دكترا در رشتة برق اخذ نمودمشاغل و سمتهاي

مورد تصدي : احمد حاجي فيروزآبادي در سال 1347ش به كشور مراجعت نموده و در دانشگاه صنعتي شريف به تدريس اشتغال يافت؛ و بالاخره در مهرماه 1367ش به افتخار بازنشستگي نائل آمد.جوائز و نشانها : كتاب "خطوط، امواج و آنتنها" ترجمه احمد حاجي فيروزآبادي ، در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : احمد حاجي فيروزآبادي در كنار تدريس در دانشگاه به امر تحقيق و پژوهش نيز اشتغال داشته كه از آن جمله مي توان به ترجمه بخشي از كتاب خطوط، امواج و آنتنها اشاره كرد.

________________________________________

آثار : خطوط، امواج و آنتنها ويژگي اثر : ترجمه -اين كتاب در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.آشنايي با كتاب «خطوط، امواج و آنتنها»: اين كتاب در پانزده فصل در زمينة انتشار انرژي الكتريكي تأليف شده است و مطالب آن با بررسي نظرية خطوط انتقال از ديدگاه نظرية مدار آغاز مي شود و فصول بعدي كتاب ضمن آشنا كردن خواننده با نظرية امواج، نظرية آنتن و مفاهيم اساسي انتشار امواج راديويي را تبيين مي كند. در ارائة مباحث، ضمن اجتناب از تفصيل، سعي شده است مطالب نظري و مطالب عملي به موازات هم عرضه شوند. ترجمه براساس چاپ دوم (1973) متن انگليسي كتاب فراهم آمده است

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

حجت كاشاني، فرخ

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر كاشاني در سال 1320 در مشهد مقدس به دنيا آمد،در سال 1342 در رشتۀ مهندسي برق دانشكدۀ فني دانشگاه تهران فارغ التحصيل شد و سپس

براي ادامۀ تحصيل به آمريكا رفت و در سالهاي 1349 و 1351 موفق به اخذ فوق ليسانس و سپس دكتراي الكترونيك از دانشگاه لوس آنجلس كاليفرنيا شد.وي هم اكنون استاد تمام دانشكده مهندسي برق دانشگاه علم وصنعت ايران است. كتاب"سيستمهاي مخابرات الكترونيكي" فرخ حجت كاشاني ، در دوره دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقاوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : فرخ حجتت كاشاني درسال 1320 ه . ش چشم به جهان گشود، گوياخانواده ني اصلا كاشاني بوده اند .تحصيلات رسمي و حرفه اي : فرخ حجت كاشاني داراي كارشناسي الكترونيك از دانشكده فني دانشگاه تهران درسال 1342 ، كارشناسي ارشد ودكتري مخابرات از دانشگاه كاليفرنيا درلوس انجلس امريكا درسالهاي 1349 و1351 بوده است .خاطرات و وقايع تحصيل : فرخ حجت كاشاني دكتري مهندسي مخابرات رااز دانشگاه كاليفرنيلي امريكا دريافت كرد واين از مقاطع مهم زندگي علمي وي به شمارمي رود .فعاليتهاي ضمن تحصيل : فرخ حجت كاشاني درحين تحصيل دررشته هاي الكترونيك ومخابرات به مطالعه ، تحقيق وتاليف آثاري درباره ميكروويو، رادار، انتنهاي علمي ، ... مشغول بوده است .وقايع ميانسالي : فرخ حجت كاشاني پس از اخذ كتري مخابرات ازامريكا وبازگشت به ايران ازسال 1350 به عنوان عضوهئت علمي دانشگاه علم وصنعت ايران استخدام شد وتامرحله استادي نيزترقي نمود.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : فرخ حجت كاشاني عضوهئت علمي ،استاديار ، دانشيار ، واستاد دانشگاه علم وصنعت ايران بوده است .دكتر كاشاني علاوه بر فعاليتهاي علمي و تحقيقاتي، چندين سال در سمت رئيس گروه

الكترونيك دانشگاه علم و صنعت و نيز رئيس دانشكده برق و همچنين معاون پژوهشي اين دانشگاه به فعاليت اشتغال داشته است.فعاليتهاي آموزشي : فرخ حجت كاشاني به عنوان عضوهئت علمي ، دانشيار، واستاد گروه مهندسي برق گرايش مخابرات دردانشكده مهندسي برق دردانشگاه علم وصنعت ايران به تدريس دروس الكترومغناطيسي رادار ،ميدانها وامواج ، آنتن 2 ، خطوط انتقال ، سنتز وفيلترو مليكرويو ، مشغول بوده است . ايشان در كنار كار تدريس به يك سلسله فعاليتهاي پژوهشي نيز مبادرت ورزيده اند كه عبارت است از: پروژۀ موج بر باند وسيع (زيرنظر صنايع الكترونيك ايران)، پروژه آنتن HF كوچك (زيرنظر سازمان هواشناسي)، پروژۀ سيستم ردگيري UHF (زير نظر سازمان هواشناسي)، و پروژه رادار براي نابينايان (زيرنظر سازمان پژوهشهاي علمي كشور).ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : فرخ حجت كاشاني دركنار تدريس به مطالعه ، تحقيق وتاليف آثاري درباره برق ومخابرات مشغول است .آرا و گرايشهاي خاص : فرخ حجت كاشاني داراي تحقيات وتاليفاتي پيرامون سيستم هاي مخابرات الكترونيكي مي باشد .جوائز و نشانها : كتاب"سيستمهاي مخابرات الكترونيكي" فرخ حجت كاشاني ، در دوره دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

________________________________________

آثار : آشكار سازي رادار و سيستمهاي ردگيري آنتنهاي عملي اصول مهندسي ميكرويو اندازه گيري الكترونيكي سيستمهاي مخابرات الكترونيكي ويژگي اثر : اين كتاب ، در دوره دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از

طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال معرفي و برگزيده شد. آشنايي با كتاب «سيستم هاي مخابرات الكترونيك»، جلد اول مخابرات الكترونيكي در دهه هاي اخير به صورت يكي از گسترده ترين و پيشرفته ترين شاخه هاي مهندسي برق در آمده است. توسعه شگرف تكنولوژي و سيستم هاي مخابراتي الكترونيكي و پيشرفت هاي همه روز? آن ناشي از تأثير عميق اين رشته در زندگي مردم و در تمام عرصه هاي فعاليت فرهنگي و اجتماعي است. با توجه به اين نكته و نيز نياز شديد به معرّفي اين شاخه از صنعت، مترجمان اقدام به ترجم? اين كتاب به زبان فارسي كرده اند. ويژگي اصلي اين كتاب زبان روشن و ساده و دقيق آن از نظر علمي و نيز جامعيت و تنوع موضوعات آن است كه در برگيرند? اهم مسائل اساسي اين رشته مي باشد. ترجم? فارسي كتاب در دو جلد صورت گرفته است. جلد اول، شامل فصول 1 تا 10 مي باشد. فصلهاي 1 و2 دربرگيرند? مفاهيم كلي سيستم مخابراتي نظير اطلاعات، فرستنده و گيرنده،كانال، مدولاسيون و... مي باشد. در فصل سوم پاره اي از مدارهاي الكترونيكي خاص سيستم هاي مخابراتي بررسي شده است. فصلهاي 4 تا 7 روشهاي مدولاسيون دامنه (AM) و مدولاسيون فركانس (FM) و باند جانبي تكي (SSB) و سيستمهاي گيرند? مربوط به روشهاي فوق را مورد بررسي قرار ميدهند. در فصلهاي 8 و 9 و 10، اصول، روشها و سيستمهاي انتقال، تشعشع و انتشار امواج الكترومغناطيس نظير خطوط انتقال فركانس بالا، تشعشع و انتشار موج در فضاي اطراف زمين و آنتنها مورد مطالعه قرار مي گيرند. تمام فصلهاي كتاب

با مسائل و تمريناتي كه پاسخ آنها داده شده و پرسشهايي براي خودآزمايي، كه خواننده را در فهم مطالب ياري مي كند همراه است. جلد دوم اين كتاب كه فصول 11 تا 17 را در بر مي گيرد، اصول و ابزار سيستم هاي مخابراتي طول موج بسيار كوتاه (ماكروويوولوزي)، سيستم هاي مخابراتي پالسي و تلويزيون تشريح مي شود. در ترجم? اين كتاب به سبب فقدان اصطلاحات مناسب فارسي، تمامي اصطلاحات فنّي علمي به زبان انگليسي همراه با برگردان فارسي آنها در متن ترجمه آورده شده است. علاوه بر اين در مواردي كه متن اصلي كتاب نارسا بوده توسط مترجمان اصلاح و تكميل شده است. 6 كاربردIC در مدارهاي صوتي و ريز موجها

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

حسن آبادي، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسين حسن آبادي داراي دكتراي رشته مهندسي برق عضويت هيئت علمي دانشگاه فردوسي مشهد با درجه دانشيار باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقمشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حسين حسن آبادي عضوهيئت علمي و دانشيار گروه مهندسي برق در دانشكده فني مهندسي در دانشگاه فردوسي مشهد است.فعاليتهاي آموزشي : حسين حسن آبادي سالهاست كه به عنوان عضو هيئت علمي گروه مهندسي برق در دانشكده فني مهندسي فردوسي مشهد به تدريس دروس تخصصي رشته مهندسي برق مي پردازد.a

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

حسيني تودشكي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حسين حسيني تودشكي در سال 1342 در شهرتودشك از توابع اصفهان بدنيا آمد. تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع دكتري از دانشگاه نيوساوت ويلز سيدني استراليا (در سال 1374) اخذ كرده است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاتحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر حسين حسيني تودشكي تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع دكتري از دانشگاه نيوساوت ويلز سيدني استراليا (در سال 1374) اخذ كرده است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.آرا و گرايشهاي خاص : حسين حسيني تودشكي عضو هيات علمي دانشكده مهندسي سيستم هوا و فضاي دانشگاه صنعتي اميركبير درباره طراحي ميكروماهواره "آوت ست" (‪ (AUT Sat چنين مي گويد: كاربردهاي اين ماهواره تصويربرداري از ايران به منظور دريافت اطلاعات مراتع و جنگل ها و مانيتورينگ پوشش دهي گياهي روي سطح كشور خواهد بود و كاربرد نظامي ندارد.جوائز و نشانها : از دكتر حسين حسيني تودشكي در ارديبهشت ماه سال 1388 به مناسبت گراميداشت پنجاهمين سال تاسيس

دانشگاه صنعتي اميركبير، تقدير به عمل آمده است.

حكاك، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمد حكاك عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه تربيت مدرس مي باشد.وي تحصيلات دانشگاهي را در دانشگاه بغداد عراق در رشته مهندسي برق آغاز كرد و پس از اخذ مدرك كارشناسي براي تكميل معلومات دانشگاه يه آمريكا عزيمت كرد و دانشگاه ايلينوي در مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري در رشته مهندسي برق به تحصيل پرداخت و در سال 1350 موفق به اخذ مدرك دكتري شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : مخابرات (ميدان و موج)تحصيلات رسمي و حرفه اي : ليسانس : مهندسي برق , دانشگاه بغداد , عراق, ١٣٤٢ فوق ليسانس : مهندسي برق , دانشگاه ايلينوي , آمريكا , ١٣٤٧ دكتري : مهندسي برق , دانشگاه ايلينوي (, آمريكا , ١٣5٠مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مسؤوليت هاي اجرايي و اداري و مديريتي دكتر محمد حكاك به ترتيب زير است: 1- عضو هفتمين هيأت مديره مركزي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران , 01/01/1384 - 29/12/138? 2- عضو كميته علمي چهاردهمين كنفرانس سالانه سراسري مهندسي برق ايران ، دانشگاه صنعتي امير كبير ، تهران , 29/01/1384 - 29/01/138? 3- سردبير مجله علمي پژوهشي فني ومهندسي دانشگاه تربيت مدرس , 29/08/1383 - 4- مسوول كميته علمي سمپوزيوم بين المللي مخابرات IST2005)) ، مركز تحقيقات مخابرات ايران , 01/06/1383 - 01/06/1384 5- عضو كميته علمي سيزدهمين كنفرانس سالانه سراسري مهندسي برق ايران ، دانشگاه زنجان ، زنجان, 29/01/1383 - 29/01/1384 6- عضو كميته ارتقاء اعضاي مركز تحقيقات مخابرات ايران, 29/01/1382 - 7- عضو هيئت رئيسه مركز تحقيقات مخابرات ايران , 29/01/1383 - 8- رئيس پژوهشكده

انتقال در مركز تحقيقات مخابرات ايران , 01/01/1383 - 29/11/1384 9- عضو كميته علمي دوازدهمين كنفرانس سالانه سراسري مهندسي برق ايران ، دانشگاه فردوسي مشهد ، مشهد , 29/01/1383 - 10- عضو هيئت تحريريه مجله علمي پژوهشي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران , 29/01/1383 - 11- عضو هيات تحريريه مجله فضا ، سازمان فضائي ايران ، تهران, 29/01/1382 - 12- عضو كميته مشورتي سازمان فضايي ايران ، مركز سنجش از دور ايران ، تهران , 29/01/1381 - 13- قائم مقام مجري طرح ماهواره كوچك مصباح در مركز تحقيقات مخابرات ايران و سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران , 29/01/1382 - 14- عضو كميته ارتقاء اعضاي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران , 29/01/1382 - 15- مسوول كميته مطالعات مخابرات در انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران , 01/01/1382 - 29/12/1383 16- عضو ششمين هيأت مديره مركزي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران , 01/01/1383 - 29/12/1383 17- رئيس هفتمين اجلاس گروه كاري“ كاربردهاي مخابرات ماهواره اي” سازمان منطقه اي ESCAP در بانكوك , 01/02/1381 - 18- رئيس سمپوزيوم بين المللي مخابرات IST2003)) ، مركز تحقيقات مخابرات ايران , 01/01/1381 - 29/06/1382 19- نايب رئيس ششمين كنفرانس آسيا واقيانوسيه در مورد همكاري چند جانبه در فن آوري وكاربردهاي فضا ، پكن , 29/01/1380 - 20- رئيس سمپوزيوم بين المللي مخابرات IST2001)) ، مركز تحقيقات مخابرات ايران , 01/01/1379 - 29/06/1380 21- مشاور رئيس مركز تحقيقات مخابرات ايران , 01/01/1380 - 22- مدير گروه پژوهشي آنتن و انتشار امواج در مركز تحقيقات مخابرات ايران , 01/01/1380 - 29/12/1383 23- عضو پنجمين هيأت مديره مركزي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران ,

01/01/1380 - 29/03/1381 24- رئيس ششمين اجلاس گروه كاري“ كاربردهاي مخابرات ماهواره اي” سازمان منطقه اي ESCAP در بانكوك , 01/12/1379 - 25- نماينده اعضاي هيأت علمي در كميته ارتقاء دانشكده فني و مهندسي دانشگاه تربيت مدرس , 29/01/1379 - 29/01/1383 26- عضو كميته فني صندوق توسعه الكترونيك وتحقيقات صنعتي – وزارت صنايع , 29/01/1378 - 29/01/1379 27- عضو اولين هيأت مديره انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران (شاخه تهران, 01/01/1379 - 29/12/1380 28- طراح و برگزار كننده دوره آموزشي “ تكنولوژي ماهواره هاي كم ارتفاع وكاربردهاي آن ” مركز تحقيقات مخابرات ايران , 29/01/1378 - 29- مدير مسؤول مجله بين المللي مهندسي ارتباطات - مركز تحقيقات مخابرات ايران , 29/01/1378 - 29/01/1382 30- رئيس هفتمين كنفرانس سالانه مهندسي برق ايران - مركز تحقيقات مخابرات ايران , 29/01/1378 - 31- عضو كميته مديريتي طرح آسيائي ماهواره كوچك چند منظوره , 29/01/1378 - 32- عضو كميسيون توسعه ، فن آوري و تحقيقات شوراي عالي برنامه ريزي پست و مخابرات , 29/01/1378 - 33- رئيس چهارمين اجلاس گروه كاري“ كاربردهاي مخابرات ماهواره اي” سازمان منطقه اي ESCAP در تهران , 29/01/1377 - 34- مسؤول گروه تخصصي ملي كاربردهاي ارتباطات ماهواره اي در سازمان ESCAP آسيا واقيانوسيه و نماينده كشور در آن, 29/01/1376 - 35- رئيس مركز تحقيقات مخابرات ايران , 10/07/1376 - 29/11/1379 36- مسؤول گروه پژوهشي زير سيستم مخابرات ماهواره كوچك (مصباح) در سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران, 29/01/137? - 37- عضو شوراي دانشگاه تربيت مدرس , 29/01/137? - 29/01/1376 38- عضو شوراي پژوهشي دانشگاه تربيت مدرس , 29/01/137? - 29/01/1376 39- مدير كل دفتر پژوهشهاي

كاربردي دانشگاه تربيت مدرس , 29/01/137? - 29/01/1376 40- مجري قرارداد پژوهشي “مشاوره فني مناقصه اخذ اطلاعات ماهواره اي ايستگاه زميني ماهدشت ” بين شركت مخابرات ايران و مركز سنجش از دور ايران , 29/01/1376 - 41- مجري قرارداد پژوهشي “تدوين استانداردهاي مخابراتي ملي” بين مركز تحقيقات مخابرات ايران و دانشگاه تربيت مدرس , 29/01/137? - 29/01/1379 42- مجري قرارداد پژوهشي “تدوين نرم افزار شناسائي علائم تصويري” بين مركز تحقيقات مخابرات ايران و دانشگاه تربيت مدرس, 29/01/137? - 29/01/1377 43- عضو هيأت تحريريه مجله فني و مهندسي مدرس , 29/01/137? - 29/01/1383 44- عضو كميته تحصيلات تكميلي بخش مهندسي برق دانشگاه تربيت مدرس, 29/01/137? - 45- عضو كميته علمي دومين كنفرانس سالانه سراسري مهندسي برق ايران ، دانشگاه تربيت مدرس ، تهران , 29/01/1373 - 46- عضو كميته علمي اولين كنفرانس سالانه سراسري مهندسي برق ايران ، دانشگاه صنعتي امير كبير ، تهران , 29/01/1372 - 47- عضو كميته علمي اولين كنفرانس بين المللي تكنولوژي فضائي و كشورهاي در حال توسعه - سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران ، تهران , 29/01/1374 - 48- عضو كميته فني سازمان جنگلها و مراتع كشور براي پروژه شبكه هاي بيسيم استانهاي مازندران و گيلان , 29/01/1373 - 29/01/1374 49- عضو هيأت رسمي جمهوري اسلامي ايران به اجلاس سران مختار اتحاديه جهاني مخابرات در كيوتو – ژاپن , 29/01/1373 - 50- عضو هيأت رسمي جمهوري اسلامي ايران به كنفرانس توسعه ارتباطات آسيا و اقيانوسيه در سنگاپور , 29/01/1372 - 51- عضو هيأت علمي دانشگاه تربيت مدرس , 29/01/1372 - 52- عضو هيأت رسمي جمهوري اسلامي ايران به كنفرانس جهاني

راديوئي (WARC92) در اسپانيا , 29/01/1370 - 53- عضو كميته تخصصي برق و الكترونيك پنجمين دوره جشنواره خوارزمي ، تهران , 29/01/1370 - 54- نماينده مركز تحقيقات مخابرات ايران در كميته هماهنگي گروههاي مطالعاتي شركت مخابرات ايران , 29/01/1370 - 55- عضو اولين هيأت مديره مركزي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران ، تهران , 29/01/1370 - 56- عضو گروه مطالعاتي پروژه انتشار امواج موضوع قرارداد وزارت پست و تلگراف و تلفن با دانشگاه صنعتي امير كبير , 29/01/1370 - 57- عضو كميته اجرائي “سمينار فيبر نوري و كربردهاي آن” انجمن فيزيك ايران ، دانشگاه اصفهان ، اصفهان , 29/01/1370 - 58- مشاور فني و ناظر بر احداث اطاق ساكت مايكروويو در دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي امير كبير , 29/01/1370 - 59- ناظر اجرائي دوره كارشناسي ارشد “مخابرات مايكروويو” موضوع قرارداد مركز تحقيقات مخابرات ايران با دانشگاه صنعتي شريف , 29/01/1370 - 29/01/137? 60- رئيس بخش انتقال راديوئي و نوري در مركز تحقيقات مخابرات ايران , 29/01/1364 - 29/01/1372 61- طراح شبكه سيم كشي برق والكترونيك وناظر بر اجراي آن در كارخانه ساخت قطعات الكترونيكي - بغداد - عراق , 29/01/13?6 - 62- عضو كميته مطالعاتي سازمان پژوهشهاي علمي عراق براي تعريف طرح تلسكوپ راديوئي در شمال عراق , 29/01/13?? - 63- رئيس بخش مهندسي برق دانشكده فني ومهندسي دانشگاه بغداد , 29/01/13?4 - 29/01/13?? 64- عضو هيأت علمي دانشكده فني ومهندسي دانشگاه بغداد , 29/01/13?0 - 29/01/13?9 65- دستيار پژوهش (Research Assistant) و دستيار تدريس (Teaching Assistant) در بخش مهندسي برق دانشگاه ايلينوي – آمريكا , 29/01/1348 - 29/01/13?0 66- مهندس مجري شبكه هاي

تأسيساتي برق و تلفن استاديوم بزرگ بغداد , 29/01/134? - 67- مهندس طراحي شبكه هاي برق رساني در موسسات نظامي عراق در مدت خدمت سربازي , 29/01/1343 - 29/01/1344 68- مهندس بهره برداري و نگهداري ايستگاه فرستنده هاي مخابراتي HF شركت مخابرات عراق , 29/01/1342 - 69- عضو كميته علمي پانزدهمين كنفرانس سالانه سراسري مهندسي برق ايران ، مركز تحقيقات مخابرات ايران , - عضويت در مجامع علمي : 1- عضو انجمن مهندسين برق والكترونيك IEEE Member of (آمريكا) , 29/01/13?0 - 29/01/1362 2- عضو ارشد انجمن مهندسين برق والكترونيك IEEE Senior Member of(آمريكا) , 29/01/1362 - 3- عضو انجمن مهندسين برق IEE Member of (انگليس) , 29/01/13?7 - 29/01/1369 4- عضو برجسته انجمن مهندسين برق IEE Fellow of (انگليس), 29/01/1369 - 5- عضو برجسته انجمن مهندسين الكترونيك و راديو IERE Fellow of(انگليس) , 29/01/1364 - 29/01/1373 6- عضو انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران Member of IAEEE (ايران) , 29/01/1370 - 7- عضو ارشد انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران Member of IAEEE Senior (ايران) , 29/01/1380 - 8- عضو انجمن فيزيك ايران , 29/01/1370 - 9- عضو اولين , پنجمين و ششمين هيأت مديره مركزي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران IAEEE , - 10- عضو اولين هيأت مديره شاخه تهران انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران, 29/01/1378 - 11- عضو كميته ارتقا اعضاي انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران IAEEE , 29/01/1381 - 12- مسؤول كميته مطالعات مخابرات در انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران , 29/01/1381 -فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروس تدريس شده توسط دكتر حكاك به قرار زير است: 1- مدارات الكترونيكي , كارشناسي دانشگاه ايلينوي

(آمريكا) 2- آزمايشگاه اندازه گيري الكتريكي , كارشناسي دانشگاه ايلينوي (آمريكا) 3- رياضيات مهندسي , كارشناسي دانشگاه بغداد (عراق) 4- ميدان . امواج و مايكروويو1 , كارشناسي 5- آنتن 1 , كارشناسي دانشگاه بغداد و دانشگاه پوليتكنيك (عراق) 6- خطوط انتقال , كارشناسي دانشگاه بغداد و دانشگاه پوليتكنيك (عراق) 7- تكنولوژي الكتريكي , كارشناسي 8- تاريخ مهندسي برق, كارشناسي 9- سيستمهاي رادار, كارشناسي دانشگاه بغداد (عراق) 10- الكترومغناطيس پيشرفته , كارشناسي ارشد دانشگاه بغداد (عراق) 11- طراحي سيستمهاي مايكروويو , كارشناسي ارشد دانشگاه بغداد (عراق) 12- رياضيات مهندسي پيشرفته , كارشناسي ارشد دانشگاه بغداد (عراق) 13- آنتنهاي پيشرفته (آنتن 2), كارشناسي ارشد دانشگاه هاي صنعتي شريف ، صنعتي امير كبير ،صنعتي خواجه نصير الدين طوسي و تربيت مدرس 14- انتشار امواج پيشرفته , كارشناسي ارشد خواجه نصير الدين طوسي و تربيت مدرس 15- مخابرات ماهواره اي , كارشناسي ارشد و دكترا خواجه نصير الدين طوسي ، تربيت مدرس و امير كبير 16- مخابرات سيار , كارشناسي ارشد تربيت مدرس 17- تحليل و طراحي آنتنهاي رفلكتوري , دكترا تربيت مدرس 18- اثرات انتشار امواج در مسير ماهواره-زمين , دكترا تربيت مدرس 19- روشهاي تحليلي در الكترومغناطي , دكترا تربيت مدرسآرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مورد علاقه تحقيقاتي دكتر محمد حكاك به قرار زير است: 1- تئوري و فن آوري آنتنهاي مايكروويو 2- تئوري و فن آوري قطعات موجبري و تركيبات آن 3- تئوري و فن آوري ايستگاههاي زميني سيستمهاي ماهواره اي 4- تئوري و فن آوري ماهواره هاي كوچك وكاربردهاي آنها 5- تئوري انتشار امواج در محيطهاي باز و بسته 6- روشهاي تحليلي در

آنتن و الكترومغناطيس 7- مخابرات ماهواره اي 8- مخابرات سيار زميني و ماهواره ايجوائز و نشانها : 1- جايزه رئيس جمهور و شش سازمان دولتي بمناسبت كسب رتبه اول دانشكده فني و مهندسي دانشگاه بغداد در فارغ التحصيلي , دانشگاه بغداد, ١٣٤٢ 2- نامه تشكر و قدرداني و تقديم هديه انجمن IEEE بخاطر ايراد سخنراني علمي در يكصدمين سالگرد تأسيس انجمن , ايران, ١٣٦٢ 3- نامه تشكر و قدرداني انجمن فيزيك ايران بخاطر زحمات در برگزاري سمينار “ تارهاي نوري ” , ايران, ١٣٧٠ 4- - لوح تقدير رياست دانشگاه تربيت مدرس به عنوان استاد موفق سال تحصيلي 75-74 , دانشگاه تربيت مدرس, ١٣٧5 5- لوح تقدير نخستين كنفرانس دانشجوئي مهندسي برق كشور بخاطر ايراد سخنراني علمي كاربردي , ايران, ١٣٧٧ 6- لوح تقدير معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان برنامه و بودجه بخاطر عضويت در شوراي عالي برنامه ريزي ارتباطات ومشاركت در تدوين برنامه سوم توسعه اقتصادي اجتماعي وفرهنگي كشور , ايران, ١٣٧٨ 7- جايزه ولوح تقدير سازمان COMSTECH بخاطر كسب رتبه اول تخقيقات كاربردي در سيزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي , ايران, ١٣٧٨ 8- جايزه ولوح تقدير رئيس جمهوري بخاطر كسب رتبه اول تحقيقات كاربردي در سيزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي , ايران, ١٣٧٨ 9- لوح تقدير معاون برنامه ريزي و توسعه وزارت پست وتلگراف وتلفن بخاطر كسب رتبه اول توسعه تحقيقات در جشنواره شهيد رجائي , ايران, ١٣٧٩ 10- لوح تقدير رئيس جمهوري بخاطر كسب رتبه اول توسعه تحقيقات براي مركز تحقيقات مخابرات ايران در جشنواره شهيد رجائي , ايران, ١٣٧٩ 11- نامه تشكر و قدرداني معاون آموزش ، تحقيقات و فن

آوري وزارت پست وتلگراف وتلفن بخاطر برگزاري موفقيت آميز و رضايت بخش اولين همايش “ نقش ارتباطات در ارتقاء بهره وري كشور ” , ايران, ١٣٧٩ 12- لوح تقدير دبير كميته دائمي كنگره همكاريهاي دولت ، دانشگاه و صنعت براي توسعه ملي بخاطر نمونه بودن مركز تحقيقات مخابرات ايران در سطح كشور , ايران, ١٣٧٩ 13- لوح تقدير از مركز تحقيقات مخابرات ايران براي موفقيت در برگزاري سمپوزيوم بين المللي مخابرات IST2001) ) , ايران, ١٣٨٠ 14- لوح تقدير و هديه دومين همايش سيستمهاي تعيين موقعيت ماهواره اي بخاطر ايراد سخنراني كليدي , ايران, ١٣٨٠ 15- لوح تقدير از معاون فن آوري اطلاعات وبرنامه ريزي وزارت پست وتلگراف وتلفن بخاطر موفقيت در برگزاري سمپوزيوم بين المللي مخابرات IST2003) ) , ايران, ١٣٨٢ 16- جائزه ولوح تقدير بعنوان يكي از بانيان پژوهش از انجمن مهندسين برق والكترونيك ايران , ايران, ١٣٨٣ 17- جائزه ولوح تقدير از وزير علوم ، پژوهش و فن آوري بعنوان استاد نمونه كشوري , ايران, ١٣٨٤ 18- جائزه ولوح تقدير از رئيس دانشگاه تربيت مدرس بعنوان استاد نمونه كشوري , دانشگاه تربيت مدرس, ١٣٨٤ 19- لوح تقدير از رئيس دانشكده فني ومهندسي دانشگاه تربيت مدرس بعنوان استاد نمونه كشوري , ايران, ١٣٨٤ 20- جائزه ولوح تقدير از رئيس دانشگاه تربيت مدرس بعنوان سردبير مجله نمونه فني ومهندسي دانشگاه , دانشگاه تربيت مدرس, ١٣٨٤ 21- جايزه ولوح تقدير از رئيس بخش مهندسي برق وكامپيوتر براي دبيري علمي شانزدهمين كنفرانس مهندسي برق ايران , دانشگاه تربيت مدرس, ١٣٨٧ 22- لوح تقدير از رئيس دانشگاه تربيت مدرس براي دبيري علمي شانزدهمين كنفرانس مهندسي برق ايران

, دانشگاه تربيت مدرس, ١٣٨٧ 23- لوح تقدير از وزير ارتباطات وفناوري اطلاعات براي دبيري علمي شانزدهمين كنفرانس مهندسي برق ايران , دانشگاه تربيت مدرس, ١٣٨٧ 24- لوح تقدير از معاون پژوهشي رئيس جمهور براي دبيري علمي شانزدهمين كنفرانس مهندسي برق ايران , دانشگاه تربيت مدرس, ١٣٨٧ چگونگي عرضه آثار : تعداد مقالات چاپ شده داخلي :14 مورد تعداد مقالات چاپ شده بين المللي:31 مورد تعداد مقالات ارائه شده در كنفرانس هاي داخلي:40 مورد تعداد مقالات ارائه شده در كنفرانس هاي بين المللي:51 مورد تعداد پايان نامه هاي كارشناسي ار شد تحت مشاوره/راهنمايي:46 مورد تعداد رساله هاي تحت مشاوره/راهنمايي:13 مورد

________________________________________

آثار : انتشار امواج راديوئي براي سيستمهاي بي سيم مدرن ويژگي اثر : 1384-مركز نشر دانشگاه تربيت مدرس2 اندازه گيري مشخصات سيستمهاي آنتن مخابرات سيار ويژگي اثر : 1385با مشاركت دكتر فرخ آرزم- مركز تحقيقات مخابرات ايران،3 تكنولوژي موجبرها ويژگي اثر : 1371-انتشارات به نشر آستانه قدس رضوي4 سيستمهاي مخابرات ماهواره اي و كاربردهاي آن ويژگي اثر : 1368-انتشارات سروش5 مباني طراحي مخابرات سيار ويژگي اثر : 1380-مركز نشر دانشگاهي ، تهران6 مخابرات سيار ماهواره اي ويژگي اثر : 1381-انتشارات نص ، تهران7 مسائل الكترومغناطيس ويژگي اثر : 1355انتشارات شخصي

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

حلالي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمد حلالي در سال 1342 در تهرن بدنيا آمد. پس از اتمام تحصيلات ابتدايي و متوسطه ،تحصيلات

دانشگاهي خود را در رشته علوم و مهندسي مواد در كالج علوم و تكنولوژي امپريال انگلستان اغاز كرد. وي در اين كالج تا مقطع دكتراي همان رشته به تحصيل پرداخت و در سال 1372 موفق به اخذ دكتراي رشته پردازش مواد نائل آمد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد حلالي پس از اتمام تحصيلات ابتدايي و متوسطه ،تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته علوم و مهندسي مواد در كالج علوم و تكنولوژي امپريال انگلستان اغاز كرد و در سال 1368 فارغ التحصيل شد. وي در اين كالج تا مقطع دكتراي همان رشته به تحصيل و تكميل معلوماتش پرداخت و در سال 1372 موفق به اخذ دكتراي رشته پردازش مواد نائل آمد.دكتر حلالي از سال 1373 دور فوق دكتراي خود را در امپريال كالج انگلستان شروع كرد و در سال 1376 به پايان رسانيد.

همسر و فرزندان : دكتر محمد حلالي متاهل است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي دكتر محمد حلالي به قرار زير است: عضو موسسه مواد (IOM3) انگلستان عضو موسسه مهندسين مواد ايراني استاد دانشگاه صنعتي شريف ،دانشگاه علوم و مهندسي مواد از سال 1379 تا كنون استاد دانشگاه اميركبير،دانشكده مهندسي مواد و معدن از سال 1368 تا سال 1379 مهندس مشاور ،مركز تكنولوژي نيسايد ،انگلستان از سال 1376 تا سال 1377 مهندس دريا ،كشتيراني BP انگلستان از سال 1364 تا 1365 معاون آموزشي دانشكده مهندسي مهندسي و علم مواد از سال 1386

فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروس ارائه شده

توسط محمد حلالي : شيمي حرارتي و جنبشي ،شيمي فيزيك ،ساخت آهن و استيل ،توليدات مواد غير آهني فپردازش معدني،ترموديناميك پيشرفته ،حركت عرضي

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر حلالي زبان انگليسي را به صورت حرفه اي و زبانهاي عربي و آلماني را (به صورت ابتدايي) را دنبال مي كند.وي همچنين در كنار فعاليت هاي آموزشي و تحقيق خود به فوتبال ،شنا ،موسيقي و غيره علاقه دارد. و از انجام آنها غافل نمي شود.

چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي محمد حلالي به قرار زير است: 14 طرح پژوهشي و 3 مقاله(موجود در CV)

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

خمامي زاده، فرزاد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر فرزاد خمامي زاده تحصيلات دانشگاهي خود رادر رشته مهندس مواد در دانشگاه صنعتي شريف اغاز و در سال 1367 بپايان رسانيد. او تحصيلات تكميلي خود را به ترتيب كارشناسي ارشد مهندسي مواد را در دانشگاه تهران و دكتري مهندسي مواد را از دانشگاه انسا ليون فرانسه در سال 1376 اخذ كرده است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

تحصيلات رسمي و حرفه اي : فرزاد خمامي زاده تحصيلات دانشگاهي خود رادر رشته مهندس مواد در دانشگاه صنعتي شريف اغاز و در سال 1367 بپايان رسانيد. او تحصيلات تكميلي خود را به ترتيب كارشناسي ارشد مهندسي مواد را در دانشگاه تهران در سال 1369 و دكتري مهندسي مواد را از دانشگاه انسا ليون فرانسه در سال 1376 اخذ كرده است.

هم دوره اي ها و همكاران : دكتر فرزاد خمامي زاده با همكاري مهندس محمد رجبي، پانته آسپهربند، الناز تمجيد شبستري و ناهيد يزداني مقالاتي را

در زمينه تخصصي خود به رشته تحرير در آورده است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده فني مهندسي دانشگاه صنعتي شريف عضو انجمن علمي ريخته گران ايران

فعاليتهاي آموزشي : تدريس در دانشگاه صنعتي شريف و نيز آموزش در دوره آموزشي ،متالوگرافي پيشرفته در انجمن ريخته گري ايران

آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و تحقيقاتي فرزاد خمامي زاده به قرار زير است: علوم مواد ،اسكن الكترون ميكروسكوپي ،پردازش پايه اي ،مطالعه ساختمان بافتها و محكم سازي ،مواد نرم مغناطيس ،مهندسي ارزش(داراي گواهينامه بين المللي SAVE)

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

دربندي، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مسعود دربندي داراي مدرك دكتراي رشته محاسبات ديناميك سيال از دانشگاه واترلو ،كانادا در سال 1375 است.ايشان عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاگرايش : محاسبات ديناميك سيالتحصيلات رسمي و حرفه اي : مسعود دربندي مدرك دكتراي رشته محاسبات ديناميك سيال را از دانشگاه واترلو كانادا را در سال 1375 دريافت داشته است.هم دوره اي ها و همكاران : مسعود دربندي،به همراه عليرضا نادري - محمد طيبي رهني مقالاتي در زمينه "كنترل آشفتگي در پائين دست يك انبساط ناگهاني با استفاده از تاكتيك چند بلوكي و روش هيبريدي المان حجم محدود "و غيره به رشته تحرير درآورده اند. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مسعود دربندي عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه دانشكده فني مهندسي دناشگاه صنعتي شريف مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروس ارائه شده توسط مسعود دربندي به قرار زير است: علوم فضايي پايه اي،ديناميك گاز،انتقال حرارت،معرفي CFD،ترموديناميك 1و2،روش عددي پيشرفته،توربو ماشينهاي پيشرفته، CFD1,2، اجزاء محدود در

سيالات،روش اجزاء محدود،آشفتگي(توربولنس)آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي تحقيقاتي و پژوهشي دكتر مسعود دربندي به قرار زير است: الگوريتم سرعت،محاسبات ديناميك سيال و انتقال حرارت،حجم محدود بر پايه الگوريتم اجزاء محدود وتوسعه،بهينه سازي توربين گاز در كارايي و بازدهي،مدلسازي كامپيوتري و رياضي ددر سيستمهاي مهندسي،دستگاه و جريان مايكر نانو،حركت ناهنگن و غير ساختاري توسعه در هم (آشفته)،بهينه سازي الگوريتم ها،بهينه سازي ذخيره سوخت(انرژي)،محاسبات موازي(هم زمان)،شبيه سازي عكس العمل جريان،فعل و انفعالات سيال-جامد،مدل سازي اشفتگيچگونگي عرضه آثار : مسعود دربندي تا كنون در بيش از 39 كنفرانس شركت كرده و مقالاتي را ارائه نموده است از آن جمله مي توان به كشورهايي همچون چك،فنلاند و امارت متحده عربي اشاره كرد..وي همچنين بيش از 23 مقاله رادر ژورنالهاي تخصصي به چاپ رسانيده است.

ده بزرگي، محمدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمدرضا ده بزرگي در سال 1349 در شيراز بدنيا آمد. ايشان داراي مدرك كارشناسي ارشد رشته مخابرات سيستم و برگزيده نوزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي در سال 1384 است.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : مخابرات سيستموالدين و انساب : نام پدر محمدرضا ده بزرگي، امرالله ده بزرگي، بازنشسته و عضو انجمن خيرين مدرسه ساز كشور است و نام مادر محترمشان خانم فاطمه غزاله، خانه دار و عضو انجمن خيرين مدرسه ساز است. ايشان داراي سه خواهر بنامهاي زهرا، فاطمه و مريم ده بزرگي و يك برادر بنام علي ده بزرگي مي باشد.خاطرات كودكي : محمدرضا ده بزرگي از تحصيل در مقاطع ابتدايي و متوسطه خاطراتي بياد دارد و از آقاي عزيز الله روزبه و آقاي زيارتي به عنوان تاثيرگذارترين افراد در زندگي علمي خود ياد مي كند.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : محمدرضا

ده بزرگي در خانواده اي متوسط و پرجمعيت در شهر شيراز بدنيا آمد. پدرش راننده كاميون بود و از اين راه به امرار و معاش خود و خانواده مي پرداخت.تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمدرضا ده بزرگي تحصيلات رسمي خود را در مدرسه جهان تربيت در سال 1360 به پايان رساند. وي در سال 1363 تحصيلات راهنمايي را در مدرسه عدالت و در سال 1367 تحصيلات متوسطه را در دبيرستان نمازي به اتمام رساند و توانست در سال 1372 مدرك كارشناسي و در سال 1376 مدرك كارشناسي ارشد رشته مخابرات سيستم را دريافت كند. ايشان همچنين دوره آموزشي راديولوژي را در كشور ايتاليا و دوره آموزشي مديريت شبكه هاي كامپيوتري را در داخل كشور گذرانده است. وي همچنين داراي مدرك CPE زبان انگليسي از دانشگاه علامه قطب راوندي و CAE از موسسه كيش است.خاطرات و وقايع تحصيل : بهترين خاطره محمدرضا ده بزرگي موفقيت در كنكور است. از وقايع تلخ رخداده براي وي نيز شهادت نزديكترين دوست و همكلاسي اش بنام شهيد غلامرضا نامور مي باشد.فعاليتهاي ضمن تحصيل : محمدرضا ده بزرگي در كنار تحصيل به فعاليت هايي همچون تعمير وسايل صوتي و تصويري، آشنايي با سيستم طراحي و سيم كشي ساختمانهاي مسكوني و ورزش (در زمينه شنا و بدنسازي) مي پرداخت.استادان و مربيان : مربيان و اساتيد محمدرضا ده بزرگي در طول تحصيل به قرار زير است: تحصيلات ابتدايي: خانم رشت كيان ،خانم جمالي ، خانم جوادي ، آقاي زيارتي ، خانم فروزان. تحصيلات راهنمايي: آقايان اسكندري ، معيني ، كامگار ، گودرزي ، مرحوم عطاران ، مرحوم صفري ، انجوي شيرازي ، احمدي ، دهقانيان ، ايوب زاده ، مضطري ،

اوستاخ و غيره. متوسطه: آقايان پورشهيد ، دهقان ، دهقانيان ، سلطاني مقدم ، سلطاني ، قائديان. دانشگاه: آقايان دكتر حجت كاشاني ، وحيد طباطبا وكيلي ، همايون مقدم و دكتر محمد سليماني.هم دوره اي ها و همكاران : آقايان مهدي حسين پور ، هوشنگ رازباني ، دكتر آرش عظيمي نژاد، مسيح مصلايي ، مهندس علي طوبايي و غيره از هم دوره اي هاي مهندس ده بزرگي به شمار مي روند.همسر و فرزندان : محمدرضا ده بزرگي در سال 1372 با سركار خانم مريم ده بزرگي (داراي مدرك كارشناسي زبان انگليسي) ازدواج كرد كه ماحصل اين ازدواج يك فرزند دختر بنام تهمينه ده بزگي دانش آموز كلاس چهارم ابتدايي است.وقايع ميانسالي : از بزرگترين وقايع زندگي محمدرضا ده بزرگي تولد فرزندش است. او برگزيده شدنش در جشنواره بين المللي خوارزمي را هم بعنوان برآورده شدن بزرگترين آرزويش ياد مي كند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - مسئول طراحي شبكه و مهندسي و بهره برداري صنعت مخابرات غير نظامي صنايع الكترونيك شيراز - مدير پروژه هاي تحقيقاتي پژوهشگاه الكترونيك ايران - كارشناس ارشد طراحي شبكه هاي مخابراتي صنعت ارتباطات شركت صنايع الكترونيك ايران - كارشناس دايره طراحي شبكه هاي مخابراتي صنعت ارتباطات شركت صنايع الكترونيك ايران - مدير تحقيق و توسعه صنعت ارتباطات شركت صنايع الكترونيك ايران - معاونت فني و مهندسي صنعت ارتباطات شركت صنايع الكترونيك ايران - مشاور معاونت وزارت راه و ترابري سازمان هواپيمايي كشوري و مجري طراحي شبكه راداري سراسر كشور پروژه سينا - مشاور مركز تحقيقات نيرو در طراحي شبكه مخابراتي راديوترانك برق تهران - مدير پروژه طراحي شبكه راديويي راديوترانك نيروي انتظامي تهران - مدير پروژه طراحي

شبكه راه آهن سراسري كشور و مشاور معاونت راه آهن وزارت راه - مدير پروژه طراحي شبكه راديويي محيط زيست كل كشور - مجري بهينه سازي شبكه موبايل GSM تهران - مدير پروژه خطوط فرعي گاز كل كشور - مدير طراحي شبكه پيجر سراسر كشور - عضو انجمن نخبگان كشور - عضو انجمن بنياد خوارزمي فعاليتهاي آموزشي : - مدرس انتشار امواج راديويي و طراحي شبكه هاي مخابراتي دانشگاه نيروي انتظامي دانشكده فني - مدرس انتشار امواج راديويي و طراحي شبكه هاي مخابراتي دانشگاه علم و صنعت - مدرس انتشار امواج راديويي و طراحي مركز آموزش شركت صنايع مخابرات صاايران مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : مراكزي كه محمدرضا ده بزرگي از بانيان آن مي باشد به قرار زير است: - راه اندازي مركز تحقيق و توسعه (RD ) صنعت ارتباطات صاايران - راه اندازي مركز معاونت فني و مهندسي صنعت ارتباط صاايران - راه اندازي خط توليد سيستمهاي راديويي صنعت ارتباطات صاايران - راه اندازي خط توليد بي سيم هاي P15 صنعت ارتباطات صاايرانساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محمدرضا ده بزرگي در كنار كارهاي تحقيقاتي به ورزش هايي همچون كوهنوردي، شنا و بدنسازي به صورت حرفه اي مي پردازد.جوائز و نشانها : - دريافت لوح تقدير و برگزيده از نوزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي از رئيس محترم جمهور - دريافت لوح تقدير نوزدهمين كنفرانس بين المللي برق از وزير محترم نيرو - دريافت لوح تقدير بيستمين كنفرانس بين المللي برق از معاونت وزارت نيرو - دريافت لوح تقدير بمناسبت برگزيده شدن به عنوان مدرس برتر از مدير عامل شركت صنايع الكترونيك - دريافت لوح تقدير بمناسبت برگزيده شدن در

جشنواره خوارزمي از مدير عامل شركت صنايع الكترونيك ايران - دريافت لوح تقدير از معاونت سازمان هواپيمايي كشور بمناسبت حسن انجام كار طراحي شبكه راداري كل كشور - دريافت لوح تقدير از ستاد مشترك ارتش به مناسبت انتشار امواج راديويي و طراحي شبكه هايي راديويي چگونگي عرضه آثار : - ارائه 6 مقاله بين المللي در كنفرانس هاي 2000 IWTD مالزي دانشگاه مارا - تأليف كتاب با عنوان شبكه هاي راديوترانك تترا - در مرحله چاپ

________________________________________

آثار : انتشار امواج راديويي ويژگي اثر : ترجمه- اين كتاب بعنوان مرجع در زمينه انتشار امواج راديويي كه در سال 1971 به روسي نوشته شده است و بعد به انگليسي ترجمه شده است. لذا به علت مرجع بودن در مرحله پروژه دانشجويي ترجمه گرديده است.2 شبكه هاي راديويي راديوترانك (طراحي، نصب و راه اندازي ) ويژگي اثر : كتاب جامعي شامل كليه مراحل شناسايي سيستم طراحي شبكه ، نصب و راه اندازي و نگهداري كه در مرحله انتشار مي باشد.3 نرم افزار جامع پيش بيني فرآيند انتشار امواج راديويي در محيط هاي شهري و غير شهري ويژگي اثر : اين نرم افزار برگرفته از كليه آثار و مقالات تئوري منتشر شده در زمينه انتشار امواج راديويي براي انجام شبيه سازي محيط طراحي شبكه مخابراتي با دقت بسيار بالا اجرا شده است. محمدرضا ده بزرگي فوق ليسانس مخابرات دانشگاه علم و صنعت ايران امروز گفت: با توجه به اينكه تاكنون طراحي شبكه هاي مخابراتي در كليه سازمان هاي متولي و يا كاربران مخابراتي كه از

لحاظ عملياتي لينك هاي نقطه به نقطه بوده و يا داراي شبكه هاي متحرك سنتي هستند به روش هاي دستي و قديمي طراحي و بهره برداري مي شده است. وي افزود: اين روش ها از لحاظ دقت و سرعت در سطح بسيار پاييني بوده و در بيشتر مواقع مستلزم صرف هزينه هاي كلان در اجراي شبيه هاي علمي در منطقه هستند كه با استفاده از اين نرم افزار طراحي شده سرعت و وقت كار بالا مي رود و در كمتر زمان به بهترين نتيجه دست مي يابيم. ده بزرگي بيان كرد: با پيشرفت فن آوري سيستم هاي مخابراتي و توليد تجهيزات شبكه هاي سلولار نظير GSM ، ترانك، WLL، رادارهاي كنترل ترافيك كه شبكه هاي سلولي هوايي را تداعي مي كنند اجراي پروژه هاي فوق عملا به روش طراحي شبكه سنتي و دستي امكان پذير نيست. وي افزود: بنابراين براي رفع اين نياز و رسيدن به خودكفايي در زمينه طراحي شبكه، مطالعات گسترده ميداني صورت گرفت كه منجر به تهيه بانك اطلاعاتي لايه توبوگرافيك و ژئومورفولوژي و همچنين شرايط آب و هوايي در مرحله اول براي شهر تهران و در مرحله دوم براي كل سطح ايران با دقت بالايي شد. اين مبتكر بيان كرد: با توجه به اينكه اجراي پروژه هاي كلان ملي بدون استفاده از ابزار فوق عملاً امكان پذير نبوده و هزينه طراحي آن بسيار بالاتر از هزينه تجهيزات و اجراي پروژه است اين نرم افزار طراحي و توليد شد. وي گفت: در طراحي آن در ابتداي كار به دليل آنكه سخت افزار هاي آن زمان جوابگوي محاسبات نبود ما مشكل سخت افزاري داشتيم اما با پيشرفت هاي فن آوري مشكلات ما هم كمتر شد. وي افزود: اين نرم افزار در مسير اجراي پروژه هاي كلاني

نظير طراحي شبكه داراي كنترل ترافيك فضاي كشور، طراحي شبكه راديو ترانك سلولي راه آهن سراسري كشور، طراحي شبكه سلولي راديو ترانك برق تهران حدود 27 پروژه ملي در سطح كشور تست شده و صحت و دقت آن مورد تاييد قرار گرفت.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

دهنوي، غلامرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

غلامرضا دهنوي در سال 1352 در شهر مشهد بدنيا آمد. ايشان داراي مدرك كارشناسي ارشد مهندسي برق و قدرت، گرايش تخصصي الكترونيك قدرت از دانشگاه علم و صنعت ايران مي باشد. ايشان برگزيده رتبه سوم پژوهشهاي كاربردي نوزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : الكترونيك قدرتوالدين و انساب : پدر غلامرضا دهنوي، غلامحسين دهنوي، بازنشسته نيروي انتظامي و مادر محترمشان آسيه سلطان شريعتي نسب، خانه دار است. ايشان داراي دو خواهر و يك برادر مي باشد.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : غلامرضا دهنوي در خانواده اي از نظر اقتصادي متوسط بدنيا آمد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : غلامرضا دهنوي تحصيلات خود را در دبستان اميركبير و مدرسه راهنمايي باباطاهر و متوسطه را در دبيرستان شهيد محولاتي مشهد گذراند. وي داراي كارشناسي مهندسي برق و قدرت از دانشگاه تهران و كارشناسي ارشد مهندسي برق و قدرت از دانشگاه علم و صنعت ايران مي باشد.خاطرات و وقايع تحصيل : غلامرضا دهنوي از بازديدهاي علمي از نيروگاه شهيد محمد منتظري و كارخانه فولاد مباركه (به همراه دكتر محسني و دكتر جمالي) و شركت ترانزيستور در زنجان خاطرات زيادي به ياد دارد و همچنين در دانشگاه تهران در دوران تحصيل شاهد اعتراضات دانشجويي و سخنراني دكتر سروش در سال 1374 و غيره بوده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : غلامرضا دهنوي در ضمن تحصيل در فعاليتهاي

ورزشي و هنري همچون اردوهاي كوهنوردي، دوره هاي آموزشي شنا و كلاس خطاطي و غيره شركت مي كردند.استادان و مربيان : دكتر نوابي و دكتر محسني (از استادان دوره كارشناسي) و دكتر واحدي، مهندس كاظمي و غيره (استادان دوره كارشناسي ارشد) از استادان غلامرضا دهنوي مي باشند.همسر و فرزندان : غلامرضا دهنوي در خرداد ماه سال 1381 با همسر خود ازدواج نمودند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : غلامرضا دهنوي در مقام مدير پروژه در پژوهشگاه نيرو اشتغال به كار دارند.فعاليتهاي آموزشي : غلامرضا دهنوي به مدت چهار ترم در دانشگاه آزاد اسلامي تدريس كرده اند. وي همچنين دوره هاي آموزشي كوتاه مدتي را در پژوهشگاه نيرو برگزار كرده است.جوائز و نشانها : - برگزيده نوزدهمين جشنواره بين المللي خوارزمي با كسب رتبه سوم پژوهشهاي كاربردي - دريافت لوح تقدير و جايزه بعنوان محقق نمونه در پژوهشگاه نيرو توسط معاون امور برق وزير نيرو در سال 1385چگونگي عرضه آثار : غلامرضا دهنوي داراي سه طرح مي باشد : - نمونه آزمايشگاهي جبران كننده توان راكتيو استاتيك SVC از نوع TCR - شبيه سازي آنالوگ قدرت - جبران كننده توان راكتيو استاتيك TCR براي شبكه هاي توزيع 6/6 كيلو وات بر مثبت منفي يك MVAR

________________________________________

منابع : تكميل شده فرهيختگان توسط مهندس غلامرضا دهنوي بنا به درخواست بنياد ايران شناسي - بهار 1386

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

ذوالقدر اصلي، عليرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عليرضا ذوالقدر اصلي سال 1333 در شهر فسا بدنيا آمد. وي داراي دكتراي رشته الكترونيك گرايش پردازش سيگنال و تصوير از دانشگاه پلي تنيك فرانسه در سال 1364 است و هم اكنون عضو هيئت علمي رسمي در بخش برق دانشگا شيراز با مرتبه دانشياري است.

گروه

: فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

گرايش : پردازش سيگنال و تصوير (مخابرات)

تحصيلات رسمي و حرفه اي : ديپلم رياضي خرداد 1352 با رتبه اول، فارغ التحصيل ممتاز كارشناسي مهندسي برق و الكترونيك از دانشگاه شيراز 1357 ، كارشناسي ارشد الكترونيك از دانشگاه پلي تكنيكگرونبل فرانسه 1980، كارشناسي ارشد در پردازش سيگنال و داده از دانشگاه پلي تكنيك گرونبل فرانسه 1981، دكتراي در زمينه پردازش سيگنال و تصوير مخابرات از دانشگاه پلي تكنيك فرانسه آوريل 1985

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : رئيش بخش برق و الكترونيك دانشگاه شيراز در سالهاي 76-1375، رئيس بخش مهندسي الكترونيك و كارداني كامپيوتر در دانشگاه آزاد فسا 75-1370، عضو ارشد انجمن مهندسين برق و الكترونيك ايران و عضو هيئت موسس و هيئت مديره انجمن شاخه فارس از 1375 تا كنون، مشاور عالي علمي و في يئت مديره كارخانجات مخابراتي ايران در سالهاي 79 و 1378، عضو كميته مطالعات و تحقيقات شركت توزي برق فارس از سال 1381 تا كنون، عضو هيئت علمي سازمان پزوهشهاي علمي و صنعتي ايران مركز فارس 82-1372ف عضو عيئت علمي شوراي مركزي رشد فناوري اطلاعات و پارك علم و فناوري استان فارس از سال 1382 تا كنون، مشاور عالي علمي- آموزشي رياست دانشگاه آزاد اسلامي واحد فسا از سال 1382 تا كنون، عضو كميته پژوهش و تحقيقات مخابرات استان فارس از خرداد 1385، عضو كميته پزوهش و تحقيقات مركز آموزش فني و حرفه اي استان فارس از بهمن 84، عضو هيئت تحريريه و مسئول مقالات ICT مجله علمي انگليسيزبان IJIST از خرداد 1385، عضو كميته پژوهش مخابرات استان كهكيلويه از آذر ماه 1385، از مسئوليت هاي

دكتر ذوالقدر اصلي ميباشد.

فعاليتهاي آموزشي : محقق و استاديار قرارداري در بخش فيزيك دانشگاه شامبري فرانسه از 87-1985، تدريس و تحقيق در دانشگاه علوم گرونبل فرانسه (انستيتوي فني) بعنوان دانشيار قراردادي 89-1988، تدريس يك درس كارشناسي ارشد در بخش فيزيك دانشگاه شامبري فرانسه 89-1988 و نيز از مرداد1369 عضو هيئت علمي رسمي دانشگاه شيراز دانشكده فني و مهندسي و تدريس دروس مخابراتي در مقاطع مختلف و مشاوره و راهنماي پاياننامه هاي دوره هاي مختلف تحصيلي از فعاليت هاي آموزشي عليرضا ذوالقدر اصلي است.

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : عليرضا ذوالقدر اصلي بنيانگذار و رئيس بخش مهندسي الكترونيك و كارداني كامپيوتر در دانشگاه آزاد فسا در سال 75-1370،مسئول راه اندازي بخش هاي برق و الكترونيك و كامپيوتر موسسه آموزش عالي غير انتقاعي پاسارگاد در شيراز و نيز عضو هيئت موسس مجتمع آموزش عالي علمي - كاربردي در رشته هاي مخابرات و الكترونيك وابسته به كرخانجات مخابراتي ايران - شيراز مهرماه 1385 بوده است.

جوائز و نشانها : تقدير نامه از وزير آموزش و پرورش وقت در سال 1349 بخاطر نوشتن كتاب در مورد تاريخ ايران و احراز رتبه اول در سطح استان فارس در دوره دبيرستان ، پژوهشگر نمونه انتخابي رشته برق و الكترونيك دانشگاه شيراز در سال 1384، 1382، دانشجوي ممتاز سالهاي 54، 55، 1356 و اخذ تقدير نامه از نخست وزير وقت ، اخذ بورس ادامه تحصيل تا پايان دكترا از دولت فرانسه

چگونگي عرضه آثار : عليرضا ذوالقدر اصلي مولف بيش از 61 مقاله علمي و تحقيقاتي به زبانهاي انگليسي وفارسي در زمينه مخابرات، موبايل، پردازش تصوير برق و الكترونيك

در مجلات علمي داخل و خارج و كنفرانسهاس بين المللي برق و كامپيوتر و چاپ چلد جلد كتاب است.

آثار :

1 انتقال EHV

ويژگي اثر : (null)ترجه جلد K(جلد 28) از مجموعه 32 جلدي Modern Power Station Practice-3rd Editionانتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، 1380-عليضا ذئالقدر اصلي، سيد محمد شهرتاش، فريدون وارث

2 سيستم و تجهيزات الكتريكي

ويژگي اثر : ترجمه جلد 10 از مجموع 32 جلدي Modern Power Station Practice-3rd Editionانتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، 1380-عليضا ذئالقدر اصلي، احد كاظمي، محسن كلانتر

3 ويراستاري و تصحيح علمي كتاب االكترومغناطيس

ويژگي اثر : از انتشارات دانشگاه دانشگاه شيراز 1376

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

ربيعي، حميدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حميد رضا ربيعي در سال 1340 در تهران بدنيا آمد.وي مدرك دكتري رشته مهندسي برق و كامپيوتر را از دانشگاه پوردو امريكا اخذ كرده است.ايشان هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده مهندسي كامپيوتر و رئيس مركز تحقيقاتي فناوري اطلاعات و ارتباطات پيشرفته دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي كامپيوتر

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حميدرضا ربيعي مدرك كارشناسي و كارشناسي ارشد خود را در رشته برق (مخابرات و پردازش سيگنال) از دانشگاه ايالتي كاليفرنيا (CSULB)، مدرك كارشناسي ارشد را در رشته برق و كامپيوتر از دانشگاه كاليفرنياي جنوبي (USC) و مدرك دكتراي خود را در رشته برق و كامپيوتر از دانشگاه Purdue در آمريكا اخذ نموده اند

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي حميدرضا ربيعي به قرار زير است: •

دانشيار دانشكده مهندسي كامپيوتر دانشگاه صنعتي شريف • استاد معين علوم كامپيوتر دانشگاه UNB كانادا • استاد معين برق و كامپيوتر دانشگاه هاي PSU، OSU و OGI آمريكا • موسس و رئيس مركز تحقيقاتي فناوري اطلاعات و ارتباطات پيشرفته دانشگاه صنعتي شريف • موسس و مدير آزمايشگاه رسانه هاي ديجيتال (DML) دانشگاه صنعتي شريف • كارشناس ارشد شركت Intel آمريكا (سيستمهاي چند رسانه اي تحت شبكه) • محقق ارشد شركت (ATT Bell Labs Lucent) آمريكا (سرويسهاي چند رسانه اي پهن باند تحت شبكه) • موسس و رئيس سابق مركز رشد فناوريهاي پيشرفته دانشگاه صنعتي شريف • معاون توسعه ارتباطات علمي مركز تحقيقات مخابرات ايران • عضو هيئت علمي موسسه علمي آزاد مهر البرز معاونت توسعه ارتباطات علمي در ITRC سه سال كار در شركت بزرگ اينتل، به عنوان مهندس ارشد نرم افزار، و طراحي معروف ترين CODECهاي Indeo و Real عضو پرسنل فني شركت جهاني ATT.

فعاليتهاي آموزشي : سابقه تدريس در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي و پژوهشي دكتر حميدرضا ربيعي: - نام دانشگاه : دانشگاه صنعتي شريف -دروس ارائه شده : فرآيندهاي تصادفي، الگوشناسي آماري، سيگنالها و سيستمها، سيستمهاي چند رسانه اي، شبكه هاي پيشرفته كامپيوتري، پردازش تصوير، سيستمهاي ويديويي ديجيتال، فشرده سازي اطلاعات

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : طراح و مؤسس مركز تحقيقاتي فنّاوري اطلاعات و ارتباطات پيشرفته شريف دكتر حميد رضا ربيعي مي باشد.

چگونگي عرضه آثار : بيش از ٨ سال فعاليت در شركت هايي نظيرAmerican Telecom ، (ATT Bell Labs)Lucent و Intel و تأليف بيش از پنجاه مقاله علمي در نشريات بين المللي معتبري همچون IEEE و دو ثبت

اختراع (US-Patent) در سوابق كاري حميدرضا ربيعي ديده مي شود.

رحيميان، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمد رحيميان در سال 1331 در شهرضا بدنيا آمد.در سال 1356، به اخذ درجة فوق ليسانس مهندسي راه و ساختمان از دانشكدة فني دانشگاه تهران نائل آمد. پس از آن به كشور فرانسه عزيمت كرد. در سال 1357 موفق به اخذ درجة DEA از مدرسة پل و راه فرانسه گرديد. در سال 1360 درجة دكتري خود را در مهندسي راه و ساختمان با گرايش مكانيك ساختمان از مدرسه پل و راه فرانسه دريافت كرد.نامببرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشكده فني تهران مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانگرايش : مكانيك ساختمانتحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد رحيميان در سال 1356، به اخذ درجة فوق ليسانس مهندسي راه و ساختمان از دانشكدة فني دانشگاه تهران نائل آمد. پس از آن به كشور فرانسه عزيمت كرد. در سال 1357 موفق به اخذ درجة DEA از مدرسة پل و راه فرانسه گرديد. در سال 1360 درجة دكتري خود را در مهندسي راه و ساختمان با گرايش مكانيك ساختمان از مدرسه پل و راه فرانسه دريافت كردمشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر محمد رحيميان عضو هيئت علمي و استاد دانشكده فني تهران مي باشد.از سوابق اجرايي دكتر رحيميان در دانشگاه تهران مي توان رياست دانشگاه، رياست دانشكدة فني، معاونت پژوهشي دانشگاه و مديري گروه مهندسي عمران را نام برد. وي هم اكنون معاون پژوهشي دانشگاه تهران ميباشد.فعاليتهاي آموزشي : محمد رحيميان پس از بازگشت به ايران در سال 1364 به دانشگاه تهران وارد شد و در دانشكدة فني مشغول به

تدريس گرديد. وي تاكنون دروسي همچون تحليل سازه ها (1) و (2) ، محاسبات ماتريس ساختمانها و تئوري ارتجاعي را تدريس نموده استچگونگي عرضه آثار : دكتر رحيميان 5 كتاب با همكاري ديگران تأليف و ترجمه نموده است. نيز مسئوليت هدايت بيش از 20 پايان نامة دانشجويي را به عهده داشته و دارد. وي تاكنون 24 مقاله و گزارش علمي در نشريات خارجي و داخلي ارائه داده است.

آثار : تحليل سازه ها ويژگي اثر : پديدآورنده: محمد رحيميان، اميركيوان قرباني تنها ناشر: سنجش (وابسته به موسسه فرهنگي هنري سنجش) - 13822 مكانيك محيط هاي بسته ويژگي اثر : پديدآورنده: محمد رحيميان، مرتضي اسكندري قادي ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ - 04 ارديبهشت، 1385

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

رزمپوش، بهرام

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

بهرام رزمپوش متولد 1330ه.ش در شيراز، داراي دكتري مخابرات ميدان و الكترونيك مي باشد. وي عضو هئيت علمي دانشكده صدا و سيما و نويسنده كتاب آشنايي با ميكروويو كتاب سال1368 مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي هسته اي

تحصيلات رسمي و حرفه اي : بهرام رزمپوش بعد از گذراندن دوره ابتدايي و متوسطه وارد دانشگاه شد و در رشته مهندسي الكترونيك درجه ليسانس و مقاطع فوق ليسانس و دكتري مخابرات تحصيل كرد.

خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ دكتري در رشته مخابرات توسط دكتر بهرام رزمپوش از مقاطع مهم زندگي علمي بهرام رزمپوش بوده است.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : بهرام رزمپوش در كنار تحصيل در رشته مخابرات ، به تحقيق، مطالعه و تاليف آثاري در اين باره مشغول بود.

وقايع ميانسالي : بهرام رزمپوش پس

از اخذ دكتري مخابرات، به عنوان عضو هئيت علمي دانشكده صدا و سيما استخدام شد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : بهرام رزمپوش عضو هئيت علمي دانشكده صدا وسيما و مسئول آزمايشگاه ميكروويو بوده و هستند.

فعاليتهاي آموزشي : بهرام رزمپوش از سال1360 به عنوان عضو هئيت علمي دانشكده صدا و سيما به تدريس دروس الكترونيك و مخابرات مي پردازد.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : بهرام رزمپوش در كنار تدريس و رسيدگي به امور آزمايشگاه ميكرويو در آنجا به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري در زمينه اصول اندازه گيري شبكه هاي ميكرويو و ...مي پردازد.

شاگردان : بهرام رزمپوش شاگردان بسياري را از سال 1360 در دانشكده صدا و سيما پرورش داده است.

آرا و گرايشهاي خاص : بهرام رزمپوش از جمله مهندسين مخابرات و الكترونيك است كه توجه تخصصي به مباحث ميكرويوو مي باشد.

آثار :

1 آشنايي با ميكروويو

2 اصول اندازه گيري شبكه هاي ميكروويو

3 روش معادن و كاربرد آن در حل كامپيوتري ميدانها

4 مقالاتي به زبان فارسي و انگليسي در نشريات علمي

رنجبر، عليمحمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عليمحمد رنجبر داراي دكتراي مهندسي برق (Ph.D , D.I.C) از امپريال كالج دانشگاه لندن 1354 و عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف , دانشكده مهندسي برق با درجه استادي مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي و حرفه اي : كارشناسي ارشد مهندسي برق از دانشكده فني دانشگاه تهران 1346 ٭ دكتراي مهندسي برق ( Ph.D , D.I.C )

از امپريال كالج دانشگاه لندن 1354 وقايع ميانسالي : عليحمد رنجبر پس از اخذ مدرك دكتري در رشته مهندسي برق به عضويت هيئت علمي گروه مهندسي برق دانشكده فني و مهندسي دانشگاه صنعتي شريف درآمد. وي هم اكنون با سمت استادي در آنجا مشغول به خدمت است. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق اجرايي: ٭ عضو هيأت علمي دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف: - استاديار از 1354 تا 1359 - دانشيار از 1359 تا 1369 - استاد از 1369 تا كنون ٭ رياست دانشگاه صنعتي شريف از 1358 تا 1359 ٭ معاون وزير نيرو در امور برق از 1359 تا 1365 ٭ معاون وزير نيرو در امور برق و انرژي از 1368 تا 1373 ٭ رياست پژوهشگاه نيرو از 1376 تا 1385 ٭ رياست مجتمع تحقيقات و توسعة دانشگاه صنعتي شريف ٭ عضو كميسيون انرژي شوراي پژوهشهاي علمي كشور ٭ عضو هيأت مديره مشانير از 1372 تاكنون ٭ عضو هيأت مديرة شركت آب و نيرو از ابتداي تأسيس تا 1382 عضو انجمن علمي Cigre عضو فرهنگستان علوم ايران آرا و گرايشهاي خاص : عليمحمد رنجبر از جمله مهندسيني است كه تحقيقات مفصل و عميقي درباره فن انتقال الكترونيك(مخابرات)، مباني برق انجام داده است. جوائز و نشانها : جوايز و نشانهاي دريافتي عليمحمد رنجبر به قرار زير است: ٭ چهره ماندگار كشور در سال 1383 ٭ عضو هيأت علمي نمونة آموزش عالي كشور در سال تحصيلي 74-1373 ٭ استاد برجستة دانشگاه صنعتي شريف در سال تحصيلي 76-1375 ٭ استاد ممتاز دانشكدة مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف 1377 چگونگي عرضه آثار : مقالات منتشرشده در مجلات علمي

و پژوهشي بين المللي: 19 مقاله مقالات ارائه شده در كنفرانسهاي بين المللي: 54 مقاله مقالات منتشرشده در مجلات علمي و پژوهشي داخلي: 58 مقاله مقالات ارائه شده در كنفرانسهاي داخلي: 31 مقاله تعداد پايان نامه هاي دكتري: 7 پايان نامه تعداد پايان نامه هاي كارشناسي ارشد: 31 پايان نامه طرح هاي پژوهشي و گزارشات فني: [1] سودابه سليماني، علي محمد رنجبر، “تعيين استراتژي بهينه توليدكنندگان انرژي جهت شركت در بازارهاي انرژي" دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1385 [2] محمد عبدالملكي، علي محمد رنجبر، " تنظيم بهينه پارامترهاي گاورنر نيروگاه آبي با ساختار دروپ موقت" دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1385 [3] ابوالفضل جعفري ، علي محمد رنجبر، " شبيه سازي بازار انرژي براي اندازه گيري رقابت گريزي در بازار " دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1385 [4] رضا كيوانيان ، علي محمد رنجبر، " هماهنگي بين عملكرد پايدارساز سيستم قدرت و محدود كننده زير تحريك " دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1385 [5] علي محمد رنجبر، ''طرح پژوهشي: تخمين حالت شبكه هاي توزيع با درنظر گرفتن اثر توليدات پراكنده''، دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1383. [6] علي محمد رنجبر، ''طرح پژوهشي: بررسي مطالعه تأثير توليدات پراكنده بر سيستمهاي قدرت''، دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1382 [7] علي محمد رنجبر، ''طرح پژوهشي: فاصله ياب خطا براي خطوط انتقال انرژي با در نظر گرفتن پارامترهاي وابسته به فركانس''، دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1378. [8] علي محمد رنجبر، ''طرح پژوهشي: مدار معادل شبكه هاي قدرت در بررسي رژيمهاي گذراي سريع''، دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي شريف، 1375. [9] علي محمد رنجبر، ''گزارش فني: برج هاي انتقال استاندارد براي مدار دوبل 63 كيلوولت ايران''، مركز تحقيقات

نيرو، 1367. [10] علي محمد رنجبر، ''مطالعه پايداري ديناميك و به كارگيري پايداركننده قدرت در نيروگاه بندرعباس''. [11] علي محمد رنجبر، ''معادل سازي ديناميكي شبكه با روش تخمين'' [12] علي محمد رنجبر، ''نوسانات زيرسنكرون ناشي از خازن سري در شبكه هاي قدرت چندماشينه''. [13] علي محمد رنجبر، ''برنامه ريزي ترتيب اقتصادي ورود و خروج واحدهاي حرارتي در مدار''. [14] علي محمد رنجبر، ''كاربرد منطق فازي در طراحي پايداركننده سيستم قدرت (PSS)''. [15] علي محمد رنجبر، ''معادل سازي شبكه هاي قدرت در بررسي حالت هاي گذراي الكترومغناطيسي''. [16] علي محمد رنجبر، ''بررسي روش هاي محدودسازي جريان هاي اتصال كوتاه''. [17] علي محمد رنجبر، ''بررسي نوسان توان و اثر آن بر روي رله هاي ديستانس''. [18] علي محمد رنجبر، ''بررسي بازبست خطوط انتقال نيرو''.

________________________________________

آثار : ''طراحي خطوط انتقال نيرو' ويژگي اثر : تاليف-انتشارات نيرو چاپ2 مدل رياضي ماشين سنكرون در مطالعات پايداري و كنترل سيستم قدرت'، ويژگي اثر : تاليف-انتشارات نيرو چاپ

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

روحاني رانكوهي، محمدتقي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكترمحمد تقي روحاني رانكوهي در ارديبهشت ماه 1326 در رودسر، به دنيا آمد. وي كارشناسي رشته رياضيات را از دانشگاه تهران اخذ كرد.او براي ادامه تحصيلات دانشگاهي به فرانسه رفت و موفق شد مدرك تخصصي در تله انفنورماتيك «D.E.S.S» رااز دانشگاه پيروماري كوري (پاريس 6) اخذ نمايد.وي هم اكنون استاديار دانشكدة مهندسي برق و كامپيوتر دانشگاه شهيد بهشتي است. كتاب"مفاهيم بنيادي پايگاه داده ها "تاليف وي، در دوره بيستم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي كامپيوتر

گرايش : تله انفنورماتيك

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : محمد تقي روحاني رانكوهي در

يك خانوادة روحاني به دنيا آمد .

تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد تقي روحاني رانكوهي تا كلاس نهم در رود سر تحصيل كرد. در سال 1344 از دبيرستان هدف شماره 3 (تهران) ديپلم رياضي گرفت. در سال 1348 از دانشكدة علوم دانشگاه تهران با اخذ مدرك ليسانس رياضي فارغ التحصيل شد. در سال 1351 به فرانسه رفت و مدارك تحصيلي ليسانس انفرماتيك، فوق ليسانس انفرماتيك و فوق ديپلم مطالعات عالي تخصصي در تله افنورماتيك: «D.E.S.S» از دانشگاه پيروماري كوري (پاريس 6) را اخذ كرد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمد تقي روحاني پس از اخذ مدرك تخصصي تله افنورماتيك در اواخر سال 1357 به ايران بازگشت. در مهرماه 1358 عضو هيأت علمي دانشگاه شد. در حال حاضر، استاديار دانشكدة مهندسي برق و كامپيوتر دانشگاه شهيد بهشتي است. ايشان در طي ّ اين سال ها به مشاغل اجرايي زير مدير سرپرست مؤسسة آموزش عالي آمار و انفرماتيك 1358_1359 اشتغال داشته اند: معاون آموزشي دانشكدة كامپيوتر (گروه كامپيوتر، در دانشگاه شهيد بهشتي 1362_1363 عضو « كميتةو سپس مهندسي برق و كامپيوتر) در دانشگاه شهيد بهشتي 1365 _ 1373. عضو «كميتةبرنامه¬ريزي كامپيوتر» در وزارت علوم و آموزش عالي (1362-1373) واژه گزيني كامپيوتر» در فرهنگستان از چند سال پيش تاكنون

جوائز و نشانها : كتاب "مفاهيم بنيادي پايگاه داده ها " برنده جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در دوره بيستم و همچنين كتاب برگزيده در «يازدهمين دورة كتاب سال دانشگاهي» (دانشگاه تهران ، 1381) مي باشد.

چگونگي عرضه آثار : محمد تقي روحاني رانكوهي چند پژوهش در زمينه هاي مهندسي فايل ها، پايگاه داده ها، داده كاوي و كشف دانش و چند مقاله

(داخلي) در مقولة پايگاه داده ها دارند.

آثار :

1 زبان ماشين و اسمبلي

ويژگي اثر : ترجمه،(كتاب تشويقي در دانشگاه تهران ، 1371)

2 ساخت نرم افزار شيئي گرا

ويژگي اثر : ترجمه،( با همكاري يك مترجم ديگر)

3 سيستم مديريت پايگاه داده ها؛ مفاهيم و تكنيك ها

ويژگي اثر : زير چاپ

4 سيستم و ساختار فايل ها

ويژگي اثر : تاليف،(چاپ دوازدهم در 1381)

5 سيستم هاي عامل

ويژگي اثر : ترجمه

6 شيوة ارائة مطالب علمي _ فني

ويژگي اثر : تاليف،(چاپ هفتم در 1381)

7 شيوة ارائة مطالب گفتاري _ نوشتاري

ويژگي اثر : تاليف،( به درخواست وزارت آموزش و پرورش)

8 مفاهيم بنيادي پايگاه داده ها

ويژگي اثر : تاليف،چاپ اول، 1380، چاپ دوم1381)؛ كتاب برگزيده در «يازدهمين دورة كتاب سال دانشگاهي» (دانشگاه تهران ، 1381)همچنين اين كتاب ، در دوره بيستم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال معرفي و برگزيده شد. آشنايي با كتاب :مفاهيم بنيادي پايگاه داده ها/ تأليف محم_ّدتقي روحانيرانكوهي. _ تهران: جلوه، 1380. X، بيست، 731ص.: جدول، نمودار.واژه نامه. كتابنامه: ص. 727_731. موضوع پايگاه داده ها، با توجه به نقش آن در سيستم هاي كامپيوتري، هميشه موضوعي درخور اهميت بوده است. نظر به تحولات سريع و روز افزون در حوزة علوم كامپيوتر، ضرورت تدوين اثري روزآمد براي درس پايگاه داده ها در دوره¬هاي كارشناسي مهندسي

و علوم كامپيوتر احساس مي شد. مؤلف ارجمند، ضمن بهره گيري از منابع جديد و معتبر خارجي و نيز تجارب ساليان متمادي تدريس، اثري بديع حاوي بخشي از مفاهيم بنيادي دانش و تكنولوژي پايگاه داده ها و اصول مدل سازي و طراحي پديدآورده است. اين كتاب، مشتمل بر پانزده گفتار (37 درس) است. در نُه گفتار (14 درس) آغازين به مفاهيم بنيادي دانش و تكنولوژي پايگاه داده ها مي پردازد و در طي شش گفتار بعدي (شامل 23 درس) مفاهيم اساسي، طرح ها و تكنيك هاي مربوط به پايگاه داده هاي رابطه اي را، كه در حال حاضر رايج ترند، مورد بحث و بررسي قرار مي¬ دهد. از ويژگي هاي مهم اين اثر، ساختار بديع و شيو? ارائة مطالب است. در هر گفتار، ابتدا به طرح موضوع مي پردازد، نكات مهم تر ناظر به موضوع را با عنوان «نكته» ذكر مي كند و سپس تحت عنوان «كنجكاوي» پرسش هايي ظريف كه لازمة پاسخ دادن به آن ها درك صحيح موضوع و نكته هاي آن است مطرح مي كند و آن گاه «تمرين درون گفتاري» و در بعضي مباحث، موضوع يا موضوعاتي را با عنوان «موضوع مطالعة بيشتر» به منظور كار تكميلي پيشنهاد مي كند. به علاوه، در پايان هر گفتار «تمرينات ديگر» دربارة مطالب مهم گفتار ذكر مي شود. پيوست هاي كتاب، شامل خلاصه راهنماي آزمايشگاه پايگاه داده ها، گرامر SQL، فهرست منابع پايگاه داده ها و واژه نامه هاي فارسي _ انگليسي و انگليسي _ فارسي و نيز نمايه، بر مزاياي اثر حاضر افزوده است

9 مقدمه اي بر پايگاه داده ها

ويژگي اثر : تاليف،(چاپ چهارم: 1379، كتاب تشويقي در مراسم كتاب سال 1373)

روئين تن لاهيجي، غلامحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

غلامحسين روئين تن لاهيجي متولد 1327 ه_.ش داراي دكتراي رشته مهندسي برق از دانشگاه

ميشيگان، آمريكا، در سال 1360 است.و عضو هيئت علمي دانشگاه علم و صنعت با درجه استادي مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقتحصيلات رسمي و حرفه اي : مهندسي برق، دانشگاه علم و صنعت ايران- كارشناسي مهندسي برق، دانشگاه ميشيگان، آمريكا - كارشناسي ارشد مهندسي برق، دانشگاه ميشيگان، آمريكا، 1360- دكترا وقايع ميانسالي : غلامحسين روئين تن لاهيجي پس از اخذ مدرك دكتري در رشته مهندسي برق به عضويت هيئت علمي گروه مهندسي برق در دانشكده فني و مهندسي در دانشگاه علم و صنعت درآمد. وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول به خدمت است. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : غلامحسين روئين تن لاهيجي عضو هيئت علمي و استاد گروه مهندسي برق دانشكده فني و مهندسي دانشگاه علم و صنعت است. فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريس غلامحسين روئين تن لاهيجي به قرار زير است: طراحي مدارات مجتمع آنالوگ طراحي مدارات مجتمع ديجيتال طراحي مدارت مجتمع آنالوگ CMOS فيزيك نيمه هاديهاآرا و گرايشهاي خاص : مدارات الكترونيكي آنالوگ و ديجيتال طراحي و ساخت مدارات مجتمع سنسورهاي نيمه هادي فيزيك الكترونيك جوائز و نشانها : تشويق نامه بعنوان مدرس برجسته دانشگاه ميشيگان، دانشگاه ميشيگان، سال 60 تقدير نامه از دانشگاه علم و صنعت ايران بعنوان محقق نمونه، دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 1364 برنده جايزه اول تحقيقات، جشنواره خوارزمي، سال 1369 برنده جايزه اول ابتكار، جشنواره خوارزمي، سال 1370 استاد نمونه، دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 1375 مترجم برجسته كتاب سال، دانشگاه تهران، سال 1377 چگونگي عرضه آثار : فعاليتهاي صنعتي: طراحي كارت اعتباري بويژه كارت تلفن، مركز تحقيقات و توليد نيمه هادي، سال 1365

طراحي و ساخت حسگر فشار نيمه هادي، وزارت نيرو، سال 1367 طراحي و ساخت سيستم هاي الكترونيكي، معاونت جهاد خودكفائي نيروي هوائي، سال 1368 طراحي و ساخت سيستم DLTS در دانشگاه علم و صنعت ايران، معاونت پژوهشي دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 1369 طرحهاي پژوهشي دانشگاهي: طراحي يك پردازشگر سيگنال مجتمع، از سال 1378 عنوان پايان نامه هاي كارشناسي ارشد راهنمايي شده توسط ايشان: طراحي مدار مبدل آنالوگ به ديجيتال، سال 1365 مدلسازي اتصال PN ، سال 1366 طيف نگاري حالت گذراي ترازهاي عميق محاسبات فيزيكي و توليد سيگنالهاي كنترلي، سال 1370 طراحي و ساخت يك سيستم كنترل الكترونيكي كامپيوتري دماي DLTS ، سال 1370 طراحي و ساخت سيستم ظزفيت سنج سيستم DLTS ، سال 1370 شبيه سازي دو بعدي ادوات MOS در حالت Steady State، سال 1371

آثار : طراحي مدارات آنالوگ CMOS ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 1373 2 فيزيك الكترونيك ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه علم وصنعت ايران، سال 13763 مقالات علمي " A monolithic thermopile detector fabricated using integrated circuit technology" ، در نشريه IEEE IEDM، آمريكا، سال 1359 " A batch fabricated silicon thermopile infrared detector" ، در نشريه IEEE Transaction on Electronic Devices, V.ED.29, No.1, pp.14-22، آمريكا، 1361 "Deep state associated with stacking faults in silicon"، در IEEE Electronics Letters، انگلستان، سال 1367 "Deep states associated with platinum decorated stacking faults in silicon"، در Int. Symp. on Struct. Prop. Disloc. semiconductor، انگلستان، سال 68 "Electronic behavior of

decorated stacking faults in silicon"، در Materials science and Eng. B4 Manchester، انگلستان، سال 69 "تكميل روابط تحليلي براي آستانه نويز استاتيكي در سلول بار مقاومتي"، مجله بين المللي علوم مهندسي دانشگاه علم و صنعت ايران، ايران، سال 70 " Minimization of base transmission time by optimizing the base profile"، مجله بين المللي علوم مهندسي دانشگاه علم و صنعت ايران، ايران، سال 72 "A theoretical new structure for gm-Reduction"، مجله بين المللي علوم مهندسي دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 72 " استفاده از روش Simulated anealing در بازشناسي اجسام"، دومين كنفرانس مهندسي برق ايران، ايران، سال 73 " طراحي يك سيستم تقويت كننده جديد با بكارگيري تقويت كننده هاي قفل شونده"، دومين كنفرانس مهندسي برق ايران، ايران، سال 73 " High-Speed current mode sense amplifier"، در نشريه IEE, EL. Vol.30- No.17، انگلستان، سال 73 "طراحي يك تقويت كننده عملياتي 5/1 ولتي توان كم"، سومين كنفرانس مهندسي برق ايران، سال 74 "بهينه سازي ناخالصي بيس جهت افزايش سرعت ترانزيستورهاي دوقطبي"، سومين كنفرانس مهندسي برق ايران، سال 74 " يك مقايسه گر جريان جديد براي استفاده در مبدلهاي A/D"، سومين كنفرانس مهندسي برق ايران، سال 74

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

سراج زاده، سيامك

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيامك سراج زاده تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مهندسي علوم مواد (شكل دهي) در دانشگاه صنعتي شريف آغاز و تا مقطع دكتري همين رشته در دانشگاه مذكور به تحصيل پرداخت. وي مدرك دكتري خود را د سال 1381 اخذ كرده است.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

تحصيلات رسمي و حرفه

اي : تحصيلات رسمي و دانشگاهي سيامك طراج زاده به قرار زير است: كارشناسي مهندسي علوم مواد (شكل دهي فلزات) دانشگاه صنعتي شريف در سال 1371 كارشناسي ارشد مهندسي علوم مواد (شكل دهي فلزات) دانشگاه صنعتي شريف در سال 1375 دكتري مهندسي علوم مواد (شكل دهي فلزات) دانشگاه صنعتي شريف در سال 1381

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : معاون تحصيلات تكميلي دانشكده مهندسي و علم مواد 86/11/24 عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف

فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي و تدريس دكتر سيامك سراج زاده به قرار زير است: شكل دهي فلزات،روشهاي اجزا محدود،كارايي و شكل دهي فلزات ،شبيه سازي و مدلسازي در علوم مواد،رياضي مهندسي،نظريه قالب سازي ،انفصالات بافت سيم،قالب پذيري بالا

آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و تحقيقاتي سيامك سراج زاده به ترتيب زير است: از شكل دراوردن استيل بوسيله گرما،پيش بيني در انفجار مركز طي عمليات بافت سيم،بهينه سازي ويژگي هاي مكانيكي توليدات غلطكي داغ بوسيله خنك كنترل شده روي سطحهاي ،مدلسازي ماكرو و ميكرو براي خط غلطك داغ باريك صنعتي و ...

چگونگي عرضه آثار : 11 مقاله منتشر شده در cv در نشريات داخلي و خارجي

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

سعادت، فريبا

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

مهندس فريبا سعادت در سال 1334 درتهران به دنيا آمد.ايشان هم اكنون دانشجوي مقطع دكتري رشته مواد است.وي يكي از مترجمين كتاب «اصول مهندسي و علم مواد» مي باشد. اين كتاب ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

تحصيلات رسمي و حرفه اي : فريبا سعادت در سال 1358

در رشتۀ مهندس مواد از دانشگاه شيراز فارغ التحصيل شد.وي براي تكميل معلومات دانشگاهي عازم كانادا شد و مدرك فوق ليسانس را دريافت داشت و اكنون مشغول تحصيل در دورۀ دكتري است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : فريبا سعادت پس از اخذ مدرك كارشناسي مواد از دانشگاه تهران مدتي در مركز نشر دانشگاهي به كار ويراستاري و چندي به كار صنعت مشغول بود.

جوائز و نشانها : كتاب"اصول مهندسي و علم مواد"ترجمه مريبا سعادت(يكي از مترجمين)، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

سنگري، رضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

رضا سنگري در سال 1350 در تهران بدنيا آمد. ايشان داراي مدرك كارشناسي ارشد رشته مهندسي مواد از دانشگاه آزاد اسلامي در سال 1376است .وي برگزيده بيستمين جشنواره خوارزمي در سال 1385 مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

گرايش : شناسايي و انتخاب و ورشهاي توليد مواد

والدين و انساب : پدر رضا سنگري پرويز سنگري و نام مادر محترمشان خانم نازنين سنگري است.

خاطرات كودكي : دوران كودكي رضا سنگري همزمان با وقايع و شرايط انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي عراق عليه ايران بود.

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : رضا سنگري با توجه به مسئوليت پدر در وزارت آموزش و پرورش ايشان در محيط فرهنگي و در شرايط مالي متوسط بزرگ شدند.او تنها پسر خانواده است.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : رضا سنگري داراي مدرك كارشناسي رشته مهندسي مواد از دانشگاه آزاداسلامي و كارشناسي ارشد رشته مهندسي مواد از دانشگاه آزاداسلامي مي باشد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : رضا سنگري در حين تحصيل اولين دفتر دانشجويي را با

فعاليت فرهنگي در دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد ايجاد كرد.

استادان و مربيان : دكتر احمد ساعتچي ،دكتر عباس نجفي زاده ، دكتر محمد علي گلعذار ،دكتر محمد حسين عباسي و دكتر ابراهيم حشمت دهكردي از اساتيد رضا سنگري مي باشند.

هم دوره اي ها و همكاران : ازهمدوره ايها و همكاران رضا سنگري مي توان به چند تن اشاره كرد: مهندس محمد حسين فنايي ،مهندس سيد حسن موسوي،مهندس محمد كاظم پور مند ، مهندس همايون بهروزي نيا ، مهندس امان اله عمادي و مهندس مجيد هنرمند.

همسر و فرزندان : رضا سنگري متاهل است نام همسر وي سركار خانم ماندانا حسين پور مي باشد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - مدير طراحي مهندسي شركت مهندسي ساخت صنايع فولاد سايا - مدير تضمين كيفيت شركت صنايع ريخته گري آذرين - عضو هيئت مديريه شركت پيشگامان فن آوري آسپادانا - عضو هيئت مديريه شركت نصبان - رياست كميته تحقيق و فن آوري خانه صنعت و معدن استان اصفهان در سالهاي 1383 و 1384 - عضو هيئت مديره شركت جلوه دلاوران - عضو هيئت مديريه شركت ايران پاد - مشاور فني و بازرس شركت بازرسي فني ناظران

فعاليتهاي آموزشي : - تدريس در رشته هاي ريخته گري ،عمليات حرارتي در شركتهاي مطبوعه - تدريس دروس دانشگاهي و پيش دانشگاهي به صورت خصوصي

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : مراكزي كه رضا سنگري يكي از بانيان آن بشمار مي رود به قرار زير است: - كنسرسيوم شركتهاي خدمات مهندسي استان اصفهان - كميته تحقيق و فن آوري خانه و معدن استان اصفهان - دفتر دانشجويي دانشگاه آزاد

اسلامي واحد نجف آباد

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : رضا سنگري در كنار كارهاي موجود در شركت به تحقيق و بررسي و مديريت دهها پروژه توليدي و تحقيقاتي كه براي اولين بار در كشور اجرا شده است مي پردازد.از آن جمله مي توان به توليد قفسه نورد مجتمع فولاد مباركه ،طراحي و تكنولوژي و محاسبات كارخانه توليد مس آندي فلزات فجر وابسته به صنايع دفاع و طراح و ساخت هسته مركزي توربين آبي اشاره كرد.

جوائز و نشانها : - رتبه دوم پژوهش كاربردي بيستمين جشنواره خوارزمي در سال 1385 - ارائه كننده مقاله برتر كنفرانس ملي نيروگاه هاي آبي در سال 1382 - دريافت لوح افتخار سمينار جامعه ريخته گران ايران در سال 1383 - دريافت لوح افتخار سمينار جامعه ريخته گران ايران در سال 1382 - دريافت لوح تقدير سمپوزيوم فولاد در سال 1382 - دريافت لوح تقدير سمپوزيوم فولاد در سال 1381

چگونگي عرضه آثار : - كد گذاري فولاد آلياژي در سال 1381 - تكنولوژي توليد غلطكهاي نورد به روش ريخته گري ثقلي در سال 1383 - كاربرد فولاد زنگ نزن در توربين هاي آبي در سال 1382 - ارائه چندين مقاله علمي و كاربردي در سمينارها ،سمپوزيوم ها و كنفرانسها و مجلات علمي و صنفي داخل كشور

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

شايانفر، حيدرعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حيدر علي شايان فر متولد 1329 ش داراي دكتراي رشته كنترل و ديناميك سيستم هاي قدرت از دانشگاه ايالتي ميشيگان، آمريكا، در سال 1361 است. وي عضو هيئت علمي دانشگاه علم و صنعت با درجه استادي مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : كنترل و ديناميك سيستم هاي قدرتتحصيلات رسمي و

حرفه اي : دانشگاه علم و صنعت ايران، 1352 - كارشناسي دانشگاه ايالتي وين، آمريكا، 1358 -كارشناسي ارشد دانشگاه ايالتي ميشيگان، آمريكا، 1361 - دكترا خاطرات و وقايع تحصيل : وقايع ميانسالي : حيدر علي شايان فر پس از اخذ مدرك دكتري در رشته كنترل و ديناميك سيستم هاي قدرت به عضويت هيئت علمي گروه دانشكده فني مهندسي دانشگاه علم و صنعت درآمد. وي هم اكنون با سمت استادي در آنجا مشغول به خدمت است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حيدر علي شايان فر عضوهيئت علمي و استاد گروه مهندسي برق دانشكده فني مهندسي دانشگاه علم و صنعت است. فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريس حيدر علي شايان فر به قرار زير است: اندازه گيري الكتريكي مدارهاي الكتريكي I و II بررسي سيستم هاي قدرت I و II تجزيه و تحليل سيستم مباني مهندسي برق I و II مدارهاي جريان متناوب اصول كنترل مدرن كنترل فرايندهاي اتفاقي كنترل ديجيتالي كنترل بهينه ديناميك سيستم هاي قدرت آرا و گرايشهاي خاص : شبيه سازي ديناميكي بلندمدت سيستم هاي قدرت روش مدال براي طراحي معادل هاي ديناميكي كاهش يافته سيستم هاي قدرت مدل ديناميكي بار براي مطالعه پايداري ديناميكي سيستم هاي قدرت مطالعات رويت شوندگي در سيستم هاي قدرت سقوط ولتاژ در شبكه هاي سيستم هاي قدرت كاربرد هوش مصنوعي در سيستم هاي قدرت تخمين حالت در سيستم هاي قدرت كاربرد شبكه هاي عصبي در شبكه هاي توزيع براي بهبود پروفيل ولتاژ مدل ديناميكي انرژي الكتريكي كنترل بار فركانس در سيستم هاي قدرت تجديدساختارشده كاربرد ادوات FACTS در سيستم هاي قدرت الكتريكي چگونگي عرضه آثار : حيدر علي شايان فر هدايت 56 رساله دكتري، پايان نامه كارشناسي ارشد و پروژه كارشناسي پايان يافته را برعهده داشته است. طرح هاي پژوهشي

دانشگاهي: پديده ديناميك بلند مدت سيستم هاي قدرت، سال 1369. رويت پذيري سيستم هاي قدرت به روش RCD، سال 1376. ارزيابي عملكرد واحدهاي سازماني دانشگاه به منظور توسعه مديريت، سال 1380. روش هاي جديد در كنترل، پايداري و ميراسازي نوسانات سيستم هاي قدرت، سال 1380. كاربرد جبران كننده ها در سيستم هاي توزيع انرژي الكتريكي، سال 1384

________________________________________

آثار : اضافه ولتاژهاي قطع و وصل در شبكه هاي انتقال انرژي ويژگي اثر : تصحيح -13682 اندازه گيري الكتريكي ويژگي اثر : تصحيح -13743 بررسي سيستم هاي قدرت ويژگي اثر : دو جلد - ترجمه -انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 1382و تجديد چاپ در سال 1384. 4 جزوات درسي: تأليف و تدوين 6 جزوه درسي در مقاطع تحصيلي كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري: 1- اصول كنترل مدرن، سال 1380. 2- دياميك سيستم هاي قدرت، سال 1380. 3- كاربرد نرم افزارMATLAB در حل مسايل كنترل، سال1380. 4- بررسي سيستم هاي قدرت، سال 1380. 5- اندازه گيري الكتريكي، سال 1366. 6- آزمايشگاه اندازه گيري، سال 1355. ديناميك و پايداري سيستم هاي قدرت ويژگي اثر : دو جلد - ترجمه - انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 1384. 6 عنوان طراحي و تجزيه و تحليل مهندسي سيستم انتقال توان الكتريكي ويژگي اثر : دوجلدي- ترجمه - سال 13847 كاربرد MATLAB در علوم مهندسي

ويژگي اثر : تاليف-انتشارات مؤسسه انتشاراتي ياوريان، زمستان 13828 مهندسي ارتباطات دور ويژگي اثر : تصحيح -1366

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

شفيعي، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مسعود شفيعي در سال 1335 در اردستان متولد شد .ايشان مدرك دكتراي مهندسي برق (كنترل) را از دانشگاه ايالتي لوئيزيانا- آمزيكا را درسال1366دريافت كرده اند. وي پس از اخذ دكتري فوق بلافاصله به ايران مراجعت نمود .نامبرده در سال 1367 با رتبه استادياري به دانشكده مهندسي برق دانشگاه اميركبير پيوست. نامبرده در سال 1373 به رتبه دانشياري ارتقاء يافت و هم اكنون استاد تمام گروه كنترل با پايه 21 اين دانشگاه مي باشد . گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : مهندسي برق(كنترل سيستم)تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات دانشگاهي مسعود شفيعي به ترتيب زير است: • كارشناسي در رشته رياضي و كامپيوتر از مدرسه عالي كرج (1357) • كارشناسي ارشد در رشته رياضي از دانشگاه ايالتي برادران رايت اوهايو آمريكا (1359) • كارشناسي ارشد مهندسي سيستم از دانشگاه ايالتي برادران رايت اوهايو آمريكا (1361) • كارشناسي ارشد مهندسي برق از دانشگاه ايالتي لوئيزيانا امريكا (1363) • دكتراي مهندسي برق (كنترل) از دانشگاه ايالتي لوئيزيانا- آمزيكا (1366) وقايع ميانسالي : مسعود شفيعي پس از اخذ دكتري رشته مهندسي برق بلافاصله به ايران مراجعت نمود .نامبرده در سال 1367 با رتبه استادياري به دانشكده مهندسي برق دانشگاه اميركبير پيوست. نامبرده در سال 1373 به رتبه دانشياري ارتقاء يافت و هم اكنون استاد تمام گروه كنترل با پايه 21 اين دانشگاه مي باشد . مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : • استاد تمام- دانشگاه صنعتي اميركبير- رسمي قطعي.

• دستيار آموزشي دوره تحصيلات تكميلي، دانشكده رياضيات، دانشكده ايالتي برادران رايت، آمريكا، 1359 تا 1360. • مربي دانشكده رياضيات، دانشكده ايالتي برادران رايت، آمريكا، 1360 تا 1362. • دستيار آموزشي دوره تحصيلات تكميلي، دانشكده مهندسي سيستم، دانشگاه ايالتي برادران رايت، آمريكا، 1360 تا 1362. • دستيار آموزشي دوره تحصيلات تكميلي، دانشكده مهندسي برق، دانشگاه ايالتي لوئيزيانا، آمريكا، 1362 تا 1366. • محقق در مركز تحقيقات ليزر، سازمان انرژي اتمي، 1367 تا 1369. • استاديار دانشكده مهندسي برق، دانشگاه صنعتي اميركبير، ايران، 1367 تا 1373. • دانشيار دانشكده مهندسي برق، دانشگاه صنعتي اميركبير، ايران، 1373 تا 1379. • استاد تمام دانشكده مهندسي برق، دانشگاه صنعتي اميركبير، ايران، 1379 تاكنون. • مدير مسئول نشريه كنگره سه جانبه. • مدير مسئول خبرنامه، نشريه دانشگاه پيام نور، 1379 تا 1380. • عضو هيأت مشاوران مجله فني و مهندسي مدرس- دانشگاه تربيت مدرس (به مدت 2 سال ). • معاونت آموزش، تحقيقات و بين المللي وزارت (5 سال) ICT •معاون آموزش و پژوهش دانشگاه پيام نور •رئيس دانشكده مهندسي برق دانشگاه صنعتي اميركبير •مدير كل ارتباط با صنعت دانشگاه صنعتي اميركبير •معاون آموزش، پژوهش و امور بين الملل وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، 1383 تاكنون معاون آموزش، تحقيقات و فناوري وزارت پست و تلگراف و تلفن، 1379 تا 1382. •عضو هيئت امنا دانشگاه پيام نور، 1381 تا 1385 •معاون پژوهشي دانشگاه پيام نور، 1379 تا 1380 •معاون آموزشي دانشگاه پيام نور، 1376 تا 1378 •رئيس منطقه ده دانشگاه پيام نور، 1372 تا 1377 •رئيس منطقه 6 دانشگاه پيام نور، 1373 تا 1375. •مشاور رياست دانشگاه صنعتي اميركبير، 1372 تا 1377 •رئيس دانشكده مهندسي برق

دانشگاه صنعتي اميركبير، 1370 تا 1372 •معاون دانشگاه مهندسي برق دانشگاه صنعتي اميركبير، 1367 تا 1370 •پايه گذار و رئيس اولين كنفرانس مهندسي برق ايران، 1372 •عضو كميته هاي اجرايي، علمي و برگزاركننده دوازده كنفرانس مهندسي برق ايران، (1373 تاكنون) •دبير كميته دائمي كنفرانس مهندسي برق ايران، 1373 تاكنون •عضو انجمن مهندسي برق و الكترونيك ، 1983 تاكنون •عضو كميته اجرائي (IEEE) شاخه ايران، 1373 تا 1374 •عضو هيئت مؤسس انجمن مهندسي برق و الكترونيك ايران، 1369 تا 1371 •عضو كميته فني و مهندسي دانشگاه پيام نور، 1371 تا 1373 •عضو كميته اجرائي انجمن مهندسان كنترل و ابزار دقيق ايران، 1375 تا 1376 •عضو هيئت مديره انجمن مهندسان كنترل و ابزار دقيق ايران، 1379 تا 1381 •عضو كميته شوراي عالي ارزشيابي مدارك وزارت فرهنگ و آموزش عالي، 1370 تا 1372 •عضو كميته ارزشيابي مدارك آمريكا، وزارت فرهنگ و آموزش عالي، 1370 تا 1374 •عضو كميسيون تدوين آئين نامه هاي وزارت فرهنگ و آموزش عالي، 1376 تا 1378 •عضو شوراي استراتژيك دانشگاه صنعتي اميركبير، 1371 تا 1372 •عضو شوراي عالي معاونين آموزشي- پژوهشي دستگاههاي اجرايي و مسئولان وزارت فرهنگ و آموزش عالي، 1377 تا 1378. •عضو هيئت مؤسس فعاليتهاي آموزشي : سابقه تدريس مسعود شفيعي در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي و پژوهشي : - نام دانشگاه : دانشگاه صنعتي اميركبير- دانشكده مهندسي برق -دروس ارائه شده : رياضيات مهندسي،پردازش سيگنالهاي ديجيتالي،كنترل مدرن،كنترل خطي،جبر خطي،تجزيه تحليل سيستم ها و ... تدريس دروس رياضي- مهندسي برق در مقاطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري. تدريس 11 درس مختلف در مقطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري. مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار

مي آيد : - تجهير و فعال سازي مركز تحقيقات دانشكده مهندسي برق- دانشگاه صنعتي اميركبير. آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي تحقيقاتي ايشان به شرح زير است: • سيستم هاي چند بعدي • سيستم هاي سينگولار • رباتيك و اتوماسيون • پايداري شبكه هاي مخابراتي • ويولت و كاربردهاي آن در مخابراتجوائز و نشانها : از افتخارات دكتر شفيعي مي توان به موارد زير اشاره نمود: • استاد نمونه كشوري در سال 1383 • منتخب انجمن بانيان و مروجين علم در ايران، 1384 • دريافت لوح تقدير از رياست جمهوري، 1384 • برنده جايزه جشنواره جوان خوارزمي، 1386 • پژوهشگر برتر دانشگاه صنعتي اميركبير، 1386 • مدير نمونه ارتباط صنعت و دانشگاه، 1382 • دريافت لوح تقدير از معاون علمي و فناوري رياست جمهور، 1387 چگونگي عرضه آثار : فعاليتهاي علمي و پژوهشي دكتر مسعود شفيعي به قرار زير است: در زمينه مهندسي برق : - بيش از 10 طرح پژوهشي - چاپ 16 كتاب (تأليف و ترجمه) - چاپ و ارائه بيش از 140 مفاله در مجلات معتبر داخلي و بين المللي و همچنين همايش هاي بين المللي و ملي • ارائه و انتشار بيش از 120 مقاله علمي در مجلات و كنفرانس هاي بين المللي و داخلي در زمينه مهندسي برق. • ارائه و انتشار بيش از 20 مقاله در مجلات و كنفرانس هاي بين المللي و داخلي در زمينه ارتباط صنعت و دانشگاه هاي باز. • سرپرستي 11 پروژه در مقطع كارشناسي. • سرپرستي و مشاوره 40 ساله در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري. • سخنراني در دانشگاه هاي مختلف از قبيل يومسيت، شفيلد، متروپوليتن منچستر (انگلستان)

به عنوان سخنران مدعو. • برگزاري سمپوزيوم « سيستم هاي سينگولار دو بعدي » در دانشگاه يومسيت انگلستان. • مجري انعقاد تفاهم نامه همكاريهاي آموزشي- پژوهشي فيمابين دانشگاه صنعتي اميركبير و دانشگاه يومسيت انگلستان.

________________________________________

آثار : آناليز فوريه و كاربرد آن در مهندسي ويژگي اثر : تاليف-مركز تحقيقات مخابرات ايران، بهار 1382. 2 ارتباط صنعت و دانشگاه: آينده اي تابناك، پيشينه اي تاريك- انتشارات دانشگاه صنعتي اميركبير ويژگي اثر : تاليف-زمستان 1382، پائيز 1383، بهار 1384 و تابستان 1384. 3 اهداف و نحوه برگزاري همايش ها و نقش آن در توسعه ملي- مركز تحقيقات سياست علمي كشور ويژگي اثر : تاليف-تابستان 1382 و بهار 1384. 4 تجارت الكترونيكي ويژگي اثر : تاليف-انتشارات پيام رسان، بهار 13845 تنظيم و ويرايش 7 جلد مجموعه مقالات كنفرانس مهندسي برق ايران و كنگره سه جانبه جبر خطي ويژگي اثر : تاليف-دانشگاه پيام نور، تابستان 1382.7 دوره هاي كوتاه مدت ويژگي اثر : تهيه و چاپ-دانشگاه صنعتي اميركبير. 8 دولت الكترونيكي ويژگي اثر : تاليف-انتشارات پيام رسان، بهار 13849 راهبرد توسعه ملي ويژگي اثر : تاليف-انتشار صدر، زمستان 138010 راهنماي برگزاري كنفرانسهاي علمي در دانشگاههاي كشور ويژگي اثر : تهيه و چاپ-دانشگاه صنعتي اميركبير. 11 روزشمار توسعه ارتباطات در ايران ويژگي

اثر : تدوين-شركت مخابرات، زمستان 138012 رياضيات مهندسي ويژگي اثر : تاليف-دانشگاه پيام نور، بهار 138013 مجموعه آئين نامه هاي پيشنهادي به منظور تسهيل برقراري ارتباط بين دانشگاه و صنعت، دانشگاه صنعتي اميركبير ويژگي اثر : تهيه و چاپ14 مشاركت در تدوين 7 سري كتاب آموزشي طرح گواهينامه كاربري كامپيوتر (ICDL) 15 موتورهاي پله اي ويژگي اثر : تاليف-دانشگاه زنجان، پائيز 138216 نكوداشت هفته پژوهش ويژگي اثر : تهيه و چاپ-زمستان 1380

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

شمس عليئي، فريدون

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر فريدون شمس عليئي ،تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع كارشناسي رشته كامپيوتر، گرايش نرم افزار، در دانشگاه شهيد بهشتي آغاز و در سال 1362 به پايان رسانيد.وي تحصيلات تكميلي خود را در دانشگاه صنعتي شريف در رشته كامپيوتر، گرايش نرم افزار (مهندسي نرم افزار) ادامه داد. ايشان پس از اخذ مدرك كارشناسي ارشد از دانشگاه مذكور براي ادامه تحصيلات تكميلي به انگلستان عزيمت كرد و در انجا در رشته كامپيوتر، گرايش نرم افزار (مهندسي نرم افزار)، در دانشگاه منچستر انگلستان به تحصيل پرداخت و در سال 1375 موفق به اخذ مدرك دكتري همان رشته شد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار گروه مهندسي كامپيوتر, دانشكده مهندسي برق و كامپيوتر دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي كامپيوتر

گرايش : نرم افزار (مهندسي نرم افزار)

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي و حرفه اي دانشگاهي فريدون شمس عليئي به ترتيب زير است: كارشناسي: رشته كامپيوتر، گرايش نرم افزار، از دانشگاه شهيد بهشتي سال

اخذ مدرك: 1366 عنوان پروژه كارشناسي: ترجمه خودكار متون بينايان به متون مخصوص نابينايان كارشناسي ارشد: رشته كامپيوتر، گرايش نرم افزار (مهندسي نرم افزار)، از دانشگاه صنعتي شريف سال اخذ مدرك: 1369 عنوان رساله كارشناسي ارشد: طراحي و پياده سازي يك محيط فرماندهي و كنترل (C3I) به كمك شبكه محلي دكتري: رشته كامپيوتر، گرايش نرم افزار (مهندسي نرم افزار)، از دانشگاه منچستر انگلستان. سال اخذ مدرك: 1375 عنوان رساله دكتري: Modelling the Behaviour of Processes Using Collaborating Objects

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق كاري و اجرايي و مديريتي فريدون شمس عليئي به قرار زير است: - مشاور اطلاع رساني و فناوري اطلاعات رئيس سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي از 12/9/83 تا 1/7/84 - مدير كل دفتر آمار و فن آوري اطلاعات، معاونت برنامه ريزي و اقتصادي، وزارت جهاد كشاورزي از 12/4/80 تا1/7/83. - مديركل دفتر آمار و اطلاعات معاونت برنامه ريزي و امور مجلس وزارت جهاد سازندگي از 19/3/77 تا 12/4/80 - معاون تحقيق و توسعه مركز اطلاع رساني و خدمات علمي جهاد، وزارت جهاد سازندگي از 10/4/76 تا 19/3/79 - رئيس گروه مهندسي اطلاعات در مركز اطلاع رساني و خدمات علمي وزارت جهاد سازندگي از 21/8/75 تا 19/3/77 - مدير گروه اطلاع رساني مركز آموزش عالي امام خميني(ره) از 9/11/75 تا 19/3/77 - مسئول رشته كامپيوتر در مركز آموزش عالي امام خميني(ره) 71-69 - مسئول برنامه ريزي آموزش كامپيوتر در وزارت جهاد سازندگي 71-69 - مدير عامل و رئيس هيئت مديره مركز كامپيوتر بنياد شهيد 71-68 - مشاور كامپيوتري رئيس سازمان اقتصادي بنيادشهيد 71-68 - مسئول نگهداشت فني سيستم كامپيوتري طرح ملي شناسنامه روستاهاي ايران 66-67- عضويت در مراكز علمي و پژوهشي

- عضو شوراي راهبري فناوري ارتباطات و اطلاعات سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از سال 83 تا به حال - رئيس كميته فني معماري اطلاعات دبيرخانه شورايعالي اطلاع رساني از سال 82 تا بحال - دبير و عضو شوراي راهبري فناوري ارتباطات و اطلاعات وزارت جهاد كشاورزي از سال 81 تا 83 - عضو شوراي تحول اداري وزارت جهاد كشاورزي از سال 82 تا 83 - عضو شوراي سياستگذاري ديتا، شركت مخابرات ايران از سال 80 تا 81 - عضو كميته نظارت و برنامه ريزي شبكه علمي كشور در سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي كشور از سال 79-77 - عضو هسته برنامه ريزي تدوين دوره هاي آموزشي كامپيوتر و اطلاع رساني موسسه آموزش علمي و كاربردي وزارت جهاد كشاورزي از سال 78 تا81 . - عضو كمسيون شورايعالي تحقيقات وزارت جهاد سازندگي از 6/5/76 تا 19/3/77 - رئيس كميته تخصصي اطلاع رساني (از كميته هاي تخصصي كمسيون شورايعالي تحقيقات) از 27/5/76 تا 19/3/77 - مسئول كميته تدوين دوره كارشناسي ارشد اطلاع رساني (ارائه شده به شورايعالي برنامه ريزي وزارت فرهنگ و آموزش عالي) سال 76-75 - عضو شوراي علمي مركز اطلاع رساني و خدمات علمي وزارت جهاد سازندگي از 16/8/75 تا 19/3/77

فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريسي و آموزشي فريدون شمس عليئي به ترتيب زير است: دانشگاه شهيد بهشتي -مهندسي نرم افزار(1)مهندسي نرم افزار(2) مقطع كارشناسي دانشگاه شهيد بهشتي- طراحي سيستمهاي شي گرا مقطع كارشناسي دانشگاه شهيد بهشتي- مهندسي مهندسي نرم افزار پيشرفته مقطع كارشناسي ارشد دانشگاه شهيد بهشتي- معماري نرم افزار مقطع كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي (واحد علوم و تحقيقات)- مهندسي نرم افزار پيشرفته مقطع دكتري دانشگاه آزاد اسلامي (واحد علوم و تحقيقات)- معماري سازماني فناوري

اطلاعات مقطع دكتري دانشگاه آزاد اسلامي (واحد علوم و تحقيقات)- طراحي واسط كاربر مقطع دكتري دانشگاه صنعتي شريف- مهندسي نرم افزار مقطع كارشناسي¬ وكارشناسي ارشد دانشگاه صنعتي شريف- سيستمهاي عامل مقطع پيش دوره كارشناسي ارشد دانشگاه امام حسين(ع-) طراحي و پياده سازي زبانهاي برنامه سازي مقطع پيش دوره كارشناسي ارشد دانشگاه امام حسين(ع-)سيستمهاي عامل مقطع پيش دوره كارشناسي ارشد مركز آموزش عالي امام خميني(ره) -مباني كامپيوتر مقطع كارشناسي و كارداني مركز آموزش عالي امام خميني(ره) تحليل و طراحي سيستمها مقطع كارداني سوابق برگزاري دوره هاي حرفه اي دوره متدولوژي شئ گرايي محل برگزاري :شركت همكاران سيستم سطح دوره: پيشرفته تعداد: 5 مورد - زمان: 79-77 دوره معماري اطلاعات شركت ايز ايران و وزارت جهاد كشاورزي محل برگزاري: سطح دوره پشرفته تعداد: يك مورد -زمان: 82-79 دوره متدولوژي شئ گرا و ابزار محل برگزاري: Rational Rose شركت ايز ايران سطح دوره: مقدماتي تعداد: يك مورد زمان: 80 دوره مهندسي نرم افزار پيشرفته محل برگزاري :وزارت جهاد كشاورزي سطح دوره :مقدماتي تعداد:دو مورد زمان 79-78 دوره معماري سازماني محل برگزاري :شورايعالي اطلاع رساني و دانشگاه صنعتي شريف سطح دوره: مديريتي تعداد: دو مورد زمان: 82 دوره كارگاه آموزشي طرح جامع فناوري اطلاعات با رويكرد معماري سازماني محل برگزاري : پتروشيمي شيراز سطح دوره پيشرفته تعداد: يك مورد زمان:85 دوره معماري سازماني سرويس گرا محل برگزاري : دانشگاه شهيد بهشتي سطح دوره :پيشرفته دوره برنامه راهبردي فناوري اطلاعات محل برگزاري : شركت مپنا سطح دوره مديريتي تعداد: يك مورد زمان:86

چگونگي عرضه آثار : - تعداد مقالات علمي منتشر شده بزبان فارسي:17 مورد - تعداد مقالات علمي منتشر شده بزبان خارجي : 22مورد سوابق راهنمايي

پايان نامه كارشناسي ارشد و دكتري در سالهاي 1375 -1386 : سمت : استاد راهنما مورد مقطع: كارشناسي ارشد (اتمام يافته)- دانشگاه شهيدبهشتي 14مورد سمت : استاد راهنما مقطع :كارشناسي ارشد (در دست انجام) - دانشگاه شهيدبهشتي 6 مورد سمت سمت : استاد راهنما مقطع :دكتري (در دست انجام) - دانشگاه شهيدبهشتي 3 مورد سمت : استاد راهنما مقطع: دكتري (اتمام يافته) ) – دانشگاه آزاد اسلامي 3 مورد سمت: استاد مشاور مقطع : دكتري (اتمام يافته) -دانشگاه آزاد اسلامي يك مورد سمت: استاد مقطع :كارشناسي ارشد(اتمام يافته)- دانشگاه تربيت مدرس -يك مورد سمت: مشاور مقطع: استاد كارشناسي ارشد (اتمام يافته) -دانشگاه آزاد اسلامي- يك مورد سمت: استاد راهنما مقطع: استاد كارشناسي ارشد (اتمام يافته) -دانشگاه آزاد اسلامي- 14 مورد سمت: استاد راهنما مقطع: استاد كارشناسي ارشد (در دست انجام)-دانشگاه آزاد اسلامي-6 مورد

شهيدي، شهره

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

مهندس شهره شهيدي در سال 1350 با اتمام دوره متوسطه و ورود به دانشگاه، در سال 1356، از رشته مهندسي متالوژي دانشگاه صنعتي شريف فارع التحصيل شد .وي مشاغل مختلفي همچون دستيار تحقيقاتي دانشكده متالوژي دانشگاه صنعتي شريف را برعهده داشته است.شهيدي در كنار مشاغل مورد تصدي خود به ترجمه كتب و مقالاتي در زمينه آهنگري و ريخته گري و غيره مي پردازد.بطوري كه كتاب "متالوژي مكانيكي" ترجمه ايشان ، در دوره نهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيتحصيلات رسمي و حرفه اي : شهره شهيدي در سال 1350 با اتمام دوره متوسطه و ورود به دانشگاه، در سال 1356، از رشته مهندسي متالوژي

دانشگاه صنعتي شريف فارع التحصيل شد .مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : شهره شهيدي پس از اتمام تحصيلات دانشگاهي در سال 1356 از آن سال تاكنون در مشاغل مختلفي همچون دستيار تحقيقاتي دانشكده متالوژي دانشگاه صنعتي شريف و مسؤليت هماهنگي پروژه هاي في ما بين سازمان گسترش و سازمان UNID0 و عضويت در هيات اجرايي جامعه ريخته گران ايران به خدمت اشتغال داشته است.جوائز و نشانها : كتاب "متالوژي مكانيكي" ترجمه شهره شهيدي ، در دوره نهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : - ترجمه مقالاتي در زمينه آهنگري و ريخته گري، چاپ شده در مجله ريخته گري - ترجمه مقالاتي در زمينه مواد چاپ شده و مجله ماشين سازي اراك

________________________________________

آثار : متالوژي مكانيكي ويژگي اثر : ترجمه،اين كتاب در دوره نهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.آشنايي با كتاب:«متالوژي مكانيكي»: اين كتاب براي استفاده دانشجويان سال اول كار شناسي ارشد مهندسي متالوژي يا مكانيك و همچنين براي مهندساني كه در صنعت اشتغال دارند نوشته شده است. چون بيشتر دانشگاهها دوره هايي براي تدريس متالورژي مكانيكي يا خواص مكانيكي گذاشته اند و مباحث اين دوره ها و زمينه دانشجوياني كه آنها را مي گذرانند خيلي متفاوت است، بنابراين اكنون هيچ چيز از كتاب درسي استاندارد شده اي در مورد متالورژي مكانيكي مفيدتر نيست. چشم انداز و وسعت اين كتاب حاوي مباحثي است كه اين نيازهاي مختلف را برآورده سازد. مراجعي كه در اين كتاب ذكر شده از مراجع متداول در

يك كتاب درسي معمولي بيشتر است. اين مراجع امكان دستيابي به تحليلها و استخراجهايي بيش از آنچه ذكر شده را فراهم مي كند و كليدي است براي دستيابي به اطلاعات بيشتر درباره نكات جزئي و بحث انگيز و تاكيد بر مقالات مهمي كه درخور مطالعه بيشترند. علاوه بر اين در پايان هر فصل كتاب شناسي منابع عمومي آورده شده است. در انتهاي كتاب مجموعه اي از مسائل آمده است كه در مرحله نخست براي استفاده خواننده درگير در صنعت و كسي كه مي خواهد اطلاعات خود را در زمينه مواد بررسي كند مفيد است.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

صفوي نائيني، صفي الدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر صفي الدين صفوي نائيني در سال 1330 در تهران به دنيا آمد.ايشان داراي Ph.D (دكتر مهندسي) در رشتۀ مهندسي برق (تخصص در زمينه مايكروويو وسيستمهاي رادار) در سال 1358 از دانشگاه ايلي نويز آمريكا مي باشد.وي پس از بازگشت به ايران در دانشكدۀ فنّي دانشگاه تهران با سمت استادياري به كار پرداخت.دكتر صفوي نائيني مقالاتي را در زمينه رشته تخصصي خود به رشته تحرير در آورده است كه تعدادي از آنها درمجلات علمي داخلي و خارجي به چاپ رسيده است. همچنين ترجمه كتاب "سمينارهاي مخابرات الكترونيكي " صفي الدين صفوي نائيني ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : مايكروويو وسيستمهاي رادارتحصيلات رسمي و حرفه اي : صفي الدين صفوي نائيني پس از پايان تحصيلات دبيرستاني و ورود به دانشگاه، در سا ل1353 با درجۀ ليسانس مهندسي برق الكترونيك از دانشگاه تهران فارغ التحصيل شد. سپس براي ادامۀ تحصيلات به

آمريكا رفت و در دانشگاه ايلي نويز مشغول تحصيل شد و در سالهاي 1354 و 1358 به اخذ درجات .M.S (معادل فوق ليسانس) و Ph.D (دكتر مهندسي) در رشتۀ مهندسي برق (تخصص در زمينه مايكروويو وسيستمهاي رادار) نايل آمد و سپس به ايران مراجعت نمود.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : صفي الدين صفوي نائيني پس از بازگشت به ايران در دانشكدۀ فنّي دانشگاه تهران با سمت استادياري به كار پرداخت. در ساليان اخير در كنار كار دانشگاهي، در پروژه هاي مختلف تحقيقي و كاربردي كه با همكاري دانشگاه و صنايع الكترونيك ايران و گروه تحقيقات و گسترش صنايع دفاعي نيروي دريايي و نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران انجام مي گرفت به عنوان مشاور تحقيقي، طراح و مسئول پروژه همكاري داشته است.جوائز و نشانها : ترجمه كتاب "سمينارهاي مخابرات الكترونيكي " صفي الدين صفوي نائيني ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : صفي الدين صفوي نائيني در زمينه مهندسي برق و مايكروويو وسيستمهاي رادار مقالاتي را به رشته تحرير در آورده است كه برخي از آنها را در ژورنالهاي بين المللي داخلي و خارجي منتشر كرده است. 1- سه مقاله علمي در مجله IEEE (سالهاي 1976 تا 1980) 2- يك مقالۀ علمي در مجله Radio Science 3- چهارمقاله علمي در سمينارهاي بين المللي IEEE/AP/S=URSI در آمريكا طي سالهاي 1975 تا 1979

________________________________________

آثار : سمينارهاي مخابرات الكترونيكي ويژگي اثر : ترجمه- اين كتاب به عنوان برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي

در دوره دوم كتاب سال معرفي شده است.-آشنايي با كتاب «سيستم هاي مخابرات الكترونيك»، جلد اول مخابرات الكترونيكي در دهه هاي اخير به صورت يكي از گسترده ترين و پيشرفته ترين شاخه هاي مهندسي برق در آمده است. توسعه شگرف تكنولوژي و سيستم هاي مخابراتي الكترونيكي و پيشرفت هاي همه روز? آن ناشي از تأثير عميق اين رشته در زندگي مردم و در تمام عرصه هاي فعاليت فرهنگي و اجتماعي است. با توجه به اين نكته و نيز نياز شديد به معرّفي اين شاخه از صنعت، مترجمان اقدام به ترجم? اين كتاب به زبان فارسي كرده اند. ويژگي اصلي اين كتاب زبان روشن و ساده و دقيق آن از نظر علمي و نيز جامعيت و تنوع موضوعات آن است كه در برگيرند? اهم مسائل اساسي اين رشته مي باشد. ترجم? فارسي كتاب در دو جلد صورت گرفته است. جلد اول، شامل فصول 1 تا 10 مي باشد. فصلهاي 1 و2 دربرگيرند? مفاهيم كلي سيستم مخابراتي نظير اطلاعات، فرستنده و گيرنده،كانال، مدولاسيون و... مي باشد. در فصل سوم پاره اي از مدارهاي الكترونيكي خاص سيستم هاي مخابراتي بررسي شده است. فصلهاي 4 تا 7 روشهاي مدولاسيون دامنه (AM) و مدولاسيون فركانس (FM) و باند جانبي تكي (SSB) و سيستمهاي گيرند? مربوط به روشهاي فوق را مورد بررسي قرار ميدهند. در فصلهاي 8 و 9 و 10، اصول، روشها و سيستمهاي انتقال، تشعشع و انتشار امواج الكترومغناطيس نظير خطوط انتقال فركانس بالا، تشعشع و انتشار موج در فضاي اطراف زمين و آنتنها مورد مطالعه قرار مي گيرند. تمام فصلهاي كتاب با مسائل و تمريناتي كه پاسخ آنها

داده شده و پرسشهايي براي خودآزمايي، كه خواننده را در فهم مطالب ياري مي كند همراه است. جلد دوم اين كتاب كه فصول 11 تا 17 را در بر مي گيرد، اصول و ابزار سيستم هاي مخابراتي طول موج بسيار كوتاه (ماكروويوولوزي)، سيستم هاي مخابراتي پالسي و تلويزيون تشريح مي شود. در ترجم? اين كتاب به سبب فقدان اصطلاحات مناسب فارسي، تمامي اصطلاحات فنّي علمي به زبان انگليسي همراه با برگردان فارسي آنها در متن ترجمه آورده شده است. علاوه بر اين در مواردي كه متن اصلي كتاب نارسا بوده توسط مترجمان اصلاح و تكميل شده است.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

طاحوني، شاپور

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مهندس شاپور طاحوني در سال 1334 خورشيدي در شهر تهران ديده به جهان گشود.ايشان داراي مدرك كارشناسي ارشد مهندسي راه و ساختمان از دانشكده فني دانشگاه تهران در سال 1358 مي باشد.مهندس طاحوني پس از فراغت از تحصيل به فعاليتهاي علمي و فرهنگي پرداخت. وي از سال 1361 تا كنون به كار تدريس و تحقيق در دانشگاه صنعتي اميركبير تهران اشتغال دارد.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاديار دانشگاه مذكور مي باشد. كتابهاي تاليفي "تحليل سازه ها "(با همكاري مهندس ليل آبادي )،"طراحي سازه هاي بتن مسلح" و كتاب هاي ترجمه اي " اصول مهندس ژئوتكنيك ج1" و دستنامه اجراي بتن (باهمكاري آقاي دكتر رمضانپور و آقاي مهندس پيدايش) ،مهندس شاپور طاحوني به ترتيب در سالهاي 1373،1366،1365، 1384 به عنوان كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي برگزيده شدند.همچنين كتاب " دستنامه اجراي بتن " به عنوان برگزيده جشنواره مهندسي عمران انتخاب شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانوالدين و

انساب : شاپور طاحوني فرزند مرحوم مرسل طاحوني و سركار خانم حوا درويش آقاجاني است.تحصيلات رسمي و حرفه اي : شاپور طاحوني دورة تحصيلات دبستان و دبيرستان (هدف شماره 1 تهران) را در تهران به انجام رسانيد و سپس جهت تحصيلات عاليه به دانشگاه راه يافت و در سال 1358 موفق به دريافت مدرك كارشناسي ارشد مهندسي راه و ساختمان از دانشكده فني دانشگاه تهران گرديد.همسر و فرزندان : مهندس شاپور طاحوني متاهل و داراي سه فرزند مي باشد.همسر ايشان سركار خانم حكيمه غفار نژاد و فرزندان اسدالله،محمد امين و نازنين فاطمه نام دارند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : شاپور طاحوني پس از فراغت از تحصيل به فعاليتهاي علمي و فرهنگي پرداخت. وي از سال 1361 تا كنون به كار تدريس و تحقيق در دانشگاه صنعتي اميركبير تهران اشتغال دارد و هم اكنون به عنوان استاديار در دانشگاه مذكور مشغول به فعاليت است. از ديگر مشاغل و سمتهاي وي مي توان به موارد زير اشاره كرد: 1- عضو انجمن ايراني مهندسان محاسب ساختمان و چند سال عضويت در هيئت مديره آن. 2- عضو كميته آيين نامه زلزله (استاندارد 2800). 3- عضو كميته آيين نامه بتن ايران. 4- عضو كميته آيين نامه بارگذاري مقررات ملي ايران (مبحث 6). 5- عضو انجمن مهندسين عمران و انجمن مهندسين راه و ساختمان. 6- عضو انجمن بتن ايران. 7- عضو كميته مبحث بيست و يكم مقررات ملي ايران (پدافند غيرعامل) 8- مسئول كميته مبحث دهم مقررات ملي ايران (طرح و اجراي ساختمانهاي فولادي) جوائز و نشانها : مهندس شاپور طاحوني در كنار فعاليت هاي تخصصي خود داراي تاليفات و ترجمه هاي مي باشد

كه از ميان آنها چهار كتاب وي -دو كتاب تاليفي و دو كتاب ترجمه- در دوره هاي مختلف انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران (از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي) به عنوان كتاب سال برگزيده شده است. - انتخاب كتاب "تحليل سازه ها "تاليف شاپور طاحوني ،(با همكاري مهندس ليل آبادي ) در سال 1365 به عنوان كتاب سال در علوم كاربردي - انتخاب كتاب "طراحي سازه هاي بتن مسلح"تاليف شاپور طاحوني ،در سال 1366 به عنوان كتاب سال در علوم كاربردي - انتخاب كتاب "اصول مهندسي ژئوتكنيك ج 1" ترجمه شاپور طاحوني ،در سال 1373 به عنوان كتاب سال - انتخاب كتاب "دستنامه اجراي بتن " ترجمه شاپور طاحوني (باهمكاري آقاي دكتر رمضانپور و آقاي مهندس پيدايش)، در سال 1384 به عنوان كتاب سال - انتخاب كتاب فوق به عنوان كتاب برگزيده در نخستين جشنواره دو سالانه گراميداشت برگزيدگان مهندسي عمران ايران (بهمن ماه سال 1386)چگونگي عرضه آثار : مهندس طاحوني بيش از 9 مقاله بزبان فارسي و بيش از 2 مقاله بزبان انگليسي به رشته تحرير در آورده و در نشريات معتبر علمي داخلي و خارجي به چاپ رسانده است. فعاليتهاي مهندسي ،شاپور طاحوني به قرار زير است: 1- طراحي و نظارت براجراي ساختمانهاي بلند مرتبه. 2- طراحي خطوط لوله آبرساني. 3- طراحي مخازن بتني آب (از ظرفيت 1000 تا 70000 مترمكعب). 4- طراحي سايتهاي تصفيه خانه آب. 5- طراحي پلها و آبگذرها. 6- طراحي و نظارت ايستگاههاي متروي تهران. 7- طراحي اسكله دريايي و آبگيرها. (اسكله فولاد قشم، اسكله آلومينيوم المهدي، اسكله تخليه نفت پالايشگاه هشتم اسكله و اسكله آهن بندرامام). 8- طراحي ساختمانهاي صنعتي.

9- طراحي سيلوها و ذخيرسازهاي صنعتي. 10- طراحي بندهاي انحرافي و سازه هاي هيدروليكي. 11- طراحي و نظارت براجراي پل ولايت واقع در تقاطع چمران – نيايش. 12- طراحي و نظارت براجراي پل شيرين شهر به روش طره آزاد با دهانه مياني 146 متر. 13- طراحي و ساخت دستگاه پلساز (Bridge Builder). 14- طراحي و نظارت براجراي طرح فولاد آذربايجان. 15- طراحي و نظارت بر اتوبان و پل روگذر دسترسي سربندربه بندرامام. 16- طراحي ساختمانهاي صنعتي پتروشيمي بندرامام. 17- طراحي و نظارت براسكله 150.000 تني به علاوه تعميرات اسكله هاي 1 تا 6 بندر امام. 18- طراحي و نظارت بر اسكله هاي 2 تا 7 خرمشهر.

________________________________________

آثار : nbsp1 آبرساني و بهداشت روستايي ويژگي اثر : با همكاري آقايان دكتر هرمز پازوش و مهندس سالار قباد2 آيين نامه اتصالات در سازه هاي فولادي (نشريه 264 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها3 آيين نامه فولادي LRFD براي دفتر مطالعات وزارت مسكن ويژگي اثر : ترجمه،(انتشارات وزارت مسكن و شهرسازي)4 آييننامه طراحي سيلوهاي بتنآرمه (نشريه 235 سازمان مديريت و برنامهريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها5 اتصالات در سازه هاي فولادي ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني، اميرپيمان زندي ناشر: دهخدا - 1383 6 اجزاي محدود براي تحليل سازه ها ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني (مترجم) ناشر: علم و ادب - 04 ارديبهشت، 1386 معرفي

كتاب: به گفته مولفان كتاب، روش اجزاي محدود بهترين روش موجود براي تحليل عددي محيطهاي پيوسته است و گرچه داراي كاربردهايي در رشته هاي مختلف است، اين كتاب فقط مختص تحليل جامدات است. كسي كه مايل به فراگيري مطالب كتاب است بايد دروس پايه مهندسي و رياضي را در سطح كارشناسي گذرانده باشد و در زمينه تحليل و طراحي سازه ها به يكي از زمينه هاي مهندسي عمران، مكانيك و هوافضا علاقمند باشد. هم چنين بايد با جبر ماتريس ها و برنامه نويسي كامپيوتر آشنا باشد. فهرست كتاب: فصل 1: مقدمهاي بر اجزاي محدود فصل 2: تنشها و كرنشهاي صفحهاي فصل 3: رابطهسازي ايزوپارامتريك فصل 4: حالت عمومي اجسام جامد فصل 5: اجسام جامد با تقارن محوري فصل 6: خمش ورقها فصل 7:پوستهها (حالت عمومي) فصل 8: پوستههاي دوار فصل 9: ارتعاش سازهها فصل 10: تحليل ناپايداري پيوست 7 اصول مهندسي ژئوتكنيك ويژگي اثر : جلد اول مكانيك خاك (برنده جايزه كتاب برگزيده در سال 1373). (انتشارات انديشكاو) . مؤلفان: براجا داس، شاپور طاحوني (مترجم) ناشر: پارس آيين - 14 آبان، 1386 8 اصول مهندسي ژئوتكنيك ويژگي اثر : جلد دوم مهندسي پي تاليف : براجا داس، شاپور طاحوني (مترجم) ناشر: (انتشارات انديشكاو) 9 تحليل سازه ها ويژگي اثر : تاليف-با همكاري مهندس ليل آبادي -اين كتاب در دوره ششم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است. (انتشارات جهاد دانشگاهي اميركبير)10 تدوين آيين نامه جوشكاري ساختماني (نشريه 228 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور)

ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها11 تدوين آيين نامه طراحي سازه هاي فولادي به روش حدي (نشريه 169 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها12 تدوين آيين نامه طراحي مخازن بتني ذخيره آب (نشريه 123 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها13 تدوين استاندارد طراحي سازه اي بندهاي انحراف (نشريه 198 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها14 تدوين استاندارد طراحي مجاري آب زيرزميني (نشريه 185 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها15 دستنامه اجراي بتن ويژگي اثر : تاليف: جوزف دوبروولسكي، جوزف وادل، علي اكبر رمضانيان پور (مترجم)، شاپور طاحوني (مترجم)، منصور پيدايش (مترجم) ناشر: علم و ادب - 22 آذر، 1384 برنده كتاب برگزيده در سال 138416 ديناميك سازه ها و تعيين نيروهاي زلزله (تئوري و كاربرد در مهندسي زلزله) ويژگي اثر : تاليف: انيل چوپرا، شاپور طاحوني (مترجم) ناشر: علم و ادب - 19 آذر، 1385 17 راهنماي آيين نامه فولاد ويژگي اثر : تاليف،(انتشارات وزارت مسكن و شهرسازي)18 راهنماي جوش و اتصالات جوشي ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني(انتشارات وزارت مسكن و شهرسازي) 19 راهنماي جوش و اتصالات جوشي در ساختمان هاي فولادي ويژگي اثر : تاليف: شاپور

طاحوني (تهيه و تنظيم) ناشر: توسعه ايران - 23 آبان، 1386 20 راهنماي طراحي اتصالات سازه هاي فولادي ويژگي اثر : تاليف،(انتشارات وزارت مسكن و شهرسازي)21 راهنماي كامل و تشريح مسايل مكانيك خاك ويژگي اثر : تاليف: براجا داس، شاپور طاحوني (مترجم)، شاهرخ رفيعي (به اهتمام) ناشر: آزاده - 21 اسفند، 1384 22 طراحي پل، پل هاي بتن مسلح، فولادي و پيش تنيده ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني ناشر: دانشگاه تهران - 1381 23 طراحي روسازي كف هاي صنعتي و باراندازها براي بارهاي سنگين ويژگي اثر : تاليف،(انتشارات علم و ادب)24 طراحي ساختمان هاي بنايي ويژگي اثر : تاليف: رابرت اشنايدر، شاپور طاحوني (مترجم)، آرش نيري (مترجم) ناشر: علم و ادب - 26 ارديبهشت، 1384 25 طراحي ساختمانهاي بتن مسلح: بر مبناي آيين نامه بتن ايران (آبا) ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني ناشر: دانشگاه تهران - 16 مهر، 1386 26 طراحي سازه هاي فولادي بر مبناي آيين نامه فولاد ايران (مبحث 10 از مجموعه مقررات ملي ايران) ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني ناشر: علم و ادب - 30 آبان، 1386 27 طراحي سازه هاي بتن مسلح ويژگي اثر : تاليف،(جلداول)- (انتشارات دهخدا) .اين كتاب در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.آشنايي با كتاب

:«طراحي سازه هاي بتن مسلح»: اين كتاب مشتمل بر سيزده فصل است و با هدف آموزش رفتار سازه هاي بتن مسلح و متناسب با برنامة فعلي آموزش درس بتن مسلح در دانشكده هاي مهندسي ايران تدوين شده است. مؤلف ضمن بهره گيري از تجارب خود در تدريس اين درس و نيز آيين نامه هاي معتبر در اين زمينه، براي بيان روشهاي طرّاحي، مثالهاي فراواني ارائه كرده است. 28 طراحي سازه هاي بتن مسلح ويژگي اثر : تاليف،(جلددوم). (انتشارات انديشكاو)29 طراحي سازه هاي فولادي ويژگي اثر : (چاپ ششم – انتشارات دهخدا)30 طراحي سازه هاي فولادي با اتصالات جوشي ويژگي اثر : ترجمه،(انتشارات دهخدا)31 طرح پل ويژگي اثر : تاليف،(دردوجلد)- انتشارات دانشگاه تهران.32 طرح و محاسبه سازه اي ساختمان هاي صنعتي فولادي ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني، امير عشيري (مترجم)، سهيل مجيدزماني (مترجم)، ليلي ارشاد (مترجم) ناشر: وزارت مسكن و شهرسازي، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن - 1383 33 عضو كميته بازنگري آيين نامه بتن ايران ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها34 عضو كميته مبحث بيست و يكم (پدآفند غيرعامل) از مقررات ملي ساختمان و تهيه كننده متن اوليه ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها35 عضو كميته مبحث ششم (بارگذاري) از مقررات ملي ساختمان و مشاركت در تهيه آن ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها36 عضوكميته بازنگري آيين نامه بارگذاري پل ايران

ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها37 عضوكميته تدوين آيين نامه زلزله ايران (استاندارد 2800) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها38 مسئول كميتة مبحث دهم (ساختمانهاي فولادي) از مقررات ملي ساختمان و مشاركت در تهيه آن ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها39 مشخصات فني خصوصي مخازن آب (نشريه 124 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها40 مشخصات فني عمومي و اجرايي سازه و معماري سيلو (نشريه 1-235 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) ويژگي اثر : تاليف و تهيه استانداردها41 مقاومت مصالح ويژگي اثر : تاليف: فرديناندپير بير، الوودراسل جانستون، ايگور پوپوف، شاپور طاحوني (مترجم) ناشر: (انتشارات انديشكاو) 42 مكانيك مهندسي ويژگي اثر : ترجمه،در دو جلد (استاتيك و ديناميك). (انتشارات دانا)43 مهندسي خطوط لوله انتقال آب ويژگي اثر : تاليف: شاپور طاحوني، شاهرخ طاحوني، محمدرضا عسكري (مترجم)، محمدرضا اخوان ليل آبادي (مترجم)، ايرج رحماني (مترجم)، عليرضا سرابي (مترجم)، شهرام طاحوني (مترجم)، علي حسن خاني (مترجم) ناشر: دانشگاه تهران - 1383

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

طالب بيدختي، ناصر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ناصر طالب بيدختي سال 1331 در شهر سمنان بدنيا آمد. وي داراي فوق دكتراي مهندسي راه و ساختمان و محيط زيست از دانشگاه ايالتي اورگان و واشنگتن آمريكا است. هم اكنون در دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز در مرتبه استادي مشغول خدمت است.وي برنده جايزه كتاب سال جمهوري سال 1368 در رشته فني

و مهندسي با كتاب "طراحي سازه هاي توريسنگي" است.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانگرايش : مهندسي راه و ساختمان و محيط زيستوالدين و انساب : ناصر طالب بيدختي فرزند محمد حسين طالب بيدختي و مادر محترمشان سركار خانم صغري همتي است.خاطرات كودكي : بخاطر اهميت زياد آب در كشاورزي و باغداري در سمنان و اهميت ان در سمنان كه در محدوده كويري است ناصر طالب بيدختي همواره مشتاق يادگيري در اين زمينه بوده است و اين اشتياق را از كودكي به خاطر دارد.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : پدر بزرگ ناصر طالب بيدختي فردي روشنفكري بوده است و در زمينه توزيع و پخش آب در سمنان نقس اساسي داشت كه بعد از وي عمو هاي وي اين مهم را انجام دادند.تحصيلات رسمي و حرفه اي : ديپلم رياضي در دبيرستان صفائي سمنان سال 1350 كارشناسي مهندسي آبياري و آباداني دانشگاه تهران سال 1353 كارشناسي ارشد و دكتراي مهندسي راه ساختمان و محيط زيست دانشگاه ايالتي اورگان آمريكا 1980 و 1984 فوق دكترا و تخصص در دانشگاههاي ايالتي اورگان و دانشگاه ايالتي واشنگتن امريكا 1992 و 2001فعاليتهاي ضمن تحصيل : فعاليت به عنوان كمك استاد در زمينه ها آموزشي بويژه در دوره هاي كارشناسي ارشد و دكترا و شركت در پروژه هاي حرفه اي، بازديدهاي صحرائي در گروههاي علمي ، چاپ نشريه علمي از فعاليتهاي ضمن تحصيل ناصر طالب بيدختي است.استادان و مربيان : از استادان ناصر طالب بيدختي ميتوان يه دكتر ميراب زاده ، دكتر مسعودي و دكتر مقصود نام برد و از استادان خارج كشور به پروفسور پيت كلينگمن Pete

Klingeman، داويد بلا David Bellaاشاره داشت.همسر و فرزندان : همسر ناصر طالب بيدختي سركار خانم ژيلا پور حمزه ميباشد كه وي را در پيشرفت تحصيلات و پروش فرزندان ياري رسانده است. ايشان داراي دو فررزند به نامهاي نيما دانشجو دوره كارشناسي ارشد برق و الكترونيك دانشگاه ايلاتي اورگان، و پويا دانشجوي سال آخر كارشناسي برق و الكترونيك در دانشگاه آريزونا ميباشد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مهندس پروژه هاي تحقيقاتي در دوران دانشجويي در كشور آمريكا، و در ايران مسئوليتهايي از قبيل معاون دانشجويي دانشكده مهندسي دانشگاه شيراز رياست بخش مهندسي راه ساختمان، معاون پژوهشي دانشكده مهندسي، عضو شوراي علمي مركز نشر دانشگاه، رئيس مركز تحقيقات محيط زيست و توسعه پايدار داننشگاه شيراز، عضو گروه واژگان مهندسي عمران آكادمي علوم كشور، سردبير مجله تخصصي مجله علمي و پژوهشي علوم و فنون ايران به زبان انگليسي ، سردبير علمي پژوهشي آبخيزداري ايران، عضو هيئت تحريريه مجله هاي علمي پژوهشي منابع آب ايران و آب و آبخيز، آب و فاضلاب و شريف و رئيس انجمن آبخيزداري ايران را ناصر طالب بيدختي بر عهده داشته است. وي همچنين عضو هيئت امنا برگزاري كنگره هاي مهندسي عمران ايران و عضو كميته تخصصي فرسايش و مرسوب وابسته به يونسكو و عضو كميته تخصصي ارتقاء دانشكده مهندسي و عضو شوراي پژوهشي آب و فاضلاب استان فارس و كار گروه محيط زيست استان فارس نيز هست.فعاليتهاي آموزشي : ناصر طالب بيدختي تدريس دروس هيدروليك و منابع آب و محيط زيست در دوره كارشناسي ،كارشناسي ارشد و دكترا در دانشگاههاي امريكا، ايران (دانشگاه شيراز، علوم پزشكي، آزاد اسالامي) بويژه دروس مكانيك سيالات، هيدروليك،

بناهاي آبي و محيط زيست، هيدروليك رسوب، سازهاي هيدروليكي، مديريت مواد زائد جامد، مكانيك سيالات عالي/ف مندسي رودخانه و ... را در كارنامه دارد.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : - مركز تحقيقات محيط زيست و توسعه پايدار دانشگاه شيراز - انجن توسعه سبز كه انجمن مردمي است و هدف آن ارتقائ فرنگ زيست محيطي جامعه ميباشد - انجمن هيدروليك و انجمن منابع اب و انجمن آبخيز داري ايران كه انجمن هاي علمي هستند - انجمن مهندسين عمران و انجمن مهندسين راه و ساختمان ، انجمن متخصصان محيط زيست ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : تدريس، تحقيق و پژوهش، بررسي مقالات، پروژه هاي مشاورتي، مشاوره دانشجويان و فعاليتهاي زيست محيطي از ديگر فعاليتهاي ناصر طالب بيدختي هستند.آرا و گرايشهاي خاص : ناصر طالب بيدختي معتقد است حفظ محيط زيست و گام برداشتن در راستاي توسعه پايدار بايد در تمامي شون مهندسي عمران برجسته باشد. ارتقائ فرهنگ زيست محيطي گامي براي توسعه پايدار كشور بشمار ميرود.جوائز و نشانها : برنده جايزه كتاب سال جمهوري سال 1368 در رشته فني و مهندسي با كتاب "طراحي سازه هاي توريسنگي ، برنده بهترين مقاله در شوراي پژوهشهاي علمي كشور و پزوهشگر نمونه دانشگاه شيراز از جوائز ناصر طالب بيدختي است. وي چندين سال متوالي برنده بهترين مقاله در چهارمين كنگره ملي عمران بوده است.چگونگي عرضه آثار : چاپ بيش از 100 مقاله علمي و پژوهشي و 8 جلد كتاب از اثار ناصر طالب بيدختي است كه به زبانهاي انگليسي و فارسي نشريافته است.

آثار : آناليز و طراحي سازه اي تورينگي

ويژگي اثر : كتاب سال 1368، اين كتاب حاصل تلاش 4 نفر از اساتيد فن ميباشد كه آناليز و طراحي سازه هاي توريسنگي در زمينه هاي متعدد حفاظت و پايداري سواحل و شيب ها براي دانشجويان و اساتيد اين رشته ميتواند مفيد ايده باشد.اين كتاب در دوره نهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.2 روشهاي سنتي استحصال آب در ايران و منطقه ويژگي اثر : به زبان انگليسي ، از ويژگيهاي عمده اين اثر تشريح جزئيات اين سازه ها بزبان انگليسي و شناساندن فرهنگ مهندسي و علمي ايران و منطقه به جهانيان مي باشد.3 فرهنگ تخصصي فرسايش و رسوب ويژگي اثر : حاصل تلاش چندين محقق كه واژه هاي فرسايش و رسوب و زمينه هاي مرتبط را جزئيات ارائه نموده است.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

طالبي، حيدرعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حيدرعلي طالبي تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع كارشناسي رشته مهندسي الكترونيك در دانشگاه مشهد آغاز كرد و در سال 1367 به پايان رسانيد.وي كارشناسي ارشد خود را در همان رشته از دانشگاه تربيت مدرس در سال 1370 و دكتري مهندسي الكترونيك و كامپيوتر را از دانشگاه كونكورديا،كانادا در سال 1376 اخذ كرد.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حيدرعلي طالبي تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع كارشناسي رشته مهندسي الكترونيك در دانشگاه مشهد آغاز كرد و در سال 1367 به پايان رسانيد.وي كارشناسي ارشد

خود را در همان رشته از دانشگاه تربيت مدرس در سال 1370 و دكتري مهندسي الكترونيك و كامپيوتر را از دانشگاه كونكورديا،كانادا در سال 1376 اخذ كرد.ايشان دوره فوق دكتري خود را در رشته مهندسي الكترونيك و كامپيوتر از دانشگاه وسترن اونتاريو كانادا (در طي سالهاي 1378 تا سال 1379) دريافت داشت.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي حيدرعلي طالبي به قرار زير است: عضو انجمن IEEE دانشيار دانشگاه اميركبير از سال 1382 تا كنون پژوهشگر مهندسي الكترونيك كامپيوتر،دانشگاه كونكورديا،كانادا از سال 1385 تا سال 1386 پژوهشگر مهندسي الكترونيك و كامپيوتر،دانشگاه وسترن اونتاريو كانادا از سال 1383 تا سال 1385 رئيس گروه سيستمهاي كنترل مهندسي الكترونيك دانشگاه اميركبير از سال 1381 تا سال 1383 استاديار دانشگاه اميركبير از سال 1378 تا سال 1382 پژوهشگر و مربي دانشگاه كونكورديا،كانادا مهندسي الكترونيك و كامپيوتر از سال 1373 تا سال 1376 مهندس طراح و محقق در كنترل سيستم،مركز تحقيقات مهندسي طراحي ،تهران از سال 1367 تا سال 1371 داور ژورنالهاي مختلف در زمينه مهندسي الكترونيك كامپيوتر،روباتيك در سالهاي 1377،1379،1382،1383،1384،1385 عضو كميته برنامه ريزي فني كنفرانس مهندسي الكترونيك ايران در سالههاي 1381،1382،1387 عضو كميته فارغ التحصيلان دانشكده مهندسي الكترونيك ،دانشگاه اميركبير از سال 1381 تا سال 1383 عضو كميته پژوهش دانشكده مهندسي الكترونيك ،دانشگاه اميركبير از سال 1381 تا سال 1383 و از سال 1386 تا كنون عضو كميته انتخاب كتاب دانشكده مهندسي الكترونيك ،دانشگاه اميركبير از سال 1380 تا سال 1381

جوائز و نشانها : كانديداي بهترين مقاله سال 1383،استراليا برنده جايزه بهترين مقاله دانشجويي در كنفرانس سال 1382 ،ژاپن

چگونگي عرضه آثار :

فعاليت هاي پژوهشي دكتر طالبي به ترتيب زير است: 22 مورد استاد راهنماي پايان نامه دانشجويي 8 مورد مقاله منتشر شده در ژورنالهاي معتبر علمي 40 مقاله ارائه شده در كنفرانسهاي علمي

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

طباطباوكيلي، وحيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر وحيد طباطبا وكيلي در سال 1326 در شهر تهران به دنيا آمد.پس از اخذ درجه كارشناسي رشتة مهندسي برق و الكترونيك از دانشگاه صنعتي شريف تهران ،براي ادامة تحصيلات عاليه، راهي كشور انگلستان شد و در رشته مهندسي مخابرات به تحصيل پرداخت و در سال 1356 به دريافت درجة دكترا از دانشگاه برادفورد توفيق يافت. وي هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه علم و صنعت مي باشد. ترجمه كتاب"مهندسي ارتباطات دور"، در دوره پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

گرايش : مخابرات

تحصيلات رسمي و حرفه اي : وحيد طباطبا وكيلي تحصيلات ابتدايي را در تهران و خرم آباد و تحصيلات متوسطه را در شهر تبريز به پايان برد و در سال 1349 به اخذ درجه ليسانس در رشتة مهندسي برق و الكترونيك از دانشگاه صنعتي شريف تهران نايل آمد. وي براي ادامة تحصيلات عاليه، راهي كشور انگلستان شد و در سال 1353 به اخذ درجه فوق ليسانس رشتة مهندسي مخابرات از دانشگاه منچستر و در سال 1356 به دريافت درجة دكترا از دانشگاه برادفورد توفيق يافت.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر طباطبا وكيلي بعد از طي مدارج عالي دانشگاهي به ميهن بازگشت و به كار تدريس و تحقيق پرداخت. مشاغلي كه ايشان از سال 1357 به بعد عهده دار آن

بوده اند، استادياري گروه مهندسي برق دانشكدة فني دانشگاه تبريز، مشاورت فني وزارت برنامه و بودجه، استاد مدعو دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتي اميركبير، دانشگاه آزاد اسلامي تهران و مجتمع فني و مهندسي تهران بوده است و از سال 1364 تا كنون به عنوان استاديار و مدير گروه مخابرات دانشكدة برق دانشگاه علم و صنعت ايران به فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي خود ادامه مي دهند.

فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريس وحيد طباطباوكيلي در دانشگاه علم و صنعت به قرار زير است: پردازش سيگنالهاي ديجيتالي مخابرات II

آرا و گرايشهاي خاص : دكتر طباطباوكيلي در زمينه مخابرات و پردازش سيگنالهاي ديجيتالي مقالات متعددي به رشته تحرير در آورده است.

جوائز و نشانها : ترجمه كتاب"مهندسي ارتباطات دور"، در دوره پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

آثار :

1 سيستمهاي مخابراتي - جلد اول آنالوگ

ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، سال 1373

2 مهندسي ارتباطات دور

ويژگي اثر : اين كتاب توسط دكتر طباطبا وكيلي به فارسي برگرداندشده است و توسط مركز نشر دانشگاهي در سال 1365 به چاپ رسيده است-اين كتاب در دوره پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي شده است-آشنايي با كتاب «مهندسي ارتباطات دور» اين كتاب، تأليف راجون، يكي از مهندسين ارشد و مجرب III است كه مشتمل بر دوازده فصل در باب مباحث نظري و عملي مهندسي مخابرات مي باشد. در اين كتاب، سيستم هاي مختلف ارتباطات دور از

قبيل روشهاي انتقال تلفني، ادغام فركانسي، سيستم هاي HF و مايكروويو، سيستم هاي پراكندگي تروپوسفري و ايستگاه زميني، انتقال امواج ميليمتري، سيستم هاي كابلي، سيستم هاي PCM و روشهاي انتقال تصوير مورد بحث و بررسي قرار گرفته، با ترتيبي منطقي تشريح شده است. اين كتاب به عنوان كتاب مرجع براي درس سيستم هاي انتقال در رشتة مهندسي برق دانشگاههاي ايران به كار رفته، همچنين با توجه به نكات فني و علمي مطروحه در آن، مي تواند مورد استفاده مهندسين مخابرات در قسمتهاي مختلف صنعت مخابرات كشور قرار گيرد

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

طباطبايي، اميرمحمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر اميرمحمد طباطبايي به سال 1327 شمسي در تهران متولّد شد.ايشان در سال 1356 مدرك دكتري رشته مهندسي راه و ساختمان را از دانشگاه ايلي نوي اخذ كرد.وي در حال حاضر دانشيار گروه مهندسي عمران دانشكده فني دانشگاه تهران مي باشد. كتابهاي "روسازي راه" و "مكانيك خاك ج 1" امير محمد طباطبايي ، در دوره چهارم و پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتابهاي سال برگزيده شده است.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانتحصيلات رسمي و حرفه اي : امير محمد طباطبايي تحصيلات ابتدايي و متوسطه را به سال 1345 در تهران به پايان رسانيد. و در سال 1350 موفق به دريافت دانشنامۀ مهندسي راه و ساختمان از دانشكدۀ فنّي دانشگاه تهران گرديد. و سپس براي ادامه تحصيل رهسپار آمريكا شد و در سال 1356 به افتخار درجه دكتري در رشته مهندسي راه و ساختمان از دانشگاه ايلي نوي نايل آمد.فعاليتهاي ضمن تحصيل : امير محمد طباطبايي طي سال تحصيلي 57 _ 1356 در دانشگاه ايلي نوي و

طي سال 58 _ 1357 در دانشگاه صنعتي لوئيزياناي آمريكا به تدريس و تحقيق در رشته مذكور اشتغال داشت.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : اميرمحمد طباطبايي در سال تحصيلي 57-1356 در دانشگاه ايلي نوي و همچنين 58-1357 در دانشگاه صنعتي لوئيزياناي آمريكا به تدريس و تحقيق در رشتۀ مذكور اشتغال داشت.ايشان علاوه بر عضويت در چند انجمن علمي و مهندسي داخلي و خارجي اخيراً به عضويت كميتۀ مهندسي ژئوتكنيك زلزله و انجمن بين المللي مكانيك خاك و پي سازي برگزيده شده است.فعاليتهاي آموزشي : اميرمحمد طباطبايي از سال 1358 تاكنون به تدريس در دانشكدۀ فني دانشگاه تهران اشتغال داشته و در سال تحصيلي 62-1361 سمت معاونت آموزشي آن دانشكده را عهده دار بوده است. ايشان در حال حاضر دانشيار گروه مهندسي عمران دانشكده فني دانشگاه تهران است.جوائز و نشانها : كتابهاي "روسازي راه" و "مكانيك خاك ج 1" امير محمد طباطبايي ، در دوره چهارم و پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتابهاي سال برگزيده شده است.

آثار : ايمني در محل پلهاي كم عرض. بررسي خرابي روسازي شهر تهران بررسي عملكرد انواع درزها در رويه هاي بتن سيماني فرودگاهها تحليل درزها و ترك ها در روسازيهاي بتني به روش اجزاء محدود ويژگي اثر : (انگليسي) با همكاري بارنبرگ5 تحليل رانش خاك و ديوارهاي حايل تحت اثر زمين لرزه تحليل سازه اي سيستم روسازيهاي بتني ويژگي

اثر : (انگليسي) با همكاري بارنبرگ7 روسازي راه ويژگي اثر : اين كتاب برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در دوره چهارم كتاب سال مي باشد-آشنايي با كتاب روسازي راه اين كتاب كه در 12 بخش تأليف شده به منظور آشنايي به اصول طرح و محاسبه، اجرا و نگهداري روسازي هاي راه براساس جديدترين اطلاعات و پيشرفته ترين تكنيكهاي موجود در دنيا و با توجه به شرايط خاص اقليمي ايران تدوين شده است 8 طرح و اجراي راه در مناطق سست و باتلاقي. كاربرد خاك و مصالح تثبيت شده با آهك در راهسازي كاربرد گوگرد در روسازي هاي آسفالتي معيارهاي طرح مهندسي راهها و تقاطع ها ويژگي اثر : در 4 جلد با همكاري: بهنيا، اويسي، نقش تبريزي.12 مكانيك خاك ويژگي اثر : جلد 1 و 2 با همكاري بهنيا.-اين كتاب در دوره پنجم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي شده است-آشنايي با كتاب: «مكانيك خاك ج 1» بحث پيرامون اصول نظري و تجربي مكانيك خاك و بررسي قوانين رفتاري خاك در شرايط مختلف پايداري توده هاي خاكي، تحليل مسايل مربوط به وجود آب در خاك و جريانهاي آن، بررسي نشست خاك، بررسي نحوة توزيع تنشها در خاك، مقاومت برشي خاك و تعادل خميري آن از جمله موارد مطرح شده در اين كتاب هستند. 13 واژه نام? فارسي _ انگليسي _ فرانسه مكانيك خاك و مهندسي

پي ويژگي اثر : با همكاري بهنيا، رضوان

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

طهماسبي، اردشير

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر اردشير طهماسبي در سال 1329 در لاهيجان متولد شد.ايشان داراي دكتري مهندسي متالوژي و مواد از امپريال كالج دانشگاه لندن (در سال 1356) مي باشد.ايشان تا به امروز، علاوه بر تدريس در چندين دانشگاه، سرپرستي دانشكدۀ مهندسي متالوژي دانشگاه صنعتي اصفهان، مديريت تحقيقات صنعتي و آموزش كارخانجات ريخته گري و ... را برعهده داشته است. كتاب"اصول مهندسي و علم مواد" ترجمه اردشير طهماسبي (يكي از مترحمين)، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

تحصيلات رسمي و حرفه اي : اردشير طهماسبي درسال 1352 ليسانس مهندسي از دانشگاه صنعتي شريف، و سال 1356 دكتري مهندسي متالوژي و مواد را از امپريال كالج دانشگاه لندن دريافت كرد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : اردشير طهماسبي تا به امروز، علاوه بر تدريس در چندين دانشگاه، سرپرستي دانشكدۀ مهندسي متالوژي دانشگاه صنعتي اصفهان، مديريت تحقيقات صنعتي و آموزش كارخانجات ريخته گري و نورد آلومينيم پارس، مديريت پروژۀ نورد، معاونت مدير كل امور فني كليۀ پروژه هاي مختلف طرح صنايع جنبي مس، رياست هيئت مديرۀ شركت ريخته گري، ماشينكاري ايران كاسر، و مشاور تكنولوژي در چندين كارخانۀ توليدي _ صنعتي را عهده دار بوده است.

جوائز و نشانها : كتاب"اصول مهندسي و علم مواد" ترجمه اردشير طهماسبي (يكي از مترحمين)، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

طيبي رهني، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمد طيبي رهني پس از اتمام تحصيلات بتدايي و متوسطه،تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مهندسي هوا فضا در

دانشگاه تگزاس آمريكا شروع كرد و در سال 1359 فارغ التحصيل گرديد.ايشان در اين رشته تا مقطع دكتري به تحصيل پرداخت و موفق به اخذ مدرك دكتري همان رشته از دانشگاه ايلينويز آمريكا در سال 1374 شد.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاتحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي محمد طيبي رهني به ترتيب زير است: كارشناسي رشته مهندسي هوا فضا از دانشگاه تگزاس آمريكا در سال 1359 كارشناسي ارشد رشته مهندسي هوا فضا از دانشگاه تگزاس آمريكا در سال 1361 دكتراي رشته مهندسي هوا فضا از دانشگاه ايلينويز آمريكا در سال 1374مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمد طيبي رهني عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده مهندسي هوا و فضاي دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.وي همچنين مدير گروه تخصصي مهندسي هوا فضا واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي را نيز برعهده دارد.او نيز سردبير و عضو هيئت تحريريه فصلنامه علمي پژوهشي مكانيك و هوافضا است. فعاليتهاي آموزشي : مهدي طيبي رهني عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف مي باشد. عنوان دروس ارائه شده توسط اياشن به قرار زير است: برنامه نويسي رايانه و الگوريتم،استاتيك،ديناميك،مكانيك سيال،آزمايشگاه مكانيك سيال،ارائه هواوفضاي تكنيكي،زبان هوا وفضا تكنيكي،ايروديناميك 1و2، مكانيك پرواز 1،معرفي محاسبات ديناميك سيال 1و2،،ايروديناميك مادون سرعت،جريان متلاطم،جريان برشي مطلاطم،شبيه سازي اشفتگي،سمينار كارشناسي ارشدآرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و پژوهشي محمد طيبي رهني به قرار زير است: كاربرد محاسبات ديناميك سيال 1-جريان متلاطم ،2-ايروديناميك،3- جريانات فاز چندگانه4-مخلوط در سيالات به صورت بهينه5-ماشين آلات توربو6-مشكلات جريان معكوس7-حركت يا ثبات

در جريانات مرزي8-جريانات اتمسفري9-قابليت ارتجاعي در هواچگونگي عرضه آثار : از محمد طيبي رهني بيش از 5 مقاله را در مجلات معتبر علمي به چاپ رسانيده است.

________________________________________

آثار : تئوري و تحليل مسائل آيروديناميك ويژگي اثر : پديدآورنده: محمد طيبي رهني، هادي مهرابيان، اشكان رسولي، فواد ظهوري ناشر: دانشگاه صنعتي شريف، انتشارات علمي - 10 خرداد، 1385 2 مقدمه اي بر آيروديناميك ورودي ها ويژگي اثر : پديدآورنده: آرش طاهري، محمدرضا سلطاني (مترجم)، محمد طيبي رهني (مترجم) ناشر: پژوهشكده هوافضا - 1383

عارف، محمدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمدرضا عارف در سال1330 ه.ش در يزد بدنيا آمد.وي داراي مدرك دكتري مخابرات از دانشگاه استانفورد درسال1359 است .نامبرده عضو هئيت علمي و استاد دانشكده هاي برق و كامپيوتر دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي برقگرايش : تئوري اطلاعات و رمزنگاريوالدين و انساب : پدر محمدرضا عارف ميرزا احمد عارف و نام مادر محترمشان مرحومه صديقه آبيار است.تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمدعارف داراي مدرك كارشناسي برق از دانشكده فني دانشگاه تهران در سال 1354 و كارشناسي ارشد برق از دانشگاه استانفورد آمريكا درسال1355و دكتري مخابرات از دانشگاه استانفورد درسال1359مي باشد.خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ مدرك دكتراي مخابرات از دانشگاه استانفورد آمريكا درسال1359 از مهم ترين مقاطع زندگي علمي محمدرضا عارف مي باشد.فعاليتهاي ضمن تحصيل : محمدرضا عارف در حين تحصيل به مطالعه تحقيق تاليف آثاري در پيرامون فشرده سازي اطلاعات، پردازش سيگلنالهاي صحبت و تصوير، تئوري تخمين پرداخته است.همسر و فرزندان : محمد رضا عارف متاهل و داري همسر بنام

دكتر حميده مروج فرشي(عضو هيئت علمي دانشكده پزشكي دانشگاه شهيد بهشتي ) است .كه ماحصل اين ازدواج سه فرزند پسر بنام هاي حميد رضا عارف(دانشجوي دكتري روابط بين الملل -فلوريدا)،وحيد عارف (دانشجوي كارشناسي ارشد مخابرات-دانشگاه صنعتي شريف) و سعيد عارف (دانش آموز مقطع پيش دانشگاهي ) مي باشد.وقايع ميانسالي : محمدرضا عارف پس از اخذ دكتري از آمريكا، به ايران آمد و به عنوان عضو هئيت علمي دانشكده برق و كامپيوتر دانشگاه صنعتي اصفهان استخدام شد و به مرتبه علمي استادي رسيد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق علمي و اجرايي محمدرضا عارف به شرح زير است: سوابق علمي : - استاد دانشگاه صنعتي شريف از سال 1376تا كنون. -استاد دانشگاه صنعتي اصفهان از 1374-1376 - دانشيار دانشگاه صنعتي اصفهان از 1370-1374 - استاديار دانشگاه صنعتي اصفهان از سال 1361-1370 سوابق اجرايي: - معاون طرح و توسعه شركت مخابرات ايران از سال 1359-1360 - معاون دانشجويي وزارت فرهنگ و آموزش عالي از سال 1360-1361 - معاون آموزشي وزارت فرهنگ و آموزش عالي از سال 1361-1362 - قائم مقام و معاون هماهنگي وزارت فرهنگ و آموزش عالي از سال 1362-1363 - معاون آموزشي وزارت فرهنگ و آموزش عالي ازسال 1368-1369 - رئيس دانشگاه تهران ازسال 1373-1376 - وزير پست وتلگراف و تلفن ازسال 1376-1379 - معاون رييس جمهور و رئيس سازمان مديريت برنامه ريزي كشور از سال 1379-1380 - معاون اول رئيس جمهور از سال 1380-1384 فعاليتهاي آموزشي : محمدرضا عارف در دانشگاههاي صنعتي اصفهان ،خواجه نصيرالدين طوسي ،تهران،صنعتي شريف، تربيت مدرس و مالك اشتر تدريس مي كند. دروسي كه ايشان در مقاطع كارشناسي و تكميلي

تدريس ميكند به شرح زير است: كارشناسي: مدار هاي الكترونيكي 1- مدارهاي الكترونيكي 2 -تجزيه و تحليل سيستم ها- مخابرات 1 مخابرات 2 تحصيلات تكميلي: فرآيندهاي تصادفي -پردازش سيگنالهاي ديجيتالي - اصول رمزنگاري -تئوري اطلاعات - تئوري كدينگ-تئوري تخمين و آشكارسازي - اصول مخابرات طيف گسترمراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : محمدرضا عارف دوره هاي كارشناسي ارشد برق را در دانشگاه صنعتي اصفهان ،دكتري برق دانشگاه صنعتي اصفهان و دكتري برق دانشگاه تربيت مدرس را راه اندازي كرده است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : محمدرضا عارف در كنار تدريس به مطالعه، تحقيق، تاليف آثاري پيرامون تجزيه و تحليل سيستم ها و سيگنالها ، رمزنگاري، تخمين و آشكار سازي هدف، پردازش سيگنال در رادار مي پردازد.آرا و گرايشهاي خاص : محمدرضا عارف از جمله مهندسين برق است كه به موضوعاتي پيرامون پردازش سيگنال صحبت، تخمين و اشكار سازي هدف، تئوري تخمين فشرده سازي اطلاعات، پردازش سيگنالهاي صحبت و تصوير علاقمند است.چگونگي عرضه آثار : محمدرضا عارف سرپرستي بيش از 70 پايان نامه دكتري و كارشناسي ارشد را بر عهده داشته است.ايشان همچنين بيش از 121 مقاله را تاليف و ترجمه كرده است.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

عزيزي قنادي، قدير

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر قدير عزيزي قنادي در سال 1327 شمسي در شهرستان اردبيل متولد شد .تحصيلات دانشگاهي خود را با ورود به دانشكدۀ پلي تكنيك تهران با درجۀ مهندسي الكتروتكنيك در سال 1349 به انجام رساند. وي به سال 1353 جهت ادامۀ تحصيلات راهي كشور فرانسه گشت و توانست دكتري مهندسي الكترونيك را از دانشگاه پلي تكنيك تولوز اخذ كند.نامبرده همچنين از سال 1361 تاكنون به صورت

پاره وقت در دانشگاههاي تهران – صنعتي شريف و مدرسۀ تربيت مدرّس فعاليت آموزشي خود را ادامه مي دهد. ترجمه كتاب "الكترونيك قدرت" قدير عزيزي قنادي ، در دوره چهارم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : قدير عزيزي قنادي تحصيلات ابتدايي و متوسطه خود را در همان شهرستان به سال 1345 به پايان رساند و سپس تحصيلات دانشگاهي خود را با ورود به دانشكدۀ پلي تكنيك تهران با درجۀ مهندسي الكتروتكنيك در سال 1349 به انجام رساند. وي به سال 1353 جهت ادامۀ تحصيلات راهي كشور فرانسه گشت و در نتيجه در سال 1354 با دريافت درجه فوق ليسانس در رشته الكترونيك و در سال 1355 با اخذ درجه فوق ليسانس در رشتۀ الكتروتكنيك و الكترونيك صنعتي و همچنين با موفقيت در طي دوره دكتري مهندسي از پلي تكنيك تولوز فارغ التحصيل گرديد

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : قدير عزيزي قنادي بعد از كسب افتخارات علمي به ايران بازگشت و فعاليتهاي آموزشي خود را آغاز كرد كه از آنجمله است: عضويّت در هيئت علمي دانشگاه اميركبير تا سال 1361 – تدريس دروس مختلف در دانشكدۀ مهندسي برق – اشتغال به عنوان كارشناسي شركت بين المللي مهندسي ايران (ايرتيك) وابسته به وزارت معادن و فلزّات كه هم اكنون سرپرستي واحد برق و كنترل فرآيندها را در اين شركت عهده دار مي باشد.

فعاليتهاي آموزشي : قدير عزيزي قنادي همچنين از سال 1361 تاكنون به صورت پاره وقت در دانشگاههاي تهران – صنعتي شريف

و مدرسۀ تربيت مدرّس با تدريس دروس ماشينهاي الكتريكي – الكترونيك صنعتي و الكترونيك قدرت فعاليت آموزشي خود را ادامه مي دهد.

جوائز و نشانها : ترجمه كتاب "الكترونيك قدرت" قدير عزيزي قنادي ، در دوره چهارم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

آثار :

1 اصول ماشينهاي الكتريكي

ويژگي اثر : (جزوه درسي)

2 الكترونيك صنعتي

ويژگي اثر : (جزوه درسي)

3 الكترونيك قدرت

ويژگي اثر : ترجمه -اين كتاب در دوره چهارم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران برگزيده شده است-آشنايي با كتاب الكترونيك قدرت اين كتاب توسط هانس رودي بولر تأليف شده و شامل 16 فصل است كه كاركرد انواع مبدّلهاي الكترونيكي انرژي الكتريكي مورد استفاده در صنعت را با ترتيبي منطقي تشريح مي كند. اين كتاب به عنوان كتاب مرجع جهت درس الكترونيك صنعتي و الكترونيك قدرت انتخاب شده است.

4 ماشينهاي الكتريكي

ويژگي اثر : (جزوه درسي)

5 مباني مهندسي برق

ويژگي اثر : (جزوه درسي)

6 محاسبه آلترناتورها و موتورهاي القايي

ويژگي اثر : ترجمه-آماده چاپ

منابع زندگينامه : www.ketabsal.ir

عقل آرا، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حسن عقل آرا متولد سال 1317 در تبريز است.ايشان در سال 1347 مدرك دكتري در رشته الكترونيك را از دانشگاه استراسبورگ - فرانسه با موفقيت اخذ كردو از سال 1348 به عنوان عضو هيات علمي در گروه حالت جامد و الكترونيك

دانشكده فيزيك دانشگاه تبريز مشغول خدمت شد. ايشان هم اكنون با رتبه علمي،دانشياري در گروه آموزشي حالت جامد و الكترونيك دانشگاه تبريز فعاليت مي كند.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسن عقل آرا تحصيلات ابتدايي را در دبستان منوچهري به پايان رسانده و ديپلم خود را در سال 1339از دبيرستان فردوسي اخذ كرد ايشان مدرك كارشناسي در رشته فيزيك را از دانشگاه تهران و كارشناسي ارشد الكترونيك را در سال 1345 از دانشگاه استراسبورگ - فرانسه دريافت نمود و در سال 1347 مدرك دكتري در رشته الكترونيك را از دانشگاه استراسبورگ - فرانسه با موفقيت اخذ كرد. ايشان داراي مدرك كارشناسي ارشد از دانشگاه تهران نيز مي باشند. عنوان پاياننامه : الف - كارشناسي ارشد: 1- طرح و ساخت دستگاه اندازه گيري ميزان مواد راديواكتيو و كشف منابع آن 2- طرح و ساخت مدارهاي كوانسيدانس و آنتي كوانسيدانس براي استفاده در آزمايشگاههاي فيزيك هسته اي ب - دكتري: طرح و ساخت يك دستگاه با مدارهاي مجتمع (IC) به منظور پردازش سيگنالها در يك سيستم شمارش فيزيك هسته اي

وقايع ميانسالي : حسن عقل آرا در سال 1347 مدرك دكتري در رشته الكترونيك را از دانشگاه استراسبورگ - فرانسه با موفقيت اخذ كردو از سال 1348 به عنوان عضو هيات علمي در گروه حالت جامد و الكترونيك دانشكده فيزيك دانشگاه تبريز مشغول خدمت شد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سمتهاي اجرايي و مديريتي حسن عقل آرا به قرار زير است: قبلي : رئيس مركز علمي دوره هاي شبانه - رئيس كتابخانه دانشكده علوم - مدير گروه فيزيك

حالت جامد و الكترونيك دانشگاه تبريز فعلي:عضو هيئت علمي و دانشيار گروه آموزشي حالت جامد و الكترونيك دانشگاه تبريز

فعاليتهاي آموزشي : فعاليتهاي آموزشي دكتر حسن عقل آرا به قرار زير است: تدريس: 1-دوره كارشناسي : الكترونيك نظري و عملي 1 ، الكترونيك نظري وعملي 2 ، فيزيك پايه 2 2- تحصيلات تكميلي: مدارهاي دستگاه هاي اندازه گيري

چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي : تعداد مقاله هاي منتشرشده : 5 مورد تعداد مقاله هاي ارايه شده در كنفرانسها : 6 مورد تعداد كتابهاي ترجمه شده : 5 مورد تعداد پاياننامه هاي كارشناسي ارشد : 7 مورد

آثار :

1 الكترونيك (2)

ويژگي اثر : ترجمه

2 الكترونيك (3)

ويژگي اثر : ترجمه

3 الكترونيك (4)

ويژگي اثر : ترجمه

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

فتحي، حميد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر سيد حميد فتحي متولد شهر ابهر است. وي پس از اتمام تحصيلات ابتدايي و متوسطه،در رشته مهندسي الكترونيك دانشگاه امير كبير پذيرفته و در سال 1363 مدرك فوق را اخذ نمود.ايشان در اين رشته را تا مقطع دكتري پي گرفت و توانست دكتراي رشته الكترونيك (قدرت) را از دانشگاه نيوكاسل انگلستان در سال 1370 دريافت كند.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي امير كبير مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي و حرفه اي سيد حميد فتحي به ترتيب زير است: مدرك كارشناسي رشته مهندسي الكترونيك از دانشگاه امير كبير در سال 1363 مدرك كارشناسي ارشد رشته

مهندسي الكترونيك (قدرت) از دانشگاه علوم و تكنولوژي ايران-تهران در سال 1366 مدرك دكتراي رشته مهندسي الكترونيك(قدرت) از دانشگاه نيوكاسل ،انگلستان در سال 1370

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اجرايي و مديريتي سيد حميد فتحي به قرار زير است: عضو هيئت علمي دانشكده مهندسي برق(الكترونيك) دانشگاه امير كبير از سال 1370 تا كنون عضو جامعه مهندسين الكترونيك و برق(IEEE) عضو جامعه IAEEE رئيس امور تحقيقات دانشگاه امير كبير از سال 1370 تا سال 1371 نايب رئيس امور دانشجويي دانشگاه امير كبير در دو نوبت از سال 1371 تا 1373 و از سال 1378 تا سال 1380 رئيس بخش مهندسي الكترونيك دانشگاه امير كبير از سال 1373 تا سال 1374 رئيس شعبه تفريش دانشگاه صنعتي امير كبير از سال 1374 تا سال 1378 نائب رئيس مركز تحقيقات علوم و تكنولوژي ايران(IROST) از سال 1382 تا سال 1383 رئيس مركز تحقيقات علوم و تكنولوژي ايران(IROST) از سال 1383 تا سال 1385 رئيس سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران

فعاليتهاي آموزشي : سيد حميد فتحي عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد. عنوان دروس ارائه توسط ايشان به قرار زير است: الكترونيك صنعتي،ماشينهاي الكترونيكي،اندازه گيري الكتريكي ،عكس العملهاي كنترل قدرت در سيستمهاي برقي ،هارموني در سيستم هاي قدرت

چگونگي عرضه آثار : از سيد حميد فتحي تا كنون بيش از 47 مقاله در زمينه هاي تخصصي اش در مجلات معتبر علمي داخلي و خارجي به چاپ رسيده است. ايشان هم چنين بيش از6 پايان نامه دانشجويي را تحت راهنمايي خود داشته است.

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

فلاحي آرزودار، عليرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر عليرضا فلاحي آرزو دار در سال 1332 در تهران

بدنيا آمد. وي تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته كارشناسي مهندسي مواد در دانشگاه صنعتي شريف آغاز و در سال 1355 به پايان برد. وي براي تكميل معلومات دانشگاهي به انگلستان عزيمت كرد و در سال 1365مدرك كارشناسي ارشد رشته مواد و سراميك را از دانشگاه اوميست و در سال 1369 دكتري رشته مهندسي مواد را از دانشگاه شفيلد انگلستان اخذ نمود. وي هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

گرايش : متالورژي و شكل دهي

تحصيلات رسمي و حرفه اي : عليرضا فلاحي آرزو دار تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته كارشناسي مهندسي مواد در دانشگاه صنعتي شريف آغاز و در سال 1355 به پايان برد. وي براي تكميل معلومات دانشگاهي به انگلستان عزيمت كرد و در سال 1365مدرك كارشناسي ارشد رشته مواد و سراميك را از دانشگاه اوميست و در سال 1369 دكتري رشته مهندسي مواد را از دانشگاه شفيلد انگلستان اخذ نمود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق اجرايي و مديريتي عليرضا فلاحي آرزودار به ترتيب زير است: كارشناس ذوب آهن( 57-55 ) مسئوليت جهاد سازندگي استان سيستان و بلوچستان( 59-58) عضو هيئت مديره و معاون امور متالورژي ماشين سازي تبريز( 60-59 ) عضو هيئت عامل و معاون سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران (63-61 ) عضو هيئت مديره شركت ملي فولاد ايران( 65) مدير امور پژوهشي دانشگاه اميركبير در سال( 66-65) معاونت پژوهشي دانشگاه تربيت مدرس از سال 1370 تاسال 1372 مدير كل تحصيلات تكميلي دانشگاه صنعتي اميركبير(80-75 ) مدير دفتر بررسي هاي صنايع و معادن مركز پژوهشهاي شوراي اسلامي در

سال (81) رئيس اداره تحصيلات تكميلي دانشگاه اميركبير از سال 1375 تا سال 1380 استاد دانشگاه اميركبير،دانشكده مهندسي مكانيك از سال 1369 تا كنون رئيس امور پژوهشي دانشگاه اميركبير از سال 1375 تا سال 1376 عضو هيئت مديره كارخانه ايدرو ،تهران از سال 1359 تا سال 1362 مهندسي مواد در ذوب آهن ،بخش مهندسي مكانيك شركت I.S از سال 1355 تا سال 1357

فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروس ارائه شده توسط دكتر عليرضا فلاحي آرزود دار به قرار زير است: ذوب فلز،علوم مواد،مراحل استخراج و توليد فلز،شكل دهي فلز،خزش،شكست ،استخراج و ذوب فيزيكي فلز

آرا و گرايشهاي خاص : سوابق علمي و تحقيقاتي: خواص مكانيكي آلياژها- متالورژي فيزيكي، شكل دهي و نورد كنترل شده فولاد فريت – مارتنزيتي و بررسي پارامترهاي موثر در فرآيند بر خواص مكانيكي، پيش بيني جوانه زني ترك در آلياژهاي TIAI خستگي و خواص كششي فولادهاي پر استحكام و با ساختار فريت _ مارتنزيتي قابليت كشايش عميق فلزات و ارتباط ريز ساختار با رفتار مكانيكي آنها شبيه سازي كامپيوتري و كاربرد آن در مواد فلزي خواص و رفتار مواد دنداني و رفتار نانو و ميكرو _ مكانيكي آلياژها 1-تاثير موقعيت مرزدانه و حالت تنش بر جوانه زني ترك در مرز دانه هاي آلياژي دو فازي TIAI 2-پيش بيني جوانه زني و رشد ترك بر اساس مكانيزم كام دو قلوئي، لغزش و آرايش بلوري و موقعيت مرز دانه ها در آلياژ دو فازي TIAI 3-تحليل نفوذ پرتابه تغيير فرم پذير در هدف نيمه ضخيم ( بينهايت) 4-تاثير كرنش در نورد بر بافت سطحي، تبلور و خواص مس و نيوييم خالص 5-بررسي پارامترهاي موثر بر

سخت كاري شعله اي چدن داكتيل

چگونگي عرضه آثار : فعليت هاي پژوهشي دكتر فلاحي آرزو دار به ترتيب زير است: 14 مورد شركت در كنفرانسهاي علمي 3 طرح تحقيقاتي (صنعتي) 4 مورد مقاله ارائه شده در كنفرانيسهاي علمي

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

قبادي، چنگيز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر چنگيز قبادي متولد 1338 در شهر اروميه است. ايشان داراي مدرك دكتري رشته مخابرات از كشور انگلستان در سال 1377 مي باشد. وي هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده فني دانشگاه اروميه است.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

گرايش : مخابرات

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر چنگيز قبادي ديپلم رياضي در اروميه گرفت. در سال 1356 در رشته مهندسي برق وارد دانشگاه صنعتي اصفهان شده و در گرايش الكترونيك در سال 1364 فارغ التحصيل گرديد و در همان دانشگاه در گرايش مخابرات كارشناسي ارشد را در سال 1366 دريافت كرده و سپس بعنوان عضو هيئت علمي، همكاري را با دانشگاه اروميه آغاز نمود . در سال 1374 جهت ادامه تحصيل به انگلستان رفته و در سال 1377 در رشته مخابرات دكتراي خود را دريافت نمودند.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - عضو هيئت علمي و دانشيار دانشكده فني دانشگاه اروميه - عضو كميته تحقيقات مخابرات استان مدير هسته پژوهش مخابرات استان - مدير گروه برق دانشگاه اروميه - مدير كل امور دانشجويان دانشگاه اروميه - مدير كل آموزش دانشگاه اروميه - مدير كل پرژوهش و رئيس دانشكده فني دانشگاه اروميه

فعاليتهاي آموزشي : دكتر قبادي در دانشگاههاي ، دانشگاه اروميه - دانشگاه آزاد واحد اروميه به تدريس مشغول است.

جوائز و نشانها : دكتر قبادي دانشجوي ممتاز خارج از كشور سال 77

بودند

چگونگي عرضه آثار : - تعداد مقالات چاپ شده در مجلات علمي و پژوهشي :22 مقاله - تعداد مقالات ارائه شده در سمينارها و يا كنفرانسهاي علمي :27 مقاله - تعداد پايان نامه هاي تحت راهنمايي دوره كارشناسي ارشد و يا دكتري عمومي :22 پايان نامه

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

قناد، محمدعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمدعلي قناد پس از پايان تحصيلات ابتدايي و متوسطه،تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مهندسي راه و ساختمان در دانشگاه صنعتي شريف آغاز كرد و تا مقطع كارشناسي ارشد در آنجا به تحصيل پرداخت.او براي تكميل معلومات دانشگاهي عازم ژاپن،دانشگاه ناگويا شد و موفق به اخذ مدرك دكتراي رشته مهندسي راه و ساختمان (در سال 1377) گرديد.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانتحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي و حرفه اي محمدعلي قناد به ترتيب زير است: كارشناسي رشته مهندسي راه وساختمان(عمران) از دانشگاه صنعتي شريف،تهران،ايران در سال 1367 كارشناسي ارشد رشته مهندسي راه وساختمان(عمران) از دانشگاه صنعتي شريف،تهران،ايران در سال 1371 دكتراي رشته مهندسي راه و ساختمان(عمران) از دانشگاه ناگويا،ناگويا،ژاپن در سال 1377مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي مورد تصدي محمد علي قناد به ترتيب زير است: رئيس بخش مهندسي زلزله و نايب رئيس امور دانشجويان دانشكده فني مهندسي دانشگاه صنعتي شريف دانشيار دانشگاه صنعتي شريف از سال 1385 تا كنون استاديار دانشگاه صنعتي شريف از سال 1378 تا سال 1385 استاد آزمايشي كنسولگري مهندسي ايجيما،ناگويا ژاپن از سال 1377 تا سال 1378 بورسيه پژوهشي دانشگاه شهيد ستاري تهران از سال 1371 تا سال

1373 مربي دانشگاه شهيد ستاري تهران مهندس ساختمان از سال 1367 تا سال 1373 مديرگروه مهندسي زلزله دانشكده عمران دانشگاه صنعتي شريف فعاليتهاي آموزشي : محمدعلي قناد عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و پژوهشي دكتر محمد علي قناد : مهندسي زلزله،ديناميك ساختاري،ديناميك خاك،فعل و انفعالات ساختاري،كارايي لرزش،طراحي پايه اي ،آسيب پذيري لرزش در ساختار خشت

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

كراري، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مهدي كراري در سال 1338 در قم بدنيا آمد. وي تحصيلات دانشگاه خود را در دانشگاه اميركبير در رشته مهندسي الكترونيك در مقطع كارشناسي آغاز و در سال 1364 به پايان برد. وي براي تكميل تحصيلات دانشگاهي خود راهي انگلستان شد و در رشته مهندسي كنترل ابتدا در امپريال كالج لندن و سپس در دانشگاه شفيلد به تحصيل پرداخت و در سال 1370 موفق به اخذ مدرك دكتري مهندسي كنترل از دانشگاه مذكور شد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

گرايش : كنترل

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي دكتر مهدي كراري به قرار زير است: كارشناسي مهندسي الكترونيك ،سيستمهاي قدرت دانشگاه اميركبير در سال 1364 ديپلم امپريال كالج در مهندسي ،انگلستان در سال 1366 كارشناسي ارشد مهندسي كنترل ،امپريال كالج لندن ،انگلستان در سال 1366 دكتري مهندسي كنترل ،دانشگاه شفيلد انگلستان در سال 1370

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي مهدي كراري به قرار زير است: استاد دانشگاه اميركبير از سال 1383 تا كنون دانشيار دانشگاه اميركبير از سال 1379 تا سال 1383 استاديار دانشگاه

اميركبير از سال 1370 تا سال 1379 عضو دائمي انجمن سيستمهاي كنترل IEEE رئيس اداره فارغ الحصيلي ،دانشگاه اميركبير از سال 1371 تا سال 1372 نماينده دانشجويي كارشناسي دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه اميركبير از سال 1372 تا سال 1373 رئيس دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه اميركبير از سال 1373 تا سال 1376 نماينده بودجه دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه اميركبير از سال 1376 تا سال 1379 رئيس گروه كنترل دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه اميركبير از سال 1379 تا سال 1381 فرصت مطالعاتي دانشگاه گليگري كانادا از سال 1381 تا سال 1382 نماينده پژوهشي ،دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه اميركبير از سال 1382 تا سال 1384 نماينده دانشجويان كارشناسي ارشد دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه اميركبير از سال 1384 تا سال 1385 رئيس موسسه آموزش عالي شهاب دانش از سال 1385 تا كنون

فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي و عنوان دروس ارائه شده توسط دكتر مهدي كراري به قرار زير است: مدار الكتريكي 1و2،سيستمهاي كنترل خطي ،علامتها و سيستمها،رياضيات مهندسي پيشرفته ،ماشينهاي الكتريكي ،مدار الكتريكي و سيستمهاي،حالت جامد، الكتريسته ، سيستمهاي الكترونيك و كامپيوتري ،مدلسازي ،ديناميك سيستم قدر 1و2، و غيره...

جوائز و نشانها : جايزه بهترين كتاب سال در سيزدهمين انتخاب كتاب سال دانشگاه تهران جايزه بهترين كتاب در اولين انتخاب كتاب سال مهندسي در دانشگاه اميركبير

چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي مهدي كراري به قرار زير است: 76 مقاله ارائه شده در كنفرانسهاي علمي 2 پروژه تحقيقاتي و پژوهشي 55 خلاصه مقاله ارائه شده در كنرفاسهاي علمي

آثار :

1 ديناميك و كنترل سيستمهاي قدرت

ويژگي اثر : تيراژ

: 1000 سال انتشار : 1382 چاپ اول شابك : 964-463-139-0 صفحات : 604 قيمت به ريال : 40000 نويسنده : مهدي كراري افزودن به سبد خريد معرفي كتاب: (اين كتاب در سال 83 به عنوان كتاب برگزيده دانشگاه تهران و كتاب اول در زمينه مهندسي برق در اولين جشنواره كتابهاي برگزيده فني و مهندسي انتخاب شده است). در اين كتاب مفاهيم پيچيده ديناميكي با زباني ساده

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

كريميان، محمدحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر سيد محمد حسين كريميان عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي امير كبير مي باشد. وي داراي مدرك دكتري رشته مهندسي مكانيك از دانشگاه واترلو ،اونتاريو كانادا و فوق دكتري همان رشته از دانشگاه مذكور در سال 1374مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاتحصيلات رسمي و حرفه اي : سيد محمد حسين كريميان مدرك كارشناسي رشته مهندسي مكانيك را از دانشگاه صنعتي اميركبير در سال 1366 دريافت كرد. نامبرده تحصيلات تكميلي اش را ابتدا در ايران در دانشگاه صنعتي شريف در همان رشته ادامه داد و در سال 1369 مدرك كارشناسي ارشد اش را اخذ نمود وي براي ادامه تحصيل به كانادا عزيمت كرد و در دانشگاه واترلو، فاونتاريو كانادا به تحصيل پرداخت و در سال 1373 مدرك دكتري رشته مهندسي مكانيك و در سال 1374 مدرك فوق دكتري همان رشته را از دانشگاه مذكور دريافت كرد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مدريتي دكتر سيد محمد حسين كريميان به قرار زير مي باشد: عضو هيئت علمي دانشگاه اميركبير ،دانشكده هوا فضا از سال 1374 تا كنون ( هم اكنون استاد دانشگاه مذكور مي باشد) رئيس بخش امور

پژوهشي دانشگاه اميركبير ،دانشكده هوافضا از سال 1383 تا كنون و از سال 1376 تا سال 1379 رئيس گروه ايوديناميك ،دانشگاه اميركبير دانشكده هوافضااز سال 1383 تا سال 1385 و از سال 1375 تا سال 1376 عضو كميته آموزش مشاهداتي،دانشگاه اميركبير از سال 1378 تا سال 1380 رئيس اداره دانشجويي بين المللي دانشگاه صنعتي اميركبير از سال 1379 تا سال 1380 رئيس اداره همكاريهاي بين المللي دانشگاه صنعتي اميركبير از سال 1378 تا سال 1380 نماينده بورد دانشگاهي دانشگاه صنعتي اميركبير از سال 1377 تا سال 1379 مربي دانشگاه اميركبير در سال 1369 عضو كميته هوافضا ايران IAS عضو كميته سوخت ايرانICA عضو برجسته AIAA عضو انجمن CFD در كانادا عضو هيئت امناي موسسه پژئوهشي ژئو علوم ،تهران ايران عضو كميته علمي كنفرانس ISME2007 پانزدهمين كنفرانس بين المللي مهندسي مكانيك ايران دبير قطب علمي هوافضاي محاسباتي دانشگاه صنعتي اميركبيرفعاليتهاي آموزشي : عنوان درس ارائه شده توسط دكتر كريميان به قرار زير است: مكانيك سيالات ،ترموديناميك 2 ،ايروديناميك 1و2 ،ديناميك سيالات محاسباتي 1و2 ،جريان ماوراء صوتآرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و تحقيقاتي : ديناميك سيالات محاسباتي و انتقال حرارت،ديناميك گاز دماي بالا ،حرارت ايروديناميك ،ايروديناميك هواپيما ،وسايل نقليه و ساختمانهاچگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي سيد محمد حسين كريميان به قرار زير است: مشاوره در زمينه مهندسي هوافضا ،ايروديناميك حرارت،لوله كشي و خرمن كوبي نمك 9 طرح پژوهشي و صنعتي 32 مقاله چاپ شده در ژورنالهاي علمي 56 مقاله ارائه شده در كنفرانسهاي علمي 25 مورد استاد راهنماي پايان نامه كارشناسي ارشد 4 مورد استاد راهنماي پايان نامه دكتري 12 مورد شركت

در كنفرانسهاي علمي

كشاورز علمداري، اسكندر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر اسكندر كشاورز علمداري در سال 1343 در تهران بدنيا آمد. وي تحصيلات دانشگاهي را در گرايش فني و مهندسي آغاز كرد و در اين راستا موفق به اخذ مدرك دكتراي مهندسي مواد از دانشگاه صنعتي شريف (در سال 1379) شد.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه صنعتي امير كبير مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي دانشگاهي اسكندر كشاورز علمداري به ترتيب زير است: - كارشناسي رشته مهندسي مواد از دانشگاه صنعتي اصفهان در سال 1368 - كارشناسي ارشد رشته مهندسي مواد از دانشگاه صنعتي شريف در سال 1371 - دكتراي رشته مهندسي مواد از دانشگاه صنعتي شريف در سال 1379

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي و عضويت در انجمن هاي علمي و تخصصي اسكندر كشاورز علمداري به قرار زير است: دانشيار دانشگاه امير كبير،بخش مهندسي مواد و معدن از سال 1384 تا كنون استاديار دانشگاه امير كبير،بخش مهندسي مواد معدن از سال 1379 تا 1384 مربي دانشگاه امير كبير ،بخش مهندسي مواد و معدن از سال 1374 تا 1379 عضو جامعه ايرانيان مهندسي مواد (IMES) عضو جامعه آهن و استيل ايران (ISSI) عضو جامعه مهندسين شيمي ايرانيان (IACHE) دبير نهمين سمپوزيوم فولاد در دانشگاه صنعتي امير كبير

آرا و گرايشهاي خاص : محور تخصصي: متالورژي استخراجي، سينتيك و ترموديناميك فرآيندهاي استخراج

چگونگي عرضه آثار : از دكتر اسكندر كشاورز علمداري تا كنون بيش از 11 مورد مقاله در زمينه تخصصي خود منتشر شده است. او در كنار تاليف و ترجمه كتب و مقالات ، در كنفرانسهاي داخلي

و خارجي با ارائه مقاله شركت مي كند.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

گلابچي، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمود گلابچي در سال 1336 در مشهد به دنيا آمد. وي در سال هاي 1359 و 1362 موفق به اخذ مدرك كارشناسي و كارشناسي ارشد مهندسي راه و ساختمان با رتبه اول از دانشكده فني دانشگاه تهران شد و از همان سال به عنوان عضو هيات علمي در دانشگاه تهران به تدريس پرداخت.ايشان هم اكنون عضو هيات علمي (دانشيار) گروه معماري دانشكده هنرهاي زيبا دانشگاه تهران (1362 تاكنون) مي باشد. كتاب "استاتيك كاربردي براي دانشجويان رشته هاي معماري و مهندسي عمران" تاليف محمود گلابچي ، به عنوان كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در سال 1386 برگزيده شده است.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي راه و ساختمانتحصيلات رسمي و حرفه اي : محمود گلابچي در سال هاي 1359 و 1362 موفق به اخذ مدرك كارشناسي و كارشناسي ارشد مهندسي راه و ساختمان با رتبه اول از دانشكده فني دانشگاه تهران شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمود گلابچي در حال حاضر علاوه بر عضويت هيات علمي دانشكده معماري دانشگاه تهران، سرپرستي رشته هاي كارشناسي ارشد تكنولوژي معماري و مديريت پروژه و ساخت، عضو شوراي تدوين مقررات ملي ساختمان، عضو كميته ملي سازه هاي فضاكار، مسوول كميته تخصصي مبحث سوم مقررات ملي ساختمان و نيز عضو چندين سازمان و مجمع بين المللي در زمينه معماري و مهندسي ساختمان است. دكتر گلابچي علاوه بر محاسبه و طراحي صدها طرح و ده ها پروژه بزرگ ساختماني، در سازمان هاي اجرايي متعددي به عنوان مشاور عالي در زمينه سازه و ساختمان مشغول به كار بوده است. سوابق اجرايي محمود گلابچي : • عضو هيات علمي (دانشيار)

گروه معماري دانشكده هنرهاي زيبا دانشگاه تهران (1362 تاكنون). • عضو شوراي تدوين مقررات ملي ساختمان (1375 تاكنون). • مسئول راه اندازي رشته هاي كارشناسي ارشد مديريت پروژه و ساخت، تكنولوژي معماري و انرژي و معماري در پرديس هنرهاي زيبا، دانشگاه تهران و مسئول رشته هاي كارشناسي ارشد مديريت پروژه و ساخت و تكنولوژي معماري (1379 تاكنون). • نماينده پرديس هنرهاي زيبا در شوراي انتشارات دانشگاه (1378 تاكنون). • مشاور عالي سازه آستان قدس رضوي و عضو كميسيون مقاوم سازي ابنيه حريم حرم حضرت رضا (ع) (1380 تاكنون). • مشاور عالي و عضو كميسيون فني سازمان هاي اجرايي متعدد (1364 تاكنون). • رئيس كتابخانه دانشكده هنرهاي زيبا دانشگاه تهران (1382-1377). • سرپرستي تحصيلات تكميلي (دوره دكتري) معماري (1377-1375). • معاونت فني اداره كل امور ساختمان ها و تاسيسات دانشگاه تهران (1368-1359). فعاليتهاي آموزشي : سوابق آموزشي محمود گلابچي : - تدريس دروس استاتيك، مقاومت مصالح، تئوري و طراحي سازه هاي فولادي، تئوري و طراحي سازه هاي بتن آرمه، سيستم هاي ساختمان و فرم هاي سازه اي، متره و برآورد، برنامه نويسي كامپيوتر، اصول پايداري ابنيه تاريخي، پروژه تكنولوژي معماري در مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد دانشگاه تهران از سال 1362 تاكنون. - تدريس دروس كاربرد كامپيوتر در تحقيقات معماري / سير تحول سيستم هاي ساختماني/ سيستم هاي سازه اي معاصر در مقطع دكتري معماري در دانشگاه تهران از سال 1375 تاكنون. - تدريس دروس سازه هاي بتن آرمه/ سازه هاي بتن پيش تنيده – دانشگاه ليدز انگلستان (1372-1375). ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : سوابق تجربي محمود گلابچي : - محاسبه و طراحي سازه ده ها پروژه عمراني با زيربناي بيش از 300 هزار مترمربع شامل:

• مسجد جمعه (12000 مترمربع) و ساختمان مدرسه علميه امام صادق (ع) (48000 مترمربع) شهرستان كرج. • ساختمان بنياد 15 خرداد كرج (4000 متر مربع). • مجموعه فرهنگي مذهبي مهديه تهران (12000 مترمربع). • مجموعه فرهنگي امام خميني (8000 مترمربع)، ساختمان مقبره الشعرا (8000 مترمربع) و پايانه مسافربري (28000 مترمربع) شهر كرمان. • پايانه مسافربري شهرهاي اهواز (18000 مترمربع) و يزد (9000 مترمربع). • مجموعه فرهنگي شهيد اشرفي اصفهاني شهر باختران (15000 مترمربع). • مجموعه فرهنگي دعبل خزاعي – شوش (9000 مترمربع). • دانشكده علوم حديث – قم با زيربناي 20000 متر مربع • مسجد جامع خاتم الانبيا (ص) – مارليك كرج با زيربناي 8000 مترمربع • برج هاي مسكوني شهرك شهيد محلاتي – پروژه نرگس – تهران با زيربناي 18000 مترمربع • دانشكده كشاورزي دانشگاه گيلان با زيربناي 5000 مترمربع • توسعه هتل گسترش تبريز با زيربناي 14000 مترمربع • ساختمان رستوران موزه حيات وحش – دارآباد تهران با زيربناي 2000 مترمربع • مجموعه تجاري، خدماتي و پاركينگ طبقاتي گلابدره (الغدير)- تهران با زيربناي 48000 مترمربع • مجموعه فرهنگي و سينمايي انكس – آبادان با زير بناي 38000 مترمربع • پل هاي عابر پياده در 5 نقطه شهر تهران - بررسي نهايي و تصويب نقشه هاي سازه و سيويل پروژه هاي متعدد با زيربناي بيش 320 هزار مترمربع شامل: • پايانه هاي باربري شهرهاي اهواز (14000 مترمربع) و يزد (24000 مترمربع ) و مطالعات مرحله اول پايانه هاي باربري شهرهاي كرمان، قم، تبريز و تهران (بالغ بر 170000 مترمربع) سازمان پايانه هاي حمل و نقل، وزارت راه و ترابري. • - بررسي نهايي و تصويب پروژه هاي مسكوني

شهرك مارليك (600 واحد- 48000 مترمربع)، بندرعباس (148 واحد- 18000 مترمربع)، گيلان (90 واحد- 24000 مترمربع)، صومعه سرا و يزد (200 واحد- 24000 مترمربع) شركت رزمنده. جوائز و نشانها : كتاب "استاتيك كاربردي براي دانشجويان رشته هاي معماري و مهندسي عمران" تاليف محمود گلابچي ، به عنوان كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در سال 1386 برگزيده شده است.چگونگي عرضه آثار : محمود گلابچي بالغ بر 65 مقاله به زبان هاي انگليسي و فارسي در نشريات و كنفرانس هاي ملي و بين المللي كرده نموده است. تدوين جزوات دانشگاهي: - تدوين جزوات درسي دانشگاهي شامل: سيستم هاي سازه اي و فرم هاي ساختماني، تئوري و طراحي سازه هاي بتن آرمه، تئوري و طراحي سازه هاي فولادي، استاتيك، مقاومت مصالح، متره و برآورد، مقدمه اي بر علوم كامپيوتر، مباني و اصول سيستم هاي محاسباتي، برنامه نويسي FORTRAN و BASIC، كاربردهاي طراحي GW – BASIC، اصول پايداري ابنيه تاريخي، كاربرد كامپيوتر در تحقيقات معماري، روش تحقيق در معماري، سير تحول سيستم هاي ساختماني، سيستم هاي سازه اي معاصر - طرح هاي تحقيقاتي خاتمه يافته:6 طرح - طرح هاي تحقيقاتي دردست اجرا:4 طرح - ارائه و انتشار بالغ بر 60 مقاله علمي به زبان انگليسي و فارسي در طول سالهاي 1372 تا 1385

آثار : استاتيك كاربردي براي دانشجويان معماري و مهندسي عمران ويژگي اثر : تاليف- چاپ اول سال 1385، انتشارات دانشگاه تهران، (كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در سال 1386 و كتاب برگزيده دانشگاهي سال 1386). 2 درك رفتار سازه ها، ويژگي اثر : ترجمه - چاپ پنجم سال 1386 (چاپ اول 1380) انتشارات دانشگاه تهران. 3

سازه در معماري، ويژگي اثر : ترجمه - چاپ هفتم سال 1386 (چاپ اول 1372) انتشارات دانشگاه تهران. 4 سازه هاي مشبك فضايي ويژگي اثر : ترجمه - چاپ اول 1385 انتشارات دانشگاه تهران، (كتاب برگزيده دومين جشنواره كتاب تابستان 1386). 5 سيستم هاي ساختماني آينده (نگاهي به معماري فردا) ويژگي اثر : ترجمه - چاپ چهارم سال 1386 (چاپ اول 1380) انتشارات دانشگاه تهران. 6 فناوري اطلاعات (IT) در مهندسي ساختمان و مديريت پروژه ويژگي اثر : ترجمه - چاپ اول 1385 انتشارات دانشگاه تهران. 7 مجموعه مكانيك جامدات جلد اول: استاتيك، جلد دوم: مقاومت مصالح ويژگي اثر : جلد اول، استاتيك – تاليف - چاپ اول سال 1367، انتشارات ايران ارشاد -- جلد دوم، مقاومت مصالح – تاليف - چاپ اول سال 1367، انتشارات ايران ارشاد 8 مديريت پروژه (فناوري اطلاعات) ويژگي اثر : تاليف9 معمار+مهندس= ساختار ويژگي اثر : ترجمه و تعليق - چاپ سوم سال 1385 (چاپ اول 1383) انتشارات دانشگاه تهران (كتاب برگزيده دانشگاهي سال 1384). 10 مقاومت مصالح كاربردي براي دانشجويان معماري و مهندسي عمران ويژگي اثر : تاليف- چاپ اول سال 1386، انتشارات دانشگاه تهران.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

مارقوسيان، واهاك

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر واهاك مارقوسيان در سال 1327 در تهران متولد شد.ايشان داراي مدرك دكتراي رشتة سراميك از دانشگاه منچستر انگلستان (در سال 1359) مي باشد.وي عضو

هيأت علمي دانشگاه علم و صنعت ايران (از سال 1361 تاكنون ) است. كتاب"ساختار، خواص و كاربرد" تاليف واهاك مارقوسيان ، در دوره بيست و يكم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيگرايش : سراميكتحصيلات رسمي و حرفه اي : واهاك مارقوسيان در سال 1353 با درجه مهندسي در رشتة متالوژي از دانشگاه صنعتي شريف فارغ التحصيل شد و در سال 56 موفق به اخذ كارشناسي ارشد در رشتة مواد فلزي و سراميكي از دانشگاه منچستر گرديد و در سال 59 به اخذ درجه دكترا در رشتة سراميك از دانشگاه منچستر انگلستان نايل آمد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر مارقوسيان در زمينه پژوهشي مسئوليت هدايت 12 پروژه تحقيقاتي، عمدتاً در ارتباط با شيشه، (از جمله 3 پروژه ملي) را عهده دار بوده است . از ديگر سمت ها و مسئوليت هاي ايشان عبارتند از: _ مسؤول برنامه ريزي رشته سراميك در دو سطح كارشناسي و كارشناسي ارشد در ستاد انقلاب فرهنگي سال 1361؛ _ رياست هيأت مديره انجمن سراميك ايران از سال 1372 تا 1381؛ _ عضو هيأت علمي دانشگاه علم و صنعت ايران از سال 1361 تاكنون. جوائز و نشانها : كتاب"ساختار، خواص و كاربرد" تاليف واهاك مارقوسيان ، در دوره بيست و يكم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : واهاك مارقوسيان داراي 3 كتاب مي باشد. همچنين از وي در حدود 50 مقالة علمي در مجلات معتبر داخلي و بين المللي به چاپ رسيده

است.

________________________________________

آثار : ساختار، خواص و كاربرد ويژگي اثر : تاليف،اين كتاب ، در دوره بيست و يكم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال معرفي و برگزيده شد. آشنايي با كتاب: شيشه: ساختار، خواص و كاربرد واهاك مارقوسيان._تهران: مركز انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، 1381. با وجود پيشرفت هاي شگرفي كه در دهه هاي اخير در زمينة دانش شيشه در جهان حاصل شده است، اين علم در كشور ما تقريباً ناشناخته مانده است. در سال هاي اخير چندين كتاب در زمينة شيشه گري و جنبه هاي فنّي و فنّاوري شيشه به چاپ رسيده است، امّا در زمينة دانش شيشه و پيشرفت هاي اخير آن تاكنون كتابي به زبان فارسي منتشر نشده است. اين كتاب، حاصل تجربيات آموزشي و پژوهشي تقريباً 20 سالة مؤلف در زمينة دانش شيشه است. هرچند اين كتاب در درجة نخست براي دانشجويان رشته هاي مهندسي سراميك در دو سطح كارشناسي و كارشناسي ارشد نگاشته شده است، امّا شايد بتواند براي دانشجويان ساير رشته هاي مهندسي و علوم و همچنين مهندسان و دست اندركاران صنعت شيشه نيز مفيد واقع گردد.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

محمدپور، كمال

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

كمال محمد پور متولد سال 1333 و داراي مدرك دكتري مهندسي الكترونيك از دانشگاه منچستر -انگلستان در سال 1375 است. ايشان هم اكنون عضو هيئت علمي و دانشيار دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي الكترونيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي كمال محمد پور به ترتيب زير است: - كارشناسي : مهندسي الكترونيك از دانشگاه ارتباطات PTT ،تهران در سال 1358

- كارشناسي ارشد : مهندسي الكترونيك ،دانشگاه تربيت مدرس ، تهران سال 1366 - دكتري : مهندسي الكترونيك دانشگاه منچستر ،انگلستان در سال 1375

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - دانشيار دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي - طراح سوالهاي كنكور مقطع كارشناسي مهندسي الكترونيك از سال 1367 تا سال 1382 - پژوهش در زمينه كد گذاري و نوسان نگاري براي امواج راديويي ،ارتباطي موبايل و كانالها در گروه تحقيقااتي ارتباطات ،دانشگاه نچستر انگلستان در سالهاي 1372-1375طي دوره دكتري - مديريت تكنيكي براي سيستمهاي ارتباطي در سالهاي 1363-1358 - سرپرست اداري براي كنترل و برنامه ريزي درسي در دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي از سال 1366-1370 - عضو مركز انتشار دانشگاه 1366-1370 - معاونت دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي از سال 1369-1371 - مدير تحقيقات تكميل در دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي از سال 1377-1381 - رئيس دانشكده مهندسي الكترونيك دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي از سال 1378-1380 - نايب رئيس تحصيلات دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي از سال 1383-1384 - نائب وزير (ITC) در تحصيلات ،تحقيقات و امور بين المللي از سال 1384 تا كنون

فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروسي كه توسط دكتر محمد پور در مقاطع كارشناسي ،كارشناسي ارشد و دكتري از سال 1364 تا كنون ارائه شده است به قرار زير است: تئوري مدار پايه- سيگنالها و سيستمها - سيستمهاي ارتباطي مشابه- سيستمهاي ارتباطي ديجيتالي- مراحل تصادفي و متغيير هاي تصادفي- سيستمهاي رادار- مراحل سيگنالهاي ديجيتالي(DSP)- سيستمهاي ارتباطي موبايل- سيستمهاي جهاني براي موبايل (GSM)- تئوري هاي ارتباطي پيشرفته- طرحههاي كد گذاري و نوسانات

چگونگي عرضه آثار : - تعداد

مقالات منتشر شده در مجلات علمي : 29 مقاله - پايان نامه هاي به اتمام رسيده در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري كه ايشان استاد راهنماي آنها بوده اند : 29 پايان نامه - پايان نامه هاي به اتمام رسيده در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري كه ايشان استاد راهنماي آنها هستند : 5 مورد

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

محمدي نيكو، حشمت الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حشمت الله محمدي نيكو در سال 1356 در اراك بدنيا آمد. وي داراي كارشناسي ارشد متالوژي، گرايش استخراج فلزات از دانشگاه علم و صنعت ايران در سال 1381 مي باشد. ايشان برگزيده رتبه دوم پژوهش هاي توسعه اي بيستمين جشنواره بين المللي خوارزمي مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيگرايش : استخراج فلزاتوالدين و انساب : پدر حشمت الله محمدي نيكو، جواد محمدي نيكو و نام مادر محترمشان خانم اعظم فيضي است. ايشان داراي سه برادر و دو خواهر مي باشد.خاطرات كودكي : حشمت الله محمدي نيكو بيشتر زمان كودكي اش را به بازيهاي كودكانه و ورزش مي پرداخت و جزو دانش آموزان منظم و مرتب مدرسه و كلاس در س بشمار مي رفت. اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : حشمت الله محمدي نيكو در خانواده اي مذهبي، و از نظر مالي متوسط بدنيا آمد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : حشمت الله محمدي نيكو مقطع كارشناسي متالوژي را از سال 1375-1379 و كارشناسي ارشد متالوژي گرايش استخراج فلزات از سال 1379-1381 از دانشگاه علم و صنعت ايران دريافت كرد.فعاليتهاي ضمن تحصيل : حشمت الله محمدي نيكو علاقه زيادي به كارهاي صنعتي داشت و در دوران دانشجويي براي فعاليت علمي به شركتهاي مختلف مراجعه مي كرد و ضمن آشنايي با وضعيت آنها با معضلات

آنها نيز آشنا مي شد.استادان و مربيان : دكتر بافقي، استاد پروژه در دوران كارشناسي و كارشناسي ارشد و دكتر سلطانيه از اساتيد حشمت الله محمدي نيكو مي باشند.هم دوره اي ها و همكاران : آقاي مهندس رئوفي و آقاي بهمن ميرزاخاني از هم دوره اي هاي حشمت الله محمدي نيكو و مجيد بوراني از همكاران ايشان در شركت صنايع آذراب مي باشند.همسر و فرزندان : حشمت الله محمدي نيكو متاهل و داراي همسر بنام سركار خانم ليلا فيضي مي باشد.وقايع ميانسالي : حشمت الله محمدي نيكو سفر به حج تمتع در سال 1384 را جزء وقايع مهم ميانسالي خود مي داند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حشمت الله محمدي نيكو در سال 1378 به مدت سه ماه در شركت آونگان شروع به كار كرد. و ي همچنين در شركتهاي واگن پارس، آذراب اراك به كار اشتغال داشتند. نامبرده سه سال بعنوان كارشناس جوش در قسمت مهندسي جوش، دو سال به عنوان كارشناس در آزمايشگاه مركزي و از سال 1385 تا كنون به عنوان سرپرست كارگاه اشتغال دارند.جوائز و نشانها : - نفر اول مسابقات علمي دانشگاه علم و صنعت و نفر دوم مسابقه تئوري در همان سال، - شاگرد اول دوران كارشناسي ارشد، - نفر دوم امتحانات پاياني ديپلم در شهرستان خمين، - برگزيده دوم توسعه كشوري در بيستمين دوره جشنواره خوارزمي.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

مظاهري، كريم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر كريم مظاهري در سال 1339 شمسي در تهران متولد شد.ايشان در رشته مهندس مكانيك به تحصيل پرداخت و موفق شد مدرك كارشناسي را از دانشگاه صنعتي شريف اخذ كند . او براي تكميل معلومات دانشگاهي به امريكا سفر كرد، و در رشته رياضيات كاربردي و علوم هوا-

فضا به تحصيل پرداخت و موفق شد دكتراي رشته فوق را از دانشگاه ميشيگان،آمريكا (در سال 1371) دريافت كند.نامبرده در حال حاضر با سمت استادي ،مدير گروه پيشرانش دانشكده مهندسي هوا- فضاي دانشگاه صنعتي شريف است. كتاب " مكانيك و ترموديناميك پيشرانش" ترجمه كريم مظاهري (يكي از مترجمان)، در دوره هيجدهم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاگرايش : رياضيات كاربردي و علوم هوا- فضاتحصيلات رسمي و حرفه اي : كريم مظاهري پس از طي تحصيلات ابتدايي و متوسطه در سال 1365 شمسي از دانشگاه صنعتي شريف در رشتۀ مهندسي مكانيك فارغ التحصيل شد. آنگاه به آمريكا رفت و تحصيلات خود را در رشته رياضيات كاربردي و علوم هوا- فضا در دانشگاه ميشيگان ادامه داد و در سال 1371 شمسي موفق به اخذ دكتراي مهندسي هوا- فضا و محاسبات علمي از دانشگاه ميشيگان، شد. خلاصه تحصيلات رسمي ايشان به قرار زير است: كارشناسي مكانيك،دانشگاه صنعتي شريف،ايران كارشناسي ارشد رياضيات كاربردي از دانشگاه ميشيگان آمريكا كارشناسي ارشد علوم هوا فضا از دانشگاه ميشيگان آمريكا دكتراي مهندسي هوا فضا و علوم رايانه از دانشگاه ميشيگان آمريكا در سال 1371مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : كريم مظاهري دكتر مظاهري پس از اتمام تحصيلات به ايران بازگشت و از سال 1371 شمسي با سمت استادياري در دانشگاه صنعتي شريف مشغول به خدمت شد. از سوابق آموزشي ايشان مي توان به مديريت گروه مهندسي هوا- فضا، سرپرستي آزمايشگاههاي كامپيوتري دانشكده مهندسي مكانيك و مديريت اجرايي برگزاري آزمون كنكور كارشناسي ارشد

مهندسي مكانيك كشور اشاره كرد. دكتر مظاهري در حال حاضر با سمت استادي ،مدير گروه پيشرانش دانشكده مهندسي هوا- فضاي دانشگاه صنعتي شريف است. دكتر مظاهري مديرعامل شركت تدبيرگران سامانه هاي انرژي و نيز سرپرست شركت سازنده ربات بالزن كنترل شونده است. اين ربات سبكترين پرنده دست ساز جهان مي باشد.ايشان داراي بيش از بيست سال سابقه كار مديريتي و صنعتي در صنايع مختلف خودروسازي، هواپيماسازي و فضايي بوده و مديريت فني و اجرايي ده ها طرح مختلف را بر عهده داشته اند.فعاليتهاي آموزشي : فعاليت آموزشي كريم مظاهري به قرار زير است: عنوان دروس ارائه شده توسط دكتر كريم مظاهري: معرفي مهندسي هوا فضا،معرفي CFD،ايروديناميك 1و2،سيالات 1و2،قوانين نيروي محركه،قوانين راكت،ايروديناميك هلي كوپتر،روشهاي محاسبات پيشرفته،CFD1و2،ديناميك گاز،جريان چسبناك،توليد نيروي آشفته ،ASM دكتر مظاهري در زمينه موضوع اين كارگاه در دانشگاه صنعتي شريف تدريس و به صنايع و سازمان هاي مختلف مشاوره ارايه مي نمايند. • مدرس كارگاه هاي مديريت راهبردي • مدرس مديريت راهبردي در دانشگاه صنعتي شريف • دوره مديريت راهبردي (دانشگاه ميشيگان) • دوره مديريت صنايع نوين (High-Tech Management Development Program (HTMDP)) آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و تحقيقاتي دكتر كريم مظاهري: CFD،نيروي محركه،ايروديناميك،سيستمهاي مهندسيجوائز و نشانها : كتاب " مكانيك و ترموديناميك پيشرانش" ترجمه كريم مظاهري (يكي از مترجمان)، در دوره هيجدهم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : كريم مظاهري مولف بيش از يكصد مقاله در مجلات و همايش هاي مهندسي مي باشند و در زمينه موضوع اين كارگاه در دانشگاه صنعتي شريف تدريس و به

صنايع و سازمان هاي مختلف مشاوره ارايه مي نمايند.

________________________________________

آثار: مباني آئروديناميك ويژگي اثر : پديدآورنده: جان ديويد اندرسن، مهران دري (مترجم)، محمدعلي ايوبي (مترجم)، كريم مظاهري (مترجم)، مسعودرضا شاكري (ويراستار) ناشر: دانشگاه صنعتي شريف، انتشارات علمي - 12 آبان، 13862 مكانيك و ترموديناميك پيشرانش ويژگي اثر : ترجمه،يكي از مترجمان،اين كتاب ، در دوره هيجدهم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال معرفي و برگزيده شد. آشنايي با كتاب:«مكانيك و ترموديناميك پيشرانش» مكانيك و ترموديناميك پيشرانش/ تأليف فيليپ هيل، كارل پيترسون؛ ترجم? كريم مظاهري، محمدعلي ايوبي؛ ويراست? مسعودرضا شاكري.- تهران: دانشگاه صنعتي شريف، مؤسس? انتشارات علمي، 1377.- چهارده، 845ص.: مصور. واژه نامه. كتابنامه. پيشرانش يكي از جذابترين گرايشهاي مهندسي هوا- فضا است كه علاقه مندان بسياري دارد. اين شاخه از مهندسي هوا- فضا به طرح مباني، تحليل و طراحي سيستمهاي پيشران وسايل پرنده مي پردازد. به اعتقاد بسياري از صاحبنظران، اين اثر يكي از كاملترين و جامعترين كتابها در زمين? علوم و كاربردهاي پيشرانش است كه نه تنها اصول علمي اوليه را به خوبي بيان كرده، بلكه كاربردهاي مختلف و تمامي سؤالهاي موردنظر طراحان را مطمح نظر قرار داده است. اين كتاب با بياني شيوا، ضمن طرح تقريباً تمامي مجموعه هاي پيشرانش معروف امروزي و بيان جايگاه و ارتباطات آنها، تا حد امكان جزئيات طراحي هركدام را مطرح مي سازد. تنظيم فصلهاي كتاب به گونه اي است كه مي توان از آنها براي تدريس سه درس در سطح كارشناسي با عناوين «اصول پيشرانش»، «توربو

جتها» و «اصول راكتها و طراحي موشك» استفاده كرد.

مكوند، هرمز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

هرمز مكوند در حدود دهه 1340 در خوزستان متولد گرديد و پس از گذراندن تحصيلات ابتدايي ، دوره متوسطه را به تحصيل در رشته الكترونيك پرداخت . سپس به پژوهش و اختراع در دستگاههاي الكترونيكي گوناگوني مشغول گرديد .در همين حين نيز دوره هاي فني مختلفي را در داخل و خارج از كشور گذراند و بر دامنه تجارب خود افزود و به اختراعات مهمي چون اولين سيستم پيام گير تلفني نائل آمد . وي در ميان كساني كه در رشته هاي فني ، بويژه رشته الكترونيك ، مشغول به فعاليت هستند ، مشهور مي باشد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي هسته اي

والدين و انساب : نام خانوادگي هرمز مكوند نشان مي دهد كه ايشان از قوم بختياري يا لر باشند ، انتساب ايشان به خوزستان حدس بختياري بودن ايشان را تقويت مي نمايد .

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : ايران در عهد محمد رضا شاه پهلوي بويژه استان خوزستان در اين دوره ، از مناطق صنعتي مشهور خاورميانه بود . تاسيس پالايشگاهها و مراكز صدور نفت و صنايع وابسته به آن سيماي صنعتي و مدرني به اين مناطق داد . و در نتيجه تقسيم كار و تراكم نيروي انساني در اين منطقه ، در ميان مردم گرايشي به شناخت و پژوهش در صنايع جديد را پديد آورد . اين گرايش بوسيله مراكز آموزشي وسيعي كه عمدتا توسط شركت نفت در جاي جاي آن سامان تاسيس شد ، تقويت مي گرديد . در چنين شرايطي مخترعيني چون استاد هرمز مكوند پرورش يافتند و پايه تفكر و

گرايشهاي آينده وي پديد آمد.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : هرمز مكوند پس از اتمام تحصيلات ابتدايي ، در رشته الكترنيك وارد دوره متوسطه شد . پس از آن دوره هايي فني در مورد الكترونيك را در داخل و خارج از كشور گذراند .

خاطرات و وقايع تحصيل : يكي از خاطرات استاد مكوند اولين اختراع وي در زمان تحصيل در دبيرستان باز مي گردد ، كه وي به وسيله موتور يك ساعت روميزي شماطه دار هلي كوپتري ساخته بود . ناظم دبيرستان با ديدن آن ،آنرا از او گرفت و به او باز نگرداند بلكه آنرا بعنوان زينت در دفتر دبيرستان قرار داد. جواني و دوران تحصيل استاد مكوند مقارن حكومت محمد رضا شاه پهلوي و نيز درگيريهاي مرزي ايران و عراق بود ، كه منجر به عقد قرارداد الجزاير در اسفند 1353 گرديد . اين وقايع ذهن استاد را به اختراع دستگاهي رهنمون ساخت كه روي مسلسل نصب مي شد و آنرا بطور خودكار فعال مي نمود .

فعاليتهاي ضمن تحصيل : هرمز مكوند از اغاز تحصيل به كنجكاوي و جستجوگري در الكترونيك و ابزارآلات مربوط به آن علاقمند بود و به اختراعاتي در اين زمينه نيز نائل مي آمد .

وقايع ميانسالي : استاد مكوند پس از گذراندن تحصيلات متوسطه ، در چند دوره فني الكترونيك در داخل و خارج از كشور شركت نمود . سپس به پژوهش و تحقيق پرداخت و به اختراعاتي نائل گرديد . و فعاليت بسياري را براي عرضه و انبوه سازي آنان مي نمود كه در برخي موارد نيز موفق نبود .

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : هرمز مكوند

در كنار كار وتفكر درباره اختراعات خود و راه حلها و راهكارها ي آنها ، به دقت در جامعه و زمانه خود و نيازهاي آن عادت دارد . چنانكه با خواندن خبر كشته شدن يك سرباز ايراني در درگيريهاي مرزي ايران و عراق در 1353 ه . ش به فكر ساختن يك مسلسل هوشمند افتاد و نيز با ديدن مسافراني كه بدليل بسته بودن پنجره هاي تاكسي ها در زمستان موفق به انتقال سريع نمي شدند در پي ساخت دستگاهي براي انتقال صداي خارج به درون خودروها بود .

شاگردان : هرمز مكوند از مخترعين پيشكسوت ايراني به شمار مي رود و به ويژه كساني كه به مطالعه در رشته هاي مهندسي الكترونيك مي پردازند از تجارب وي بهره مندند و يا دست كم نام وي را شنيده اند .

همفكران فرد : جشنواره خوارزمي اولين بار در 1366 ه.ش توسط سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران بمنظور حمايت و تنديس از پژوهشگران و نوآوران برگزار گرديد، از آن زمان تا كنون هر ساله در روز 19 بهمن ماه چنين جشنواره اي برگزار مي گردد . و در سه گروه تحقيق ، ابتكار و اختراع به بهترين طرحها جايزه مي دهد . چنانكه در سال 1367 سيد محمد احدي سركاني ( كارشناس ارشد الكترونيك از دانشگاه امير كبيرو طراح دستگاه « رمز كننده صوتي » و موسي الرضا ناظمي مقدم كارشناس مهندسي الكترونيك و طراح دستگاه سون فارا ، در سال 1370 محمد بابازاده كارشناس الكترونيك دانشگاه علم و صنعت مجري و طراح برش كامپيوتري ورقهاي آهني با چشم الكترونيكي و عليرضا قلمبردزفولي كارشناس الكترونيك از دانشگاه

شريف و طراح « فرستنده - گيرنده سنتي سايزري 284000

آرا و گرايشهاي خاص : علاقه اصلي هرمز مكوند ، جستجوگري در زمينه امكان كاربردهاي جديد علم الكترونيك مي باشد . در عين حال اذعان مي دارد كه مخترعين طبيعتا بر محورهاي مختلفي كار مي كنند اما همواره نيز در پي يافتن اختراعي با كاركردهاي متفاوت مي باشند . وي اختراعاتش را بر اساس نياز جامعه و زمانه خود پديد آورده است و همواره مي كوشد تا كمترين تقليد را از ديگران انجام دهد و به نوجويي و خلاقيت خود متكي باشد .

چگونگي عرضه آثار : گذشته از اولين اختراع هرمز مكوند كه در دفتر دبيرستان محل وي باقي ماند ، سيستم هوشمند مسلسل اختراع وي بعنوان يك جنگ افزار نظامي توسط دستگاههاي مربوطه در زمان حكومت پهلوي ( 1353 ه.ش ) ثبت شد . سيستم پيام گير تلفن ساخت استاد مكوند نيز گر چه توسط دولت به ثبت رسيد ( 1354 ه.ش ) . اما به دليل عدم حمايت مسئولان امر يا سرمايه گذاران خصوصي به خط توليد نرسيد . وي دستگاه قابل نصب بر تاكسي ها را به سازمان تاكسيراني عرضه نمود و با وجود موافقت آن سازمان ، در عمل چندان نتيجه اي به ظهور نرسيد . طرح دستگاه كنترل ترافيك نيز گر چه موافقت وزير راه و ترابري را در پي داشت ، نيز به همان سرنوشت دچار گرديد . و همچنين است درباره طرح آويختن لامپهاي مهتابي بر تقاطع ها و پلها .

آثار :

1 0

ويژگي اثر : هلي كوپتر

كوچك استاد مكوند با استفاده از ابزارهاي ساده و موتور ساعتهاي روميزي شماطه دار كار مي كرد . دستگاه هوشمند قابل نصب روي مسلسل ها و جنگ افزارها كه بعنوان يك جنگ افزار نظامي نيز توسط دولت پهلوي به ثبت رسيد ، دستگاهي بود كه بلافاصله پس از رويت شي متحركي كه از مقابل آن مي گذشت ، شروع به شليك مي كرد . دستگاهي كه بر تاكسي ها نصب مي شد نيز با هر ترمز كردن راننده « ساند افكت » هاي بيرون و خيابان را به درون اتاق خودرو پخش مي نمود . دستگاه كنترل ترافيك نيز از راه دور چراغهاي سه رنگ ترافيك را كنترل و حتي در مواقع اضطراري ، جهت عبور آمبولانس يا خودروي آتش نشاني ، چراغها را دستكاري مي نمود . اين حتي دستگاه بلند گويي داشت كه عابران و رانندگان را نيز از پيامهاي اضطراري با خبر مي كرد . سيستم نشان دهنده مكان تقاطع ها و ... هم با آويختن لامپ هاي فلورسنت ( مهتابي ) خارج از رده كه بوسيله امواج خاصي كه از خودروها ساطع مي شد روشن مي شد و به گونه اي اعلام خطر مي نمود . [ مكوند « اختراعات در بايگاني ، » آفرينش ، صص 3-2 ]

ملائك، محمدباقر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر سيد محمدباقر ملائك پس از اتمام تحصيلات ابتدايي و متوسطه ،تحصيلات دانشگاهيخود را در رشته مهندسي ساخت در دانشگاه صنعتي شريف آغاز كرد و در سال 1361 فارغ التحصيل شد.او تحصيلات تكميلي خود را در آمريكا ادامه داد و در سال 1368 دكتراي رشته مهندسي هوا وفضا را از دانشگاه كانزانس

،دريافت كرد.او هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي هوا- فضاتحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي و حرفه اي سيدمحمدباقر ملائك به ترتيب است: كارشناسي رشته مهندسي ساخت از دانشگاه صنعتي شريف در سال 1361 كارشناسي ارشد رشته مهندسي هوا و فضا از دانشگاه كانزانس،آمريكا در سال 1365 دكترا رشته مهندسي هوا و فضا از دانشگاه كانزانس،آمريكا در سال 1368مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سيدمحمد باقر ملائك عضو هيئت علمي و استاد دانشكده مهندسي هوا فضاي دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : عنوان دروس ارائه شده توسط سيدمحمدباقر ملائك به قرار زير است: طراحي هواپيما 1و2،طراحي با كمك رايانه،طراحي هواپيمايي پيشرفته،ديناميك پرواز پيشرفته 1و2،قوانين ازمايشهاي پرواز،مفهوم طراحي وسايل نقليه فضايي پيشرفته،اصول پايه اي طراحي جنگ فن موشكآرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و تحقيقاتي سيد محمدباقر ملائك : طراحي هواپيما و كامل كردن طراحي محيط،طراحي هلي كوپتر،كنترل و پايداري هواپيما،RPV و طراحي پرتاب كننده،روشهاي ازمايش پروازچگونگي عرضه آثار : از دكتر سيدمحمدباقر ملائك تا كنون بيش از 5 مقاله در مجلات علمي به چاپ رسيده است.

________________________________________

آثار : روشهاي مدلسازي در محيط مجازي كامپيوتر ويژگي اثر : پديدآورنده: معصومه يونسي، محمدباقر ملائك ناشر: دانشگاه صنعتي شريف، انتشارات علمي - 17 بهمن، 1386

منشي، احمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر احمد منشي در سال 1333 در شيراز متولد شد. ايشان داراي دكتري مواد و توليدات سراميكي از دانشگاه شفيلد انگلستان در سال 1369 مي باشد.وي هم اكنون عضو هيئت علمي دانشكدۀ مهندسي مواد دانشگاه صنعتي اصفهان

است. كتاب "اصول مهندسي و علم مواد" ترجمه ايشان ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

گرايش : مواد و توليدات سراميكي

تحصيلات رسمي و حرفه اي : احمد منشي . درسال 1357 مدرك فوق ليسانس پيوسته در رشتۀ مهندسي و علم مواد را از دانشگاه شيراز، و در سال 1369 دكتري مواد و توليدات سراميكي را از دانشگاه شفيلد انگلستان كسب كرد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : احمد منشي از سال 1357 عضو هيئت علمي دانشكدۀ مهندسي مواد دانشگاه صنعتي اصفهان بوده و اكنون معاون پژوهشي آن دانشكده، مشاور پژوهشي مركز تحقيقات و آزمايشگاه نسوز اصفهان، و مدير گروه سراميك دانشگاه آزاد ميبد است.

جوائز و نشانها : احمد منشي در سال 1990م. برندۀ جايزۀ پژوهشي «بر تولدايچلر» به عنوان بهترين محقق سراميك در دانشگاه شفيلد انگلستان شد.همچنين كتاب "اصول مهندسي و علم مواد" ترجمه ايشان ، در دوره يازدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

چگونگي عرضه آثار : احمد منشي ارائه كنندۀ دو روش جديد آناليز مواد با پراش اشعۀ ايكس، و مدل رياضي ذوب كوارتز در بدنۀ سراميك ها است؛ و علاوه بر مقالات متعدد كه در مجلات داخل و خارج از او به چاپ رسيده و به كنفرانس هاي داخلي و جهاني ارائه شده است.

ميرمعزي، مهشيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مهشيد ميرمعزي در سال 1341، در قزوين به دنيا أمد. تحصيلات ابتدايي تا دبيرستان را در قزوين گذراند. سپس براي ادامه تحصيل به ألمان سفر

نمود و در رشته مهندسي پارك به تحصيل پرداخت. وي پس از بازگشت به ايران چند اثر خواندني را از زبان ألماني به فارسي ترجمه كرد. و اكنون نيزدر حال ترجمه چند اثر از نويسندگان مطرح ألماني زبان است.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي پارك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : مهشيد ميرمعزي تحصيلات ابتدايي تا دبيرستان را در قزوين گذراند. سپس براي ادامه تحصيل به ألمان سفر نمود و در رشته مهندسي پارك به تحصيل پرداخت.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : مهشيد ميرمعزي تحصيلات ابتدايي تا دبيرستان را در قزوين گذراند. سپس براي ادامه تحصيل به ألمان سفر نمود و در رشته مهندسي پارك به تحصيل پرداخت.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مهشيد ميرمعزي پس از اتمام تحصيلات خود در ألمان ، به ايران بازگشت و چند اثر خواندني را از زبان ألماني به فارسي ترجمه كرد. وي هم اكنون در حال ترجمه چند اثر از نويسندگان مطرح ألماني زبان است.

آثار :

1 از برشت مي گويم

ويژگي اثر : ترجمه

2 اگرتو حرف زده بودي

3 بعد از جدايي

ويژگي اثر : ترجمه _ اين كتاب موضوعات روانشناسي را در بردارد.

4 دزدمونا

ويژگي اثر : ترجمه _ اثر كريستينه بروكتر

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

ناطق، سعيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر سعيد ناطق متولد 1324 ش در تهران داراي دكتراي رشته متالوژي و عضويت هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف با درجه دانشيار مي باشد. وي داراي تحقيقات وآثار پيرامون مهندسي مواد و الياژها ميباشد.گروه :

فني و مهندسيرشته : مهندسي متالوژيتحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر سعيد ناطق داراي كارشناسي رشته مهندسي مواد از دانشگاه تهران كارشناسي ارشد رشته مندسي مواد ازدانشگاه تهران و دكتراي رشته متالوژي آلياژها از دانشگاه نيويورك ميباشد.خاطرات و وقايع تحصيل : تحصيل در رشته متالوژي و اخذ مدرك دكتراي در آن رشته از مقاطع مهم و تعيين كننده در زندگي علمي دكتر سيد عليميرعشقي بوده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : دكتر سعيد ناطق د ر كنار تحصيل به مطالعه پژوهش و تدوين كتبي در حوزه هاي تخصصي مورد علاقه خود مي پرداخت.وقايع ميانسالي : دكتر سعيد ناطق پس از اخذ مدرك دكتري در رشته متالوژي به عضويت هيئت علمي گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي دردانشگاه صنعتي شريف درآمد. وي هم اكنون با سمت دانشيار در آنجا مشغول به خدمت است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر سعيد ناطق عضوهيئت علمي و دانشيار گروه متالوژي در دانشكده فني مهندسي در دانشگاه صنعتي شريف است.فعاليتهاي آموزشي : دكتر سعيد ناطق سالهاست كه به عنوان عضو هيئت علمي گروه متالوژي در دانشگاه صنعتي شريف به تدريس دروس تخصصي رشته متالوژي مي پردازد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر سعيد ناطق در كنار تدريس به مطالعه تحقيق و تاليف آثاري پيرامون حوزه هاي علمي مورد علاقه خود مشغول است.آرا و گرايشهاي خاص : دكتر سعيد ناطق از جمله متالوژيستهاو آلياژشناساني است كه تحقيقات مفصل و عميقي درباره مهندسي مواد و الياژها دارد.

________________________________________

آثار : آلياژها مهندسي مواد

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

نبوي، مرتضي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

گروه : فني و

مهندسي

رشته : مهندسي هسته اي

والدين و انساب : مرتضي نبوي فرزند سيد احمد درخيابان سپه شهداي قزوين در يك خانواده مذهبي متولدشد.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : مرتضي نبوي دوران ابتدايي را درمدرسه «مسعود» ومتوسطه را در دبيرستان «پهلوي سابق» پاسداران كنوني قزوين طي نمود . وي درسال 1345 وارد دانشگاه تهران شد و درسال 1350 موفق به دريافت ليسانس در رشته برق و الكترونيك گرديد .

هم دوره اي ها و همكاران : مرتضي نبوي به كمك آيات عظام «آذري قمي » ،«راستي »، خزعلي و شرعي و جمعي از افراد باسابقه انقلابي روزنامه رسالت را تاسيس نمود .

وقايع ميانسالي : مرتضي نبوي درمبارزات سياسي و اسلامي خودرا از دوران تحصيل دردانشگاه آغاز نمود و دردو سال 1352 توسط ساواك دستگير و مدت دوسال و اندي درزندان به سربرد .

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مرتضي نبوي درسال 1352 دركارخانه سيمان آبيك مشغول به كار شد . او بعد از انقلاب اسلامي آموزش براي سپا ه پاسداران را به عهده گرفت . وبا نخست وزيري شهيد رجايي به عنوان معاون مالي واداري و سپس مدير عامل شركت مخابرات دروزارت پست وتلگراف وتلفن باشهيد دكتر قندي همكاري نمود . وي سپس دردولتهاي شهيد باهنر ، مهدوي كني ، وزير پست وتلفن رابه عهده گرفت و بعدها به عنوان نماينده مردم تهران وارد مجلس شوراي اسلامي شد .

فعاليتهاي آموزشي : مرتضي نبوي دوره خدمت نظام وظيفه راكادر آموزشي دانشكده برق و الكترونيك دانشگاه تهران سپري نمود .

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مرتضي نبوي پس ازپيروزي انقلاب اسلامي فعاليت خود را دركميته و مدرسه «رفاه» براي

استقبال از حضرت امام (ره) شروع كرد و با تاسيس حزب جمهوري اسلامي به صورت نيمه وقت دراين حزب مشغول فعليت شد . او همچنين مقالات تحقيقي و پژوهشي زيادي درمطبوعات كشور به چاپ رسانده است و هم اكنون مدير مسئول روزنامه «رسالت » به عهده دارد .

هاديانفرد، محمدجعفر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمد جعفر هاديانفرد در سال 1339 در شهر شيراز به دنيا آمد. دوران ابتدايي و متوسطه را در زادگاهش گذراند و بعد از كسب ديپلم متوسطه در سال 1358 تحصيلات خود را در رشته مهندسي مواد در دانشگاه شيراز پي گرفت و بعد از يك وقفه دو ساله به علت انقلاب فرهنگي دانشگاهها و اخذ مدرك كارشناسي در نهايت بعد از كسب مدرك كارشناسي ارشد و با بورس تحصيل دكتراي خود را از دانشگاه سيدني استراليا در رشته مهندسي مواد در سال 1374 اخذ كرد . وي هم اكنون عضو هيت علمي دانشگاه شيراز با رتبه دانشيار است.

گروه : فني و مهندسي

رشته : مهندسي مواد

گرايش : مكانيك مواد

والدين و انساب : پدر وي محمود هاديان فرد و پدر بزرگم اسدالله هاديان فرد از اهالي شيراز و مادر محترمشان سركارخانم صديقه ابريشمي است.

خاطرات كودكي : دكتر هاديانفرد جزء حال و هواي شيرين كودكي مطلب خاصي به ياد نمي آورد و دوران دبستان را اينچنين توصيف ميكند: «شايد بهترين خاطات به دوران ابتدايي من مربوط ميشود كه به دليل مذهبي بودن شديد مدرسه كه در آن تحصيل ميكردم جو مدرسه با جو عمومي اجتماع كه در آن زمان زياد مذهبي نبود تفاوت بسيار داشت.»

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : دكتر پورشا نظري در يك خانواده مذهبي كه پدر و

مادر براي تربيت فرزندان از هيچ كوششي دريغ نميكردند پرورش يافت . پدر به دليل تامين خانواده خود و بعلت سرپرستي خانواده خواهر مهبي سرپرست بودند تلاش بسيار داشت و زحمت بسيار زياد ي را تحمل ميكرد. و وي نيز براي كمك به خانواده مجبور بود كار و كسب درآمد كند او آن دوران را اينچنين بيان ميكند:« پدرم در آن زمان در بازار وكيل شيراز مشغول كار بود و مادر خانه دار بود . من بعنوان اولين فرزند خانواده توجه و محبت زيادي را زا طرف اطرافيان به خود جلب كردم. جو خانواده ما مذهبي بود بنا براين مرابه دبستان فرصت كه يك دبستان با گرايشهاي شديد مذهبي بود فرستادند.»

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دوره دبيرستان در دبيرستان ابوذر شيراز ديپلم متوسطه در سال 1358 كارشناسي مهندسي مواد از دانشگاه شيراز با وقفه دو ساله (69-1359) علت انقلاب فرهنگي دانشگاهها 65-1359 كارشناسي ارشد در دانشگاه تربيت مدرس دكتراي مهندسي مواد از دانشگاه سيدني استراليا در سال 1374

خاطرات و وقايع تحصيل : مهمترين خاطره دكتر پورشا نظري دراين دوران به وقوع انقلاب اسلامي بر ميگردد :« در سالهاي 1356 و 1357 ما به عنوان دانش آموز در يكي از دبيرستانهاي مهم شيراز كانون انقلاب را در بين دانش آموزان تشكيل داده بوديم و دبيرستان ابوذر را به يك سنگر مهم اعتراضي عليه حكومت وقت تبديل مرده بوديم. رف و آمد مامورن امنيتي به دبيرستان ، دستگيري دانش آموزان، برنامه هاي اعتراضي دانش آموزان و برخورد اوليا دبيرستان با اين اعتراضات همه از خاطرات مهم اين دوره ميباشند.»

فعاليتهاي ضمن تحصيل : مطالعات غير درسي ،

و فعاليت در انجمن اسلامي و انجمن شعر و ادب در دروان دبيرستان كه تا دوره دانشگاه نيز ادامه داشت در كنار كوه نوردي از فعاليتهاي ضمن تحصيل دكتر پورشا نظري است.

استادان و مربيان : دكتر پورشا نظري معلم كلاس اول ابتدايي خود را آقاي عظيمي را به نيكي ياد ميكند . و از ديگر مربيان و استادان از آقاي آل منصور دبير رياضي دوره راهنمايي، دكتر محمد حسين شريعت استاد مهندسي مواد دانشگاه شيراز ، دكتر صدر نژاد استاد دانشگاه شريف، دكتر سارمي استاد دانشگاه تهران و پروفسور ماي دانشگاه سيدني نام ميبرد.

همسر و فرزندان : همسر دكتر پورشا نظري سركار خانم فريبا جلالت است ميباشد كه وي را در راه زندگي حمايت و فداكاري كرده است . ايشان داراي دو فرزند يك پسر و يك دختر ميباشد.

وقايع ميانسالي : وقوع جنگ تحميلي را دكتر پورشا از وقايع آن دوران اشاره ميكند كه باعث شد با اتكا به متخصصين داخلي قدمهاي بزرگي در راه گسترش علم و تحقيقات در كشور برداشته شود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر پورشا نظري هرچند مسئوليت هاي مختلف اداري و اجرايي داشته است ولي سالهاي خدمت وي در دانشگاه گذشته و صرف تحقيق و تدريس شده است.

فعاليتهاي آموزشي : دكتر پورشا نظري از سال 1369 تا كنون به عنوان عضو هيئت علمي دانشگاه شيراز ، دانشكده مهندسي، دروس مهندسي مواد را در سطوح كارشناسي ، كارشناسي ارشد و دكتراي تدريس كرده ام زمينه هاي تخصصي من مواد مركب (كامپوزيت) خواص مكانيكي مواد و آناليز و شناسي مواد ميباشد.

چگونگي عرضه آثار : اثار دكتر پورشا نظري در مقالات متعدد كه در نشريات بني المللي

و كنفرانسها ارائه شده است آمده است.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

حسابداري

ابطحي، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1322، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: مديريت، دانشكده: حسابدارى و مديريت، دانشگاه: علامه طباطبائى

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى، كارشناسى ارشد و دكترا (در سال 1356) از دانشگاههاى ايالتى مورگان و ميسورى آمريكا در رشته هاى علوم، مديريت مهندسى و عمران.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشكده حسابدارى و مديريت دانشگاه علامه طباطبائى.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

آموزش و توسعه منابع انسانى، مديريت مسكن و شهرسازى، مديريت صنعتى، مديريت دولتى، بررسى و تعيين نيازهاى آموزشى مديران وزارت نيرو، بررسى نوع، ميزان و علل فشارهاى عصبى در مديران بخش صنعتى كشور، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر 25 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 5

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

آموزش و بهسازى منابع انسانى، طبقه بندى و ارزشيابى مشاغل، مهندسى روشها، اصول برنامه ريزى و كنترل پروژه، مديريت منابع انسانى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 5، تعداد مقالات بزبان خارجى:-

زمينه علمى مقالات:

آموزش و توسعه منابع انسانى، فشارهاى عصبى و نحوه مقابله با آن، مديريت منابع انسانى.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

اكبري، فضل الله

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر فضل الله اكبري در دوم ارديبهشت سال 1300 هجري شمسي برابر با سوم ماه رمضان المبارك سال 1339 هجري شمسي در شهر گلپايگان چشم به جهان گشود. تحصيلا ت ابتدايي را در شهر گلپايگان و دوره دبيرستان را در دبيرستانهاي ادب، صارميه و سعدي اصفهان طي كرد. همزمان با طي دوره دبيرستان و حتي قبل از آن به تحصيل علوم قديمه نزد پدربزرگ مادريش مرحوم حاج فخرالعلما پرداخت و پس از آن در اصفهان از محضر استاداني چون شادروان فضل الله همايي و برادر دانشمند ايشان استاد جلا ل همايي

و آقاي مباركه اي كسب فيض كرد. وي حساب و رياضي و حساب سياق نقدي و جنسي را نزد پدربزرگ و پدر فرا گرفت. دكتر فضل الله اكبري بعد از دريافت ديپلم متوسطه، در دانشكده حقوق دانشگاه تهران به تحصيل پرداخت و از اين دانشكده ليسانس گرفت. سپس در شركت ملي نفت استخدام شد و همزمان با مرحوم حييم در تهيه فرهنگ لغات انگليسي به فارسي همكاري داشت. وي در اوايل دهه 1330 در موسسه علوم اداري و بازرگاني دانشكده حقوق دانشگاه تهران به تحصيل پرداخت و فوق ليسانس علوم اداري و بازرگاني دريافت داشت. به دنبال آن با استفاده از بورس تحصيلي به امريكا رفت و در دانشگاه كاليفرنياي جنوبي و دانشگاه استانفورد به تحصيل پرداخت و در رشته مديريت بازرگاني با گرايش حسابداري دكترا دريافت كرد.

بعد از اخذ مدرك دكترا به ايران مراجعت كرد و در موسسه علوم اداري به تدريس پرداخت و در سال 1337 به عنوان اولين مدرس حسابداري با درجه دانشياري به عضويت هيئت علمي دانشكده حقوق دانشگاه تهران پذيرفته شد.

دكتر اكبري در مورد اين دوره از زندگي خود در مصاحبه اي با مجله حسابدار (دكتر فضل الله اكبري، 1378، سرگذشت يك استاد و سرگذشت يك علم)، و بعد در مقاله اي در سال 1378 درباره چگونگي شروع تدريس حسابداري در دانشگاه تهران براي چاپ در مجله حسابرس (دكتر فضل الله اكبري، 1378، چگونگي تدريس حسابداري...) چنين مي نويسد:

"هميشه فكر مي كنم آدمي تا اندازه اي به جايي راه مي برد كه مقدر است . سرانجام هم وضعيتي پيش آمد كه بتوانم از بورسي در اين رشته بهره مند شوم.

بدين ترتيب عملا به قلمروحسابداري وارد شدم... پس از مراجعت از خارج، دانشگاه تهران اعلا م كرد كه براي تدريس رشته هاي حسابداري و حسابرسي دانشيار مي پذيرد و من براي اين كار داوطلب شدم."

" من تنها داوطلب بودم. ... بايد اذعان كنم در آن زمان دو- سه نفري بودند كه بيش از من حسابداري مي دانستند و تجربه بيشتري هم داشتند، ولي چون داشتن درجه دكتري يكي از شرايط استخدام بود با وجود علا قه اي كه داشتند، واجد شرايط و داوطلب نشدند.

سالها حسابداري به عنوان رشته اي قابل قبول براي تدريس در دانشگاه شناخته نمي شد. تا سال 1333 در هيچ دانشگاه و موسسه آموزش عالي حسابداري رسماً تدريس نمي شد. ... متاسفانه در ايران آن زمان، اغلب افراد به جهت عدم اطلا ع كافي از محتواي دروس مزبور، علوم مالي و حسابداري را در سطح ساير رشته هاي دانشگاه به حساب نمي آوردند... . محتواي رشته حسابداري، اهميت و لزوم آن در انتظام امور سازمانها و تاثير آن در پيشرفت كشور، سالها همچنان ناشناخته باقي ماند. در سال 1334 كه داوطلب تدريس حسابداري در دانشگاه شدم، يكي از اولياي دانشگاه گفت شك دارد جايگاه تدريس حسابداري در دانشگاه باشد، و اضافه كرد در گذشته هم حسابداري در سال ششم رشته تجارت دبيرستانها تدريس مي شده است و اگر حسابداري را رشته اي دانشگاهي بشناسيم بزودي داوطلباني هم براي تدريس خانه داري، گله داري و باغداري پيدا مي شوند؛ دانشگاه را تدريس حساب كافي است.

دو - سه سالي طول كشيد تا با مراجعات مكرر و مستمر، ارائه شرح دروس حسابداري و رشته هاي

مختلف آن، اهميت و فرق آن را با حساب و رياضي توجيه كنم و توضيح دهم. بالا خره قرار شد در دانشكده حقوق و علوم سياسي و اقتصادي دانشگاه تهران براي انتخاب و استخدام يك نفر دانشيار اقدام كنند."

" در طول سال 1342 توضيحاتم رئيس وقت دانشگاه تهران را متقاعد و مصمم كرد كه دانشگاه تهران، مانند بسياري از مهمترين دانشگاههاي جهان، و به لحاظ نياز كشور، مي بايد دانشكده اي براي آموزش و تحقيقات مديريت داشته باشد. در ابتداي شهريور 1343 شادروان دكتر صالح رئيس دانشگاه، در جلسه اي پرشور و با مخالفتهاي بسيار، بالا خره تاسيس دانشكده علوم اداري و مديريت بازرگاني را به تصويب شورايعالي فرهنگ رسانيد.... مخالفتها با تاسيس اين دانشكده، اولين در نوع خود در كشور، بيشتر از ناشناخته بودن مديريت به عنوان رشته اي از دانش ناشي مي شد." (دكتر اكبري، 1378، نوبت من نيست، ص 15)

دكتر فضل الله اكبري پس از تاسيس دانشكده علوم اداري و مديريت بازرگاني دانشگاه تهران، به مدت 8 سال رئيس اين دانشكده بود. پس از سال 1350، به سمت معاون آموزشي و پژوهشي وزارت علوم و آموزش عالي برگزيده شد و همزمان به تدريس رشته حسابداري در دانشگاهها و موسسات مختلف آموزش عالي به ويژه بانك ملي ايران، اشتغال داشت. در اين دوره با شركت اطلا عات اعتباري كه به وسيله بانك مركزي تاسيس شده بود، نيز همكاري داشت.

در فاصله سالهاي 1350-53 كه در وزارت علوم به كار اشتغال داشت، خدمات گسترده اي در زمينه ارزشيابي مدارك تحصيلي و ارزيابي علمي دانشگاهها و مراكز علمي كشور به انجام رسانيد. وي در اواخر سال

1353 به دانشگاه تهران بازگشت و به عنوان استاد دانشكده علوم اداري و بازرگاني دانشگاه تهران در سمت معاون و قائم مقام رئيس دانشگاه تهران به كار ادامه داد.

پس از انقلاب در اوايل سال 1358 در سمت استادي دانشگاه بازنشسته شد اما تا پايان سال تحصيلي 58-1357 همچنان به تدريس ادامه داد.

از اوايل دهه 1360 سازمان حسابرسي اين افتخار را يافت تا از همكاري ايشان با مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي اين سازمان برخوردار شود. كتاب و مقالا ت مختلفي كه در اين دوران توسط ايشان تاليف و تدوين و توسط سازمان حسابرسي منتشر شده است حاصل اين دوران پربار است.

دكتر فضل الله اكبري در اواخر دهه 1360 به امريكا مسافرت كرد و به مدت دو سال با سمت استادي در دوره هاي فوق ليسانس دانشكده مديريت بازرگاني دانشگاه استانفورد كه يكي از معتبرترين دانشكده هاي اين رشته در سراسر دنيا به شمار مي آيد، به تدريس پرداخت.

پس از آن به انگلستان رفت و يك سال نيز در دانشكده مديريت دولتي تدريس داشت. ايشان از اواسط دهه 1370 به ايران مراجعت كرد و همچنان همكاري خود را در زمينه تحقيق و تاليف با مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي ادامه داد و در اين مدت است كه مقالا ت متعددي هم براي مجله حسابرس تهيه كرد.

كتاب بررسي تحليلي دكتر فضل الله اكبري در سال 1381 به عنوان كتاب درخور تقدير برگزيده و به وسيله وزير فرهنگ و ارشاد اسلا مي در مراسم هفته كتاب مورد تقدير قرار گرفت.

آقاي دكتر اكبري دانشمندي بي­طرف و واقع­گرا بود. در عين­حال كه حرمت همگان را نگه

مي­داشتند با اطرافيان رفتاري محكم، منطقي و مهربان داشتند.استوار و قاطع اما اهل اعتدال بودند. بي­ادعا بودند و فروتن.از نقد و نفي ديگران پرهيز مي­كردند و مراعات حقوق ديگران را از هر حيث مي كردند.

نقش فردي دكتر فضل الله اكبري در توسعه دانش حسابداري در ايران به نحو قاطع تعيين كننده بوده است. اين نقش به گفته خود ايشان محصول «علاقه به كار» و به قضاوت آناني كه او را از نزديك مي­شناختند محصول احساس «مسئوليت» نسبت به توسعه و پيشرفت جامعه و «ايمان» به چاره جوئيها و راهگشاييهاي «علم» نيز بوده است.

زنده ياد دكتر فضل الله اكبري در 13فروردين1384 جان به جان آفرين تسليم كرد و در قطعه 229 بهشت زهرا به خاك سپرده شد.از ايشان 4 فرزند ، 2پسر و 2 دختر ، باقي مانده است.

كتابها

حسابداري صنعتي، دانشگاه تهران، با تجديد چاپ به دفعات و توسط ناشران ديگر، 1338

اصول حسابداري، دانشگاه تهران، با تجديد چاپ به دفعات، 1340

تجزيه و تحليل صورتهاي مالي، سازمان حسابرسي، با پنج بار تجديد چاپ و تجديدنظر، 1366

حسابداري بازرگاني، دانشكده علوم اداري و مديريت بازرگاني، 1354

تهيه بودجه بازرگاني و صنعتي، انتشارات فروردين، 1365

حسابداري استهلا ك، سازمان حسابرسي، اولين چاپ 1371، چاپ هفتم، 1380

فرهنگ اصطلا حات حسابداري (انگليسي- فارسي)، سازمان حسابرسي، جلد اول، 1376

بررسي تحليلي يا استفاده از تجزيه و تحليل صورتهاي مالي در حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1379

مقالات

سرگذشت يك استاد و سرگذشت يك علم (مصاحبه با مجله حسابدار- مرداد 1372 )

تجزيه و تحليل صورتهاي مالي (حسابرس 3، مجموعه مقالا ت- تابستان 1374)

واژه سرنوشت ساز (فصلنامه حسابرس شماره 1، زمستان

1377)

نوبت من نيست (فصلنامه حسابرس شماره 3، بهار 1378)

به ياد دوست (مجله حسابدار، شماره 132، شهريور1378)

چگونه تدريس حسابداري در دانشگاه براي اولين بار شروع شد (فصلنامه حسابرس شماره 4 و5، پاييز و زمستان 1378)

آموخته هاي آموخته را نياموختيم (فصلنامه حسابرس شماره 9، زمستان 1379)

مصطفي علي مدد: انديشمندي پرمايه، پركار و پربار (فصلنامه حسابرس شماره 16، مهر و آبان 1381)

نرفته ام (فصلنامه حسابرس شماره 23، بهار 1383)

منتخبات حسابرس (فصلنامه حسابرس شماره 23، بهار 1383)

الواني، سيد مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1323، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: اداره امور دولتى، دانشكده: حسابدارى و مديريت، دانشگاه: علامه طباطبائى

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى در رشته مديريت آموزش و پرورش از دانشگاه تهران، كارشناسى ارشد از دانشگاه تهران در رشته علوم ادارى، كارشناسى ارشد مديريت دولتى و دكتراى مديريت دولتى از دانشگاه كاليفرنياى جنوبى آمريكا.

مرتبه علمى:

پس از طى مرحله استاديارى، ارتقاء به درجه دانشيارى دانشگاه علامه طباطبائى.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

بررسى نيازهاى كاركنان، طرح بررسى ميزان استرس مديران بخش صنعت، طرح خصوصى سازى جزئى در دانشگاهها، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر تعداد زيادى پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 6

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

مديريت

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: متعدد، تعداد مقالات بزبان خارجى:-

زمينه علمى مقالات:

مديريت.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

آموخته، علي اصغر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

علي اصغر آموخته (نام كامل: علي اصغر آموخته) در سال 1284 در خانواده اي فرهنگي، در فضايي سرشار از عشق و زنده دلي در طبيعت زيباي بندرانزلي ديده بر جهان گشود. پدرش در وزارت معارف وقت به كار اشتغال داشت. او تحصيلات ابتدايي خود را در مدرسه هدايت و دوره متوسطه را در مدرسه علميه تهران گذراند و از سال 1300 يعني سن 16 سالگي وارد خدمات دولتي شد. مدت 6 سال در اداره فرهنگ گيلان مشغول به كار بود و از سال 1306 تا 1315 در بانك شاهنشاهي ايران در تهران به كار پرداخت. علي اصغر آموخته در اين مدت كار حرفه اي را كافي ندانست و همچنان به مطالعه و گسترش آموخته هايش ادامه مي داد. او ضمن آموزش زبان انگليسي، فرانسه

و روسي، به صورت مكاتبه اي، دانشجوي انجمن بانكداري لندن شد و در زمينه هاي حسابداري تجاري، صنعتي، بانكي و اقتصاد ارز خارجي تحصيلات عالي خود را دنبال كرد. سه سال بعد برايش فرصتي فراهم آمد تا با كار كردن در بانك فلاحتي و صنعتي ايران، وزارت بازرگاني و شهرداري تهران، خود را براي ورود به اصلي ترين محل كار خويش آماده تر سازد. علي اصغر آموخته در خرداد ماه سال 1318 به عنوان كارمند با امضاي نماينده مختار، كار خود را در اداره حسابداري كل بانك ملي ايران شروع كرد و اين آغاز دوره اي طولاني، پركار و موثر بود كه سير آن چنين ادامه يافت:

مهر 1318: رييس اداره دوم اداره حسابداري كل بانك ملي ايران

آذر 1318: انتقال به وزارت دارايي به عنوان رييس اداره كل حسابداري قسمت اقتصادي

دي 1321: رييس اداره كل حسابداري بانك ملي ايران

مهر 1327: رييس نمايندگي بانك ملي ايران در لندن

تير 1332: نماينده بانك ملي ايران در كميسيون ارز (انتقال موقت به وزارت دارايي(

فروردين 1334: عضويت در هيئت مديره بانك رهني

بهمن 1338: پس از 38 سال خدمت دولتي به افتخار بازنشستگي نايل آمد.

علي اصغر آموخته، آموخته بود و آموزش داد كه بقا و اعتبار افراد حرفه اي مرهون تلاش بي امان و نظم فكري در انسجام بخشيدن به مطالب علمي و تخصصي است. برخورد او با مسايل حرفه اي اين كلام ارزشمند را محقق ساخت كه به واقع “سختكوشي هديه خداوند است.”

وي طي دوره مسئوليت خويش در سمت رياست اداره كل حسابداري بانك، دو يادگار بسيار ارزشمند از خود به جاي گذاشت كه

اكنون نيز در ديده صاحبنظران همچنان ممتاز و برجسته است. كتابهاي علم حسابداري دوره اول و دوره دوم، مشتمل بر معاملات ارزي و عمليات حسابداري آنها، همراه با فصلي مشروح در تنظيم ترازنامه ها، دوكتابي است كه همچنان ما را با دلسوزي، دقت نظر و عمق بينش مرحوم آموخته آشنا مي كند. اين دو كتاب كه در سالهاي 1324 و 1326 چاپ و منتشر شده، اگر چه به ظاهر براي استفاده كاركنان بانك نگاشته شده است، اما شايد با نگاهي ديگر مجموعه اي از دانش حسابداري آن دوران به شمار آيد.

فاصله بين چاپ و انتشار دوره اول و دوم كتابهاي يادشده نتيجه ماموريتي آموزشي بود كه از طرف بانك و در انگلستان و آمريكا به او محول شد. در اين ماموريت او عمليات بانكهاي نوين را در ايروينگ تراست كمپاني، چيس نشنال بانك و فدرال رزرو از نزديك مشاهده كرد (1325) و در انجام وظيفه چنان دقت و توجه از خود بروز داد كه ماحصل آن ماموريت وي به عنوان اولين نماينده بانك ملي ايران در كشور انگلستان در سال 1327، شد. اين ماموريت همچنين از اهميت ويژه اي برخوردار بود. در حكم ماموريت ايشان چنين آمده است: "اطمينان دارم در اين ماموريت كه براي اولين بار بانك ملي ايران، خود را به وسيله نماينده اي مستقيماً به دنياي خارج معرفي مي نمايد، با شايستگي و حس ميهن پرستي از عهده انجام وظايف خواهيد برآمد."

عضويت در هيئت مديره بانك رهني، در زماني صورت گرفت كه آموخته نايب رييس كميسيون ارز وزارت دارايي بود و انتخاب وي براساس پيشنهاد رييس بانك رهني و موافقت وزارت دارايي

و بانك ملي ايران، به عنوان صاحبان سهام آن بانك انجام گرفت. اين مسئوليت نيز تنها ارتقاي سمت نبود بلكه دليلي داشت و آن انجام اصلاحات در اساسنامه و ساير مقررات بانك و آيين نامه استخدامي آن بود.

بازنشستگي علي اصغر آموخته تنها منحصر به كلماتي بود كه در روي كاغذ و به عنوان حكم اداري در سال 1338، ثبت شد. پس از آن هم وي فعاليتهاي آموزشي خود را همچنان با دقت، جديت و سختكوشي ادامه داد. چنانكه در سال 1345، به منظور مشورت در امورمالي و تربيت كادر حسابداري در سازمان تسليحات ارتش دعوت به كار و ارائه نظر شد.

علي اصغر آموخته در اول فروردين ماه 1358 همزمان با آغاز بهار و رويش شكوفه ها برشاخه هاي خفته در سرماي زمستان، عزم ديار باقي كرد، اما طراوت اشتياق او به شكوفايي علم و رشته تخصصي و حرفه ايش كه سالها با عشق به آن زيست و خدمت كرد، همچنان باقي است. ياد اين سرو آزاد كه با نام علي اصغر آموخته در حيطه كار، علم و دانش حرفه اي چه در داخل كشور و چه در خارج از كشور روييد و باليد و بر و باري سرشار نثار دوستان، همكاران و شاگردانش كرد، همچنان زنده، مانا و پايدار است. روانش شاد.

ويژگيهاي فردي علي اصغر آموخته منحصر به فرد است؛ سختكوشي، دقت در امور، نظم، جديت، ميهن پرستي و وقت شناسي از آن جمله اند. افزون بر اين در محيط كار خود براي افراد صادق و كوشا احترام بسيار قائل بود و بر حرفه اي بودن، به روز بودن علمي و آگاهي از جديدترين تغييرات

در مسائل حرفه اي تاكيد داشت. مناسبات جدي و سنجيده و در عين حال مهرآميز او با كارمندان هنوز هم از خاطرات شيرين و پندآموز كاركنان قديمي بانك رهني قديم (بانك مسكن كنوني) است.

ثقفي، علي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

در سال 1323، خانواده اي مؤمن و فرهنگي در قزوين صاحب فرزندي خوش يمن شدند كه به حُب مولايشان اميرمؤمنان، نام علي بر او نهادند. پدر و مادر خانواده هر دو از رهروان آموزش بودند كه به فرزندان ميهن پاك خود دانش و ادب مي آموختند. علي سه ساله بود كه شمع فروزان وجود مادر خاموش و از گرماي هستي و مهر مادر محروم شد؛ و از همان اوان كودكي، دوران تجربه پايداري و شكيبايي وي آغاز گرديد. در سايه حضور پدري آموزگار و دورانديش، علي دوران تحصيلات ابتدايي و دبيرستان را با موفقيت پشت سر گذاشت و در سال 1341 با دريافت ديپلم رياضي از دبيرستان محمد قزويني فارغ التحصيل شد.

وي در اولين فرصت ممكن در همان خدمت سربازي راه پدر و سيره مادر- پيشه معلمي- را پي گرفت و با استفاده از دوره سپاه دانش، قدم در راهي گذاشت كه هيچ گاه از آن روي برنگرداند.

دكتر علي ثقفي در سال 1345 با ورود به مؤسسه عالي حسابداري، دوران تحصيلات تخصصي و عالي خود را پايه ريزي كرد و به طور همزمان در رشته حسابداري دانشكده حسابداري شركت نفت نيز بر آموزه هاي خود افزود. همزمان با تحصيل، از سال 1346 در وزارت دارايي وارد حوزه تشخيص ماليات شد و مدت دو سال كمك مميز و سه سال مميز بود. از سال 1349 تا1351 نيز با تشكيل و اداره مؤسسه

حسابرسي فن پال بر تجارب خود افزود. وي در بهمن سال 1349 موفق به دريافت درجه ليسانس از مؤسسه عالي حسابداري شد و با گذشت دو سال، در سال 1351 براي ادامه تحصيلات عالي به خارج از كشور رفت.

دكتر ثقفي دوره كارشناسي ارشد حسابداري را در سال 1351 در دانشگاه ايالتي ايندياناي آمريكا شروع كرد و در سال 1353، با معدل 8/19 اين دوره را پشت سر گذاشت. وي بلافاصله در دوره دكتراي حسابداري دانشگاه ميسوري كلمبياي آمريكا پذيرفته شد كه به طور همزمان اصول حسابداري 1 و 2 و حسابداري صنعتي 1 و 2 را نيز در اين دانشگاه تدريس مي كرد. پس از دريافت درجه دكترا (1356) از دانشگاه ميسوري، اين دانشگاه وي را به عنوان استاديار جذب كرد. سه سال نيز در دانشگاه ميسوري با تدريس دروس حسابرسي، حسابداري پيشرفته و اصول حسابداري به تعليم و تربيت پرداخت.

در سال 1359 زماني كه تحصيلكرده ها و غرب ديده ها ياراي تحمل مشكلات ميهن خود را نداشتند و جلاي وطن مي كردند، وطن پرستي و آموزه هاي جان بخش پدر و مادر، دكتر ثقفي را به وطن كشاند. و از اين زمان است كه خدمات پرقدرشان آغاز مي گردد.

دكتر ثقفي به محض ورود، در دانشگاههاي شهيد بهشتي، دانشكده حسابداري شركت نفت و مؤسسه عالي بازرگاني به تدريس پرداخت و آموزه هاي خود را به شاگردان تقديم كرد.

با انقلاب فرهنگي و تعطيلي دانشگاهها، وارد وزارت بازرگاني شد و پس از مدتي به سمت معاونت بررسي قيمتها و عضو هيئت مديره سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليدكنندگان منصوب شد. تصميمات دكتر در اين

سِمَت تبعات اقتصادي، سياسي و اجتماعي گوناگون و گسترده اي به همراه داشت كه به همين دليل از حساسيت فوق العاده اي برخوردار بود. اين دوران طولاني، پرمشغله و طاقت فرسا (1360 تا 1380) دوراني سخت و همراه با فراز و نشيبهاي گوناگون براي دكتر در عرصه عمل بود. با اين همه، در اين دوران نيز فرزندان دانشجوي خود را نيز تنها نگذاشت و با بازگشايي دانشگاهها در كنار آنان قرار گرفت.

دكتر ثقفي در دانشگاههاي زير در سطوح مختلف كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري تدريس كرده است:

دانشگاه شهيد بهشتي،

دانشگاه تهران،

دانشگاه علامه طباطبايي،

دانشگاه صنعتي شريف،

دانشگاه امام صادق(ع)،

دانشگاه الزهرا(س)،

دانشكده حسابداري شركت نفت.

گوشه اي از خدمات دكتر در دانشگاهها شامل اين موارد است:

تدريس تمام دروس تخصصي دوره ليسانس در دانشگاههاي مختلف،

تقريباً تدريس تمامي دروس تخصصي دوره كارشناسي ارشد،

تدريس نيمي از دروس دوره دكتراي حسابداري،

راهنمايي بيش از 100 پايان نامه كارشناسي ارشد و 15 پايان نامه دوره دكترا.

در برهه اي كه حرفه حسابداري نياز مبرم به تفكر و انديشه هاي نظري داشت، دكتر دوره كارشناسي ارشد را در دانشگاه تربيت مدرس راه اندازي كرد و مدت 10 سال تلاشهاي ارزشمندي را با سرپرستي رشته حسابداري اين دانشگاه به انجام رساند .

دوره كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد نيز با همت ايشان آغاز شد كه سه سال سرپرستي اين دوره را خود به عهده گرفت.

با توجه به مشكلات دانشگاهها و كمبود مدرس و به رغم محدوديتهاي گوناگون، دكتر علي ثقفي راه اندازي دوره هاي دكتراي تخصصي حسابداري را در داخل كشور ضروري تشخيص داد و اين دوره را ابتدا در

دانشگاه تهران و سپس در دانشگاه علامه طباطبايي ايجاد و با تمام وجود سعي كرد كه از كيفيت لازم برخوردار باشد. از جمله تلاشهاي ارزشمند دكتر ثقفي دعوت از استادان ايراني خارج از كشور و تشويق آنها به تدريس در دوره هاي دكترا، بود.

ايشان علاوه بر تدريس در دوره هاي كارشناسي ارشد و دكترا در دانشگاه تهران، مجله بررسيهاي حسابداري را براي آموزش قلم زدن به دانشجويان خود و گسترش دانش حسابداري منتشر كرد و به مدت 5 سال سردبير آن بود. بسياري از دانشجويان ايشان از اين راه وارد حوزه نگارش مقالات علمي شدند و با تشويق ايشان اين مسير را ادامه دادند. از دكتر علي ثقفي بيش از20 مقاله در مجله هاي بررسيهاي حسابداري، مطالعات مديريت، اقتصاد مديريت، حسابدار و حسابرس به چاپ رسيده است. دكتر ثقفي علاوه بر اين، عضويت هيأت تحريريه مجله هاي مطالعات مديريت و تحقيقات مالي نيز داراست.

دكتر علي ثقفي با سازمان حسابرسي ، همكاري مستمر داشته و مدت 4 سال مدير تدوين استانداردهاي حسابداري بوده است. نشريه 113 سازمان حسابرسي با عنوان مباني نظري و گزارشگري مالي در ايران، يكي از دستاوردهاي ارزشمند مركز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي است كه با مشاركت ايشان تهيه شده است.

دكتر علي ثقفي در سال 1377 عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي شد و همزمان براي بار ديگر مأمور خدمت در سازمان حمايت از توليدكنندگان و مصرف كنندگان گرديد. مأموريت ايشان تا سال 1380 ادامه داشت.

با آغاز به كار جامعه حسابداران رسمي، از سوي شوراي عالي اين جامعه دكتر علي ثقفي به سمت دبيركل جامعه منصوب شدند.

فهرست مقاله هاي منتشر

شده دكتر علي ثقفي

تحليلي بر تأثير رويه هاي حسابداري در تصميم گيريهاي مديريت، مجموعه مقالات اولين سمينار حسابداري، زمستان 1368

ماهيت پژوهشهاي حسابداري، اقتصاد و مديريت، 1369

اطلاعات مالي و قيمت سهام، اولين سمينار بورس اوراق بهادار، 1370

مباني نظري استانداردهاي حسابداري بر واحدهاي انتفاعي، بررسيهاي حسابداري، تابستان 1371

تأثير روشهاي حسابداري در تصميم گيريهاي مديريت، بررسيهاي حسابداري، پاييز 1371

اعتلاء آموزش حسابداري در كشورهاي در حال رشد: بررسي مورد ايران، بررسيهاي حسابداري، پاييز1371

Accounting Profession in Iran: Problems and Remedial Startegies، 1992

فرضيه بازار كارا اوراق بهادار و تأثير آن در حسابداري، حسابرس، تابستان 1372

اقتصاد و حسابداري، دوقولهاي ناسازگار، بررسيهاي حسابداري، پاييز 1372

حسابداري طرحهاي عمراني غيرانتفاعي، سمينار ذيحسابان مالي، پاييز 1372

موانع توسعه حسابداري در ايران از ديدگاه تئوري، حسابدار، اسفند 1372

Income Information for Decision Making ، بررسيهاي حسابداري، پاييز 1372

نرخ بازده سرمايه گذاري: دفتري يا واقعي، مطالعات مديريت، پاييز 1373

رفتار سود حسابداري، بررسيهاي حسابداري، پاييز 1373

Islamic Banking Performance Evaluation and Control ، American Accounting Association Western Regional Meeting، تابستان 1374،1995 May

آزمايش تجربي در مورد نظريه سود تضمين شده براي سرمايه، بررسيهاي حسابداري، تابستان و پاييز 1375

كاربرد سيستم كنترل در تجزيه و تحليل انحرافات بهاي تمام شده، بررسيهاي حسابداري، زمستان 1375 بهار 1376

جامعيت گزارشهاي سالانه و ويژگيهاي مالي شركتهاي پذيرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران، بررسيهاي حسابداري، زمستان 1376

مديريت استراتژيك و ايده هاي نوين حسابداري مديريت، حسابرس، بهار 1377

صورتهاي مالي مياندوره اي در بورس اوراق بهادار، حسابرس، زمستان 1377

ضوابط قيمت گذاري كالاها، آوند، آبان 1378

مقدمه

اي بر مباني نظري حسابداري مديريت، حسابرس، اسفند 1379

در جستجوي واقعيت، حسابدار، اسفند 80

در جستجوي واقعيت، حسابدار، ارديبهشت 1381

جهان خاني، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى:- رشته: مديريت، دانشكده:-، دانشگاه:-

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى تخصصى مديريت و برنامه ريزى از ايران.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

شيوه هاى خصوصى سازى صنايع در ايران، بررسى مالى چگونگى اصلاح بافت قديم اطراف حرم امام رضا (ع)، بكارگيرى نظام متخصصين در بورس تهران، مشكلات بورس تهران، گزارشگرى مالى شركتهاى ايران، بهره ورى از صنايع نساجى ايران، عدم كفايت مقررات در بازار سرمايه ايران، راهنمايى، مشاوره و نظارت بر 21 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

مديريت مالى، مديريت سرمايه گذارى، بورس اوراق بهادار.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 8، تعداد مقالات بزبان خارجى: 4

زمينه علمى مقالات:

ريسك و بازده اوراق بهادار، چگونگى اندازه گيرى ريسك اوراق قرضه، آثار سهام جايزه بر نرخ بازدهى سهام عادى، قيمت گذارى سهام در بورس تهران.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

خواجه نوري، عباسقلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1372 -1294 ش)، استاد و محقق. مشهور به پدر علم آمار. در تهران متولد شد و در سال 1316 ش از دانشكده ى كشاورزى فارغ التحصيل، به سال 1335 ش از دانشكده ى علوم پاريس به درجه ى دكترى در رشته ى آمار نايل شد. خواجه نورى در سال 1345 ش موسسه ى آموزش عالى آمار را بنيان نهاد و روش نمونه گيرى مبتنى بر نظريه ى احتمال و استنباط آمارى را در ايران پايه ريزى كرد. وى در هفتاد و هشت سالگى درگذت. از جمله تاليفات او: «آمارگيرى نمونه اى از دهات تهران و دماوند»؛ «رمز نفوذ در ديگران»؛ «سعادت»؛ «روش مقدماتى آمار»، با همكارى چند تن از آمارشناسان؛ «آمار رياضى»؛ «آمار پيشرفته».[1]

مدرس، محقق.

تولد: 4 تير 1294، تهران.

درگذشت: فروردين 1373، تهران، بيمارستان پارس.

عباسقلى خواجه نورى پس

از گذراندن دوره ى ابتدايى و متوسطه وارد دانشكده ى كشاورزى كه در آن تاريخ زير نظر وزارت كشاورزى اداره مى شد، شد و در سال 1316 دوره ى مهندسى كشاورزى را به پايان رسانيد. وى پس از پايان دوره ى سربازى در سال 1318 مشغول به كار شد و به ترتيب زير مشاغل مختلفى را عهده دار شد: همكار و معاون مهندس عطايى در مؤسسه ى اصلاح و ازديار بذر؛ نهال و گل؛ معلم زراعت دانشسراى كشاورزى؛ كارشناس اداره ى اصلاح نباتات اداره ى كل كشاورزى (بعدا تبديل به وزارت كشاورزى شد)؛ رييس اداره ى آمار جيره بندى وزارت دارايى؛ رييس اداره ى آمار كشاورزى و اجتماعى سازمان برنامه؛ رييس اداره ى آمار شناسى اداره ى آمار عمومى.

سپس براى ادامه ى تحصيل به خارج از كشور سفر كرد و در سال 1332 از دانشگاه كاروليناى شمالى فوق ليسانس آمار گرفت و در سال 1335 موفق به اخذ دكتراى آمار از دانشكده علوم دانشگاه پاريس گرديد. وى سپس در يوگسلاوى مشغول تدريس علم آمار شد. سپس در سال 1336 بنا به دعوت مهندس عطايى براى دانشيارى آمار و تحقيق در دانشكده ى كشاورزى كرج به ايران آمد. پس از پنج سال به مقام استادى ارتقا يافت و در سال 1358 نيز بازنشسته شد.

دكتر خواجه نورى، علاوه بر تدريس در دانشگاه مشاغل زير را نيز عهده دار گرديد: مشاور شركت سهامى بيمه ايران؛ مشاور سازمان بيمه هاى اجتماعى؛ مشاور وزارت كار و امور اجتماعى؛ مشار آمار عمومى؛ عضو شوراى عالى آمار؛ عضو هئيت اجرايى آزمون شناسى؛ رييس و استاد مؤسسه ى آموزش عالى آمار.

دكتر خواجه نورى در دوران بازنشستگى خود در دانشگاه تهران و دانشگاه تربيت مدرس تدريس مى كرد. دروسى كه وى تدريس مى كرد عبارت بودند از:

روش هاى تحقيق، روش هاى مقدماتى آمار، آمارگيرى نمونه اى، نظريه ى آمارگيرى نمونه اى، آمار پيشرفته، بيومترى، طرح آزمايشات، آمار رياضى، منطق، جبر ماتريس، اقتصاد سنجى، جامعه شناسى، اقتصاد مكانيزاسيون كشاورزى و زراعت.

از دكتر خواجه نورى تعدادى كتاب دانشگاهى، چند كتاب غير دانشگاهى و مقاله هايى چند به جا مانده است كه كتاب هاى دانشگاهى ايشان عبارتند از: نكاتى چند درباره ى روش هاى تحقيق؛ روش تحقيق؛ روش هاى مقدماتى آمار؛ احتمالات مقدماتى؛ جبر ماتريس؛ منطق؛ آمار رياضى (دو جلد)؛ آمارگيرى نمونه اى مقدماتى (دو جلد)؛ آمار پيشرفته و بيومترى. از جمله آثار ديگر وى مى توان به اين عنوان ها اشاره نمود: رمز نفوذ در ديگران (اثر ديل كانگى، ترجمه، 1327)؛ سعادت؛ آمارگيرى نمونه از دهات تهران و دماوند (1328، سازمان برنامه).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] كيهان فرهنگى (س 10، ش 2، ص 52)، مولفين كتب چاپى (697/3).

رحمان سرشت، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1327، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: مديريت، دانشكده: حسابدارى و مديريت، دانشگاه: علامه طباطبائى

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى ارشد مديريت بازرگانى، دكترا در رشته سيستم هاى مديريت از كشور انگلستان.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشگاه علامه طباطبائى.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

مديريت نوآورى و تكنولوژى از ديدگاه استراتژيك، ارتباطات سازمانى، سنجش انگيزه با استفاده از يك مدل رياضى، تراز نيروى انسانى، محاصره اقتصادى، روابط اقتصادى با كشورهاى مسلمان، راهنمايى، مشاوره و نظارت بر 2 پايان نامه دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 6

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

مديريت، تمركز و عدم تمركز، مديريت استراتژيك، انگيزش.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 14، تعداد مقالات بزبان خارجى:-

زمينه علمى مقالات:

مبانى مديريت، تصميم گيرى، مديريت استراتژيك.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

زاهدي، شمس السادات

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1323، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: مديريت دولتى، دانشكده: حسابدارى و مديريت، دانشگاه: علامه طباطبائى

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى علوم ادارى از دانشگاه تهران در سال 1347، كارشناسى ارشد علوم ادارى از دانشگاههاى تهران در سال 1349، و كاليفرنياى جنوبى در سال 1351، كارشناسى ارشد مديريت دولتى از دانشگاه كلرمانت آمريكا در سال 1353 و دكتراى مديريت دولتى از دانشگاه كلرمانت آمريكا در سال 1355.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشگاه علامه طباطبائى تهران از سال 1367 تاكنون.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

بررسى مسائل برنامه ريزى در سازمان حفاظت محيط زيست، بررسى كاربرد نظام تمركز و عدم تمركز در سازمان صدا و سيما، بررسى عوامل انگيزشى در روحيه كاركنان وزارت كشور، بررسى نقش دو در صادرات فرش ايران، بررسى علل انعقاد طرح انرژى هسته اى در ايران، تدريس دروس مديريت رفتار سازمانى، مديريت در سازمانهاى دولتى ايران، روابط صنعتى، تجزيه و تحليل

سيستم در دانشگاههاى علامه طباطبائى، تهران و شهيد بهشتى و استاد راهنماى 24 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

روابط صنعتى، تجزيه و تحليل سيستم ها.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 4، تعداد مقالات بزبان خارجى: 2

زمينه علمى مقالات:

مقدمه اى بر نظريه عمومى سيستم ها، نگرشى بر فساد و آثار آن، زمينه آينده نگرى و آينده سازى، آموزش در ارتباط با توسعه، فساد در كشورهاى در حال توسعه.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

زنديه، عبدالله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد دانشگاه.

درگذشت: 1373.

دكتر عبدالله زنديه استاديار و مدير دانشگاه علوم ادارى و مديريت بازرگانى دانشگاه تهران بود.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

سجادي نژاد، حسن

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

زنده ياد استاد سيد حسن سجادي نژاد در اسفندماه 1296 در خانواده اي متدين و عالم در شهر اصفهان ديده به جهان گشود. پيش از آنكه در آذر ماه 1315 از طرف بانك ملي ايران براي تحصيل در رشته حسابداري عازم انگلستان شود، علاوه بر تحصيلات متوسطه و دريافت ديپلم علمي، در رشته رياضيات عمومي، فيزيك و شيمي نيز كسب علم كرد. شواهد نشان مي دهد كه اين مطالعات بعد از آن نيز به شيوه اي غيركلاسيك ادامه يافته است. در سال 1323 (1945 ميلادي) به عضويت وابسته انجمن حسابداران خبره انگلستان و در سال 1338 (1960 ميلادي) به عضويت پيوسته آن انجمن درآمد. در سال 1324 پس از پايان تحصيلات عالي در انگلستان، به ايران برگشت و از سال 1330 به اتفاق تني چند از هم دوره هاي خود مامور خدمت در شركت نفت شد و خدمتش در آنجا تا زمان بازنشستگي ادامه يافت.

اما با وجود اين سوابق كار اجرايي، شادروان سجادي نژاد بيش از هر چيز معلم بود، و معلمي شغلي است كه بازنشستگي نمي شناسد. او تا پايان عمر آموخت و آموزش داد. از همسر ايشان نقل شده است كه “استاد يا مطالعه مي كردند، يا مي انديشيدند و يا مي نوشتند”. از يكي از شاگردان قديم ايشان نقل است كه “حتي اگر در سر امتحان از ايشان سئوالي داشتي كه احساس مي كردند پاسخ به آن، از نظر جنبه آموزشي ضرورت دارد، عليرغم كمك احتمالي به پاسخگويي به سئوالات امتحان،

حتماً به آن پاسخ مي دادند”. اين شاگرد قديمي استاد، خود چنين موردي را تجربه كرده بود.

حاصل عمر پربار ايشان، انبوهي از آثار آموزشي و تخصصي است. و از اين دستاورد، آنچه منتشر شده بدين شرح است:

حسابداري مقدماتي (به همراهي آقاي ابوالقاسم خردجو) سال 1338

اصول هزينه يابي و حسابداري صنعتي (جلد1) سال 1340

اصول دفترداري و حسابداري بازرگاني (جلد1) سال 1342

اصول دفترداري و حسابداري بازرگاني (جلد2) سال 1343

اصول دفترداري و حسابداري بازرگاني (جلد3) سال 1344

اصول دفترداري و حسابداري بازرگاني (جلد4) سال 1347

اصول دفترداري و حسابداري بازرگاني (جلد5) سال 1346

حسابداري صنعتي و كاربرد آن در مديريت (جلد 1) سال 1356

حسابداري صنعتي و كاربرد آن در مديريت (جلد 2) سال 1356

حسابداري صنعتي و كاربرد آن در مديريت (جلد 3) سال 1357

حسابداري صنعتي و كاربرد آن در مديريت (جلد 4) سال 1368

اصول هزينه يابي و روشهاي حسابداري صنعتي (جلد1) سال 1367

اصول هزينه يابي و روشهاي حسابداري صنعتي (جلد2) سال 1376

با همكاري آقايان ملك آرايي و نظري (فرهنگ اصطلاحات حسابداري سال 1376) با همكاري دكتر فضل الله اكبري (توضيح آنكه فترت بين سالهاي 1347 تا 1356، ظاهراً به دليل همزماني فعاليتهاي پژوهشي با مسئوليت رياست دانشكده حسابداري و امورمالي شركت نفت و شروع به بازنگري ايشان به بعضي از كتابهايشان بوده است.)

مرداني چون سجادي نژاد داراي ويژگيها و ابعادي هستند كه بازتابي عميق در انديشه و عقايد ديگران مي گذارند از جمله اين بازتابها را مي توان در گفته هاي دانش آموختگان مستقيم و غيرمستقيم پيدا كرد كه يقيناً استناد به اين يادها و ستايشها كمك

مهم و موثري در ترسيم سيماي آن زنده ياد خواهد بود. برخي از اين گفته ها چنين است:

استاد اخلاق و شرافت، اشتياق و استواري، درستي و درستكاري، دقت نظر و درايت، همت و شجاعت و وسعت نظر بود.

اشتياق بي مانندي در آموختن، آموزش دادن و درست عمل كردن داشت.

دستانش سخت مي لرزيد، اما به رغم آن خطي خوش و پخته داشت. ذهنش فعال و انديشمند بود و بيش و كمهاي جسماني بر استحكام و قدرت روحي او تاثيري نداشت.

مديريت بدون حسابرسي را در سطح موسسه (خرد) و اقتصاد كلان مفسده مي دانست.

پيري از نسل راستان، شرافت پيشگان، معلمان عاشق و پرهيزگاران درست كردار بود.

با تكيه برشعر معروف حافظ كه مي فرمايد:

“سالها دل طلب جام جم از ما مي كرد

آنچه خودداشت زبيگانه تمنا مي كرد”

به نوعي به بازگشت به خويش اعتقاد داشت و به نقش ايرانيان در اداره امورمالي و حسابداري دنياي بزرگ اسلام اشاره مي كرد.

بالاخره بجاست كه بيان خصلتهاي شادروان سجادي نژاد و كشف راز بزرگي و ماندگاري ايشان را استاد بزرگ ديگري بيان كند.

استاد ارجمند دكتر فضل الله اكبري در مورد ايشان مي گويد:

“مقدر چنين بود كه، درسالهاي پايان زندگي، با پديد آورنده اين اثر در سازمان حسابرسي، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري، هم اتاق باشم و مصاحبت او لذت بخش بود. حسن سجادي نژاد را مي گويم. علاوه بر دانش حرفه، به شعر، كه آن را متناسب و به اقتضاي مورد مي آورد، علاقه بسيار داشت. صفاي باطن و لهجه اصيل او به كلامش تاثير و شيريني خاص مي بخشيد. پرمايه، سخت كوش و پيگير بود. به

نوشتن عشق مي ورزيد و از اين جهت كم نظير بود. از بين همه آنان كه در اين رشته مي شناسم، عشق و پشتكاري بالاتر و فاخرتر از آنچه او به نوشتن داشت نديده ام. با همه نوع كتاب الفت داشت و به گفته فيلسوف شهير ژان پل سارتر زندگيش در ميان كتابها شروع و در ميان كتابها نيز به خاموشي گراييد”.

براستي راز ماندگاري استاد در چيست؟ آنچه از گفته ها و نظرات شاگردان نقل شده ما را به آستانه اين راز رهنمون مي شود. ولي بايد باز هم براي كشف آن بكوشيم. به اين منظور، مرور دوباره اي در زندگاني و ويژگيهاي ايشان، راهگشاي اين مهم تواند بود، مهمي كه براي نسل امروز و فردا بسي آموزنده است. در اين مرور دوباره به چنين مواردي برمي خوريم:

ويژگيهاي وراثتي و خانوادگي؛ سيد بود و در خانواده اي متدين و عالم به دنيا آمد و رشد كرد.

تنوع زمينه هاي تحصيلي و مطالعاتي؛ علاوه بر حسابداري با علوم اسلامي، رياضيات، فيزيك، شيمي و ادبيات فارسي و انگليسي آشنايي داشت، به نحوي كه در جاي جاي آثار ايشان، نتايج اين مطالعات آشكارا ديده مي شود و غنا و پرباري كم نظيري به تاليفات، سخنرانيها و نيز كلام ايشان بخشيده است. در پيشگفتاري بر متني به نسبت قديمي، به قلم مرحوم عرفاني، به اين شعر زيباي عربي اشاره كرده اند كه مصداق حال خود ايشان هم هست:

“تلك آثارنا تدل علينا

فانظروا بعدنا الي الاثار”

آثار ما برما دلالت مي كند؛ پس بعد از ما به آثارمان نظر افكنيد.

به روز بودن؛ در زندگي همواره با جريانهاي علمي و اجتماعي

جديد همراه و هماهنگ مي شد. از جمله در سال 1323 به عضويت وابسته و در سال 1338 به عضويت پيوسته انجمن حسابداران خبره انگلستان درآمد. همچنين كتابهاي ايشان، تاريخ 10 سال پس از فوت ايشان را نيز دارد. اينها جز از طريق به روز شدن ميسر نيست.

كار سيستماتيك، منظم و مداوم؛ تلاش او از بدو بازگشت به ايران بدون توقف ادامه داشت. از هنگامي كه در گنجاندن ماده اي در قانون مالياتهاي سال 1328 ايفاي نقش كرد [درهر موقعي كه انجمن محاسبين و كارشناسان قسم خورده در كشور تشكيل شود، وزارت دارايي مكلف است نتيجه رسيدگي محاسبين قسم خورده را در مورد حساب يا ترازنامه هر بازرگان يا شركت بپذيرد، و در اين صورت براي تشخيص ماليات مودي، ديگر حاجت رسيدگي به دفاتر و اوراق مودي نخواهد بود.]، تا تشكيل انجمن حسابداران خبره ايران در سال 1353 و تكميل و بازنگري كتابهاي خود، يعني در تمام طول زندگي.

صراحت و لطافت توام در كلام؛ زندگي استاد، آكنده از لطيفه هاي آموزنده بود. در جايي، در پاسخ به يكي از دوستان، كه به ايشان گفته بود [به دليل سردي هوا و دوري راه]: “فلان كار را مي توانيد در منزل هم انجام دهيد” پاسخ داده بودند: “اگر قرار بر اين است كه پول مفت به من بدهند، من از فردا نمي آيم.” و جايي ديگر، پس از آنكه شخص چاپلوسي در حضورشان، زبان به تحسين بازكرد، بي ريا و بي پرده تقاضاي “دوا” كرد و داستان جالينوس از مثنوي را بازگو كرد كه:

“جالينوس از يارانش مي خواهد كه فلان دارو را آماده كنند. ياران

به وي خاطرنشان مي سازند كه “اين دوا در علاج جنون كار رود و از كمال عقل تو بعيد است كه حاجت بدان كني.”جالينوس پاسخ مي دهد كه امروز ديوانه اي با من در ميان راه، اظهار تملق و چاكري كرد، اگر سنخيتي در ميان ما نمي بود، اين توجه در نزد او حاصل نمي شد.”

شوق و اشتياق در آموختن و آموزاندن؛ دوستي مي گفت: “هنوز دوستان واپسين خنده رضايت آميزش از ديدن آخرين كار چاپ شده اش را فراموش نكرده اند”.

ميهن پرستي؛ از ايشان سئوال كرده بودند كه چگونه سجادي نژاد شدي؟ با صدايي محكم و لحني مصمم پاسخ مي دهد: “از عشقي كه به كار داشتم و احساس وظيفه و مسئوليت در مقابل ميهنم؛ عمرم و فراغتم را وقف كار كردم”.

سخت كوشي؛ روز دهم شهريور 1367 چشم از جهان فروبست. كنار تختش در بيمارستان پاستورنو عينكي و قلمي بود و كتابي كه داشت آن را براي چاپ مجدد تصحيح مي كرد.

به عنوان حسن ختام، يادش را با متن دستنوشته استاد ارجمند جناب آقاي مصطفي عليمدد گرامي مي داريم.

سعادت دامغاني، اسفنديار

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: مديريت بازرگانى، دانشكده: علوم ادارى و مديريت بازرگانى، دانشگاه: تهران

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

شباهنگ، رضا

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر رضا شباهنگ درسال 1970(1349 شمسي) تحصيلات خود را در دانشگاه سيراكيوز نيويورك تكميل كردند و به اخذ درجه دكتري در رشته مديريت بازرگاني با گرايش حسابداري نائل آمدند. ايشان ازآن پس به تدريس در دانشگاههاي ايران و مطالعه و تحقيق و تاليف كتاب پرداختند. دكتر شباهنگ كارتدريس دروس حسابداري را از دانشگاه ملي سابق (دانشگاه شهيد بهشتي) و مؤسسه عالي حسابداري شروع كردند و پس از انقلاب اسلامي ايران در دانشكده علوم اداري دانشگاه تهران, دانشگاه تربيت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامي (دوره عالي تحقيقات) به تدريس پرداختند. ايشان درحال حاضربه عنوان عضو هيئت علمي و رئيس گروه مديريت دوره عالي تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي فعاليت داشته و با سمت استادي به تدريس در دوره دكتراي مديريت اشتغال دارند.

دكتر شباهنگ درسال 1351 در زماني كه كتابهاي اصول حسابداري به زبان فارسي در ايران انگشت شمار بود, كتاب تئوريهاي حسابداري راتاليف كردند. تسلط ايشان به مبحث تئوريهاي حسابداري و نياز مبرم دانشپژوهان دوره دكتراي حسابداري به كتابي مرجع دراين مبحث موجب شده است كه ايشان تاليف كتاب جديدي با همين عنوان را در برنامه كار خود قراردهند.

آقاي دكتر شباهنگ از سال 1365 همكاري خود را با مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي آغاز كردند كه هنوز ادامه دارد. ثمره اين همكاري انتشار كتابهاي متعدد در زمينه هاي حسابداري مالي, حسابداري مديريت, مديريت مالي و حسابرسي عملكرد بوده است. آثار ارزنده دكتر شباهنگ توجه محافل علمي را

به خود جلب كرده و چندين جايزه را به خود اختصاص داده است.

كتابشناسي دكتر رضاشباهنگ

تئوري حسابداري, چاپ سوم, مؤسسه عالي حسابداري,1373

استفاده از ماشينهاي محاسب الكترونيك در مديريت, مؤسسه عالي حسابداري, 1351

حسابداري مالي (جلد اول), چاپ ششم, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي,1380

حسابداري مالي (جلد دوم), چاپ ششم, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي,1380

حسابداري صنعتي, (جلد سوم) چاپ هشتم, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي,1380 (كارمشترك با عزيز عالي ور)

استفاده از تكنيكهاي آماري در حسابرسي, چاپ دوم, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1374 ( مورد تقدير در نهمين دوره كتاب سال 1370)

راهنماي بكارگيري اصول پذيرفته شده حسابداري, مارتين اي ميلر, چاپ دوم, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي سازمان حسابرسي,1377

حسابرسي عملكرد مديريت, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي سازمان حسابرسي, 1373 (مورد تقدير در سيزدهمين دوره كتاب سال 1375)

مديريت مالي (جلد اول), چاپ سوم، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1375

مديريت مالي (جلد دوم), مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1374

حسابداري پيشرفته _ صورتهاي مالي تلفيقي (جلد اول), چاپ دوم, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي سازمان حسابرسي, 1379 (مورد تقدير در هفدهمين دوره كتاب سال 1378)

حسابداري مديريت (با تجديدنظر كامل), چاپ ششم, مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1378

حسابداري پيشرفته (جلد دوم), مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1379ِ

صدقي، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1305، مرتبه علمى: استاد، رشته: مديريت بازرگانى، دانشكده: علوم ادارى و مديريت بازرگانى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى حقوق قضائى از دانشگاه تهران

در سال 1327، كارشناسى مديريت بازرگانى از دانشگاه كاليفرنيا بركلى در سال 1331، كارشناسى ارشد مديريت بازرگانى از دانشگاه كاليفرنياى جنوبى در سال 1332، دكتراى اقتصاد از دانشگاه كاليفرنياى جنوبى در سال 1336، ديپلم برنامه ريزى از دانشگاه آكسفورد انگلستان در سال 1340 و ديپلم مديريت مالى از دانشگاه استانفورد آمريكا در سال 1347.

مرتبه علمى:

پس از طى مراحل استاديارى و دانشيارى، ارتقاء به درجه استادى دانشكده علوم ادارى و مديريت بازرگانى دانشگاه تهران.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

بررسى نحوه توزيع منابع مالى بانكها در ايران، بررسى علل اقتصادى علوم گسترش اتحاديه پاياپاى آسيا، بررسى سيستم حسابدارى ارزى نظام بانكى، بررسى نقش سرمايه گذاريهاى بانك صنعت و معدن در توسعه صنايع بنيادى بعد از انقلاب و تدريس دروس ماليه عمومى و سياست مالى، پول و بانك، مديريت سرمايه گذارى، اقتصاد و بازرگانى ايران و تئوريهاى اقتصادى در دانشگاه تهران.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 4

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى: 2

زمينه علمى تأليفات:

اصول بانكدارى، ماليه عمومى و سياست مالى، مؤسسات پولى و مالى بين المللى، مديريت مالى مؤسسات بازرگانى، مسائل سياستهاى پولى و مالى، تجزيه و تحليل مالى شركتهاى بيمه.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى:-، تعداد مقالات بزبان خارجى:-

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

عرفاني، اسماعيل

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

اسمعيل عرفاني فرزند ميرزا ابوطالب خان عرفاني است. خود ابوطالب خان در رودبار متولد شده است. او پس از پايان گرفتن تحصيلاتش در شاهزاده عبدالعظيم (شهرري)، براي مطالعه و آشنايي با روشهاي نوين آموزش و پرورش به قفقاز رفت و در آنجا مدرسه اي براي ايرانيان مقيم قفقاز تاسيس كرد. پس از آن راهي سمرقند شد و در آنجا نيز

به تاسيس مدرسه براي فرزندان ايرانيان مقيم آن شهر همت گماشت. شادروان ابوطالب عرفاني پس از انقلاب اكتبر، مانند بسياري از ايرانيان مهاجر، به ميهن بازگشت و در بندر انزلي دست به تاسيس مدرسه اي زد كه اسمعيل و برادرش ابراهيم از نخستين شاگردان آن بودند. سپس براي اينكه فرزندانش به دانشگاه راه يابند در سال 1309 به تهران آمد. ابوطالب خان عرفاني از ياران و همرزمان ميرزا كوچك خان بود و مدتي را همراه سردار جنگل در اقامتگاه او سپري كرد و در همانجا همسر و يكي از فرزندانش را از دست داد.

در كتاب سردار جنگل، نوشته ابراهيم فخرايي نيز از او به نام ميرزا ابوطالب ياد شده است. از آن زمان به بعد چون پيشينه سياسي و مبارزاتي وي با اوضاع و احوال سياسي آن زمان سازگار نبود، كوشيد تا زندگي خود را در گمنامي بگذراند.

ابوطالب عرفاني، خدمتگزار فرهنگ اين مرز و بوم سرانجام در پي چهل سال تلاش در راه ايجاد مدارس جديد و تصدي مشاغلي چون رياست فرهنگ انزلي، كفالت فرهنگ گيلان و رياست مدرسه ناصرخسرو سرانجام در سال 1325 چشم از جهان فروبست.

اسمعيل عرفاني فرزند سوم از چهار فرزند نخستين ازدواج پدر در سال 1295 در بندر انزلي بدنيا آمد، تحصيلات مقدماتي خود را در مدرسه اي كه پدر تاسيس كرده بود، در انزلي به پايان رسانيد و بعد براي ادامه تحصيل به رشت رفت و دوره متوسطه را در آن شهر گذراند. درآن زمان دانش آموزان مي توانستند در صورت برخورداري از استعداد و توانايي تحصيلي چشمگير چند كلاس را در يكسال بگذرانند و اسمعيل عرفاني نيز با استفاده

از اين حق و به اتكاي استعداد وظرفيت خارق العاده اش توانست در سن 15 سالگي به اخذ ديپلم كامل متوسطه و پس از سه سال در 18 سالگي به دريافت درجه ليسانس حقوق نايل آيد. او پس از پايان دوره دانشكده حقوق به استخدام بانك ملي ايران درآمد و دوسال بعد، در سال 1315 همراه نخستين گروه اعزامي از سوي بانك ملي ايران براي تحصيل در رشته حسابداري به انگلستان رفت، و اين دوره را كه مدت آن هشت سال بود در پنج سال به پايان رسانيد و با موافقت بانك ملي ايران دو سال نيز در مدرسه اقتصاد لندن به تحصيلات عالي در رشته اقتصاد پرداخت و در اين رشته موفق به دريافت درجه فوق ليسانس شد.

بازگشت اسمعيل عرفاني به ميهن، تا پايان جنگ جهانگير دوم به طول انجاميد. در اين زمان او نخستين حسابدار خبره اي بود كه به ايران برگشت و در بانك ملي ايران به خدمت ادامه داد و به دستور مدير عامل وقت اين بانك، به بررسي و بازنگري سازمان بانك ياد شده ماموريت يافت.

اسمعيل عرفاني، با كمال تاسف، در سال 1326؛ يعني در سن 30 سالگي، در جريان مسافرت به شمال كشور، در اثر تصادفي شديد هنگام رانندگي از ناحيه كمر به شدت آسيب ديد و از هر دوپا فلج شد. اين حادثه تاثيري ناگوار بر روحيه او نهاد و افسردگي شديدي بروي عارض كرد تا آنكه از سوي بانك ملي ايران به منظور معالجه براي مدت 6 ماه به انگلستان فرستاده شد. منتها معالجات نتيجه اي در پي نداشت، اما چون اين مدت را در ميان معلولان

جنگي جنگ جهانگير دوم به سر برد، از مشاهده روحيه اميدوار و فعاليت و تحرك آنان روحيه اش بكلي دگرگون شد و از آن پس به مدت 27 سال روي صندلي چرخدار با نهايت جديت و اميدواري به فعاليتهاي علمي و فرهنگي خود ادامه داد. به گفته دكتر فضل ا… اكبري:“بخش درخور توجه عمرشان كه زمان بعد از تصادف را دربر مي گرفت، روي تحت و در يك اتاق در طبقه زير زمين بانك ملي و سپس بانك مركزي سپري كردند”.

در اين زمان مبارزات مردم ايران در راه ملي كردن صنعت نفت آغاز شده بود و او با همان وضعي كه داشت به اين مبارزات پيوست و در همان حال در اجتماعات حضور مي يافت و در راه پيماييها شركت مي كرد. افزون بر اين با انتشار مقاله هاي اقتصادي در روزنامه هاي كيهان و اطلاعات نظريه هاي جديدي براي سازماندهي اقتصاد بدون اتكا به درآمد نفت ارائه كرد كه مورد توجه دكتر محمد مصدق قرار گرفت و او را در شمار مشاوران اقتصادي خود برگزيد و هفته اي چند بار با وي به مشورت مي پرداخت.

در همين زمان بود كه گروهي از نمايندگان مجلس شوراي ملي به تحريك دشمنان نهضت، به شدت برعليه دكتر مصدق به مخالفت برخاستند. اسمعيل عرفاني از طريق يكي از دوستانش توانست فهرست اسامي سهامداران ايراني شركت سابق نفت انگليس را كه از شمار مخالفان مصدق بودند به دست آورد و اين فهرست را در روزنامه ها منتشر ساخت و آشكار شد وكلايي كه به سركردگي جمال امامي با اقدامات دكتر مصدق مخالفت مي كردند، از سهامداران شركت نفت بوده

اند. اين اقدام او سبب شد كه از شدت مخالفتها كاسته شود و دكتر مصدق نيز وي را مورد تشويق قرارداد. او در همين زمان به عنوان رييس هيئت عالي بازرسي شركت ملي نفت در جريان خلع يد از شركت انگليسي منصوب شد و به همراهي دوست و همكار هميشگي اش زنده ياد استاد حسن سجادي نژاد به استقرار نظام مالي صنعت نفت ياري رسانيد.

اسمعيل عرفاني از بنيانگذاران دانشكده حسابداري و علوم مالي شركت ملي نفت ايران است. دكتر فضل ا... اكبري در اين باره مي گويد: “ايشان به لحاظ وضع جسماني خود نمي توانستند دركارهاي اجرايي فعاليت يا حتي تدريس كنند، مرحوم سجادي نژاد دانشكده ياد شده را پايه گذاري كردند و رياست آنرا برعهده گرفتند، منتها در همه حال از ياري و همراهي مرحوم اسمعيل عرفاني بهره مند بوند”،. غلامرضا حيدر خويي از شاگردان اسمعيل عرفاني فضاي جلسه اعلام موافقت با به رسميت شناختن مقاطع تحصيلي مدرسه عالي حسابداري و علوم مالي را به وسيله استاد چنين توصيف كرده است: “آن جثه رنجور به كمك ياران صميمي اش برروي صندلي چرخدار پشت تريبون قرار گرفت و موافقت مسئولان وقت را با صدايي آرام، نگاهي نافذ و تبسمي حاكي از احساس رضايت به آگاهي مشتاقان حاضر در جلسه رسانيد. سكوتي ژرف فضاي جلسه را فرا گرفت و با جدا شدن صندلي چرخدار از تريبون بود كه حاضران به احترام به پا خاستند و با كف زدنهاي ممتد استاد و پشتيبان خود را ستودند”. او پيش از اين نيز مدرسه حسابداري بانك ملي ايران را كه گواهينامه دانشگاهي نمي داد، تاسيس كرده بود و نخستين

كتاب حسابداري و حسابرسي خود را براي آموزش در اين مدرسه تاليف كرد.

اسمعيل عرفاني تا آنجا كه توانست به تدريس پرداخت و همراه آن به تاليف كتابهايي در رشته حسابداري، از جمله سه جلد كتابهاي حسابداري مديريت و كتاب حسابرسي همت گماشت. كتابهاي پيشگفته معتبرترين منبع مطالعه در زمينه حسابداري مديريت و حسابرسي تا سالهاي اخير و انتشار كتابهاي جديد در اين رشته بود.

عملكرد شغلي و رفتار حرفه اي او درخور توجه بسيار است. ذكر داستاني در اين مورد خالي از لطف نيست. زماني كه عرفاني رييس هيئت عالي بازرسي شركت نفت بود، آگاه شد تعدادي از اعضاي هيئت مديره اين شركت _ برخلاف قانون _ در شركتهاي نفت خارجي سهم دارند. نخست در آمريكا و پس از توفيق نيافتن در اين باره در كتابخانه پارلمان كانادا به جستجو پرداخت و موفق به دستيابي به مدارك مورد نياز جهت اثبات موضوع شد و اعضاي مورد نظر را در موقعيتي قرار داد كه ناگزير بودند يا از سهام خود در شركتهاي پيشگفته صرفنظر كنند يا آنكه از عضويت هيئت مديره شركت نفت استعفا دهند. زماني ديگر با خبر شد برخي از شركتهاي نفتي در قراردادهاي خود با يكي از كشورهاي بحرين يا كويت امتيازهاي درخور توجهي را براي اين كشورها در نظر گرفته اند در حالي كه در موارد مشابه، همان امتيازها را از ايران دريغ داشته بودند و وجود چنين امتيازاتي را در قرارداد با ساير كشورها نيز انكار مي كردند. او درصدد اثبات موضوع برآمد، تا آنكه به منظور بررسي سيستمهاي مالي شركتهاي نفتي خارجي به آمريكا اعزام شد. در آنجا كوشيد تا در

كتابخانه معروف كنگره به قراردادهاي موردنظر دست يابد، اما رييس قسمت خاورميانه كتابخانه يادشده، از هرگونه همكاري در اين زمينه، به دليل محرمانه بودن اسناد مذكور خودداري كرد. اسمعيل عرفاني با وضعيت جسمي خود رنج سفر را برخود هموار كرد و فاصله دو هزار كيلومتري واشينگتن تا كانادا را طي كرد اما بازهم به نتيجه نرسيد. به شيكاگو كه قراربود سيستمهاي مالي شركتهاي استاندارد اويل و اينديانا را در آنجا مطالعه كند، بازگشت و سرانجام با كوششها و پيگيريهاي وصف ناپذير و هوشمندانه و در پرتو شناخت و آگاهي كه از مناسبات و سيستمهاي اداري و اطلاعاتي آن شركتها داشت به اسناد مورد نظر دست يافت و امكان دسترسي به امتيارات مورد انتظار را در مذاكرات بعدي فراهم ساخت. زماني نيز موفق به كشف تقلب و حساب سازي در حسابهاي كنسرسيوم شد، اما مديران كنسرسيوم با اتكا به پشتيباني دربار به گزارشهاي او وقعي نگذاشتند. اسمعيل عرفاني آنان را تهديد كرد كه در صورت نپرداختن حقوق كامل شركت ملي نفت ايران، آنان را به دليل رعايت نكردن قوانين مالياتي آمريكا درخود آن كشور تعقيب خواهد كرد، همين تهديد سبب شد كه كنسرسيوم جبران خسارتهاي وارد شده به ايران از اين بابت را بپذيرد. مدعاي عرفاني نزديك به 50 ميليون دلار بود، اما دكتر اميني نخست وزير وقت كه براي وصول اين مطالبات به خارج رفته بود، در آنجا كل خسارت را به 20 ميليون دلار مصالحه كرد و اين موضوع باعث رنجش عرفاني شد كه معتقد بود، حق با ايران بوده و مي توانسته اند تمامي خسارت را مطالبه كنند.

در اواخر خدمتش در شركت نفت

به علت اختلافهايي كه بين او و دكتر اقبال به خاطر گزارشهاي او در مورد تخلفات شركتهاي خارجي بروز كرده بود، ناگزير شد، شركت نفت را ترك كند و به بانك مركزي بازگردد. در آنجا فعاليت خود را به عنوان معاون مطالعاتي اين بانك ادامه داد، يك سال هم در اين سمت بود كه بازنشسته شد و در سال 1352، در سن 57 سالگي به علت نارسايي كليه درگذشت.

به گفته دكتر فضل ا... اكبري “...اصطلاحهاي حسابرس و حسابرسي را براي نخستين بار مرحوم اسمعيل عرفاني به كار بردند. پيش از اين كه ايشان اين اصطلاحها را پديد آورند، واژه هاي مميز و مميزي به كار مي رفت كه صرف نظر از مفهوم كلي، در عرف مردم بيشتر به رسيدگي از ديد و براي تشخيص ماليات اطلاق مي شد”.

اسمعيل عرفاني پيشگام تاسيس تشكلهاي حرفه اي در ايران بود، دكتر اكبري در اين باره گفته است: “علاقه ايشان به پيشرفت حرفه و توسعه و تشكل آن به حدي بود كه به رغم مشكلات جسمي و گرفتاريهاي شغلي برتمامي فعاليتها نظارت مي كردند و خودشان نيز پا به پاي ديگران در تمام كارها مشاركت مي جستند. در واقع دليل پيشرفتهاي درخور توجه حرفه در دوره فعاليت ايشان همين بود”.

نخستين انجمن حسابداران ايران در سال 1342 به ثبت رسيد. دكتر اكبري گفته است:“.... باني تاسيس اين انجمن مرحوم اسمعيل عرفاني بودند و جلسات نيز در دفتر ايشان تشكيل مي شد و پيگيري و پايه گذاري آنرا خود ايشان برعهده داشتند”.

جنبه ديگر شخصيت اسمعيل عرفاني، وجه فردي، رفتاري و فرهنگي اوست. دكتر اكبري در اين باره گفته است: “... شخصيت

ممتازي بودند و دفترشان مركز تجمع حسابداران برجسته وصاحبنظران آن زمان بود و سمت پيشكسوتي داشتند. نقش جشمگير ايشان در تاسيس انجمن حسابداران و تاليف كتابهاي حسابداري و حسابرسي بر همگان روشن است. در واقع هر كار و كوششي از دفتر ايشان آغاز مي شد”. دكتر اكبري همچنين گفته است: “دو صفت تيزهوشي و جدي بودن را بيش از ساير ويژگيهاي ايشان به خاطر دارم و فكر مي كنم اين صفات با كيفيتي كه در مرحوم اسمعيل عرفاني وجود داشت، در كمتر كسي يافت مي شود، بويژه در شرايطي كه ايشان به فلج مبتلا بودند و پيامدهايي كه اين بيماري براي ايشان داشت. با اين حال چنان فعال بودند كه بندرت مي توان فردي اين گونه فعال سراغ كرد”.

در ميان طيف گسترده علائق و دلبستگيهاي او مانند فعاليتهاي حرفه اي، فعاليتهاي اجتماعي، تاليف و تدريس و متشكل ساختن حرفه و تاسيس دانشگاه و جز آن، شعر نيز از امتياز چشمگيري نزد او برخوردار بود. در ميان شعراي ايراني، به اشعار سعدي و حافظ و بيش از همه به مولانا دلبستگي داشت و به مطالعه و بررسي عرفان علاقمند بود.

به مسافرت و گذران در طبيعت و مناطق كوهستاني علاقه بسيار داشت و پيش از آنكه آن حادثه دردناك، شيوه دلخواهانه زندگي را از او دريغ نمايد، از هر فرصتي براي اقامت همراه دوستان و بستگانش در طبيعت كوهساران بهره مي جست.

براي افراد درستكار و صادق و كوشا احترام بسيار قائل بود و از دروغ و ريا و شنيدن حرفهاي نسنجيده و ناروا برآشفته مي شد. بسيار صريح بود و ناخرسندي خود را از ديگران به آساني

با آنان در ميان مي نهاد. روابط او با ديگران دوستانه و همراه با احترام بود، درستكار و دقيق و سختكوش بود و با ديگران مناسباتي جدي، صميمانه، ملاطفت آميز و مهربان داشت. در عين حال در مواردي كه ادامه روابط خود را با ديگران مناسب نمي دانست، بسيار صريح نظر خود را ابراز مي داشت و در منتهاي خونسردي و احترام بتدريج با آنان قطع رابطه مي كرد. از ورود به حوزه شخصي زندگي افراد به شدت پرهيز مي كرد و به ديگران نيز اجازه نمي داد كه به مسائل شخصي او بپردازند. با دانشجويانش صميمي و حمايتگرانه و در عين حال با انضباط و جدي رفتار مي كرد. ساده و بي پيرايه مي زيست، قانع و از تجملات بيزار بود، معاشرت با دوستان و بستگاني را كه ساده زندگي مي كردند بسيار دوست داشت و تا حد امكان از حضور در مراسمي كه با تشريفات و تجملات همراه بود، پرهيز مي كرد، اما از مشاركت در امور اجتماعي به هر شكلي كه ممكن بود، از جمله به صورت اهداي كمكهاي مالي موثر استقبال مي كرد.

بالاترين آرزويش اين بود كه مردم خوب و درست كاركنند و كار به كاردان سپرده شود و ديگر اينكه، مگر روزي بهبود يابد و از رنج بيماري وارهد.

خانواده اسمعيل عرفاني برايش احترام بسيار قايل بودند، كوششهاي او را تقدير مي كردند و وي را موجب مباهات خود مي دانستند.

اسمعيل عرفاني معتقد بود:“ اگر واقعاً سيستم حسابداري و حسابرسي درستي در مملكت نداشته باشيم، هيچگاه اصلاحات اقتصادي به جايي نمي رسد”.

علي مدد، مصطفي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مصطفي علي مدد : در آذرماه 1315 در تهران

در خانواده اي متوسط متولد شدم. پدرم، مرحوم ابوالقاسم علي مدد متخلص به قطره، نانوا بود و در عين حال، در مدح و در رثاي پيامبر، ائمه و معصومين، مديحه و مرثيه مي سرود و چند كتاب مدايح و مراثي حاصل كار او است.

دوران دبستان و دبيرستان را در تهران و در مدارس دولتي گذرانيدم و در سال 1334 ديپلم رياضي گرفتم. در سال 1337 در مؤسسه علوم اداري دانشگاه تهران پذيرفته شدم و در سال 1339 گواهينامه عالي حسابداري گرفتم. در سال 1343 در مؤسسه عالي حسابداري به ادامه تحصيل در رشته حسابداري پرداختم و در سال 1347 ليسانس گرفتم. در مهر 1347 در دوره فوق ليسانس دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران در رشته اقتصاد مالي پذيرفته شدم و در بهمن 1348 دوره را تمام كردم. در سالهاي 57-1351 به تناوب به انگلستان رفتم و مطالعاتي را انجام دادم كه به مدركي نينجاميد.

در سال 1335 به عنوان كارمند در بنگاه عمران دهات مشغول به كار شدم و سه سال را در دهات گرمسار كار كردم. در سال 1337 به تهران منتقل شدم و تا سال 1346 مشاغل مختلفي را به عهده داشتم كه آخرين آن معاون حسابداري بود. در اين سال اداره امور كمكهاي اهدايي به طرحهاي عمراني دهات به من محول شد كه تا اوايل سال 1347 در بنگاه عمران و سپس در وزارت آباداني و مسكن ادامه داشت. در اواسط سال 1347 به وزارت علوم و آموزش عالي منتقل شدم و در سمت معاون مديركل مالي تا سال 1350 خدمت كردم. در اين سال به سمت مديركل طرحها و بررسيهاي وزارت علوم منصوب

شدم كه تا سال 1353 ادامه داشت. در اين سال با عنوان معاون و قائم مقام رئيس دانشگاه بلوچستان در كار تأسيس و شروع به كار دانشگاه مزبور خدمت كردم كه تا سال 1357 ادامه داشت. در سال 1358 به سمت معاون اجرايي وزارت علوم منصوب شدم كه تا سال 1359 ادامه يافت و در اين سال بازنشسته شدم.

در سالهاي 1348 تا 1352 در موسسه عالي حسابداري، مدرس دروس مختلف حسابداري بودم و از آن پس تا سال 1353 در دانشگاه تربيت معلم مامازن و دانشكده مديريت گيلان به طور پاره وقت تدريس كردم. در سال 57-1356 در دانشكده مهندسي دانشگاه بلوچستان اقتصاد مهندسي درس مي دادم. از سال 1363 تا 1369 در دانشكده حسابداري شركت نفت، دانشگاه امام صادق و دانشكده تحصيلات تكميلي دانشگاه آزاد، مدرس پاره وقت بودم و از آن سال تا كنون در دوره فوق ليسانس مؤسسه عالي بانكداري ايران سيستمهاي حسابداري و حسابداري بانكها را درس مي دهم.

در سالهايي كه در طرح و بررسيهاي وزارت علوم كار مي كردم بنا به نوع كار، كارهاي پژوهشي مختلفي را سرپرستي كردم و در طول سالهاي خدمت در بلوچستان مطالعاتي در زمينه وضعيت اقتصادي _ اجتماعي منطقه و همچنين مطالعاتي در زمينه برنامه ريزي آموزش عالي از ديدگاه توسعه منطقه اي انجام دادم كه در تهيه طرح جامع آموزشي آن دانشگاه مورد استفاده قرار گرفت. پس از بازنشستگي از خدمت دولت در سال 1359 از اوايل سال 1360 به عنوان پژوهشگر پاره وقت در مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي به كار پاره وقت پرداختم كه تاكنون ادامه دارد.

فهرست

كتابها

اصول حسابداري _ جلد 1، با آقاي نظام الدين ملك آرايي، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1368، سيزدهمين چاپ، 1380

اصول حسابداري _ جلد 2، با آقاي نظام الدين ملك آرايي، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1370، هشتمين چاپ، 1380

مباني و روشهاي عمومي حسابداري، با آقاي نظام الدين ملك آرايي، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1374، پنجمين چاپ، 1380

حسابداري پيمانكاري، با آقاي نظام الدين ملك آرايي، ويرايش اول 1363، ويرايش دوم 1378، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، هشتمين چاپ، 1380

بررسي تحليلي يا استفاده از تجزيه و تحليل در حسابرسي، با آقاي دكتر فضل الله اكبري، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1379

اوراق مشاركت: سوابق، مقررات و حسابداري، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1380

حسابداري استهلاك، با آقاي دكتر فضل الله اكبري، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي 1372، پنجمين چاپ، 1378

گزيده اي از قوانين و مقررات تجاري براي مديران و حسابداران، با آقاي نظام الدين ملك آرايي، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1364

اقتصاد ايران، تأليف جوليان باري ير، ترجمه، با آقايان تقوي، تيموري و نفيسي، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1363

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 1، افشاي رويه هاي حسابداري، ترجمه، با آقايان دكتر تقوي و عالي ور، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1360

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 5، اطلاعاتي كه بايد در صورتهاي مالي افشا شود، ترجمه، با آقايان دكتر تقوي و عالي ور، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1361

استاندارد بين المللي

حسابداري شماره 9، حسابداري فعاليتهاي تحقيق و توسعه، ترجمه، با آقايان گودرزي و تيموري، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1361

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 10، وقايع احتمالي و رويدادهاي بعد از تاريخ ترازنامه، ترجمه، با آقاي ارباب سليماني، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1361

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 11،حسابداري پيمانكاري، ترجمه، با آقايان ملك آرايي و عالي ور، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1361

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 16، حسابداري اموال ماشين آلات و تجهيزات، ترجمه، با آقايان عالي ور و ملك آرايي، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1361

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 18، شناخت درامد، ترجمه، با آقاي ارباب سليماني، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1362

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 21، حسابداري آثار تغييرات نرخ ارز، ترجمه، با آقاي عباس ارباب سليماني، مؤسسه حسابرسي سازمان صنايع ملي، 1363

استاندارد بين المللي حسابداري شماره 30، موارد افشا در صورتهاي مالي بانكها و مؤسسات مالي مشابه، ترجمه، با آقاي عباس ارباب سليماني، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، 1381

رهنمودهاي بين المللي حسابرسي: شامل رهنمودهاي مقدمه، هدف و دامنه حسابرسي صورتهاي مالي، موافقتنامه حسابرسي، اصول بنيادي حاكم بر حسابرسي و گزارش حسابرسي، ترجمه، با آقاي عباس ارباب سليماني، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سالهاي 70_1364

استانداردهاي بين المللي حسابرسي: شامل استانداردهاي مقدمه، مباني نظري و قرارداد حسابرسي، ترجمه، با آقاي عباس ارباب سليماني، مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي، سازمان حسابرسي، سالهاي 76_1373

حسابداري كالاي اماني، با آقاي نظام الدين ملك آرايي، انتشارات پيام، 1353، ويرايش دوم، انتشارات پيشبرد، 1370

اشتباهات و اصلاحات، با آقاي نظام الدين ملك

آرايي، انتشارات پيام، 1354

جريان وجوه نقد، با آقاي نظام الدين ملك آرايي مدرسه عالي مديريت گيلان، 1354

بخش عمومي و اقتصاد ايران، 1354 منتشر نشده

فهرست اهم مقالات

فرهنگ اصطلاحات حسابداري ، ميراث استادان فقيد ،مجله حسابرس ، شماره 28،بهار 1384

درآمدي بر اخلاق و آئين رفتار حسابداران حرفه اي ،مجله حسابرس ،شماره 27،زمستان 1383

نگاهي به شيوه تاليف زنده ياد دكتر عزيز نبوي ،مجله حسابرس ،شماره 22،زمستان 1382

استانداردهاي حسابداري و نقد حسابداري و گزارشگري مالي در بانكهاي ايران، مجله حسابرس ، شماره21 ، پائيز 1382

پژوهشي در ضوابط تجديد ارزيابي دارائيهاي ثابت در جهان و مقررات و تجارب تجديد ارزيابي در ايران – مجله حسابرس – شماره 16 – مهر و آبان 1381

شوراي جامعه حسابداران رسمي ايران و چالش پيش رو، مجله حسابرس، شماره 12، پاييز 1380

مروري تاريخي بر شكل گيري جوامع حسابداري، مجله حسابرس، شماره 3، آبان 1378

نگاهي به مباني نظري، ضرورتها و الزامات تجديد ارزيابي داراييها، حسابداري برق شماره هاي 19، 20 و 21، بهار، تابستان و پاييز 1378

بحثي كارشناسانه درباره اوراق مشاركت و مسائل آن، مجله پيام امروز، شماره هاي 26 و 27 مهر و آبان 1377

مروري اجمالي بر روشها و تكنيكهاي تحليل مالي، حسابداري برق، شماره هاي 12 و 13، تابستان و پاييز 1376

اوراق مشاركت، سرمايه هاي كوچك براي طرحهاي بزرگ، مجله پيام امروز، شماره 15، دي 1375

نگاهي به مباني نظري سيستمها در توضيح كاركرد سيستم حسابداري، حسابرس: مجموعه مقالات شماره 2، انتشارات سازمان حسابرسي، زمستان 1373

نگاهي به عوامل نارسايي در بيان اطلاعات حسابداري، حسابرس: مجموعه مقالات، شماره 1، انتشارات

سازمان حسابرسي، تابستان 1372

در تعريف سيستمي سيستم حسابداري، مجله حسابدار، شماره 84-83، نوروز 1371

حسابداري و قانون در ايران، مجله حسابدار، شماره 80_79، شهريور و مهر 1370

جوايز علمي

كتاب اصول حسابداري جلدهاي 1 و 2 تأليف مشترك با آقاي نظام الدين ملك آرايي به عنوان كتاب سال 1371 دريافت تقديرنامه و جايزه از رئيس جمهور

كتاب بررسي تحليلي يا استفاده از تجزيه و تحليل در حسابرسي تأليف مشترك با آقاي دكتر فضل الله اكبري در نوزدهمين دوره انتخاب كتاب سال به عنوان كتاب درخور تقدير در سال 1379

دريافت تقديرنامه و جايزه به مناسبت پژوهشها و خدمات انجام شده از مراجع مختلف از جمله سازمان حسابرسي و وزارت نيرو

عضويت در مجامع حرفه اي

پذيرش در اولين دوره، به عنوان حسابدار رسمي در سال 1380

عضويت در هيئت عالي انتظامي جامعه حسابداران رسمي ايران

محمدزاده، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: رهبرى و رفتار انسانى، دانشكده: حسابدارى و مديريت، دانشگاه: علامه طباطبائى

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

ميرزائي اهرنجاني، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: علوم ادارى، دانشكده: علوم ادارى و مديريت بازرگانى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى مديريت دولتى از دانشگاه U.S.C در سال 1346.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشكده علوم ادارى و مديريت بازرگانى دانشگاه تهران.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

فعاليت در زمينه تحقيقات كاربردى و پروژه تحقيقات مديريتى در صنعت، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر 33 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 1

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

بوروكراسى سازمان.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 8، تعداد مقالات بزبان خارجى:-

زمينه علمى مقالات:

مديريت و سازمان.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد سوم)

نبوي، عزيز

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عزيز نبوي

موسس موسسه عالي حسابداري و مولفي برجسته در دانش حسابداري

نبوي را به عنوان مديري موفق مي­شناسيم. وي مولفي برجسته بود. چاپ مكرر كتابهايش در طول 40 سال گذشته و انبوه متقاضي براي آنها حاكي از اهميت و ارزش كاربردي تاليفاتش است. نبوي معلمي دانشمند و توانا بود كه دانش وسيعش از مطالعات گسترده­اش در زمينه­هاي مختلف پديد آمده بود.

مصطفي علي­مدد - يادنامه استاد عزيز نبوي _ من مرگ اين عزيزراباورنمي­كنم _ مجله حسابدار شماره 156

عزيز نبوي فرزند ميربابا نبوي از فرهيختگان و آزادي­خواهان آذربايجان در صدر مشروطه است. ايشان در بيان شرح حال خود مي­گويد:

« در سال 1311 در بندرانزلي متولد شدم، اما در تهران زندگي كردم. نخست ليسانس حقوق و پس از آن فوق­ليسانس علوم اداري و سرانجام در اولين دوره دكترا در ايران، دكتراي اقتصاد گرفتم و در سال 1340(1960 ميلادي) موفق به اخذ درجه دكتراي علوم اداري با تخصص در زمينه حسابداري از دانشگاه كاليفرنياي جنوبي شدم. استاد

دانشكده حقوق و علوم سياسي و اقتصاد دانشگاه تهران، استاد دانشكده اقتصاد و بانكداري دانشگاه ملي و بنيانگذار و رئيس موسسه عالي حسابداري بودم. افتخارم اين است كه هزاران جوان تحصيلكرده براي كشورم تربيت كرده­ام. از سال 1355 به بعد استاد دانشگاه كشور سوئيس بودم و در دانشگاه اروپايي سوئيس روش علمي تحقيق، حسابداري مالي و حسابداري مديريت تدريس كردم.»

دكتر عزيز نبوي خدمات دولتي را در وزارت امور اقتصادي و دارايي آغاز كرد و سالها در مقام مشاور عالي وزارت دارايي، مشاور مالي وزارت كشور و مشاور مالي وزارت پست و تلگراف و تلفن بكار مشغول بود. مديريت مجله تجارت دانشكده حقوق و علوم اقتصادي دانشگاه تهران، عضويت در هيئت مديره انجمن حسابداران قسم خورده ايران، سردبيري مجله بانكها در وزارت دارايي و نمايندگي دولت ايران در كنفرانس جهاني امور مالي در ايتاليا در سال 1964 ميلادي از ديگر اموري بود كه ايشان به آنها اشتغال داشت.

او ايده ايجاد يك دانشكده را داشت، آن را اجرا كرد و موفق هم بود. تاسيس موسسه عالي حسابداري در سال 1343 كاري بزرگ و دشوار بود كه آن را به انجام رساند و با آموزش حسابداري در سطح دانشگاهي و تخصصي موجب شد كه دگرگوني شگرفي در كار و زندگي شمار زيادي از جوانان آن روزگار پديد آيد. زنده ياد دكتر عزيز نبوي ذهني پر از ايده داشت: تحقيق، تاليف، ساخت و كارآفريني.

حاصل كار دكتر نبوي، دانش­آموختگان موسسه عالي حسابداري هستند كه بسياري از آنها در كار و زندگيشان موفقند. وجود شمار قابل توجهي استاد دانشگاه در ايران و كشورهاي ديگر، وجود شمار بيشتري حسابدار حرفه­اي

و وجود شمار مديران بسيار در بين آنها نشانه موفقيت ايشان است. دكتر عزيز نبوي را مي­توان يكي از پايه­گذاران آموزش حسابداري نوين در ايران به­شمار آورد.

دكتر نبوي علاوه بر 30 سال تدريس در دانشكده­هاي مختلف5 در ايران، آمريكا و سوئيس، پژوهشگر و مولف مجموعه 2 جلدي اصول حسابداري است كه تاكنون چندين بار تجديد چاپ شده است. ويژه­گي اصلي اين دوره دو جلدي پرداختن به تمامي جنبه­هاي حسابداري و كوشش در انطباق مطالب با اوضاع و احوال ايران است. ايشان مولف كتاب اصول حسابرسي و اصول حسابداري دولتي است و داراي تاليفات متعدد به زبان انگليسي و فرانسه مي­باشد.

زنده­ياد دكتر عزيز نبوي روز شنبه 10 آبان 1382 وفات يافت و در شهر مونترو سوئيس به خاك سپرده شد. از ايشان سه فرزند، دو پسر و يك دختر باقي مانده است.

وثوق، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مرحوم دكتر علي وثوق در سال 1304 در تهران متولد شد. وي در سال 1326 مدرك كارشناسي حقوق قضايي و در سال 1339 مدرك كارشناسي ارشد علوم اداري را از دانشكده حقوق دانشگاه تهران دريافت كرد. روانشاد دكتر علي وثوق دوره دكتراي علوم سياسي را نيز درهمان دانشكده طي كرد و در سال 1345 از رساله خود درباره حسابداري دولتي و امور مالي شهرداريها دفاع كرد. وي از همان زمان به عنوان استاديار، همكاري علمي خود را با دانشگاه تهران آغاز كرد و در سال 1355 درجه فوق تخصص رشته حسابداري را از دانشگاه كاليفرنياي جنوبي آمريكا دريافت كرد. فقيد سعيد دكتر وثوق از سال 1351 مديريت بخش حسابداري دانشكده علوم اداري و مديريت بازرگاني دانشگاه تهران را به عهده گرفت و پس از

چند سال تصدي معاونت دانشكده مزبور، رياست اين دانشكده را پس از انقلاب عهده دار شد و به مدت 8 سال در اين سمت انجام وظيفه كرد. روانشاد دكتر وثوق با اكثر دانشگاههاي ايران همكاري داشت و آثار متعددي در زمينه هاي علمي و پژوهشي از وي به جاي مانده است. وي عضويت در مجامع متعددي از جمله شورايعالي انقلاب فرهنگي، فرهنگستان علوم، و هيئت مميزه مركزي وزارت علوم و تحقيقات و فناوري را به عهده داشت.

روانش شاد

ياد استاد

راه اندازي و برنامه ريزي دوره هاي كارشناسي ارشد و دكتراي حسابداري و شناسايي اين رشته در ستاد انقلاب فرهنگي و شورايعالي برنامه ريزي، مديون زحمات و تلاش خستگي ناپذير شادروان دكتر علي وثوق است؛ خدايش بيامرزد.

دكتر علي ثقفي _ دانشگاه علامه طباطبايي

شادروان دكتر وثوق، استادي گرانمايه و دانشوري صاحب انديشه بود كه حق بزرگي بر گروه بسياري از دانش آموختگان حسابداري در دانشگاه تهران، آزاد اسلامي و ساير مراكز آموزش عالي دارد.

دكتر رضا شباهنگ _ واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد

او دانشمند، مهربان و دانشجو دوست بود.

دكتر غلامرضا اسلامي _ دانشگاه تهران

مرحوم دكتر علي وثوق، استادي سختكوش و صاحبنظر بود و عمر خود را در راه اعتلاي حسابداري سپري كرد؛ روانش شاد.

دكتر احمد مدرس _ دانشگاه شهيد بهشتي

استاد تا آخرين دقايق عمر با بركت خود، چون شمع، روشنايي بخش مجلس تعليم و تربيت شاگردانش بود.

محمدحسن سعادتيان _ از سازمان حسابرسي

استاد آموزگاري وارسته بود كه معلمي را فداي مال دنيا نكرد.

موسي بزرگ اصل _ از دانش آموختگان ايشان

مرحوم دكتر علي وثوق، علاقه وافري به تحقيق و تدريس دروس حسابداري مديريت

داشت و اين ويژگي، در صرفه جويي بيت المال و كنترل هزينه ها در زمان رياست وي در دانشكده مديريت دانشگاه تهران قابل لمس بود.

تعدادي از همكاران ايشان در دانشگاه تهران

رياضيات و هندسه

ابن ابي شكر، يحيي

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 682 /680 ق)، منجم و رياضيدان. مشهور به حكيم مغربى. از مردم قرطبه بود. در موطن خود فقه مالكى را آموخت و در علم هندسه و نجوم و رصد استاد شد. سپس به دمشق و از آنجا به مراغه رفت و از دستياران خواجه نصيرالين طوسى شد. پس از مرگ خواجه به بغداد رفت و مجدداً به مراغه بازگشت و در آنجا مقيم شد و به حرمت زيست و از طرف سلطان وظيفه ى معين به او مى رسيد. از آثار وى: «المدخل المفيد فى حكم المواليد»؛ «احكام تحاويل سنى العالم»؛ «طوالع المواليد»؛ «الجامع الصغير فى احكام النجوم»؛ «عمدة الحاسب و غنية الطالب»؛ «تاج الازياج و غنية المحتاج»؛ «كتاب النجوم»؛ «تسطيح الاسطرلاب»؛ «كتاب المخروطات»؛ «ملخص المجسطى»؛ «اصلاح كتاب مينيلاوس فى الاشكال الكرية».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (210 /9)، ايضاح المكنون (354 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (462 -460)، كشف الظنون (1596 ،1595 ،565 ،18)، معجم المؤلفين (225 -224 /13)، هدية العارفين (516 /2).

ابن اشرف سمرقندي، شمس الدين محمد

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 675 ق)، رياضيدان، منجم و منطقى. وى از رياضيدانان و دانشمندان بزرگ زمان خود بود. از آثار وى: «الصحائف الاهية»، در تفسير؛ «التذكرة فى الهيئة»؛ «رسالة فى آداب البحث والمناظرة»؛ «اشكال التأسيس فى الهندسة»؛ «الفسطاط» يا «قسطاس الميزان»؛ «كتاب عينى النظر»، در منطق؛ «شرح تحرير مجسطى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رياضيدانان (287 -285)، كشف الظنون (1074 ،105 ،39)، لغت نامه (ذيل/ سمرقندى)، معجم المؤلفين (63 /9)، هدية العارفين (106 /2).

ابن حمّويه جويني سرخسي، تاج الدين، ابومحمد عبداللَّه

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(642 -573 /572 -566 ق)، مورخ، رياضيدان، پزشك، محدث و فقيه شافعى. اصل وى از خراسان بود و در دمشق به دنيا آمد. در 593 ق به مغرب رفت و به منصور يعقوب بن يوسف، سومين فرمانرواى موحدى پيوست. و تا 600 ق در آنجا ماند آنگاه از راه مصر به دمشق بازگشت. از ابومحمد بن عبداللَّه بن سليمان بن حوط اللَّه انصارى و ابوالقاسم بن عساكر حديث شنيد منذرى و زين الدين فارقى از وى روايت كردند. وى در دمشق فوت كرد. از آثار: «المسالك والممالك»؛ «السياسة الملوكيه»؛ «المونس فى اصول الاشياء»، در هشت مجلد؛ «الامالى»؛ «رحلة المغربية» يا «رحلة الى المغرب».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (248 /4)، ايضاح المكنون (473 ،102 ،32 /2 ،55 /1)، دائرةالمعارف البستانى (449 -448 /1)، سير النبلاء (97 -96 /23)، معجم المؤلفين (96 /6)، هدية العارفين (461 /1).

ابن زَيله، ابومنصور حسين

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 440 ق)، حكيم، رياضيدان، فيلسوف و موسيقدان. اهل اصفهان و از شاگردان برجسته ى ابن سينا بود. در ادبيات نيز دست داشت. شرحى بر رساله «حىّ بن يقظان» ابن سينا نوشت كه شارحان پس از وى از آن بسيار بهره بردند. از آثارش: «النفس»؛ كتاب «الكافى فى الموسيقى»؛ «الاختصار من طبيعيات الشفاء» ابن سينا است. ابن ابى اصيبعة در «طبقات الاطباء» نام او را به صورت ابن زيلا آورده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :استادان موسيقى (33)، الاعلام (278 /2)، تاريخ ادبيات در ايران (319 /1)، تاريخ طب (865 ،514 ،498 /2)، تاريخ موسيقى (154 -153 /1)، تاريخ هنرهاى ملى (745 -744 /2)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (58)، دانشنامه ى ايران و اسلام (619 -618 /4)، كشف الظنون (862)، معجم المؤلفين

(13 /4).

ابن سينا، ابوعلي حسين

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(427 /428 -370 ق)، پزشك، فيلسوف، منطقى و دانشمند. مشهور به ابن سينا يا ابوعلى سينا، در مغرب زمين آويسن يا آويسنا و ملقب به حجةالحق، شيخ الرييس، شرف الملك و امام الحكما. ابن سينا در افشنه ى بخارا، زادگاه مادرش، متولد شد. پدر وى از ديوانيان دستگاه سامانيان بود و در تربيت فرزندان خود سخت كوشا. پدر ابن سينا، عبداللَّه، شيفته ى تعليمات اسماعيليان بود. ابن سينا، على رغم اشراف به نظر و عقايد اين گروه، گرايشى به اين فرقه نداشت. در چهارده سالگى در علم بر استاد خود ابوعبداللَّه ناتلى پيشى گرفت، چندان كه مشكلات منطق را بر استاد خود مى گشود. در شانزده سالگى جمعى از پزشكان فاضل زيردست او كار مى كردند. ابوعلى با مداواى بيمارى نوح بن منصور سامانى امير خراسان اجازه يافت كه از كتابخانه ى عالى امير استفاده كند. در هجده سالگى جامع العلوم شد و از اين پس ترقيات وى نتيجه ى اجتهاد شخصى خود وى بود. در بيست و يك سالگى نخستين اثر فلسفى خود را تحت عنوان «العروضيه» به درخواست ابوالخير عروضى نوشت. پس از درگذشت پدر، به خدمات ديوانى روى آورد. به زودى فكر و تدبير او مورد قدردانى واقع شد. اميران علاوه بر نصايح پزشكى او در سياست نيز خواستار رأى او شدند. چندين بار به وزارت رسيد، و در معرض رشك ديگران قرار گرفت. چندين بار فرار كرد. مدتى زندانى شد. ولى از زندان گريخت. چهارده سال در آرامش در دربار علاءالدوله ديلمى در اصفهان مى زيست. بر اثر مسافرتها و شب زنده داريها و بى توجهى به خود به قولنج مبتلا شد و در ضمن لشكركشى علاءالدوله در همدان درگذشت و در همين شهر به خاك

سپرده شد. در جشن يادبود هزاره ى او بر مزارش بنايى ساختند. شهرت ابن سينا چندان است كه از مرزهاى سرزمينهاى اسلامى گذشته و به سراسر جهان رسيده است. آثار او به زبانهاى مختلفى ترجمه و منتشر شده اند. ابن سينا، علاوه بر پزشكى و فلسفه، در نجوم، فيزيك، علوم طبيعى نيز آثارى دارد از آن جمله، در اواخر عمر به دستور علاءالدوله آلتى شبيه ورنيه ى كنونى براى به دست آوردن نتايج دقيق در رصد اختراع كرد. از هوش و حافظه ى وى سخنها گفته اند و او را سرآمد فلاسفه اسلامى دانسته اند. وى با ابوريحان بيرونى و ابوسهل مسيحى، معاشرت و مباحثه داشت و از معاصرينش مى توان ابن خمار و ابوالفرج بن طيّب را نام برد و از جمله شاگردان او ابوالحسن بهمنيار بن مرزبان، ابن زيله، ابوعبداللَّه معصومى، ابوعبيد جوزجانى را با ابوسعيد ابوالخير نيز مباحثه اى داشت كه بسيار مشهور است. ابن سينا در زمينه ى ادبيات نيز كتابهايى نوشت و اشعارى نيز به وى منسوب است. از آثار او: «النجاة»؛ «الاشارات والتنبيهات»، در منطق و حكمت؛ «الشفا» در حكمت علمى نظرى؛ «دانشنامه ى علائى»، به فارسى؛ «اسرار الصلاة»؛ «مبدأ و معاد»؛ «قانون»، در طب. اين كتاب با وجود ناقص بودن، سبب اشتهار ابن سينا در اروپا شد. «اسباب حدوث الحروف و مخارجها»، در زبان شناسى؛ «الموجز الكبير»؛ «الموجز الصغير»، هر دو در منطق؛ «رساله حى بن يقظان»؛ «المدخل الى صناعة الموسيقى»، در موسيقى كه از آثار فارابى كامل تر و جامع تر است؛ «مقالة فى آلة رصديه». در كل 276 عنوان كتاب به او نسبت مى دهند كه 131 اثر را با انتساب صحيح و مابقى را با انتساب مشكوك از او دانسته اند.[1]

شيخ الرئيس حجةالحق شرف الملك امام الحكماء ابوعلى حسين

بن عبداللَّه بن حسن بن على معروف به ابن سينا (و. افشنه يا خرميثن 370- ف. همدان 428 ه.ق.) پدر او از مردم بلخ و مادر وى ستاره از اهل افشنه (نزديك بخارا) بود. ابن سينا در بخارا كسب علم كرد و در ده سالگى قرآن را از بر نمود و نزد ابو عبداللَّه ناتلى منطق و هندسه و نجوم آموخت. و پايه وى از استاد در گذشت. از آن پس به تعقيب علوم طبيعى و ما بعدالطبيعه و طب پرداخت. آثار فارابى فكر ابن سينا را به خود جلب كرد و مشوق او در مطالعه آثار فلسفى گرديد. وى در عنفوان شباب نوح بن منصور پادشاه سامانى را معالجه كرد و از كتابخانه گرانبهاى او بهره ها برد. ابن سينا بخارا را ترك گفت و به گرگانج شتافت، و از آنجا به حكم ضرورت به خراسان و سپس به گرگان و رى و همدان و اصفهان شد و آثار ذى قيمت خويش را در اين سفرها تحرير كرد. شيخ در همدان به وزارت شمس الدوله رسيد. و سالهاى اخير عمر را در اصفهان در حمايت علاءالدوله كاكويه گذرانيد و در سفرى كه همراه امير مزبور به همدان مى شد، در راه مريض گرديد و در همدان درگذشت. آرامگاه او را بدانجا برپا داشته اند. به مناسبت هزارمين سال تولد وى، جشنى در سال 1331، ه. ش. در ايران منعقد گرديد. مؤلفات ابن سينا همواره مورد توجه بوده و شروح متعدد بر آنها نوشته اند و بسيارى از آنها نيز به زبانهاى غربى ترجمه شده است. آثار مهم ابن سينا- كتاب الشفاء كتاب القانون فى الطب، كتاب اشارات، كتاب النجاة، دانشنامه علائى (به فارسى) و

غيره است. آرامگاه ابن سينا.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

منابع زندگينامه :[1] آثار الباقيه (395)، از فردوسى تا سعدى (157 -152)، استادان موسيقى (33 -32)، الاعلام (262 -261 /2)، اعيان الشيعه (80 -69 /6)، ايضاح المكنون (672 ،555 /2)، بزرگان و سخن سرايان همدان (149 -148 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (347 -346 ،343 -342 ،319 -303 /1)، تاريخ الحكماء قفطى (570 -555)، تاريخ طب (633 -477 /2)، تاريخ فلسفه در اسلام (721 -683 /1)، تاريخ گزيده (689 -688)، تاريخ موسيقى (153 -148 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (321 -320 ،313 ،45 ،38 ،35 -34)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (43 -29)، حبيب السير (449 /2)، دائرةالمعارف البستانى (539 -535 /1)، الذريعه (232 ،223 -222 ،220 ،218 -217 ،215 ،154 ،145 ،144 ،140 ،139 ،129 ،122 ،121 ،94 ،93 ،92 ،65 ،51 ،48 ،26 ،25 -24 /17 ،381 /15 ،201 /14 ،240 ،239 /10 ،47 /8 ،184 ،130 ،128 /7 ،286 ،43 /5 ،484 ،407 ،371 /1)، روضات الجنات (173 -159 /3)، زندگينامه ى رياضيدانان (34 -29)، سرگذشت ابن سينا (19 -1)، سير النبلاء (537 -531 /17)، فوائد الرضويه (459 -458 /2)، كشف الظنون (2031 ،1900 ،1793 ،1783 ،1621 ،1550 ،1533 ،1520 ،1466 ،1455 ،1454 ،1440 ،1430 ،1408 ،1389 ،1341 ،1327 ،1311 ،1186 ،1055 ،953 ،900 ،897 ،896 ،894 ،891 ،889 ،880 -879 ،876 ،870 ،862 ،861 ،852 ،846 ،843 ،841 ،766 ،757 ،736 ،685 ،624 ،463 ،451 ،449 ،380 ،377 ،238 ،201 ،183 ،94 ،63 ،51 ،37 -36 ،12)، الكنى والالقاب (323 -320 /1)، لسان الميزان (541 -538 /2)، لغت نامه (ذيل/ ابوعلى سينا)، مجالس المؤمنين (189

-181 /2)، معجم المؤلفين (23 -20 /4)، مقدمه بر تاريخ علم (818 -816 /1)، مؤلفين كتب چاپى (800 -779 /2)، نامه ى دانشوران (146 -89 /1)، وفيات الاعيان (162 -157 /2)، الوافى بالوفيات (412 -391 /12)، هدية الاحباب (67 -66)، هدية العارفين (309 -308 /1).

ابن شاكر، موسي

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 200 ق)، منجم و رياضيدان. از مردم خراسان بود. در عهد خلافت مأمون در خراسان راهزنى مى كرد. قفطى نوشته است كه موسى بن شاكر در ايام جوانى در خراسان به بيابان مى رفت و راه را بر مردم مى گرفت. پس از چندى كارش بالا گرفت و مردم به وى ظنين شدند. پس از آن توبه كرد و به يادگيرى علم نجوم و هيئت و هندسه مشغول و از منجمان دربار مأمون شد. مأمون پس از مرگ موسى، تربيت سه پسر وى، احمد، محمد و حسن را بر عهده ى اسحاق بن ابراهيم مصعبى گذاشت و هر سه تن از منجمان مشهور آن عصر شدند كه از ايشان تعبير به بنى موسى مى شود. از كتب منسوب به او، كتاب «الدرجات» است در طبيعت ستارگان هفتگانه.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (273 /8)، تاريخ الحكماء قفطى (591 -590 ،432 -431)، دايرةالمعارف فارسى (455 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (148 -147)، سير النبلاء (338 /12)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (پانوشت 488 -487)، معجم المؤلفين (40 /13).

ابن صلاح همداني، نجم الدين، ابوالفتوح احمد

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 548 /540 ق)، پزشك، رياضيدان و فيلسوف. گرچه همگان موطن ابن صلاح را همدان مى دانند امّا مشخص نيست به چه دليلى صاحب «تاريخ الحكماء» اصل وى را از سميساط دانسته است. به بغداد رفت و علم منطق و رياضيات و طب را در آنجا فراگرفت. سپس به موصل به قصد خدمت نورالدين محمود بن عمادالدين زنگى رفت و در آنجا بسيار وى را معزز داشتند. از موصل به دمشق رفت و تا پايان عمر در آنجا رحل اقامت افكند. در موصل در محضر ابوالحكم مغربى كه هم طبيب و هم شاعر بود، كسب

علم كرد و او را شيخ خود مى ناميد، ولى ابوالحكم معتقد بود كه ابن صلاح در تحصيل علم بر وى نيز پيشى گرفته است. وى با زمخشرى، اوحدالدين انورى و ناصح الدين ارجانى معاصر بود. خاندان ابن صلاح همگى اهل علم بودند. از وى آثار و رساله هاى بسيارى در رياضيات و طب به جا مانده است كه از آن جمله اند: «شرح كتاب شفاء ابن سينا»؛ كتاب «الفوز الاصغر»؛ «جواب عن برهان مسئلة مضافة الى المقالة السابعة من كتاب اقليدس فى الاصول و سائر ماجره الكلام فيه»؛ «قول فى بيان ما وهم فيه ابوعلى بن الهيثم فى كتابه فى الشكوك على اقليدس»؛ «قول فى ايضاح غلط ابى على بن الهيثم فى الشكل الاول من المقالة العاشرة من كتاب اقليدس فى الاصول»؛ «مقالة فى كشف الشبهة التى عرضت لجماعة ممن ينسب نفسه الى علوم التعاليم على اقليدس فى الشكل الرابع عشر»؛ «كتاب فى كيفية تسطيح البسيط الكرى»؛ «مقالة فى تزييف مقدمات مقالة ابى سهل القوهى فى ان نسبة القطر الى المحيط نسبة الواحد الى ثلثة و سبع»، درباره ى عدد پى؛ «حاشيه بر كتاب ايضاح البرهان على حساب الخطأين»، تأليف جابر بن ابراهيم.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :ايضاح المكنون (320 /2)، تاريخ الحكماء قفطى (574)، تاريخ طب (704 -703 /2)، ريحانه (68 /8)، زندگينامه ى رياضيدانان (37 -35)، لغت نامه (ذيل/ ابن صلاح)، معجم المؤلفين (105 /2)، نامه ى دانشوران (260 -251 /1)، هدية العارفين (84 /1).

ابن عراق، ابونصر منصور

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بين 427 -408 ق)، منجم و رياضيدان. خاندان وى از سلسله هاى قديم سلاطين خوارزم در عهد سامانيان بودند. وى علوم بر نجوم، گويا در نقاشى نيز مهارت داشت و معلم ابوريحان بيرونى بود. ابونصر با ابن سينا همعصر بود

و با او در دربار مأمونيان مى زيست. به نقل از «تاريخ خوارزم»، ابونصر مردى ثروتمند بود، پس از بر سر كار آمدن محمود غزنوى به غزنه رفت. برخى ابوالوفاى بوزجانى را استاد وى مى دانند، زيرا در رساله ى «القسى الفلكيه» از او با لقب شيخنا ياد كرده است؛ اما بيرونى معتقد است كه او حتى، كسانى را كه از نظر علمى از او پايين تر بودند، استاد خود مى ناميد. گذشت از اين، بوزجانى در بيست سالگى به بغداد رفت، در حالى كه ابن عراق هرگز به بغداد سفر نكرد. عمر خيام او را جزو علماى درجه ى يك رياضى مى داند. ابونصر دوازده رساله ى رياضى و نجوم خود را به نام شاگرد خود ابوريحان بيرونى نوشت. بيرونى در يك جا از او با نام ابونصر جعدى نيز نام برده است. از آثار رياضى او: «رسالة فى حل شبهة عرضت له فى المقالة الثالثة عشر من كتاب الاصول»، در جواب بيرونى براى حل مقاله ى سيزدهم كتاب اصول اقليدس؛ «اصلاح كتاب مانالاوس فى الاشكال الكرية»؛ «رسالة فى معرفة القسى الفلكيه»؛ «رساله فى الجواب عن بعض مسائل الهندسة»؛ «رسالة ابى الريحان البيرونى فى الشكل المغنى در مورد مثلث كروى و مسطح، كه بيرونى در اثبات اين قضيه حق تقدم را با استاد خود ابونصر مى داند؛ «تهذيب التعاليم»؛ «المجسطى الشاهى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار الباقيه (263)، احوال و آثار نقاشان (50 -49 /1)، تاريخ گزيده (690)، تاريخ ادبيات در ايران (337 ،306 ،218 ،208 ،207 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (304 ،219)، چهارمقاله (120 -118)، دانشنامه ى ايران و اسلام (706 -705 /5)، دايرةالمعارف فارسى (36 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (120 -112)، گلستان هنر (بيست

و پنج- بيست و شش).

ابن قتلمش، ابومنصور محمد

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(620 -543 /542 ق)، اديب، نحوى، شاعر و رياضيدان. از اميرزادگان سمرقند بود ولى در بغداد به دنيا آمد. در رياضى و در حل مشكلات هندسه ى اقليدسى تبحر داشت. گويند شوق بسيار به قمار داشت و مدتى حاجب خليفه بود. در بغداد درگذشت و درشو نيزيه دفن شد. اشعار پراكنده اى از وى در تذكره ها به جا مانده است. از آثارش: «التبر المسبوك والوشى المحبوك».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دائرةالمعارف البستانى (645 -644 /1)، ريحانه (159 /8)، معجم الادباء (206 -205 /18)، معجم المؤلفين (52 /10)، الوافى بالوفيات (127 -125 /3).

ابونصر منجّم قمي، حسن

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 357 ق)، رياضيدان و منجم. وى كتاب «البارع المدخل فى احكام النجوم و الطوالع» را كه مشتمل بر 5 مقاله و 64 فصل است به زبان عربى نوشت و بعدا خود مؤلف آن را به زبان فارسى ترجمه كرد. اين كتاب در علوم احكام نجوم شهرت داشته است و مورد استفاده ى بسيارى از علما نجوم قديم بوده است و آنان در نوشته هاى خود از آن ياد كرده و بدان استفاده جسته ند. شهاب الدين احمد بن تمرتغا آن را تحت عنوان «البرق الساطع» تلخيص كرد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ قم (145)، تاريخ گزيده (691)، ريحانه (284 /7)، الذريعه (8 /3)، كشف الظنون (1642 ،217)، معجم المؤلفين (263 /3)، هدية العارفين (270 /1).

اثيرالدين ابهري سمرقندي، مفضل

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 663 /661 /660 ق)، فيلسوف، رياضيدان و منجم. از اهالى ابهر و از دانشمندان علوم رياضى و منطق و نجوم و حكمت در قرن هفتم هجرى بود و شاگرد امام فخر رازى و معاصر و همكار خواجه نصيرالدين طوسى در رصدخانه ى مراغه. ابهرى علوم رياضى را علم نظرى خوانده و آن را به چهارشاخه ى اصلى هندسه، حساب موسيقى و هيئت تقسيم كرده است. ابن خلكان نوشته كه وى در اربل، در سال 625 ق با ابوالفتح موسى بن يونس از فقهاى دانشمند شافعى كه در رياضيات و طب نيز مهارت داشته، به مباحثه پرداخته است. از آثار وى: «هداية الحكمة»، در منطق كه كتاب درسى بوده؛ «ايساغوجى» و «تنزيل الافكار فى تعديل الاسرار»، در منطق؛ « المغنى» و «تهذيب النكت»، در علم جدل؛ «اصلاح هندسه ى اقليدس»، در رياضى؛ «زبدة الكشف».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در

ايران (247 /3)، تذكره ى روز روشن (30)، دانشنامه ى ايران و اسلام (143 /9)، دايرةالمعارف فارسى (57 /1)، ريحانه (37 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (122 -121)، كارنامه ى بزرگان (286)، كشف الظنون (2030 -2028 ،1750 ،1616 ،1493 ،953 ،494 ،97)، لغت نامه (ذيل/ ابهرى)، معجم المؤلفين (315 /12)، وفيات الاعيان (313 /5)، هفت اقليم (190 -189 /3).

اسفزاري، ابوحاتم مظفر

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 515 ق)، رياضيدان و منجم. از بزرگان علماى رياضى و نجوم زمان خود و معاصر عمرخيام بود، كه با جماعتى ديگر از اعيان منجمان از جمله عبدالرحمان خازنى، ميمون بن نجيب واسطى و حكيم لوكرى در سنه ى 467 ق به فرمان سلطان ملكشاه سلجوقى رصد معروف ملكشاهى را كه رصد جلالى نيز گويند، بستند. وى همچنين ميزان ارشميدس را كه معروف به ميزان غش است، ساخت و به خزانه سنجر داد، ليكن سعادت خازن، خزانه دار سلطان از بيم آن كه خيانت او آشكار شود، آن ترازو را خرد كرد. و چون ابوحاتم از اين موضوع آگاه شد از تأثر درگذشت. وى تأليفات بسيارى در رياضى و جبر اثقال و علم حيل و حركات ستارگان داشت اما، آثار اندكى از او باقى مانده است از جمله: «اختصار اصول اقليدس»، به عربى؛ «رساله ى آثار علوى» يا «كائنات جو» به فارسى كه براى فخرالملك پسر نظام الملك، وزير بر كيارق نگاشته است؛ «رساله ى الشبكه»، به فارسى؛ «ارشاد ذوى العرفان الى صناعة القبان».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (163 /8)، تاريخ ادبيات در ايران (969 -967 ،313 /2)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (312 -311)، تاريخ نظم و نثر (128 -127)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (80 -79)، دايرةالمعارف فارسى (2798 /2)، زندگينامه ى رياضيدانان (469 -467)، فرهنگ

ادبيات فارسى (53 -52)، كارنامه ى بزرگان (230 -229)، لغت نامه (ذيل/ اسفزارى)، مؤلفين كتب چاپى (131 /1)، معجم المؤلفين (298 /12).

اصغر شيرازي، ميرعلي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دهم ق)، شاعر و رياضيدان. در «هفت اقليم» درباره ى وى آمده است كه: از حسن خلق و لطف طبع بخشى تمام داشت و در حكمت و رياضى رايت مهارت مى افراشت. از اوست:

زنار ز نسبت منش عار آيد

تسبيح ز ننگ من به زنهار آيد

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (749 /9)، فرهنگ سخنوران (68)، هفت اقليم (246 /1).

اصفهاني ابوالفتح، محمد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 513 ق)، مترجم و رياضيدان. وى معاصر ابوكاليجار گرشاسف بن فرامرز، پنجمين پادشاه كاكويه اصفهان و همدان بود. و كتاب «المخروطات» ابولونيوس را كه هلال بن ابى هلال الحمصى و ثابت بن فرّه آن را ترجمه كرده بودند، تكميل كرد و سه كتاب اخير آن را به عربى درآورد و تفسير گرانبهايى بر آن كتاب نوشت كه از آن چند ترجمه به زبانهاى لاتينى و انگليسى صورت گرفته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (334 /1)، دايرة المعارف فارسى (26 /1)، زندگينامه رياضيدان (92).

اصفهاني، ابوالمجد شيخ محمد رضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1362 -1287 ق)، فقيه اصولى، حكيم، متكلم، رياضيدان و شاعر. مشهور به آقا رضا اصفهانى. وى پيش از سن بلوغ، مقدمات علوم را از سيد ابراهيم قزوينى فراگرفت و سپس به تحصيل فقه و اصول و تفسير در محضر پدر و شريعت اصفهانى پرداخت. علوم معقول و رياضى را نزد ميرزا حبيب اللَّه ذوالفنون آموخت و براى تكميل فقه و اصول وارد حوزه ى درس آخوند خراسانى و سيد محمد كاظم يزدى شد. پس از بازگشت سيد محمد فشاركى از سامرا به نجف، نزد وى شاگردى كرد. در هفتاد و پنج سالگى به علت جنگ جهانى اول از نجف اشرف به اصفهان كوچيد و در همان جا درگذشت. از آثار وى: «تنبيهات دليل الانسداد» يا «اثبات حجيت ظن طريقى»؛ «ذخائر المجتهدين»، در شرح كتاب «معالم الدين فى فقه آل طه و يس»؛ «سمط اللآل فى معرفة الوضع و الاستعمال» يا «جلية الحال»؛ «السيف الصنيع لرقاب منكرى علم البديع»؛ «نقد فلسفه ى داروين»؛ «وقاية الاذهان»؛ «الايراد و الاصدار»؛ تعريب «السيرو السلوك» منسوب به آيةاللَّه بحرالعلوم؛ «ديوان» شعر، به فارسى و عربى.

برگرفته

از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (133 /25 ،277 /24 ،287 /12 ،363 /9 ،79 /7 ،127 /5 ،452 ،213 /4 ،488 /2)، ريحانه (253 -252 /7).

اصفهاني، ابوالمجد محمدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1362 -1287 ق)، فقيه اصولى، حكيم، متكلم، رياضيدان و شاعر. وى پيش از سن بلوغ، مقدمات علوم را فراگرفت و در پانزده سالگى به نجف رفت و به تحصيل فقه و اصول و تفسير در محضر پدر و سيد ابراهيم قزوينى پرداخت. علوم معقول و رياضى را نزد ميرزا حبيب الله ذوالفنون آموخت و براى تكميل فقه و اصول وارد حوزه درس آخوند خراسانى و سيد محمد كاظم يزدى و شريعت اصفهانى شد. پس از بازگشت سيد محمد فشاركى از سامرا به نجف، نزد وى شاگردى كرد و در هفتاد و پنج سالگى به علت جنگ جهانى اول به اصفهان كوچيد و در همان جا درگذشت. از آثار وى: «تنبيهات دليل الانسداد»؛ «ذخائر المجتهدين»، در شرح كتاب معالم الدين فى فقه آل طه و يس؛ «سمط اللآل فى الوضع و الاستعمال»؛ «السيف الصنيع لرقاب منكرى علم البديع»؛ «نقد فلسفه ى داروين و دحض شبهات المبطلين»؛«وقايه الاذهان»؛ «اداء المفروض فى شرح ارجوزه العروض»؛ «استيضاح المراد من قول الفاضل الجواد» و «الامجديه» در اعمال ماه رمضان.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (127 /5 ،452 /4)، ريحانه (253 -252 /7).

افشار ارموي، تقي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ح 1284 -1234 ق)، حكيم و رياضيدان. اهل اروميه بود. در عتبات به تحصيل علوم منقول پرداخت. سپس به همراه پدر به وطن بازگشت ولى برخلاف اصرار پدر از قبول منصب امتناع كرد و عمر را در انزوا و عزلت به رياضت و عبادت سپرى كرد. او در علم اعداد و جفر مهارت كامل داشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشمندان آذربايجان (9)، الماثر و الاثار (209).

افضلي پور عليرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مدرس.

تولد: 1294، تفرش.

درگذشت: 18 فروردين 1372.

عليرضا افضلى پور پس از اخذ گواهى نامه متوسطه و ديپلم از مدرسه ى آليانس و دارالعلمين مركزى در سال 1307 جزو محصلين دولتى به اروپا عازم گشت و پس از چهار سال اقامت در نانسى و بردو، به اخذ تصديق نامه ى ليسانس در علوم و ديپلم تحصيلات عاليه رياضى موفق گرديد و در ظرف دو سال در پاريس از دانشگاه سربن رساله ى دكتراى خود را نوشته و در سال 1314 به اخذ درجه ى دكترى نايل گرديد و بلافاصله به ايران بازگشت و به سمت دانشيار علوم رياضى در دانشسراى عالى انتخاب شد. وى سپس در دانشكده ى علوم آناليز رياضى به تدريس مشغول شد.

عليرضا افضلى پور بنيانگذار دانشگاه كرمان است و به همين مناسبت دانشكده ى پزشكى و پيراپزشكى به نام وى نامگذارى شد.

از آثار اوست: آناليز رياضى اصول نظريه توابع متغير مختلط (دو جلد، تهران 1328، نشريه ى شماره ى 50 دانشگاه)؛ اصول روش هاى رياضى و آمار (تهران، 1335، نشريه ى شماره ى 400 دانشگاه(4 اصول نظريه ى رياضى احتمالى (تهران، 1335، نشريه ى شماره ى 321 دانشگاه)؛ حساب سال اول و دوم دبيرستان ها (با مشاركت ابوالقاسم نراقى، تهران، 1319)؛ روش هاى آمارى در آموزش و پرورش (تهران، 1319).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

اكفاني سنجاري، شمس الدين، ابوعبداللَّه محمد

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 749 ق)، رياضيدان، طبيب و منجم. معروف به اكفانى. در سنجار بخارا متولد شد. در قاهره مقيم بود و همان جا درگذشت. او علم هيئت را برشمرده و آنها را پنج دانسته است: علم زيجات و تقاويم، علم مواقيت، علم كيفيت رصدها، علم تسطيح كره و آلات شعاعى كه از آن حادث مى شود و علم آلات ظلّى. تأليفات بسيارى در رياضى و فنون و حكمت دارد. تحرير اقليدس را

بدون انديشه حل مى كرد. در شناخت طب و جواهر و نباتات بر تمامى اهل عصر خود برترى داشت و پزشكان نامى از حسن معالجات و تشخيص وى در حيرت بودند. در تاريخ و اخبار نيز مهارتى به سزا داشت. آثار وى: «ارشاد القاصد الى اسنى المقاصد» در انواع علوم كه در سال 1904 م در بيروت چاپ شده است؛ «اللباب فى الحساب»؛ «غنية اللبيب عند غيبة الطبيب؛ «نخب الذخائر فى احوال الجواهر» كه در مجله ى المشرق سال يازدهم منتشر شده است؛ «كشف الرين فى احوال العين»، «الدرالنظيم فى احوال العلوم والتعليم»؛ «نهاية القصد فى صناعة الفصد»؛ «النظرو التحقيق فى تقليب الرقيق».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام(189 /6)، ايضاح المكنون(692 /2)، تاريخ نجوم اسلام(33 -32)، ريحانه(166 /1)، كشف الظنون(1990 ،1935 ،1542 ،1490 ،66)، الكنى والالقاب (50 /2)، لغت نامه(ذيل/ محمد بن ابراهيم)، معجم المؤلفين(100 /8)، الوافى بالوفيات(27 -25 /2)، هدية العارفين(155 /2).

الفتي يزدي، حسين

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دهم ق)، شاعر و رياضيدان. وى در علوم رياضى صاحب نظر و با وحشى بافقى معصر بود. در عهد همايون شاه به هندوستان رفت و از ملازمان عليقلى خان زمان، از امراى اكبرى گرديد. در زمان جلال الدين اكبرشاه در جونپور از ملازمان خان زمان شيبانى بود و در همان سامان رخت از جهان بربست. در سرودن شعر مهارت داشت و اشعارى چند از وى در تذكره ها نقل شده است. از اوست:

مشت خاشاكيم و داريم آتشى همراه خويش

دور نبود گر بسوزيم از شرار آه خويش

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تذكره ى سخنوران يزد(15 -14)، جامع مفيدى(464 /3)، الذريعه(91 /9)، كاروان هند(86 /1)، لغت نامه(ذيل/ الفتى يزدى)، منتخب التواريخ(189 /3).

امين مشهدي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1312 ق)، خطاط، عالم، هيوى، رياضيدان و شاعر. وى برادر ميرزا عبدالباقى منجم، متولى مسجد گوهرشاد بود. در فتنه ى سالار اموالش غارت شد و به تهران آمد. در عهد حاج ميرزا محمدخان سپهسالار، از بى مبالاتىِ و لاقيدى به بغداد تبعيد شد و تا تاريخ تأليف «المآثر والآثار»، سال 1306 ق، هنوز در آنجا به سر مى برد. خط نستعليق و شكسته و ناخنى را نيكو مى نوشت و استادانه شعر مى گفت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار عجم (559)، احوال و آثار خوشنويسان (81 -80 /1)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (326 -325 /1)، فرهنگ سخنوران (96)، المآثر والآثار (221).

آرندي ناييني، حسن

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1270 -1190 ق)، عارف، حكيم و رياضيدان. در آرند، از تابع نائين، متولد شد. در دهات نائين به شبانى روزگار مى گذرانيد تا آنكه حاج محمد حسن نائينى، از مشايخ سلسله ى اويسيه، او را تشويق به تحصيل علم و تكميل نفس كرد. پس از آن به اصفهان رفت و شصت سال در فقرو قناعت در يكى از حجره هاى مدرسه ى نيماورد اصفهان در تنهايى و تجرد زيست. ظاهراً شاگرد ملا محراب گيلانى و آخوند نورى بو. در عرفان و حكمت الهى و انواع علوم رياضى تبحر داشت. او را از مشايخ سلسله ى نعمت اللهيه مى دانند. ميرزا محمد حسن صفى عليشاه از شاگردان او است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تذكرة القبور (263 -262)، طرائق الحقائق (240 -239 /3)، المآثر والآثار (169).

آزرم، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1291 ش)، نويسنده و رياضيدان. در نجف اشرف به دنيا آمد. سپس به مازندران رفت و دوره ى تحصيلات ابتدايى خود را در بابل سپرى كرد. پس از آن براى تكميل تحصيلات به تهران آمد و از مدرسه ى دارالفنون فارغ التحصيل شد و سپس از دانشكده ى علوم كارشناسى رياضى خود را گرفت. پس از آن به مشاغل دولتى روى آورد و در كتابخانه ى ملى مشغول شد ضمناً در دبيرستانها نيز رياضى تدريس مى كرد. از جمله ى تأليفات وى: «جبر» براى سال چهارم و سال پنجم دبيرستان؛ «مثلثات» براى دوره ى دوم؛ «هيئت».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :رجال مازندران (168 -167)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (1010 /1)، مؤلفين كتب چاپى (687 -686 /2).

آق اولي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مدرس.

تولد: 1300، تهران.

درگذشت: اسفند 1371.

محمود آق اولى تحصيلات ابتدايى را در دبستان ترغيب و متوسطه را در دبيرستان ايران و آلمان به پايان برد و بعد براى ادامه ى تحيلات به دانشسراى عالى- شعبه رياضى- رفت و در سال 1323 به اخذ درجه ى ليسانس در رياضيات عالى نايل آمد. پس از پايان تحصيلات مدتى به دبيرى رياضيات در مدرسه ايران و آلمان پرداخت تا آن كه در سال 1327 با شغل معاونت كتابخانه ى دانشكده ى علوم اجتماعى تهران به خدمت مشغول شد. در سال 1330 در كنكور اعزامى محقق به آلمان براى مدت يك سال شركت كرد و چون زبان آلمانى مى دانست در اين كنكور شاگرد اول شد و به آلمان رفت. در اين سفر با اساتيد آلمانى و روش هاى جديد رياضى آشنا گشت و پس از پايان دوره ى يك ساله به ايران آمد و در كتابخانه ى دانشكده ى علوم به همان شغل قبلى خود به انجام اعزام

محقق به اروپا مجددا شركت نمود و مثل مانند دفعه پيش شاگرد اول شد و به اروپا رفت.

در سفر دوم او يك سال در آلمان به پژوهش و تحقيق پرداخت و بعد چون همسر و فرزندش در فرانسه بودند به پاريس رفت و از آنجا كه در زبان فرانسوى نيز متبحر بود وارد دانشگاه پاريس شد و پس از چهار سال تحقيق در دانشگاه پاريس موفق به اخذ درجه ى دكترى از آن دانشگاه در رياضيات عالى گرديد و به تهران آمد و به گروه رياضى دانشكده ى علوم دانشگاه تهران پيوست و با شغل دانشيارى در آن دانشگاه به تدريس پرداخت و ضمنا براى مدت چهار سال ديگر معاونت كتابخانه ى آن دانشكده را مانند سابق بر عهده گرفت. دكتر آق اولى سال ها در دانشكده ى علوم تهران و دانشكده هاى رياضى ديگر با تدريس رياضيات انجام وظيفه مى كرد تا آن كه در سال 1359 با رتبه ده استادى بازنشسته شد. از آثار اوست: حساب عددى؛ حساب ديفرانسيل و انتگرال؛ انتگرال هاى چندگانه و آناليز بردارى. وى مقاله هايى را درباره ى مسائل رياضى به رشته ى تحرير درآورده است.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

آل بويه، اسداللَّه

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1287 ش)، رياضيدان و شاعر، متخلص به بويه. در تهران متولد شد. تحصيلات ابتدايى و متوسطه را در رشت گذراند و سپس به تهران آمد و ديپلم خود را از دارالفنون گرفت. در 1307 ش به فرانسه رفت و پس از تكميل زبان در رشته ى رياضيات عمومى، حساب جامعه و فاضله، و مكانيك تحصيل كرد و دكتراى خود را در هندسه ى عالى از دانشگاه سوربون گرفت. پس از بازگشت به ايران، به تدريس در دانشكده هاى علوم، فنى، نيروى

هوايى، هنرسراى عالى و دبيرستان نظام پرداخت. روزنامه ى «سازمان» را داير كرد و پس از آن حزب آهنگ ما را بنياد نهاد كه اين سازمان در 1332 ش تعطيل شد. علاوه بر آثار منظوم و منثور او كه در مجله ى «سخن» و روزنامه ى «سازمان» منتشر مى شد، آثار وى عبارت اند از: «ديوان بويه»؛ «ترانه هاى بويه»؛ «حسابهاى هندسى»؛ «هندسه»، براى سالهاى اول تا چهارم دبيرستان و مقاطع مختلف دانشگاهى؛ «رساله ى هماهنگى براى يگانگى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :سخنوران نامى معاصر (579 -574 /1)، مؤلفين كتب چاپى (537 -535 /1).

آل طيب شوشتري، محمدحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1350 -1275 ق)، فقيه اصولى، منجم، رياضيدان و طبيب. مشهور به آقا سيد بزرگ. از فرزندزادگان سيد نعمت اللَّه جزايرى است. در شوشتر متولد شد و در محضر آقا سيد محمدعلى شيخ الاسلام و آقا سيد محمدعلى معلم ادبيات و در نزد آقا سيد عبدالصمد جزايرى و شيخ عبدالرحيم شوشترى، از شاگردان شيخ مرتضى انصارى، فقه و اصول را آموخت و در نزد سيد جعفر سيد الاطباء همدانى طب را فراگرفت. وى در نجوم و رياضى و خوشنويسى مهارت كامل داشت. او عمر خويش را در رياضت و عبادت و تدريس بسر برد. از آثار وى تقويمى است كه خودش استخراج كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :گنجينه ى دانشمندان (412 -410 /5)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 465 -463 /14).

آل طيب، محمدحسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فقيه.

تولد: 29 ذيقعده 1329 ق.، شوشتر.

درگذشت: 25 تير 1373(6 صفر 1415 ق.)، شوشتر.

آيت الله محمدحسن آل طيب، فرزند آيت الله آقا سيد محمد حسين آل طيب معروف به آقا سيد بزرگ، پيش از هفت سالگى خواندن و نوشتن را آموخت. سپس تحصيل علوم دينى را آغاز كرد. وى ادبيات و مقدمات را نزد عمويش، آيت الله سيد محمدباقر آل طيب فراگرفت. رياضيات، هيئت، علوم نجوم و بخشى از طب را نزد پدر خود كسب كرد و براى تحصيل علوم فقه، اصول و حديث به دزفول رفت و از محضر آيت الله محمدرضا معزى دزفولى استفاده كرد. سپس به شوشتر برگشت و از محضر آيت الله محمدكاظم شيخ شوشترى بهره ها گرفت. آنگاه به حوزه هاى علميه ى قم و تهران هجرت كرد و از مراجع آن عصر همچون آيت الله العظمى عبدالكريم حائرى، آيت الله سيد محمد حجت كوه كمره اى و آيت الله سيد محمدتقى خوانسارى، به تكميل علوم دينى

پرداخت و از محضر ميرزا مهدى آشتيانى حكمت و فلسفه را آموخت. همچنين در رياضيات، خوشنويسى و ادبيات عرب تبحر داشت. وى سپس به تدريس علوم دينى روى آورد.

آيت الله آل طيب از مراجعى چون آيت الله سيد ابوالحسن اصفهانى، آيت الله محمد كاظم شيرازى، آيت الله ضياءالدين عراقى، آيت الله سيد محمدهادى ميلانى و آيت الله سيد محمود شاهرودى اجازه اجتهاد داشت.

از جمله تأليفات ايشان مى توان به اين عنوان ها اشاره نمود: تضمين اشعار الفيه ابن مالك كه بيش از 600 شعر است كه در آنها به بررسى علوم گوناگون اسلامى مى پردازد، قاعده لاتعاد، تحرير عروة الوثقى، نوشتارهايى در علم اصول، فقه، رياضيات و نجوم، منظومه اى در حكمت.

آيت الله محمدحسن آل طيب در هشتاد و شش سالگى جان سپرد و در بقعه ى مقام صاحب الزمان (ع) به خاك سپرده شد.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

آملي، ركن الدين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(860 -800 ق)، رياضيدان، منجم، فقيه و محدث. سيد ركن الدين در آمل متولد شد. چندى در فارس و كرمان و هند به سر برد. وى گذشته از رياضى و نجوم در فقه و حديث نيز دست داشت و چون به خاندان مرعشى مازندران پيوسته بود كتابى در شرح احوال دانشمندان اين خاندان نوشت. تأليفات ديگر او عبارت اند از: «زيج جامع سعيدى»، در تنقيح «زيج ايلخانى» خواجه نصيرالدين طوسى، به نام سلطان ابوسعيد تيمورى؛ و «پنجاه باب سلطانى» به اسم بابرخان بهادر در هرات.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (35 /7)، تاريخ ادبيات ايران، براون (108 -107 /4)، تاريخ نظم و نثر (271)، الذريعه (198 /3)، ريحانه (64 /1)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 70 -66 /8)، فوائدالرضويه (166 -165)، كارنامه ى بزرگان (324)، نام آوران فرهنگ (567 -566).

بازرگان هرندي، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : عباس بازرگان هرندي در سال 1321 در شهر كرمان به دنيا آمد وي داراي دكتراي تحقيقات آموزشي از دانشگاه شيكاگو و پيتسبورگ (پنسيلوانيا) است وي استاد گروه مديريت و برنامه ريزي آموزشي دانشگاه تهران و پايه گذار نظام اطلاعات آماري آموزش عالي كشور در مؤسسه تحقيقات و برنامه ريزي علمي آموزشي است.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار ورياضي

گرايش : تحقيقات آموزشي

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : عباس بازرگان هرندي در خانواده اي نسبتاً فرهنگي بزرگ شد كه اطرافيانش همگي علاقه مند به كتاب و علم و توسعه كشور بودند. در نتيجه او به عنوان يك ايراني هميشه در اين فكر بوده كه چگونه مي تواند نقش و سهم خود را براي اينكه شهروندي آگاه و مسؤوليت پذير باشد ايفا كند. دكتر عباس بازرگان كه امروز

در نخستين سال هاي دهه ششم زندگي، همچنان مشتاق تر از هميشه و با روحيه اي خستگي ناپذير به تلاش هاي بي پايان علمي اش ادامه مي دهد.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : عباس بازرگان هرندي تحصيلات ابتدايي و بخشي از تحصيلات دوره متوسطه را در زادگاهش به پايان رساند و پس از آن تحصيلات دبيرستاني را در مدرسه «هدف» تهران تمام كرد. بلافاصله وارد دانشكده علوم دانشگاه تهران شد و ليسانس رياضي گرفت. - اخذ مدرك ليسانس در رشته رياضي از دانشگاه تهران - 1343 - فوق ليسانس آمار رياضي(برنامه ريزي آموزشي)، دانشگاه تهران 1345 - دكتراي تحقيقات آموزشي از دانشگاه شيكاگو و پيتسبورگ (پنسيلوانيا) در سال 1353 - داراي دانشنامه آمارشناسي از مؤسسه آمار هندوستان - داراي دانشنامه عالي برنامه ريزي آموزشي از مؤسسه بين المللي برنامه ريزي آموزشي در پاريس (IIEP) در سال 1350

همسر و فرزندان : دكتر بازرگان هرندي متاهل و داراي يك فرزند مي باشد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : عباس بازرگان هرندي اولين دبير انجمن پژوهش هاي آموزشي ايران و عضو هيأت مديره آن 1378 تا 1382 بوده است. - حضور در سازمان بين المللي كار، يونسكو و برنامه عمران سازمان ملل متحد به عنوان مشاور فني ارشد در كشورهاي آفريقايي و آسيايي - نماينده و عضو هيأت مميزه دانشگاه تهران به انتخاب دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي - نماينده دانشكده علوم تربيتي در شوراي انتشارات دانشگاه - عضو منتخب انجمن بين المللي آمار [international statistical institute] - مشاور ارشد سازمان جهاني كار از سال 1364-1369 - مشاور تحقيقاتي وزير آموزش و پرورش از سال 1376 تا

1380 - مدير كل دفتر نظارت و اريابي دانشگاه تهران در سال 1372 - دبير شوراي گسترش اموزش عالي در سال 1358 - جانشين رئيس موسسه تحقيقات برنامه ريزي معلمي -آموزشي در سال 1359 - سرپرست مركز سياست علمي (وزارت علوم و آموزش عالي) از سال 1360 تا 1363 - عضو انجمن تحقيقات آموزشي آمريكا [AERA] از 1353 تاكنون - عضو انجمن ارزيابي آمريكا [AEA] از 1365 تا امروز - عضو شوراي تحقيقات مؤسسه پژوهش و برنامه ريزي آموزشي - عضو شوراي ارزشيابي مدارك تحصيلي خارج از كشور

فعاليتهاي آموزشي : عباس بازرگان هرندي مدرس دانشگاه هاي تهران از سال 1374 تا كنون بعنوان استاد گروه مديريت و برنامه ريزي آموزشي دانشگاه، شهيدبهشتي، بوعلي سينا، تربيت مدرس و علامه طباطبايي در سطوح كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري است. عنوان دروس ارائه شده توسط دكتر بازرگان به قرار زير است: تدريس روشهاي تحقيق پيشرفته،در دوره هاي دكتراي مديريت ،مديريت آموزشي تدريس روشهاي تحقيق در دوره هاي تحصيلات تكميلي تدريس روشهاي آماري در علوم رفتاري وي از اقدامات ارزشمند او، شركت در شكل گيري و تأسيس رشته هاي جديد تحصيلي و مراكز مهم علمي بوده است. زماني كه او در خردادماه 53 پس از دريافت دكتراي خويش در رشته تحقيقات آموزشي از دانشگاه پيتسبورگ، به ايران بازگشت و بلافاصله در مقام استاديار مشغول به ارائه خدمات شد، فوق ليسانس رشته اندازه گيري و ارزشيابي آموزشي را به تصويب رساند و به عمل درآورد كه دو سال پس از آن، رشته نامبرده به عنوان اولين رشته اندازه گيري و ارزشيابي كشور تأسيس شد و تعداد 20 نفر دانشجو

در آن رشته ثبت نام كردند كه اغلب فارغ التحصيلان اين رشته، هم اينك در هيأت علمي دانشگاه ها يا سمت هاي ديگر علمي نقش هاي تعيين كننده اي ايفا مي كنند. همچنين رشته تحقيقات آموزشي را در سطح كارشناسي ارشد در دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي تهران بنيان گذاشت و پس از تدوين برنامه اين رشته در سال ،1370 با طي كردن مراحل قانوني سرانجام در سال 75 و در همان دانشگاه تأسيس شد. علاوه بر اين، رشته دكتراي سنجش آموزش را طراحي كرده و اظهار اميدواري مي كند در آينده نزديكي به پذيرش دانشجو در اين رشته اقدام شود. رشته سنجش آموزش به ارزيابي كيفيت آموزش، آزمون سازي و امور آموزش سنجي در نظام آموزشي كشور بسيار كمك مي كند. بازرگان از افرادي بوده كه قدم هاي اوليه را براي ايجاد پژوهشكده تعليم و تربيت برداشته است. اما بخش اعظم شهرت و اعتبار علمي او برمي گردد به آفرينش طرح ارزيابي دروني كه تا اين زمان هيچ كس به اندازه او براي بهره وري و ارتقاي اين طرح زحمت نكشيده و عرق نريخته. هنگامي كه از سال 74 سلسله فعاليت هايي در راستاي افزايش كيفيت آموزش عالي كشور آغاز شد، براي دستيابي هرچه سريع تر و بهتر به اين نياز علمي كشور، در سال 75 طرح ارزيابي دروني تدوين شد كه براي شروع كار، اين طرح به طور آزمايشي در شش گروه دانشگاهي مستقر در دانشگاه علوم پزشكي به اجرا درآمد. گويا اين طرح از اهميت ويژه اي برخوردار است كه دكتر بازرگان با حساسيت و علاقه بالايي درباره آن سخن مي گويد:

«طرح ارزيابي دروني به شكل آزمايشي ابتدا در گروه تغذيه و بيوشيمي، روماتولوژي، گروه لثه دانشكده دندانپزشكي، گروه پزشكي داخلي در دانشگاه شهيد بهشتي در بيمارستان شهداي تجريش ، گروه زنان همان دانشگاه و گروه پزشكي داخلي دانشگاه علوم پزشكي كرمان به اجرا درآمد. با گذشت يك سال از اجراي اين طرح، وقتي نتايج ارزيابي را مورد بررسي قرار داديم، آنقدر نتيجه ثمربخش بود كه گروه پزشكي داخلي بيمارستان شهداي تجريش به دريافت تشويق نامه از طرف وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي نائل آمد. «ارزيابي دروني» كيفيت خودش را به سطحي رسانده بود كه مورد توجه مسؤولان واقع شده بود. از اين رو، وقتي طرح مذكور در وزارت بهداشت و درمان به اين سطح از اثربخشي رسيد، وزارتخانه تصميم گرفت نتايج طرح را مورد نظر قرار داده و ارزيابي دروني را به عنوان يك چارچوب بررسي و ارتقاي كيفيت در همه دانشگاه هاي علوم پزشكي به اجرا درآورد. بنابراين از سال 76 به بعد، دانشگاه هاي علوم پزشكي، طرح ارزيابي دروني را مورد تفحص قرار دادند و سعي كردند در اين امر ساختارسازي كنند. خوشبختانه سه سال بعد، دانشگاه هاي جامع يعني دانشگاه هاي غيرعلوم پزشكي نيز به اهميت اين طرح پي بردند و آنها هم سعي كردند در خود ارزيابي دروني داشته باشند.

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : عباس بازرگان هرندي پايه گذار نظام اطلاعات آماري آموزش عالي كشور در مؤسسه تحقيقات و برنامه ريزي علمي آموزشي و مؤسس انجمن پژوهش هاي آموزشي ايران 1378 بوده است و همينطور بازرگان از افرادي بوده كه قدم هاي

اوليه را براي ايجاد پژوهشكده تعليم و تربيت برداشته است.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : - عضو هيأت تحريريه فصلنامه بين المللي HIGHER EDUCATION POLICY - عضو انجمن بين المللي علم آمار [ISI] - عضويت در هيأت تحريريه فصلنامه پژوهش و برنامه ريزي آموزش عالي، نوآوري هاي آموزشي، فصلنامه تعليم و تربيت، مجله روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران و...

جوائز و نشانها : - برنده جايزه كتاب سال دانشگاهي در سال 1381 - دريافت لوح تقدير بمناسبت :فرايند طراحي و اشاعه الگوي در كيفيت دانشگاهي در ايران (از سال 1375 تا كنون)

چگونگي عرضه آثار : تأليف و ترجمه بيش از 15 جلد كتاب از آثار عباس بازرگان هرندي است . بازرگان در حدود هفتاد مقاله علمي منتشره در نشريات بين المللي دارد كه از پراهميت ترين آنها مقاله اي است در رابطه با آموزش سنجي يا پداگومتريكس كه كلمه «پداگومتري» را چند سال قبل، در يكي از كنفرانس هاي بين المللي آموزش آمار، نخستين بار بازرگان ارائه كرده است. فعاليت هاي علمي _ تحقيقي بازرگان چنان دايره وسيعي رادربرمي گيرد كه ذكر همه آنها در اين مجال نمي گنجد. با اين همه عدم اشاره به پاره اي از آنها و يادآوري آرا و نظرات او، شايد به نوعي اجحاف نه در حق دكتر بازرگان، كه جامعه علمي ايران زمين باشد. به عنوان مثال او تاكنون طرح هاي پژوهشي بسياري را مورد اجرا گذاشته است كه از مهمترين آنها، «تركيب و توزيع نيروي انساني كارآزموده در كشورهاي گامبيا، اوگاندا و تانزانيا» بوده است. اجراي اين طرح مربوط به زماني است كه بازرگان در

كشورهاي آفريقايي و آسيايي، در سمت مشاور فني ارشد در تدوين و اجراي طرح هاي آماري و برنامه ريزي توسعه منابع انساني مشاركت داشته است. به واسطه كوشش هايي كه در اندونزي شكل گرفت، بازرگان كتاب «سيماي تحقيقات آموزشي در اندونزي» را در سال 1370 تأليف و منتشر كرد. در ادامه طرح هاي پژوهشي او بايد از اين طرح ها ياد كرد: ارزيابي فرصت هاي آموزشي بين المللي در كشور سودان، برابري فرصت هاي آموزشي در دانشگاه تهران، رابطه آموزش و اشتغال در بخش غيرمتشكل شهر تهران، كيفيت در آموزش عالي و عوامل مرتبط با آن و نقش ارزشيابي دروني در افزايش كيفيت آموزش عالي پزشكي.

________________________________________

آثار :

1 ارزشيابي آموزشي: مفاهيم، الگوها و فرآيند عملياتي

ويژگي اثر : تأليف ، كتاب برگزيده دانشگاهي در ????)،ناشر: سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت)

2 برنامه ريزي استراتژيك در نظام آموزشي : بازانديشي، بازسازي ساختارها، باز آفريني

ويژگي اثر : انتشارات مدرسه (ترجمه)

3 به سوي يادگيري بر خط ( الكترونيكي) گذار از تدريس سنتي و راهبردهاي ارتباطي آن

ويژگي اثر : انتشارات آگه ( ترجمه)

4 چارچوب و راهنماي تدوين گزارش ارزيابي دروني در سطح گروه آموزشي 1383

ويژگي اثر : تاليف: بازرگان و همكار ، ناشر: سازمان سنجش آموزش كشور

5 روش هاي تحقيق در علوم رفتاري

ويژگي اثر : تاليف : بازرگان وهمكاران ، ناشر: آگه

6 فرآيند اجراي ارزيابي دروني

در گروههاي آموزشي دانشگاهي ( راهنماي عملي)

ويژگي اثر : تاليف: بازرگان وهمكاران

بلاغي، محمدجواد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

در روز چهارشنبه اي از ماه رجب ، در يكي از محله ها نجف (محله براق ) در خانه دانشمند عامل و روحاني فاضل ، علامه شيخ حسن بلاغي ، ستاره اي چشم به جهان گشود كه اميد آن مي رفت تا گمشدگان وادي شب گون ناداني را به كرانه هاي صبح اميد رساند. اين نورسيده را محمد جواد نام نهادند. و بدين سان در سال 1282 ق . خداوند نعمتي ديگر به جامعه شيعه عنايت كرد.

آل بلاغي يكي از خاندانهاي نجيب ، شريف و قديمي شهر نجف بوده اند. اين دودمان پاك بسان چشمه اي پربركت همواره جوشيده و طراوت بخشيده اند و تشنگان را سيراب كرده و همگي به جلال و بزرگي در علم و ادب شهرت داشته اند.

جرعه نوش علم و معرفت .

محمد جواد پس از آنكه نشو و نما يافت و دوران كودكي را پشت سر گذاشت در بوستان هميشه سبز حوزه قدم نهاد و شاگردي آن مكتب گرديد. علوم مقدماتي را در حضور نوراني علماي نجف فراگرفت و تا 24 سالگي از اساتيد بزرگ آن حوزه عظيم ، استفاده هاي علمي و معنوي فراواني برد.

روان پاك بلاغي كه شيفته كسب معارف و درك فضايل بود او را در سال 1306 ق . مجبور به ترك زادگاهش كرد و او با دلي مالامال از عشق و علاقه به فراگيري دانش و خودسازي ، وارد شهر مقدس كاظمين شد تا بتواند در سايه انديشه هاي بلند آن ديار، به اهداف عاليه اش نايل آيد.

ايشان

شش سال از عمر مباركش را در اين شهر صرف تحصيل و تهذيب نمود و تا سال 1312 ق . در كاظمين ماند. او در همان شهر با خانواده شريف عالم بزرگوار سيد موسي جزايري وصلت نمود.

در سي سالگي به زادگاهش نجف اشرف بازگشت و در درس سرآمدترين استوانه هاي علمي و عملي عصر خويش حاضر شد و سرزمين سبز فكرش را با زلال آبهاي با صفاي آن حوزه طراوت بخشيد و مدت 14 سال در اين دانشگاه بزرگ اسلامي ماند و از باغ و بوستانهاي نجف خوشه هاي فراوان علم و معنويت چيد.

شيخ محمد جواد بلاغي كه سالهاي متمادي را در پي علم و عمل گذرانده بود در سال 1326 ق . وارد شهر مقدس سامرا شد و در درس مرجع مجاهد و رهبر انقلابي ، ميرزا محمد تقي شيرازي شركت جست و ده سال بر سفره علمي اين مجتهد سترگ و بيدار مهمان بود و با استفاده از جنبه هاي روحي و معنوي آن بزرگوار، خويشتن را تقويت كرد.

اين دانشمند وارسته آنچنان شيفته دانش و ياد گرفتن بود كه تا 54 سالگي در درس ميرزاي شيرازي شركت نمود.

راهنمايان رهرو خوبيها

انديشمندان و فرزانگاني كه علامه بلاغي در حضور نوراني آنان نشست و آموخت عبارت اند از:

1. فقيه بزرگوار شيخ محمد طه نجف (متوفي 1323 ق .)

2. فقيه محقق حاج آقا رضا همداني (متوفي 1322 ق .)

3. عالم و اصولي مدقق شيخ محمد كاظم خراساني (متوفي 1329 ق .)

4. علامه فقيه سيد حسن صدرالدين كاظمي (متوفي 1354 ق .)

5. فقيه بزرگ شيخ محمد حسين مامقاني (متوفي 1323 ق .)

6. علامه محدث ميرزا حسين نوري

(متوفي 1320 ق .)

7. فقيه عاليمقام سيد محمد حسن هاشم هندي غروي (متوفي 1323 ق .)

8. مرجع مجاهد ميرزا محمد تقي شيرازي (متوفي 1338 ق .)

پيوند دانش و مبارزه

اين متعهد وظيفه شناس از تبار روحانيتي بيدار و آگاه بود كه در پي استقلال طلبي كشور عراق از يوغ استعمار انگليس در سال 1336 ق . - براي بار دوم - آهنگ شهر كاظمين كرد و در جرگه جهاد و دفاع از ثغور اسلامي حضور يافت و به صف مجاهدان پيوست .

آينده ساز دلسوز

اينك نام تني چند از پروردگان آن فقيه آينده ساز را ذكر مي نماييم .

1. آية الله العظمي آقاي سيد شهاب الدين مرعشي نجفي (متوفي 1411 ق .)

2. آية الله العظمي حاج سيد ابوالقاسم خويي (متوفي 1414 ق .)

3. آية الله العظمي آقاي حاج سيد هادي ميلاني (متوفي 1395 ق .)

4. علامه اديب آقاي ميرزا محمد علي اردوباي نجفي (متوفي 1380 ق .)

5. علامه سيد محمد صادق بحرالعلوم (متوفي 1390 ق .)

6. آية الله شيخ محمد رضا آل فرج الله نجفي (متوفي 1386 ق .)

7. آية الله شيخ محمد مهدوي لاهيجي (متوفي 1403 ق .)

8. آية الله شيخ نجم الدين جعفر عسكري تهراني (متوفي 1395 ق .)

9. حاج شيخ ذبيح الله محلاتي (متوفي 1405 ق .)

10. آية الله حاج شيخ محمد رضا طبسي نجفي (متوفق 1405 ق .)

11. ميرزا محمد علي مدرس خياباني

12. استاد اديب علي خاقاني

13. آية الله شيخ علي محمد بروجردي (متوفي 1395 ق .)

14. شيخ مهدي بن داوودالحجار (متوفي 1358 ق .)

15. علامه محقق حاج شيخ مجتبي لنكراني نجفي

16. آية الله سيد صدرالدين جزايري (متوفي 1388 ق .)

17. شيخ ابراهيم

بن شيخ مهدي قريشي

18. شيخ مرتضي مظاهري نجفي

19. آية الله سيد مرتضي لنگرودي (متوفي 1383 ق .)

20. علامه ميرزا محمد علي ادبي تهراني

تراوش قلم

آثار سبز او در زمينه هاي فقه ، تفسير، تاريخ ، اصول فقه ، عقايد و رد يهود و نصارا و ماديون و بابيت و بهائيت تدوين يافته است .

نشانه هاي ماندگار ايشان عبارت است از:

1. تفسير آلاءالرحمن 2. رساله اي در پاسخ به پرسشهايي كه از جبل عامل براي ايشان فرستاده و در آن شبهاتي درباره قرآن نموده بودند 3. الرحلة المدرسية يا المدرسة السيارة 4. الهدي الي يدن المصطفي 5. التوحيد والتثليت 6. اعاجيب الاكاذيب 7. انوارالهدي 8. البلاغ المبين 9. نصايح الهدي 10. المسيح و الانجيل 11. نسمات الهدي 12. المصابيح في بعض من ابدع في الدين في القرن الثالث عشر 13. مصباح الهدي 14. مسئلة في البداء 15. نورالهدي 16. اجوية المسائل البغدادية 17. داعي الاسلام و داعي النصرانية

18. مجموعه از تعليقه ، حاشيه و رساله هاي فقهي ، در اين ميان رساله اي در احكام وضو به چشم مي خورد كه علامه خود آن را به زبان انگليسي ترجمه كرده است . رساله اي درباره اوامر و نواهي در علم اصول . رساله اي در نفي تزويج ام كلثوم با عمربن خطاب . رساله اي درباره عدم اعتبار تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام . رد بر كتاب ((تعليم العلماء)) نوشته غلام احمد قادياني رد بر كتاب ((حياة المسيح )) نووشته غلام احمد قادياني رد بر كتاب ((ينابيع الكلام )) . رساله اي در رد جرجيس سائل و هاشم عربي (اين چهار

رساله در رد شبه هاي مخالفان اسلام بويژه مبلغان مسيحي نوشته است .)

. رساله اي در رد حسيون (رد بر فرقه قاديانيه است .) داروين و اصحابه .

مهتاب ادب

يكي از ويژگيهاي شخصيت علمي علامه بلاغي ، جنبه ادبي ايشان است . او دانشمندي اديب و اديبي دانشمند بود. نوشته هايش را با قلم و سبكي ابتكاري و جديد و در قالبهاي ادبي و شعر، داستان ، رمان و مناظره به رشته تحرير در آورده و برخي از مسائل عقيدتي و فلسفي را در قالب شعر سروده و شعرش حامل پيام بوده است .

ايشان در ثنا و رثاي اهل بيت عليهم السلام چكامه هايي چند سروده است . يكي از آنها را كه مرثيه اي براي امام حسين عليه السلام است مرور مي كنيم :

يا تريب الخد في رمض الطفوف

ليتني دونك نهبا للسيوف

يا نصيرالدين اذ عزالنصير

و حمي الجار اذ عزالمجير

و شديد الباءس واليوم العسير

و ثمال الوفد في العام العسوف

كيف يا خامس اصحاب الكسا

و ابن خيرالمرسلين المصطفي

و ابن ساقي الحوض في يوم الظماء

و شفيع الخلق في اليوم المخوف

يا صريعا ثاويا فوق الصعيد

و خضب الشيب من فيض الوريد

كيف تقضي بين اجناد يزيد

ضاميا تسقي بكاسات الحتوف

- اي كسي كه گونه هايت در سرزمين كربلا بر خاك گرم افتاد! اي كاش من به جاي تو، جايگاه ضربه هاي شمشير مي شدم .

- اي ياور دين هنگامي كه ياران اندك شدند! و اي اميد بي پناهان هنگامي كه پناه دهندگان كم شدند.

- اي كسي كه در روز جنگ و سختي صبر بسيار داري و اي ملجاء وارد شدگان در سالهاي خشكي و سخت .

- چه سان است اي پنجمين اصحاب كساء

و اي فرزند بهترن رسولان (حضرت محمد مصطفي صلي الله عليه و آله و سلم )

- اي فرزند ساقي حوض (حضرت علي عليه السلام ) در روز تشنگي ، شفاعت كننده مردم در روز ترسناك .

- اي كشته افتاده روي زمين و اي كسي كه محاسنت با خون گلويت خضاب است .

- چگونه تشنه ماندي بين لشكر يزيد، در حالي كه سيرابت مي كردند از جام مرگها.

چكاد تلاش

آموختن زبانهاي خارجي با امكانات محدود آن روز، كاري بسيار مشكل بوده است . علامه بلاغي علاوه بر زبان عربي ، زبانهاي عبري ، انگليسي و فارسي را خوب مي دانست و به آنها تسلط داشت و فراگيري آنها به شخصيت علمي ايشان برجستگي ويژه اي بخشيده بود.

درباره چگونگي آموختن زبان عبري چنين نگاشته اند: ((زبان عبري را از يهود دوره گرد آموخته است . در آن روزگار گروهي يهودي در شهرهاي عراق بودند كه مقداري جنس ، پارچه و امثال آن ، بر دوش داشتند و در كوچه و بازار مي گشتند و مي فروختند. بلاغي از اين فرصت استفاده مي كرد و درباره مفردات و جمله بندي زبان عبري از آنان چيزهايي مي پرسيد. گاه مجبور مي شد همه اجناس يك يهودي دوره گرد را بخرد تا از او درباره يك واژه يا تركيب سخني بشنود. چون يهوديان در آموختن لغت خود به ديگران بسيار بخل مي ورزيدند. بلاغي گاه شيريني و شكلات مي خريد تا اگر بچه اي يهودي ببيند به او بدهد و چيزي از او بپرسد.))

شكوه گمنامي

گمنام زيست و بي هياهو، ولي نامش در گمنامي اوست و هنرش در اخلاص والايش ...

شكوه

گمنامي و حماسه اخلاص او در شعار معروفش تجلي كرده كه مي فرمود:

((اني لا اقصد الا الدفاع من الحق لا فرق عندي بين ان يكون باسمي او اسم غيري .)): من جز دفاع از حق انگيزه اي نداشتم . بنابراين هيچ فرقي نيست كه كتاب به نام من يا نام ديگري منتشر شود.

اسوه زهد

درباره ساده زيستي اش گويند:

((اتاقي كوچك داشت و محقر. در آن جز بوريايي و روفرشي يي كه بر آن مي نشست هيچ چيز نبود. در زمستان وسايل گرم كردن و در تابستان وسايل سرد كردن نداشت ؛ با اينكه مزاجي ضعيف داشت و بيمار بود. با اين احوال ، هيچ گاه از اين اتاق بيرون نمي رفت مگر براي نيازهاي ضروري .))

بحقيقت كه ايشان با بي پيرايگي اش اسوه برجسته زهد و پارسايي بود.

خنياگر بيداري

حياتش تركيبي از دو عنصر عقيده و جهاد بود و حركتش بر مبناي اين دو عنصر هيچ گاه گوشه نشيني را نگزيد و آرام نگرفت و پيوسته حريت آميخته با حيات را بر سر و روي جامعه اسلامي مي پاشيد و خوابهاي گران را بر مي آشفت گويند:

((برخي از بهائيان جاسوس استعمار در محله اي در بغداد، مكاني را به نام حظيره براي اجتماع خود بنا نهادند. بلاغي با شنيدن اين خبر ديگر آرام نگرفت و استراحت را بر خود روا نداشت تا با مراجعه به دادگاه و قانون آنان را به ترك آن محل واداشت و پس از مدتي آنجا را به مسجدي تبديل كرد و در آن نماز و شعاير حسيني اقامه مي شد.))

اين روحاني آگاه ، مرز و بوم را همواره نگهبان بود و براي

بيدار ساختن جامعه دل مي سوزاند و تمام هستي خود را فداي خدمت به حق و خلق كرد.

وي براي چاپ كتاب ((الهدي )) (در رسوا سازي خدعه ها و توطئه هاي مبلغان مسيحي ) پولي نداشت . بناچار هر چه در خانه داشت به قيمت ارزان فروخت و كتاب را به چاپخانه فرستاد تا خداوند اندك اندك اثاثيه خانه و زندگاني وي را فراهم ساخت .

آخرين هجرت

آسمان شهر غم رنگ بود و اندوهبار. اشك هجران بر گونه هاي شهر جاري بود. زيرا خورشيد انديشه اي رو به غروب بود كه هفتاد سال در آسمان علمي شيعه نور بخشيده بود. تقويم عمري رو به پايان مي شد كه برگ برگ وجودش را وقف خدمت كرده بود.

باد خزان بر باغ پرشكوفه رادمردي وزيدن گرفته بود كه سراسر عمرش بهار بود و بيداري فصل فراق در گوش جان علامه آهنگ وداع مي نواخت و نسيم ((ارجعي )) جانان در بوستان جانش وزيدن داشت و در حياط ((حياتش )) مي رفت كه با قفل مرگ بسته شود. او كه عمري در وادي رضاي حق قدم و قلم زد اكنون مجنون صفت مشتاق نوشيدن جام وصال بود.

سرانجام اين چكاد تعبد و تخصص ، فقيه و اديب فرزانه و مجاهد زاهد، شب دوشنبه بيست و دوم شعبان 1352 ق . نداي حضرت دوست را لبيك گفت و مرغ جانش با كوله باري از خدمت و خوبي و افتخار به سراي ابدي پر كشيد و در آستان دوست جاي گرفت . خاكيان را در سوگ و عرشيان را در سرور نشاند. حوزه هاي علميه - بويژه طلاب نجف - در اين فقدان

، غرق در ماتم شد. پس از تجليل و تشييع ، پيكر پاكش را در حجره جنوبي سوم در سمت غربي صحن مبارك حضرت علي عليه السلام ، در كنار آرامگاه جواد بن محمد حسيني (مؤ لف كتاب مفتاح الكرامه ) به خاك سپردند.

روحش شاد، راهش سبز و پر رهرو و تربتش از شمع رضاي جانان نوراني باد.

آثار:

1. تفسير آلاءالرحمن

2. الرحلة المدرسية يا المدرسة السيارة

3. الهدي الي يدن المصطفي

4. التوحيد والتثليت

5. اعاجيب الاكاذيب

6. انوارالهدي

7. البلاغ المبين

8. نصايح الهدي

9. المسيح و الانجيل

10. نسمات الهدي

11. المصابيح في بعض من ابدع في الدين في القرن الثالث عشر

12. مصباح الهدي

13. مسئلة في البداء

14. نورالهدي

15. اجوية المسائل البغدادية

16. داعي الاسلام و داعي النصرانية

17. رساله اي درباره اوامر و نواهي در علم اصول

18. رساله اي در نفي تزويج ام كلثوم با عمربن خطاب

19. رساله اي درباره عدم اعتبار تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام

20. رد بر كتاب ((تعليم العلماء))

21. رد بر كتاب ((حياة المسيح ))

22. رد بر كتاب ((ينابيع الكلام ))

23. رساله اي در رد جرجيس سائل و هاشم عربي

24. رساله اي در رد حسيون

بنوموسي

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س سوم ق)، منجم، رياضيدان. بنوموسى شهرت سه برادر به نامهاى، محمد، احمد و حسن است كه اصلا اهل خراسان و از علماى معروف رياضى، نجوم

و مكانيك بودند كه در بغداد به سر مى بردند. بزرگترين آنها محمد بود كه در سال 259 ق درگذشت. سه برادر به دستور مأمون نزد اسحاق بن ابراهيم مصعبى درس خواندند و در جوانى با دانشمندان حوزه علمى بغداد نشست و برخاست داشتند. سه برادر به اتفاق هم براى به دست آوردن علوم يونانى از هيچ تلاشى دريغ نورزيدند و حتى به بذل مال و عطايا در اين راه پرداختند. در هندسه بيش از ديگر علوم مهارت داشتند. هر سه برادر تحت نام بنى منجم نيز شهرت داشتند. حنين بن اسحاق و ثابت بن قرة براى اين بنوموسى كار مى كردند. ابوريحان بيرونى قول بنوموسى را در رصد موثق تر از بطلميوس و خالد بن عبدالملك مرورودى مى داند. قفطى خاندان بنوموسى را در علم هندسه سرآمد همه مى داند. آثار چند از اين برادران به جاى مانده است، از جمله: «معرفة مساحة الاشكال البسيطه والكرية»؛ «كتاب الحيل (مكانيك)»؛ «تحرير مخروطات ابلوينوس»؛ «كتاب مخروطات»؛ «كتاب حركات الافلاك»؛ «كتاب الجزء».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار الباقيه (227 -224)، تاريخ الحكماء قفطى (593 -590 ،432 -431)، دايرةالمعارف فارسى (455/1)، ريحانه (482 -480 /8)، زندگينامه ى رياضيدانان (153 -147)، زندگينامه ى علمى دانشمندان (296 -291)، سيرالنبلاء (339 -338 /12)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (489 -487)، لغت نامه (ذيل/ بنوموسى)، معجم المؤلفين (297/3) مقدمه بر تاريخ علم (652/1)، الوافى بالوفيات (85 -84 /5)، وفيات الاعيان (163 -161 /5)، هديةالعارفين (17 -16 /2).

بوران

قرن:3

جنسيت:زن

مليت:ايران

صفر 271 -192 ق، از زنان هوشمند و با تدبير و منجم. وى دختر حسن بن سهل (236 ق) وزير معروف مأمون (218 -198 ق) خليفه عباسى بود. پس از اينكه مأمون، فضل بن سهل

(202 ق) وزير باتدبير خود را كشت براى دلجويى از خانواده وى، برادرش حسن را به وزارت برگزيد و دختر او، بوران را به همسرى گرفت. راجع به جشن باشكوه مأمون و بوران داستان هاى زيادى نقل شده كه برخى افسانه آميز به نظر مى رسد. به نوشته منابع تاريخى به جز جشن ازدواج هارون الرشيد (193 -170 ق) و همسرش زبيده، تا آن زمان چنان جشنى در ميان اعراب و ايرانيان برپا نشده بود.

ازدواج آن دو در سال 202 ق در فم الصلح بود اما زفافشان در رمضان سال 210 ق واقع شد. درباره هوش و فراست بوران نيز داستان هاى متعددى نوشته شده است از جمله آنكه بوران در مهرش مقرر كرده بود كه چون بر مأمون وارد شود، وى تمام قد در برابرش بلند شود. مأمون نيز تا زمانى كه حسن بن سهل زنده بود عمل مى كرد. روزى كه حسن درگذشت مأمون خبر مرگ او را از بوران پنهان داشت. چون بوران بر او وارد شد مأمون برنخاست. ناگهان بوران فريادى كشيد و گفت: پدرم مرد. مأمون گفت: از كجا دانستى پدرت مرد؟ گفت: از اينكه مرا احترام نكردى و برايم برنخاستى. غذاى معروف بورانى- كه اعراب آنرا بورانيه مى گويند- منسوب به بوران است. وى در نجوم و رياضيات مهارت فراوان داشت.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: اعلام النساء، 159 / 1؛ تذكرةالخواتين، 68 -67؛ خيرات حسان، 80 / 1؛ دايرةالمعارف فارسى، 460 / 1؛ دايرةالمعارف تشيع، 627 -626 / 3؛ رياحين الشريعه، 93 -83 / 4؛ زنان سخنور، 54 -49.

بوزجاني، ابوالوفا محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(387 -328 ق)، رياضيدان و منجم. از مردم بوزجان نيشابور بود. وى تحصيلات رياضى

خود را در نيشابور نزد ابوعمر المغازلى و ابوعبداللَّه محمد بن عنبر فراگرفت و در جوانى به عراق رفت و در بغداد سكونت گزيد و تا مرگش در همين شهر ساكن بود و به تأليفات مهم خود پرداخت. بوزجانى از مترجمان مشهور مكتب رياضى از يونانى به عربى و از مؤلفان بزرگ روزگار خود بود. تخصص عمده ى وى در هندسه و نجوم بود. از او، آثار متعدد و متنوعى به جاى مانده است، از جمله: شرح و تفسير آثار رياضيدانان قديم مانند ذيوفنطس، ابرخس، بطليموس و خوارزمى؛ كتاب «المجسطى» مشتمل بر هفت جز؛ كتاب «فى ما يحتاج اليه الكتاب و العمال من علم الحساب»؛ «كتاب الكامل» و «كتاب الهندسه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (244/7)، بوزجانى نامه، تاريخ ادبيات در ايران (334/1)، تاريخ الحكماء قفطى (393 -392)، تاريخ موسيقى (154/1)، تاريخ نجوم اسلامى (305 ،293 ،222 ،52)، ترجمه صوان الحكمه (48)، دانشنامه ايران و اسلام (997 -996 /7)، دايرةالمعارف فارسى (28/1)، زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى (169 -154)، زندگينامه ى علمى دانشمندان اسلامى (305 -296 /1)، سرآمدان فرهنگ (92/1)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (506 -505)، كارنامه ى بزرگان (107 -106)، الكامل (387/7)، الكنى والالقاب (97/2)، كشف الظنون (1718 ،1472 -968)، لغت نامه (ذيل/ ابوالوفا)، معجم المؤلفين (309/11)، وفيات الاعيان (168 -167 /5)، هديةالعارفين (56 -55 /2).

بيرجندي، نظام الدين، عبدالعلي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 934 ق)، رياضيدان، منجم و محدث، حنفى. معروف به فاضل بيرجندى. خواندمير وى را جامع اصناف علوم محسوس و معقول و حاوى انواع مسايل فروع و اصول در علم نجوم و حكميات مى داند. وى رياضى و حكمت را نزد منصور بن معين الدين كاشانى و علم حديث را نزد خواجه حافظ غياث آموخت، و

از استادانى چون كمال الدين شيخ حسين القنوى، سيف الدين احمد بن سعدالدين مسعود تفتازانى و كمال الدين مسعود شروانى بهره برد. تاريخ وفات او «در تاريخ نظم و نثر» و «كشف الظنون» سال 911 ق نوشته شده است. برخى از آثار وى: «شرح الفوائد البهائيه» عمادالدين بغدادى، در حساب؛ «شرح شمسيه فى الحساب»؛ «شرح بيست باب در معرفت اسطرلاب»؛ «رساله تشريح در پرگار»؛ «شرح تحرير مجسطى»؛ «شرح زيج الغ بيگ»؛ «شرح زبدة الاصول»؛ «شرح تذكره خواجه نصيرالدين طوسى»، در هيئت؛ «شرح النقاية» مختصر «الوقاية»؛ رساله «الابعاد و الاجرام»؛ «بيست باب»، در معرفت تقويم.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (30/8)، بهارستان آيتى (207 -206)، تاريخ ادبيات در ايران (347 -344 /5)، تاريخ نجوم اسلامى (276 ،41)، تاريخ نظم و نثر (807 -806 ،385 -384 ،283)، حبيب السير (616 ،615 /4)، دايرةالمعارف فارسى (486/1)، الذريعه (256/25 ،216/20 ،55/13 ،27/4 ،188/3 ،71/1)، ريحانه (304/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (175 -173)، كشف الظنون (1971 ،1826 ،1296 ،392 ،41)، الكنى و الالقاب (112/2)، لغت نامه (ذيل/ بيرجندى)، مؤلفين كتب چاپى (889/3)، معجم المؤلفين (266/5)، هدية الاحباب (110)، هدية العارفين (586/1).

بيرشك، احمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

احمد بيرشك، فرزند محمد در سال 1285 در تهران زاده شد. تحصيلات اوليه را نزد پدر خويش فراگرفت، سپس در سال 1296 به مشهد عزيمت كرد و در مدرسه احمديه مشغول تحصيل شد. در سال 1300 به تهران آمد و در مدرسه آليانس فرانسه به تحصيل ادامه داد و فرانسه را به نيكي فراگرفت و از همان ابتدا به ترجمه كتاب هاي فرانسوي مشغول شد. پس از فراغت از تحصيل مدتي رئيس اداره استخدام شهرستان ها در كارگزيني وزارت فرهنگ و مدتي رئيس كارگزيني دانشگاه

و باني و معلم گروه فرهنگي هدف بود. استاد بيرشك تاكنون كارهاي تحقيقاتي و فرهنگي بسياري را به انجام رسانده است و آثار او در دسترس عموم قرار دارد. از سال 1360 تا 1371 مسئوليت زندگينامۀ علمي دانشوران در شركت انتشارات علمي و فرهنگي به عهده ايشان بود. سپس به كار ويراستاري كتابهاي دانشگاهي و غيردانشگاهي پرداخت، در حال حاضر نيز رئيس بنياد دانشنامۀ بزرگ فارسي است. كتاب "زندگينامه علمي دانشوران" ترجمه احمد بيرشك، در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : علوم انساني

رشته : نويسندگي

والدين و انساب : احمد بيرشك فرزند محمد مي باشد.

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : دوران تحصيل و كودكي احمد بيرشك به دليل ماموريت هاي پي در پي پدر، دوران پرتلاطمي در زندگي او بوده است. به همين دليل تحصيلات مقدماتي ايشان پيوسته و منظم نبود.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : احمد بيرشك در 7 الي 8 سالگي نزد پدر خود به آموختن زبان فارسي از كتاب گلستان فارسي و پس از آن زبان فرانسوي پرداخت. در 1296 به مشهد رفته و در مدرسه احمديه اين شهر مشغول تحصيل شد و پس از گذشت سه ماه بنا به تشخيص مدير مدرسه (ميرزا حسين خانزاده) از كلاس چهارم به كلاس پنجم ارتقاء يافت. مرحله دوم تحصيلات ايشان به سال 1300 آن هم در مدرسه آليانس فرانسه تهران بود، ليكن مجدداً به علت نبوغ و استعداد وافر پس از گذراندن يك دوره امتحانات، بنا به تشخيص «مسيو مرل» مدير مدرسه به كلاس ششم و مجدداً دو الي سه ماه پس

از آن به كلاس سوم و دوم يعني كلاس ما قبل آخر ارتقاء يافت. استاد در سال 1306 به تهران بازگشت. در اين سال وي تحصيل در كلاس سوم متوسطه را با موفقيت به پايان برد و بلافاصله در تابستان 1307 شخصاً اقدام به مطالعه كتاب هاي كلاس چهارم و در پايان همان سال توفيق ورود به كلاس پنجم را پيدا نمود. سال پنجم تحصيل استاد در مدرسه شرف بود كه مجدداً در تابستان كلاس ششم را خواند. استاد بيرشك پس از پايان دوره متوسطه، در مهر 1308 وارد دارالمعلمين شد و در رشته رياضيات تحصيلات خود را ادامه داد. در سالهاي 1330 و 1340 چند ماه در انگلستان و آمريكا به مطالعه در روشهاي آموزش و پرورش گذراند.

خاطرات و وقايع تحصيل : احمد بيرشك ياد مي كند از روزي كه زبان فرانسه را تازه آموخته بود، او مي گويد: «در همان سال هاي 1292-1293، آنوقت ها چند تا لغت ياد گرفته بودم گوشه طاقچه كتاب فرانسه اي بود كه تصميم گرفتم آن را ترجمه كنم. رفتم كتاب را آوردم و شروع كردم به ترجمه چهار، پنج سطر اولش. در سطر دوم از «كور سوپريور» (بالاترين كلاس) صحبت مي كرد. من مي دانستم كه «كور» با املاء ديگر يعني حياط، «سوپريور» هم يعني عالي، بنابراين ترجمه كردم: حياط عالي. البته بعد از اينكه سه، چهار سطر جلو رفتم متوقف شدم. نكته جالب اينكه من در چنين سني تصميم داشتم كتاب ترجمه كنم.» احمد بيرشك به دليل هوش و استعداد قابل توجهش، بعضي از كلاس ها را جهشي و به سرعت طي نمود. بيرشك از دوره ابتدايي خود چنين تعريف مي كند: «بعد از اينكه سه

ماه در كلاس چهارم بودم به پدرم گفتم: آقاجان اين كلاس براي من كم است، من اينهايي را كه مي گويند مي دانم. شب كه آقاي مدير به خانه ما آمد پدرم گفت: آقاي مدير! احمد خان مي گويد اين كلاس براي من كم است. [آقاي مدير] گفت: خوب امتحانش مي كنيم، اگر بلد بود مي بريم كلاس پنجم. بنابراين بعد از سه چهار ماه از كلاس چهارم به كلاس پنجم رفتم.» بيرشك دوره تحصيل در مدرسه آليانس را نيز به همين ترتيب طي نمود. او در اين مدرسه از «مسيو مرل» مدير مدرسه كه فرد بداخلاقي بود تقاضا نمود وي را از كلاس هفتم به كلاس ششم منتقل نمايد، مسيو مرل از جسارت بيرشك در بيان خواسته خود خوشش آمد و از طريق آزمون، او را به كلاس ششم ارتقاء داد. اين روال در دوره هاي بعدي يعني پنجم، چهارم، سوم و دوم كه كلاس هاي ماقبل آخر بودند براي او تكرار شد. سال تحصيلي 1306-1307 براي بيرشك سال بسيار سختي بود، زيرا از ثبت نام در مقطع متوسطه بازمانده بود؛ او تنها اميد خود را در ثبت نام در مدرسه شرف مي ديد، به محض مراجعه به آن مدرسه با جواب منفي مدير مدرسه مواجه شد، اما اصرار او باعث شد كه مدير نام او را بپرسد، بيرشك پس از معرفي نمودن خود توانست مدير را قانع نمايد و بدين ترتيب در آن مدرسه ادامه تحصيل داد. اينكه چرا مدير مدرسه با شنيدن نام بيرشك، كه به قول او يك «آدم دهاتي» بود از او ثبت نام نمود معمايي بود كه بيرشك بعدها به آن پي برد. استاد در اين باره

مي گويد: «... در آن ايام در سال سوم، دبيرستان هاي تهران به دنبال اين بودند كه شاگرد اول تحويل بدهند، مرحوم ذوقي و مرحوم مهران هم براي خاطر دانش آموزي به نام عبدالرسول دبير كه مي خواستند شاگرد اول مدرسه شان بشود، دنبال اين امتحانات بودند و اسامي شاگرد اول ها را شناسايي مي كردند، من هم كه كاري نداشتم به اين كارها آمده و امتحان داده بودم، نه كسي بود كه حامي من باشد و نه من احتياج به حمايت داشتم، بعد اينها رفته بودند و ديده بودند كه عبدالرسول دبير با معدل 15/87 شاگرد اول شده، ولي دو تا 15/87 هست: يكي عبدالرسول دبير و يكي هم كسي به نام احمد بيرشك؛ اين را به خاطر سپرده بودند. اين بود كه گره از كار بنده گشوده شد ...». در مقطع تحصيلي دانشسراي عالي، معلمي به نام «كابرئيل يارئير»، به آنها مكانيك درس مي داد؛ اين شخص به دليل آنكه از نظر علمي در سطح پاييني قرار داشت، شيوه تدريس را رعايت نمي نمود و گاه در درس رياضي، فيزيك تدريس مي كرد. استاد بيرشك از اين كلاس خاطره اي به ياد دارد كه بسيار شنيدني است: «يك روز من قطعه كاغذي را روي ميز گذاشتم و روي آن محاوره بين دو دانشجو را نگاشتم: - آيا اينكه به ما تعليم مي شود رياضي است؟ - نه، مسلماً فيزيك است. - اما ما كه دانشجوي رياضي هستيم! - بله، اما استاد ما خيلي فيزيكدان است.» معلم كاغذ را از بيرشك گرفت و بلافاصله شروع به تدريس رياضي نمود، در امتحان سال آخر با مشخص شدن نتايج، بيرشك متوجه شد كه نفر دوم كلاس شده است،

زيرا نمره رياضي هشترودي 20 شده بود و نمره او 14. بيرشك وقتي دليل امر را از معلم رياضي خود پرسيد، او در جواب گفت: «آيا موضوع كاغذ را فراموش كرده ايد؟»، و از جيب خود يادداشت بيرشك را بيرون آورد، بعدها «يارئير» مشوق خوبي براي بيرشك گرديد و او را تشويق به ادامه تحصيل در فرانسه نمود، او حتي پيشنهاد داد در صورت موافقت بيرشك، او را به وزير آموزش و پرورش فرانسه و رئيس دارالمعلمين عالي (اكول تورمال) معرفي خواهد كرد، اما اين امر ميسر نگرديد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : احمد بيرشك قبل از آغاز تحصيل در كلاس سوم متوسطه همواره به مطالعه مي پرداخت، استاد خود در اين باره چنين مي گويد: «سرمايه بنده از نظر كتاب عبارت بود از يك «ديكسيونر پتي لاروس»، يك كتاب حساب «بازنان» كه كتاب بسيار خوبي بود، يك گرامر «كلودوژه» جلد سوم و كتاب معلم ايشان. بعد هم رفتم به يك كتابفروشي روبروي محلي كه الآن شهر و روستاست. در خيابان فردوسي، كتابفروشي مادام پازنئود، كتابفروشي فرانسوي. رفتم آنجا دو كتاب داستان خريدم و با اين «زرادخانه» مهم! تو سر خودم مي زدم و تو سر اين كتاب ها، يعني طلبه وار درس مي خواندم، مطلب مشكل بود ولي آن قدر مي خواندم تا بفهمم. »

استادان و مربيان : احمد بيرشك در مورد آموزش هاي دوران كودكي خود چنين مي گويد: «تحصيلاتم خيلي مرتب نبوده است. اولين و بزرگترين معلم من پدرم بود. او مرد خودساخته اي بود و فرزندانش را هم ساخت ... » مدير مدرسه ابتدايي استاد، يعني آقاي ميرزا عبدالحسين خان (بعدها سلطانزاده) نيزدر ارتقاء وي نقش به سزايي داشته است. تحصيلات ابتدايي و متوسطه

استاد بيرشك معمولا به صورت خودآموزي و هر سه ماه يك كلاس بوده است، اما در دوره هاي كوتاه مدت از كلاس معلماني بهره گرفته است كه از ميان آنان مي توان از افراد زير نام برد: شيخ ابوالقاسم محمودي در دبستان المحمديه مشهد، بديع الزمان فروزانفر معلم فارسي كلاس پنجم دبيرستان، شيخ علي اكبر خدابنده (جانشين بديع الزمان فروزانفر)، ميرزا حسن خان مشاور (جانشين شيخ علي اكبر خدابنده، وي پيشكار وليعهد در سوئيس شد)، سيدمصطفي خان طباطبايي (تحصيل كرده آلمان و پسر سيدمحمد طباطبايي از رهبران مشروطه)، معلم شيمي مصور الممالك، نقاش معروف، موسيو بونو معلم ادبيات فرانسه، موسيو پاريه معلم فيزيك (او در سفر بيرجند كشته شد. استاد در رثاي او مقاله اي به زبان فرانسوي نوشت كه در ستاره جهاني چاپ شد، 1308)، حبيب الله مظفري معلم فرانسه. بيرشك در مورد استادان خود در دانشسراي عالي چنين مي گويد: «استادانم در دانشسراي عالي عبارت بودند از شادروانان غلامحسين رهنما، دكتر شفق، فروزانفر، دكتر لويي لونگ، گابرييل يارئير، استادان رياضي و ژان اتييه استاد زبان ... دكتر لونگ در سه سال دانشسراي عالي، استاد شاخه هاي مختلف رياضي بود. در نيمه دوم سال آخر گابرئيل يارئير براي معلمي مكانيك استخدام شد. ... باري آقاي يارئير بسيار خوش هيكل، شيك، خوش لباس، حراف و زبان باز بود، اما در قسمت علمي چندان پرمايه نبود. در درس رياضي اغلب به فيزيك گريز مي زد و وقتي ايراد مي گرفتيم مي گفت: من خيلي فيزيكدان هستم.»

هم دوره اي ها و همكاران : از همدوره اي هاي تحصيل احمد بيرشك مي توان غلامحسين صديقي را نام برد. وي در سال 1301 دركلاس چهارم مدرسه آليانس فرانسه با وي آشنا

گرديد. وي همچنين در سه سال دانشسراي عالي با محسن هشترودي نيز همكلاس بود.

همسر و فرزندان : احمد بيرشك در سال 1316 با دختر آقاي فرزان ازدواج نمود. اولين فرزند استاد، يعني خانم دكتر گيتي بيرشك در 27 خرداد ماه 1318 متولد شد. خانم دكتر مهشيد بيرشك فرزند دوم ايشان در 19 فروردين 1322 متولد گرديدند، و آخرين فرزند استاد، دكتر بهروز بيرشك در 19 فروردين 1327 به دنيا آمد.

وقايع ميانسالي : با توجه به آنكه تجربه تاسيس مدارس به صورت فردي تجربه خوبي دربرنداشت، احمد بيرشك تصميم به تاسيس مدارسي نمود كه به فرد متكي نباشد، انجام اين كار مقارن بود با دوره رضا شاه؛ او را به شهرباني احضار كردند و در آنجا سرهنگ پارسا، رئيس اداره اماكن پس از بازرسي او را از انجام اين كار برحذر داشت. اين مسئله دو سه بار تكرار شد.

زمان و علت فوت : احمد بيرشك سرانجام در عصر روز چهارشنبه 14 فروردين سال 1381 در سن 95 سالگي چشم از جهان فروبست.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : احمد بيرشك در 16 بهمن 1312 به خدمت وزارت «معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه» درآمد و به همين منظور براي تدريس رياضي، فيزيك، علوم طبيعي و زبان از كلاس اول تا ششم متوسطه به ساري اعزام گرديد. وي در اين زمان مسئوليت امتحانات را نيز به عهده داشت . بيرشك با توصيه حسن فرزان رئيس كل كارگزيني وزارت معارف، به سمت رياست استخدام شهرستان ها منصوب گرديد و از همين سال (1314) تا سال 1320به عنوان مدير سوم در مديريت «جامعه ليسانسيه هاي دارالمعلمين عالي» به فعاليت پرداخت. در سال

1320 نيابت انجمن مدارس ايران به استاد بيرشك واگذار گرديد، و در سال بعد با استقلال دانشگاه تهران، با اقدام دكتر سياسي _ وزير معارف و رئيس دانشگاه تهران _ به دانشگاه تهران منتقل و رياست و كارگزيني آنجا را به عهده گرفت. در سال 1327 گروه فرهنگي هدف تاسيس و رياست هيئت مديره و مدير عامل اين مؤسسه گرديد. با تعطيل شدن مدارس ملي در سال 1338 بيرشك «انجمن ملي مدارس هماهنگ» را با عضويت گروه هاي فرهنگي هدف، خوارزمي، ارامنه، زرتشيان تاسيس و خود رياست آن را تا سال 1358 به عهده گرفت. بيرشك قبل از بازنشستگي در زمان وزارت دكتر خانلري (1341) معاونت وزارت فرهنگ را عهده دار بود، اما بعد از مدتي از اين مقام استعفاء داد و در اواخر ارديبهشت 1342 بازنشسته شد. وي هجده ماه مسئوليت دانشنامۀ ايران و اسلام را در بنگاه ترجمه و نشر كتاب (سابق) برعهده داشت. از سال 1360 تا 1371 مسئوليت زندگينامۀ علمي دانشوران در شركت انتشارات علمي و فرهنگي به عهده ايشان بود. سپس به كار ويراستاري كتابهاي دانشگاهي و غيردانشگاهي پرداخت، در حال حاضر نيز رئيس بنياد دانشنامۀ بزرگ فارسي است.

فعاليتهاي آموزشي : احمد بيرشك خدمات آموزشي را از سال 1306 تا 1307 در مدرسه آليانس تهران آغاز كرد، متعاقبا در ساري و مشهد مشغول تدريس شد. رياست استخدام شهرستان ها در اداره آموزش و پرورش و تدريس در دبيرستان هاي سن لويي، معرفت و دارالفنون و تدريس در دانشكده هنرهاي زيبا در رشته معماري و تدريس در دانشسراي عالي از ديگر خدمات ايشان است كه مي توان به آن اشاره كرد.

مراكزي كه فرد از بانيان آن

به شمار مي آيد : از فعاليت هاي فرهنگي احمد بيرشك تاسيس مدارس علمي بوده است. دليل عمده تشكيل چنين مدارسي توسط استاد اين بود كه مدارسي مانند اقدسيه، تمدن، تدين، اسلام و ... كوتاه زماني پس از تشكيل منحل مي شدند. استاد كه از سال 1315 تا 1320 رئيس جامعه ليسانسيه هاي دانشسراي عالي بود، در سال 1315 فكر خود را با تني چند از دوستان عضو جامعه يادشده در ميان گذاشت و چون آن فكر را تاييد كردند به منظور از قوه به فعل درآمدن فكر، نامه هايي براي تعداد زيادي از اعضاي جامعه تهيه كرد كه به چاپ رسيد و به صورت بخشنامه براي آنان فرستاده شد، تا نيروهاي خود را متمركز سازند و يك تربيتي نو آغاز كنند. گروه فرهنگي «هدف» ثمره اين زحمات بود. مؤسسان گروه مصمم شدند افرادي در گروه پذيرفته شوند كه با منظور اساسي يعني خدمت از راه تعليم در تربيت و بي علاقگي به جنبه مادي، موافق باشند و از طرف اكثريت اعضاي موجود شناخته شده باشند؛ لذا در سال 1320 اولين دبيرستان را داير و در سال 1334 دومين دبيرستان و به همين منوال گروه فرهنگي هدف توسعه پيدا كرد به گونه اي كه در سال 1353 اين گروه داراي 13 مدرسه و 15 هزار دانش آموز بود. حدود 12 سال از تشكيل گروه فرهنگي هدف گذشته بود كه مدارس ملي ديگري هم يكي پس از ديگري شروع به فعاليت كردند. پيرو اين موفقيت ها استاد بيرشك همراه با گروهي از همفكران خود اقدام به تاسيس «انجمن ملي مدارس هماهنگ» كردند. هدف از تشكيل چنين انجمني ارتقاء سطح معلومات دانش آموزان و تبادل تجربيات

علمي و تعيين يك سلسله معيارها و استانداردهايي بود كه مي بايست هر مدرسه اي كه بخواهد عضو اين انجمن شود تلاش كند به اين معيارها برسد و اين راهي بود كه سرانجام موجبات ارتقاء سطح تعليم و تربيت را موجب مي شد.

آرا و گرايشهاي خاص : ديدگاه احمد بيرشك در خصوص تاليف و تدوين كتاب ديدگاهي است ساده و روان. او مي گويد: «من علاقه مندم كه كتاب هاي خودآموز بنويسم تا جوان ها به مطالعه تشويق شوند. بايد ساده نوشت، درست نوشت، جذاب نوشت. براي اينكه الگوي كتاب ساده را به مؤلفان نشان دهم خودم تصميم گرفتم بخش اخترشناسي كتاب خودآموز فيزيك را بنويسم.» لازم به ذكر است كه احمد بيرشك از پايه گذاران آموزش نوين در ايران مي باشد.

جوائز و نشانها : كتاب "زندگينامه علمي دانشوران" ترجمه احمد بيرشك، در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. وي در فروردين 1381 نشان دولتي درجه يك دانش را از دفتر رياست جمهوري دريافت نمود.

چگونگي عرضه آثار : بيرشك تاكنون بيش از 110 كتاب كه برخي از آنها با همكاري ديگران بوده تأليف و ترجمه كرده است.

________________________________________

آثار :

1 38 جلد از مجموعه رياضيات دبيرستاني هدف و مجموعه خرد

2 آثار اصلي رياضيدان هاي بزرگ يونان

3 اصول مناظره مرايا: پرسپكتيو

4 اقتصاد آموزش و پرورش در عصر پهلوي

5 تاريخ مدارس

6 ترجمه رهبر

علم نوشته ايزاك عاصم اوف

7 ترجمه سلطنت قباد و ظهور مزدك نوشته آرتور كريستين سن

8 ترجمه شناخت ژاپن نوشته جون ليو ينگستون و ديگران

9 ترجمه علم قديم و تمدن جديد نوشته جورج ساتن

10 ترجمه علم و زندگي نوشته الس ورت س.اوبورن و ديگران

11 ترجمه فرض و اسطوره در فيزيك نظري نوشته هرمان باندي

ويژگي اثر : اين ترجمه با همكاري رضا منصوري مي باشد.

12 ترجمه فرهنگ علم نوشته ئي بي.اوواروف، آيزاكس

ويژگي اثر : اين ترجمه با همكاري ابوالقاسم قلمسياده انجام شده.

13 ترجمه فرهنگ و انديشه نو، نوشته اليور استالي براس، آلن بلوك

14 ترجمه فلسفه رياضي نوشته استيفن سي.پاركر

15 ترجمه كتاب سرگذشت علم، نوشته جورج سارتن

16 ترجمه كتاب آموزش در جريان پيشرفت، نوشته پائولوفريره

17 ترجمه كتاب آموزش ستمديدگان، نوشته پائولوفريره

ويژگي اثر : اين كتاب توسط احمد بيرشك و سيف الله داد ترجمه گرديد.

18 ترجمه كتاب آناباسيس، نوشته گزنفون

19 ترجمه كتاب آنيشتاين، نوشته جرمي برنشتاين

20 ترجمه كتاب پرسش و پاسخ از كتاب دانش

ويژگي اثر

: اين كتاب توسط هادي خراساني و احمد بيرشك ترجمه گرديد.

21 ترجمه كتاب پهلوان شيرافكن يا تاتارن تاراسكني، نوشته آلفونس دوده

22 ترجمه كتاب تاريخ آفريقا، نوشته جي. كي. زربور

ويژگي اثر : اين كتاب توسط احمد بيرشك و مرتضي ثاقب ترجمه گرديد.

23 ترجمه كتاب جهان و اينشتاين، نوشته لينكلن بارنت

24 ترجمه كتاب جهان، تاليف جمعي از مؤلفان

25 ترجمه كتاب رهبر علم ، نوشته آيزاك آسيموف

26 ترجمه كتاب رياضيات نوين ، نوشته سربرژمان ، رنه بزار

27 ترجمه كتاب سرگردان هاي زير دريا، نوشته كاپيتان دانري، دكومانمان ديريان

28 ترجمه كتاب مردي كه طلا مي سازد نوشته كنان دويل

29 ترجمه كتاب هايي كه دنيا را تغيير دادند، نوشته روبرت پژدونز

30 ترجمه كمون پاريس نوشته لئوتروتسكي

31 ترجمه ميراث ايران نوشته سيزده تن از خاورشناسان

32 ترجمه هندسه لياچفسكئي نوشته اسموگوژفسكي

ويژگي اثر : ترجمه از روسي به انگليسي و كيسين،ترجمه از انگليسي به فارسي مي باشد.

33 ترجمه هندسه نااقليدسي نوشته هارولداولف

34 ترجمه يك ،دو،سه بينهايت نوشته ژرژگاموف

35 جبر براي پنجم طبيعي

36 جبر براي سال پنجم ادبي

37 جبر براي سال چهارم طبيعي

38 جبر براي سال چهارم طبيعي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

39 جبر براي سال دوم دبيرستان

40 جبر براي سال دوم دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

41 جبر براي سال دوم دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

42 جبر براي سال سوم

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

43 جبر براي سال سوم دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

44 جبر سال پنجم دبيرستان ها شعبه رياضي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

45 جبر سال پنجم رياضي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

46 جبر سال چهارم ادبي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

47 جبر سال چهارم دبيرستان هاي شعبه رياضي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

48 جبر سال چهارم رياضي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

49 جبر سال ششم رياضي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

50 جبر و مثلثات سال ششم دبيرستان هاي شعبه طبيعي

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

51 جدول هاي لگاريتم

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ا . انواري صورت گرفته است.

52 حساب آسان براي سال پنجم دبستان

53 حساب آسان براي سال ششم دبستان

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و جهانگير شمس آوري صورت گرفته است.

54 حساب براي اول

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

55 حساب براي دوم دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

56 حساب براي سال اول دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

57 حساب براي سال اول و دوم دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و

ديگران صورت گرفته است.

58 حساب براي سال دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

59 حساب براي سال دوم و سوم دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

60 حساب براي سال سوم

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

61 حساب براي سال سوم دبيرستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

62 حساب و دفترداري دوبل براي سال پنجم و ششم دبستان ها

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ديگران صورت گرفته است.

63 حساب و هندسه براي سال هاي پنجم و ششم

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك ، ا. انواري و ب . نحوي صورت گرفته است.

64 خلاصه رياضيات متوسطه

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و ا. انواري صورت گرفته است.

65 دانشنامه خودآموز اختر شناسي

66 رياضيات سال اول دانشگاه

ويژگي اثر : تاليف اين كتاب توسط احمد بيرشك و جهانگير شمس آوري صورت گرفته است.

67 زندگي نامه علمي دانشوران، به ويراستاري چارلز كولسترن گيلسپي

ويژگي اثر : ترجمه اين كتاب زيرنظر

احمد بيرشك صورت گرفته است.اين كتاب در دوره چهاردهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است. آشنايي با كتاب: «زندگينام? علمي دانشوران»: زندگينام? علمي دانشوران؛ بودان دوبوالوران، پينل فيليپ؛ زيرنظر احمد بيرشك؛ تهران: انتشارات علمي و فرهنگي با همكاري بنياد دانشنام? بزرگ اسلامي، 1375، 3ج.- زندگينام? علمي دانشوران مشتمل بر شرح حال، آثار و نظريه هاي علمي بيش از شش هزار دانشمند از سراسر جهان است كه با تلاش علمي و عملي خود به پيشرفت تمدن بشري خدمت كرده اند. اين كتاب مرجع كه در پاسخ به نياز محققان و دانش پژوهان تدوين شده، تاريخ نه چندان مختصر علم نيز به شمار مي آيد كه خواننده را با سير علم در طول تمدن بشر آشنا مي سازد و اطلاعات موثقي را دربار? زندگي حرفه اي دانشمندان در دسترس دوستداران علم قرار مي دهد. ترجم? اين كتاب كه حاصل تلاش حداقل 54 نفر از مترجمان و ويراستاران برجست? ايران است، ترجمه اي است بي كم و كاست و خالي از حشو و زوايد كه سعي شده در آن سبك و سياق نويسند? اصلي حفظ شود. امتياز خاص اين كتاب، كتابشناسي جامعي است مركب از دو قسمت، كارهاي اصلي و خواندنيهاي فرعي است كه اطلاعات كافي دربار? آثار صاحب مقاله و آثار وابسته به او را در اختيار خواننده قرار مي دهد. چاپ دقيق و بدون غلط، علامت گذاري دقيق براي تلفظ نام مكانها و افراد به زبان انگليسي و عنوانهاي فرعي قابل رؤيت در هر مقاله از ويژگيهاي ديگر اين كتاب است.

68 زندگينامه برتراندارسل

69 قرآن چهار زبانه

70 كارنامه بزرگان ايران

71 كتاب درسي هندسه

72 گاهشماري ايراني ، شاهكار دقت

73 گاهنامه تطبيقي سه هزار ساله، تطبيق تاريخ هاي ايراني و هجري قمري و ميلادي

74 متمم حساب براي سال چهارم

75 مثلثات براي سال پنجم دبيرستان

76 مثلثات براي سال پنجم شعبه رياضي

77 مثلثات براي سال چهارم دبيرستان ها

78 مثلثات براي سال ششم رياضي

79 مثلثات براي سال ششم رياضي

80 مثلثات سال پنجم دبيرستان ها شعبه طبيعي

81 مثلثات سال پنجم رياضي

82 مثلثات سال ششم دبيرستان ها شعبه رياضي

83 مقاله اختر شناسي

84 مقاله تاريخ تمدن

85 مقاله تاريخ علم

86 مقاله خط فارسي

87 مقاله داستان

88 مقاله داستان نويسي

89 مقاله در زمينه آموزش و پرورش

90 مقاله

رياضيات

91 مقاله زندگي دانشوران و هنرمندان

92 مقاله زيست شناسي

93 مقاله سرگرمي هاي رياضي

94 مقاله سفربه فضا

95 مقاله فرهنگ نويسي

96 مقاله فيزيك

97 مقاله گاهشماري

98 مقاله نقد دانشگاه

99 مقاله نقد قانون تربيت معلم

100 هندسه آسان براي سال پنجم دبستان

101 هندسه آسان براي سال چهارم دبستان

102 هندسه آسان براي سال سوم دبستان

103 هندسه آسان براي سال ششم دبستان

104 هندسه آموزش نظري سال اول

105 هندسه براي سال اول دبيرستان ها

106 هندسه براي سال اول دبيرستان ها

107 هندسه براي سال پنجم دبيرستان ها

108 هندسه براي سال پنجم رياضي

109 هندسه براي سال چهارم ادبي

110 هندسه براي سال چهارم ادبي دبيرستان ها

111 هندسه براي سال چهارم دبيرستان ها

112

هندسه براي سال چهارم رياضي

113 هندسه براي سال دوم دبيرستان

114 هندسه براي سال دوم دبيرستان ها

115 هندسه براي سال سوم دبيرستان ها

116 هندسه ترسيمي و رقومي براي سال ششم رياضي

117 هندسه ترسيمي و رقومي براي سال ششم رياضي

118 هندسه ترسيمي و هندسه رقومي

119 هندسه چهارم طبيعي

120 هندسه سال اول آموزش متوسطه عمومي علوم تجربي و رياضي

121 هندسه سال پنجم ادبي و طبيعي

122 هندسه سال چهارم رياضي

123 هندسه سال دوم دبيرستان

124 هندسه سال سوم

125 هندسه مسطحه براي سالهاي 1و2 دبيرستان هاي دختران

126 هندسه و رسم براي سال اول دبيرستان ها

127 هندسه و رسم براي سال اول دبيرستان ها

128 هندسه و رسم براي سال دوم دبيرستان ها

129 هندسه و رسم براي سال سوم دبيرستان ها

130 هندسه و مخروطات براي سال ششم رياضي

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :كيهان فرهنگى (س

5، ش 4، ص 10 -1)، مؤلفين كتب چاپى (372 -370 /1).

http://iranologyfo.com/

بيروني، ابوريحان محمد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(440 -362 ق)، دانشمند، منجم، رياضيدان، حكيم، فيلسوف، مورخ، لغوى. در خانواده اى ايرانى در بيرون خوارزم متولد شد. شهرك زادگاهش در بيرون شهر كاث قرار داشت كه يكى از دو شهر مهم اين ناحيه بود و شهرت بيرونى وى از همين جا است. او مدتى را در خوارزم به تحصيل معارف و علوم گذراند و نزد استادانى مثل رياضيدان بزرگ آن عصر، ابومنصور عراق، به فراگرفتن علوم رياضى پرداخت. ابوريحان با ابوعلى سينا، در موضوعات مختلف مكاتبه داشت. بيرونى بعد از مدتى در اثر يك اتفاق مهم به گرگانج شمال خوارزم رفت و بعد سفرى به گرگان كرد و در آنجا به خدمت شمس المعالى قابوس بن ابى طاهر وشمگير رسيد. در رى با ابومحمود خجندى و كوشياركيكى ملاقات كرد و بعد به طبرستان نزد ابوالعباس مرزبان بن شروين رفت و يكى از شاهكارهاى رياضى خود را به نام او نوشت. بيرونى در سال 387 ق در خوارزم بود و با ابوالوفاى بوزجانى كه در بغداد بود، مكاتبه كرد و قرار رصدى را گذاشت. ابوريحان در زمان حكومت سلطان محمود به دربار راه پيدا كرد و در سفرهاى جنگى محمود به هندوستان و مسافرتهاى ممتد او به آن ديار همراه وى بود. او در ضمن همين سفرها بود كه با دانشمندان آن سامان آشنا شد و علاوه بر فراگيرى زبان سانسكريت، با علوم و عقايد هندوان نيز آشنا شد. بيرونى با زبانهاى سريانى، سانسكريت، فارسى، عبرى، عربى آشنا بود. وى در هند فلسفه ى يونان را تدريس مى كرد. اگر چه بيرونى در اكثر رشته هاى علوم زمان

خود به پژوهش پرداخت، اما اصولا به رياضيات دلبستگى داشت و بيشتر وقت خود را صرف تحقيقات رياضى كرد. وى بيش از 113 كتاب در علوم مختلف پزشكى، هيأت، تاريخ جغرافيا نوشت. از جمله آثار وى: «التفهيم لاوائل صناعة التنجيم»، در رياضى؛ «تحقيق مالله ند»، كه پرحجم ترين اثر وى است؛ «استخراج الاوتار»؛ «جمع الطرق السائره فى معرفة اوتار الدائره»؛ «مقاليد علم الهيئة»؛ «قانون مسعودى»؛ «آثار الباقيه عن قرون الخالية»؛ «الجماهر فى معرفة الجواهر»؛ «رساله الاستيعاب لوجوه الممكنة فى صنعة لاسطرلاب»، «الاضلال او افراد المقال» و «فهرستى از تأليفات محمد زكرياى رازى».[1]

(قد. ابوريحان محمد بن احمد، رياضى دان و فيلسوف ايرانى و. بيرون) (خوارزم) 362 ه.ق./ 973 م.- ف. غزنين 440 ه.ق./ 1048 م.) وى اوايل عمر را در خوارزم معروف به خوارزم شاهيان گذرانيد و سپس چند سال در گرگان، در دربار قابوس بن وشمگير به سر برد و كتاب «الآثار الباقيه» (ه.م.) را به نام آن پادشاه تأليف كرد. پس از چندى به خوارزم بازگشت و در دربار ابوالعباس مأمون به مأمون مدتى بزيست. محمود غزنوى در مراجعت به غزنين ابوريحان را با چند تن از فاضلان دربار خوارزمشاه به غزنين برد (408 ه.ق.).پس از آن چند بار به خوارزم سفر كرد و در غالب غزوات محمود به هندوستان در ملازمت او بود و با دانشمندان و حكيمان هند مخالطت كرد و زبان سنسكريت را بياموخت و دايره معلومات خود را وسعت داد و مواد لازم رابراى تأليف كتاب «تحقيق ما للهند» (ه.م.) فراهم آورد. از آثار مهم او جز آنچه گذشت كتاب «التفهيم» (ه.م.) است كه آن را به عربى و فارسى (جداگانه) تأليف كرده

است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (206 -205 /6)، اعيان الشيعه (65/9)، تاريخ در ايران (21 -20)، تاريخ ادبيات در ايران (342 -337 /1)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (271 -254)، تاريخ گزيده (690 -689)، تاريخ موسيقى (154/1)، الذريعه (5/22 ،27/17 ،132/5 ،7 -6 /1)، روضات الجنات (336 -334 /7)، ريحانه (119 -114 /7)، زندگينامه ى رياضيدانان (197 -176)، زندگينامه ى علمى دانشمندان (327 -35 /1)، شرح حال رجال و مشاهير نامى (28 -21)، فلاسفه ى شيعه (403 -380)، كشف الظنون (1784 ،1622 ،1594 ،1437 ،1434 ،1385 ،1314 ،1126 ،1065 ،907 ،771 ،594 ،488 ،463 ،424 ،403 ،345 ،81 ،79 ،70 ،9)، الكنى و الالقاب (80 -78 /1)، لغت نامه (ذيل/ ابوريحان)، معجم الادباء (180/17)، معجم المؤلفين (242 -241 /8)، نامه ى دانشوران (82 -61 /1)، هدية العارفين (66 -65 /2).

بيضاي قاجار، الله وردي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1216- ح 1280 ق)، خطاط، رياضيدان و شاعر، متخلص به بيضاء. او چندى حكمران بسطام و شاهرود بود. پس از عزل، ملتزم ركاب پدر شد و بعد از وفات او نواب ظل السلطان، حكومت قم را به وى بخشيد. پس از استقرار محمد شاه فرار كرده، به عتبات عاليه رفت و از آنجا به استانبول سفر كرد و به دربار سلطان محمود عثمانى راه يافت و سالها در آنجا در آسايش و احترام مى زيست تا سلطان درگذشت و پس از او نيز مدتى در دربار سلطان عبدالمجيد خان اول به سر برد، بعدها به بغداد رفت و از آنجا به بيروت و پس از چندى در همان جا متوطن شد. بيضاء خط نستعليق را خوب مى نوشت. استادش در شعر و شاعرى محمود ميرزا بود. در علم رياضى نيز توانا

بود و شعر هم مى سرود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :احوال و آثار خوشنويسان (76/1)، تاريخ عضدى (183 -182)، حديقة الشعراء، (304 -303 /1)، سفينة المحمود (40 -39 /1)، شرح حال رجال (154 -153 /1)، مجمع الفصحا (31/1)، مصطبه ى خراب (26)، مكارم الآثار (1355 /4 ،569 -568 /2)، نگارستان دارا (35).

بينواي مشهدي، داوود

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1241 -1191 ق)، رياضيدان، فقيه و شاعر، متخلص به بينوا. وى در مشهد زاده شد و دانش مقدماتى را نزد پدر و محمد تقى اصفهانى فراگرفت. او علم هيأت و نجوم مى دانست و از رياضيدانان نامى خراسان و صاحب كتابخانه اى بسيار بزرگ و ممتازى بود كه در آن زمان در خراسان خيلى شهرت داشت. وى در مشهد درگذشت. از اوست:

چشم بيمار تو شد باعث بيمارى دل

باز دارم من از آن چشم پرستارى دل

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :سفينة المحمود (579 -577 /2)، شرح حال رجال (99 -98 /6)، فرهنگ سخنوران (161)، مجمع الفصحا (182/4)، مصطبه ى خراب (22 -21)، نگارستان دارا (62 -61).

بيهقي، ابوالحسن علي

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ح 565 -490 ق)، مورخ، اديب، محدث، فقيه، متكلم، رياضيدان و حكيم. مشهور به ابن فندق و فريد خراسان. در سبزوار به دنيا آمد، اما آنچنان كه خود بيان مى كند اصلش به خزيمة بن ثابت كه از مشاهير اصحاب پيامبر (ص) بوده، مى رسد. ابوالحسن ابتدا فقه و ادب آموخت و سپس به فراگيرى علوم حكمت و حساب و نجوم پرداخت. بسيارى از استادان بزرگ عهد خود را در بيهق و نيشابور و مرو و سرخس و ديگر بلاد خراسان ديده و از محضر آنان استفاده كرده است، از آن جمله حكيم عمر بن ابراهيم خيام كه وى شرحى از ملاقات خود را با وى در كتاب «تتمة صوان الحكمة» آورده است. او از مشايخ ابن شهرآشوب بود. وى كتب بسيارى تأليف كرده و نخستين كسى است كه كتاب «نهج البلاغه» را شرح كرده است. ياقوت در «معجم الادباء» در ترجمه ى حال او از هفتاد و چهار تأليف وى با اسم و رسم نام

مى برد ولى متأسفانه از آثار فارسى او جز «تاريخ بيهق» و كتابى مختصر در احكام نجومى موسوم به «جوامع الاحكام» و از آثار عربى او: شرحى بر «نهج البلاغه» موسوم به «معارج النهج»؛ جلد اول از «لباب الانساب» و «تتمة صوان الحكمة»، در تاريخ حكما كه ذيلى است بر «صوان الحكمة» سجستانى. مهمترين كتاب فارسى بيهقى «تاريخ بيهق» است؛ اين كتاب در تاريخ و جغرافياى ناحيه ى بيهق و ذكر رجال علم و ادب، كتاب، سادات و خاندانهاى مشهور آن ولايت است و مشحون به فوايد تاريخى است.[1]

ابوالحسن على ابن زيد مشهور به ابن فندق و فريد خراسان (ف. 565 ه.ق.)، حكيم و اديب و رياضى دان معروف قرن ششم از جمله آثار اوست: تاريخ بيهق (ه.م.)، لباب الانساب، تفسير نهج البلاغه، جوامع احكام النجوم (ه.م.)، معرفةالكرة و ذات الحلق و الاصطرلاب، قواعد علوم الطب، مناهج الدرجات فى شرح كتاب النجات، تنبيه العلماء على تمويه المتشبهين بالحكماء، عرائس النفايس فى اصناف العلوم، امثلة الاعمال النجومية.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1]الاعلام (101/5)، ايضاح المكنون (714 ،563 ،552 ،503 ،486 ،469 ،450 ،430 ،398 ،303 ،234 ،222 ،184 ،144 ،115 ،98 ،83 ،60 /2 ،599 ،566 ،548 ،466 ،462 ،406 ،373 ،363 ،326 ،300 ،250 ،232 ،192 ،180 ،154 ،130 ،125 ،123 ،107 ،97 ،92 ،83 ،74 ،66 ،65 ،53 ،36 ،3 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (996 -993 ،312 -311 /2)، تاريخ بيهق (مقدمه)، تاريخ در ايران (17 -16)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمة (مقدمه و 72 -71)، دائرةالمعارف الاسلامية (431/4)، الذريعه (184 /21 ،114 -113 /7 ،149 /4)، رياض العلماء (38/7)، ريحانه (335 -334 /4)، سبك شناسى (366 -364

/2)، سرآمدان فرهنگ (62 -61 /1)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 190 -189 /6)، كارنامه ى بزرگان (119 -118)، كشف الظنون (2050 ،2011 ،2007 ،1895 ،1686 ،1514 ،1438 ،1361 ،1200 ،1101 ،1100 ،821 ،747 ،634 ،609 ،289)، لغت نامه (ذيل/ على بيهقى)، مؤلفين كتب چاپى (258 -257 /4)، معجم الادباء (240 -219 /13)، معجم المؤلفين (97 -96/7)، هدية العارفين (700 -699).

پا قلعه اي، اسدالله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فرزند ميرزا زين العابدين خاتون آبادى. عالم فاضل، در رياضيّات و هيئت و نجوم مهارت اشته و در اصفهان، فارسى هيئت تدريس مى نموده.

مادرش دختر ميرزا احمد نيريزى خطّاط معروف است.

در سال 1360 وفات يافته، در اطاق غربى تكيه ي خاتون آبادى مدفون گرديد.

مرحوم حسام الواعظين در مرثيه و تاريخ وفاتش گويد:

آن كه بُد زنده روانش ز تولاّى على

وان كه شد سر خوش و سر مشت ز صبهاى على

حاج سيد اسداللَّه كه در مدّت عمر

همچو عمّار بُد او واله و شيداى على

بود هم عالم و هم زاهد و همن روشندل

دل او طور و منوّر ز تجلاّى على

بهر تاريخ وفاتش ز وفا گفت حسام

شد بهشتى اسد اللَّه ز اعطاى على

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)

تعليمي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1285 ش)، رياضيدان، منجم، فيزيكدان و اديب. در تهران متولد شد. بعد از سپرى كردن دوره ى ابتدايى و متوسطه از دانشسراى عالى در رشته رياضى فارغ التحصيل شد. سپس براى ادامه تحصيل به فرانسه رفت و موفق به اخذ ليسانس از دانشگاه بُردو، و درجه ى دكترا از دانشگاه ژنو شد. همچنين در رشته هاى فيزيك ستارگان و جوشناسى موفق به اخذ دانشنامه گرديد. تعليمى مدت دو سال در رصدخانه ى ژنو به انجام تحقيقات علمى پرداخت و چون به تعليم و تربيت علاقه ى وافر داشت، وارد انستيتوى ژان ژاك روسو شد و پس از پنج سال تحصيل در رشته ى تعليم و تربيت و روانشناسى، دانشنامه، و در قسمت تعليم و تربيت تجربى ديپلم عالى اختصاصى دريافت كرد. دكتر تعليمى پس از هفده سال تحصيل، تحقيق و كسب تجربه در فرانسه و سويس، به ايران بازگشت و به خدمت وزارت فرهنگ درآمد

و عهده دار سمت هايى چون مترجمى فنى و رياست دانشكده ى ادبيات تبريز شد. از آثار وى: «مبانى آموزش و پرورش نوين»؛ «مربى و طرز تربيت او»؛ «اصول تعليم و تربيت تجربى و روانشناسى فنكسيونل».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و مشاهير (268/2)، مولفين كتب چاپى (353 -352 /5).

تقوي قزويني، محمدتقي

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

علامه حاج سيدمحمدتقي تقوي قزويني به سال 1159 ه_.ش ( ه_ .ق ) ، در قزوين ديده به جهان گشود. پس از آموختن مقدمات ، ادبيات عرب ، رياضيات ، فقه و اصول به فراگيري علوم كلام و حكمت نزد استادان زمان خود پرداخت. آن گاه به زيارت بيت الله الحرام مشرف شد و براي تكميل علوم ديني به عتبات عاليات سفر كرد و به كسب كمالات معنوي و طي مراحل عرفاني همت گماشت. سيدمحمدتقي قزويني علاوه بر كسب علوم زمان خود و مطالعات بسيار ، به تاليف آثار متعددي نيز دست زد كه آثار قلمي او به سي و دو عنوان مي رسد. وي سرانجام در سال 1270 هجري قمري ديده از جهان فروبست.گروه : علوم انساني رشته : الهيات و معارف اسلامي تحصيلات رسمي و حرفه اي : علامه حاج سيدمحمد تقي قزويني پس از آموختن مقدمات ، ادبيات عرب ، رياضيات ، فقه و اصول به فراگيري علوم كلام و حكمت نزد استادان زمان خود پرداخت. آن گاه به زيارت بيت الله الحرام مشرف شد و براي تكميل علوم ديني به عتبات عاليات سفر كرد و به كسب كمالات معنوي و طي مراحل عرفاني همت گماشت.استادان و مربيان : سيدمحمد تقي تقوي قزويني علوم كلام و حكمت را از محضر علامه مازندراني

معروف به «جدلي» فراگرفت. وي همچنين از محضر سيدمحمد مجاهد كه در اصفهان عهده دار تدريس فقه و اصول بود و نيز از محضر شيخ ابراهيم كرباسي بهره هاي فراوان برد. او پس از آنكه از اصفهان به موطن خود بازگشت ، وارد مدرسه صالحيه شد و در محضر درس بزرگاني چون شهيد ثالث و شيخ محمد صالح برغاني حائري و نيز ملاآقا حكمي قزويني حاضر شد ، و بعد از آن عازم عتبات عاليات گرديد. او ابتدا در كربلا از حوزه درس شريف العلما مازندري حائري (م 1246ق) و سپس از محضر سيدباقر بن سيداحمد قزويني و ملا اسماعيل عقدايي و سيد سليمان طباطبايي يزدي بهره مند گشت و در كاظمين به حوزه درس سيدعبدالله شبر و ديگران ملحق گرديد و به مقام عالي علمي نائل گرديد و از مشايخ خود و همچنين شيخ احمد احسايي اجازه دريافت كرد.زمان و علت فوت : وفات علامه حاج سيد محمدتقي تقوي قزويني در سال 1270 هجري قمري اتفاق افتاد. جسد وي را پس از تشيع با شكوهي به كربلا حمل نموده و در آنجا به خاك سپردند.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : سيدمحمدتقي تقوي قزويني علاوه بر كسب علوم زمان خود و مطالعات بسيار ، به تاليف آثار متعددي نيز دست زد كه آثار قلمي او به سي و دو عنوان مي رسد. او همچنين به شعر و شاعري نيز نزديك بود ، مجموعة از سروده هاي فارسي او در جنگ نفيسي متعلق به كتابخانه امام صادق ( ع) قزوين وجود دارد كه در آنها با نام « رفيع » و گاه « موفق »

تخلص كرده است.آرا و گرايشهاي خاص : شيخ جابركاظمي در كتاب خود سلوه الغريب در مورد سيدمحمدتقي تقوي چنين مي گويد: « وي در حكمت و فقه و اصول و فنون اسلامي به سرحد كمال رسيده بود و مردم از اقصي بلاد جهت اخذ دعا به زيارت وي مي شتافتند... » آثار : ارجوزه هايي در صرف و نحو ، فقه ، معاني و بيان ، كلام ، منطق و عرفان ، التجليات ، انوار الاشراق ، برهان العصمه ، تذكرة انبياي بني اسرائيل مدفون در قزوين ، ترجمه نهج البلاغه ، خلاصه التفاسير، ظرايف الحكمه ، نهايه التحرير في شرح التجريد

منابع زندگينامه :دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي ، به كوشش بهاء الدين خرمشاهي ، ج 1 ، تهران: دوستان و ناهيد ، 1377 ، ص8022ستايش امير المومنين ( در سروده هاي سخنوران قزوين ) ، پژوهش: محمدعلي حضرتي ، قزوين: بحرالعلوم

جوزجاني، ابوعبيد عبدالواحد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 438 ق)، طبيب و رياضيدان. از مردم جوزجان بود، و در فنون حكمت و فقه بيشتر از طب تبحر داشت. ابوعبيد در سال 403 ق هنگامى كه ابوعلى سينا از دهستان به جرجان مى رفت به خدمت او پيوست و تا پايان حيات آن استاد در خدمتش به سر برد. جوزجانى شاگرد ابن سينا و محرض وى در تصنيف كتب و گرد آوردنده ى تأليفات شيخ بعد از وفات او بود. شهرت ابوعبيد بيشتر در رياضيات است. از جمله كارهاى او يكى «تكميل قسمت رياضيات از كتاب نجات ابوعلى» است و علاوه بر آن، قسمت رياضى و موسيقى از كتاب «دانشنامه علائى» را به همين سياق

بر آن كتاب افزود. از ديگر آثار او: «تتمه ى سرگذشت ابن سينا»، كه قسمت نخستين آن به قلم خود شيخ است و ابوعبيد حوادث حيات شيخ را بعد از سال 403 ق بر آن افزود و «شرح رساله ى حى بن يقظان».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات ايران (318/1)، تاريخ طب (694 -693 /2)، تاريخ الحكماء قفطى (563 -562 ،560)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (214)، دايرةالمعارف فارسى (32/1)، ريحانه (436/1)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 327/5)، لغت نامه (ذيل/ ابوعبيداللَّه)، فرهنگ ادبيات فارسى (166 -165)، معجم المؤلفين (207/6).

چغاني اسطرلابي، ابوحامد احمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 379 ق)، منجم و رياضيدان. اصل وى از چغانه، از توابع مرورود خراسان بود، و در بغداد متولد شد و تحصيلات خود را در حوزه علمى بغداد به پايان رسانيد و در همان شهر به تدريس رياضى و نجوم پرداخت. چغانى در آلات رصدى قدما تصرفاتى كرد و آنها را بهبود بخشيد و به امر شرف الدوله ى ديلمى، فرزند عضدالدوله، در كار تعيين رصد و ايجاد رصدخانه ى بغداد شركت جست. چغانى سرانجام در بغداد درگذشت. از جمله آثار وى: «تسطيح الكره على سطح الاسطرلاب» يا «كتاب فى تسطيح التام»؛ «مقاله فى الابعاد والاجرام».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (202/1)، تاريخ الحكماء قفطى (481 ،113 -112)، ريحانه (47 -46 /3)، زندگينامه رياضيدانان (295 -292)، كارنامه ى بزرگان (118)، لغت نامه (ذيل/ احمد).

چغميني، محمود

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 745 ق)، منجم، رياضيدان و طبيب. از مردم چغمين خوارزم بود. آثار وى: «المخلص فى الهيئة»، مشتمل بر يك مقدمه و دو مقاله كه بر آن شروح زيادى نوشته اند از جمله: «شرح مير سيد شريف جرجانى»؛ «شرح قاضى زاده رومى»؛ «شرح طرق الحساب فى مسائل الوصايا»؛ «قانونچه»، در طب.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (59/8)، تاريخ ادبيات ايران (274/3)، تاريخ نجوم اسلامى (326 ،52)، تاريخ نظم و نثر (163 ،78)، دايرةالمعارف فارسى (803/1)، ريحانه (449/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (220 -219)، سرآمدان فرهنگ (267/1)، كشف الظنون (1820 -1819)، مؤلفين كتب چاپى (86 -85 /6)، معجم المؤلفين (198/12)، هدية الاحباب (119).

حاسب طبري، ابوجعفر محمد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 485 ق)، منجم و رياضيدان. از مردم طبرستان بود و معاصر با الب ارسلان و ملكشاه سلجوقى، كه از سال 461 ق تا بعد از سال 485 ق فعاليت علمى داشت و بيشتر عمرش را در زادگاه خود گذرانيد. از وى نه كتاب يا رساله به جاى مانده است. از آثار رياضى وى: «شمار نامه»، در سه فصل؛ «مفتاح المعاملات فى الحساب» در شش فصل؛ و آثار نجومى وى: «شش فصل»، كتابى در اسطرلاب، و در جواب سؤالهايى كه از او شده است و اهميت كتاب، موجب آن شده كه وى به عنوان «طبرى صاحب اسطرلاب فارسى» معروف شود؛ رساله «استخراج» در شناختن عمر و بقاء آن كه يكى از مباحث نجوم شمرده مى شود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (271/6)، تاريخ ادبيات در ايران (632/1)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (52)، زندگينامه ى رياضيدانان (445 -444)، سرآمدان فرهنگ (100/1)، كارنامه بزرگان (164)، كشف الظنون (34)، معجم المؤلفين (83/9).

حبش حاسب مروزي، احمد

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دوم و سوق ق)، منجم و رياضيدان. وى حدود صد سال عمر كرد. در زمان مامون و معتصم در حاسب بسيار مشهور بود و لقب حاسب را به دليل همين تبحر در محاسبات به او دادند. او مدت ده سال به رصد اشتغال داشت. در دوره ى علمى بغداد، زمان خلافت مامون در دربار منزلتى خاص داشت، او همچنين در مطالعات نجومى نيز تسلط داشت و به ظاهر نخستين كسى است كه ظل را وارد مثلثات كرد و جدول ظلى را فراهم ساخت و همچنين به تعريف و تعيين جيب (سينوس) پرداخت. آثارى از او به جا مانده كه از آن جمله است: سه

زيج معروف: «زيج شاه»؛ «زيج مامونى»؛ «زيج دمشقى»؛ «عمل اسطرلاب»؛ «الرخايم و المقاييس»؛ «الدواير المماسه و كيفيه الاوصال»؛ «الابعاد و الاجرام»؛ «كتاب العمل السطوح المبسوطه القايمه و المائل و المنحرفه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (115/1)، تاريخ الحكماء قفطى (234 -233)، تاريخ نجوم اسلامى (353 -234 -218)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (494)، دايرةالمعارف فارسى (830/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (224 -221)، زندگينامه ى علمى دانشمندان (396 -375)، سرآمدان فرهنگ (297/1)، كارنامه ى بزرگان (77)، كشف الظنون (968)، لغت نامه (ذيل/ حبش ابى عبداللَّه)، معجم المولفين (182/3)، هديه العارفين (47/1).

حسن زاده آملي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حجه الاسلام والعلم الاعلام آقا شيخ حسن حسن زاده آملى متولد 1307 شمسي از افاضل ممتاز حوزه علميه صاحب تقويم رسمى و تأليفات ارزنده است.

تولدش در آمل واقع شده و در مهد علم و تقوا تربيت يافته و دروس مقدماتى را تا متوسطه خوانده و بدروس علميه عربى پرداخته و سپس بتهران عزيمت نموده و از اساتيد بزرگ تهران چون مرحوم آيه الله آملى و آيه الله شعرانى و آيه الله حاج ميرزا احمد آشتيانى و آيه الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى و ديگران در رشته هاى علوم عقلى و نقلى استفاده نموده آنگاه بقم مهاجرت و رحل اقامت افكنده و از محضر آيات عظام حوزه علميه چون آيه الله آملى حاج ميرزا هاشم و ديگران بهره مند گرديده و در مدرسه علميه سعادت بتدريس فقه و اصول اشتغال دارد.

داراى تأليفات عديده اى مانند تقويم حسن زاده و 5 جلد شرح نهج البلاغه مرحوم ميرزا حبيب الله هاشمى خوئى از جلد 15 تا جلد 19 ميباشد. و كتابى در ولايت و غيره دارند كه 15 مجلد آن بطبع رسيده و بقيه آماده براى طبع ميباشد.

مرحوم

آيه الله حاج ميرزا ابوالحسن شعرانى تقريظ مفصلى براى شرح ايشان مرقوم كه در اول جلد 15 شرح نهج البلاغه خوئى مذكور ميباشد و در آخر جلد 14 شرح مزبور درباره ى معظم له چنين نوشته اند:

(ثم ان حضره الفاضل الاديب العالم الاريب الجامع بين العلوم العقليه والنقليه والحائز للملكه العلميه والعمليه الشيخ المؤتمن الشيخ حسن الاملى ضاعف الله قدره و اجزل اجر له تصدى لشرح باقى كتاب نهج البلاغه و هوالحرى به والمتوقع منه و هو كما قال بعض الانصار كما قيل عذيقها المرجب و جذيلها المحكل فقد جربته سنوات عند قرائه مختلف العلوم على حاز الرتبه القصوى و فاز بالقدح المعلى و نرجو من الله له التوفيق و لنا.

العبد ابوالحسن الشعرانى

تأليفات و تصحيحات

آثار عرفاني و اخلاقي

لقاء الله

وحدت از ديدگاه عارف و حكيم

انه الحق

ولايت تكويني

عرفان و حكمت متعاليه

الهي نامه متن الهي نامه

انسان در عرف عرفان

كلمه عليا در توقيفيت اسماء

اصول و امّهات حكمي و عرفاني

تصحيح رساله مكاتبات

تصحيح و تعليق تمهيد القواعد

تصحيح . تعليق شرح فصوص قيصري

تصحيح و تحشيه رساله تحفة الملوك في السير و السلوك

مفاتيح المخازن

شرح فصوص الحكم

مشكاة القدس علي مصباح الأنس

شرح طايفه اي از اشعار و غزليات حافظ

نور علي نور در ذكر و ذاكر و مذكور

باب رحمت

نامه ها برنامه ها

قرآن و عرفان و برهان از هم جدايي ندارند

آثار فلسفي و منطقي

اتحاد عاقل به معقول

نصوص الحكم بر فصوص الحكم

رساله جعل

صد كلمه

تصحيح اسفار اربعه

تصحيح و تعليق كتاب نفس شفاء

رساله اي در تضاد

رساله اي در اثبات عالم مثال

رساله اي در حركت جوهري

ممدّ الهِمَم في شرح فصوص الحِكَم

رساله نفس الأمر

نهج الولايه

درر القلائد علي غررِ الفَرائد

النور المتَجَلّي في الظّهور الظِّلّي

مفاتيح الاَسرار لسلّاك الأسفار

سرح العيون في شرح العيون

گشتي در حركت

الحجج البالغة علي تجرد النفس الناطقة

گنجينه گوهر روان

رساله

اي در اثبات عالم مثال

رساله مُثُل

تصحيح و تعليق شرح اشارات

ترجمه و شرح سه نمط آخر اشارات

تصحيح و تعليق شفا

ترجمه و تعليقِ الجمع بين الرَّأيَين

رساله اعتقادات

الأصول الحكميّة

رساله رؤيا

من كيستم

رسالة في التضاد

دروس معرفت نفس

نثر الدراري علي نظم اللئالي

آثار فقهي

رساله اي در مسائل متفرقه فقهي

تعليقات علي العروة الوثقي في الفقه

وجيزه اي در مناسك حج

آثار تفسيري

تصحيح خلاصة المنهج

انسان و قرآن

آثار كلامي

خير الأثر در رد جبر و قدر

تقديم و تصحيح و تعليق رساله قضا و قدر محمد دهدار

ليلةالقدر و فاطمه عليها السلام

رسالة في الإمامة

رساله اي در كسب كلامي

فصل الخطاب في عدم تحريف كتاب ربّ الأرباب

رسالة حول الرؤيا

آثار روايي

تصحيح نهج البلاغه

تصحيح سه كتاب (ابي الجعد ، نثر اللئالي ، طب الأئمّة)

تكملة منهاج البراعة

مصادر و مأاخذ نهج البلاغه

انسان كامل از ديدگاه نهج اليلاغه

شرح چهل حديث در معرفت نفس

رساله اي در اربعين

آثار رياضي و هيوي

دروس معرفة الوقت و القبلة

رساله كلّ في فلك يسبحون

رساله اي در تناهي ابعاد

تصحيح كتاب الإستيعاب في صنعة الأصطرلاب للبيروني

تعيين سمت قبله مدينه

الصحيفة العسجديّة في آلاتٍ رصديّة

الكوكب الدرّي في مطلع التّاريخ الهجري

رساله سي فصل

تعليق تحفة الأجِلَّة في معرفة القبلة

رساله قطب نما و قبله نما

تعليقه بر رساله مولا مظفر

رساله ميل كلّي

رساله ظِلّ

رساله تكسير دايره

تصحيح كتاب المناظر في كيفيّة الابصار

رساله اي در اختلاف منظر و انكسار نور

رسالة في تعيين البُعد بين المركزين و الأوج

رسالة في الصّبح و الشّفق

رساله اي پيرامون فنون رياضي

رساله اي در مطالب رياضي

دروس هيأت و ديگر رشته هاي رياضي

تصحيح و تعليق شرح جغميني

تصحيح و تعليق تحرير اصول اقليدس

تصحيح و تعليق اُكَرِ مانالاؤس

تصحيح و تعليق تحرير اُكَرِ ثاوذوسيوس

شرح زيج بهادري

تصحيح و تعليق شرح بيرجندي بر زيج الغ بيك

تصحيح و تعليق شرح بيرجندي بربيست باب

تصحيح و تعليق تحرير مجسطي

استخراج جداول تقويم

تصحيح

و تعليق الدّرّ المَكنون و الجوهر المَصون

دروس معرفت اوفاق

شرح قصيده كُنوز الأسماء

آثار ادبي

تقديم و تصحيح و تعليق نصاب الصِّبيان

تصحيح كليله و دمنه

تصحيح و اعراب اصول كافي

ديوان اشعار

قصيده يَنبوع الحياة

مصادر اشعار ديوان منصوب به امير المؤمنين

تعليقه بر باب توحيد حديقة الحقيقة

تصحيح گلستان سعدي

تعليقه بر قسمت معاني مطوَّل

امثال طبري

آثار متفرقه

تقديم و تصحيح و تعليق خزائن

هزار و يك نكته

هزار و يك كلمه

مجموعه مقالات

ده رساله فارسي

كشيكل

مصاحبات

مناجات علامه حسن زاده

- الهي، تا تو لبيك نگويي من كجا الهي گويم؟

- الهي، همه گويند: بده و حسن گويد: بگير

- الهي، همه از تو دوا خواهند و حسن از تو درد

- الهي، همه، حيوانات را در كوه و جنگل مي بينند و حسن در شهر و ده

- الهي، عمري آه در بساط نداشتم و اينك جز آه در بساط ندارم

- الهي، شكرت كه دنيايم آخرتم شد

- الهي، من در ذات خود متحيرم چه رسد به ذات تو

- الهي، شيدايي جانان را با حور و غلامان چه كار

- الهي، روزم را چون شبم روحاني بگردان و شبم را چون روز نوراني

- الهي، در جواني شكستم كه پيري، خود شكستگي است

- الهي، آن كه تو را دوست دارد، چگونه با خلق ات مهربان نيست؟

- الهي، اگر من بنده تو نيستم، تو كه مولاي من هستي!

- الهي، گرگ و پلنگ را مي توان رام

كرد با نفس سركش چه كنم؟

- الهي، اگر ستارالعيوب نبودي، ما از رسوايي چه مي كرديم؟!

- الهي، قربان لب و دهانم بروم كه به ذكر تو گويايند

توصيه هايى از علامه حسن زاده آملى

دهان روح و تن

انسان دو دهان دارد: يكى گوش كه دهان روح او است و ديگر دهان كه دهان تن او است. اين دو دهان خيلى محترم اند. انسان بايد خيلى مواظب آن ها باشد. يعنى بايد صادرات و واردات اين دهنها را خيلى مراقب باشد. آن هايى كه هرزه خوراك مى شوند، هرزه كار مى گردند. كسانى كه هرزه شنو مى شوند، هرزه گو مى گردند.

وقتى واردات انسان هرزه شد، صادرات او هم هرزه و پليد و كثيف مى شود. يعنى قلم او هرزه و نوشته هايش زهرآگين خواهد داشت. حضرت وصى، اميرالمؤمنين، عليه السلام فرمود: عمل نبات است و هيچ نبات از آب بى نياز نيست و آب ها گوناگون اند. هر آبى كه پاك است، آن نبات هم پاك و ميوه اش شيرين خواهد بود; و هر آبى كه پليد است، آن نبات هم پليد و ميوه او تلخ است.*

خود عمل، حاكى است كه از چه آبى روييده شده است.

وقت اندك و كار بسيار

بدان كه بايد تخم و ريشه سعادت را در اين نشأ، در مزرعه دلت بكارى و غرس كنى. اين جا را درياب، اين جا جاى تجارت و كسب و كار است; و وقت هم خيلى كم است. وقت خيلى كم است و ابد در پيش داريم. اين جمله را از اميرالمؤمنين عليه السلام عرض كنم، فرمود: «ردوهم ورود الهيم العطاش » ; يعنى شتران تشنه را مى بينيد كه وقتى چشمشان

به نهر آب افتاد چگونه مى كوشند و مى شتابند و از يكديگر سبقت مى گيرند كه خودشان را به نهر آب برسانند، شما هم با قرآن و عترت پيغمبر و جوامع روايى كه گنج هاى رحمان اند اين چنين باشيد. بياييد به سوى اين منبع آب حيات كه قرآن و عترت است. وقت خيلى كم است و ما خيلى كار داريم. امروز و فردا نكنيد. امام صادق عليه السلام فرمود: «اگر پرده برداشته شود و شما آن سوى را ببينيد، خواهيد ديد اكثر مردم به علت تسويف، به كيفر اعمال بد اين جاى خودشان مبتلا شده اند .» تسويف يعنى سوف سوف كردن، يعنى امروز و فردا كردن، بهار و تابستان كردن، امسال و سال ديگر كردن.

وقت نيست، و بايد به جد بكوشيم تا خودمان را درست بسازيم.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد سوم)

حكيم الهي لواساني ثاني، شمس الدين

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1336 ق)، كلامى، حكيم و رياضيدان. در تهران متولد شد. تحصيلات وى در سبزوار، نزد حاج ملاهادى سبزوارى بود. در سال 1276 ق به تهران مراجعت كرد و در همين شهر درگذشت و در صفاييه دفن شد. وى در علم كلام و حكمت و رياضى مهارت تمام داشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :شرح حال رجال (152/2).

حكيم يزدي، آميرزا

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1116 ق)، رياضيدان. فنون رياضى را نزد مولى محمدحسين يزدى و ساير علوم را نزد استادانى چون آقاحسين خوانسارى آموخت، آنگاه در يزد سكنى گزيد و به تدريس در برخى مدارس تازه تأسيس شده ى آنجا اشتغال يافت. او پرهيزكارترين اهل زمانه ى خويش بود و لباس خشن بر تن مى كرد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :رياض العلماء (197 /2).

خازن خراساني، كمال الدين، ابوجعفر محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 360 -349 ق)، منجم و رياضيدان. در خراسان متولد شد و در رى به عنوان منجم نزد ابن عميد، وزير ركن الدوله ى ديلمى، خدمت مى كرد. وى از شمار بزرگترين منجمان مسلمان است كه معادله هاى ماهانى را به وسيله ى قطوع مخروطى حل كرد. او صاحب آثارى چند در نجوم و كيهان شناسى بود، از جمله «الالات العجيبه الرصديه»؛ «زيج الصفائح»؛ «المدخل الكبير فى علم النجوم»؛ «سر العالمين»؛ «المسائل العدديه» و تفسير مقاله ى دهم از كتاب «اصول اقليدس».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (329/6)، تاريخ ادبيات در ايران (335/1)، تاريخ الحكماء قفطى (534)، خيامى نامه (57)، دايرةالمعارف الاسلاميه (188 -187 /8)، دايرةالمعارف فارسى (876/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (68 -63)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (505 ،479)، كشف الظنون (1396)، لغت نامه (ذيل/ ابوجعفر خازن)، معجم المولفين (239 ،189 /9)، نام آوران فرهنگ (168).

خازني، ابوالفتح، عبدالرحمان منصور

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 525 ق)، منجم و رياضيدان. معروف به زاهد. غلام يونانى على خازن مروزى بود. وى در مرو پرورش يافت و در آنجا رياضى و فلسفه را آموخت. گرچه نزد سلطان سنجر و بزرگان دربار وى احترام بسيار داشت ولى، با اين همه ساده زيسته بود. در سال 513 ق با توجه به ترازوى ارشميدس، ترازويى ساخت و آن را «ميزان الحكمه» ناميد و ساعتى آبى نيز به نام «ميزان الساعه» ساخت. از آثار وى: «زيج معتبر سنجرى»؛ «ميزان الحكمه» كه از جالبترين كتابهاى قرون وسطى در مكانيك و فيزيك است.[1]

(منسوب به خازن) ابوالفتح عبدالرحمن منصور خازنى، غلام رومى، مملوك ابوجعفر خازن، دانشمند و رياضى دان مشهور قرن ششم (ف. پس از 525 ه.ق). مهمترين كتابهاى او زيح السنجرى (ه.م.) و «ميزان الحكمه» (ه.م.) است.

برگرفته از

كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (77/4)، تاريخ ادبيات در ايران (310 /2) تاريخ نجوم اسلامى (223)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (95 -94)، دائرةالمعارف الاسلاميه (90 -188 /8)، دايرةالمعارف فارسى (876/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (230 -228)، كارنامه ى بزرگان (242)، لغت نامه (ذيل/ خازنى)، معجم المولفين (137 -136 /5)، نام آوران فرهنگ (168 -169).

خجندي، ابومحمود حامد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 390 ق)، رياضيدان. از معاصران ابوالوفاء جوزجانى و فخرالدوله ديلمى بود و نزد فخرالدوله ديلمى تقرب داشت و كارهاى علمى خود را به نام وى انجام مى داد. از جمله براى رصد كواكب و يافتن طول فلكى آنان اسبابى به نام «سدس فخرى» ساخت. ابوريحان بيرونى در شهر رى با خجندى ملاقات كرده و كتابى از وى ديده كه در آغاز آن كتاب خجندى «شكل مغنى» را بيان كرده و همه ى مطالب كتاب را بر آن شكل بنا كرده و آن شكل را «قانون الهيه» ناميده است. در هر صورت وى با بيرونى مباحثه علمى داشته و چند بار در كتابهاى «قانون مسعودى» و تجديد الاماكن» از خجندى نام برده است. از وى چند كتاب درباره ى نجوم و ابزارهاى نجومى در دست است اما، تنها اثر رياضى كه از وى باقى مانده، رساله اى است مختصر متعلق به يك مجموعه در كتابخانه خديويه ى مصر موسوم به «مسائل متفرقه هندسيه لبعض العلماء» كه داراى دوازده مساله است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نجوم اسلامى (305)، دايرةالمعارف فارسى (884/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (236 -231)، سرآمدان فرهنگ (133/1)، كارنامه ى بزرگان (145).

خرقي مروزي، بهاءالدين، ابوبكر

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 536 ق)، رياضيدان. از مردم خرق، از توابع مرو، و از دانشمندان علم رياضى و مولفان مشهور در تاريخ و جغرافيا و رياضى بود. خرقى در دربار خوارزمشاهيان مقامى بلند داشت و از معدود دانشمندان عصر انحطاط علوم در تمدن اسلامى است. آثار وى: «منتهى الادراك»؛ «التبصره فى علم الهيئه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (310 -309 /2)، كارنامه ى بزرگان (260).

خيام، ابوالفتح، عمر

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 440/417- وف 525 -515 ق)، فيلسوف، رياضيدان، منجم، نويسنده و شاعر. در نيشابور متولد شد. با ميمون بن نجيب واسطى، امام ابوالمظفر اسفزارى، حكيم ابوالعباس لوكرى عبدالرحمن خازنى و امام محمد غزالى همعصر بود. وى منجم دربار ملكشاه سلجوقى بود. سفرهايى به بلخ، اصفهان، بغداد و مكه داشت اما، بيشتر عمر خود را در نيشابور گذرانيد و در همان شهر درگذشت و در جوار امامزاده محمد محروق دفن شد. خيام از شخصيتهاى تاريخى است كه در باب او داستانهاى مجعول بسيارى ساخته اند و همين افسانه سازى سبب شده كه در باب احوال و اقوال او اتفاق نظرى بين پژوهندگان وى نباشد. خيام علاوه بر اينكه در فنون و علوم مختلف، رياضى، نجوم، هندسه و فلسفه صاحب نظر بود، در شاعرى نيز توانا بود و رباعيات او نه تنها در ايران، كه در جهان نيز مشهور است و ترجمه ى جرالد فيتز از اين رباعيات به زبان انگليسى، باعث شهرت خيام در جهان شد. از آثار وى: «كتابى در جبر و مقابله به زبان عربى»؛ «رساله اى در شرح مشكلات اقليدس»، به عربى؛ «رساله اى در طبيعيات»؛ «رساله ى فارسى در كليات وجود»؛ «رساله اى در كون و تكليف»، به عربى؛ «رساله اى در تعيين

مقدار بيان زيج ملكشاهى»؛ «ترجمه ى فارسى خطبه ى ابن سينا در توحيد»؛ «رساله اى در حل بعضى از مسايل جبر و مقابله»، به عربى؛ «رساله ى وجود»، به عربى؛ «رساله اى در جواب سه سوالى كه در حكمت از او شده است»، به عربى؛ «رساله ى ضياء العقلى در حكمت»، به عربى؛ «نوروز نامه»، به فارسى؛ «رباعيات»؛ «سلسله الترتيب»؛ و «قطعه هايى به عربى».[1]

خواجه امام، حجة الحق، حكيم ابوالفتح (يا ابوحفص) عمر بن ابراهيم مشهور به خيام (يا خيامى) نيشابورى، فيلسوف و رياضى دان و منجم و شاعر ايرانى در اواخر قرن پنجم و اوايل قرن ششم ه. است مولد و منشأ و اصل او نيشابور بود. ملكشاه بدو احترام مى گذاشت ولى رابطه سنجر با او خوب نبود، زيرا سنجر در كودكى مبتلى به آبله شده بود و خيام نزد او رفت و بيرون آمد. وزير مجيرالدوله از خيام پرسيد: او را چگونه يافتى و به چه چيز علاجش كردى؟ امام گفت: اين كودك مخوف است! خادم حبشى اين سخن بشنيد و به سنجر رسانيد. چون وى از آبله برست بغض امام در دل گرفت. وى در ترتيب رصد ملكشاهى و اصلاح تقويم همكارى داشت. وفات او بين 506 و 530 ه.ق. اتفاق افتاده (آرامگاه خيام) خيام اشعارى به پارسى و تازى و كتابهايى به هر دو زبان دارد، از جمله رباعيات (ه.م.) او مشهور جهان است. از آثار او در رياضى و جبر و مقابله (ه.م.)، رسالة فى شرح ما اشكال من مصادرات كتاب اقليدس، رسالة فى الاحتيال لمعرفة مقدارى الذهب والفظة فى جسم مركب منهما (به طبع رسيده) لوازم الامكنة را بايد نام برد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع

زندگينامه :[1] آتشكده ى آذر (685 -674 /2)، الاعلام (195 -194)، با كاروان حله (142 -127)، بهشت سخن (87 -76 /2)، تاريخ ادبى ايران (565 ،332 ،125 /1)، تاريخ ادبيات ايران (443 -441 ،89 ،62 ،32)، تاريخ ادبيات در ايران (535 -523 /2)، تاريخ برگزيدگان (435 -432)، تاريخ الحكماء قفطى (338 -336)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (350 -303)، تاريخ نظم و نثر (61 -60)، تحليل شخصيت خيام، ترانه هاى خيام (مقدمه)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (73 -71)، چهار مقاله (مقدمه مصحح، 101 -100)، چشمه ى روشن (127 -107)، خيامى نامه، دايرةالمعارف فارسى (929/1)، دستور الوزراء (171 -169)، دويست سخنور (98 -96)، الذريعه (380/24 -315/9)، رباعى و رباعى سرايان (110 -107)، رياض العارفين (192 -191)، ريحانه (201 -198 /2)، زندگينامه ى رياضيدانان (335 -325)، سيرى در شعر فارسى (268)، شخصيتهاى نامى (188 -186)، شعر العجم (178/1)، صبح گلشن (159 -158)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 211/6)، فرهنگ ادبيات فارسى (203 -201)، فرهنگ سخنوران (324 -323)، كارنامه ى بزرگان (163 -162)، كشف الظنون (972)، الكنى و الالقاب (223 -222 /2)، گنج سخن (289 -281)، گنجينه ى سخن (136 -131)، لغت نامه (ذيل/ خيام)، مولفين كتب چاپى (629 -621 /4)، مجمع الفصحا (608 -607 /2)، مخزن الغرائب (78 -64 /2)، مرصاد العباد (31)، مطلع الشمس (173/3)، معجم المولفين (270 -269 /7)، مواد التواريخ (596 -595)، نتايج الافكار (465 -461)، نشتر عشق (497 -495 /2)، هديه الاحباب (133)، هديه العارفين (787 ،785 /2)، هفت اقليم (259 -256 /2)، يادگار (س 4، ش 9 و 10، ص 90)، يغما (س 6، ص 71 -68، س 7، ص 320 -317).

دارمي، عبدالرحمان

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س پنجم ق)، طبى و رياضى دان. وى نزد ابن البغونش

كسسب علم نمود و اكثر كتب جالينوس را نزد وى خواند. او را از بزرگان طب و هندسه مى دانند كه در بعضى صناعات دقيقه و اعمال لطيفه نيز مهارتى داشته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :ريحانه (206/2)، لغت نامه (ذيل/ دارمى).

دانا سرشت، اكبر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محقق.

تولد: 1290، تهران.

درگذشت: 25 فروردين 1368.

على اكبر داناسرشت (صيوفى)، فرزند حاج علينقى و نوه ى حاج عليقلى صرافباشى زنجانى بود. سال هاى كودكى و دوران تحصيل اوليه ى على اكبر داناسرشت مقارن با جنگ با جنگ اول جهانى بود. پس چندى خانواده اش به شهر زنجان كوچيد. در آنجا به مدرسه ابتدايى- معروف به اسعديه به سرپرستى مترجمن همايون- رفت تا وقتى كه دوباره به تهران آمد. در اين سال ها همچنين به يادگيرى قرآن كريم و زبان عربى پرداخت. سپس با احساس نياز به فراگيرى علم جديد به علوم رياضى روى آورد و نزد اساتيدى چون سيد حسن مشكان طبسى و سيد جلال تهران به تحصيل اين علوم پرداخت و از آن زمان تا پايان عمر به تحقيق در اين زمينه ها اشتغال داشت.

على اكبر داناسرشت در طى عمر خود آثارى را ترجمه كرد كه از ميان آنها مى توان به اين عنوان ها اشاره نمود: روان شناسى يا علم النفس شفاء (ترجمه جلد ششم شفاء، چاپ دوم، 1330)؛ رسالة الغفران يا بهشت و دوزخ معرى (ابوالعلاء معرى، 1324)؛ تحقيق ماللهند، قسمت فلسفه (ابوريحان بيرونى، 1334)؛ بر سنگ سفيد (آناتول فرانس، 1326)؛ آثار الباقيه (ابوريحان بيرونى، 1321). از آثار ديگر اوست: تاريخ فلاسفه ى اسلام (1315)؛ افكار سهروردى و ملاصدرا يا خلاصه اى از حكمة الاشراق و اسفار.

داناسرشت بر اثر سكته ى مغزى درگذشت.

(1368 -1290 ش)، رياضى دان و مترجم. وى نوه ى حاج على قلى صرافباشى

زنجانى بود كه در تهران متولد شد و ايام كودكى خود را در زنجان سپرى كرد. از اوان كودكى زبان عربى را فراگرفت و به تحصيل علوم رياضى نزد استادانى چون سيد حسن مشكان طبسى، سيد جلال تهرانى و بغايرى پرداخت و فقه را نزد محمدرضا تنكابنى فراگرفت. وى معاصر با احمد بيرشك و غلامحسين مصاحب بود و به گفته دكتر نجم آبادى وى اولين بيرونى شناس بود. بر اثر سكته مغزى در تهران در گذشت. آثار به جاى مانده از وى: ترجمه ى «خلاصه حمكه الاشراق و اسفار»؛ «آثار الباقيه»؛ «روانشناسى يا علم النفس شفاء»؛ «تاريخ فلسفه اسلام».[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] كيهان فرهنگى (س 6، ش 1، ص 17)، مؤلفين كتب چاپى (645 -644 /1).

دانشمند ابيوردي، ابوالحسن علي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 966/969 ق)، رياضيدان، حكيم و شاعر شيعى. در كاشان ديده به جهان گشود.از چنان هوش و ذكاوتى بهره مند بود كه در چهارده سالگى شرح «تجريد» را با حواشى آن كه از متون مشكل حكمت است و كتاب «مجسطى» را در بيست و پنج سالگى درس مى گفت و حافظه اى چنان نيرومند داشت كه هر كتاب را يك بار مى خواند و عبارت آن را هرگز فراموش نمى كرد. وى در علوم مختلف بويژه رياضيات مهارت بسيار داشت چنان كه گويند از زمان قديم هيجده نكته در علم رياضى مانده بود كه تنها شش نكته ى آن توسط خواجه نصيرالدين طوسى حل شده بود و بقيه را وى حل كرد. ملا ابوالحسن در شعر فارسى نيز استاد بود و غزل را نيكو مى سرود. فضل خلخالى و شيخ احمد خلخالى از شاگردان وى بودند. در كاشان درگذشت و جنازه ى وى به اردبيل

منتقل شد و در آن جا دفن گرديد. وى در اكثر رشته ها تاليفاتى دارد؛ از جمله: «الشوارق فى كلام»؛ «حل ما لاينحل» در حل دوازده مسأله رياضى؛ «حسنا» در حكمت طبيعى؛ «مشارق» و «مرآت الافلاك»، در حكمت رياضى؛ «حاشيه بر شمسيه»؛ «حاشيه بر تهذيب»، در منطق؛ «رساله اثبات واجب» به فارسى و «اثبات واجب» به عربى؛ «روضه الجنان» در حكمت؛ شرح «فرايض»؛ «ديوان» اشعار.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :ايضاح المكنون (59 /2 ،594 ،24 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (685 ،683 ،348 /5)، تاريخ نظم و نثر (443 -442)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 144/10)، فرهنگ سخنوران (333)، كشف الظنون (843)، معجم المؤلفين (10/7)، هديه العارفين (746/1)، هفت اقليم (32 -31 /2).

دستغيب شيرازي، ابوالحسن

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو ح 1260 ق)، حكيم، مجتهد و شاعر، متخلص به دستغيب. در شيراز به دنيا آمد و در آنجا علوم فقه و اصول و منطق و حكمت را فراگرفت. توليت بقعه ى امامزاده ى سيد ميرمحمد بن امام موسى بن جعفر (ع)، با او بود و مدتى توليت مسجد نصيرالملك ار نيز بر عهده داشت نصيرالدين فرصت از شاگردان وى مى باشد كه در محضرش حكمت الهى را فراگرفته است. از آثار وى: حواشى بر «اسفار اربعه» صدرالمتالهين؛ شرحى بر «كلمات قصار» اميرالمومنين (ع)؛ اشعار و خطب عربى و فارسى.[1]

ميرزا ابوالحسن دستغيب مجتهد و حكيم شيرازى بن ميرزا احمد بن ميرزا مهدى متولد حدود 1260 ق.

سيد ابوالحسن دستغيب شيرازى از افاضل علماء و در علوم معقول و رياضيات مهارت بسزائى داشته و بعد از 1300 وفات نموده

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد پنجم)

منابع زندگينامه :[1] آثار عجم (450)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (529/2)، طبقات اعلام

الشيعه (قرن 32/14)، طرائق الحقائق (332/3)، فارسنامه ى ناصرى (915 -914 /2)، فرهنگ سخنوران (340)، گنجينه ى دانشمندان (443/5).

دماوندي، محمدباقر

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1307 ق)، عالم دينى، فقيه، حكيم، رياضى دان و زاهد. او در نجف در محضر شيخ انصارى و سيد حسين كوهكمرى به مقامات عاليه ى علمى رسيد، تا جايى كه علامه ى كوهكمرى وى را بر ميرزاى بزرگ شيرازى برترى مى داده است. گذشته از فقه و اصول، دماوندى در علم طب و حكمت و رياضيات ماهر بود و بر تاريخ و سير احاطه ى بسيارى داشت، و از حافظه ى قوى و عجيبى نيز برخوردار بود به طورى كه بيشتر متون ادبى و فقهى را در حافظه داشت. در عصر علامه كوهكمرى به دماوند بازگشت و در آن نواحى مرجع امور دينى مردم شد. او از مكارم والاى اخلاقى برخوردار بود.[1]

محمدباقر بن حسن سارانى عالمى بزرگ و دانشمندى متقى و پارسا بوده است وى از دماوند هجرت به نجف اشرف نموده و از محضر علامتين شيخ مرتضى انصارى و سيد حسين كوه كمرى استفاده نموده و در عصر علامه كوه كمرى به دماوند برگشته و به وظائف دينى پرداخته است داراى كمالات و مقامات عاليه علم و عمل بوده تا جائى كه علامه كوه كمرى وى را بر ميرزاء بزرگ مجدد شيرازى تفضيل مى داده است مخصوص در علم طب و حكمت و رياضيات يد طولائى داشته و به تواريخ و حكايات اطلاع زياد و حافظه اش نيز عجيب و بيشتر متون ادبيه و فقهيه را محفوظ بوده و در دماوند و حومه آن رياست تامه داشته و حتى در بعضى از قضايا علامه كنى ره با وى معارضه مى نموده است و آن مرحوم عالمى ثروتمند و

ميهمان دوست و كريم النفس و منيع الطبع و بخشنده بوده است در سال 1307 قمرى وفات نموده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] طبقات اعلام الشيعه (قرن 206 -205 /14)، گنجينه ى دانشمندان (157 -156 /5).

دهدار شيرازي، معين الدين، ابومحمد

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1016 ق)، رياضى دان، نويسنده و شاعر حروفى، متخلص به عيانى. ملقب به دهدار. وى از دانشمندان روزگار خود بود كه تاليفات بسيار در فنون مختلف به زبان عربى و فارسى داشت. وى در حافظيه به خاك سپرده شد. از آن جمله: «مفاتيح الاستخراج»؛ «زيده الالواح»، در جفر؛ «ايجاز مفاتيح الاعجاز»، در شرح گلشن راز؛ «رساله اى در بيان شرف و فضيلت انسان»؛ «اسرار الحروف»؛ «جواهر الاسرار»؛ «ديوان» شعر؛ نفايس الارقام»؛ «كواكب الثواقب»؛ «كنز الرموز»؛ «مفاتيح المخاليق»؛ «خلاصه الترجمان».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار عجم (464)، تاريخ نظم و نثر (397)، الذريعه (777/9 ،262 ،68 -67 /5)، ريحانه (242/2)، طبقات اعلام الشيعه (س 238/10)، لغت نامه (ذيل/ دهدار)، مؤلفين كتب چاپى (792 -791 /5).

دينوري، ابوحنيفه احمد

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 282 ق)، نحوى، لغوى، اديب و رياضى دان. از مردم دينور بود كه در بصره و كوفه علم آموخت و از محضر پدر خود و پس از او از اين سكيت بيشترين بهره را برد. وى در علوم بسيارى همچون، نحو، لغت، هندسه، حساب و هيئت دست داشت، و صاحب تاليف بود. او را ذفنون و از نوادر روزگار مى دانند. رواياتش را صحه گذاشته اند و وى را مورد اعتماد خوانده اند. او از بزرگان مذهب حنفى بود. از آثارش: «الاخبار الطوال»؛ «النبات»؛ در شش مجلد بزرگ؛ «الجبر و المقابله»؛ «الجمع و التفريق»؛ «البلدان»؛ «البحث فى حساب الهند»؛ «اصلاح المنطق»؛ «نوادر الجبر»؛ «القبله و الزوال»؛ «الكسوف»؛ «تفسر الدينورى»؛ «الانواء»؛ «ما يلحن فيه العامه» يا «لحن العامه»؛ «الشعر و الشعراء».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (119/1)، ايضاح المكنون (680 ،421 ،321 ،279 ،277 /2 ،368 ،43 /1)، تاريخ ادبيات در

ايران (188 -187 /1)، دايرةالمعارف فارسى (1029/1)، الذريعه (236/3 ،172/2 ،338/1)، روضات الجنات (103 -102 /5)، ريحانه (72/7)، سير النبلاء (422/13)، كظف الظنون (1548 ،1446 ،1407 ،1399 ،907 ،664 ،614 ،447 ،280 ،108)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (132)، لغت نامه (ذيل/ ابوحنيفه)، مجمل فصيحى (ذيل/ سال 282)، معجم الادباء (32 -26 /3)، معجم المؤلفين (219 -218 /1)، الوافى بالوفيات (379 -377 /6)، هديه الاحباب (12)، هديه العارفين (52/1).

ذوقي بسطامي، فتح اللَّه

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 1288/1274 ق)، خطاط، رياضيدان، اديب و شاعر، متخلص به ذوقى. اصلا از طايفه ى عرب بنى عامر و ساكن بسطام بود. در اوايل دوره ى محمد شاه قاجار، براى ديدار دايى خود، حبيب اللَّه خان عرب، به فارس رفت و در شيراز به تكميل تحصيلات پرداخت و صاحب ديوان رسائل شد. در ادبيات فارسى و عربى و رياضيات سرآمد بود. ميرزا طاهر، صاحب كتاب «گنج شايگان»، او را آگاه به علم رياضى، هيئت و حكمت و تاريخ مى داند. ذوقى تمام خطوط را خوش مى نوشت. هنگامى كه جعفر قلى خان شادلو به ايالت بجنورد و جوين و جاجرم و استرآباد مامور شد، حكيم فتح اللَّه را به عنوان رييس دفتر رسائل خود به همراه برد. با هدايت صاحب «مجمع الفصحا» چه در شيراز، چه در تهران معاشرت داشت. هنگام تاليف «گنج شايگان» ميرزا طاهر (1272 ق) در قيد حيات بود و هنگام تاليف «مجمع الفصحا» سال 1288 ق، فوت كرده بود. ذوقى تنها يك دختر داشت كه صاحب كمال بود و بسيارى از اشعار شاعران عرب را از بر داشت و با ادبيات عرب آشنا بود و شعر مى گفت و سلطانى تخلص مى كرد و خط نسخ را خوش مى نوشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان

(جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :احوال و آثار خوشنويسان (563 -562 /2)، تذكره ى طلعت (82)، حديقه الشعراء (644 -640 /1)، الذريعه (341/9)، فرهنگ سخنوران (355)، گنج شايگان (188 -182)، لغت نامه (ذيل/ ذوقى بسطامى)، مجمع الفصحا (303 -299 /4)، مصطبه ى خراب (66 -65).

ربن

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(عبر. ربان) طبرى از تربيت يافتگان حوزه علمى مرو، و بردين نصرانى- و به قولى بردين يهودى- بوده است (قر. 2 و اوايل قر 3 ه.) وى در طب و نجوم و رياضيات ماهر و از مترجمان معروف عهد خود به شمار مى رود. از جمله منقولات او نسخه اى از «المجسطى» بود از يونانى به عربى كه كاملتر از نسخ منقول ديگر بود. وى پدر على ابن ربن طبرى (ه.م.) است.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

رجبعلي پور، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مهدي رجبعلي پور در سال 1324 در كرمان متولد شد. وي در سالهاي 1345،1347،1352 ليسانس از دانشگاه تهران، فوق ليسانس از دانشگاه شيراز و دكتري رشته رياضي را از دانشگاه تورنتوي كانادا دريافت كرد. وي تا سال 1355 به ادامه تحصيثل در دانشگاه دالهوسي كانادا پرداخت. سپس به ايران آمد و به تدريس در دانشگاه مازندران پرداخت. و سپس از انتقال به كرمان تا مرتبه استادي ارتقا يافت. وي عضو بسياري مجامع و تحريريه هاي مجلات علمي بين المللي و داخلي و چهره ماندگار دررشتة رياضي است.گروه : علوم پايهرشته : رياضياتتحصيلات رسمي و حرفه اي : مهدي رجبعلي پور پس از اخذ ديپلم از زادگاه خود كرمان، ليسانس رياضي را از دانشگاه تهران ( 1345)، مدرك فوق ليسانس را از دانشگاه شيراز (1347)و دكتري را ازدانشگاه تورنتوي كانادا دريافت كرد(1352). وي در دانشگاه كرمان تا مقام استادي ارتقا يافت.خاطرات و وقايع تحصيل : اقامت و تحصيل مهدي رجبعلي پور در كانادا از وقايع مهم زندگي علمي وي بوده است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : مهدي رجبعلي پور پس از اخذ فوق ليسانس دررشتة رياضيات از دانشگاه شيراز درسال1347، تا

سال 1349 به تدريس در آن دانشگاه مشغول بود.وقايع ميانسالي : مهدي رجبعلي پور پس از بازگشت از كانادا در سال 1355 شروع به تدريس در دانشگاه مازندران (بابلسر) كرد. سپس به دانشگاه كرمان منتقل شد و در آنجا تا درجة استادي ارتقا كرد وي از فرصتهاي مطالعاتي در كانادا استفاده كرد و عضو بسياري از مجامع بين المللي درزمينة رياضي و فيزيك نظري است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مهدي رجبعلي پور بين سالهاي 1347 تا 1349 مدرس رياضيات در دانشگاه شيراز، از سال 1355 استاد همان رشته در دانشگاه مازندران، سپس در دانشگاه كرمان بوده و هست. از ديگر سمت هاي مورد تصدي ايشان مي توان به چند مورد زير اشاره كرد: معاون پژوهشي مركز بين المللي علوم و تنكنولوژِ پيشرفته و علوم محيطي رئيس بخش رياضي دانشگاه كرمان رئيس مركز پژوهشي رياضي ماهاني رئيس مركز تحقيقات جنوب شرق ايران عضو پيوسته فرهنگستان علوم ايرانفعاليتهاي آموزشي : مدرس رشتة رياضي در دانشگاه شيراز(1349-1347ه.ش) استاد رشتة رياضي در دانشگاه مازندران ( بابلسر) از سال 1355، استاد رشتة رياضي در دانشگاه كرمان و ارتقا به درجة استادي در همان دانشگاه . مهدي رجبعلي پور به تدريس دروس مربوط به رشته تخصصي خود در برخي از دانشگاههاي ايران مي پردازد كه به شرح زير است: رياضيات عمومي ،آمار،معادلات ديفرنسيل در دانشگاه شيراز نظريه اندازه و انتيگرال و رياضي عمومي و معدلات ديفرانسيل با مشتقات جزئي ،رياضي عمومي رياضيات مهندسي در دانشگاه دالهوسي كانادا توپولوژي ،توابع مختلط،آناليز رياضي ،آناليز تابعي ،آناليز حقيقي ،آناليز مختلط در دانشگاههاي مازندران - صنعتي شريف و شهيد بهشتي نظريه اعداد ،آناليز رياضي

،جبر خطي ،تاريخ رياضي ،نظريه اعداد ،بررسي كتب درسي (كارشناسي ) ،آناليز تابعي ،آناليز تابعي كاربدي،آناليز حقيقي ،مباحثي در نظريه اندازه و انتيگرال ،نظريه عملگرها ،عملگرهاي ديفرانسيلي ،آناليز هارمونيك ،آناليز ختيط ،منطق كوانتمي (كارشناسي ارشد) در دانشگاه كرمان.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مهدي رجبعلي پور در بسياري از مجلات معتبر بين المللي مقالاتي به چاپ رسانيده است كه حاكي از تحقيقات وسيع وي در رشتة رياضي دارد.شاگردان : .آرا و گرايشهاي خاص : مهدي رجبعلي پور علاوه بر رياضيات به فيزيك نظري نيز علاقمند است و وي در رياضي به تدريس آناليز خطي، آناليز رياضي ، نظريه اندازه و انتگرال، جبرخطي، نظريه كنترل و .... مي پردازد.جوائز و نشانها : استاد نمونة دانشگاه كرمان در 1367 و استاد نمونة كشور درسال 1369و چهره ماندگار درعرصة ادبيات درنخستين همايش چهره هاي ماندگار در سال 1380 از افتخارات مهدي رجبعلي پور است.چگونگي عرضه آثار : مهدي رجبعلي پور در كنار تدريس و تحقيق تعدادي پايان نامه كارشناسي ارشد و دكتري را راهنمايي ،نظارت و مشاوره كرده است كه به چند مورد از عناوين آنها اشاره مي شود: نظريه موجكها و كابردي از آن ،كارشناسي ارشد 1372 مقادير ويژه چند جمله ايهاي ماتريسي درجه دوم اختلال يافته ،دكتري 1373 شعاعهاي طيفي خانواده هاي ماتريسي ،دكتري 1373 آناليز چند مقياسي ،كارشناسي ارشد 1374 تبديلهاي موجكي و حل معادله اتساع ،كارشناسي ارشد1374 دكتر مهدي رجبعلي پور بسياري ازمقالات خو درا در مجلات علمي بين المللي به چاپ رسانيده است كه برخي از آنها عبارتند از : procedings of the american match .soc. transactions of the american match .soc.

indiana unir. journal of match. linear algebraof. applications. journal of differential equatious and integrl operators.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار : nbsp1 indiana unir. journal of match. nbsp2 journal of differential equatious and integrl operators. nbsp3 linear algebraof. applications. nbsp4 procedings of the american match .soc. nbsp5 transactions of the american match .soc. nbsp6 اتحادهاي نمايي در گروهها و نيمگروهها ويژگي اثر : تاليف-فرهنگ و انديشه رياضي شماره سوم - فارسي 13627 پيشينه علوم رياضي در خطه كرمان ويژگي اثر : نشريه دانشكده ادبيات علوم انساني دانشگاه شهيد باهنر كرمان8 جبرهاي فراونده اي ويژگي اثر : گزارش يازدهمين كنفرانس رياضي كشور _فارسي 13599 چند مسئله خاص رياضي ويژگي اثر : ترجمه و تخلص -فرهنگ و انديشه رياضي شماره دوم -فارسي 136110 مثلثي كردن همزمان عملگر ها (2) ويژگي اثر : سومين گزارش سمينار آناليز رياضي -دانشگاه شيراز 136711 مسئله اصل توازي ويژگي اثر : گزارش دوازدهمين كنفرانس رياضي كشور دانشگاه صنعتي اصفهان - فارسي 136012 مفهوم بينهايت در آناليز و تاريخچه مختصر آن (1) ويژگي اثر : تاليف و گرد آوري -رشدآموزش رياضي شماره 5 و 6 - 136413 يادنامه مهندس عليزاده پور بنيانگذار

دانشگاه در كرمان ويژگي اثر : ضميمه جلد اول - دوره پنجم فارسي

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

رجبي طرخوراني، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محقق، مترجم.

تولد: 1331، تفرش.

درگذشت: اسفند 1372.

محمد رجبى طرخورانى تحصيلات مقدماتى را در تفرش به پايان رسانيد و در سال 1350 وارد دانشگاه شد و در سال 1356 در مقطع كارشناسى ارشد رشته ى رياضى از دانشكده ى علوم دانشگاه تهران فارغ التحصيل گرديد و سپس به عنون مربى در همان دانشگاه شروع به خدمت نمود. با آغاز دوره ى دكتراى رياضى در كشور در سال 1367 در اين دوره در دانشگاه تهران پذيرفته شد و ضمن انجام خدمات آموزشى در سال 1372 موفق به اخذ درجه دكترى گرديد.

برخى از آثار وى به اين شرح هستند: آشنايى با رياضيات جديد، جبر و آناليز، حدود و پيوستگى، ترجمه كتاب جبر خطى (كتاب برگزيده ى دوازدهين دوره ى كتاب سال 1373 در موضوع علوم خالص، در قسمت رياضيات، كتاب هاى ترجمه شده).

دكتر محمد طرخورانى در اسفند 1372 بر اثر ابتلا به نوعى بيمارى خونى درگذشت.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

روزبه، رضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1352 -1300 ش)، استاد، فيزيكدان، رياضيدان، اديب، فيلسوف، فقيه و زاهد. در زنجان به دنيا آمد و تحت تعليمات عاليه پدرش و عمويش كه هر دو عالم و زاهد بودند قرار گرفت. در دبستان و دبيرستان هم از نظر درس و هم از جنبه فضايل اخلاقى دانش آموزى برجسته بود. با پايان گرفتن تحصيلات دبيرستانى به كار تعليم و تربيت در دبستان توفيق زنجان پرداخت. استعداد عالى و روزش كار بى نظيرش در زمينه ى تعليم و تربيت او را در اين امر بسيار موفق ساخت. در 1330 ش وارد دانشكده ى علوم دانشگاه تهران شد. در تصحيلات عاليه هم دانشجويى ممتاز و بى رقيب بود. پس از فراغت از تحصيل در رشته ى فيزيك تحقيقات خود را در اين زمينه ى پى گير

شد و به عنوان محقق فيزيك شناخته شد. رساله ى پايان نامه ى تحصيلى اش در زمينه ى «مطالعه در آثار ميدان الكتريكى و رادياسيون و گاز ازن روى موجودات زنده» بود، و در پايان رساله طرح جديدى براى استفاده از گاز ازن را در پزشكى ارائه داد. با وجود پيشنهادات مكرر براى احراز كرسى تدريس دانشگاه به سمت دانشيارى دكتر هوشيار، و همچنين عضويت در مجامع تحقيقى غرب همراه مزاياى كلان مادى، وى پايه گذارى دبيرستان علوى و تدريس در آن را ترجيح داد و تمام عمرش را صرف انسان سازى كرد و شاگردانى تربيت كرد كه به گفته ى خودش هر كدام يك مدرسه ى علوى بودند. در كنار تحقيقات گسترده در زمنيه فيزيك استاد روزبه در مساله تعليم و تربيت نيز نظرى صائب و متقن داشت. تسلط كامل وى بر معارف اسلامى و تفسير قرآن و فقه و اصول چشمگير بود. «رسائل» و «مكاسب» را به خوبى مى دانست. با ادبيات عرب و زبان فرانسه كاملا آشنا بود. در بعد اخلاق نيز شخصى نمونه و كم نظير بود. پاكى و صفا و زهد بى رياى او، حاكى از شاخص بودنش در اين زمينه بود. او انسانى بود كه همه ى مصلحان جهان آرزوى يافتن مثل او را داشتند. استاد روزبه تاليفات و تحقيقات متعددى در زمينه ى علوم مثبته و نيز فقه دارد. حتى در آخرين شب حياتش به تجديد نظر در اين تاليفات مشغول بود. او همگى اين آثار را در پايان عمر به يكى از شاگردان فاضلش سپرد تا به چاپ برساند. سرانجام به بيمارى سرطان از دنيا رفت و در قم در گورستان نو به خاك سپرده شد. از آثار وى: «خداشناسى»، كه

توسط جامعه مدرسين منتشر شده است؛ «عربى آسان»، كه محصول كار اواخر عمر استاد با همكارى استاد شهيد سيد كاظم موسوى مى باشد؛ رسائل بسيارى در علوم و فقه.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :بيادبود استاد روزبه، كيهان فرهنگى (س 4، ش 8، ص 53 -52).

روياني لاهيجي، نظام الدين، عبدالقادر

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 925 ق)، رياضيدان و دانشمند. از شاگردان ملا على قوشچى بود. نخست در گيلان مى زيست؛ سپس به دربار سلطان حسين بايقرا رفت و از آن پس در هرات مقيم مدرسه ى شاه بود تا در آنجا درگذشت. از جمله آثارش: «تحفه نظاميه» در حساب به نام سلطان يحيى كيا؛ «زيج مخلص ميرزايى» كه به نام سلطان ميرزا على تاليف كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (270)، الذريعه (478/3).

رهنما

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(بخش 1) غلامحسين بن على محمد، دانشمند مشهور عصر حاضر و متخصص در فنون رياضى (و. شيراز 1299 ه.ق.- ف. تهران 1365 ه.ق./ 1325 ه.ش./ 1946 م.) پدر غلامحسين، ميرزا على محمد از علماى روحانى عهد ناصرالدين شاه قاجار بود. وى پس از كسب تحصيلات مقدماتى در شيراز همراه پدر به تهران آمد و نزد نجم الدوله عبدالغفار علوم رياضى را تكميل كرد و در آن رشته متخصص گرديد. وى از سال 1321 ه.ق. تا پايان عمر در مدارس مختلف تهران (علميه، دارالفنون، مدرسه نظام، مدرسه ايران و آلمان، مدرسه علوم سياسى، دارالمعلمين مركزى، دانشكده فنى) به تدريس رياضيات، هيئت، فيزيك و شيمى اشتغال داشت، و مدتى هم رياست دانشكده فنى را به عهده داشت. در سال 1324 ه.ش. در سه كابينه سمت وزارت فرهنگ به عهده او بود.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

رهنما، غلامحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1365 -1299 ق)، استاد رياضى و فيزيك. در شيراز متولد شد، در دارالفنون تحصيل كرد و مدتها نزد استاد عبدالغفار خان نجم الدوله به تكميل معلومات خود پرداخت. در سال 1305 ش مجمع نجومى آكادمى علوم فرانسه او را به عضويت دائمى پذيرفت. رهنما حدود چهل و پنج سال در مدارس عالى و دانشگاه تهران به تدريس علوم رياضى و هيات اشتغال داشت. وى در سال 1313 ش موفق به اخذ درجه ى دكترا از شوراى عالى دانشگاه تهران گرديد. رهنما در مشاغل استادى دانشگاه، رياست دانشكده ى فنى، معاونت و وزارت فرهنگ خدمت كرد. وى در تهران وفات يافت و در جوار حضرت عبدالعظيم در باغ جيران دفن شد. از آثار او: «هيئت»؛ «هندسه ى مجسمات»؛ «هندسه ى فضايى چشم نماى هندسى»؛ «فيزيك»؛ «هندسه ى

مسطحه» و رساله ى دكترايى در موضوع: «نسبت محيط به قطر دايره ى عدايى».[1]

از فضلا و دانشمندان و رياضى دانان معروف معاصر است. وى در 1299 ه.ق در شيراز متولد شد. پدرش ميرزا على محمد از فقها و دانشمندان عصر خود بود. تحصيلات ابتدائى و مقدماتى را در شيراز فراگرفت و به مدرسه ى دارالفنون تهران وارد شد و پس از آنكه دارالفنون را به اتمام رسانيد، مدتها نزد مرحوم حاج نجم الدوله معلومات خود را در رشته ى رياضى و نجوم تكميل كرد و به معلمى رياضيات در دارالمعلمين برگزيده شد و ساليان دراز در آنجا تدريس مى كرد. بيشتر كتب رياضيات و فيزيك و شيمى در آن تاريخ تاليف اوست و در مدرسه ى عالى حقوق و دارالمعلمين هم درس مى داد. در 1307 از طرف اعتمادالدوله قره گوزلو به معاونت وزارت فرهنگ برگزيده شد و چند سالى سمت معاونت وزير را داشت. در سال 1313 به هنگام تاسيس دانشگاه به استادى و رياست دانشكده ى فنى انتخاب شد و دانشكده ى مزبور را به وجود آورد. پس از استقلال دانشگاه، معاونت آنجا هم ضميمه كارش شد. در 1324 در سه كابينه متواليا وزارت فرهنگ بر عهده ى او قرار گرفت تا اينكه در ارديبهشت 1325 در 66 سالگى درگذشت و در شهر رى در ايوان مقبره ناصرالدين شاه به خاك سپرده شد. غلامحسين رهنما گذشته از تبحر در علوم رياضى، به زبان و ادبيات فارس و عربى تسلط داشت و از زبان فرانسه هم بهره ى كافى برده بود. تاليفات او در رشته ى رياضى از پنجاه جلد متجاوز است. بيشتر رجال و معاريف عصر مشروطيت از شاگردان او بوده اند. رهنما از اعضاى پيوسته ى فرهنگستان هم بود و

از سال 1318 تا حين الفوت رياست هيئت نظار بانك ملى را برعهده داشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] دايرةالمعارف فارسى (1143/1)، سرآمدان فرهنگ (408 -407 /1)، شرح حال رجال (174 -173 /6 ،3/3)، مؤلفين كتب چاپى (674 -672 /4)، يادگار (س 3، ش 10، ص 22 -21).

رياضي خوانساري، ابوالقاسم جعفر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1380 -1313 ق)، فقيه، حكيم، اديب و رياضيدان. وى در 1328 ق از اصفهان به نجف مهاجرت كرد و به تحصيل فقه و اصول و حديث پرداخت و در رياضيات سرآمد اقران شد وى به هندوستان سفر كرد و در آنجا به نشر احكام پرداخت. او در گلگيت نزديك كشمير از دنيا رفت. كتابخانه نسبتا غنى از وى باقى ماند. او تاليفاتى چند به نظم و نثر دارد. كه از آن جمله مى توان به «سفائن البحار»، به فارسى، منظوم؛ «بحر الحساب»، به فارسى؛ «اعجاز المهندسين»؛ رساله ى «الجبر و المقابله»؛ رساله «قابليه التقسيم»، در اعداد؛ رد «ابطال الرمل»؛ و «تسهيل القسمه» اشاره كرد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :طبقات اعلام الشيعه (قرن 64/14)، مؤلفين كتب چاپى (255/1).

زاهدي گيلاني، ابوطالب

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1127 -1058 ق)، مفسر، عالم دينى، رياضيدان، شاعر و خطاط. در لاهيجان متولد شد. علوم عربى و سطح را در همان شهر نزد شيخ الاسلام ملا حسن لاهيجى خواند. در بيست سالگى به اصفهان رفت و رياضى را نزد ملا رفيع يزدى و ساير علوم متداول را از اكابر علماى آن شهر همچون آقا حسين خوانسارى فراگرفت و به مراتب عاليه ى علمى نايل گرديد. چون از فقر قادر به خريد كتاب نبود كتابهاى مورد احتياج خود را استنساخ مى كرد و تا روزى هزار بيت كه هر بيت پنجاه حرف بود مى نوشت. خوش خط و سريع القلم بود. وى كتابخانه اى با بيش از پنج هزار جلد كتاب گردآورد كه بسيارى از آنها را به خط خود تصحيح كرده و بر بيشتر آنها شرح و حاشيه نوشته است. «تفسير بيضاوى» و «قاموس» و «تهذيب» و «شرح لمعه» را به خط خوش نوشت.

در اصفهان وفات يافت و در همان شهر دفن شد. از آثار وى: «رساله الحركه»؛ رساله در «مساله العلم»؛ رساله در «عمل المسبع و المتسع و الدائره»؛ رساله در شرح آيه ى «قل الروح من امر ربى»؛ شرح قول ارسطو «لم صار ماء المطر خفيفا»؛ شرح حديث «عرفت اللَّه بفسخ العزائم» كه برخى از اين تاليفات را پسرش شيخ محمدعلى حزين لاهيجى به فارسى ترجمه و شرح كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (367/2)، تذكره القبور (79)، تذكره المعاصرين (44 -43)، الذريعه (347 ،315 /15 ،24/14 ،202/13 ،394/6 ،328/4)، ريحانه (166/7 ،357 -356 /2)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 394 -393 /12)، الكنى و الالقاب (108 -107 /1)، لغت نامه (ذيل/ زاهدى)، نامها و نامدارهاى گيلان (22).

زنجاني، عز البتول

قرن:16

جنسيت:زن

مليت:ايران

(؟)، رياضيدان. اطلاع چندانى از وى در دست نيست، فقط اثرى از وى بجا مانده به نام «الكافيه فى الحساب».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رياضيدانان (306)، كظف الظنون (1370).

زنجاني، عزالدين، عبدالوهاب

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 660/655 ق)، عالم، دانشمند، رياضيدان و اديب. در تبريز مسكن گزيد و مدتى در موصل به سر برد و در بغداد وفات يافت. او در علوم نحو، لغت، صرف، معانى و بيان عروض دانا بود و از علوم نقلى و عقلى بهره مند. خواجه نصيرالدين طوسى كتاب «تذكره» در علم هئيت را به خواهش او تصنيف كرد. او به خراسان و ماوراءالنهر سفر كرد و سرانجام به تبريز باز آمد. وى در بغداد درگذشت. آثار وى: «العزى تصريف» در صرف؛ «الهادى» و شرح آن در نحو، «معيار النظار فى علوم الاشعار»؛ «المضنون به على غير اهله»؛ تصحيح «المقياس فى تفسير القسطاس» در عروض؛ «رساله ى الوفق التام»؛ رساله ى كوچكى درباره ى چگونگى به كار بردن اسطرلاب.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (330/4)، اعيان الشيعه (132/8)، ايضاح المكنون (517/2)، دايرةالمعارف فارسى (1731/2)، روضات الجنات (166 -165 /5)، ريحانه (387 -386 /2)، زندگينامه ى رياضيدانان (308 -307)، كشف الظنون (2027 ،1869 ،1738 ،1578 ،1326)، لغت نامه (ذيل/ زنجانى، عزالدين زنجانى، عبدالوهاب)، معجم المؤلفين (216/6)، هديه العارفين (638/1).

ساوجي، نظام الدين، محمد

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 1038 ق)، عالم امامى، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، رجالى و رياضيدان. اهل ساوه و از شاگردان شيخ بهائى بود، پس از مرگ پدرش تحت نظر شيخ بهائى تربيت يافت. پس از درگذشت استادش، در دربار صفويه زندگى كرد. در 1033 ق سفرى به عتبات عاليات نمود. ساوجى به امر شاه عباس صفوى كتاب «جامع عباسى» استادش شيخ بهائى را، كه تا باب حج تأليف شده بود، تكميل كرد و «تحفه ى عباسى»، در فضائل و مناقب را در تتميم «جامع عباسى» نگاشت. او پس از عزل ملا خليل قزوينى، از مدرسى

حضرت عبدالعظيم (ع)، عهده دار تدريس در بقعه ى عبدالعظيم حسنى شد و اندكى پس از درگذشت شاه عباس (1038 ق)، در شهر رى درگذشت. از ديگر آثارش: «زينةالمجالس»، به شيوه ى «كشكول» استادش شيخ بهائى، «نظام الاقوال»، در شناخت رجال، «الصحيح العباسى»؛ رساله اى در «وجوب نماز جمعه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (253 -252/ 9)، الذريعه (191/ 24 ،15/ 15 ،95/ 12 ،452 ،340/ 3)، رياض العلماء (243 -242/ 5)، ريحانه (204 -203/ 6)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 618/ 11)، الكنى والالقاب (257/ 3)، لغت نامه (ذيل/ نظام الدين ساوجى)، معجم المؤلفين (250/ 9)، هديةالاحباب (257).

سبزواري، محمد ابراهيم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1291- ح 1360 ق)، عالم دينى، فقيه، رياضيدان و شاعر. وى نوه ى دخترى حكيم سبزوارى است. معقول را نزد جد مادرى خود، ملا محمد سبزوارى، و منقول را از علامه ميرزا حسين سبزوارى و رياضيات و طب را از افتخارالحكماء اسماعيل تهرانى فراگرفت. از آثارش: «اصول الفقه» و شرح آن به نظم؛ «منظومه ى حساب»، و شرح آن؛ شرح «دعاى كميل»، به عربى و فارسى؛ شرح «دعاى سمات»؛ شرح «دعاى ابى حمزه»؛ «ديوان» شعر فارسى، حدود هشت هزار بيت، در عرفان و اخلاق مصائب.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (16/9)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 18 -17 /14)، فرهنگ سخنوران (58)، گنجينه ى دانشمندان (305/5).

سجاوندي غزنوي، محمد

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 560 ق)، مفسر، قارى، فقيه حنفى، رياضيدان و شاعر. وى از دانشمندان و عالمان بزرگ قرن ششم هجرى است كه با سلطان سنجر سلجوقى معاصر بود و آثار بسيار ارزشمندى در تفسير و علوم دينى تاليف كرد. وى در سرودن شعر نيز توانا بود، اشعار چندى نيز از وى در تذكره ها نقل است. از جمله آثارش: «انسان عين المعانى» در تفسير و مختصر آن «عين المعانى فى تفسير السبع المثانى»؛ «ذخاير الثمار فى اخبار السيد المختار»؛ «التفسير»؛ «الايضاح فى الوقف و الابتداء»، در مجلدى بزرگ كه دليل تبحر سجاوندى در علم قرآن است؛ «علل القراآت»، در چند مجلد؛ «غرائب القران»، در تفسير لغات مشكل آن؛ «السراجيه» «يا فرائض سجاونديه»، كه شرحهاى بسيارى بر آن نوشته شده و مشهورترين آنها «شرح سيد شريف جرجانى» است؛ «التجنيس»، در حساب و رياضيات. در منابع مختلف، كنيه و لقب او چون نام و نام پدرش محل اختلاف است و به صورتهاى مختلف ابوعبداللَّه، ابوطاهر، مجدالدين

و سراج الدين ذكر شده است.[1]

ابوالفضل محمد بن ابويزيد طيفور عزنوى، از دانشمندان علم قرائت در قرن ششم (ف. 560 ه.ق.). از آثار معروف وى كتاب وقوف است در شرح موادر وقف در قرآن، كتاب الوقف و الابتداء در شرح انواع وقف، كتاب الموجز در شرح بعض انوع وقف، كتاب انسان عين المعانى در تفسير سبع المثانى، نسخ همه كتابهاى مذكور در دست است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (48/7)، دايرةالمعارف فارسى (1275 -1274 /1)، الذريعه (31/16)، رياض العارفين (174)، ريحانه (443 -442 /2)، كشف الظنون (1182 ،852 ،353)، الكنى و الالقاب (308/2)، لباب الالباب (283 -282 /1)، لغت نامه (ذيل/ سجاوندى و احمد)، معجم المؤلفين (233/11 ،112/10)، الوافى بالوفيات (178/3)، هديه الاحباب (148)، هديه العارفين (106/2).

سجزي، ابوسعيد احمد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(330- ح 415 ق)، منجم و رياضيدان. با ابوجعفر احمد بن محمد صفّارى، عضدالدوله ى ديلمى و ابوريحان بيرونى معاصر بود و با آنها ارتباط داشت. ظاهرا بيشتر ايام عمر خود را در شيراز به سر برد و گاهى نيز در خراسان مى زيست. از آثار وى: نامه ى جوابيه ى به ابوجعفر احمد بن محمد صفارى در باب «انقسام خط مستقيم ذى نهاية بنصفين»؛ «رسالة فى عمل مثلث حادى الزوايا من خطين مستقيمين مختلفين»، كه براى قطيف بن يمن نوشت؛ «رساله ى خواص الشكل المجسم الحادث من ادارة القطع الزايد و المكافى»؛ رساله اى در حل ده مسأله كه يكى از رياضيدانان شيراز از وى پرسيده بود؛ كتاب «فى مساحة الاكرباكر»؛ «رسالة فى اخراج الخطوط فى الدواير الموضوعة من النقط المعاطاة»؛ « رسالة فى الجواب عن المسائل التى سئل فى حلّ الاشكال المأخوذة من كتاب المأخوذات لارشميدس»؛ «الجامع الشاهى»، كه آن

را به نام عضدالدوله ى ديلمى نوشت؛ كتاب «المدخل الى علم النجوم»، به نام ابوجعفر احمد بن محمد صفّارى؛ «تحصيل القوانين»، راجع به قوانينى كه منجم در استنباط قضاياى نجومى بدان نياز دارد؛ «الجامع على الجمل و الجوامع»؛ «احكام الاسعار». مجموعه ى خطى نفيسى از كتابها و رسالات رياضى به خط سجزى در كتابخانه ى ملى پاريس به شماره ى 2457 موجود است كه داراى 220 برگ و مشتمل بر چهل و نه رساله و كتاب رياضى از رياضيدانان دوره ى اسلامى است كه همه آنها را سجزى در بين سالهاى 358 تا 361 ق در شيراز استنساخ كرده است. در «كشف الظنون» و «معجم المؤلفين» سال مرگ او 477 ق ذكر شده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار الباقيه (342)، اعيان الشيعه (122 /3)، ايضاح المكنون (352 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (366 -335 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (312)، چهار مقاله (89)، الذريعه (247 /20)، ريحانه (128 /7)، زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى (259 -251)، كشف الظنون (17)، لغت نامه (ذيل/ احمد)، معجم المؤلفين (115 /2).

سجزي، احمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابن محمد بن عبدالجليل سجزى، منجم و رياضى دان معروف (ف. 414 ه.ق.) وى با ابوجعفر احمد بن محمد صفارى و عضدالدوله ديلمى معاصر بوده است و از جمله آثار او جامع شاهى (ه.م.) است.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

سجستاني، نصيرالدين محمد

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س هتفم ق)، رياضيدان. معروف به رمال و معزم. از علماى ايرانى كه در روم اقامت داشت و در هندسه و علوم غريبه و رياضيات بسيار ماهر بود از آثار او است: «دقايق الحقايق» در علوم خفيه؛ «مونس العوارف»، كه منظومه اى است در معراج و معجزات و غرايب.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (152 -151).

سدهي اصفهاني، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1358 ق)، عالم دينى، منجم، رياضيدان، اديب و شاعر، متخلص به ضيائى. معروف به حاج آقا بزرگ. نسبش به محمد ديباج، فرزند امام جعفر صادق (ع) مى رسد. وى شاگرد سيد ميرزا محمدهاشم چهار سوقى و آقا نجفى و جمعى ديگر از علما بود. علاوه بر فقه و اصول در حكمت و نجوم و رياضيات و طب و علوم غريبه تبحر داشت. شعر را نيز نيكو مى سرود. او امام جمعه ى سده اصفهان بود. در سن نود و چهار سالگى درگذشت و در انتهاى شبستان مسجد جامع فروشان سده دفن شد. از او آثارى در علوم گوناگون باقى مانده، و در «اخلاق» و «تقليد» و «فقه» و «معاملات» و «طب» و «ختوم و ادعيه» و «مقتل» رساله هائى دارد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تذكره القبور (438 -437)، ريحانه (454 -453 /2)، گنجينه ى دانشمندان طبقات اعلام الشيعه (قرن 1541/14).

سردار كابلي كرمانشاهي، حيدرقلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1372 -1293 ق)، عالم دينى، فيلسوف، فقيه اصولى، محدث، متكلم، رجالى، مورخ و رياضيدان. از علماى بزرگ شيعه در قرن چهاردهم قمرى بود. اصلش از ايران و از قزلباشان است. پدرش ساكن افغانستان بود و سردار در كابل به دنيا آمد. در هشت سالگى به خواندن و نوشتن پرداخت. چون داراى استعداد فوق العاده اى بود به زودى رياضيات و زبان انگليسى را فراگرفت. در 1304 ق پدرش خانواده خود را به عراق برد و در كاظمين ساكن كرد. معلم وى در رياضيات و انگليسى نيز به همراه آنان مهاجرت كرد و شش سال نيز در عراق به وى آموزش داد و او در حساب و هندسه و هيئت و جغرافى و علوم غريبه صاحب نظر شد. وى همچنين

در لغات و ادبيات عربى و فارسى و سانسكريت و هندى و عربى و لاتين دستى توانا داشت. سردار كابلى در اين مدت علاوه بر آموزش علوم جديده به تصحيل علوم قديمه نيز پرداخت و سپس به نجف رفت و فقه و اصول را در محضر علامه ميرزا محمدعلى رشتى چهاردهى و شيخ على اصغر تبريزى و ديگران فراگرفت و فلسفه را نزد استادان بزرگ آن آموخت. در 1310 ق در خدمت پدر عازم ايران شد و در كرمانشاه با شيخ عبدالرحمان شافعى مكى ملاقات كرد و مجذوب كمالات وى گشت و در همان جا ماندگار شد. او از شيخ خود، چهاردهى، و سيد حسن صدر و سيد عباس لارى و محدث قمى و سيد آقا يحى تهرانى و سيد محسين امين و شيخ آقا بزرگ تهرانى داراى اجازه بود. شيخ مرتضى گيلانى نجفى از شاگردان وى مى باشد. سردار كابلى استاد رياضى و هندسه آيت اللَّه حجت بود. پدرش قبل از مرگ سرپرستى خانواده ى خود را به وى سپرد و او را ملقب به سردار كرد. سردار كابلى در كرمانشاه به نشر احكام و تاليف و تصنيف مشغول شد. او به شهرهاى بسيارى سفر كرد و با علماى هر شهر مصاحبت نمود. سرانجام در كرمانشاه درگذشت و جنازه اش به نجف انتقال يافت و در كنار پدرش در وادى السلام دفن شد. از آثار وى: «الاربعون حديثا»، در فضايل اميرالمومنين (ع) از طرق اهل سنت؛ «تبصره الحر فى تحقيق الكر»، در بيان انطباق تحقيقى بين وزن و مساحت و حجم؛ «تحفه الاحباب»، در بيان آيات قرآن؛ «تحفه الاجله»، در شناخت قبله، كه براى فهم كتاب به دانش جبر و

مثلثات و هيئت و جغرافى نياز است؛ «العلم الشاخص فى اسرار ظل الشاخص»، در اعمال فلكى؛ كتابى در «المساحه»، ترجمه از انگليسى؛ ترجمه «انجيل برنابا»، از انگليسى به فارسى؛ «غايه التعديل فى معرفه حقيقه الاوزان و المكاييل»؛ «كشف القناع فى تحقيق الميل و الذراع»؛ «مناهج الوفاق»، در اعداد؛ شرح حديث اميرالمومنين (ع) در بيان قطر و محيط خورشيد و ماه و اختلاف افق خورشيد؛ «ديوان ابوطالب (ع)» و شرح «لاميه ى» آن؛ شرح «تهذيب المنطق»؛ شرح «خطبه ى حضرت زينب (ع)»؛ «مصباح القواعد»، در قواعد علوم رياضى؛ «مثنوى» در نظم «الباب الحادى عشر»؛ «الدرر النثيره»، شبيه به «كشكول»، در سه مجلد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار الحجه (340/2 ،200 -197 /1)، اعيان الشيعه (274 -273 /6)، الذريعه (283/22 ،116/21 ،46 ،17 ،11/16 ،139 ،80 -79 /8 ،410 ،317 /3 ،366/2 ،493 ،415 /1)، ريحانه (7 -5 /5 ،15 -13 /3)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 699 -693 /14)، علماء معاصرين (296 -292)، گنجينه ى دانشمندان (227 -225 /6).

سميع زرگر، خواجه

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 1077 ق)، جواهرشناس، منجم و رياضيدان. وى به جودت طبع و حدت ذهن شهرت تمام داشت. در اوايل حال مدتى به كسب علوم پرداخت و در علم نجوم و رياضى مهارت يافت. به جهت وجه معاش كسب زرگرى اختيار كرد و در عيار گرفتن زر استاد بنا شد. وى بعد از گزاردن حج و طواف مرقد مطهر پيامبر (ص) در سال 1077 ق به وطن مراجعت كرد و در همان ايام در بستر بيمارى افتاد و دار فانى را وداع گفت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :احوال و آثار نقاشان (227/1)، جامع مفيدى (513/3).

سهروردي، ابوالحسن علي

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 533 ق)، فقيه و رياضيدان. مشهور به ابن سهروردى و ملقب به جمال الاسلام.وى در فقه اصول و تفسير و علم رياضى از برجستگان روزگار بود كه در نزد غزالى تلمذ كرد و در دمشق درگذشت. اثر وى: «المقدمه الكافيه فى اصول الجبر و المقابله و ما يعرف به قياسه من الامثله».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رياضيدانان (320)، لغت نامه (ذيل/ على سهروردى).

سيدالحكماي تبريزي، شرف الدين، علي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1316 -1202 ق)، فقيه، طبيب، فيلسوف، مورخ و رياضيدان.در تبريز متولد شد و پس از تحصيلات ادبى در زادگاهش، رهسپار نجف اشرف شد و در آنجا علوم منقول را نزد صاحب «جواهر» و صاحب «ضوابط» و شيخ مرتضى انصارى فراگرفت و به كسب اجازه اجتهاد نايل شد. پس از بازگشت به زادگاهش به دلايلى از تدريس و ترويج علوم دينى روى برتافت و به اصفهان رفت و در آنجا مدت پانزده سال به فراگيرى طب نزد ميرزا حسن شروانى پرداخت، علوم معقول را نيز نزد ملا على نورى و حاج ملاهادى سبزوارى در سبزوار فراگرفت. پس از آن به تبريز بازگشت و به امر طبابت مشغول بود تا دار فانى را در همان جا وداع گفت. پيكر وى را به نجف اشرف منتقل كردند و در وادى السلام دفن نمودند. از آثار وى: «تاريخ تبريز»؛ «تعيين قبله»؛ حاشيه «جواهر الكلام»، در فقه؛ حاشيه «شرح منظومه» سبزوارى، حاشيه «كليات قانون» شيخ الرئيس؛ حاشيه ى «مكاسب شيخ انصارى؛ شرح «طب الائمه»؛ شرح در «طب النبى»؛ «قانون العلاج»؛ حاشيه «شرح نفيسى»، در طب؛ «طلسمات و مثلثات و مربعات»؛ «كيفيت پر كردن صد اندر صد عددى»؛ شرح «تشريح الافلاك» شيخ بهايى؛ «رساله ى تعليم خط كوفى».

برگرفته

از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشمندان آذربايجان (10)، الذريعه (23 /17 ،45/12 ،19/8 ،63/5 ،73/4)، ريحانه (117 -115 /3)، لغت نامه (ذيل/ على)، معجم المؤلفين (203/7)، مكارم الآثار (134 -133 /1).

شاملو، محمدولي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

درگذشت: آذر 1370.

مهندس محمد ولى شاملو استاد رياضى دانشگاه و دبير پرسابقه دبيرستان هاى تهران بود.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

شانه ساز شيرازي، احمد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1332/1330 ق)، فقيه اصولى، حكيم، خطيب و رياضيدان. به جهت شغل پدر به نام شانه ساز شهرت يافته بود. وى از بزرگان علماى اماميه در عصر خود و از راويان سيد مهدى قزوينى حلى و از شاگردان ميرزاى شيرازى بود. سالها در محضر استاد در سامراء بود و سپس به شيراز بازگشت. پس از چندى از شيراز به نجف رفت و به تدريس و تعليم پرداخت. وى در مدرسه ى قوام شيرازى تدريس مى كرد، بويژه در تدريس «فصول» شهرتى بسيار داشت. آقا شيخ بزرگ تهرانى از شاگردان او بود. آيت اللَّه مرعشى نجفى از وى روايت كرده است. وى در نجف درگذشت و در صحن علوى دفن شد. از آثارش: حاشيه بر «الفصول»؛ رساله اى در «اللباس المشكوك»؛ «اثبات سياده الشريف».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (603/2)، الذريعه (294/18 ،164/6)، ريحانه (166/3)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 85/14)، معجم المؤلفين (242/1).

شوشتري، عبداللَّه

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س سيزدهم ق)، رياضى دان. پدر وى وزير نظام دكن بوده و محمدشاه قاجار براى استفاده از وى، او را به دربار خويش احضار كرد . سيد عبداللَّه زبان عربى و فارسى خوب آموخته بوده و از رياضى دانان معروف بوده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :شرح حال رجال (294/2).

شيخ بهايي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

بهاء الدين محمد بن عزالدين حسين بن عبدالصمد بن شمس الدين محمد بن حسن بن محمد بن صالح حارثي همداني عاملي جبعي (جباعي) معروف به شيخ بهائي در سال 953 ه.ق 1546 ميلادي در بعلبك متولد شد. او در جبل عامل در ناحيه شام و سوريه در روستايي به نام "جبع" يا "جباع" مي زيسته و از نژاد "حارث بن عبدالله اعور همداني" متوفي به سال 65 هجري از معاريف اسلام بوده است.

ناحيه "جبل عامل" همواره يكي از مراكز شيعه در مغرب آسيا بوده است و پيشوايان و دانشمندان شيعه كه از اين ناحيه برخاسته اند، بسيارند. در هر زمان، حتي امروزه فرق شيعه در جبل عامل به وفور مي زيسته اند و در بنياد نهادن مذهب شيعه در ايران و استوار كردن بنيان آن مخصوصاً از قرن هفتم هجري به بعد ياري بسيار كرده و در اين مدت پيشوايان بزرگ از ميان ايشان برخاسته اند و خاندان بهائي نيز از همان خانواده هاي معروف شيعه در جبل عامل بوده است.

بهاءالدين در كودكي به همراه پدرش به ايران آمد و پس از اتمام تحصيلات، شيخ الاسلام اصفهان شد. چون در سال 991 هجري قمري به قصد حج راه افتاد، به بسياري از سرزمينهاي اسلامي از جمله عراق، شام و مصر رفت و پس از

4 سال در حالي كه حالت درويشي يافته بود، به ايران بازگشت.

وي در علوم فلسفه، منطق، هيئت و رياضيات تبحر داشت، مجموعه تأليفاتي كه از او بر جاي مانده در حدود 88 كتاب و رساله است. وي در سال 1031 ه.ق در اصفهان درگذشت و بنا بر وصيت خودش جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مرقد مطهر حضرت علي بن موسي الرضا عليه السلام جنب موزه آستان قدس دفن كردند.

شخصيت ادبي شيخ بهايي:

_ بهائي آثار برجسته اي به نثر و نظم پديد آورده است. وي با زبان تركي نيز آشنايي داشته است. عرفات العاشقين (تأليف 1022_ 1024)، اولين تذكره اي است كه در زمان حيات بهائي از او نام

برده است.

بهترين منبع براي گردآوري اشعار بهائي، كشكول است تا جائي كه به عقيده برخي محققان، انتساب اشعاري كه در كشكول نيامده است به بهائي ثابت نيست. از اشعار و آثار فارسي بهائي دو تأليف معروف تدوين شده است؛ يكي به كوشش سعيد نفيسي با مقدّمه اي ممتّع در شرح احوال بهائي، ديگري توسط غلامحسين جواهري وجدي كه مثنوي منحول « رموز اسم اعظم » (ص 94 _ 99) را هم نقل كرده است. با اين همه هر دو تأليف حاوي تمام اشعار و آثار فارسي شيخ نيست.

اشعار فارسي بهائي عمدتاً شامل مثنويّات، غزليّات و رباعيّات است. وي در غزل به شيوه فخرالدين عراقي و حافظ، در رباعي با نظر به ابو سعيد ابوالخير و خواجه عبدالله انصاري و در مثنوي به شيوه مولوي شعر سروده است. ويژگي مشترك اشعار بهائي ميل شديد به زهد و تصوّف و عرفان است. ازمثنوّيات معروف

شيخ مي توان از اينها نام برد: «نان و حلوا يا سوانح سفر الحجاز»، اين مثنوي ملمّع چنانكه از نام آن پيداست در سفر حج و بر وزن مثنوي مولوي سروده شده است و بهائي در آن ابياتي از مثنوي را نيز تضمين كرده است. او اين مثنوي را به طور پراكنده در كشكول نقل كرده و گردآورندگان ديوان فارسي وي ظاهراً به علت عدم مراجعه دقيق به كشكول متن ناقصي از اين مثنوي را ارائه كرده اند.

«نان و پنير»، اين اثر نيز بر وزن و سبك مثنوي مولوي است؛ «طوطي نامه» نفيسي اين مثنوي را كه از نظر محتوا و زبان نزديكترين مثنوي بهائي به مثنوي مولوي است، بهترين اثر ادبي شيخ دانسته و با آنكه آن را در اختيار داشته جز اندكي در ديوان بهائي نياورده و نام آن را نيز خود براساس محتوايش انتخاب كرده است.

«شير و شكر»، اولين منظومه فارسي در بحر خَبَب يا مُتدارك است. در زبان عربي اين بحر شعري پيش از بهائي نيز مورد استفاده بوده است. « شير و شكر » سراسر جذبه و اشتياق است و علي رغم اختصار آن (161 بيت در كليات، چاپ نفيسي، ص 179 _ 188؛ 141 بيت در كشكول، ج 1، ص 247 _ 254) مشحون از معارف و مواعظ حكمي است، لحن حماسي دارد و منظومه اي بدين سبك و سياق در ادب فارسي سروده نشده است؛ مثنويهايي مانند «نان و خرما»، «شيخ ابوالپشم» و «رموز اسم اعظم» را نيز منسوب بدو دانسته اند كه مثنوي اخير به گزارش مير جهاني طباطبائي (ص 100) از آنِ سيد محمود دهدار

است. شيوه مثنوي سرايي بهائي مورد استقبال ديگر شعرا، كه بيشتر از عالمان اماميّه اند واقع شده است. تنها نثر فارسي بهائي كه در ديوان هاي چاپي آمده است، « رساله پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش » است.

بهائي در عربي نيز شاعري چيره دست و زبان داني صاحب نظر است و آثار نحوي و بديع او در ادبيات عرب جايگاه ويژه اي دارد. مهمترين و دقيقترين اثر او در نحو، « الفوائد الصمديّه » معروف به صمديّه است كه به نام برادرش عبدالصمد نگاشته است و جزو كتب درسي در مرحله متوسط علم نحو در حوزه هاي علميّه است. اشعار عربي بهائي نيز شايان توجه بسيار است. معروفترين و مهمترين قصيده او موسوم به « وسيله الفوزوالامان في مدح صاحب الزّمان عليه السلام » در 63 بيت است كه هر گونه شبهه اي را در اثناعشري بودن وي مردود مي سازد. بهائي در ارجوزه سرايي نيز مهارت داشت و دو ارجوزه شيوا يكي در وصف شهر هرات به نام « هراتيه يا الزّهره » (كشكول، ج1،ص 189 _ 194) و ديگر ارجوزه اي عرفاني موسوم به « رياض الارواح » (كشكول، ج1، ص225 _ 227) از وي باقي مانده است. دوبيتيهاي عربي شيخ نيز از شهرت و لطافت بسياري برخوردار بوده كه بيشتر آنها در اظهار شوق نسبت به زيارت روضة مقدّسه معصومين عليه السلام است.

شيخ محمدرضا فرزند شيخ حرّعاملي (متوفي 1110) مجموعه لطيفي از اشعار عربي و فارسي شيخ بهائي را در ديواني فراهم آورده است. اشعار عربي وي اخيراً با تدوين ديگري نيز به چاپ رسيده

است. بخش مهمي از اشعار عربي بهائي، لُغَز و معمّاست.

از بررسي شيوه نگارش بهائي در اكثر آثارش، اين نكته هويداست كه وي مهارت فراواني در ايجاز و بيان معمّا آميز مطالب داشته است. وي حتي در آثار فقهي اش اين هنر را به كار برده كه نمونه بارز آن «رسائل پنجگانه الاثناعشرّيه »، است. اين سبك نويسندگي در « خلاصه الحساب، فوائد الصمّديه، تهذيب البيان و الوجيزه في الدرايه » آشكاراتر است. بهائي تبحّر بسياري در صنعت لغز و تعميه داشته و رسائل كوتاه و لغزهاي متعدّد و معروفي به عربي از وي بر جا مانده است. مانند:

« لغزالزبده » ( لغزي است كه كلمه زبده از آن به دست مي آيد )، « لغزالنحو »، « لغزالكشّاف »، « لغزالصمديه »، « لغزالكافيه » و « فائده ». نامدارترين اثر بهائي الكشكول، معروف به «كشكول شيخ بهائي» است كه مجموعه گرانسنگي از علوم و معارف مختلف و آينه معلومات و مشرب بهائي محسوب مي شود.

بهائي در شمار مؤلفان پر اثر در علوم مختلف است و آثار او كه تماماً موجز و بدون حشو و زوايد است، مورد توجه دانشمندان پس از او قرار گرفته و بر شماري از آنها شروح و حواشي متعدّدي نگاشته شده است. خود بهائي نيز بر بعضي تصانيف خود حاشيه اي مفصّل تر از اصل نوشته است. از برجسته ترين آثار چاپ شده بهائي مي توان از اينها نام برد: «مشرق الشمسين و اكسير السعادتين» ( تأليف 1015)، كه ارائه فقه استدلالي شيعه بر مبناي قرآن (آيات الاحكام) و حديث است. اين اثر داراي مقدمه بسيار مهمي در تقسيم

احاديث و معاني برخي اصطلاحات حديثي نزد قدما و توجيه تعليل اين تقسيم بندي است. از اثر مذكور تنها باب طهارت نگاشته شده و بهائي در آن از حدود چهارصد حديث صحيح و حسن بهره برده است؛ «جامع عباسي»، از نخستين و معروفترين رساله هاي علميّه به زبان فارسي؛ « حبل المتين في اِحكام احكام الدّين » (تأليف 1007) در فقه كه تا پايان صلوه نوشته است و در آن به شرح و تفسير بيش از يكهزار حديث فقهي پرداخته شده است؛ « الاثنا عشريه » در پنج باب طهارت، صلات، زكات، خمس، صوم و حج است. بهائي دراين اثر بديع، مسائل فقهي هر باب را به قسمي ابتكاري بر عدد دوازده تطبيق كرده است، خود وي نيز بر آن شرح نگاشته است.

«زبده الاصول» اين كتاب تا مدتها كتاب درسي حوزه هاي علمي شيعه بود و داراي بيش از چهل شرح و حاشيه و نظم است. « الاربعون حديثاً » (تأليف 995) معروف به اربعين بهائي ؛ « مفتاح الفلاح » (تأليف 1015) در اعمال و اذكار شبانه روز به همراه تفسير سورة حمد. اين اثر كم نظير كه گفته مي شود مورد توجه و تأييد امامان معصوم عليه السّلام قرار گرفته است.

«حدائق الصالحين» (ناتمام)، شرحي است بر صحيفة سجاديه كه هر يك از ادعية آن با نام مناسبي شرح شده است. از اين اثر تنها الحديقه الهلاليّه در شرح دعاي رؤيت هلال (دعاي چهل و سوم صحيفة سجاديه) در دست است.

«حديقة هلاليّه » شامل تحقيقات و فوائد نجومي ارزنده است كه ساير شارحان صحيفه از جمله سيّد عليخان مدني در شرح خود

موسوم رياض السالكين از آن بسيار استفاده كرده اند. همچنين فوائد و نكات ادبي، عرفاني، فقهي و حديثي بسيار در اين اثر موجز به چشم مي خورد. بنا بر ق_ول كلية كس_اني كه در احوال شيخ سخن گفته اند. وي نزد پدر تفسير ، حديث و عربيت و امثال اين ها راآموخت و پس از محضر استادان ديگر از جمله مولانا عبدالله مدرس(1) يزدي حكمت و كلام و بعضي علوم منقول را نزد ملاعلي مذهّب و ملا افضل قاضي مدرس و ملا محمد باقرين زين العابدين يزدي رياضي را آموخت و در طب از حكيم عماد الدين مسعود كسب فيض نموده ». (نفيسي : 1368 ، ص 17 ) بهاءالدين محمّد عاملي در عصر خود ، چه در دانش و چه در اخلاق از مردان بزرگ جهان به شمار مي رفت .

وي در علوم رياضي و نجوم و هيأت استاد مسلم عصر خود بود وپس از يكصد سال كه اين علم در ايران رواجي نداشت . براي نخستين بار در اواخر قرن دهم و ابتداي قرن يازدهم هجري قمري اين علوم را درهرات آموخته است و بار ديگر در ايران رواج داد .

خدمات شيخ بهائي:

در عرف مردم ايران، شيخ بهائي به مهارت در رياضي و معماري و مهندسي معروف بوده و هنوز هم به همين صفت معروف است، چنانكه معماري مسجد امام اصفهان و مهندسي حصار نجف را به او نسبت مي دهند. و نيز شاخصي براي تعيين اوقات شبانه روز از روي سايه آفتاب يا به اصطلاح فني، ساعت آفتاب يا صفحه آفتابي و يا ساعت ظلي در مغرب مسجد امام (مسجد شاه

سابق) در اصفهان هست كه مي گويند وي ساخته است.

در احاطه وي در مهندسي مساحي ترديد نيست و بهترين نمونه كه هنوز در ميان است، نخست تقسيم آب زاينده رود به محلات اصفهان و قراي مجاور رودخانه است كه معروف است هيئتي در آن زمان از جانب شاه عباس به رياست شيخ بهائي مأمور شده و ترتيب بسيار دقيق و درستي با منتهاي عدالت و دقت علمي در باب حق آب هر ده و آبادي و محله و بردن آب و ساختن ماديها داده اند كه هنوز به همان ترتيب معمول است و اصل طومار آن در اصفهان هست.

ديگر از كارهاي علمي كه به بهائي نسبت مي دهند طرح ريزي كاريز نجف آباد اصفهان است كه به نام قنات زرين كمر، يكي از بزرگترين كاريزهاي ايران است و از مظهر قنات تا انتهاي آبخور آن 9 فرسنگ است و به 11 جوي بسيار بزرگ تقسيم مي شود و طرح ريزي اين كاريز را نيز از مرحوم

بهائي مي دانند.

ديگر از كارهاي شيخ بهائي، تعيين سمت قبله مسجد امام به مقياس چهل درجه انحراف غربي از نقطه جنوب و خاتمه دادن به يك سلسله اختلاف نظر بود كه مفتيان ابتداي عهد صفوي راجع به تشخيص قبله عراقين در مدت يك قرن و نيم اختلاف داشته اند.

يكي ديگر از كارهاي شگفت كه به بهائي نسبت مي دهند، ساختمان گلخن گرمابه اي كه هنوز در اصفهان مانده و به حمام شيخ بهائي يا حمام شيخ معروف است و آن حمام در ميان مسجد جامع و هارونيه در بازار كهنه نزديك بقعه معروف به درب امام واقع است و

مردم اصفهان از دير باز همواره عقيده داشته اند كه گلخن آن گرمابه را بهائي چنان ساخته كه با شمعي گرم مي شد و در زير پاتيل گلخن فضاي تهي تعبيه كرده و شمعي افروخته در ميان آن گذاشته و آن فضا را بسته بود و شمع تا مدتهاي مديد همچنان مي سوخت و آب حمام بدان وسيله گرم مي شد و خود گفته بود كه اگر روزي آن فضا را بشكافند، شمع خاموش خواهد شد و گلخن از كار مي افتد و چون پس از مدتي به تعمير گرمابه پرداختند و آن محوطه را شكافتند، فوراً شمع خاموش شد و ديگر از آن پس نتوانستند بسازند. همچنين طراحي منار جنبان اصفهان كه هم اكنون نيز پا برجاست به او نسبت داده مي شود.

استادان شيخ بهائي:

آن طور كه مؤلف عالم آرا آورده است، استادان او بجز پدرش از اين قرار بوده اند: "تفسير و حديث و عربيت و امثال آن را از پدر و حكمت و كلام و بعضي علوم منقول را از مولانا عبدالله مدرس يزدي مؤلف مشهور حاشيه بر تهذيب منطق معروف به حاشيه ملا عبدالله آموخت. رياضي را از ملا علي مذهب ملا افضل قاضي مدرس سركار فيض كاشاني فرا گرفت و طب را از حكيم عماد الدين محمود آموخت و در اندك زماني در منقول و معقول پيش رفت و به تصنيف كتاب پرداخت."

مؤلف روضات الجنات استادان او را پدرش و محمد بن محمد بن محمد ابي الطيف مقدسي مي شمارد و گويد كه صحيح بخاري را نزد او خوانده است. علاوه بر استادان فوق در رياضي، بهائي نزد ملا محمد

باقر بن زين العابدين يزدي مؤلف كتاب مطالع الانوار در هيئت و عيون الحساب كه از رياضي دانان عصر خود بوده نيز درس خوانده است.

شاگردان شيخ بهايي :

براى پى بردن به مقام علمى و ميزان دانش شيخ، كافى است بدانيم كه متجاوز از چهل تن از دانشمندان و بزرگان قرن يازدهم هجرى قمرى از وى علم آموخته و بهره برده اند و بعضى از آنان، اشخاص زير هستند:

1- صدرالدين محمد ابراهيم شيرازى، معروف به ملاصدرا، فيلسوف معروف.

2- ملا محمد محسن بن مرتضى بن محمود، معروف به فيض كاشانى، صاحب تفسير صافى.

3- ملا عزالدين فراهانى مشهور به علينقى كمره اى، شاعر معروف قرن يازدهم .

4- ملا محمدباقر بن محمد مؤمن خراسانى، معروف به محقق شيخ الاسلام.

5- شيخ جواد بغدادى، مشهور به فاضل جواد، صاحب شرح خلاصة الحساب و زبدة في الاصول.

6- ملا محمدتقى بن مقصود على مجلسى، صاحب روضة المتقين(م 1070) .

7- سيد عزالدين حسينى كركى عاملى، مشهور به مجتهد مفتى اصفهانى.

سخنى در تاريخ وفات شيخ

در مورد تاريخ وفات شيخ بهايى اقوال گوناگوني وجود دارد، صاحب «تاريخ عالم آراى عباسى » كه از مآخذ مورد اعتماد است، مى گويد كه در شب چهارم شوال سال 1030 ه.ق بيمار شد و هفت روز رنجور بود، تا اين كه در شب 11 شوال درگذشت، و چون وى رحلت كرد، شاه عباس در ييلاق بود و اعيان شهر جنازه او را برداشتند و ازدحام مردم به اندازه اى بود كه در ميدان نقش جهان جا نبود كه جنازه او را حركت دهند. در مسجد جامع عتيق به آب چاه غسل دادند و علماء بر او نماز گزاردند و در بقعه اى منسوب به

امام زين العابدين(عليه السلام) كه مدفن دو امامزاده است، گذاشتند و از آنجا به مشهد بردند و به وصيت خود او در پائين پا، در جايى كه هنگام توقف در مشهد در آنجا درس مى گفت، به خاكش سپردند.

صاحب روضات الجنات مى گويد كه چون شيخ درگذشت، پنجاه هزار نفر بر جنازه وى نماز گزاردند و در تاريخ فوت وى گفته اند: «بى سر و پا گشت و شرع و افسر فضل اوفتاد.» مقصود از «بى سر و پا گشت شرع » اين است كه شين و عين از آغاز و آخر شرع مى افتد، و «راء» مى ماند كه 200 باشد، و «افسر فضل اوفتاد»، يعنى «فاء» از آغاز آن ساقط مى شود و «ضاء» كه 800 و «لام » كه 30 باشد مى ماند و روى هم رفته،1030مى شود.

صاحب كتاب تنبيهات مى گويد كه سال يك هزار و سى هجرى، مريخ در عقرب راجع شد، و شيخ پس از يك هفته مريضى به رحمت ايزدى پيوست.

اعتماد الدوله ميرزا ابو طالب در تاريخ رحلت وى گفته است:

رفت چون شيخ از اين دار فناى گشت ايوان جنانش ماواى دوستى جست ز من تاريخش گفتمش «شيخ بهاء الدين واى » كه از جمله آخر بدون همزه «بهاء»، عدد 1030 به دست مى آيد.

صاحب مطلع الشمس مى گويد كه در چهارم شوال سال 1030 هجرى شمسى مريض گشت و در سه شنبه دوازدهم رحلت نمود و جسد شريفش به مشهد نقل شد.

صاحب امل الآمل در مورد تاريخ وفات شيخ گويد كه از مشايخ خود شنيدم كه در سال 1030 هجرى قمرى درگذشت.

ولى صاحب قصص العلماء تاريخ درگذشت وى را سال 1031 هجرى قمرى ذكر كرده است.

صاحب سلافة العصر،

تاريخ وفات شيخ را دوازده روز مانده از شوال سال 1031 هجرى قمرى نوشته است، و در كتاب ديگر خويش موسوم به حدائق النديه في شرح الفوائد الصمديه در دوازدهم شوال سال 1030 هجرى قمرى ذكر كرده است و ممكن است در چاپ كتاب اول تحريفى شده باشد. به طور كلى آنچه از اين اقوال برمى آيد، وفات شيخ در دوازدهم شوال سال 1030 يا 1031 هجرى قمرى اتفاق افتاده است و چون صاحب تاريخ عالم آراى عباسى كه نظرش معتبرتر از ديگران است، و همچنين كتاب تنبيهات كه تاليف خود را چند ماه بعد از آن واقعه نوشته است، سال 1030 را ذكر كرده اند، از اين رو گفته كسانى كه وفات شيخ را در اين سال نوشته اند، صحيح تر به نظر مى رسد.

در اين صورت وفات شيخ در دوازدهم ماه شوال سال 1030 ه.ق در شهر اصفهان روى داده است.

وقتي شيخ بهايي رحلت كرد، شاه عباس در ييلاق بود و اعيان شهر جنازه او را برداشتند و ازدحام مردم به اندازه اى بود كه در ميدان نقش جهان جا نبود كه جنازه او را حركت دهند. در مسجد جامع عتيق به آب چاه غسل دادند و علماء بر او نماز گزاردند و در بقعه اى منسوب به امام زين العابدين(عليه السلام) كه مدفن دو امامزاده است، گذاشتند و از آنجا به مشهد بردند و به وصيت خود او در پائين پا، در جايى كه هنگام توقف در مشهد در آنجا درس مى گفت، به خاكش سپردند.

نمونه اشعار :

تا كي به تمناي وصال تو يگانه

اشكم شود از هر مژه چون سيل روانه

خواهد كه سرآيد غم هجران تو يا نه

اي تيره غمت

را دل عشاق نشانه

جمعي به تو مشغول و تو غايب زميانه

رفتم به در صومعه عابد و زاهد

ديدم همه را پيش رخت راكع و ساجد

در ميكده رهبانم و در صومعه عابد

گه معتكف ديرم و گه ساكن مسجد

يعني كه تو را مي طلبم خانه به خانه

روزي كه برفتند حريفان پي هر كار

زاهد سوي مسجد شد و من جانب خمار

من يار طلب كردم و او جلوه گه يار

حاجي به ره كعبه و من طالب ديدار

او خانه همي جويد و من صاحب خانه

هر در كه زنم صاحب آن خانه تويي تو

هر جا كه روم پرتو كاشانه تويي تو

در ميكده و دير كه جانانه تويي تو

مقصود من از كعبه و بتخانه تويي تو

مقصود تويي ...كعبه و بتخانه بهانه

بلبل به چمن زان گل رخسار نشان ديد

پروانه در آتش شد و اسرار عيان ديد

عارف صفت روي تو در پير و جوان ديد

يعني همه جا عكس رخ يار توان ديد

ديوانه منم ..من كه روم خانه به خانه

عاقل به قوانين خرد راه تو پويد

ديوانه برون از همه آئين تو جويد

تا غنچهء بشكفتهء اين باغ كه بويد

هر كس به بهاني صفت حمد تو گويد

بلبل به غزل خواني و قمري به ترانه

بيچاره بهايي كه دلش زار غم توست

هر چند كه عاصي است ز خيل خدم توست

اميد وي از عاطفت دم به دم توست

تقصير "خيالي" به اميد كرم توست

يعني كه گنه را به از اين نيست بهانه

نصايح شيخ بهايي به فرزندش

اگر پيامبر هم باشد از زبان مردم آسوده نيست.

اگر بسيار كار كند، مي گويند احمق است.

اگر كم كار كند، مي گويند تنبل است.

اگر بخشش كند مي گويند افراط مي كند.

اگر ثروت اندوزي كند، مي گويند بخيل است.

اگر ساكت و خاموش باشد

مي گويند لال است.

اگر زبان آوري كند، مي گويند وراج و پر روست.

اگر روزه بدارد و شب ها نماز بخواند مي گويند رياكار است.

و اگر نماز نخواند مي گويند كافر و بي دين است.

پس فرزندم نبايد به حمد و ثناي مردم اعتنا كرد و جز از خداوند نبايد از كسي ترسيد .

منبع :

سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران

سايت مشاهير ، سايت شهيد آويني

كشكول شيخ بهايي

فقهاى نامدار شيعه، عقيقى بخشايشى، ص 211

شيخ بهائي، بهاءالدين، محمد

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1031/1030 -953 ق)، عالم، فقيه، مفسر، محدث، متكلم، رياضيدان، اديب و شاعر امامى، متخلص به بهايى. معروف به شيخ الاسلام والمسلمين و مجدد دين در رأس قرن يازدهم. در بعلبك به دنيا آمد. در كودكى به همراه پدر، در عهد شاه طهماسب، به ايران وارد شد. وى در محضر پدر خود، شيخ حسين، شاگرد شيهد ثانى، و عبداللَّه بن شهاب الدين يزدى و محمدباقر يزدى و ملا على مذهب و ملا افضل و اعتمادالدين محمود كچايى به فراگيرى علم مشغول شد، تا اينكه در تفسير، فقه، اصول، ادبيات، رجال، تاريخ، حكمت، كلام، طب، رياضيات و ساير علوم سرآمد شد. عهده دار منصب شيخ الاسلامى گشت و امور شرعى يكسره به او محول شد. سپس او از اين شغل كناره گرفت و ساليانى به سياحت شهرها پرداخت، و به هرات و اران و آذربايجان و تبريز و مصر و شام و دمشق و عراق و حلب و فلسطين و بيت المقدس و سرنديب و حجاز و مكه و مدينه و ديگر شهرها مسافرتها كرد، و در اثناء اين سفرها گاه به مباحثات علمى- مذهبى نيز مى پرداخت. سرانجام به ايران بازگشت و همراه شاه عباس پياده از اصفهان به مشهد رضوى رفت. شيخ بهايى احاديث

شيعه را از پدرش و ميرداماد روايت كرده و «صحيح بارى» را از استادش، محمد بن محمد بن محمد مقدسى، روايت نموده است، كه مقدسى نيز به واسطه ى دوازده تن محدث محمد نام، پى در پى از محمد بن اسماعيل بخارى نقل كرده است. شيخ بهايى آنى از تعليم و تربيت فروگذار نبود و در حوزه درس خويش شاگردانى همچون، شيخ فاضل جواد بن سعداللَّه، ملا حسنعلى شوشترى، سيد حسين كركى، ملا خليل قزوينى، محمد خليل قاينى، ميرزا رفيع الدين نايينى، شيخ زين الدين بن محمد سبط شهيد ثانى، ابن ابى جامع، شيخ على بحرانى، سيد ماجد بحرانى، ملا محسن فيض كاشانى، ملاصدرا، محمد بن حسين ساوجى، ميرزا رفيع الدين طباطبايى، ملا شريف الدين محمد رويدشتى، شيخ محمود جزايرى، ابن خاتون، محقق سبزوارى، مجلسى اول، ملا محدصالح مازندرانى تربيت كرده است. وى كتابخانه ى بزرگى گرد آورد كه از جمله چهار هزار كتابى بود كه شيخ على منشار، پدر همسرش، از شهرهاى هند به ايران آورده بود و پس از او به دخترش همسر شيخ بهائى، منتقل شده بود. شيخ بهايى در اصفهان درگذشت. جنازه او به مشهد رضوى منتقل كردند و در جوار حرم مطهر دفن كردند. در «ريحانه الادب» نود و سه اثر وى با شرح مختصر ذكر شده است. از آثار وى: «حبل المتين فى احكام احكام الدين»؛ «مشرق الشمسين و اكسير السعادتين»، در فقه استدلالى؛ «الاربعين» يا «الاربعون حديثا»؛ «جامع عباسى»، به فارسى، در فقه؛ «الكشكول»؛ «المخلاه»؛ «زيده الاصول» يا «الزبده»، در اصول فقه؛ «فوائد الصمديه»، در نحو؛ «مفتاح الفلاح فى عمل اليوم و الليله»؛ رساله «الهلاليه»؛ «اثبات الانوار الالهيه»؛ «الاثنى عشريات»؛ «اسرار البلاغه»؛ «تهذيب البيان» يا «التهذيب»، در نحو؛ حاشيه ى «من

لا يحضره الفقيه»؛ حاشيه ى «خلاصه الاقوال» علامه حلى؛ حاشيه «كشاف» زمخشرى؛ حاشيه «تفسير» بيضاوى؛ «خلاصه الحساب»، در رياضيات؛ «تشريح الافلاك»، در علم هيئت؛ «الاسطرلاب»؛ «بحر الحساب»؛ «الوجيزه»، در درايه، به نام «درايه الحديث»؛ مثنوى هاى: «زنان و پنير»، «شير و شكر»، «طوطى نامه»، «نان و حلوا» يا «سوانح الحجاز»، «الزاهره».[1]

(شيخ) محمد بن حسين عاملى (منسوب به جبل عاملى) معروف به شيخ بهائى، دانشمند بنام عهد شاه عباس بزرگ (و. بعلبك 953 ه.ق./ 1546 م.- ف. اصفهان 1031 ه.ق./ 1622 م.) پدرش عزالدين حسين در سال 966 به ايران مهاجرت كدر و بهاءالدين در ايران نشأت يافت و تأليفاتى به فارسى و عربى پرداخته كه مجموع آنها به 88 كتاب و رساله بالغ مى شود، از آن جمله است:

دو مثنوى فارسى «نان و حلوا» و «شير و شكر»، جامع عباسى (فقه)، خلاصةالحساب، تشريح الافلاك كتاب اربعين (بعربى)، كشكول كه مجوعه ايست از نوادر حكايات و علوم و اخبار و امثله واشعار عربى و فارسى. وى به فارسى و عربى شعر مى سرودده. جنازه او را به مشهد انتقال و در مسجد گوهرشاد دفن كردند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] آتشكده ى آذر (927 -926 /3)، الاعلام (334/6)، اعيان الشيعه (234/9)، تاريخ ادبيات ايران، براون (279 -277 /4)، تاريخ ادبيات در ايران (1047 -1039 /5)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (515 -502)، تذكره ى روز روشن (122 -121)، تذكره ى نصرآبادى (151 -150)، چهارصد شاعر برگزيده ى پارسى گوى (506 -495)، دايرةالمعارف فارسى (1522/2)، دنباله جستجو در تصوف (259)، الذريعه (77/18 ،983 ،143 /9 ،241 -240 /6 ،225 -224 ،211 ،203 ،195 ،173 ،168 ،103 ،88 ،39 /6 ،302 -301 ،63 -62 /5 ،509 ،498 ،200

،186 -185 /4 ،425 ،36 -35 /3 ،42/2 ،118 -117 ،115 ،85 /1)، روضات الجنات (80 -54 /7)، رياض العارفين (49 -45)، رياض العلماء (97 -88 /5)، ريحانه (320 -301 /3)، زندگينامه رياضيدانان (172 -170)، سرآمدان فرهنگ (232/1)، سيرى در شعر فارسى (384 -383)، شخصيتهاى نامى (273 -270)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 88 -85 /11)، عالم آراى عباسى (157 -155 /1)، فرهنگ ادبيات فارسى (311 -310)، فرهنگ سخنوران (147)، فقهاى نامدار شيعه (228 -209)، فوائد الرضويه (521 -502)، فلاسفه ى شيعه (429 -415)، كارنامه بزرگان (325 -324)، الكنى و الالقاب (100/2)، مؤلفين كتب چاپى (432 -421 /5)، مجمع الخواص (41 -40)، مجمع الفصحا (15 -12 /4)، مطلع الشمس (388 -386 /2)، معجم المؤلفين (242/9)، منظومه هاى فارسى (356 -353)، نتايج الافكار (105 -103)، يغما (س 13، ص 146 -143).

صيمري، ابوعنبس محمد

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 275 ق)، منجم، رياضيدان، اديب و شاعر. از آثار وى «اصل الاصول»، در هيأت و نجوم است كه متضمن بسيارى از اقوال ايرانيان در مسايل نجومى مى باشد. او شاعرى توانا بود. به بغداد رفت و نديم متوكل شد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :انساب سمعانى (577 / 3)، تاريخ علوم و فلسفه ى ايرانى (492)، النجوم الزاهره (86 / 3).

طاووسي، جلال الدين يعقوب

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س نهم ق)، عالم و رياضيدان. از دانشمندان و رياضيدانان مشهور عهد خويش بود. وى را استاد شرف الدين على يزدى (م 850/ 830 ق) مى دانند. شرف الدين نيز در كتاب «كنه المراد فى علم الوفق والاعداد» خود از او نام برده و در اثناى بسيارى از مربعاتى كه براى استخراج عدد مطلوب ذكر كرده جمله ى (عمل جلال الدين يعقوب بن محمد) را آورده است. بعضى از تذكره ها كتابى به نام «كنه المراد» و خلاصه ى آن در وفق اعداد را، در سه لوح و مقدمه و خاتمه، به وى نسبت مى دهند. در «تاريخ نظم و نثر» آمده كه وى كتابى به نام «كنه المراد فى وفق الاعداد» تأليف كرده و سپس «رساله ى حساب» خود را، به فارسى، از آن استنباط نموده است. صاحب «تاريخ ادبيات در ايران» نيز آورده كه يعقوب طاووسى درباره ى «حساب العقود» كتاب فارسى مشروحى در يك مقدمه و سه لوح و يك خاتمه تأليف كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (107/ 4)، تاريخ نظم و نثر (269)، الذريعه (177 -176/ 18)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 152 -151/ 9)، كشف الظنون (1521)، لغت نامه (ذيل/ يعقوب).

طسوجي، عبدالنبي

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1203 -1117 ق)، فقيه، اصولى، رياضيدان، اديب و شاعر. پدر وى بنا به روايتى اوجاق قلى از نوادر عهد شاه سلطان حسين صفوى بود. ملاعبدالنبى در خوى متولد شد. علوم عقليه، فنون عربيه و ادبيه را در لاهيجان نزد سيد محمد لاهيجانى فراگرفت. به مشهد رفت و نزد ملارفيع گيلانى علوم فقه و اصول و رياضى و معقول را تكميل نمود. سپس به نجف رفت و در آنجا ساكن شد. ميرزا حسن در فوت او

ماده تاريخى سروده بود. از جمله آثار وى: «تفسير قرآن»؛ «شرح نهج البلاغه»؛ «حاشيه ى تفسير تونى»؛ «شرح معانى الاخبار»؛ «الردعلى نواقض الرافض»؛ «تحفة السالكين».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (126 /8)، دانشمندان آذربايجان (267)، الذريعه (134 ،72 /14 ،233 /10 ،281 /4)، ريحانه (57 -56 /4)، گنجينه ى دانشمندان (34 /6)، معجم المؤلفين (201 /6)، مكارم الآثار (151 -150 /1).

طوسي، محقق

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

شيخ محمد معروف به خواجه نصيرالدين طوسى جهرودى الاصل، شيخ حر عاملى در كتاب امل الامل مى نويسد: وى مردى فاضل و ماهر و عالم و متكلم محقق در عقليات او را كتبى است كه از جمله آنها كتب زير است 1- كتاب «تجريد الاعتقاد» 2- تذكره «در هيئت» 3- تحرير كتاب اقليدس 4- تحرير مجسطى 5- شرح اشارات 6- «فصول نصيريه» 7- «فرائض نصيريه» 8- «آداب المتعلمين» 9- رساله اسطرلاب 10- رساله جواهر 11- نقد المحصل 12- رساله معينيه در هيئت به فارسى 13- شرح آن به فارسى 14- رساله خلق اعمال 15- شرح ساله العلم ميثم بحرانى 16- اخلاق ناصرى 17- اوصاف الاشرف و غير اينها، روايت مى كند از او علامه حلى كه در اجازه بنى زهره نوشته است اين شيخ افضل اهل زمان خود در علوم عقليه و نقليه و از براى اوست مصنفات بسيارى در علوم حكميه و احكام شرعيه بر مذهب اماميه وى بزرگترين كسى است كه ما ديده ايم كه نورانى كند خدا خوابگاه او را. من، الهيات شفاى ابوعلى سينا و بعض كتاب تذكره را در هيئت كه از تصانيف خود اوست نزد وى خواندم سپس درك نمود او را اجل محتوم قدس اللَّه روحه.

نگارنده گويد: خواجه در حمله دوم مفعول موقعى كه هلاكوخان

نوه چنگيز بقعله «ميمون دژ» مركز و پناهگاه اسماعيليان واقع در الموت قزوين لشكر كشيد و آنجا را تسخير كرد از حبس آن فرقه ضاله آزاد و همراه هلاكو به بغداد آمد سپس هلاكو را بعد از قتل آخرين خلفاء بنى عباس و ابن حاجب از جنگ و تخريب بقيه بلاد اسلامى منصرف و به مراغه آذربايجان آورد و به عمران و آبادى و تشويق اهل فضل و احياى علوم عقلى تشويق نمود و خود با تأسيس رصدخانه بزرگ مراغه كه آكادمى علوم عقلى و نقلى بود و با داشتن رياست اوقاف و مقام علمى، جان مردم مسلمان خاصه علماء نامى ما را از خطر نابودى و انهدام حفظ كرد و از اين راه بزرگترين خدمت را به دين اسلام و ملت ايران نمود- و حقاً خواجه يكى از بزرگترين دانشمندان جهان و نابغه عاليقدر شيعه و فيلسوف نامى اسلام است. ولادتش در طوس در ج 1 سال 597 ه.ق واقع و در روز عيد غدير سال 672 در بغداد از دنيا رفت و در قسمت بالا سر حضرت امام همام باب الحوائج موسى بن جعفر عليهماالسلام در مكانى كه براى ناصر عباسى مهيا كرده بودند دفن شد در ماده تاريخ وفات او به فارسى گفته شده:

«نصير ملت و دين پادشاه كشور فضل

يگانه اى كه چه او مادر زمانه نزاد

بسال ششصد و هفتاد و دو بذى الحجه

بروز هيجدهمش درگذشت در بغداد

ابوجعفر نصيرالدين محمد بن حسن طوسى (و. 597- ف. 672 ه.ق) از علماى بزرگ رياضى و نجوم و حكمت ايران در قرن هفتم و نيز از وزراء آن عصر است. مدتى در دستگاه اسماعيليه بود و هنگام حمله ى هلاكوخان

مغول به ايران براى نجات مسلمانان از خونريزيهاى آن مرد سفاك به خدمت او درآمد و با تدابير خاصى از خرابى شهرها و كشتار دسته جمعى مردم به دست هلاكو جلوگيرى كرد. اين دانشمند كه در ضمن يكى از فقهاى مذهب تشيع است هلاكوخان را به ايجاد رصدخانه در مراغه و ترتيب زيج جديدى كه بعداً به زيج ايلخانى مشهور گرديد و خود تصدى اين كار را برعهده گرفت تشويق كرد. گويند تمام اوقاف نيز در سراسر ممالك مفتوحه مغول در تحت نظر او بود. از خواجه تأليفات متعددى در رشته ى علوم رياضى، نجوم، منطق، علوم طبيعى، حكمت الهى، و مجسطى باقى مانده است. او يكى از شارحان و مفسران كتاب «اشارات» ابوعلى سينا است. از مشهورترين تأليف هاى او در عربى شرح اشارات ابن سينا و در فارسى كتاب «اخلاق ناصرى» است كه در غايت نيكويى سخنان افلاطون و ارسطو را در حكمت عملى جمع كرده و آراء متقدمين را شرح و شبهات متأخرين را رد نموده است. ديگر كتاب «تجريدالكلام فى تحرير عقايدالاسلام» و اين تجريد كه در الهيات است طرف توجه عده ى كثيرى از شراح و صاحبان رسائل كلاميه است و نيز «تذكره ى نصيريه» در هيئت و «اساس الاقتباس» در منطق و «اوصاف الاشراف» در عرفان و رسالات و كتبى به زبان عربى در منطق و هيئت و هندسه از او باقى است.

(672 -597 ق)، دانشمند، نويسنده، منجم، فيلسوف، رياضيدان و شاعر. ملقب به استاد البشر و عقل حادى عشر. مشهور به خواجه نصيرالدين و خواجه نصير طوسى. اصل وى از جهرود ساوه يا قم است. در طوس به دنيا آمد و به همين علت

به طوسى مشهور شد. پئرش از فقها و علماى طوس بود. نصيرالدين علوم نقلى را نزد پدر و علوم عقلى را نزد دايى خود فراگرفت. در آغاز جوانى براى تكميل معلومات به نيشابور رفت. در آنجا به محضر فريدالدين عطار نيشابورى رسيد و گويند حكمت مشاء را نزد وى آموخت. رياضيات را از كمال الدين محمد حاسب و فقه را نزد معين الدين سالم بن بدران مصرى و كمال الدين ميثم بحرانى فراگرفت و از محضر درس دانشمندانى چون كمال الدين بن يونس موصلى، ابوالسعادات اصفهانى، اسعد بن عبدالقاهر اصفهانى و نجم الدين محقق حلى استفاده كرد. با صدرالدين قونيوى معاصر و معاشر بوده است. اعتمادالسلطنه در «مطلع الشمس»، سيد غياث الدين عبدالكريم بن طاووس و قطب الدين محمود بن مسعود شيرازى و جمال الدين حسن بن يوسف، ملقب به علامه حلى، را از شاگردان وى مى شمرد. او چند سال پس از واقعه ى حمله ى چنگيز، به قلاع اسماعيليه پناه برد و به خدمت ناصرالدين عبدالرحيم بن ابى منصور، محتشم قهستان رسيد و به خواهش او كتاب «الطهارة» ابوعلى مسكويه را به فارسى ترجمه كرد كه بعدها آن را اساس تأليف «اخلاق ناصرى» قرار داد. سپس به دعوت علاءالدين محمد، فرمانرواى اسماعيليان، به قلعه ى ميمون دژ رفت. وى پس از غلبه ى هلاكوخان به قلاع اسماعيليه در 654 به خدمت او پيوست و همواره در ملازمت وى بود. در مورد تصميم به ساختن رصدخانه، گويند منگوقاآن، كه از پادشاهان مغول است، هنگام فرستادن هلاكو به ايران، دستور داد كه خواجه نصير را به دربار او روانه كند تا در مغولستان اين رصدخانه تأسيس شود، اما هولاكو صلاح ديد كه اين كار به امر او باشد و

رصدخانه در ايران بنا شود. بعد از فتح بغداد، خواجه در 657 ق از جانب هلاكو مأموريت يافت تا رصدخانه ى مراغه را ترتيب دهد. او هم جماعتى از رياضيدانان بزرگ مانند: مؤيدالدين عرضى، از دمشق، و فخرالدين مراغى، از موصل، و فخرالدين اخلاطى، از تفليس، و نجم الدين دبيران قزوينى را گرد آورد و كار احداث رصدخانه ى مراغه را در همان سال آغاز كرد. خواجه با اين كار عالمان بزرگ زمان را كه پراكنده بودند، گرد آورد و همچنين كتابخانه اى عظيم در محل رصدخانه مراغه احداث كرد و كتابهايى را كه از بغداد، شام و الجزيره و اطراف و اكناف ايران فراهم آمده بود و به تصريح الكتبى، بيش از چهارصد هزار مجلد مى شد، در آنجا جمع كرد. عمر خواجه از اين پس در خدمات علمى گذشت. خواجه وزارت هولاكو را نيز به عهده داشت و با تقرب خود در نزد هلاكو، از قتل گروهى از بزرگان عهد خويش پيشگيرى كرد. نصيرالدين يكى از بزرگترين بنيان گذاران كلام شيعه و پيشاهنگ بزرگ فلسفه ى مشاء بود. در حكمت و فلسفه بزرگترين كار او تأييد و تسجيل حكمت ابوعلى سينا است و براى اين كار به شرح مشكلات «اشارات» ابوعلى سينا و اثبات مباحث آن همت گماشت. خواجه اولين دانشمندى بود كه حالات ششگانه را در مثلث كروى قائم الزاويه بيان كرد و آن را در كتاب خود به نام «الشكل القطاع» شرح داد. وى در شانزدهمين سال تأسيس رصدخانه وفات يافت و عمل رصد و زيج ناتمام ماند. اگر چه صدرالدين، پسر بزرگ او و بعد از وى، اصيل الدين عهده دار تكميل آن شدند، اما به تدريج رصدخانه، متروك گشت

تا اين زمان كه تنها نامى از آن باقى مانده است. نصيرالدين در بغداد درگذشت و جنازه وى را در كاظمين به خاك سپردند. از ديگر آثار وى: «تجريد الكلام» يا «تجريد العقائد» يا «تجريد الاعتقاد» يا «تحرير العقايد»، در اصول دين؛ «زيج ايلخانى»، به فارسى؛ «اوصاف الاشراف»، در اخلاق به فارسى؛ «اساس الاقتباس»، در منطق؛ «تحرير اصول اقليدس»، در هندسه؛ «تحرير مجسطى»، در هيئت؛ «تذكره ى نصيريه»، در هيئت؛ شرح «اشارات» ابوعلى سينا؛ «سى فصل»، در نجوم؛ «رسالة فى اثبات الفرقة الناجية»؛ «رسالة فى حصر الحق بمقالة الامامية»، به فارسى؛ «الاثنى عشرية»؛ «تحرير اكرمانالاوس» يا «تحرير كتاب مانالاوس فى الاشكال الكروية»؛ «تجريد المنطق»؛ «البارع فى التقويم و احكام النجوم»؛ «آداب المتعلمين»؛ «التجريد فى الهندسه»؛ «معيار الاشعار»، در عروض فارسى؛ «زبدة الادراك فى هيئت الافلاك»؛ «جامع الحساب فى التخت والتراب» يا «جوامع الحساب بالتخت والتراب»؛ «ظاهرات الفلك»؛ «بيست باب»، در معرفت اسطرلاب؛ «ديوان» شعر. به قول صاحب «زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى»، بروكلمان فهرست پنجاه و نه عنوان و سارتن فهرست شصت و چهار عنوان از آثار نصيرالدين را آورده و آنها را به چندين رشته ى مختلف تقسيم كرده اند.[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (258 -257/ 7)، اعيان الشيعه (420 -414/ 9)، ايضاح المكنون (353 -352/ 1)، تاريخ ادبيات در ايران (1205 -1198 ،271 -257 ،254 -252 ،231 -229/ 3)، تاريخ علوم عقلى (صفحات متعدد)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (441 -417)، تاريخ گزيده (706 -705)، تاريخ نجوم اسلامى (246 ،52 ،47 ،45)، تاريخ و عقايد اسماعيليه (467 -465)، دائرةالمعارف بستانى (359/ 11)، دايرةالمعارف فارسى (3033/ 2)، الذريعه (265/ 13 ،1199 -1198 ،989 ،651 ،306/ 9 ،353 -352

،8/ 3 ،6 -5 / 2 ،26/ 1)، روضات الجنات (297 -278/ 6)، رياض العارفين (235 -234)، رياض العلما (164 -159/ 5)، ريحانه (182 -171/ 2)، زندگينامه ى رياضيدانان (506 -486)، شرح حال رجال و مشاهير نامى (357 -342)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 170 -168/ 7)، العبر (326/ 3)، فرهنگ ادبيات فارسى (509 -507)، فرهنگ سخنوران (937)، فلاسفه ى شيعه (523 -490)، فوات الوفيات (252 -246/ 3)، فوايد الرضويه (612 -602)، كشف الظنون (1644 ،1436 ،969 ،950 ،391 ،357 ،352 -351 ،351 -346 ،142 ،139)، الكنى والالقاب (252 -250/ 3)، لغت نامه (ذيل/ نصيرالدين طوسى)، مجالس المؤمنين (210 -201/ 2)، مجمع الفصحا (1407 -1406/ 3)، مطلع الشمس (231 -219/ 1)، معجم المؤلفين (208 -207/ 11)، مؤلفين كتب چاپى (744 -730/ 5)، نتايج الافكار (709 -708)، الوافى بالوفيات (183 -179/ 1)، هديةالاحباب (196 -195)، هديةالعارفين (131/ 2).

ظهير

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(بخش 1) حسن بن ظئر مكنى به ابوعلى فارسى، فقيه و لغوى و نحوى (ف. قاهره 598 ه.ق). مولد اودهى به نام نعمانيه بود و از آنجا به شيراز رفت و به فارسى شهرت يافت. وى در فنون علوم و قراات عشره و تفسير قرآن عالم و در فقه و حديث و كلام و منطق و حساب و هيئت و طب مبرز و در لغت و نحو و عروض و قوافى و روايت اشعار عرب چيره دست بود و در هر فنى از اين فنون كتابى را از برداشت. اوراست: كتابى در شرح الصحيحين، اختلاف الصحابة و التابعين و فقهاء الانصار كه به پايان نرسيده.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

ظهير كازروني، علي

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(611- ح 697 ق)، عالم، فقيه، رياضيدان، مورخ، لغوى و شاعر. از رجال دوران مغول بود كه در عراق زندگى مى كرد. خط نيكويى داشت و متصدى كارهاى بزرگ دولتى بود. كتب بسيارى تأليف و تصنيف كرد كه از آن جمله: «روضه الاريب»، در تاريخ بغداد، در بيست و هفت بخش؛ «كنز الحساب» يا «وكر الحساب»، در حساب؛ «الملاحه فى الفلاحه»؛ «النبراس المضى ء» يا «نبراس المفتى»، در فقه شاعفى؛ «الذروه العليا فى سيره المصطفى (ص)»؛ منظومه «الاسديه»، در لغت؛ «التنزلات» كازرونى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (155 / 5)، ايضاح المكنون (715 714 / 2 ،328 / 1)، ريحانه (76 / 4)، كشف الظنون (1923 ،1013 ،923 ،494)، لغت نامه (ذيل/ على)، معجم المؤلفين (232/ 7)، هديه العارفين (715 / 1).

عبيدي، شمس الدين

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س هفتم و هشتم ق)، عالم و رياضيدان. وى از علماى رياضى دوره ى غازان خان. (703 -694 ق) بود كه آثارى از خود به يادگار گذشت. از آثار وى: «متن اقليدس»؛«رساله ى حساب».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :حبيب السير (191 / 3)، لغت نامه (ذيل/ شمس الدين).

عزيزي، نصر

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهارم ق)، رياضيدان. از زندگانى وى آگاهى درستى در دست نيست، جز اين كه در قرن چهارم مى زيسته است. بنابر گفته ى خودش كتابى براى كتابخانه ى الملك المنصور، كه به احتمال قوى همان عضدالدوله ديلمى (372 -338 ق) مى باشد، تأليف كرده است. وى صاحب آثار چندى در زمينه ى رياضى است، از جمله: «رساله فى ان الاشكال كلها من الدائره»؛ «رساله فى تطيع الناقض»؛ «رساله اى» در تعيين سمت قبله، به زبان عربى، كه ترجمه ى آن به انگليسى در 1982 م به چاپ رسيد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (567 -566).

علاء كرماني

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س نهم ق)، رياضيدان و منجم. اصل وى از كرمان بود ولى در سرزمين عثمانى به سر مى برد. علاء در رياضى و نجوم مهارت داشت. از آثار وى رساله اى است در «تصنيع اسطرلاب» كه آن را به نام سلطان بايزيد دوم، پادشاه عثمانى (918 -886 ق)، تأليف كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (272).

علم الهدايي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : سيد حسن علم الهدايي در سال 1334 در شهر مشهد بدنيا آمد. دوران تحصيلات ابتدايي و متوسطه و كارشناسي رياضي را در زادگاهش گذراند. وي بعد از گذراندن دوره مدرسي رياضي در دانشگاه تربيت مدرس براي ادامه تحصيل در رشته آموزش رياضيات وارد دانشگاه گلاسكو گرديد و در سال 1375 موفق به اخذ مدرك PhD در اين رشته گرديد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار ورياضي

گرايش : آموزش رياضي، روان شناسي يادگيري رياضيات

والدين و انساب : پدر بزرگ سيد حسن علم الهدايي مرحوم آيت ا... حاج سيد محمد رضا علم الهدي بروجردي از علماي بزرگ مشهد و از سلسله سادات نور بخش بروجرد به حساب مي آيد كه جد بزرگ ايشان سيد محمد مومن از عالمان بزرگ بروجرد بود و در عين حال از منسوبين مرحوم حضرت آيت ا... العظمي حاج سيد حسن بروجردي مرجع بزرگ شيعيان به شمار مي آيند. مادر پدر سيد حسن علم الهدايي نيز دختر مرحوم آيت ا... سيد علي شوشتري جزايري از سادات و علماي با كرامت دوران پهلويي اول به حساب مي آمد. پدر ايشان نيز آيت ا... حاج سيد مجتبي علم الهدي بروجردي در حال حاضر از علماي مشهد مقدس ميباشند و به فعاليتهاي علمي و ديني

و اقامه نماز جماعت مشغول ميباشند.

خاطرات كودكي : سيد حسن علم الهدايي از خاطرات آن دوران خود سفر هاي مكرر به عتبات عاليات كشور عراق ، سوريه ، اردن ، و فلسطين و ديدن از اماكن مقدس چون مسجد الاقصي، قبه الصخره، قبور حضرت ابراهيم (ع) و حضرت يوسف و زيارت مرحوم آيات عظام حكيم ، شاهرودي اشاره ميكند. و نيز در دوران دبستان شركت در نماز جماعت آيت ا... حاج سيد جواد خامنه اي در بازار بزرگ مشهد مسجد تركها و در جلسات قرآن و احكام آن از خاطرات وي است. « دو سه ماهي از سال تحصيلي گذشته بود كه پس از گيرو داري به دليل كمبود سنم بالاخره موفق به حضور در مدرسه شدم. درست به خاطر دارم كه زنگ كلاس ها خودره بود و من نا آشنا و به تنهايي به مدرسه آمده بودم. ظاهرا كلاس سوم و چهارم را انتخاب كردم و چون جايي براي نشستن در ميان شاگردان نيافتم پشت ميز عسلي معلم و صندلي وي كه خالي بود رفتن و جا خوش نمودم. جالب است كه بچه ها بدون تمسخر كردنم متوجه مشكل شدند و من را به كلاس اول هدايت كردند. البه يك سقوط از پشت بام و يك غرق شدن در حوض آب - كه آن زمان معمول بود - هم از ديگر خاطراتم مي باشد كه به خير گذشت.»

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : سيد حسن علم الهدايي در اين خصوص مي گويد: « خانواده من يك خانواده روحاني و معتقد هشتند و ما از كودكي در فضاي آميخته با باورهاي ديني و اسلامي پرورش يافتيم. مادرم

نيز بانويي سيده و از خانواده ريف كهربايي به حساب مي آيد كه در رشد باورهاي اعتقادي و انچام فرايض به ويژه در دوران كودكي و نوجوان د رمن موثر بود است. هر چند بخشي از دوران تحصيلم در زمان رژيم گذشته بود ولي پدرم به عنوان يك عالم ديني با اين امر مخالفتي نداشت. »

تحصيلات رسمي و حرفه اي : پايان دوره دبيرستان در دبيرستان علوي مشهد در سال 1352، گذراندن دوره دبيري رياضي در دانشگاه مشهد و دوره كارشناسي رياضيات در دانشگاه تربيت مدرس سال 1365 و اخذ مدرك PhD در رشته آموزش رياضي Math Education با گرايش روان شناسي يادگيري رياضيات در دانشگاه گلاسكو انگليس در سال 1375.

خاطرات و وقايع تحصيل : از خاطرات اين دوران سيد حسن علم الهدايي محروميت از يك ترم تحصيلي در دانشگاه به دليل شركت در اعتراضات و اعتصابات دانشجويي در خرداد 1354 و بازداشت ايشان و پدرشان از سوي ساواك مشهد به دليل فعاليتهاي سياسي در بهمن 1356 ميتوان اشاره كرد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : تشكيل انجمن كتاب و اداره انجمن اسلامي و ارائه كنفرانس ها در زمينه فرهنگي و اجتماعي به مناسبتهاي مختلف در دبيرستان، تاليف كتاب "همه درپي كودكي او" در زمينه خدا شناسي در سن 15 سالگي و ويراستاري كتاب فراز و نشيب در اسلام تاليف ابوالحسن الندوي ترجمه دكتر سيدي علوي و آماده براي چاپ از فعاليتهاي علم الهدايي در دوران تحصيل دبيرستان وي است. و نيز در دوران پس از انقلاب در سال 1358 نيز مقالات و يادداشتهايي در روزنامه جمهوري اسلامي مي نوشت و در دانشگاه گلاسكو نيز ضمن همكاري با

انجمن اسلامي دانشجويان در اروپا بيشتر سخنراني هاي مذهبي و فرهنگي مركز اسلامي الهدي در شهر گلاسگو مي پرداخت و حتي مدتي نيز در غياب امام جمعه پاكستاني مركز به عنوان امام جمعه موقت و به زبان انگليسي براي شركت كنندگان عرب و پاكستاني اقامه نماز و خطبه مينمود.

استادان و مربيان : از جمله استادان سيد حسن علم الهدايي ميتوان به مرحوم پروفسور تقي فاطمي در دانشگاه مشهد، دكتر غلامحسين دنيايي در حوزه و دانشگاه تربيت مدرس، پروفسور جان استون در دانشگاه گلاسكو، دكتر بهمن مهري استاد دانشگاه صنعتي شريف، مرحوم آيت ا... سيد حسن ميردامادي (نجف آبادي) و حجه الاسلام و المسلمين حاج سيد جعفر علم الهدي و پدرم اشاره كرد.

هم دوره اي ها و همكاران : از همدوره ايهاي سيد حسن علم الهدايي ميتوان به دكتر محمد مهدي زاهدي وزير فعلي علوم، دكتر محمد منتظري رئيس سابق جهاد دانشگاهي، دكتر محمد رضا راه چمني نماينده سابق سبزوار و رئيس قبلي بهزيستي، دكتر حسن مرادي نماينده اراك ، دكتر علي اصغر هندي دادستان سابق ديوان محاسبات، دكتر محمد سياري معاون سابق وزير علوم و بهداشت و ... اشاره داشت.

همسر و فرزندان : سيد حسن علم الهدايي داراي همسر و چهار فرزند دو پسر و دو دختر به نامهاي سيد محمد حسين دانشجوي تخصصي راديولوژي دانشگاه علوم پزشكي مشهد، سيده نرجس دانشجوي كارشناسي ارشد رشته شيمي الي، و بقيه در حال تحصيلات اوليه هستند.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : -رئيس دانشگاه تربيت معلم سبزوار 72-1367، -رئيس سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي خراسان 80-1378، -مشاورزه رئيس دانشگاه فردوسي مشهد و مسوول كميته بهروري و تحول

اداري دانشگاه 81-1377، -معاون اموراجتماعي سازمان بهزيستي كشور 84-1381، - بازرس انتخاباتي شوراي نگهبان در استان خراسان در انتخابات مجلس دوم 1362، -مسوول آموزشهاي عقيدتي سياسي در دايره سياسي ايدئولوژيك لشكر 77 پيروز خراسان 61-1359، -مشاور عاي رئيس دانشگاه فردوسي مشهد در امور فرهنگي اجتماعي 1384، -مدير شبكه علمي كشور در استان خراسان 80-1379، -رئيس پارك علم و فناوري خراسان 1385،

فعاليتهاي آموزشي : - عضو هيئت علمي دانشگاه فردوسي مشهد با درجه دانشياري، - عضو انجمن رياضي ايران و عضو شوراي ملي معلمان رياضي آمريكا(NCTM)، - دبير كميته علمي پنجمين كمنفرانس آموزشي رياضي ايران 1379، - دبير كميته علمي دومين ياد.اره استاد شهيد چمران تير 1381، -عضو شوراي برنامه ريزي آموزشي رياضي كشور، -عضو كميته آموزشي رياضي ستاد ملي سال جهاني رياضي 79-1378، -عضو هيئت علمي پاره وقت موسسه پژوهشي برنامه ريزي درسي و نو آوري هاي آموزش و پرورش 84-1383، -عضو و مسوول كميته علمي آسيب هاي اجتماعي سازمان ملي جوانان 84-1382، - عضو ستاد تحول اداري استان خراسان 81-1379، عضو شوراي پژوهش و فناوري استان خراسان 80-1379، -عضو هيئت علمي در شوراي فرهنگي دانشگاه فردوسي مشهد 84 تا كنون، - نماينده وزير علوم در هيئت نظارت دانشگاه فردوسي مشهد 84 تا كنون، - عضو هيئت تحريريه مجله نشريه انحاديه انجمن هاي علمي و آموزشي معلمان رياضي ايران.

آرا و گرايشهاي خاص : سيد حسن علم الهدايي مي گويد:« به لحاظ سياسي فردي مستقل هتم و وابستگي گروهي و حزبي خاصي ندارم. اسلام، مردم و رهبري خطوط قرمزي هستند كه به آنها معتقدم و خدمت به مردم و نظام اسلامي را فارغ از هر نوع گرايشي

يك ضرورت جدي مي دانم و اصولا فردي عملگرا ميباشم. از منظر علمي معتقد به روان شناسي شناختي ميباشم.»

________________________________________

آثار :

1 راهبرديهاي نوين در آموزش رياضي

ويژگي اثر : چاپ 1381

2 همه در پي او

ويژگي اثر : چاپ 1351 و 1357 در زمينه خداشناسي است و در سن 15 سالگلي دكتر علم الهدايي آنرا تاليف كرده است.

3 يادداشتهايي بر مهارت هاي خوب زندگي كردن ج1و 2

ويژگي اثر : در دست چاپ

علياري تبريزي، علي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1327 -1236 ق)، عالم، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، حكيم، رياضيدان، ستاره شناس، اديب و شاعر. وى در روستاى سردرود تبريز به دنيا آمد. پس از فراگرفتن علوم و فنون معموله و متداوله در نزد استادانى چون ميرزااحمد آقا مجتهد شبسترى و حاج ميرزا لطفعلى و ميرزا محمد آقاى مجتهد به نجف رفت و در آن جا در نزد پنج تن از مشايخ وقت چون: شيخ مرتضى انصارى و ميرزاى بزرگ شيرازى و حاج سيد حسين كوه كمرى و شيخ راضى و شيخ مهدى تلمذ نمود و به اجازه ى اجتهاد و روايت از هريك از ايشان نايل آمد. وى پس از فراگيرى علوم به تبريز بازگشت و بى وقفه به تدريس و تأليف و تصنيف مشغول شد. او رياضيات و «قانون» ابوعلى سينا را علاوه بر درسهاى جارى تدريس مى كرد. شاگردش شيخ محمد حسن سردرودى رساله اى در شرح حال استاد خود در 1333 ق نگاشته است. از آثار وى: «بهجه الآمال فى علم الرجال»، كه شرحى است بر «زبده ى المقال» و «منتهى الآمال»،

در علم رجال، در پنج مجلد؛ «ايضاح الغوامض فى تقسيم الفرائض»؛ «مشكاه الوصول فى علم الاصول»، در شش مجلد؛ «مناهج الاحكام فى اصول الفقه»، شرح مزجى بر «معالم»، در پنج مجلد؛ «منهاج المله فى تعيين الوقت و القبله»؛ «دلائل الاحكام فى شرح شرايع الاسلام»، در پنج مجلد؛ «رياض المقاصد»، در شرح قصيده ى حسن بن راشد حلى، در مدح صاحب الزمان (عج)؛

شرح «دعاى سمات»؛ «نهج الاعلان فيما يثبت به دخول رمضان»؛ «الوافيه»، در شرح «لغز الكافيه» شيخ بهايى؛ «هدايه الطالبين»، رساله ى عمليه؛ «ديوان» شعر.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (282 / 8)، الذريعه (17 / 25 ،410 / 24 ،64 / 21 ،250 / 13 ،760 / 9 ،160 -159 / 3 ،496 / 2)، ريحانه (193 -192 / 4)، سخنوران آذربايجان (122 -120)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 1479 -1476 / 14)، علماء معاصرين (97 -96)، لغت نامه (ذيل/ على عليارى)، معجم المؤلفين (140 / 7).

فارابي، ابونصر محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(339 / 338 -260 / 259 ق)، رياضيدان، عارف، فيلسوف، دانشمند، حكيم و موسيقيدان. ملقب به معلم ثانى. در فاراب ماوراءالنهر به دنيا آمد. بيشتر عمر خود را در بغداد گذرانيد و اكثر كتابهاى خود را در آنجا نوشت. فارابى همچنين سفرهايى به شام، مصر، حران و مرو داشت و در آنجا به تعليم و تأليف مشغول بود. او نزد استادانى چون متى بن يونس و يوحنا بن حيلان فلسفه آموخت. از شاگردان فارابى، يحيى بن عدى مى باشد. فارابى مانند صوفيان زندگى مى كرد و از موسيقى علمى نظرى اطلاعات زيادى داشت، وى كتابى هم در اين فن نوشته است. بيشترين اهميت او در شرح آثار ارسطو

است و به همين سبب او را معلم ثانى ناميده اند. وى در دمشق درگذشت. از آثار او: «احصاء العلوم»؛ « آراء اهل المدينه الفاضله»؛ «عيون المسائل»، در منطق؛ «الجمع بين رأيى الحكيمين» افلاطون و ارسطو، در حدوث عالم؛ «اغراض ما بعدالطبيعه»؛ «تحصيل السعاده»؛ «رساله فى (ماهيه) العقل»؛ «السياسه المدنيه»؛ «رساله فى اثبات المفارقات»؛ «المدخل الى (صناعه) الموسيقى»، كه قفطى در «اخبار العلماء» و صفدى در «الوافى بالوفيات» آن را «كتاب الموسيقى» ذكر كرده اند و گفته شده كه وى اين كتاب را به درخواست وزير ابوجعفر محمد كرخى نگاشته است.[1]

ابونصر محمد بن محمد، فيلسوف بزرگ اسلام در نيمه ى دوم قر. 3 و نيمه ى اول قر. 4 ه. (و. فاراب 260 ه.ق/ 874 م.- ف. دمشق 339 ه.ق/ 950 م.) فارابى از ماوراءالنهر براى تحصيل علوم به بغداد رفت و بعد از آموختن عربى در حلقه ى درس ابوبشر متى بن يونس حضور يافت و چندى بعد به حران رفت و از يوحنا بن حيلان بخشى از منطق را فراگرفت و به بغداد بازگشت و به تكميل فلسفه مشغول شد. فارابى همه ى كتب ارسطو را به دقت مورد مطالعه و تحقيق قرارداد و به معانى آنها وقوف تام و در شرح و تفسير آثار ارسطو مهارتى خاص يافت و بدين جهت او را «ارسطوى ثانى» يا «معلم ثانى» ناميدند. فارابى از بغداد به مصر رفت و از آنجا به خدمت سيف الدوله ابوالحسن على بن عبداللَّه بن حمدان تغلبى پادشاه حلب و دمشق و شام درآمد و در كنف حمايت وى به تعليم و تأليف مشغول گرديد تا در سن 80 سالگى درگذشت. فارابى به ثروت و

زينت دنيوى بى ميل بود و به امر مسكن و پيشه توجهى نداشت و غالب اوقات خويش را در تنهايى بسر مى برد. اهميت فارابى بيشتر در شرحهاى اوست بر آثار ارسطو و به سبب همين شروح هم او را «معلم ثانى» خوانده و در مقام بعد از ارسطو، قرار داده اند. فارابى مانند بسيارى از فلاسفه ى اسكندريه و خاور نزديك كه مى كوشيدند بين عقايد افلاطون و ارسطو را التيام دهند، در كتبى كه به بحث در اتفاق آراء افلاطون و ارسطو اختصاص داده سعى بليغ در اين راه به كار برده است و كتاب «الجمع بين رأيى الحكيمين: افلاطون الالهى بين رأيى الحكيمين: افلاطون الالهى و ارسطو طاليس» را در اين باب تأليف كرده. فارابى در رساله ى فصوص الحكم براى اثبات توحيد بيشتر به اصول و عقايد نو افلاطونيان و عرفا نزديك شده و در رساله ى آراء اهل المدينة الفاضلة تحت تأثير افلاطون قرار گرفته و سعادت بشر را در ايجاد اجتماع كاملى دانسته است كه همانند اجتماع روحانى باشد. فارابى مانند همه ى دانشمندانى كه در تمدن اسلامى عنوان فيلسوف داشته اند از همه ى علوم عهد خود مطلع و در آنها صاحب تصانيفى بوده است. اطلاعات وى در رياضيات خوب ولى در طب متوسط و در موسيقى بسيار بوده است. روش فلسفى او را بايد فى الحقيقه يك روش نو افلاطونى اسلامى ناميد و اين همان روشى است كه پيش از فارابى به وسيله ى كندى شروع شد و بعد از او از طرفى در آثار اخوان الصفاء و از طرفى ديگر در كتب ابوعلى سينا به مرحله ى كمال رسيد. مع ذلك فارابى در بعض موارد با كندى و ابوعلى سينا اختلاف دارد

و همچنين چون آثار او تحت تأثير سه روش عمده ى افلاطون و ارسطو و فلوطينس واقع است گاه موارد اختلافى در آنها مشاهده مى شود و وجه اشتراك همه ى اين آثار با يكديگر عبارتست از تركيب عقايد مذكور با اصول دينى اسلامى. به نظر فارابى بى سعادت و عظمت مقام فيلسوف در ترك علايق و تجرد و گوشه گيرى است. حاصل علم و مقدمه ى سعادت اخلاق است و عالمى كه از مبانى اخلاقى پيروى نكند از سعادت كمال برخوردار نيست. اثر فارابى در فلاسفه ى بعد از خود بسيار بوده است و با اين حال از انتقادات برخى مانند ابن رشد آسوده نمانده است. ابن رشد در چند مورد از كتاب تهافت التهافت بر فارابى تاخته و او را در شمار متكلمان قرار داده است نه در زمره ى فيلسوفان. فارابى را در حدود صد تأليف است و مهمترين آنها عبارتند از: رسالة فى مبادى آراء اهل المدينة الفاضلة، مقالة فى معانى العقل، عيون المسائل، فصوص الحكم، رسالة فى السياسة، المسائل الفلسفية، احصاءالعلوم، اغراض ارسطو طاليس فى كتاب ما بعد الطبيعة، رسالة فى اثبات المفارقات.

ابونصر محمد بن طرخان بن اوزلع و يا محمد بن محمد بن محمد بن طرخان حكيم و فيلسوف ترك معروف به (معلم ثانى).

تولد اين دانشمند بزرگ در (فاراب) و شهرتش نيز فارابى از اكابر فلاسفه نامى و حكماء اسلامى قرن چهارم زمان آل بويه مى باشد و چون ارسطوى حكيم مشهور به معلم اول است وى را معلم ثانى گويند.

در ميان حكماء كسى به پايه وى نرسيده و در قوه مدركه داراى اولين درجه بوده و ابن سينا با آن همه جلالت و نبوغ علمى كه داشته از كتابهاى او استفاده شايانى

نموده و در مصنفات خود از انوار علميه اش اقتباس مى كرده است.

از همين جهات است كه در كلمات اكابر و بزرگان به استاد الفلاسفه و ملك الحكما توصيف شده است و او اولين حكيم و فيلوسفى است كه در دوره اسلام ظهور كرده و نام فاراب را به تمام جهان رسانيده.

اجمالا فارابى در زادگاه خود شهر فاراب علوم اوليه را فراگرفته و مسافرت به بلاد ايران نموده و به زبان فارسى و السنه ديگر آشنا شده و مسافرت به بغداد نموده و زبان عربى را هم در آنجا آموخته و با صاحب بن عباد و شيعيان آنجا مصاحبت داشته و پس از تكميل حكمت و فلسفه در حران و غيره در بغداد به تحصيل رياضيات و فنون حكمت اشتغال و تمام كتب ارسطو را تتبع و ممارست نموده و گويند وقتى از او پرسيدند تو داناترى يا ارسطو در پاسخ گفت اگر من زمان ارسطو را درك مى كردم هر آينه بزرگترين شاگردان او مى شدم.

قاضى نوراللَّه شهيد شوشترى در مجالس المؤمنين خود او را بسيار ستوده و گويد: وى معلم مقالات اهل يونان و متمم كمالات نوع انسان بوده است.

از آثار فارابى است 1- آراء اهل المدينة الفاضله والمدينة الجاهله والمدينة الفاسقه والمدينة المبدلة والمدينة الضاله كه در مصر و ليدن چاپ شده و مرحوم علامه تهرانى در الذريعه خود در چندين مورد استظهار كرده كه فارابى شيعه مذهب و به عصمت ائمه طاهرين عليهم السلام معتقد بوده است.

2- الابانه 3- ابطال احكام النجوم 4- احصاء العلوم و چهل كتاب ديگر كه جمعاً 44 تأليف مى شود وفات اين نابغه اسلامى در سال 337 يا 39 يا 40 و يا

344 واقع شده و سيف الدوله حكمران شام با جمعى بر وى نماز خوانده است از اشعار فارسى كه به او نسبت مى دهند اين رباعى است.

اسرار وجود خام و ناپخته بماند

وان گوهر بس شريف ناسفته بماند

هركس بدليل عقل چيزى گفته

آن نكته كه اصل بود ناگفته بماند

(خلاصه اى از ريحانةالادب و غيره)

ابونصر فارابى محمد بن محمد، از همه ى علوم عهد خود مطلع و در آنها صاحب تصانيفى بوده است. اطلاعات وى در رياضيات خوب ولى در طب متوسط و در موسيقى بسيار بوده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (243 -242 / 7) تاريخ ادبيات در ايران (299 -293 / 1)، تاريخ الحكماء قفطى (383 -379)، تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (511 -506)، تاريخ فلاسفه ايرانى (130 -98)، تاريخ فلسفه در اسلام (182 -165 / 2)، تاريخ فلسفه در جهان اسلامى (448 -395)، دايره المعارف فارسى (1821 -1820 / 2)، الذريعه (260/ 23 ،291 ،247 / 20 ،42 ،41 / 19 ،235 / 16 ،383 / 15 ،273 / 12 ،10 / 11 ،250 / 10 ،183 / 7 ،397 ،395 / 6 ،288 ،252 ،135 ،103 ،16 / 5 ،500 -499 ،437 ،227 ،224 / 4 ،397 ،91 / 3 ،251 ،12 -11 / 2 ،386 ،376 ،289 ،269 ،100 ،66 ،56 ،34 -33 / 1)، روضات الجنات (312 -305 / 7)، ريحانه (266 -261 / 4)، زندگينامه ى رياضيدانان (341 -340)، سير النبلاء (418 -416 / 15)، شخصيت هاى نامى (360 -359)، شذرات الذهب (354 -350 / 2)، الفهرست لابن النديم (368)، كارنامه ى بزرگان (62 -61)، الكامل (337 / 6)، كشف الظنون (1265 ،1011 ،52)، الكنى

و الالقاب (5 -4 / 3)، لغت نامه (ذيل/ ابونصر)، مجمل فصيحى (ذيل/ سال 339)، معجم البلدان (255 / 4)، معجم المؤلفين (196 -194 / 11)، مؤلفين كتب چاپى (296 -291 / 5)، النجوم الزاهره (348 -347 / 3)، الوافى بالوفيات (113 -106 / 1)، وفيات الاعيان (157 -153 / 5)، هديه العارفين (40 ،39 / 2).

فارسي ابوالخير، تقي الدين محمد، محمدتقي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 940 ق)، رياضيدان، منّجم، اديب، پزشك و شاعر شيعى، متخلص به فهمى. در شيراز مى زيست و نزد مير صدرالدين محمد دشتكى شيرازى و فرزد وى مير غياث الدين منصور دشتكى به فراگيرى دانش پرداخت. از آثار چاپى او: «آداب السلطنة»، به فارسى؛ «حل التقويم»، به فارسى در نجوم و هيئت. آثار خطى او: «الاحكام الاحكام»، در نجوم به فارسى؛ «اسامى العلوم و اصطلاحاتها» به فارسى در فضيلت علم، حكمت، آداب تعليم و تعلم، اخلاق و صفات؛ «آغاز و انجام»؛ «طليعة العلوم»؛ به عربى؛ «بستان الادب»؛ «خلاصه ى طليعة العلوم»، به عربى در علوم ادبى، تفسير، تصوف و طريقت، حكمت، اخلاق و رياضيات؛ «انتخاب حل التقويم»؛ «انيس الاطباء»؛ «رساله در هيئت»، به فارسى؛ «رسالة فى حساب القمر»؛ «زبدة الصرف»؛ «شرح رساله ى هيئت»؛ «طالع نامه»؛ «معرفة سمت القبلة».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (406/9)، تاريخ نظم و نثر (386)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (96/1)، الذريعه (180 ،135 /15 ،67/7 ،359 -358 ،10 -9 /2 ،292 -291 ،36 -35 /1)، ريحانه (94/7)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 81/10)، كشف الظنون (115)، معجم المؤلفين (258/11).

فاضل قندهاري، عبدالله

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1313 / 1312 / 1311 -1227 ق)، عالم امامى، فقيه اصولى، محدث، رياضيدان، مدرس و شاعر، متخلص به وصال. اصلش از قندهار و سكونتش در مشهد بود. نزد پدرش ملا نجم الدين كه از علماى معروف افغانستان و از مراجع آن ديار بود، مشغول به تحصيل گرديد و علوم گوناگون از قبيل تفسير، حديث، اصول، فقه، كلام، حكمت و اخبار را در نزد وى آموخت، تا به دريافت اجازه ى اجتهاد از وى نايل شد. سپس در محضر حاج سيد محمد باقر اصفهانى

شفتى معروف به حجه الاسلام حاضر شد. پس از آن به نجف رفت و در سلك شاگردان شيخ انصارى درآمد. در بازگشت به ايران در مشهد ساكن شد. او در 1257 ق پس از اشغال قندهار توسط نيروهاى انگليس به كابل رفت و توانست اتحادى بين فرقه هاى شيعه و سنى ساكن آنجا پديد آورد و بر ضد انگليسى ها قيامى تدارك كند. در 1271 ق به مشهد بازگشت و تا آخر عمر در آنجا زيست و به عنوان مرجعى بزرگ و مدرسى توانا كرسى تدريس فقه و اصول و حديث و تفسير و كلام و عقايد و حكمت و تاريخ و ادبيات را اداره و شاگردان بسيارى را تربيت كرد. نامبرده علاوه بر اين كه جامع معقول و منقول بوده، طبع شعر نيز داشته است. در اوايل مهجور تخلص مى كرد و در اواخر وصال را براى تخلص خويش برگزيد. در ده سال آخر عمر زمين گير شد. او در دارالضيافه آستان رضوى مدفون است. از آثار وى: «حل العقال فى خلق الاعمال»؛ «الفرائد البهيه»،در شرح «العقايد» شيخ بهائى؛ «محل الطرف فى علم الصرف»؛ «الهدايه فى تفسير آيه الولايه»؛ شرح «مشكاه الانوار»؛ «البرهان فى قطع شبه الشيطان» يا رساله ى «برهانيه»، در كلام؛ ترجمه ى «تفسير العسكرى (ع)»؛ «تحرير الاصول»، در اصول فقه؛ «تذكره العلماء»؛ «دلاله السالكين فى قواعد العارفين»؛ «كشف الغطاء عن مسئله البداء»؛ «خوان الوان»، در متفرقات، به سبك كشكول.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (87 / 8)، الذريعه (187 / 25 ،45 / 18 ،285 / 17 ،134 -133 / 16 ،255/ 8 ،275 -274 ،71 / 7 ،90 -89 / 4 ،379 ،90 /

3)، ريحانه (321 -320 / 6)، شرح حال رجال (146 / 6)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 1219 -1218 / 14)، مكارم الآثار (850 -846 / 3).

فاطمي، تقي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1374 -1283 ش)، رياضيدان. وى در اصفهان به دنيا آمد و پس از تحصيلات مقدماتى در يزد به خدمت آموزش و پرورش درآمد. در 1306 ش با اولين دسته محصلين اعزامى به اروپا براى تحصيل به فرانسه رفت و در دانشسراى عالى پاريس در رشته رياضيات به تحصيل پرداخت. در 1312 ش به ايران بازگشت و به تدريس رياضيات پرداخت و در 1350 ش به عنوان دومين استاد ممتاز دانشگاه تهران نائل گشت. وى پس از بازنشستگى در مشهد سكنى گزيد و در آن شهر درگذشت. از او تأليفات متعددى در رشته ى رياضيات به جاى مانده. از آثارش: «جبر براى سال چهارم و پنجم دبيرستانها»، به مشاركت محمدوحيد تنكابنى؛ «جبر براى سال چهارم»، به مشاركت محسن هنربخش و موسى آذرنوش و باقر نحوى؛ «مثلثات»، به مشاركت محمد وحيد تنكابنى؛ «مكانيك استدلالى».[1]

رياضيدان.

تولد: 1283، اصفهان.

درگذشت: 17 آذر 1374، مشهد.

تقى فاطمى، فرزند حسين، پس از مدتى تعليم در منزل توسط معلم خصوصى، در دبيرستان صارميه ادامه ى تحصيل داد. در سال 1300 در يزد به خدمت اداره ى فرهنگ درآمد و در سال 1306 با اولين دسته محصلين از طرف وزارت جنگ براى ادامه ى تحصيل به فرانسه اعزام شد. وى كه در امتحان مسابقه ى اعزام رتبه ى اول را به دست آورده بود و مى توانست به تمام رشته ها راه يابد، معلمى را انتخاب كرد و وارد رشته ى آموزش علوم رياضى شد و در دانشسراى عالى پاريس (اكل نرمال سوپريور) به تحصيل پرداخت.

تقى فاطمى در سال

1312 به ايران بازگشت و تا زمان بازنشستگى به تدريس رياضيات مشغول بود. ابتدا در دبيرستان نظام تدريس مى كرد ولى پس از مدتى به تدريس در دانشسراى عالى و مدت ها بعد در دانشگاه هاى تربيت معلم، تهران و مشهد پرداخت. وى در سال 1350 به عنوان دومين استاد ممتاز دانشگاه مفتخر شد. در سال 1369 به عنوان استاد رياضى ايران برگزيده شد و در بيست و دومين كنفرانس رياضى كشور مورد تجليل قرار گرفت.

تقى فاطمى براى دوره هاى مختلف دبستان و دبيرستان در مجموعه بيست و شش جلد كتاب نوشته است. از آثار اوست: مثلثات (با مشاركت محمد وحيد، 1322)؛ مكانيك استدلالى (1336)؛ كتابى هم درباره ى روش تدريس نوشته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] فهرست كتابهاى چاپى فارسى (3102 ،2878 / 2 ،1010 / 1)، مؤلفين كتب چاپى (231 -230/ 2).

فرزان، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

رياضيدان.

تولد: 1322، شهركرد.

درگذشت: 25 آبان 1368، تهران.

مسعود فرزان دوران تحصيلات ابتدايى و متوسطه را در لرستان سپرى كرد. سپس به دانشگاه تهران راه يافت و با اخذ درجه ى ليسانس رياضى از دانشكده ى علوم فارغ التحصيل شد و درجه ى فوق ليسانس خود را از دانشگاه تربيت معلم دريافت كرد و سپس عازم كشور انگلستان شد و دوره ى دكترى را در رشته ى نظريه ى مونوگراف گذراند و بعد از بازگشت به كشور در سال 1359، با شروع انقلاب فرهنگى به امر ترجمه و پس از آن به تدريس در دانشگاه پرداخت.

مهمترين آثار دكتر فرزان فبارتند از: ترجمه ى جبر خطى؛ ترجمه نخستين درس در جبر مجرد (جان ب. فرالى، اين كتاب در هفتمين دوره ى كتاب سال در سال 1368 به عنوان اثر برتر انتخاب شده است)؛ ترجمه ى

جبر خطى مقدماتى (با همكارى دكتر على اكبر عالم زاده).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

فروزان، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: رياضى، دانشكده: علوم، دانشگاه: تربيت معلم تهران

درگذشت: 1367.

دكتر مسعود فروزان دانشيار دانشگاه تربيت معلم در رشته ى رياضى بود.

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: رياضى، دانشكده: رياضى، دانشگاه: تربيت معلم تهران

زندگينامه

مرحوم آقاى دكتر مسعود فروزان دانشيار رشته رياضى دانشگاه تربيت معلم تهران در تمام دوران خدمت خود در دانشگاه، با جديت و تلاش تمام به تدريس و تحقيق پرداخت و شاگردان زيادى را در رشته رياضيات تربيت نمود. شادروان دكتر مسعود فروزان در سال 1367 دار فانى را وداع نمود و به ملكوت اعلى پيوست.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

فلكي بلخي، ابومعشر جعفر

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 279 /272 ق)، منجم و رياضيدان. در بلخ متولد شد. تحصيلات مقدماتى را در شهر بلخ به انجام رسانيد. در اوايل قرن سوم ب عنوان عالمى در علم حديث به بغداد رفت. بعد روى به تحصيل علم نجوم و احكام نجوم آورد و در اين همه ى منابع فرهنگى رايج در آغاز خلافت عباسى را از يونانى و هندى و ساسانى و سريانى و عربى پيش از اسلام مورد مطالعه و تحقيق قرار داد. در عراق بود تا در واسط درگذشت. از تأليفات اوست: «المدخل الكبير»؛ «القرانات»؛ «تحاويل سنى المواليد»؛ «المواليد الصغير»؛ «الألوف»؛ «الأمطار و الريّاح و تغيير الأهويه»؛ «سرائر الاسرار»؛ «زيج الهزارات»؛ «المدخل فى علم النجوم».[1]

جعفر بن محمد بلخى (ف. 272 ه.ق.) از شاگردان يعقوب بن اسحاق كندى از بزرگان رياضى دانان قرن سوم هجرت و صاحب تأليفات متعددى است كه از آن ميان در حدود 12 كتاب اكنون در دست است، از جمله ترجمه فارسى كتابى از او موجود است به نام «رساله

در اتصال كواكب و قرانات» اصل عربى اين كتاب هم به اسم «قرانات الكواكب» در دست است. ديگر كتاب الادوار و الالوف، كتاب المواليد، احكام تحويل معنى- المواليد، كتاب الاصل، سرائر الاسرار، المدخل فى علم النجوم، احكام تحاويل سنى العالم.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ ادبيات در ايران (117 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (152 ،111)، دانشنامه ى ايران و اسلام (1108 -1106 /8)، دايرةالمعارف فارسى (35 /1)، روضات الجنات (225 -224 /2)، ريحانه (274 -272 /7)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (496)، كشف الظنون (1644 ،1643)، الكنى و الالقاب (160 -159 /1)، معجم المؤلفين (156 /9)، نامه ى دانشوران (209 -202 /2)، وفيات الاعيان (359 -358 /1)، هدية الاحباب (41 -40).

قايني، سبحانعلي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 1265 / 1260 ق)، فقيه، متكلم، فيلسوف، رياضيدان، طبيب، محقق، نويسنده و شاعر. معروف به فاضل سبحانعلى خان. وى در شهر لكنهو ساكن و از اميران و مراجع علمى، سياسى و اجتماعى اين شهر بود. او علاوه بر امر تدريس به امور سياسى نيز مى پرداخت. مدتى وزير و مشاور حيدر پادشاه بود و ساير حكام هند، همچون يمين الدوله سعادت على خان به او ارادت مى ورزيدند. ميرزا محمدعلى كشميرى (م 1309 ق) وى را از شاگردان شريف العلماء محمد شريف ابن ملا حسنعلى مازندرانى (م 1246 ق) ذكر كرده است. وى در هند درگذشت و طبق وصيتش پيكرش به كربلا منتقل و در آنجا دفن شد. از آثارش: «شرح حديث الاثره»؛ «شرح حديث الثقلين»؛ «شرح حديث الحوض»؛ «الوجيزه»، در علم كلام و اصول دين به فارسى؛ «لطافه المقال»، كه در رد اعتراضات فاضل رشيد نگاشت و فاضل رشيد اين كتاب را در تحت نام «ايضاح لطافه

المقال» پاسخ گفت و فاضل سبحانعلى خان كتاب «فذلكه الكلام» را در جواب «ايضاح» نوشت. جواب رساله ى «مكاتيب» حيدرعلى فيض آبادى؛ «فيوضات سحبانى»؛ «فضائح البخارى فى صحيحه»، در مورد نويسنده و متن كتاب «صحيح» بخارى و روايات جعلى آن، كه به فارسى است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :بزرگان قائن (209 -207)، الذريعه (50 -49 / 25 ،323 / 18 ،249 ،130 / 16 ،198 ،195 ،187 -186 / 13 ،211 / 10)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 597 -596 / 13).

قرباني، ابوالقاسم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهاردهم ش)، رياضيدان، نويسنده و مترجم. آثار وى: «جبر براى سال سوم دبيرستانها»؛ «جبر و مثلث سال ششم طبيعى»؛ «حل المسائل مكانيك»؛ «حل المسائل هندسه»؛ «رسم فنى»؛ «متمم هندسه»؛ «هندسه ترسيمى و رقومى»، ترجمه؛ «هندسه ى فضايى»؛ «هندسه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :فهرست كتابهاى چاپى فارسى (1215 ،1013 ،1011 / 1)، مؤلفين كتب چاپى (280 -278 / 1).

قزويني، محمد باقر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم فاضل معمّر، استاد رياضى، ساكن مدرسه ي نيم آورد، و از مدّرسين حساب و هيئت قديم. متجاوز از نود سال عمر كرده، و در 28 ربيع الثانى سال 1365 وفات يافته، در تخت فولاد مدفون گرديد.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)

قزويني، محمد معصوم

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1099 / 1091 ق)، عالم امامى، حكيم، رياضيدان، محدث و مصنف. او رياضيات را در محضر ملا محمد باقر يزدى، صاحب «عيون الحساب»، تلمذ كرد. امير محمد معصوم در فلسفه و كلام شاگرد ميرزا رفيعا امير رفيع الدين نايينى بود. «اصول كافى» را بر استادش قرائت كرد و از او به دريافت اجازه نايل آمد. وى همچنين حاشيه ى استادش بر «اصول كافى» را، در زمان حيات استاد، تدوين كرد. او معاصر آقا حسين خوانسارى و ملا محسن فيض كاشى و ملا محمد تقى مجلسى بود. در حديث، رياضيات، حكمت و علوم عربى مهارت كامل داشت. از آثار وى: منتخب «الملل و النحل» شهرستانى؛ حاشيه بر «شرح الاشارات» خواجه نصير طوسى؛ حاشيه بر «الشفاء» ابن سينا؛ حاشيه بر «حاشيه ى خفرى بر شرح تجريد قوشچى»؛ حواشى بر «تعليقات» ميرزا رفيع نايينى؛ رساله اى در «رياضيات».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (438 / 22 ،184 ،143 ،112 / 6)، ريحانه (450 / 4)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 574 -573 / 11).

قزويني، نجم الدين عبدالغفار

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 665 / 663 ق)، رياضيدان و فقيه شافعى. در قزوين به دنيا آمد. در فقه و حساب و حسن اختصار يد طولانى داشت. از آثار وى: «اللباب»، در فقه، و «العجاب»، در شرح «اللباب»؛ كتابى در «حساب»؛ «الحاوى الصغير فى الفروع»، كه ابن الوردى آن را در پنج هزار بيت به نظم كشيد و «بهجه الحاوى» ناميد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (157 / 4)، ريحانه (141 / 6)، كشف الظنون (1543 ،625)، لغت نامه (ذيل/ عبدالغفار)، معجم المؤلفين (268 -267 / 5)، هديه العارفين (587 / 1).

قطان مروزي، عين الزمان، ابوعلي حسن

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(548 -465 ق)، حكيم، رياضيدان و اديب. اصل وى از بخارا بود. در مرو به دنيا آمد. در طب، رياضيات، ادبيات و علوم دينى سرآمد ولى اشتغال وى بيشتر در علم طب بود. او از شاگردان ابوالعباس لوكرى بود. وى در فتنه ى غزان كشته شد. قطان در عروض، انساب، طب، هيئت و رياضى تأليفات متعدد دارد. مهمترين اثر رياضى او كتاب «گيهان شناخت» يا «كيهان شناخت» و «اختر شناخت» است. از ديگر آثارش: «الدوحه»، در انساب؛ «رسائل»، در طب.[1]

مروزى، عين الزمان ابوعلى حسن بن على؛ رياضى دان و طبيب و فيلسوف قرنهاى پنجم و ششم. اصل وى از بخارا بود و او خود به سال 465 در مرو ولادت يافت. تحصيلات علمى وى نزد لوكرى (ه.م) صورت گرفت و او در مرو مى زيست تا در 548 در فتنه ى غزان به دست آنان كشته شد. قطان در طب و علوم اوايل و رياضيات و ادبيات و علوم دينى سرآمد زمان خود بود، ولى بيشتر به طب علاقه داشت و در مرو دكانى داشت كه در آن به طبابت

مشغول بود. مهمترين اثر رياضى او «گيهان شناخت» (ه.م) است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (220 -219 / 2)، تاريخ ادبيات در ايران (967 -965 ،313 -312 ،294 / 2)، تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (587)، تاريخ نظم و نثر (127)، تتمه ى صوان الحكمه (91)، الذريعه (255 -254 / 18 ،272 -271 / 8)، كارنامه ى بزرگان (265)، معجم المؤلفين (260 / 3).

قطب الدين شيرازي، ابوالثناء محمود

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(710 -634 ق)، طبيب، رياضيدان، منجم، فيزيك دان، فيلسوف، عالم اشعرى شافعى و مفسر. معروف به قطب شيرازى و ملقب به علامه. در شيراز به دنيا آمد. پدرش ضياءالدين مسعود پزشك و مدرس طب در بيمارستان مظفرى شيراز و در همان حال از بزرگان فرقه سهرورديه بود. قطب الدين محمود علم طب را نزد پدر و عموى خود فراگرفت. خرقه ى تصوف را در ده سالگى از دست پدر خود پوشيد و از نجيب الدين على بن بزغش شيرازى نيز خرقه گرفت. در چهارده سالگى پدرش فوت كرد و او به جاى پدر به عنوان چشم پزشك در بيمارستان شروع به كار نمود. وى قرائت و شروح «قانون» را نزد استادان شيراز فراگرفت. چندى نيز شاگرد نجم الدين كاتبى قزوينى بود. سپس به مراغه رفت و در آنجا علم هئيت و «اشارات» ابن سينا را در خدمت خواجه نصيرالدين طوسى آموخت و نزد آن استاد و به يارى او به حل مشكلات «قانون» توفيق يافت. او همچنين سفرهايى به خراسان، عراق عجم، بغداد و روم داشت. در قونيه به خدمت صدرالدين قونيوى رسيد و علم شريعت و طريقت را نزد او فراگرفت. قطب الدين شيرازى از دانشمندان جامع و بزرگ، و در معقول يگانه زمان خود بود. او در

طب و رياضيات و نجوم و حكمت و موسيقى دست داشت و در نظم و نثر پارسى و عربى داراى مهارت كامل بود. عده اى از رجال علم و دانش در محضر او شاگردى كرده اند. از جمله شاگردان وى: قطب الدين رازى، كمال الدين فارسى و نظام الدين اعرج بودند. قطب الدين در اواخر عمر در تبريز سكنى گزيد و در همان جا درگذشت و در مقبره ى چرنداب تبريز در كنار قاضى بيضاوى دفن شد. از آثارش: «دره التاج لغره الديباج/ الدباج»، معروف به «انموذج العلوم»، به فارسى؛ كه به خواهش امير دباج، پادشاه اسحاق وند گيلان، تأليف كرد؛ «تحفه ى شاهى»، در علم هئيت، به فارسى؛ «نهايه الادراك فى درايه الافلاك»، در علم هئيت، به فارسى؛ «اختيارات مظفرى»، در هيئت و نجوم؛ «شرح حكمه الاشراق»؛ «شرح مفتاح العلوم» سكاكى، قسمت سوم؛ شرح «مختصر الاصول» حاجبى؛ «فتح المنان فى تفسير القرآن»، در حدود 40 مجلد؛ «مشكلات التفاسير».[1]

شيرازى، محمود بن مسعود بن مصلح فارسى كازرونى اشعرى شافعى مكنى به ابوالثناء، دانشمند معروف (ف. تبريز 710 يا 716 ه.ق). وى نزد نصيرالدين طوسى علم آموخت و سپس به روم (آسياى صغير) رفت و نزد صدرالدين قونوى تلمذ كرد و قاضى سيواس، ملطيه و زارالشام گرديد و سپس در تبريز ساكن شد و در امر رصدخانه با خواجه نصير همكارى داشت. وى در اغلب علوم عصر مانند طب و نجوم و حكمت و موسيقى تبحر و نيز ذوق ادبى و قريحه ى شعرى داشت. او راست: شرح قانون ابن سينا، شرح حكمةالاشراق، درةالتاج شامل علوم حكمى به فارسى، التحفةالشاهية، ترجمه ى تحرير اقليدس، شرح مفتاح العلوم سكاكى، نهايةالادراك فى درايةالافلاك.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1]

آثار عجم (328)، الاعلام (66 -65 / 8)، تاريخ ادبيات در ايران (1230 -1227 / 3)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (476 -460)، تاريخ گزيده (702 -701)، تاريخ نجوم اسلامى (53 -52)، تاريخ مغول (507 -506)، تاريخ نظم و نثر (148 -147)، تذكره ى روز روشن (662 -661)، حبيب السير (117 -116 / 3)، دائره المعارف فارسى (2059 / 2)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (214 -205 / 4)، الذريعه (884 / 9)، روضات الجنات (129 / 8)، ريحانه (472 -470 / 4)، زندگينامه ى رياضى دانان (354 -351)، شخصيت هاى نامى (395 -394)، شرح و بررسى زندگانى و معرفى آثار علامه قطب الدين رازى ورامينى (96 -94)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 214 -212 / 8)، العبر (25 / 4)، فرهنگ سخنوران (472)، كشف الظنون (1985،1695 ،1235 ،738 ،367 ،35)، الكنى و الالقاب (73 / 3)، لغت نامه (ذيل/ قطب الدين شيرازى)، مجمل فصيحى (ذيل/ سال 710)، مرآت الفصاحه (504 -501)، معجم المؤلفين (203 -202 / 12)، مؤلفين كتب چاپى (91 -89 / 6)، هديه الاحباب (219)، هديه العارفين (407 -406 / 2)، هفت اقليم (209 -208 / 1).

قطب الدين لاهيجي، محمد

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 1075 ق)، عالم امامى، رياضيدان، عارف و شاعر. وى از علماى شيعه در سده يازدهم و از شاگردان ميرداماد (م 1041 ق) و معاصر با شيخ حر عاملى بود. گذشته از مقام علمى، متألهى كامل و شاعرى ماهر بود. از آثار وى: «ثمره الفؤاد»؛ رساله اى در «عالم المثال»؛ «محبوب القلوب»، ملمع، نظم و نثر؛ «لطائف الحساب»، به فارسى؛ «تفسير»، به فارسى، به نام «الترجمه الانيقه»، در دو مجلد، و ترجمه «الصحيفه السجاديه»؛ «خير الرجال»، در بيان احوال رجال مذكور در اسانيد كتاب

«من لا يحضره الفقيه» شيخ صدوق، كه به آورده ى صاحب «الذريعه» تأليف شيخ بهاءالدين محمد بن شيخ ملا على شريف لاهيجى، در 1075 ق، است و به گمان خود شيخ آقا بزرگ تهرانى، شيخ بهاءالدين محمد همان قطب الدين لاهيجى است.[1]

اشكورى، محمد بن على بن عبدالوهاب شريف اشكورى لاهيجى ديلمى، فقيه و دانشمند، از علماى اماميه ى قر. 11 ه. (ف. حدود 1075 ه.ق) وى شاگرد ميرداماد و معاصر حر عاملى بود. او راست: ثمرةالفواد حاوى اسرار احكام دينى و حقايق اعمال، رساله اى در باب عالم مثال، محبوب القلوب (ه.م).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الذريعه (192 -191 / 26 ،142 -141 / 20 ،206 / 15 ،283 -282 / 7 ،16 -15 / 5)، رياض العلماء (124 / 5)، ريحانه (476 -475 / 4)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 499 -498 / 11، قرن 700 -697 / 12)، لغت نامه (ذيل/ قطب الدين لاهيجى)، هديه الاحباب (217).

قوشچي سمرقندي، علاءالدين علي

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 879 ق)، عالم، منجم، مفسر، محقق، متكلم، مدرس و رياضيدان. معروف به ملا على قوشچى و فاضل قوشچى. چون در نوجوانى مرغ بان سلطان الغ بيگ و موظف به حفظ مرغان شكارى او بود به قوشچى مشهور شد. اصل و زادگاهش سمرقند بود. در آنجا اغلب علوم متداول از جمله هئيت و رياضيات را از قاضى زاده ى رومى و الغ بيگ بن شاهرخ گوركانى فراگرفت. سپس به كرمان رفت و بعد از تكميل تحصيلات علمى اش به سمرقند بازگشت و به ارائه «رساله فى حل اشكال القمر» مشتمل بر حل بعض جهات اشكال قمرى كه از زمانهاى قديم مبهم و حل نشده باقى مانده بود دوباره به الغ بيگ نزديك شد. وى از تقرب بسيارى

كه در نزد سلطان الغ بيگ داشت به فرزندى وى مخاطب بود. سلطان الغ بيگ وى را به تكميل رصدخانه اى كه در سمرقند تأسيس كرده بود واداشت، و «زيج الغ بيگى»، يا «زيج جديد» را كه غياث الدين جمشيد و قاضى زاده ى رومى قبل از وى متصدى اين امر بودند و قبل از مرگ نتوانستند به اتمام برسانند، با نام «سلم السماء» كه شرح «زيج الغ بيگ» است به اتمام رسانيد. بعد از مرگ ميرزا الغ بيگ عازم حج شد و در تبريز مورد توجه اوزون حسن، از حكمرانان آق قويونلو، قرار گرفت و بارى عقد مصالحه اوزون حسن و سلطان محمدخان ثانى عثمانى به استانبول رفت و پس از انجام وظيفه به تبريز بازگشت و به درخواست سلطان محمد فاتح به استانبول رفت و در آن جا ساكن شد و «الرساله محمديه»، در علم حساب، به عربى، را به نام همين پادشاه نوشت و بعدها به مدرسى مدرسه ى اياصوفيا منسوب شد. در استانبول درگذشت و در جوار قبر ابوايوب انصارى دفن شد.از ديگر آثار وى: حاشيه بر «شرح كشاف تفتازانى»، در تفسير؛ شرح «تجريد الكلام» خواجه نصير طوسى، كه به «شرح جديد» نيز معروف است؛ «العنقود الزواهر فى نظم الجواهر»، در علم صرف؛ «محبوب الحمائل فى كشف المسائل»؛ «الرساله الفتحيه»، در علم هئيت، به عربى، كه آن را به نام فتح السلطان نامگذارى كرد؛ «رساله فى علم الهيئه»، به فارسى، معروف به «هيئت فارسى»، از كتب درسى علم هئيت؛ «تفسر الزهراوين»، سوره بقره و آل عمران؛ «رساله فى الحمد»؛ «ميزان الحساب»، در علم حساب، فارسى.[1]

(قوشچى؛ تر. بخش 1، وى باز مخصوص الغ بيگ را در شكارگاه نگاه مى داشته) (ملا) على علاءالدين على بن محمد

سمرقندى، عالم و رياضى و متكلم ايرانى (ف. استانبول 879 ه.ق). وى به فرمان سلطان الغ بيگ مأمور تشكيل رصدخانه ى سمرقند گرديد و زيج الغ بيگى را به پايان رسانيد. پس از مرگ سلطان به سفر حج رفت و مورد توجه اوزون حسن آق قويونلو شد و از جانب وى به سفارت و عقد مصالحه به دربار سلطان محمدخان ثانى به استانبول رفت. پس از عقد صلح بار ديگر به استانبول بازگشت و مدرس مدرسه ى اياصوفيا شد. از تأليفات اوست: حاشيه ى شرح كشاف تفتازانى، شرح تجريد خواجه، رساله ى محمديه، هيئت فارسى، العقود الزواهر، محبوب الحمايل.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (162 / 5)، تاريخ ادبيات در ايران (106 -105 / 4)، تاريخ نظم و نثر 270 -269)، دايره المعارف (2093 -2092 / 2)، الذريعه (258 ،247 / 25 ،113 / 6)، ريحانه (496 -495 / 4)، زندگينامه ى رياضيدانان (364 -361)، كشف الظنون (1676 ،1611 ،1479 ،1236 ،1174 ،966 ،952 ،894 ،889 ،884 ،862 ،497 ،448 ،348)، الكنى و الالقاب (96 -94 / 3)، لغت نامه (ذيل/ علاءالدين قوشچى، قوشچى سمرقندى)، معجم المؤلفين (227 / 7)، هديه الاحباب (222 -221)، هديه العارفين (736 / 1).

كاتبي قزويني، علي

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

قزوينى، على ابن عمر بن على شافعى ملقب به نجم الدين و مكنى به ابوالحسن و ابوالمعالى و معروف به دبيران و كاتبى قزوينى، دانشمند و حكيم (ف. 675 ه.ق) وى در رياضيات و هندسه و منطق و فنون حكمت تبحر داشت و در آلات رصدى ماهر بود و شاگرد نصيرالدين و استاد علامه ى حلى و قطب الدين محمود شيرازى بود و در قزوين تدريس مى كرد و حوزه ى درس او مجمع افاضل بود. از

آثار او است: عين القواعد در منطق و حكمت، بحرالفوائد فى شرح عين القواعد، كه شرح مزجى كتاب عين القواعد (مذكور) است، جامع الدقائق فى كشف الحقائق در منطق، و آن كتابى است بزرگ و حاوى همه ى اصول و فروع علم منطق، حكمةالعين حاوى مباحث الهيات و طبيعيات حكمت و بر آن چند شرح نوشته اند، الشمسيه در منطق كه براى شمس الدين صاحب ديوان جوينى تأليف كرده و چند شرح بر آن نوشته اند.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

كاشاني نجفي، مصطفي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1337/ 1336 -1268/ 1266 ق)، عالم دينى، فقيه اصولى، مجتهد، مفسر، رياضيدان، اديب و شاعر. در كاشان به دنيا آمد. بعد از گذراندن مقدمات، فقه و اصول و معقول و منقول و رياضيات را در حوزه ى درس پدرش فراگرفت. سپس به اصفهان رفت و از محضر شيخ محمد تقى، صاحب حاشيه «معالم»، بهره گرفت، تا به درجه ى اجتهاد رسيد. در 1292 ق در حالى كه جامع جميع علوم و ماهر در فقه و اصول و تفسير و حكمت و رياضى بود به تهران آمد. در 1296 ق پس از فوت پدرش قائم مقام منصب او گشت و چندين سال رياست علمى و مرجعيت مذهبى مردم را عهده دار بود. در 1313 ق حج گزارد و در بازگشت در نجف سكنى گزيد و از علماى آنجا بهره برد و خود حوزه ى درس و بحث مستقل تشكيل داد و يكى از علماى بزرگ نجف به شمار آمد. در 1333 ق به همراه علماى مجاهد قيام مردمى ضد انگليس را اداره و رهبرى كرد. او سپس تا پايان عمر در كاظمين ماند و در آنجا درگذشت و همان جا دفن شد. از آثارش: «التجرى»، پيرامون

مسائل اصول فقه؛ «الاجزاء»؛ «رسالة فى منجزات المريض»؛ «الاستصحاب»؛ حاشيه بر «رياض المسائل»؛ «ديوان» شعر، به عربى و فارسى.[1]

(حاج سيد) مصطفى بن (حاج سيد) حسين كاشانى الاصل تهرانى المسكن، از بزرگان علماى امامى (ف. 1337 ه.ق). وى سالها در تهران رياست علمى و مرجعيت عمومى داشت. او بعد از تحصيل مقدمات متداول، فقه و اصول و معقول و منقول و اخلاق و كلام و رياضيات و رجال را در جوزه ى درس پدر خود تكميل كرد و بعد از وفات او به اصفهان رفت ولى حوزه ى علمى آنجا را فراخور استعداد خود نديد. پس عزيمت نجف كرد و در آنجا يكى از مراجع علمى گرديد و حوزه ى دينى او مرجع استفاده ى افاضل بود. وى قريحه ى شعر نيز داشت و ديوانى هم در مناقب و مراثى معصومين دارد. او در استصحاب و تجزى و تفسير مختصر قرآن و حاشيه ى ارشاد علامه و حاشيه ى شرايع و علامت ظن و قاعده ى لاضرر و منجزات مريض، تأليفاتى داشته ولى اكثر آنها تلف شده (ريحانةالادب، لغ.).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (133 -132/ 8)، اعيان الشيعه (128 -127/ 10)، الذريعه (19/ 23 ،1055/ 9 ،102/ 6 ،25/ 2 ،350/ 3 ،275 -274/ 1)، ريحانه (21/ 5)، طبقات اعلام الشيعه (413/ 13)، علماء معاصرين (112 -111)، لغت نامه (ذيل/ مصطفى)، المآثر و الآثار (160)، معجم رجال الفكر و الادب فى النجف (1031 -1030/ 3)، معجم المؤلفين (248/ 12).

كاشاني، علم الهدي

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 1107 ق)، فقيه، محدث، مفسر و رياضيدان. از نوادگان صاحب «معالم» بود كه در كاشان مى زيست. از آثارش كتابى در «فقه استدلالى» است كه در 1107 ق از تأليف آن فراغت

يافت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (149 / 8)، الذريعه (288 / 16)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 488 / 12)، معجم المؤلفين (294 / 6).

كاشاني، غياث الدين جمشيد

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 840 / 832 ق)، رياضيدان و منجم. در كاشان به دنيا آمد. پس از فرا گيرى دانش هاى زمان و انجام كارهاى نجومى در زادگاهش، به دعوت الغ بيگ، به سمرقند رفت و در زمره ى بزرگترين منجمانى درآمد كه در خدمت الغ بيگ به رصد و تحقيقات نجومى مشغول بودند. غياث الدين به دستور او به همراه معين الدين كاشى مأمور بنا گذاشتن رصدخانه سمرقند شد. وى مخترع كسور اعشارى است و از ديگر كارهاى نجومى او تهيه و تدوين «زيج خاقانى»، به فارسى، است كه در آن «زيج ايلخانى» خواجه نصيرالدين طوسى را به دقت تحليل و تصحيح و تكميل نمود. غياث الدين در سمرقند درگذشت. از آثارش: «مفتاح الحساب»، و مختصر آن «تلخيص المفتاح»، و شرح آن «تنوير المصباح فى شرح تلخيص المفتاح»؛ «سلم السماء»، در استخراج ابعاد زمين و ستارگان، كه به نظر آقا بزرگ تهرانى همان «الابعاد و الاجرام» اوست؛ «نزهه الحدائق»، در بيان طرز عمل ابزار «طبق المناطق» موسوم به «جام جمشيد» كه خود براى شناخت و تقويم ابعاد ستارگان اختراع كرده بود؛ «الالحاقات العشره»، در ذيل «نزهه الحدائق»؛ «المحيطيه»، در نسبت قطر به محيط.[1]

جمشيد (اول) بن مسعود بن محمود بن محمد (طبيب) كاشانى ايرانى (و. حدود 790 ه.ق- ف. بيرون شهر سمرقند 832 ه.ق/ 1429 م). وى در آغاز عمر چون ذوق و استعدادى خاص براى آموختن دروس رياضى داشت از تعقيب علم پزشكى كه پيشه ى خانوادگى او بود چشم پوشيد و در پى علوم

رياضى رفت. پيش از غياث الدين، زيج ايلخانى توسط نصيرالدين طوسى تصنيف شده بود ولى چون ناقص بود و احتياج به تكميل و جرح و تعديل داشت، غياث الدين مصمم گرديد براى تصحيح زيج ايلخانى هيأت و رياضى را به كمال بياموزد. وى از كاشان همراه خواهرزاده ى خود معين الدين به سمرقند رفت و چنانكه نوشته اند الغ بيك آن دو را از كاشان به درگاه خود خواسته بود. غياث الدين نتيجه ى اعمال رصدى را كه در كاشان براى تصحيح و رفع نقايص زيج ايلخانى انجام داده بود، در زيجى مدون ساخت و به مناسبت شهرت ميرزا شاهرخ- پدر الغ بيك- به «خاقان» مطلق- در مقابل اشتهار تيمور به صاحبقران- آن را زيج خاقانى نام داد و به الغ بيك تقديم كرد. نسخه اى از اين زيج كه در 816 ه.ق نوشته شده اكنون در كتابخانه ى ديوان هند (لندن) محفوظ است. گروهى قريب به 70 تن از رياضى دانان و ستاره شناسان در اردوگاه الغ بيك گرد آمده بودند. معمول چنان بود كه فضلاى تازه وارد را به محك امتحان مى آزمودند. غياث الدين نيز از اين آزمايش بركنار نماند و در همه ى امتحانات موفق شد و مورد لطف مخصوص الغ بيك قرار گرفت، و پس از آن غالباً در محاوره و پرسش و پاسخ ميرزا بود، و پس از قاضى زاده كه به حكم سبقت زمانى و مرتبه ى استادى وى نسبت به اميرزاده بر همه كس برترى داشت، غياث الدين بر ديگر دانشمندان مقدم بود. در نتيجه ى تشويق اميرزاده وى به اكتشافات عالى نايل آمد. در سال 818 ه.ق آلت رصدخانه ى تازه اى به نام «طبق المناطق» اختراع كرد، و درباره ى چگونگى عمل بدان و آلتى ديگر كه بيشتر به نام «لوح اتصالات» براى

برخى اعمال رصدى ساخته شده بود، رساله اى جامع و مفيد موسوم به «نزهةالحدائق» نوشت. و پس از آنكه مطالب و فوايد آن را در سال 829 ه.ق تكميل كرد، آلت «طبق المناطق» را به درخواست دوستان خويش، به نام خود (جمشيد) به «جام جم» موسوم ساخت، ولى چنانكه خود پيش بينى كرده بود نام جديد بر اسم قديم چيرگى نيافت و همان نام اول در حافظه ها باقى ماند. الغ بيك انديشه ى ديرينه اى را كه راجع به رصد جديد كواكب داشت، در سال 823 ه.ق به موقع عمل درآورد (رصدخانه ى الغ بيكى، در ذيل فرهنگ حاضر). رصد تازه در سال 830 ه.ق. آغاز گشت و در ابتداى عمل به گفتار خود غياث و اقرار الغ بيك در ديباجه ى زيج جديد سلطانى يا گوركانى سرپرستى و اداره ى رصدخانه و دستيارى ميرزا در كار استخراج، با غياث بوده است، و ديگرى با او در اين افتخار شركت نداشت. همين موضوع آتش حسد را در دل فضلاى بى فضيلت برافروخت و عاقبت داغ جوانمرگى غياث را بر دل ياران او گذاشت. غالباً كارهاى او مورد اعتراض و اشكالتراشى همكاران حسد پيشه بود. الغ بيك چون فريفته ى نجوم و رصد بود به سخن چينى و بدگويى حسودان درباره ى غياث التفات نمى كرد ولى عاقبت تحت تأثير بدگويى قرار گرفت و بدين سبب غياث مورد بى لطفى واقع شد، به هر حال چنانكه الغ بيك در ديباجه ى زيج مى گويد غياث الدين جمشيد كه در كار رصد نخستين دستيار او بود، در همان آغاز شروع به كار درگذشت. آثار او از اين قرار است: 1- زيج خاقانى فى تكميل الزيج الايلخانى (نسخه ى خطى آن در ديوان هند و اياصوفيه موجود است). 2- زيج تسهيلات.

3- سلم السماء (الرسالة الكمالية) در حل اشكالى كه براى پيشينيان در ابعاد و اجرام رخ داده بود، و آن در تهران به چاپ سنگى رسيده (1306 ه.ق) 4- محيطيه (ه.م) 5- رساله ى وتروجيب 6- مفتاح الحساب (ه.م) 7- تلخيص المفتاح، كه ملخص مفتاح الحساب مذكور است. 8- نزهة الحدائق (ه.م) 9- نوادر سمرقندى و غيره (محيط طباطبائى، آموزش و پرورش. 10، شماره ى 3 ص 4 8 -1 ص 24 -17؛ لغ. و نيز (232.p Equatorium Planetary The Kennedy 10- رساله در شرح آلات رصد (نسخه ى آن در ليدن موجود است).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (132 / 2)، تاريخ ادبيات در ايران (104 -103 / 4)، تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (695 -693)، تاريخ نظم و نثر (779 ،269 -268)، دايره المعارف فارسى (1817 -1816 ،1198 -1197 / 2)، الذريعه (115 / 24 ،326 / 21 ،163 / 20 ،193 / 18 ،221 -220 ،86 ،85 / 12 ،6 / 7 ،49 ،24 / 5 ،472 -471 ،428 ،188 / 4 ،289 ،22 ،21 / 2 ،72 / 1)، ريحانه (257 -256 / 4)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 26 / 9)، كشف الظنون (1942 -1941 ،1760 ،1761 -176 ،998 -997 ،897 ،895)، لغت نامه (ذيل/ غياث الدين)، معجم المؤلفين (158 / 3).

كاشفي سبزواري هروي، معين الدين، حسين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 910 ق)، فقيه، محدث، حافظ، مفسر، واعظ، صوفى، اديب و شاعر. مشهور به ملا حسين كاشفى يا ملاحسين واعظ. در سبزوار به دنيا آمد. دوره ى جوانى را در آن شهر گذراند و در آنجا و نيشابور و هرات نشو و نما يافت. در زمان سلطان حسين ميرزاى بايقرا در هرات و نيشابور

به وعظ و ارشاد مى پرداخت و با صوتى خوش آيات قرآن و احاديث نبوى را با عبارات و اشارات مناسب بيان مى كرد. وى از ملازمان امير على شيرنوايى بود. پس از ملاقات مولانا جامى و معاشرت با وى طريقت نقشبنديه را پذيرفت. درباره ى ى مذهب وى اختلاف است، وى را به جهت گرايش به تصوف ملازمت با امير عليشير نوايى و نسبت خانوادگى نزديك به ملا عبدالرحمان جامى سنى مذهب و به جهت نگارش كتاب «روضة الشهداء» و محل رشد و تربيتش سبزوار كه از شهرهاى اهل تشيع بوده، شيعه مذهب دانسته اند. به هر حال وى در هرات به شيعه بودن و در سبزوار به تسنن اشتهار داشت. كاشفى در هرات درگذشت. از آثار وى: «جواهر التفسير لتحفة الامير»، به نام امير عليشير نوايى؛ «مختصر الجواهر»، تفسيرى ديگر در حدود بيست هزار سطر؛ «جامع الستين»، در تفسير «سوره ى يوسف»؛ «المواهب العلية»، معروف به «تفسير حسينى»، به نام سلطان حسين بايقرا؛ «روضة الشهداء»، در مقاتل و ذكر مصيبت اهل بيت (ع) و واقعه ى كربلا، كه چون اهل منبر از روى اين كتاب مى خواندند به روضه خوان مشهور شدند؛ «الاربعين»، در احاديث موعظه؛ «المرصد الاسنى»، در شرح اسماء اللَّه الحسنى؛ «اخلاق محسنى»؛ «مخزن الانشاء»، در فن ترسل كه براى سلطان حسين بايقرا و امير عليشير نوايى، در 907 ق، تأليف نموده؛ «انوار سهيلى»، در تدابير حكم و آداب از زبان حيوانات، بازنويسى از «كليله و دمنه» نصراللَّه منشى، كه آن را براى امير شيخ احمد سهيلى از امراى عهد سلطان حسين بايقرا نوشت؛ «اسرار قاسمى»، در سحر و طلسمات و كيميا؛ «بدايع الافكار فى صنايع الاشعار»، در ذكر صناعات ادبى؛

شرح «مثنوى» مولوى؛ «لب المثنوى»؛ «لب اللب مثنوى»؛ «اختيارات النجوم»، به نام «الواح القمر»؛ «السبعة الكاشفية»، شامل هفت وسيله در علم نجوم.[1]

(بخش 1: كاشف) حسين بن على بيهقى سبزوارى واعظ ملقب به كمال الدين، دانشمند و واعظ معروف (ف. 906 يا 910 ه.ق) وى در علوم دينى و معارف الهى و فنون غريبه و رياضيات و نجوم دست داشت. او در زمان سلطان حسين بايقرا در هرات و نيشابور به وعظ و ارشاد مشغول بود و با صوتى خوش و آهنگى دلكش آيات قرآنى و احاديث نبوى را با عبارات و اشارات مناسب ايراد مى كرد. او راست: آيينه ى اسكندرى به فارسى (در استخراج مطلوب و حاوى 8 جدول و 20 دايره) و آن را جام جم نيز گويند، الاختيارات يا اختيارات النجوم (حاوى يك مقدمه و يك خاتمه و دو مقاله)، اخلاق محسنى (ذيل فرهنگ حاضر)، الاربعون حديثاً در مواعظ بنام الرسالة العلية فى الاحاديث النبوية (اين كتاب به فارسى و حاول 40 حديث است)، اسرار قاسمى (ذيل فرهنگ حاضر)، انوار سهيلى (ذيل فرهنگ حاضر)، بدائع الافكار فى صناعةالاشعار، تحفةالصلوات (به پارسى)، جامع الستين (تفسير فارسى عرفانى و ادبى و اخلاقى و تاريخى سوره ى يوسف)، روضةالشهداء (ه.م) سبعه ى كاشفيه (7 رساله در علم نجوم)، شرح مثنوى، جواهرالتفسير لتحفةالامير يا عروس (عروس)، اللباب المعنوى فى انتخاب المثنوى، مختصر الجواهر (مختصر جواهر التفسير يا عروس مذكور)، مخزن الانشاء به پارسى، المرصد الاسنى فى شرح اسماءاللَّه الحسنى، مطلع الانوار، المواهب العلية (مواهب العيله) (لغ.).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] از سعدى تا جامى (681 ،647 ،646 ،645 ،644 -643 ،641 -639 ،636 ،628 ،329)، اعيان الشيعه (124 -121/ 6)، ايضاح

المكنون (674 ،416/ 2 ،76/ 1)، تاريخ ادبيات در ايران (526 -523/ 4)، تاريخ نظم و نثر (248 -245)، حبيب السير (346 -345/ 4)، الذريعه (194 -193/ 20 ،291 -190/ 18 ،1252 ،899/ 9 ،58 -57/ 5 ،455/ 3 ،430/ 2 ،50/ 1)، روضات الجنات (223 -217/ 3)، رياض العارفين (231 -230)، ريحانه (32 -29/ 5)، طرائق الحقائق (114/ 3)، كشف الظنون (1916 ،1896 ،1648 ،1574 ،1305 ،398)، الكنى و الالقاب (105/ 3)، لغت نامه (ذيل/ كاشفى)، مجالس المؤمنين (548 -547/ 1)، مجالس النفائس (93)، معجم المؤلفين (35 -34/ 4)، مؤلفين كتب چاپى (816 -810/ 2).

كاشي، عمادالدين يحيي

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 745 ق)، محدث، رياضيدان و اديب. يكى از شاگردان محقق كركى او را در رساله «مشايخ الشيعة» و شيخ يحيى مفتى بحرانى وى را در «تذكرة المجتهدين» ذكر كرده اند. او گذشته از ادبيات و حديث در علم حساب نيز دانشمنداى برجسته بود. در 745 ق در يزد مى زيست و سرانجام در اصفهان درگذشت. شيخ آقا بزرگ تهرانى شرح حال يحيى كاشى را در ذيل علماى قرن دهم آورده است. از آثارش: شرح «مفتاح العلوم» سكاكى؛ «لباب الحساب» يا «اللباب فى علم الحساب»؛ حاشيه بر شرح رساله ى «آداب البحث» فاضل سمرقندى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (162/ 9)، الذريعه (82 -81/ 14 ،109/ 6)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 275/ 10)، كشف الظنون (1542 ،39)، معجم المؤلفين (184/ 13).

كرچكاني لنجاني، نجف علي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فاضل اديب رياضى دان، از دانشمندان قرن 13 هجرى است، و تا سال 212 زنده بوده است.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد دوم)

كوشيار گيلاني، ابوالحسن

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهارم و پنجم ق)، عالم، منجم و رياضيدان. چون عالمى بزرگ بود با كيا ابوالحسن نيز مشهور است. وى منجم وشمگير و قابوس بن وشمگير بود. سعدى در باب چهارم بوستان او را داناى گردن فراز خوانده و پند گرانبهاى خود را درباره ى ضرورت فروتنى از زبان كوشيار بيان مى كند. وى از نخستين كسانى بود كه تابع ظل (تانژانت) را به كار برد. كوشيار در ابداع شكل مغنى (قضيه ى سينوسها) سهيم بوده و بنا به گفته ى بيرونى نام شكل مغنى را او براى اين قضيه اختيار كرده است. كوشيار علم مثلثات را كه توسط بوزجانى و بتانى پايه ريزى شده بود گسترش داد و جدولهاى مثلثاتى آنان را تكميل كرد. از ديگر آثار وى: «اصول حساب الهند»، به زبان عربى، كه يكى از قديم ترين كتاب هايى است كه در اين زمينه به جاى مانده است؛ «زيج جامع»، در نجوم؛ «زيج بالغ»، در نجوم، كه به آورده ى «زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى» و «كتاب گيلان» برخى از پژوهشگران غربى اين دو «زيج» را يكى دانسته اند و صاحب «كشف الظنون» نيز اين دو را تحت يك عنوان آورده است؛ «مجمل الاصول فى احكام النجوم»، به نام «المدخل فى صناعة احكام النجوم» يا «اربع مقالات»؛ «كتاب الاسطرلاب و كيفية عمله و اعتباره على التمام و الكمال»؛ «رساله فى الابعاد و الاجرام».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (336/ 1)، تاريخ طبرستان (137)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (52)، دايرة المعارف فارسى (2307/ 2)،

الذريعه (48/ 20 ،72 -71/ 11)، ريحانه (103/ 5)، زندگينامه ى رياضيدانان (420 -414)، فرهنگ ادبيات فارسى (428)، كتاب گيلان (674 -670/ 2)، كشف الظنون (1604 ،968)، معجم المؤلفين (148/ 8)، نامها و نامدارهاى گيلان (415 -414)، هدية العارفين (838/ 1).

گلستانه، ابوالحسن

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(گلستان) ابوالحسن بن محمد امين، مورخ (قر. ه.). وى از خانواده ى مقتدرى است كه در دوران پادشاهى نادرشاه با اقتدار مصدر كارهاى مهمى بوده اند. ابوالحسن كتاب «مجمل التواريخ» را كه در وقايع و رويدادهاى سى و پنج ساله ى نادرشاه مربوط به خاندان افشاريه و زنديه است، تأليف كرده كه مكرر بطبع رسيده.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

گوگاني، عبدالعلي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1335 ق)، منجم و رياضيدان. اصلش از قريه ى گوگان تبريز بود. وى مدت ها نزد ميرزا اسداللَّه هزار جريبى منجم باشى شاگردى كرد و علم نجوم را نزد او تكميل نمود. ميرزا عبدالعلى در احكام نجوم و استخراج تقويم متبحر بود. از آثارش: شرح «سى فصل»، در معرفت تقويم خواجه نصيرالدين طوسى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشمندان آذربايجان (257)، الذريعه (311/ 13)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (2124/ 2)، المآثر و الآثار (221)، مؤلفين كتب چاپى (878 -877/ 3).

ماهاني، ابوعبدالله محمد

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 275 ق)، رياضيدان و منجم. در كرمان به دنيا آمد. در بغداد مى زيست و از علماى آنجا به حساب مى آمد. وى در هيئت و نجوم و جبر و هندسه تبحر و تسلط داشت. ماهانى از 239 تا 252 ق رصدهايى انجام داده كه توسط ابن يونس، رياضيدان مصرى، در زيج كبير حاكمى ثبت شده و همچنين در زمينه ى رياضى آثارى از او باقى مانده است. از آن جمله: «رساله فى النسبة» يا «رسالة فى المشكل من النسبة»؛ «تفسير المقالة العاشرة من كتاب اقليدس». از جمله آثار مفقود وى: شرح مقاله پنجم كتاب «اصول اقليدس»؛ شرح مقاله ى دوم كتاب «كره و استوانه ى» ارشميدس؛ «كتاب فى ستة (/ ست) و عشرين شكلا من المقالة الاولى من اقليدس التى لا يحتاج فى شيى ء منها الى الخلف»؛ اصلاح كتاب «مانالاوس فى اشكال الكريه»؛ «زيج».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ الحكماء القفطى (388)، تاريخ علوم عقلى در تمدن اسلامى (105)، دايرة المعارف فارسى (2633/ 2)، زندگينامه ى رياضيدانان (435 -431)، الفهرست ابن النديم، ترجمه (489)، كارنامه ى بزرگان (67)، معجم المؤلفين (107/ 11).

مجتهد تبريزي، مصطفي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1338/ 1337 -1297/ 1295 ق)، عالم دينى، فقيه اصولى، منجم، رياضيدان، اديب و شاعر. در تبريز به دنيا آمد. مقدمات و فقه و اصول را در تبريز در محضر پدرش و علماء ديگر فراگرفت. سپس براى ادامه ى تحصيلات به عتبات عاليات رفت و از حوزه ى درس آخوند ملا محمدكاظم خراسانى و شيخ الشريعه اصفهانى و سيد محمدكاظم طباطبائى يزدى و ميرزا ابوالقاسم اردوبادى و محقق نهاوندى و ديگر علما استفاده نمود و چون عالمى برجسته شد به تبريز بازگشت. مراسلات و مكاتباتى منظوم و منثور بين

او و شيخ آقا محمدرضا اصفهانى و شيخ جواد شبيبى وجود داشت. در اواخر عمر به بيمارى فلج مبتلا شد. در تبريز درگذشت و پيكرش به نجف منتقل و در آنجا دفن شد. او رسائلى گوناگون در فلكيات و رياضيات و موضوعات مختلف فقهى نگاشت. از آثارش: «ارجوزه»، در عروض و قافيه، به عربى؛ حاشيه بر «كفاية الاصول» استادش ملا محمدكاظم آخوند خراسانى؛ حاشيه بر «لسان الخواص» علامه رضى الدين قزوينى؛ «العروض»؛ «قاعدة الخطائن»؛ «اللباس المشكوك».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (127 -126/ 10)، الذريعه (486/ 1)، ريحانه (179 -178/ 5)، علماء معاصرين (118 -117)، معجم رجال الفكر و الادب فى النجف (290/ 1).

محتشم قايني، محتشم

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س يازدهم ق)، منجم، رياضيدان و شاعر. از مردم قاين بود و خاندان او اهل فضل بودند. از سوى مادر نوه ى حبيب اللَّه قاينى مى باشد. عموى وى ميرزا كافى با شيخ بهائى معاصر و در آن روزگار صاحب شهرت بود. محتشم هنگام تأليف «تذكره ى نصرآبادى» (1083 ق) زنده بوده است. او از علوم ظاهرى و علم نجوم و هندسه بهره ى كافى داشت و در شعر، انشاء و معما نيز ماهر بود. از وى اشعارى نيز در تذكره ها نقل شده است. «فرهنگ سخنوران» نام صاحب عنوان را مقيم آورده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :بزرگان قائن (424 -423)، تذكره ى نصرآبادى (192 -191)، الذريعه (972 -971/ 9)، ريحانه (225/ 5)، فرهنگ سخنوران (806)، لغت نامه (ذيل/ محتشم).

محقق اصطهباناتي، ابوالحسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1338 -1255 ق)، عالم امامى، مفسر، رياضيدان، متكلم و عارف. ملقب به محقق العلماء. نسبتش به اصطهبانات فارس مى رسد. وى دخترزاده ى سيد جعفر كشفى بود. در اصطهبانات به دنيا آمد. مدتى در يزد و مشهد و اصفهان در محضر آقا محمدجعفر كرمانى، شاگرد شيخ انصارى، و ميرزا محمدرضا يزدى، شاگرد صاحب «جواهر»، و ديگران تلمذ نمود. او از حكماى زمان خود و عالم معقول و منقول بود كه در ادب و رياضى نيز دستى توانا داشت. در اصطهبانات درگذشت و در كنار قبر مغربى تبريزى، به خاك سپرده شد. از آثارش: حاشيه ى «تحرير اقليدس» خواجه نصير طوسى؛ شرح «تشريح الافلاك» شيخ بهائى؛ «السلسبيل»، در عرفان؛ «دعاء كميل»، كه در حاشيه «زاد المعاد» به چاپ رسيده؛ «الحصن الحصين»، در شرح «البلد الامين»، در توحيد؛ «مطالع الانوار»؛ «لمعات النور»، در تفسير آيه ى نور؛ رساله اى در «هيئت»؛ رساله اى در «قبله»، كه

آن را به خواست ميرزا ابراهيم مجتهد محلاتى در رد بر ميرزا محمدباقر اصطهباناتى نگاشت.[1]

الشيخ ميرزا ابوالحسن بن اسماعيل اصطهباناتى لارى معروف بمحقق عالمى جليل و فاضلى مصنّف است.

وى از صبيّه فاضله آيه الله حاج سيد جعفر كشفى متولد شده و جماعتى از بزرگان مانند ميرزا محمد رضا يزدى و آقا محمد جعفر كرمانى از وى استفاده نموده اند. تأليفاتى دارد مانند (السلسبيل) و شرح دعاء كميل و زادالمعاد والحصن الحصين و مطالع الانوار و لمعات النور و شرح تشريح الافلاك و حاشيه تحرير اقليدس در ماه ذى الحجه 1338 ق از دنيا رفته است.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد سوم)

منابع زندگينامه :[1] اعيان الشيعه (336 ،323/ 2)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (91 -90/ 1)، الذريعه (258 ،146/ 13 ،142/ 21 ،347/ 18 ،214/ 12 ،14/ 7 ،33/ 6)، ريحانه (236/ 5)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 277 ،35/ 14)، معجم المؤلفين (206/ 3)، مكارم الآثار (1501 -1500/ 5).

مدرس خراساني، عبدالجواد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

از علما و حكما و مدرّسين حكمت در اصفهان، و از شاگردان آخوند ملا على نورى بوده، و در شب غرّه ماه صفر سال 1281 وفات يافته است. تدريس كتب حكمت در عصر او بدو منتهى مى شده است

در مآثر و الآثار (:183) درباره گويد: از علماى مشهور اصفهان بود، در فقه و اصول و طبّ و رياضيّات و ادبيّات جمله مهارت كلّى، و تدرّبى عظيم داشت.

صاحب عنوان: طبيبى فقيه، و فقيهى حكيم، و عالمى اديب بود. در نزد پدر، و ميرسيد محمّد شهشهانى، و ملاّ حسين على تويسركانى، و مير محمّد صادق كتابفروش، و حاج سيد اسداللَّه بيدآبادى و ديگران در طبّ و حكمت تحصيل نموده است.

در مداواى بيماران و

علاج امراض، نفسى عيسوى داشته، و تدريس طبّ قديم در زمان او بدون منحصر بوده است.

در 6 جمادى الاولى سال 1327 قمرى وفات يافته، در يكى از اطاقهاى غربى تكيه مزبور مدفون شد.

از آثارش كتابى مختصر در وبا به طبع رسيده است.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)

مرعشي نجفي، شهاب الدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1411 -1318/ 1315 ق)، عالم دينى، فقيه اصولى، مرجع تقليد، محدث، نسابه، رجالى، مدرس، مورخ و رياضيدان. نسبش به امام سجاد (ع) مى رسد. در نجف به دنيا آمد. مقدمات و علوم ادبى را از پدرش و شيخ مرتضى طالقانى و علم تجويد را از شيخ نورالدين شافعى بكتاشى و علم انساب آل رسول را از پدرش و سيد محمدرضا صائغ بحرانى و علم تفسير را از پدرش و شيخ محمدحسين شيرازى عسكرى و متون فقه و اصول را از شيخ محمدحسين شيرازى عسكرى و ميرزا محمدعلى چهاردهى رشتى و فقه و اصول استدلالى را از آقا ضياءالدين عراقى و شيخ مهدى مازندرانى و سيد حسن صدر و شيخ مهدى خالص و علم كلام را از شيخ محمدجواد بلاغى و شيخ محمداسماعيل محلاتى و رياضيات را از شيخ ياسين عليشاه هندى و ميرزا محمود اهرى فراگرفت. در 1342 ق به تهران آمد و در عرفان و علوم عقلى از محضر ميرزا مهدى آشتيانى و ميرزا طاهر تنكابنى و در رياضيات از محضر ميرزا حيدرعلى نايينى استفاده نمود. سپس به قم رفت و در محضر آيت اللَّه حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى تلمذ نمود و از او و آقا سيد ابوالحسن اصفهانى و آقا ضياءالدين عراقى اجازه ى اجتهاد داشت. او از علماى عامه و علماى زيديه و علماى اسماعيليه

و بسيارى از علماى اماميه اجازه روايت داشت. پس از درگذشت آيت اللَّه حايرى وى عهده دار اداره حوزه ى علميه، تدريس، مرجعيت و امامت جماعت و ايجاد بناهاى خيريه و انتشار كتب گرديد. در قم درگذشت و در كتابخانه ى خود دفن شد. از آثارش: بناى مدارس: علميه، مهديه و مؤمنيه در قم؛ تأسيس حسينيه ى مركز تبليغى قم؛ كوى آيت اللَّه مرعشى نجفى، بالغ بر يكصد و چهل خانه، براى سكونت طلاب و فضلاء؛ كتابخانه ى آيت اللَّه مرعشى نجفى در قم، كه بيش از سى و پنج هزار كتاب آن از كتب شخصى ايشان و بقيه اهدايى مردم است و متجاوز از پانزده هزار كتاب خطى نفيس دارد و از اين رو از كتابخانه هاى كم نظير ايران به حساب مى آيد. از آثار علمى وى: «اجوبة المسائل»؛ «اعيان المرعشيين»، در شرح احوال خاندان مرعشى؛ «انس الوحيد»؛ «التجويد»؛ «روض الرياحين»؛ «طبقات النسابين»، از صدر اسلام تا عصر حاضر؛ «الفروق»؛ «القبلة»، مشتمل بر مباحث هيئت؛ «المسلسلات الى مشايخ الاجازات»؛ «مشجرات آل الرسول (ص)»، در انساب آل محمد (ص)؛ «مصباح الهداية فى شوارع الكفاية»، كه حاشيه مختصر بر «كفاية الاصول» آخوند خراسانى است؛ «المعول فى امر المطول»؛ «مقدمة التفسير»؛ «مناسك الحج»؛ «الهداية»، در شرح «الكفاية»؛ «مسارح الافكار فى حل مطارح الانظار»؛ «مزارات علويين» در ايران و غيره؛ «الصناعات الفقهية»، در شرح الفاظ مصطلح فقهاء؛ «جذب القلوب الى ديار المحبوب»؛ حاشيه بر «تفسير بيضاوى»؛ حاشيه بر «معالم»؛ حاشيه بر «مكاسب» شيخ انصارى؛ «الرد على مدعى التحريف».[1]

يكى از مفاخر امروز عالم تشيع است كه حق عظيمى بر حوزه علميه قم و اسلام و مسلمين دارد و يكى از افتخارات بزرگ شيعه است و در ميان عموم مسلمين شهرت

بسزائى دارد و بسيار مورد تجليل و تكريم علماء اهل سنت مصر و سوريا و يمن و حجاز و پاكستان و هندوستان و افغانستان و جاوه و سودان و اندونزى و غيره است و از وى به امام اعظم و علامه اكبر و نسابه بحاثه و مجاهد بزرگ تعبير مى كنند.

اسم شريفش سيد شهاب الدين و كنيه اش ابوالمعالى و شهرتش مرعشى نجفى است.

در صبح روز پنجشنبه بيستم ماه صفر 1318 قمرى در نجف اشرف متولد و جامع شرافت حسب و فضيلت نسب مى باشد زيرا از طرف پدر به سيد فقيه نبيه عارف عابد زاهد محدث علامه سيد قوام الدين مرعشى مشهور به ميربزرگ موصول مى باشد كه از بزرگترين خانواده هاى علويين و اشرف و اجمل و انبل ايشان بوده و در هر طبقه متحلى بحليه مزاياى دينى و دنيوى و نوعا عالم ربانى و يا متمكن به اريكه جهانبانى و يا طبيب حاذق و يا نقيب بصير و يا وزير روشن ضمير و مانند اينها بوده اند و جده پدرى ايشان شريفه طباطبائيه و جده مادرى ششمى وى كه مدفون در رواق مطهر حضرت رضا عليه السلام است دختر شاه عباس صفوى مى باشد.

شرف تتابع كابر عن كابر

كالرمح انبوب على انبوب

نسب شريفش چنانچه مشروحا ذكر شد بسى وسه واسطه به امام چهارم حضرت على بن الحسين زين العابدين عليهماالسلام منتهى مى شود و والده ماجده ايشان علويه صالحه فاضله بنت مرحوم آيت الله آقاسيد ابوالقاسم خوئى فرزند مرحوم آقا سيد مهدى خوئى است كه از بنى اعمام مرحوم آيت الله العظمى آقاى حاج سيدحسين كوه كمرى عم بزرگوار مرحوم آيت الله آقاى سيدمحمد حجت مى باشد.

ترجمه اين بزرگوار زينت كتب رجالى مانند اعيان الشيعه و ريحانه الادب جلد چهارم

صفحه 11 و علماء معاصرين صفحه 217 و آثارالحجه جلد 2 صفحه 46 و معارف الرجال جلد دوم صفحه 268 و مشاهير دانشمندان اسلام جلد چهارم صفحه 108 طبقات الشيعه جزء دوم از قسم اول صفحه 847 و ده ها كتاب ديگر مانند زندگانى پيشواى اسلام عمادزاده اصفهانى و مقامات معنوى آقاى معلم و غيره مى باشد.

علماء معاصرين گويد: صاحب ترجمه از اكابر و اجلاء عصر حاضر ما كه علامه فهامه نسابه فقيه اصولى محدث رجالى اديب اريب فاضل كامل مورخ رياضى حاوى الفروع و الاصول جامع المعقول و المنقول و بكثرت مشايخ نسبت به اهل عصر خود ممتاز و در اخلاق فاضله داراى امتياز و مرجع سوالات متنوعه بسيارى از ديگر فرق مسلمين بلكه از علماء نصارى مى باشد كه پرسشهاى گوناگون از بلاد دور و دراز به حضرتش فرستاده و به پاسخ متين و متقن نائل مى گردند. كه از آنهاست سوالات شيخ عبدالسلام كردى شافعى و سوالات فاضل متبحر عيسى اسكندر معروف لبنانى است كه در عصر ما از مشاهير نويسندگان علماء نصارى است و صاحب ترجمه علاوه بر مراتب علمى مساعى جميله عملى در ترويج دين مقدس اسلامى و اعلاء كلمه حق به كار برده جمعى از يهود و نصارى در اثر تبليغات حقايق سمات وى مشرف به اسلام شدند و نيز گروهى از باييه و صوفيه و ديگر منحرفين از اسلام و ايمان باذعان عقايد حقه جعفريه مستبصر گرديده اند و در ادوار زندگانى خود با فحول رجال و متخصصين هر فنى ملاقات و از هر باغى گلى چيده و از هر بلبلى نوائى شنيده و مرجع افاده و استفاده افاضل وقت خود بوده و

مى باشند.

و از كثرت زهد و ورع پيرامون زخارف دنيويه نگرديده و علاقه قلبى را بالمره از آنها قطع و فقط به جمع كتب متنوعه علميه كه آن هم محض آخرت و آخرت محض است و ربطى به زخارف دنيويه ندارد ميل مفرطى داشته و دارند و كتابخانه ايشان مانند نگارخانه ارتنك حاوى گلهاى رنگارنگ مى باشد كه هر يك از فقيه و اصولى و حكيم و متكلم و منطقى و رجالى و رياضى و اديب و طبيب و متخصصين علوم غريبه و صنايع عجيبه مى توانند از آن گلزار محمدى و بوستان علوى موافق دلخواه خود گلى چيده و يا عطرى مناسب مشام خود استشمام نمايد.

در سخاوت و بذل و كرم و سعه صدر نادره زمان و وحيد دورانست. مراجع و زعماء مبسوط اليد بسيارى ديده ام ولى به اين صفات و خصايص كمتر يافته ام.

انصاف مى دهم كه دليران و دلبران

بسيار ديده ام ولى نه به اين حسن دلبرى

بالاخص در اعطاء كتب و انفاق انگشتر كه اقتداء به جد كرام خود اميرالمومنين عليه السلام نموده و هزاران نفر از دانشمندان و علماء اعلام و خطباء عظام و اصناف ديگر انام را به بذل انگشتر عقيق و فيروزه و غيره مسرور و مفتخر نموده است.

اساتيد و مشايخ اجازه معظم له

آن جناب مقدمات را از مرحوم شيخ زاهد عابد شيخ مرتضى طالقانى و والد معظم خود و ديگر مشايخ وقت اخذ نموده و علم تجويد را از شيخ نورالدين شافعى بكتاشى كه در تلاوت قرآن عاصم زمان خود بوده اخذ و علم انساب آل رسول صلى الله عليه و آله را از والد معظم خود و از استاد عماد سيد محمدرضا صائغ بحرانى

و ديگر اساتيد فن تلمذ نموده و علم تفسير را از والد مكرم و عالم زاهد صاحب كرامات شيخ محمدحسين بن محمدخليل شيرازى عسكرى و متون فقه و اصول را از شيخ محمدحسين مذكور و هم ميرزا محمدعلى رشتى صاحب كتاب شرح القبله و آقا ميرزا محمود شيرازى و آقا شيخ محمدحسين قاجارى تهرانى نجفى و ديگر اجلاء وقت تلمذ نموده و در فقه و اصول استدلالى حاضر حوزه مرحوم آيت الله آقا ضياءالدين عراقى و آيت الله شيخ مهدى نوائى مازندرانى و ديگر اجلاء و سه سال در سامره و كاظمين در فقه و حديث و رجال و دراية حاضر حوزه مرحوم آيت الله آقا سيد حسن صدر و در اصول از بحث مرحوم آيت الله شيخ مهدى خالصى استفاده كرده آنگاه به نجف مراجعت و علم كلام و تفسير را از آيت الله شيخ مهدى خالصى استفاده كرده آنگاه به نجف مراجعت و علم كلام و تفسير را از آيت الله شيخ مهدى خالصى استفاده كرده آنگاه به نجف مراجعت و علم كلام و تفسير را از آيت الله شيخ محمدجواد بلاغى و آيت الله شيخ محمداسمعيل محلاتى فراگرفته و در سال 1342 ق به تهران وارد و در آنجا حدود يكسال توقف نموده و عرفان و علوم عقليه و رياضيات و بعض فنون ديگر را از افاضل تهران مانند آيت الله آقا حسين نجم آبادى و آيت الله حاج شيخ عبدالنبى نورى و ديگران استفاده كرده تا آنكه حاوى مراتب علميه و عمليه عقليه و نقليه گرديده و در سال 1343 قمرى مهاجرت به قم نموده و تا اين تاريخ كه سال 1393 هجريست پنجاه سال در اين بلده طيبه مشغول به تدريس

و تاليف كتب متنوعه و اقامه جماعت و مرجعيت و سرپرستى حوزه مقدسه علميه قم مى باشند و با اين همه مشاغل و گرفتاريهائى كه شب و روز وى را مستغرق نموده است كمتر مستحب و نافله است كه از وى فوت شود.

مشايخ اجازه آن جناب كه تمامى از مراجع تقليد و علماء اعلام و فقهاء عظام فريقين اماميه و عامه و زيديه و اسماعيليه اند از دويست نفر متجاوز است كه براى تبرك چند نفر آنان را ذكر مى نمايم.

1- السيد حسن صدر كاظمين 2- السيد نجم الحسن الهتدى موسس مدرسه الواعظين در لكنهو هندوستان 3- السيد ناصر حسين ابن آيت الله السيد حامد حسين صاحب عبقات الانوار 4- السيد محسن الامين الشامى 5- السيد ابوالقاسم الدهكردى 6- السيد عبدالحسين بروجردى آل كمونه 8- الشيخ على بن محمد الرضا آل كاشف الغطاء 8- الشيخ هادى آل كاشف الغطاء 9- الشيخ مرتضى آل كاشف الغطاء 10- الشيخ محمدجواد البلاغى 11- الشيخ محمداسماعيل محلاتى 12- السيد جعفر آل بحرالعلوم 13- الشيخ فتح الله شريعت اصفهانى 14- الميرزا محمد العسكرى التهرانى 15- آيت الله السيد ابوالحسن اصفهانى 16- آيت الله السيد محمد فيروزآبادى 17- آيت الله الميرزا حسين نائينى 18- آيت الله الحاج الشيخ عبدالكريم الحايرى 19- آيت الله الحاج آقاحسين قمى 20- آيت الله حاج آقاحسين بروجردى و آيت الله آخوند ملامحمدحسين فشاركى و آيت الله آقاسيد محمد نجف آبادى و آيت الله آقاسيد على نجف آبادى و آيت الله آقا شيخ عبدالنبى نورى و آقاى امام جمعه خوئى و آقاى شيخ مهدى حكمى قمى و آقاى شيخ محمدعلى آيت الله شاه آبادى و آقا ميرزا ابوالهدى كرباسى و آقاى حاج شيخ على اكبر نهاوندى مشهدى و آقا سيد محسن اراكى و آقاى حاج شيخ محمدباقر بيرجندى

و آقاى حاج شيخ عباس محدث قمى و آقاى حاج شيخ محمدحسين اصفهانى كمپانى و آقا ميرزا ابوالحسن مشكينى صاحب حاشيه كفايه و آقا شيخ عبدالحسين رشتى صاحب حاشيه كفايه و آقاسيد مهدى بحرانى نسابه نجفى و آقاميرزا محمدعلى اردوبادى و آقا سيدمحمدباقر كشميرى و آقاسيد راحت حسين رضوى كوپال پورى و آقا سيد عبدالباقى شيرازى ملاباشى و صدها نفر ديگر و اجازات اجتهاد ايشان از آقا ضياءالدين عراقى و آقاى فشاركى و آقاى يثربى كاشانى و آقا شيخ محمدحسن اصفهانى و آقا شيخ عبدالكريم يزدى.

آثار علمى و قمى معظم له كه به طبع رسيده و يا مخلوط مانده است بسيار است از آن جمله:

1- تعليقات بر احقاق الحق قاضى نورالله شهيد در بيست و شش مجلد كه يازده مجلد آن به طبع رسيده و باقى آماده براى طبع مى باشد و اين تعليقات خود شرح مبسوط و كتاب مستقلى در ولايت اميرالمومنين على عليه السلام و خاندان عصمت و طهارت و امامت ائمه معصومين عليهم السلام و فضائل آن خاندان است از هزاران كتب اهل سنت انتخاب شده بنحو استدلال با رعايت اختصار.

2- غايه القصوى لمن رام التمسك بالعروه الوثقى حواشى بر عروه الوثقى علامه يزدى در دو مجلد بزرگ.

3- توضيح المسائل كه بكرات به طبع رسيده 4- حاشيه بر فصول المهمه شيخ حر عاملى 5- كتاب الهدايه حاشيه بر كفايه.

6- دفع الغاشيه عن وجه الحاشيه (حاشيه بر حاشيه ملاعبدالله يزدى در منطق) 7- المعول فى امر المطول.

8- جذب القلوب الى ديار المحبوب در سوانح و وقايع ايام عمر 9- مسارح الافكار فى حل مطارح الانظار حاشيه بر تقريرات اصول شيخنا الانصارى.

10- مشجرات آل الرسول كه از بزرگترين تصنيفات

شيعه و گرانبهاترين كتب در انساب است در چند مجلد.

11- الرساله الافطسيه در نسب گروهى از سادات طفرود كه در تهران چاپ شده.

12- الرحله الشيرازيه كه در مسافرت به شيراز نوشته اند 13- الرحله الاصفهانيه در مسافرت به اصفهان تاليف نموده اند.

14- مزارات علويين در ايران و خارج ايران.

15- كتاب المسلسلات فى مشايخ الاجازات در سه مجلد به شرح زير 1- در اجازات علماء اماميه از اثناعشريه كه به معظم له داده اند 2- اجازاتى كه علماء عامه از حنفى ها و مالكيها و شافعيها و حنبليها و زيديه و غير آنان كه براى آن جناب نوشته اند 3- اجازاتيكه ايشان به ديگران داده اند.

مرجع تقليد، محقق، عالم دينى.

تولد: 1276(20 صفر 1315 ق.)، نجف اشرف.

درگذشت: 7 شهريور 1369(7 صفر 1412 ق.) قم.

آيت الله العظمى سيد شهاب الدين مرعشى نجفى، فرزند سيد شمس الدين، آموزش هاى اوليه خود را نزد پدر و جده اش آغار كرد. پس از اين در حوزه هاى درس اساتيد شركت كرد. در وس مقدماتى را نزد پدر، شيخ مرتضى طالقانى، شيخ محمدحسن سدهى اصفهانى نجفى، شيخ شمس الدين شكوئى قفقازى، سيد محمدكاظم خرم آبادى نجفى، ميرزا محمود معلم و نيز جده خود بى بى شمس شرف بيگم طباطبايى فراگرفت. وى تجويد و قرائت قرآن را از ميرزا ابوالحسن مشكينى نجفى، پدرش سيد شمس الدين مرعشى نجفى، سيد آقا شوشترى، شيخ عبدالسلام كردستانى شافعى و شيخ نورالدين بكتاشى شافعى آموخت. علم انساب را از پدر خود از سيد محمدرضا موسوى بحرانى و سيد محمد مهدى غريقى صائغ و تفسير قرآن را از پدر و از شيخ محمد حسين شيرازى، سيد هبةالدين شهرستانى و سيد ابراهيم رفاعى شافعى بغدادى و فقه و اصول را از پدر خود و از شيخ

مرتضى طالقانى، سيد محمدرضا مرعشى نجفى رفسنجانى شيخ غلامعلى قمى، ابوالحسن مشكينى نجفى، سيد آقا شوشترى، ميرزا حبيب الله اشتهاردى، ميرزا محمد تهرانى، ميرزا محمدعلى كاظمينى، شيخ عبدالحسين رشتى، ميرزا آقا سيد ابراهيم اصطهباناتى، شيخ موسى كرمانشاهى، شيخ نمعت الله لاريجانى، سيد على طباطبائى يزدى، شيخ محمدحسين شيرازى، ميرزا محمود شيرازى، سيد جعفر بحرالعلوم، سيد محمدكاظم خرم آبادى و عباس خليلى و علوم رياضى و هيئت را از شيخ عبدالكريم بوشهرى، سيد ابوالقاسم موسوى خوانسارى، دكتر عندليب زاده، ميرزا محمود اهرى، محمد محلاتى، شيخ عبدالحميد رشتى، احمد منجم، سيد محمدكاظم عصار، جمال الدين كرباسى و علم طب را از پدر و از محمدعلى خان مؤيد الطباء و علم رجال و درايه و حديث را از پدر و از سيد ابوتراب خوانسارى، شيخ عبدالله مامقانى، شيخ محمد حرزالدين نجفى، ميرزا على حسينى مرعشى شهرستانى و ميرزا ابوالهدى كرباسى، فقه و اصول استدلالى را از آيت الله ضياءالدين عراقى، آيت الله سيد احمد بهبهانى، شيخ احمد كاشف الغطاء، شيخ على اصغر ختيايى تبريزى، شيخ محمدحسين كاشف الغطاء، شيخ على بن باقر نجفى، شيخ محمداسماعيل محلاتى، شيخ عبدالنبى نورى، سيد ابراهيم اصطهباناتى، حسين نجم آبادى، آيت الله عبدالكريم حائرى يزدى، سيد على يثربى كاشانى و محمدرضا مسجدشاهى فراگرفت. آنگاه در شهرهاى سامرا و كاظمين مدت سه سال فقه و حديث و رجال را از آيت الله سيد حسن صدر و اصول را نزد آيت الله شيخ مهدى خالصى آموخت و بعد از مراجعت به نجف اشرف علم كلام را نزد آيت الله شيخ محمد جواد بلاغى، شيخ محمد اسماعيل محلاتى، سيد هبةالدين شهرستانى، على اكبر يزدى، پدر خود و ديگران آموخت.

آيت الله مرعشى موفق به دريافت بيش از چهارصد اجازه ى روايتى و تعدادى

اجازات اجتهاد و اجازات نفسى از مشايخ ديگر گرديد كه اجازات كتبى وى در كتاب المسلسلات فى الاجازات آمده است.

آيت الله مرعشى نجفى در بيست و يكم محرم 1342 از نجف به ايران آمد و پس از سفرى به مشهد و تهران و شهر رى، به قم سفر كرد و به سبب درخواست آيت الله عبدالكريم حائرى يزدى در قم ساكن شد و مدتى هم در جلسات درس ايشان و حوزه هاى دررس آيت الله حاج شيخ مهدى حكمى قمى، آيت الله سيد على يثربى كاشانى و على اكبر مدرس يزدى، معروف به حكيم الهى و ديگر علما شركت كرد.

آيت الله مرعشى نجفى از زمان ورود به قم، در كنار آيت الله عبدالكريم حائرى يزدى به تحكيم پايه هاى حوزه ى نوپاى قم پرداخت. ورود وى به ايران و قم مصادف بود با آغاز زمامدارى رضاشاه بود كه با مظاهر اسلام و تشيع به مبارزه برخاسته بود. او در مقابل فشارها و ضربات رضاشاه عليه حوزه و روحانيت مردانه ايستاد و جلسات درس او منظم بين شش تا هفت جلسه درس در مدرسه فيضيه، صحن و حرم حضرت معصومه (س) برقرار مى شد. به اين ترتيب وى را مى توان يكى از مؤسسان حوزه ى علميه ى قم به شمار آورد كه تا هنگام رحلت آيت الله حائرى يزدى، همگام با ايشان فعاليت كرد. پس از رحلت آيت الله حائرى يزدى نيز در جهت حفظ و بقاى حوزه كوشش كرد. در آن زمان حلقه هاى دروس خارج فقه و اصول خود را تشكيل داد.

آيت الله مرعشى پس از رحلت آيت الله بروجردى در 1380 ق. جزو معدود مجتهدانى بود كه به عنوان مرجعيت شيعه انتخاب گرديد و از آن پس به عنوان يكى

از اركان اصلى حوزه و جهان تشيع درآمد و به سهم خويش در اداره ى حوزه ى علميه ى قم شركت نمود. وى بيشتر از هفتاد سال به تدريس در حوزه ى علميه ى قم مشغول بود.

آثار و تأليفات وى به اين شرح است: تعليقات احقاق الحق قاضى نورالله مرعشى شوشترى شهيد كه بيست و هفت جلد آن منتشر شده و تا پنجاه جلد مى رسد، مشجرات آل رسول الله الاكرام (ص)، شرح و حاشيه بر عمدة المطالب (در چند مجلد)، طبقات النسابين، الهداية فى معاضل الكفاية، حواشى رسائل شيخ مرتضى انصارى، المسلسلات فى الاجازات، مسارح الافكار فى مطارح الانظار (حاشيه بر تقريرات شيخ انصارى)، المعول فى امر المطول، الوقت و القبلة الرد على مدعى التحريف، مصطلحات فقهيه، الغاية القوى، سلوة الحزين و مونس الكئيب، المشاهد و المزارات، القصاص على صوء القرآن و سنته (به قلم عادل علوى، 1374).

از خدمات فرهنگى آيت الله مرعشى نجفى مى توان به اين موارد اشاره كرد: ساختن مدارس علوم دينى و تعمير آنها در قم مدارس مهديه در خيابان باجك، مؤمنيه در خيابان چهارمردان، شهابيه در خيابان امام خمينى، مرعشيه در خيابان آيت الله مرعشى (ارم سابق قم)، ساخت و تعمير و بازسازى مساجد در ايران و جهان، ساخت و تعمير بيمارستان ها از جمله بيمارستان كامكار در قم، درمانگاهى در بيمارستان نكويى قم، آسايشگاه معلولين در قم، ساختمان بخش قلب بيمارستان نكويى، مركز توانبخشى بهزيستى واقع در ميدان امام خمينى قم كه دارالشفاى آل محمد (ص) نيز ناميده مى شود، تأسيس كتابخانه با خريد قطعه زمين به مساحت 1500 متر مربع مقابل مدرسه مرعشيه در خيابان آيت الله مرعشى (ارم سابق) كتابخانه اى با زيربناى 3500 متر در پنج طبقه ساخته شد

كه در نيمه ى شعبان 1349 با حدود 16000 جلد كتاب چاپى و خطى افتتاح گرديد. بعدها طبق حكم حضرت امام (ره) دولت قطعه زمينى در كنار كتابخانه با مساحت 2400 متر مربع فراهم و در اختيار توليت كتابخانه قرار داد. در توسعه ى جديد 16000 متر مربع زيربنا در هفت طبقه با ظرفيت سه ميليون جلد كتاب چاپى و بيش از 120000 جلد كتاب خطى ملحوظ شده است.

اين كتابخانه (تا سال 1374) نزديك به 500000 جلد كتاب چاپى، 35000 مجلد با 50000 عنوان نسخه خطى، بيش از 20000 جلد كتاب چاپى به زبان هاى لاتين، نزديك به 5000 جلد نسخه عكسى، حدود 8000 ميكروفيلم و بيش از هزار عنوان روزنامه و نشريه دارد. همچنين مجهز به دستگاه هاى مدرن آتش نشانى، مبارزه با آفات طبيعى، دستگاه هاى قرنطينه و آفت زدايى است.

آيت الله مرعشى نجفى پيش از فوت چند بار در بيمارستان هاى قم و تهران بسترى شد و دوبار هم براى درمان به خارج از كشور يعنى اسپانيا و انگلستان مسافرت نمود. اما سرانجام در شامگاه روز چهارشنبه هفتم ماه صفر 1412 برابر با هفتم شهريور ماه 1369 در سن نود و شش سالگى، پس از اقامه ى آخرين نماز جماعت در صحن حضرت فاطمه معصومه (س) و بازگشت به منزل گرفتار حمله و سكته قلبى شد و درگذشت. پيكر وى در كتابخانه عمومى خود ايشان دفن گرديد.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

منابع زندگينامه :[1] آينه ى دانشوران (181 -177)، الذريعه (204/ 23 ،276/ 21 ،376/ 20 ،355 ،264/ 18 ،186/ 16 ،88/ 15 ،215 ،140/ 12 ،378/ 6 ،260/ 2)، ريحانه (134 -129/ 3)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 848 -847/ 14)، علماء معاصرين (219

-217)، گلزار معانى (702 -695)، گنجينه ى دانشمندان (52 -37/ 2 ،215 -211 ،56 -51/ 1)، معجم رجال الفكر و الادب فى النجف (1190 -1189/ 3).

مستوفي تبريزي، رضي الدين

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س يازدهم ق)، رياضيدان. وى معاصر شاه عباس صفوى بود و از جمله آثارش: «ربيع المنجمين فى شحر الفصول الثلاثين».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (77/10)، سرآمدان فرهنگ (395/1)، لغت نامه (ذيل/ رضى).

مسعودي غزنوي

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ظهيرالدين ابوالمجاهد محمد بن مسعود مسعودى غزنوى از بزرگان رياضى و ادب است. كتابهاى متعدد از او باقى است از آن جمله «احياءالحق»، «كفاية التعليم فى صناعة التنجيم» در بعثت فارسى «نافع الثمرة» يا «شرح ثمره بطلميوس». «جهان دانش» درباره آسمان و زمين كتابى درباره ى «معرفت عناصر و كائنات جو». كتاب «كفاية التعليم فى صناعةالتنجيم» در حدود 540 تأليف گرديده است.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

مسعودي مروزي، شرف الدين محمد

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س ششم ق)، منجم و رياضيدان. از دانشمندان معروف ماوراءالنهر بود كه در بخارا مى زيست. وى استاد رضى الدين نيشابورى، شاعر معروف (م 598 ق) بود. مسعودى از بزرگان علماى رياضى و طبيعى و نجوم در زمان خود به شمار مى رفت. از آثار وى: «الكفاية فى علم هيئة العالم»، به زبان عربى؛ «جهان دانش»، به فارسى، كه ترجمه ى «الكفاية فى علم هيئة العالم» مى باشد؛ شرح «خطبه ى غراء» ابن سينا، به زبان عربى؛ «الهادى فى الفروع»؛ «المباحث و الشكوك». از نسبتهايى كه در «الذريعه» و «تاريخ ادبيات در ايران»، در مورد كتاب «كفاية التعليم فى سناعة التنجيم» (كه در «كشف الظنون» از تأليفات ظهيرالدين ابوالمحامد محمد بن مسعود بن زكى غزنوى شمرده شده است) آمده، چنين برمى آيد كه ظهيرالدين ابوالمحامد زكى غزنوى با صاحب عنوان يكى و نام كامل وى محمد بن محمد بن مسعود مسعودى باشد. گرچه اين نظر از «كشف الظنون» و «تاريخ نظم و نثر» مستفاد نمى گردد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (953 -952 ،313/ 2)، تاريخ نظم و نثر (125)، الذريعه (96 ،90/ 18 ،299 -298/ 5)، كشف الظنون (1500 ،1497).

مسيحي جرجاني، ابوسهل عيسي

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 401 ق)، پزشك، فيلسوف و رياضيدانان. در گرگان متولد شد و سالهاى نخست زندگى خود را در بغداد گذراند، در همان جا به فراگيرى دانشهاى زمان خود پرداخت، سپس به گرگانج رفت و به دربار ابوعلى مأمون بن محمد خوارزمشاه راه يافت و به زودى به مقامى بلند رسيد. برخى از تاريخ نگاران كه پزشكانى به نام نيز بودند ابوسهل را استاد ابن سينا در پزشكى مى دانند، اما ابن سينا درباره ى فراگيرى پزشكى از كسى نام نبرده و گفته

است چون اين دانش چندان دشوار نيست، من در اندك مدتى بر همه ى آن آگاه شدم. ابوسهل در پزشكى از پيروان جالينوس بود، و در فلسفه نيز جايگاهى ويژه داشت. برخى آثار وى عبارت است از: «المائة فى الطب»؛ «كتاب فى العلم الطبيعى»؛ «طب كلى»؛ «مقاله فى الجدى يا آبله»؛ «اختصار كتاب المجسطى»؛ «كتاب فى الوباء»؛ «تعبير الرويا»؛ «منافع الاعضاء»؛ «فى اظهار كلمة الله تعالى فى خلق الانسان».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (298 -297 /5)، تاريخ ادبيات در ايران (346 /1)، تاريخ الحكماء قفطى (549)، تاريخ طب (676 /2)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (250 -249)، چهارمقاله (110)، دايرة المعارف فارسى (32/1)، ريحانه (148 /7)، لغت نامه (ذيل/ ابوسهل)، كشف الظنون (1576 ،1498 ،416)، معجم المؤلفين (35 /8)، الملل و النحل (369)، نامه ى دانشوران (61 -57 /1)، هدية العارفين (806 /1).

مصاحب ناييني، غلامحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1358 -1289 ش)، استاد دانشگاه، رياضيدان، محقق و نويسنده. در نائين به دنيا آمد. پس از پايان تحصيلات ابتدايى و متوسطه در 1306 ش به خدمت وزارت معارف درآمد و تحصيلات خود را در فرانسه و انگلستان به پايان رساند و در 1327 ش موفق به اخذ درجه ى دكترا در رياضيات، از دانشكده ى كمبريج، شد. وى در جوانى، در 1309 ش مجله ى «رياضيات عالى و مقدماتى» را در تهران تأسيس و منتشر نمود. مصاحب در طول خدمت عهده دار مشاغلى از جمله: رياست كل تعليمات عاليه و معاونت فنى وزارت آموزش و پرورش و رياست دانشكده ى علوم دانشگاه ملى بود. وى نخستين كسى بود كه منطق صورت به معنى جديد، يعنى منطق رياضى را وارد فضاى فكرى ايران كرد. او به زبانهاى عربى و فرانسوى

و انگليسى تسلط و با زبان آلمانى آشنايى كامل داشت. در علوم عربى و معقول و منقول تبحر و تحصيلات عميق داشت به طورى كه با دريافت درجه ى اجتهاد نيز مفتخر گرديده بود. مصاحب در رسم الخط فارسى و ضبط علائم و حروف صاحب رأى و نظر بود. از عمده ترين كارهاى مصاحب تأسيس مؤسسه اى براى تحقيق در رياضيات و تربيت رياضيدان بود كه توسط دانشگاه تربيت معلم به وجود آمد. يكى از كارهاى اساسى مصاحب اقدام به تهيه «دايرةالمعارف فارسى»، با همكارى عده ى بسيارى از دانشمندان در رشته هاى گوناگون بود كه در 1334 ش سرپرستى آن را بر عهده گرفت. از ديگر آثار وى: «آناليز رياضى، تئورى اعداد حقيقى»؛ «مدخل منطق صورت»؛ «منطق رياضى»؛ «علوم تفريحى»؛ «جبر و مقابله خيام»؛ «توابع مستديره»، با مشاركت احمد احسنى «هندسه ى مسطحه»؛ «افراد و خانواده هاى نادرستكار»؛ «حكيم عمر خيام به عنوان عالم جبر».[1]

رياضى دان، محقق و فرهنگى، فرزند دكتر على محمد مصاحب در 1289 در تهران تولد يافت. بعد از انجام تحصيلات مقدماتى وارد دارالمعلمين شد و دوره آن را پايان داد و سپس در دارالمعلمين عالى ثبت نام نمود و در رشته رياضيات فارغ التحصيل شد و هم چنان تحصيلات خود را در رشته هاى گوناگون مانند فقه، اصول، الهيات و فلسفه ادامه داد و در هر كدام از رشته هاى ياد شده استاد مسلم شد. رياضيات را مدتها نزد سرتيپ بغايرى تكميل كرد و بعد به انگلستان رفت و از دانشگاه كمبريج درجه دكترا در رياضيات دريافت نمود.

وى خدمات ادارى خود را در وزارت فرهنگ آغاز كرد. چندى شغل دبيرى و مدتى استادى دانشگاه داشت و مقامات مهمى را در وزارت فرهنگ

پشت سر گذاشت، مانند رياست تعليمات عاليه و معاون فنى وزارت فرهنگ. ولى دلبستگى به مقامات صورى نداشت و تمام هم او صرف تأليف و تصنيف كتاب بود. نخستين كوشش فرهنگى مصاحب نشر مجله اى بود به نام رياضيات عالى و مقدماتى كه در 1309 تأسيس كرد و يازده شماره منتشر شد. مصاحب عالم رياضى بود و بحق پدر رياضيات جديد در ايران نام گرفته بود. كتابهاى او بيشتر در زمينه هايى مانند «جبر خيام»، «مثلثات»، «رسمى فنى» و «مدخل منطق صورى» است، كه بعضى از آنها در مدارس متوسطه و عالى تدريس مى شد. كتابهاى مهم مدخل آناليز رياضى و دوره تئورى مقدماتى اعداد از تصنيفات خوب او مى باشد. وى چندى در 1322 به انتشار روزنامه يوميه برق مبادرت نمود. از ديگر كارهاى فرهنگى او سرپرستى دائره المعارفى است كه به اسلوب علمى جهانى آن را تنظيم و انتشار داده است.

محقق، مؤلف.

تولد: 1289، تهران.

درگذشت: 24 مهر، 1358.

غلاحسين مصاحب تحصيلات خود را در ايران، فرانسه و انگلستان انجام داد و در سال 1327 به اخذ درجه ى دكترى از دانشگاه كمبريج در رشته ى رياضيات نايل شد و به عضويت انجمن رياضى دان لندن و انجمن فلسفى كمبريج درآمد.

پس از پايان تحصيلات عالى، ضمن مشاغل ادارى از تأليف و تدريس نيز غافل نماند و در سال 1345 مؤسسه ى رياضيات را در دانشگاه تربيت معلم تأسيس كرد و تا آخرين روز حيات خود به سمت استادى در آن مؤسسه اشتغال داشت.

تأليفات مصاحب اين عنوان ها را در برمى گيرد: مجله «رياضيات عالى و مقدماتى» (1310 -1309، وى مؤسس اين مجله بود و مديريت آن را به عهده داشت، اولين شماره ى اين مجله در تهران در

اول آبان 1309 منتشر شد) جبر و مقابله ى خيام (مشتمل بر متن عربى و ترجمه ى فارسى رساله ى خيام در جبر و تاريخ رياضيات، 1317)؛ يك رساله ى انگليسى كه در جلد چهل و ششم (مورخ سال 1950) مجله ى انجمن فلسفى كمبريج به طبع رسيده است، منطق صورت (انتشارات دانشگاه تهران، 1334)؛ دايرةالمعارف فارسى (جلد اول، 1345، بخش اول از جلد دوم، 1356)؛ آناليز رياضى (دو جلد، 1348)؛ تئورى مقدماتى اعداد (جلد اول در دو قسمت، 1353)؛ مجلد دوم تئورى مقدماتى اعداد (در سه قسمت، 1358، كتاب برگزيده ى نخستين دوره ى كتاب سال جمهورى اسلامى ايران در رشته ى رياضيات)؛ حكيم عمر خيام به عنوان عالم جبر (انجمن آثار ملى، 1339)؛ علوم تفريحى (1308.(

غلامحسين مصاحب در زمينه ى لغت و پهنه ى وسيع آن آزمايش ها كرد و مخصوصا در مورد وضع واژه هاى جديد در قبال لغت ها و اطلاح هاى خارجى فعاليت نمود، از آن جمله مى توان فرهنگ اصطلاحات جغرافيايى را كه با همكارى تعدادى از محققان و كارشناسان در سال 1338 به چاپ رسانيد نام برد.

برگرفته از كتاب :شرح حال رجال سياسي و نظامي معاصر ايران (جلد سوم)

منابع زندگينامه :[1] آينده (س 5، ش 9 -7، ص 701 -688)، تاريخ جرايد (339 -338/ 2)، دايرةالمعارف فارسى (2785/ 2)، الذريعه (249/ 25 ،326/ 15)، روزشمار تاريخ (219/ 2)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (3421 ،3969 ،2343/ 2 ،1355 ،1205 ،961 ،289/ 1)، كتابنامه ى نخستين دهه ى انقلاب (336)، كيهان فرهنگى (س 6، ش 7، ص 6 -1)، مؤلفين كتب چاپى (687 ،686/ 4).

مظفر، محمدتقي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1215 ق)، حكيم، طبيب، صوفى و شاعر، متخلص به مظفر. ملقب به مظفر عليشاه. برخى از تذكره ها تخلص وى را طريقتى

ذكر كرده اند. در كرمان به دنيا آمد. در ابتداى جوانى تحصيل علوم عقلى و نقلى كرد. در كربلا نزد شريف العلماء فقه و اصول خواند. در حكمت الهى و طبيعى و علوم ادبى و عربى مرتبه اى عالى يافت. در نظم و نثر تحقيقات جامعى كرد. وى از مريدان و شيفتگان مشتاق عليشاه بود كه پس از كشته شدن مراد، «ديوان» شعرى به نام وى سرود، به همين دليل مظفرعليشاه را مولوى ثانى يا مولوى كرمانى خوانده اند، چرا كه همچون ملاى رومى در فراق مراد خود ديوانى سروده است. به قول صاحب «عرفاى كرمان» وى پس از مشتاق عليشاه به خدمت نورعليشاه و رونق عليشاه رسيد و به دستور نور عليشاه از رونق عليشاه ارشاد و تلقين گرفت تا اجازه ى ارشاد يافت و از خلفاى او شد. وى سرانجام در كرمانشاه درگذشت. در چگونگى مرگ او نيز اقوال متفاوتى وجود دارد. از آثار وى: «بحر الاسرار»، شعر؛ « مجمع البحار» يا «جامع البحار»، تفسير «سوره ى فاتحه»، در شرح «بحر الاسرار»؛ «ديوان مشتاقيه»، شعر؛ «كبريت احمر»؛ «خلاصة العلوم».[1]

محمدتقى بن محمدكاظم از عارفان بنام سلسله نعمةاللهيه (ف. كرمانشاه 1315 ه.ق). وى در علوم طبيعى، رياضى و علوم نقلى از اصول و فروع بهره كافى داشت و گروهى از محضر درس او استفاده مى كردند. در آغاز مجذوب مشتاق عليشاه كرمانى شد و به خدمت نور عليشاه رسيد و از نور عليشاه تلقين ذكر يافت. پس از قتل مشتاق على شاه، مظفرعلى به انشاء غزليات و قصايد و قطعات و ترجيعات و رباعيات ديوان مشتاقيه پرداخت. فتحعلى شاه به اصرار آقا محمدعلى كرمانشاهى او را به تهران احضار كرد و به صوابديد

حاجى ابراهيم خان او را به كرمانشاه فرستاد و در همان شهر درگذشت. از اوست تفسير منظوم به نام بحرالاسرار، تفسير منثور بنام مجمع البحار، رساله كبريت احمر (مشتمل بر اوراد و اذكار طريقت نعمت اللهيه)، ديوان مشتاقيه.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ عرفان و عارفان ايرانى (233)، تذكره ى مشاعران كرمان (477 -471)، حديقة الشعراء (1681 -1671/ 3)، دنباله ى جستجو در تصوف (322)، الذريعه (21/ 20 ،260/ 17 ،1061/ 9 ،230/ 7 ،29/ 3)، رياض العارفين (302 -281)، ستارگان كرمان (361 -353)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 225/ 13)، طرائق الحقائق (208 -207/ 3)، عرفاى كرمان (108 -107)، فرهنگ سخنوران (854)، لغت نامه (ذيل/ مظفر كرمانى)، مجمع الفصحا (943 -934/ 5)، معجم المؤلفين (81/ 12)، مكارم الآثار (560 -556/ 2)، مؤلفين كتب چاپى (239 -238/ 2)، يادگار (س 3، ش 4، ص 54).

معزا، معزالدين

قرن:16

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(؟)، دانشمند و رياضيدان. وى در علم هيئت و رياضى مهارت داشت. از آثارش تعليقاتى بر حواشى «شرح الزيج الگوركانى» بيرجندى است. صاحب «رياض العلماء» قسمتى از اين تعليقات را ديده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :رياض العلماء (256 /7).

ملك الاطباء شيرازي، محمدتقي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 1290 ق)، دانشمند، پزشك، حكيم و رياضيدان. ملقب به ملك الاطباء شيرازى. اصلاً شيرازى و در تهران سكونت داشت. از طبيبان دوره ى فتحعلى شاه، محمدشاه و ناصرالدين شاه بود. در طبابت زبردست و با بكارگيرى داروها و روشهاى درمان فرنگى مخالف بود. مهارت او در تشخيص امراض را به بقراط تشبيه مى كردند. وى از علوم ديگر بهره ور از حكمت و رياضى باخبر بود. ميرزامحمود، فرزند جالينوس الزمان، معروف به ميرزاجان، شاگرد او است. در اواخر عمر به قصد مجاورت به عتبات رفت و در كربلا درگذشت. از آثار وى: «البحرانيه»، مباحث بحران امراض، شامل معارضات بين او و ميرزا محمد طبيب تنكابنى؛ «تسهيل العلاج»؛ «الجوهرية»؛ در منع استفاده از داروها و روشهاى درمان فرنگى؛ «حافظ الصحة» و «حفظ الصحة»؛ «مسكن الفؤاد»، فارسى، در علاج طاعون؛ «الرسالة الوبائية» صغير و كبير؛ «شرح لغزالقانون» كه آن را به درخواست شاگردش نوشته؛ «كليات طب»، منظومه ى فارسى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (191 /9)، الذريعه (20 /21 ،46 /14 ،229 /11 ،26 /7 ،233 /6 ،294 /5 ،182 /4 ،50 -49 /3)، ريحانه (390 /5)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 204 /13)، مؤلفين كتب چاپى (223 /2)، معجم المؤلفين (130 /9).

منجم باشي، عبدالوهاب

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1289 -1250 ق)، رياضيدان، منجم، استاد و اديب. او منجم باشى مهد عليا، مادر ناصرالدين شاه، بود. از محضر پدرش، ملا على محمد، كه جامع معقول و منقول و رياضيدانى مشهور بود، استفاده نمود و تحصيلات خود را در دارالفنون ادامه داد و سالها در آنجا به تدريس پرداخت. از آثارش: «نجوم القرآن فى اطراف الفرقان»، كه ترجمه اى است به فارسى از «كشف الآيات» گوستاوفلوگل، مستشرق

آلمانى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (131/ 8)، تذكرة القبور (416)، الذريعه (82/ 24)، شرح حال رجال (152/ 6)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 809 -808/ 13).

منزه، كيومرث

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

درگذشت: 30 فروردين 1370 طى يك حادثه رانندگى در جاده ى مرودشت شيراز.

كيومرث منزه در هنگام مرگ سى و پنج سال سن داشت. در ضمن عضو هيئت علمى دانشكده ى هنرهاى زيبا در رشته ى عكاسى و مدير مسئول و سردبير ماهنامه «عكس» بود.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

ميبدي

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

اميرحسين قاضى مير بن معين الدين حسينى ميبدى اديب و رياضى دان و حكيم قرن دهم هجرى (ف. 904 يا 909 يا 911 ه.ق) در شيراز از جلال الدين دوانى و ديگر استادان زمان، علم و ادب و حكمت و تصوف آموخت، و بخصوص در هيئت و منطق و فلسفه شهرت يافت. در شعر نيز مهارتى داشت و منطقى تخلص مى كرد. از آثار اوست: 1- جام گيتى نما به فارسى در حكمت قديم. 2- شرح ديوان منسوب به حضرت اميرالمؤمنين (ع). 3- شرح الهداية الاثيريه. 4- شرح كافيه ى ابن حاجب در نحو. 5- شرح شمسيه در منطق. 6- شرح طوالع. 7- حاشيه ى تحرير اقليدس خواجه نصيرالدين طوسى. 8- ديوان معميات و غيره.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

ميرداماد

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مير محمدباقر بن محمد استرآبادى مشهور به «ميرداماد» (ف. 1040 يا 1041 ه.ق) از فلاسفه و دانشمندان معروف عصر صفويه كه مورد توجه مخصوص شاه عباس بوده است. منشأش استرآباد و محل تحصيلش مشهد بود و بيشتر عمر خود را در اصفهان بسر برد. وى از تلامذه ى شيخ حسين عاملى و شيخ عبدالعالى و بعضى از اكابر ديگر بود. ملاصدراى شيرازى از شاگردان وى بود. ميرداماد در فقه و حكمت تأليفات متعدد دارد. و از آن جمله است: «الصراط المستقيم»، «قبسات»، «انموذج العلوم»، «التقديسات» و غيره. ميرداماد شاعر نيز بوده و در شعر «اشراق» تخلص مى كرده است. يك مثنوى به نام «مشرق الانوار» سروده است.

(وف 1041 ق)، عالم دينى، فقيه، حكيم، عارف، رياضيدان و شاعر، متخلص به اشراق. اصلش از استرآباد و ساكن اصفهان بود. پدرش داماد شيخ على محقق ثانى است. ميرداماد از دوستان بسيار نزديك شيخ بهائى و از علما

و فلاسفه بزرگ عصر صفوى و از مقربان درگاه شاه عباس اول و شاه صفى محسوب مى شد. وى در علوم نقلى از شاگردان سيد نورالدين على بن ابى الحسن الموسوى و شيخ حسين عاملى، پدر شيخ بهائى، و دايى خود، شيخ عبدالعالى بن محقق ثانى، بود و از دايى خود به دريافت اجازه نايل آمد. او همچنين در علوم عقلى، مدتى در محضر امير فخرالدين سماكى، شاگرد امير غياث الدين منصور شيرازى، به مباحثات فلسفى اشتغال ورزيد. وى در جميع علوم غريبه نيز دست داشت. از شاگردان مشهورش مى توان به قطب الدين اشكورى عارف، صدرالدين شيرازى معروف به ملا صدرا، ملا محسن فيض كاشانى و ملا عبدالرزاق لاهيجى اشاره نمود. مير داماد حكيمى اشراقى است وى را نمودار كامل از يك فيلسوف شيعى دانسته اند علو مرتبه او در حكمت از لقب معلم ثالث كه به او داده اند پيداست. وى فلسفه مشاء و آثار ابن سينا را به طور كامل مطالعه كرده و تعاليم اشراقى سهروردى و معارف صوفيه را نيز درك نموده و بر روى هم تأثيرات اشراقى و عرفانى در افكار فلسفى وى مجالى وسيع يافته است. ميرداماد در سفرى، به همراه شاه صفى، به عتبات عاليات، در بين راه كربلا و نجف، درگذشت. از آثارش: «قبسات حق القين فى حدوث العالم»، كه به اختصار به «القبسات» معروف است؛ «حدوث العالم ذاتا و قدمه زمانا» يا «الجمع و التوفيق بين رأيى الحكيمين فى حدوث العالم»؛ «الافق المبين»، در حكمت الهى؛ «تأويل المقطعات»، در اوايل سوره هاى قرآن؛ تفسير «سوره ى اخلاص»؛ «تقويم الايمان» و مقدمه آن و شرح مقدمه؛ «الايقاضات»، در خلق اعمال و افعال بندگان؛ «التقدسيات»، در حكمت الهى

و رد شبهه ى ابن كمونه؛ «الرواشح السماويه فى شرح احاديث الاماميه»؛ «شارع النجاة»، رساله فتوائيه ى فارسى، در اصول و فروع دين؛ «نبراس الضياء فى معنى البداء»؛ «انموذج العلوم»، حل بيست اشكال رياضى و كلام و فقه؛ «السبع الشداد»؛ «الصراط المستقيم»، در حكمت؛ «نفى الجبر و التفويض»؛ حاشيه «شرح مختصر عضدى»؛ حاشيه «مختلف» علامه حلى؛ حاشيه «من لا يحضره الفقيه»؛ حاشيه «استبصار»؛ حاشيه «رجال» كشى؛ «مرآة الزمان»؛ «حبل المتين»، در حكمت؛ «ديوان» شعر.[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (272/ 6)، اعيان الشيعه (189/ 9)، بزرگان فلسفه (401 -400)، صبح گلشن (306/ 5)، تاريخ فلسفه در ايران و جهان اسلامى (467 -461)، تذكرة العلماء (179 -177)، الذريعه (38/ 24 ،32/ 17 ،35/ 15 ،4/ 13 ،257/ 11 ،294 ،239 ،223 ،194 ،145 ،142 ،129 ،88/ 87 ،18 -17/ 6 ،134/ 5 ،396 ،364 ،335/ 4 ،307/ 3 ،507 ،405 -404 ،261/ 2)، ريحانه (62 -56/ 6)، سفينة البحار (462/ 1)، شرح حال رجال و مشاهير نامى (368 -365)، طبقات اعلام الشيعه (70 -67/ 11)، فرهنگ سخنوران (64)، فوائد الرضويه (425 -418)، القبسات (مقدمه)، عالم آراى عباسى (147 -146/ 1)، كارنامه ى بزرگان (297 -296)، لغت نامه (ذيل/ داماد)، معجم المؤلفين (93/ 9).

نجم الدوله، عبدالغفار

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فرزند ملا على محمدبن محمد حسين اصفهانى.

اديب فاضل رياضى دان معروف، از مفاخر علمى و ادبى ايران، و به خصوص در رياضيات، شهرت و عنوان داشته، و سال ها در مدرسه ى دارالفنون تدريس مى نموده.

در ذى قعده سال 1259 متولد، و در 14 جمادى الاولى سال 1326 وفات يافته، در طهران مدفون گرديد.

كتب و رسائل زيادى نوشته و عموما به طبع رسيده، از آن جمله است:

1 - آسمان، در هيئت [استدلالى جديد] 2 - اصول علم جغرافيا 3 - اصول هندسه 4 - بداية الجبر 5 - بداية الحساب 6 - بداية النجوم 7 - بداية الهندسه 8 - تطبيقيه، در تطبيق سال هاى قمرى و شمسى و ميلادى 9 - الرحلة الخوزية، در سفرنامه ى خوزستان 10 - كفاية الحساب 11 - كفاية الهندسه 12 - المثلثات البسيطة 13 - مثلثات مستقيمة الخطوط] 14 - قانون ناصرى در هيئت استدلالى]؛ و غيره.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد دوم)

نجم الدوله اصفهاني، عبدالغفار

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1326 -1259/ 1255 ق)، رياضيدان و صوفى. ملقب به نجم الملك و نجم الدوله. در اصفهان به دنيا آمد. رياضيات قديم را نزد پدرش آموخت و سپس رياضيات كلاسيك را در دارالفنون تكميل نمود و از معلمان رياضيات عاليه آنجا شد. پس از فوت ميرزا رضا نجم الملك، منجم باشى عباس ميرزا نايب السلطنه، وى به سمت منجم باشى گرى منصوب و ملقب به نجم الملك شد. وى همچنين سالها به استخراج تقويم رسمى مملكت مأمور بود. او در تهران درگذشت و در صفائيه شهر رى به خاك سپرده شد. از جمله آثارش: «اصول جغرافيا»؛ «آسمان»، در هيئت و نجوم؛ «كفايةالحساب»؛ «بدايةالهندسه»؛ رساله ى «تطبيقيه»، در تطبيق سالهاى هجرى قمرى با سالهاى تاريخ ميلادى، «بدايةالجبر»؛ «بدايةالنجوم»؛ «مجموعه ى علم ايرانى»؛ «المثلثات البسيطة».[1]

عبدالغفار بن على محمد از علماى رياضى (و. تهران 1255 ه.ق ف.- 1326 ه.ق) از رياضى دانهاى قرن چهاردهم هجرى. معلم رياضيات دارالفنون بود. او راست: اصول جغرافيا، اصول الهندسه، كفايةالهندسه و كتاب هاى ديگر.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الذريعه (399/ 24 ،79/ 19 ،58/ 3)، ريحانه (137 -136/ 6)، شرح حال رجال (274 -273/ 2)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى

(3359 ،3059 ،2925 ،2878 ،2646 ،2645 ،2615 ،2410 ،2335 ،1994/ 2 ،1207 -1206 ،1015 ،910 ،467 ،272 ،268 ،247 ،210 ،157/ 1)، لغت نامه (ذيل/ نجم الدوله)، المآثر والآثار (192 -191)، مكارم الآثار (1600 -1599/ 5)، مؤلفين كتب چاپى (894 -891/ 3).

نراقي، احمد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1245/ 1244 -1186/ 1185 ق)، عالم دينى، فقيه اصولى، محدث، رجالى، منجم، رياضيدان، مدرس، اديب و شاعر، متخلص به صفايى. جامع معقول و منقول بود. در نراق، از توابع كاشان، به دنيا آمد. مقدمات را در نزد پدرش و شاگردان پدرش فراگرفت. سپس به همراه پدر به عراق رفت و در نجف از محضر سيد مهدى بحرالعلوم و شيخ جعفر كاشف الغطاء و در كربلا از محضر ميرزا مهدى شهرستانى و آقا محمدباقر بهبهانى استفاده نمود تا به مرتبه ى اجتهاد رسيد و خود به بحث و تدريس پرداخت. سپس به نراق كاشان بازگشت و عهده دار رياست و مرجعيت دينى شد. وى از پدرش و سيد بحرالعلوم و شيخ جعفر كاشف الغطاء و به واسطه ى پدرش از ملا محمدباقر مجلسى روايت نموده است. شيخ مرتضى انصارى و سيد محمد شفيع جاپلقى و بسيارى ديگر از بزرگان از شاگردان وى بودند. در نراق به بيمارى و با درگذشت، پيكرش به نجف منتقل و در صحن علوى به خاك سپرده شد. از آثارش: «مناهج الوصول الى علم الاصول» يا «مناهج الاحكام»، «مساند الشيعة فى احكام الشريعة»، در فقه؛ «وسيلة النجاة»؛ «مفتاح الاصول و مصباح الوصول»؛ «معراج السعادة»، در اخلاق به فارسى، «مفتاح الاحكام»، در اصول فقه، «تنقيح الفصول»، در شرح «تجريد الاصول» پدرش، ملا مهدى نراقى؛ «اساس الاحكام»؛ «اسرار الحج»؛ «عوائد الايام»، در قواعد اصولى و فقهى، به فارسى؛ «الخزائن»،

به سبك «كشكول»، در تتميم كتاب «مشكلات العلوم» پدرش، به فارسى، «سيف الامة و برهان الملة»، در رد پادرى نصرانى، به فارسى، رساله ى «منجزات المريض»؛ مثنوى «طاقديس»؛ «ديوان» شعر.[1]

حاجى ملا احمد ابن حاج ملا مهدى معروف به نراقى (ف. 1245 ه.ق) از فقهاى بزرگ قرن سيزدهم هجرى است. علاوه بر مقام فقاهت اشعار عرفانى فراوان سروده است و در شعر صفاتى تخلص مى كرد. او را تأليفات متعددى است از آن جمله: 1- اجتماع الامر والنهى. 2- اساس الاحكام در اصول فقه. 3- اسرارالحج. 4- حجية المظنة. 5- خزائن. 6- ديوان شعر فارسى. 7- سيف الامة 8- شرح تجريدالاصول. 9- طاقديس شامل مثنويات او. 10- عين الاصول. 11- معراج السعاده. 12- مفتاح الاحكام. 13- مناهج الوصول. وى در وباى عام در قريه ى نراق درگذشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (245/ 1)، اعيان الشيعه (184 -183/ 3)، ايضاح المكنون (563 ،523 ،478 ،130 ،35/ 2 ،331/ 1) حديقةالشعراء (1031 -1027/ 2) الذريعه (178 -177 ،85/ 25 ،16/ 23 ،350 ،341 -340/ 22 ،317 ،315 ،230 -229 ،15 -14/ 21 ،140/ 17 ،367 ،354 ،134/ 15 ،195 ،138/ 13 ،286/ 12 ،12/ 11 ،1181 ،610/ 9 ،152/ 7 ،43 ،4/ 2 ،267/ 1)، روضات الجنات (107 -103/ 1)، ريحانه (163 -160/ 6)، سفينةالمحمود (423 -419/ 2)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 117 -116/ 13)، فرهنگ سخنوران (560)، فوائد الرضويه (41)، قصص العلماء (132 -129)، مجمع الفصحا (705 -700/ 5)، معجم رجال الفكر والادب فى النجف (1288 -1287/ 3)، معجم المؤلفين (163 -162/ 2)، مكارم الآثار (1242 -1235/ 4)، مؤلفين كتب چاپى (484 -481/ 1)، نگارستان دارا (106 -104)، هديةالاحباب (180)، هديةالعارفين (186 -185/ 1).

نراقي، مهدي

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1209 -1128

ق)، عالم دينى، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، حكيم و رياضيدان. موصوف به خاتم المجتهدين. جامع علوم معقول و منقول و در حساب، هندسه، رياضى، هيئت و علوم ادبى متبحر بود. در نراق كاشان به دنيا آمد. سپس براى تحصيل به اصفهان رفت و از محضر ملا اسماعيل خواجويى و ملا محمدمهدى هرندى و شيخ محمد كاشانى و ميرزا نصير استفاده نمود و آنگاه براى ادامه تحصيل رهسپار عتبات گشت و در كربلا و نجف نزد بزرگان فقه و اصول و علوم نقلى از قبيل: وحيد بهبهانى و شيخ يوسف بحرانى و شيخ مهدى فتونى عاملى به تكميل معلومات خويش پرداخت و از وحيد بهبهانى و شيخ يوسف بحرانى و سيد مهدى بحرالعلوم و سيد محمدمهدى شهرستانى و شيخ جعفر كاشف الغطاء و ملا محمد اسماعيل مازندرانى روايت نمود. پس از فراغت از تحصيل به ايران مراجعت كرد و در كاشان سكنى گزيد. با حضور او در كاشان علم و دانش در اين شهر رونقى تازه پيدا كرد. فرزندش، ملا احمد نراقى، و حاج محمد ابراهيم كرباسى و محمد طاهرآبادى و سيد محمدباقر حجت الاسلام شفتى اصفهانى و مجذوب عليشاه و ميرزا بابا حبيب اللَّه حسينى نطنزى از شاگردان او بودند. در اواخر عمر به نجف رفت و در آنجا به تدريس و بحث و تأليف مشغول شد و در همان جا درگذشت و در حرم مطهر به خاك سپرده شد. از آثارش: «كنزالرموز»، «انيس الموحدين»؛ «انيس المجتهدين»؛ «توضيح الاشكال»، در شرح «تحرير اقليدس»؛ «معتمد الشيعة فى احكام الشريعة»؛ «لوامع الاحكام فى فقه شريعة الاسلام»؛ «التحفة الرضوية فى المسائل الدينية»؛ «التجريد» يا «تجريد الاصول»، در اصول فقه؛ «انيس التجار»

يا «انيس التاجرين»، در مسائل تجارت؛ «نخبة البيان»، در استعاره و تشبيه؛ «مشكلات العلوم» يا «تفصيل المشكلات من العلوم» به سبك «كشكول»؛ «جامع السعادات فى موجبات النجاة»، در اخلاق؛ رساله اى در «عبادات»؛ «مناسك الحج»؛ «كتاب الحساب»؛ «جامع الافكار و ناقد الانظار»، در اثبات واجب الوجود و صفات سلبيه و ثبوتيه؛ «محرق القلوب»، در مصائب اهل بيت (ع).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (257/ 8)، اعيان الشيعه (167 ،143/ 10)، ايضاح المكنون (508 ،443 ،413/ 2 ،353 ،311 ،249 ،227 ،148/ 1)، خاتمه ى مستدرك الوسائل (106/ 2)، الذريعه (94 -93/ 24 ،274/ 22 ،213 ،67 -66/ 21 ،149/ 20 ،359 -358 ،349 ،345 ،157 ،121/ 18 ،75 -74/ 17 ،302/ 15 ،335/ 13 ،103 ،32/ 11 ،7/ 7 ،436 ،351 ،350/ 3 ،59 -58 ،42 -41/ 5 ،467 -466 ،465 -464 ،453/ 2)، روضات الجنات (192 -189/ 7)، ريحانه (165 -164/ 6)، شرح حال رجال و مشاهير نامى (413 -409)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 116/ 13)، طرائق الحقائق (258 ،254/ 3)، قصص العلماء (133/ 132)، المآثر والآثار (166)، معجم رجال الفكر والادب فى النجف (1287 -1286/ 3)، معجم المؤلفين (57/ 12)، مكارم الآثار (364 -360/ 2)، مؤلفين كتاب چاپى (363 -360/ 6)، هديةالاحباب (181 -180)، هديةالعارفين (352/ 2).

نسوي، ابوالحسن علي

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(493 -393 ق)، رياضيدان. از علماى بزرگ رياضى در عهد خود بود. در حدود 420 ق كتابى در علم حساب به فارسى نوشت و همان كتاب را به نام «المغنى فى الحساب الهندى»، به عربى ترجمه كرد. از ديگر آثارش: كتاب «الاشباع»، در شرح قضيه ى منلاوس. مؤلف «تاريخ نظم و نثر» وى را شگرد ابوعلى سينا و استاد شهمردان بن ابى الخير مى داند كه در

شهر رى به دنيا آمده و در دربار آل بويه به خدمت پرداخته و جز دو اثر نام برده آثارى همچون: «الزيج الفاخر»، «كتاب مرتضوى» يا اختصار «صور الكواكب» ابوحسين عبدالرحمان بن عمر صوفى، «كتاب تجريد فى اصول الهندسه»، «رسالة فى المدخل الى علم المنطق»، «مقالة فى عمل دائرة نسبتها الى دائرة مفروضة»، تفسير «المأخوذات فى اصول الهندسة»، «رساله در استخراج ضمير»، «سلاح نامه ى علايى» و «بازنامه» به فارسى را براى نسوى نام برده است.[1]

ابوالحسن على بن احمد (و. 393 ه.ق- ف. 493 ه.ق) از دانشمندان و مؤلفان بزرگ قرن پنجم و از معاصران ابوريحان بيرونى و ابن سينا است. مولد او شهر رى بود. نزديك به صد سال زندگى كرد. از فلسفه و علم فلك، هندسه، حساب، پزشكى جانوران مطلع بود و از نخستين دسته مردمى است كه تعليمات شيخ الرئيس را در خراسان و عراق منتشر كرده اند. كتاب «التجريد فى اصول الهندسه» را در تاريخ 557 ه.ق نوشته است. از شاگردان معروف و مبرز وى شهمردان (ه.م) پسر ابوالخير رازى است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ ادبيات در ايران (337/ 1)، تاريخ نظم و نثر (71 -70)، زندگينامه ى رياضيدانان (484)، سرآمدان فرهنگ (65/ 1)، كشف الظنون (1926)، لغت نامه (ذيل/ على نسوى).

نصيرا

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

از اهالى قزوين بوده، در اصفهان خدمت علامه آقا حسين خوانسارى، و مولى محمد مؤمن تبريزى، و درويش طفيل يزدى تحصيل نموده، در حساب و معما و لغز، صاحب ربط بوده. در 1079 وفات يافته است.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد دوم)

نظام الدوله، علي محمد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

در 1222 در ايران متولّد، و در اصفهان و طهران تحصيل علوم نموده، در سال 1247 به اتفّاق پدر به نجف اشرف مهاجرت نموده، و به تكميل علوم و تهذيب نفس و تأليف و تصنيف پرداخته، در فقه و اصول و حديث و رجال و علوم ادبى و رياضيّات مهارت داشته، قريب 18 مجلّد كتاب تأليف نموده كه از آن جمله است: 1- البرهان 2- تقريرات 3- ديوان شعر، به عربى و فارسى 4- رسال در اصول فقه 5- رسال در شبهه محصوره و آب مضاف، به طبع رسيده 6- رساله در امامت 7- سلافة الوزراء، در معنى ولايت به طريق اهل تصوّف و عرفان، به نظم و نثر، مطبوع ضمن فوائد البهائيّة 8- شهاب الثاقب، در ردّ صواعق ابن حجر 9- كشف الابهام، در فقه. 10 و 11 - دو كتاب در رجال 12- كتابى در نحو و صرف 13- كتابى در ترجمه 19 نفر از بزرگان اهل سنّت، و ردّ بر آنها از كتب اهل سنّت 14- معارج القدس، در حكمت و كلام و توحيد و عدل 15- نور الابصار؛ و غيره.

مشاراليه نزد صاحب جواهر، و ملاّ مقصود على غروى، و ميرزا حسن بن ملاّعلى نورى و جمعى ديگر از بزرگان تحصيل علوم و دانش نموده، و از حاج ملاّ احمد نراقى اجازه روايت و اجتهاد داشته است

(تاريخ اجازه

مربوط به زمانى است كه حاكم كاشان بوده است)

سرانجام در 8 ذى حجّه سال 1276 در نجف وفات يافته، در مدرسه صدر مدفون گرديد.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)

نظامي قهستاني، فصيح الدين محمد

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 919 ق)، رياضيدان و شاعر. از مقربان سلطان حسين بايقرا (911 -873 ق) و امير عليشير نوايى (906 -844 ق) بود. در علوم معقول و منقول تبحر داشت و در فن رياضى و حكمت سرآمد عصر خود بود. او با مولانا جلال الدين محمد واعظ و مولانا عبدالعلى بيرجندى معاصر بود. وى مدرس مدرسه ى اخلاصيه، مدرسه ى بديعيه و مدرسه ى غياثيه بود. فصيح الدين در 917 ق به بلخ مسافرت كرد و در آنجا به مدت چند سال در مصاحبت امير صدرالدين، يونس، كه دامادش بود، به سر برد. مؤلف «الذريعه» مى گويد شايد او همان فصيح دشت بياضى هروى باشد. از آثار وى: شرح بر «چغمينى»؛ حاشيه ى «الهداية»؛ حاشيه ى «التذكرة»؛ شرح «الاربعين» نووى؛ شرح «العوامل»؛ حاشيه ى «المختصر».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (269)، حبيب السير (353 -352/ 4)، الذريعه (1207/ 9)، فرهنگ سخنوران (943)، هفت اقليم (327 -326/ 2).

نهاوندي، محمدجواد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1334/ 1333 -1276 ق)، عالم دينى، فقيه، اصولى، رياضيدان و منجم. ملقب به جهان بخش. در نهاوند به دنيا آمد و در اين شهر نشو و نما يافت. رياضيات را نزد ملا عبدالرحيم نهاوندى فراگرفت. در 1296 ق به تهران آمد و در فقه و اصول از محضر ميرزا محمدحسن آشتيانى و ديگر علما استفاده نمود. وى در استخراج تقويم و تعيين مواقع اذان و غروب ايام طبق محاسبات نجومى متبحر بود. از وى تصانيفى در علم اعداد، جفر، نجوم و زيج و ديگر علوم به جاى مانده است. از آثار او: «قبلة البلدان لاهداء الاخوان» در شناخت قبله؛ مقاله اى در «خط نصف النهار».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (44/ 17)، طبقات اعلام الشيعه

(قرن 318/ 14)، معجم المؤلفين (166/ 9).

نيريزي، ابوالعباس فضل

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 310 ق)، منجم و رياضيدان. او يكى از رياضيدانان و منجمان بزرگ دوره ى خود به حساب مى آيد. اهل نيريز فارس بود. او در علم هيئت و نجوم مهارت بسيارى داشت. مترجمان لاتينى او را اناريتيوس مى ناميدند. نيريزى با معتضد بالله، خليفه ى عباسى، معاصر بود و برخى از تأليفات خود را به نام او يا وزراى او نوشته است. وى از نخستين كسانى است كه اصطلاح ظل معكوس را، كه معادل تانژانت است، به عنوان يك خط مثلثاتى مستقل به كار برده است. ثار نيريزى همواره مورد مراجعه و اعتماد رياضيدانان و منجمان بزرگى چون ابوريحان بيرونى، حكيم عمر خيام و خواجه نصيرالدين طوسى بوده است. وى تفسيرى بر «مجسطى» بطلميوس نوشته كه بهترين تفسير آن كتاب دانسته شده است، به طورى كه گاهى او را به طور مطلق شارح «مجسطى» خوانده اند. از ديگر آثارش: شرح «اصول اقليدس»، كه در واقع شرح بر ترجمه ى حجاج بن يوسف از اين كتاب است؛ «الزيج الكبير»؛ «الزيج الصغير»؛ رساله اى در «احداث الجو»، كه به نام معتضد تأليف كرده است؛ رساله ى «سمت القبله».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (115/ 1)، تاريخ الحكماء قفطى (351)، تاريخ نجوم اسلامى (363 ،278 ،218)، چهار مقاله (88)، دايرةالمعارف فارسى (3096/ 2)، زندگينامه ى رياضيدانان (516 -513)، الفهرست ابن النديم، ترجمه (500 ،482 ،479)، لغت نامه (ذيل/ نيريزى).

واله اصفهاني، محمدكاظم

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ح 1229 -1152 ق)، خطاط و شاعر، متخلص به واله. در اصفهان به دنيا آمد. در جوانى براى تكميل تحصيلات به عراق رفت و پس از بازگشت به اصفهان، حجره اى براى خود ترتيب داد و بعد از ساخته شدن تكيه ى

والهيه به دستور حاج محمد حسين خان نظام الدوله، به آنجا نقل مكان كرد و تا پايان عمر همان جا زيست. واله از مشاهير ادبا و شعرا و خوشنويسان خط تعليق بود كه از فنون عربى و ادبى و حكمت و عرفان نيز بهره ى كافى داشت. وى در ايام پيرى، زمان سلطنت فتحعلى شاه قاجار را درك كرد و نزد او و رجال دولت آن زمان صاحب شهرت و حرمت بود. بيانى در «احوال و آثار خوشنويسان» آورده است: "محمدكاظم واله نستعليق را نيز خوش و استادانه مى نوشت." اثر مهم وى كه هم اكنون در ميان سنگ نوشته ها بى نظير است، سنگ مزار آرامگاه او در تخت فولاد اصفهان مى باشد كه به دست خود نوشته و حركات و استوارى خط او را نشان مى دهد. گويند پس از مرگ واله ديگر قطعات خط تعليق ديده نشده است و به تعبير فضائلى در «اطلس خط»: "خط تعليق در اصفهان به دست واله بر سنگ مزارش نقش بست و براى هميشه بر خاك واله نشست." از آثارش: «ديوان» شعر. از آثار خطى وى: يك نسخه شش دفتر «مثنوى» مولانا، متن به قلم نستعليق كتابت خوش و عنوانها به قلم رقاع كتابت عالى، با رقم: «انا العبد محمدكاظم الواله الاصفهانى»؛ يك نسخه «كليات» سعدى، به قلم كتابت عالى كه بر ديباچه ى آن چنين آمده است: «... در اين عهد كه عهد كاتب كتاب محمدكاظم متخلص به واله اصفهانى است...»؛ پنج قطعه به قلم دو دانگ خوش، با رقم: «مشقه... محمدكاظم الواله الاصفهانى فى 1204 فى دارالسطنه اصفهان» و «محمدكاظم الواله الاصفهانى فى 1225».[1]

محمدكاظم واله ى اصفهانى يكى از هنرمندان و گويندگان اوايل عصر

فتحعلى شاه مى باشد كه شهرتى پيدا كرد. از اعاظم و مشاهير اصفهان بود، خط خوبى داشت و در علم رياضى ماهر بود. سرجان ملكم سفير كبير انگليس و مؤلف تاريخ ايران در يادداشتهاى خود در باب ايران از واله ى اصفهانى به عنوان استاد و شاعر، حكيم و فرد كنجكاو و در باب مسائل سياسى نام مى برد. واله در 1299 ه.ق درگذشت و در تكيه ى والهيه (Valehiyya) كه در اصفهان معروف است مدفون گرديد.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

منابع زندگينامه :[1] احوال و آثار خوشنويسان (1275 -1273/ 4 ،824 -823/ 3)، اطلس خط (411 -410)، تاريخ اصفهان (125)، تذكرةالقبور (465)، حديقةالشعراء (1966 -1962/ 3)، الذريعه (1255/ 9)، ريحانه (302 -301/ 6)، سفينةالمحمود (223 -211/ 1)، شرح حال رجال (258/ 5)، فرهنگ سخنوران (972)، گلزار جاويدان (1688 -1687/ 3)، لغت نامه (ذيل/ واله)، مجمع الفصحا (1156 -1155/ 6)، مصطبه ى خراب (212 -210)، مكارم الآثار (876 -874/ 3)، مؤلفين كتب چاپى (46/ 5)، نگارستان دارا (277 -275)، يادگار (س 3، ش 9، ص 26 -23).

هروي، ابوالفضل احمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو ح 320- وف 390 -380 ق)، رياضيدان و منجم. در هرات به دنيا آمد. چندى در رى و جرجان زيست. از رياضيدانان و منجمان ماهر عصر خود و معاصر با ابوجعفر خازن و ابومحمود خجندى و ركن الدوله ى ديلمى بود. وى در 348 ق ارتفاع خورشيد را در روى رصد كرد و در 371 ق عرض جرجان را محاسبه نمود. آثار او در رياضيات و نجوم مورد توجه و مطالعه ى علماى رياضى چون ابوريحان بيرونى و خواجه نصير طوسى قرار مى گرفت. هروى كتاب «اكر منالاوس» را، كه ابوعبداللَّه محمد بن عيسى ماهانى تا شكل دهم

از مقاله ى دوم آن را تصحيح كرده بود، از نو اصلاح نمود. دو نسخه ى خطى از كتاب وى با عنوان «كتاب منالاوس فى الاشكال الكرية مما اصلحه احمد بن ابى سعد الهروى» موجود است و گويند خواجه نصيرالدين طوسى در تحرير «اكر منالاوس» از اين كتاب استفاده كرده است. از ديگر آثارش: «مدخل الصحابى»، در نجوم، كه ابوريحان بيرونى در كتاب «تحديد نهايات الاماكن» خود از آن استفاده كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشنامه ى ايران و اسلام (1229 -1228/ 9)، زندگينامه ى رياضيدانان (101 -99)، لغت نامه (ذيل/ احمد)، يغما (س 20، ش 1، ص 9 -8).

هشترودي، محسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1355 -1286 ش)، رياضيدان، استاد دانشگاه، نويسنده و شاعر. در تبريز به دنيا آمد. بعد از اتمام تحصيلات ابتدايى در مدارس اقدسيه و سيروس و متوسطه در دارالفنون موفق به اخذ درجه ليسانس از دانشسراى عالى گرديد و تحصيلات تكميلى بعدى وى شامل درجه ليسانس در علوم رياضى از دانشكده سور بن (علوم پاريس) و درجه دكتراى دولتى در علوم از دانشگاه پاريس بود. وى سالها در دانشگاه تهران و دانشسراى عالى و دانشكده علوم سمت استادى داشت و علاوه بر آن مشاغلى چون رياست فرهنگ تهران، رياست دانشگاه تبريز، رياست جامعه ى ليسانسيه هاى دانشسراى عالى، رياست انجمن نويسندگان ايران و يك دوره رياست دانشكده ى علوم را نيز عهده دار بود. دكتر هشترودى صرفا استاد رياضيات نبود و علاوه بر آن فيلسوف نيز بود و با اكثر علوم و هنرها آشنايى كافى داشت. زبان انگليسى، عربى، تركى استانبولى و روسى را مى دانست و در زبان فرانسه استاد بود. وى ضمن شركت در كنگره هاى بين المللى مختلف و سخنرانى هاى متعدد در

دانشگاه هاى معتبر، تأليفات و تحقيقات متعددى در زمينه علوم رياضى داشت. تعداد اين تحقيقات به نوزده مى رسد كه از آن جمله: هندسه، هندسه فضايى، معادلات ديفرانسيل، نظريه اعداد، آناليز، مكانيك و جبر مى باشد. وى بر اثر سكته ى قلبى در تهران درگذشت. از آثار وى: «سير انديشه ى بشر»؛ «التصاقهاى ناهنجار»؛ «دانش و هنر»؛ «سايه ها»، شعر؛ «مسئله مليت»؛ «نظريه ى اعداد»؛ «تمرينهاى رياضيات مقدماتى، هندسه ى دواير در صفحه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ برگزيدگان (406 -404)، تمرينهاى رياضيات مقدماتى (مقدمه)، دايرةالمعارف فارسى (3270/ 2)، روز شمار تاريخ (311/ 2)، زندگينامه ى و خدمات علمى و فرهنگى مرحوم پروفسور محسن هشترودى، شخصيتهاى نامى (521 -519)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (3010 2003 ،1930/ 2 ،1353 ،314/ 1)، كلك (س 7، ش 79 -76، ص 757 ،751)، مؤلفين كتب چاپى (246 -245/ 5).

ياسايي ميبدي، هدايت

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر هدايت ياسايي ميبدي متولد سال1318 ه.ش داراي مدرك دكتراي آمار رياضي از دانشگاه جرج واشنگتن در سال1350و عضو هئيت علمي دانشكده ي رياضي دانشگاه صنعتي شريف با مرتبه ي علمي دانشياري مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار ورياضي

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر هدايت ياسايي ميبدي داراي كارشناسي رياض از دانشگاه تربيت معلم تهران در سال 1341 ،كارشناسي آمار و رياضي از دانشگاه جرج واشنگتن در سال 1344،كارشناسي آمار رياضي از دانشاه جرج واشنگتن در سال 1345 ،كارشناسي ارشد فلسفه از دانشگاه جرج واشنگتن در سال 1350 و دكتري آمار رياضي از دانشگاه جرج واشنگتن در سال 1350 است.

وقايع ميانسالي : دكتر هدايت ياسايي ميبدي پس از كسب دكتري در رشته آمار رياضي به عضويت دانشكده علوم دانشگاه صنعتي شريف در آمد.وي

هم كنون با رتيه علمي دانشياري مشغول به خدمت است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر هدايت ياسايي ميبدي استاد يار دانشگاه صنعتي شريف از سال 1350 تا 1354 و دانشيار دانشگاه صنعتي شريف از سال 1354 تا كنون است.

فعاليتهاي آموزشي : دكتر هدايت ياسايي ميبدي به تدريس دروس : آمار ،احتمال و كاربرد آن ،محاسبات آماري ،آمار و احتمال وآمار رياضي در دانشگاه صنعتي شريف مشغول است.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى: تدريس دروس آمار، احتمال و كاربرد آن، محاسبات آمارى، آمار و احتمال، آمار رياضى در دانشگاه صنعتى شريف. تأليفات تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 6 تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:- زمينه علمى تأليفات: احتمال و كاربرد آن، محاسبات آمارى، آمار و احتمال، كاربرد رياضيات در فيزيك. مقالات تعداد مقالات بزبان فارسى:-، تعداد مقالات بزبان خارجى: 6 زمينه علمى مقالات: راجع به توزيع ديريكله و توزيع لاجيت، تابع مفسر توزيع ديريكله، برآورد كردن پارامترهاى جدول توافقى با مدل استقلال، برآورد كردن پارامترهاى جدول توافقى با مدل لاجيت، مقايسه توزيعات آمارى در جدول توافقى با نمونه كم.

چگونگي عرضه آثار : دكتر هدايت ياسايي ميبدي داراي 6 تايف به زبان فارسي و بيش از 6 مقاله به زبان خارجي در زمينه راجع به توزيع ديريكله و توزيع لاجيت،تابع مفسر توزيع دريكله ،برآمرده كردن پارامتر هاي جدول توافقي با مدل استقلال ،برآورده كردن پارامتر هاي جدول توافقي با مدل لاجيت و مقايسه توزيعات آماري در جدول توافقي با نمونه كم دارد.

آثار :

1 آمار و احتمال

ويژگي اثر : تاليف

2 احتمال

كاربرد آن

ويژگي اثر : تاليف

3 كاربرد رياضيات در فيزيك

ويژگي اثر : تاليف

4 محاسبات آماري

ويژگي اثر : تاليف

زيست شناسي

بهزاد، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر محمود بهزاد سال 1292 در رشت ديده به جهان گشود و در عصر روز پنجشنبه 8 شهريور 1386 در سن 94 سالگي درگذشت. پدرش جواهرساز بود. چون جواهرات را به سبك فرنگي مي ساخت، او را مشهدي علي فرنگي ساز خطاب مي كردند. تحصيلات دوره ابتدايي و متوسطه را در رشت گذراند و جزء اولين ديپلمه هاي گيلان بود. سپس به دانشسراي عالي راه يافت و در سال1314 در رشته علوم طبيعي و تربيتي فارغ التحصيل شد. پس از اتمام خدمت نظام وظيفه رهسپار كرمانشاه شد و به مدت 5 سال در آن استان ماند و سپس به رشت مراجعت كرد. به دليل آشنايي كامل با زبان فرانسوي و مطالعات مداوم، كتاب «داروين چه مي گويد؟» را به سال 1322 تاليف و كتاب «راز وراثت» اثر ژان روستان را در سال 1323 ترجمه كرد.

تحصيلات و فعاليت هاي علمي:

در سال 1324 با توجه به علاقهٔ زيادي كه به زيست شيمي داشت، به موازات تدريس در دبيرستان البرز تهران در دانشكدهٔ داروسازي ثبت نام كرد و در سال 1328 با اخذ مدرك دكتراي داروسازي، فعاليت خود را در تهيهٔ كتاب هاي درسي و كمي درسي متمركز ساخت. استاد به سه زبان فرانسه، انگليسي و آلماني آشنايي دارد. در سال 1339 با ترجمهٔ كتاب «سرگذشت زمين» تاليف جورج گاموف وي برنده جايزه سلطنتي شد. ترجمهٔ كتاب «روانشناسي فيزيولوژيك» كه در سال 1348

انتشار يافت، موجب شد براي تدريس روانشناسي فيزيولوژيك به دانشگاه تهران دعوت شود. از آن پس در دانشگاه تهران، دانشسراي عالي و مدرسه عالي دختران به تدريس زيست شناسي و روانشناسي فيزيولوژيك پرداخت. وي از سال 1339 به مدت 15 سال در دبيرستان رازي علوم طبيعي را به زبان فرانسوي تدريس كرد.

در سال 1341 مامور تاسيس سازمان كتاب هاي درسي شد و مدت دو سال رياست اين سازمان را به عهده داشت. خدمات درخشان او در سازمان كتاب هاي درسي فراموش نشدني است؛ با تلاش او همهٔ كتاب هاي درسي ايران (از دورهٔ ابتدايي تا پايان دورهٔ متوسطه) تدوين و تاليف شد و با رسم الخط واحدي به چاپ رسيد. در سال 1360 به زادگاه خود بازگشت و همكاري خود را با انجمن داروسازان گيلان آغاز كرد و با بيش از 60 سال تدريس در زمينه هاي مختلف زيست شناسي، فيزيولوژي و ژنتيك به عنوان «پدر زيست شناسي نوين ايران» معروف شد. استاد دكتر بهزاد پركارترين نويسنده و مترجم كتاب هاي علمي در ايران است. تعداد تاليف ها و ترجمه هاي او به 98 جلد كتاب مي رسد كه 63 كتاب را به تنهايي و 35 كتاب ديگر را به ياري همكاران دانشمند خود تاليف و ترجمه كرده است. آثار او عموماً مورد استقبال و توجه دانش پژوهان، دانشجويان و دانش آموزان قرار گرفته و برخي از تاليف ها و ترجمه هاي وي همانند «داروينيسم و تكامل» اكنون به چاپ دهم رسيده است. اغلب آثار استاد بهزاد توسط ناشران معتبر همانند بنگاه ترجمه و نشر كتاب، شركت سهامي كتاب هاي جيبي، اميركبير، خوارزمي، نيل، كتاب فروشي مركزي و

نيز انتشارات دانشگاه ها چاپ و منتشر شده است. علاوه بر آثاري كه نام برده شد و نيز كتاب هايي كه با همكاري ديگر استادان منتشر ساخته، صدها مقاله در زمينه هاي مختلف از وي به چاپ رسيده است. تا روزهاي پاياني عمر نيز با همكاري انجمن داروسازان، مجلهٔ «حكمت» حاوي آخرين اطلاعات پزشكي و داروسازي را در رشت منتشر مي كرد. دكتر بهزاد هشتم شهريور 1386 در رشت درگذشت.

مرگ:

دكتر بهزاد، ساعت 4:30 عصر 8 شهريور 1386 به دنبال يك بيماري چندماهه كه حتي در روزهاي آخر نيز او را از پا نيانداخت، در منزل شخصي خود در رشت درگذشت.

تاليفات:

• بيولوژي براي همه

• آيا به راستي انسان زاده ميمون است؟ (چاپ 4)

• بدن من (چاپ 2)

• علوم سال سوم دبستان هاي كشور

• علوم سال چهارم دبستان هاي كشور

• نكاتي چند دربارهٔ ژنتيك (چاپ 2)

• نكاتي چند دربارهٔ فيزيولوژي عمومي

• نكاتي چند دربارهٔ فيزيولوژي اعصاب و غدد داخلي (چاپ 2)

• نكاتي چند دربارهٔ زيست شناسي (چاپ 2)

• نكاتي چند دربارهٔ روانشناسي فيزيولوژيك

• داروينيسم و تكامل (چاپ 9)

• گياه شناسي براي سال ششم طبيعي

• علم (چاپ 4)

• روانشناسي حيواني

• تئوري تكامل و روانشناسي (چاپ 2)

• مغز آدمي از ديدگاه روانشناسي، جانورشناسي (در 16 جلد)

• قانون جنگل

• ابعاد انساني نوع آدمي

• بيوتكنولوژي

تاليفات با همكاري ديگران:

• علوم سال اول راهنمايي

• علوم سال دوم راهنمايي

• علوم سال سوم راهنمايي

دوره كامل علوم طبيعي براي دبيرستان ها (11 جلد)

ترجمه:

• راز وراثت (چاپ 2)

• قرن داروين (چاپ 2)

• اسرار مغز آدمي (چاپ 2)

• تن آدم (چاپ 2)

• علم وراثت

• رمز تكوين

• اسرار بدن زندگي ما به چه موادي بسته است

• حيات و انرژي

• بيوگرافي پيش از تولد (چاپ 2)

• فقط يك تريليون

• روانشناسي فيزيولوژيك (چاپ 2)

• جهان از چه ساخته شده است

• سرگذشت زمين (چاپ 4)

• جهان چگونه آغاز شد

• شناخت حيات

• زندگي گياهي - سرچشمهٔ زندگي (چاپ 2)

• سرگذشت زيست شناسي

• زيست شناسي BSCS

محدوديت هاي رشد (چاپ 2)

• زمين در خطر (چاپ 3)

• تكامل (سري طلايي)

• گياه شناسي (سري طلايي)

• كاني هاي جهان (سري طلايي)

• وراثت و طبيعت آدمي

• پاولف

• آيا به راستي مردان برتر از زنان اند؟

• جهان در سراشيبي سقوط

• دانشنامهٔ عمومي (جهان جانداران)

• شور هستي زندگي نامه داروين

• راز تندرستي

• آلرژي (زير چاپ)

• آسم (زير چاپ)

• درس نامه پزشكي پيشگيري و پزشكي اجتماعي ويرايش 14 (ترجمه و ويرايش)

• زمينه روانشناسي هيلگارد(ويرايش 14)-آخرين كار ترجمهٔ دكتر بهزاد كه در ارديبهشت 1386 چاپ شد.

شيمي

ايپكچي، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر مهدي ايپكچي سال 1306ه.ش داراي مدرك دكتراي در رشته ي بيوشيمي ازدانشگاه پاريس درسال1345 و عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد با مرتبه ي علمي استادي مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : بيوشيمي

تحصيلات رسمي و حرفه اي : مهدي ايپكچي داراي مدرك كارشناسي شيمي و كارشناسي ارشد شيمي از دانشگاه تهران و دكتراي در رشته ي بيوشيمي از دانشگاه پاريس درسال1345 مي باشد.

خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ مدرك دكتراي شيمي ازدانشگاه پاريس در سال1345 ه.ش از مهمترين مقاطع علمي زندگي مهدي ايپكچي مي باشد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : مهدي ايپكچي ضمن تحصيل به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون اثرهورمونهاي استروئيدي درسلوهاي سترولي موش و انسان، مكانيسم كاهش دهندگي گلوكز، تري كليسيريدهاي عصاره ميوه نوعي درخت سرو پرداخته است.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى: بررسى اثر هورمونهاى استروئيدى در سلولهاى سرتولى موش و انسان، مكانيسم كاهش دهندگى گلوكز، كلسترول، ترى كليسيريدهاى عصاره ميوه نوعى درخت سرو، تهيه اسيدسيتريك و تخليص آن از ملاس به روش ميكروبيولوژى، مكانيسم داروهاى لاغركننده بر روى موش، اثر بيولوژيكى ويتامين در بدن، نقش پروستاگلاندين ها و مشخصات آنها، روشهاى اندازه گيرى كلسترول در سرم خون، استاد راهنماى 4 پايان نامه دكترا. تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2 تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى: 5 زمينه علمى تأليفات: بيوشيمى، شيمى صنعتى، شيمى مواد غذائى و اصول صنايع شيمى. مقالات تعداد مقالات بزبان فارسى: 2، تعداد مقالات بزبان خارجى: 5 زمينه علمى مقالات: بيوشيمى و تغذيه.

وقايع ميانسالي : مهدي ايپكچي پس از اخذ مدرك دكتراي بيوشيمي ازدانشگاه پاريس در سال1345 ه.ش به ايران بازگشت و به عنوان عضو هئيت علعي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد استخدام شدو و مرتبه ي علمي استادي را كسب نمود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مهدي ايپكچي عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه فردوسي مشهد پس از طي مرحله استادياري و سپس دانشياري به مرحله ي علمي استادي تمام وقت پايه ي 16گروه شيمي و زيست شناسي اين دانشكده رسيد.

فعاليتهاي آموزشي : مهدي ايپكچي در گروه علوم دانشگاههاي فردوسي مشهدي به تدريس دروس رشته ي بيوشيمي پرداخته و استاد راهنماي 4پايان نامه دكترا و چندين پايان نامه كارشناسي ارشد بوده است.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مهدي ايپكچي در كنار تدريس به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون تهيه اسيدسيتريك در تلخيص آن از ملاس به روشهاي ميكروبيولوژي، مكانيسم داروهاي لاغر كننده برروي موش پرداخته است.

آرا و گرايشهاي خاص : مهدي ايپكچي ازجمله متخصصان رشته ي بيوشيمي مي باشد كه دراموري چون بيوشيمي، شيمي صنعتي، شيمي مواد مواد غذايي و اصول صنايع شيمي و بيوشيمي تغذيه داراي تخصص مي باشد.

آثار :

1 بيوشيمي صنعتي

2 بيوشيمي و تغذيه

3

شيمي مواد غذايي و اصول صنايع شيمي

بلورچيان تبريزي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1312، مرتبه علمى: استاد، رشته: شيمى، دانشكده: علوم، دانشگاه: تبريز

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى دولتى و دكتراى داروسازى.

مرتبه علمى:

استاد پايه 18 دانشگاه تبريز، استاد نمونه سال 1370 و شيميدان برجسته سال 1369، برنده جايزه پژوهشى جشنواره خوارزمى در سال 1368.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

ارگانوسيليكونها، سنتز پرودراگهاى داروئى و ايزوسترهاى سيليكونه داروها، سنتز مواد معطر ارگانوسيليكونها، سى سال سابقه تدريس و تحقيق در دانشگاهها، استاد راهنماى 8 پايان نامه كارشناسى ارشد و 3 پايان نامه دكترا.

--------------------------------------

دكتر سيد محمد بلورچيان درسال 1312 در تبريز به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات مقدماتي در زادگاه خود، به تهران آمدو در سال 1338 پس از اخذ دكتري دارو سازي از دانشگاه تهران براي تحصيل در دانشگاه بورد وي فرانسه عزيمت كرد و پس از بازگشت در سال 1351، عضو هئيت علمي دانشگاه تبريز شد. وي رئيس مركز پژوهش هاي شيمي و مهندسي شيمي ايران و عضو بسياري مجامع علمي است. دكتر بلورچيان در سال 1380درنخستين همايش چهرهاي ماندگار برگزيده و معرفي شد.گروه : علوم پايهرشته : شيميگرايش : شيمي آلياوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : سيد محمد بلورچيان در سال 1312ه.ش در تبريز به دنياآمد. و سالهاي كودكي و جواني خود را در همان شهر به تحصيل گذراند.تحصيلات رسمي و حرفه اي : سيد محمد بلورچيان پس از اتمام تحصيلات مقدماتي در زادگاه خود تبريز، به تهران آمد و پس از ورود به دانشگاه تهران، در سال 1338 دكتري داروسازي خود را دريافت كرد. وي سپس به فرانسه رفت و دكتري دولتي خود را با

رتبه ممتاز از دانشگاه بورد و در سال 1351دريافت كرد.خاطرات و وقايع تحصيل : از وقايع مهم روزگار تحصيل سيد محمد بلورچيان عزيمت وي به فرانسه و تحصيل در مقطع دكتري دولتي دارو سازي دانشگاه بوردو بوده است. فعاليتهاي ضمن تحصيل : سيد محمد بلورچيان درحين تحصيل، به مطالعه و تحقيق در زمينه تخصصي خود(شيمي) مي پرداخت.وقايع ميانسالي : سيد محمد بلورچيان پس از اخذ مدرك دكتري دولتي داروسازي از دانشگاه بوردوي فرانسه در سال 1351 به ايران بازگشت و عضو هئيت علمي دانشگاه تبريز شد. مدتي نيز عضو هيات مميزه دانشگاه، رئيس مركز پژوهشهاي شيمي و مهندسي شيمي ايران شد. و در بسياري از مجامع كميته ها و شوراي هاي علمي _ فني و سياستگذاري كشور شركت مي كرد. وي درسال 1380 به عنوان چهره ماندگار در عرصه شيمي برگزيده شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سيد محمد بلورچيان از سال 1351ه.ش بازگشت از فرانسه و فراغت از تحصيل، عضو هئيت علمي دانشگاه تبريز شد. وي همچنين عضو هئيت مميزه دانشگاه، رئيس مركز پژوهشهاي شيمي و مهندسي شيمي ايران، عضو انجمن شيمي و مهندسي شيمي ايران، عضو انجمن شيمي كشورهاي آمريكا و فرانسه، عضو بسياري از مجامع، كميته ها و شوراهاي علمي_ فني و سياستگذاري كشور و عضو پيوسته فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران بوده است.فعاليتهاي آموزشي : سيد محمد بلورچيان پس از فراغت از تحصيل و بازگشت از فرانسه در سال 1351، عضو هئيت علمي دانشگاه تبريز شد . و به تدريس در گروههاي شيمي و مهندسي شيمي پرداخت.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : سيد محمد بلورچيان پنج

روش جديد و ثبت شده را در كتب مرجع ابداع كرد و نيز نوآوريهاي در زمينه روشهاي تجزيه شيميايي ابداع كرده است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : تحقيق، مطالعه و تاليف آثاري درزمينه شيمي به ويژه شيمي آلي از امور مورد علاقه دكتر سيد محمد بلورچيان بوده است.آرا و گرايشهاي خاص : سيد محمد بلورچيان در زمينه شيمي به شيمي آلي علاقه خاص و تحقيقاتي تخصصي دارد.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار : nbsp1 ترجمه سري كتابهاي شيمي آلي ويژگي اثر : دكتر سيد محمد بلورچيان مجموعه سه جلدي كتابهاي شيمي آلي را در سه مبحث شيمي عمومي، عوامل ساده و عوامل پيچيده ترجمه كرده است

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

جاويدان نژاد، صادق

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : صادق جاويدان نژاد داراي دكتراي رشته بيوشيمي و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران با درجه دانشيار مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : بيوشيمي

گرايش : دارو سازي

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : صادق جاويدان نژاد عضو هيئت علمي و دانشيار گروه بيوشيمي در دانشكده پزشكي در دانشگاه علوم پزشكي تهران است.

جِلْدَكي، عزالدين ايدمر

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 743 ق)، دانشمند. وى منسوب به جلدك. از اهالى خراسان بود و در قاهره ساكن. مدتى نيز در دمشق به تحصيل پرداخت. او در آموختن علم كيميا ولع زيادى داشت. در قاهره درگذشت. از آثارش: «كنز الاختصاص فى معرفة الخواص»؛ «البدر المنير فى معرفة اسرار الاكسير»؛ «مختصر»؛ «المصباح فى علم المفتاح»؛ «البرهان فى اسرار علم الميزان»؛ «التقريب فى اسار التركيب والكيميا»؛ «غاية السرور فى شرح تمام الشذور».[1]

على ابوعزالدين كيمياگر و اكسيرى معروف اسلام (ف. 647 ه.ق.) وى تأليفاتى در فن كيميا دارد. از آثار اوست: «المصباح فى اسرار علم المفتاح» و «نتائج الفكر فى احوال الحجر».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (157/5)، اعيان الشيعه (518 -517 /3)، الذريعه (13/16 ،664/4 ،68/3)، ريحانه (417/1)، كشف الظنون (1707 ،241 ،230)، الكنى والالقاب (148/2)، لغت نامه (ذيل/ ايدمر جلدكى)، معجم المؤلفين (28/3).

دوامي، پرويز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

پرويز دوامي درسال 1320 در تهران متولد شد. وي داراي دكتراي متالوژي از دانشگاه صنعتي شريف، استاد همان رشته در همان جا و رئيس دانشكده علوم مهندسي مواد تاسال 1357 بوده است. وي از سال 1363ه.ش رئيس مركز پژوهشي متالوژي رازي است. وي در دومين همايش چهره هاي ماندگار در سال 1381 به عنوان چهره ماندگار معرفي و برگزيده شد.از دوامي در سال 1386 به عنوان برگزيده فرهنگستان علوم تجليل به عمل آمد و نشان درجه يك دانش به ايشان اهدا شد.گروه : فني و مهندسيرشته : مهندسي موادتحصيلات رسمي و حرفه اي : پرويز دوامي در سال 1344 با درجه ليسانس مهندسي متالورژي از دانشسراي عالي صنعتي تهران فارغ التحصيل شد . در سال 1351 دكتراي خود را از دانشگاه ليدز انگلستان

دريافت كرد .خاطرات و وقايع تحصيل : از وقايع مهم زمان تحصيل پرويز دوامي، كسب مدرك دكتري رشته مهندسي مواد بود كه از نخستين كساني بود كه در اين رشته در ايران فارغ التحصيل مي شدند.فعاليتهاي ضمن تحصيل : پرويز دوامي در كنار تحصيل به مطالعه، تحقيق و ترجمه ژورنالهاي خارجي در زمينه تخصصي خود( مهندسي مواد) مي پرداخت و دراين زمينه آثاري را منتشر كرده است.وقايع ميانسالي : پرويز دوامي پس از فراغت از تحصيل در مقطع دكتري دانشگاه صنعتي شريف، در همان دانشگاه به عنوان عضو هئيت علمي استخدام شد. وي تا سال 1357 رئيس دانشكده علم و مهندسي مواد دانشگاه و از سال 1363 تا كنون رئيس مركز پژوهشي متالوژي رازي است.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : پرويز دوامي در كنار فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي خود در دانشگاه و صنايع ، مسئوليت هاي مديريتي ، اجرايي و فرهنگي بسياري را در كشور بر عهده داشته است . رياست دانشكده مهندسي و علم مواد دانشگاه صنعتي شريف ، عضويت در هيئت تحريريه نشريه جامعه ريخته گران آمريكا ، از جمله موسسان و رئيس شوراي جامعه ريخته گران اين و انجمن مهندسي متالورژي ايران ، استاد مدعو انستيتو تكنولوژي ماساچوست آمريكا ، مدير مسئول نشريه هاي ريخته گري و مهندسي متالورژي ، سردبير نشريه هاي Iranian journal material science engineering از انتشارات مشترك دانشگاه عمل و صنعت ايران ، انجمن مهندسين متالورژي ايران و انجمن سراميك ايران و مجله آموزشي مهندسي ايران ، نشريه فرهنگستان علوم ايران و عضويت در هيئت تحريريه بسياري از مجله هاي مهندسي در ايران در كارنامه فعاليت

حرفه اي ايشان ديده مي شود . وي از سال 1363 رئيس مركز پژوهشهاي متالوژي رازي بوده است.فعاليتهاي آموزشي : پرويز دوامي پس از فراغت از تحصيل در حدود سال 1350ه.ش به استخدام گروه مهندسي مواد (متالوژي) در دانشگاه صنعتي شريف به عنوان عضو هيئت علمي استخدام شد.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : پرويز دوامي موسس جامعه ريخته گران ايران است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : پرويز دوامي علاوه بر تدريس و رسيدگي به كارهاي اجرايي دانشگاه و نشريه هاي مذكور، عضو پيوسته فرهنگستان علوم نيز مي باشد. و علاوه بر آن به تحقيق و مطالعه و انتشار آثاري در رشته مهندسي مواد مي پردازد.آرا و گرايشهاي خاص : پرويز دوامي علاوه بر مطالعه و تحقيق، به جنبه هاي نو آورانه و اختراعات در زمينه رشته مهندسي متالوژي علاقمند است و دراين مورد فعاليت مهمي داشته است.جوائز و نشانها : پرويز دوامي علاوه بر دريافت چندين لوح سپاس و تقدير بابت اختراعات و ابداعات در زمينة علم مهندسي متالوژي دريافت كرده است. .از جمله نشان هاي عملي ايشان مي توان به نشان درجه اول علمي وزارت فرهنگ ، محقق ممتاز دانشگاه صنعتي شريف ، برنده جايزه طراحي جهان QIT كانادا ، مدال طلاي سازمان جهاني مالكيت معنوي سازمان ملل متحد WIPO ، جايزه دوم ابتكار در دو سال در جشنواره خوارزمي ، انتخاب و تقدير از ايشان به عنوان چهره ماندگار ايران ، رتبه اول توسعه علمي ، دريافت لوح سپاس و تقدير بابت اختراعات و ابداعات در زمينه علم مهندسي متالورژي ، دريافت لوح ثبت اختراع توليد نمونه

هاي استاندارد اشاره كرد .چگونگي عرضه آثار : پرويز دوامي تاكنون 9 مقاله در سمينارهاي جهاني 51 مقاله در مجلات معتبر بين المللي و بيش از 160 مقاله علمي و صنعتي در كنفرانس ها و نشريات داخلي ارائه كرده است . وي مولف 9 جلد كتاب و ويراستاري بسياري از كتابهاي مهندسي و استاد راهنماي بسياري از پروژه هاي كارشناسي ارشد و دكترا بوده است .

--------------------------------------------------------------------------------

آثار : nbsp1 چندين ابداع و اختراع در زمينة مهندسي متالوژي ( مهندسي مواد)

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

رئيسي، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمود رئيسى از علماء مبرز و به نام معاصر شهرستان قزوين است تولدش در سال 1300 قمرى واقع شده و اكنون نود و پنج سال از عمر مباركش مى گذرد و در دارالمؤمنين قزوين به خدمات دينى و امامت در مسجد جامع آنجا اشتغال دارد و روزهاى جمعه براى دعاى سمات به مزار كثير البركات جناب شاهزاده حسين قزوين آمده و با صدها نفر مردم متدين آن شهرستان پس از دعاى مزبور اقامه جماعت مى نمايند.

معظم له پس از خواندن اوليات شرح لمعه و قوانين را در خدمت مرحوم آيت اللَّه آقا محمد تحصيل كرده و رسائل و مكاسب را از مرحوم آيت اللَّه حاج ملا على طارمى خوانده و خارج فقه و اصول را از محضر مرحوم آيت اللَّه حاج ملا على اكبر قزوينى كه از مجتهدين بزرگ اين شهرستان بودند استفاده نموده و فنون مختلف ديگر مانند خلاصة الحساب شيخ بهائى و بيست باب ملا مظفر و هيئة فارسى را نزد مرحوم حاج ملا على و مارگووليك تور فرانسه فيزيك و شيمى را

نزد دكتر ابوالقاسم خان و قانونچه و شرح نفيس و شرح اسباب را نزد مرحوم حاج ميرزا احمد احسن الحكماء خوانده و ضمناً تدريس مطول و شرح لمعه و قوانين را نموده و در مسجد خويش بعد از اداء فرائض براى مردم مسائل اعتقادى و احكام شرعى و موعظه مى نمايد.

مرحوم ميرزا فضل اللَّه جد معظم له رئيس جامع معقول و منقول بوده و اهل صنعت در حق او عقيده بزرگى داشتند و مى گفتند كه وى داراى علم كيميا بوده و خودش در يكى از دو بيت اشعارش به اين موضوع اشاره كرده و گفته:

چه فاضل از غم ايام مى سوخت

خداوندش ز صنعت بهرور كرد

و در بيت ديگر گفته:

تو فاضلا نرسيدى به اين مقام بلند

مگر بحب على و مگر بلعن ع م ر

جناب آقاى رئيسى در علم طب نيز زحماتى كشيده و اطلاعاتى در اين فن بدست آورده و درباره چشم و اجزاء آن سروده است.

كرد آفريدگار تعالى بلطف خويش

چشمت به هفت پرده و سه آب منقسم

فلس مشيمه شبكه زجاجى و پس جليه

پس عنكبوت بيض عنبسه قرن ملتئم

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد ششم)

سائح

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

على بن محمد علوى خراسانى صوفى، مكنى به ابوبكر (ف. پيش از 385 ه.ق.) وى از احفاد امام حسن (ع) بود و گويند كيمياگرى مى دانسته و از ترس ملك هميشه از شهرى به شهرى ديگر مى رفته، از اوست: الاصول، الطاهر الخفى، رسالة اليتيم، كتاب الحقير النافع، كتاب الشعر و الدم و البيض و عمل مياههما، الحجر الطاهر.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

سهرابي، مرتضي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1324، مرتبه علمى: استاد، رشته: مهندسى شيمى، دانشكده: مهندسى شيمى، دانشگاه: صنعتى اميركبير

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

فارغ التحصيل در رشته مهندسى شيمى با رتبه اول از دانشكده فنى دانشگاه تهران در سال 1347، دكترا در رشته مهندسى شيمى از انگلستان در سال 1351.

مرتبه علمى:

استاديار تمام وقت دانشگاه صنعتى اميركبير در سال 1351، دانشيار دانشگاه صنعتى اميركبير در سال 1356 و ارتقاء به درجه استادى مهندسى شيمى در سال 1363.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

فرآيندهاى تخميرى، تهيه مواد مختلف، برنامه ريزى و آينده نگرى، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر يك پايان نامه دكترا و 10 پايان نامه كارشناسى ارشد.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 5

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

ترموديناميك، مهندسى واكنشهاى شيميايى، انتقال جرم و صنايع غذا.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 14، تعداد مقالات بزبان خارجى: 43

زمينه علمى مقالات:

مدل سازى، واكنشهاى چند فازى، ترموديناميك و عمليات واحد.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

شريف الاسلام، اسماعيل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1354 ق)، عالم دينى و طبيب و شيميدان. عموى بزرگ آيت اللَّه نجفى مرعشى است. وى از علماى بزرگ تهران و از شاگردان حاج ميرزا حسن آشتيانى و حاج شيخ فضل اللَّه نورى بود. در طب و شيمى و علم الحروف بسيار مهارت داشت. از آثارش: «اسرار الحروف»؛ «اصلاح المزاج»، در طب؛ «وقايه الجسد»، در طب؛ «حاشيه الفرائد».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :ريحانه (219 -218 /3)، معجم المؤلفين (372/13).

شريف شاهرودي، اسماعيل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهاردهم ق)، عالم دينى. وى از بزرگان و فضلاء شاهرود بود. از آثارش كتابى به نام «الحجج الرضويه» به فارسى است كه آن را به نام مظفرالدين شاه قاجار تاليف نموده است.[1]

اسماعيل شريف شاهرودى از فضلاء اجلاء شاهرود است داراى تأليفى بنام (الحج الرضويه) بوده فارسى كه آن را بنام سلطان مظفرالدين شاه قاجار تأليف نموده است.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد پنجم)

منابع زندگينامه :[1] طبقات اعلام الشيعه (148/14)، گنجينه ى دانشمندان (258/5).

شيخ بهائي، بهاءالدين، محمد

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1031/1030 -953 ق)، عالم، فقيه، مفسر، محدث، متكلم، رياضيدان، اديب و شاعر امامى، متخلص به بهايى. معروف به شيخ الاسلام والمسلمين و مجدد دين در رأس قرن يازدهم. در بعلبك به دنيا آمد. در كودكى به همراه پدر، در عهد شاه طهماسب، به ايران وارد شد. وى در محضر پدر خود، شيخ حسين، شاگرد شيهد ثانى، و عبداللَّه بن شهاب الدين يزدى و محمدباقر يزدى و ملا على مذهب و ملا افضل و اعتمادالدين محمود كچايى به فراگيرى علم مشغول شد، تا اينكه در تفسير، فقه، اصول، ادبيات، رجال، تاريخ، حكمت، كلام، طب، رياضيات و ساير علوم سرآمد شد. عهده دار منصب شيخ الاسلامى گشت و امور شرعى يكسره به او محول شد. سپس او از اين شغل كناره گرفت و ساليانى به سياحت شهرها پرداخت، و به هرات و اران و آذربايجان و تبريز و مصر و شام و دمشق و عراق و حلب و فلسطين و بيت المقدس و سرنديب و حجاز و مكه و مدينه و ديگر شهرها مسافرتها كرد، و در اثناء اين سفرها گاه به مباحثات علمى- مذهبى نيز مى پرداخت. سرانجام به ايران بازگشت و همراه شاه عباس پياده از اصفهان به مشهد

رضوى رفت. شيخ بهايى احاديث شيعه را از پدرش و ميرداماد روايت كرده و «صحيح بارى» را از استادش، محمد بن محمد بن محمد مقدسى، روايت نموده است، كه مقدسى نيز به واسطه ى دوازده تن محدث محمد نام، پى در پى از محمد بن اسماعيل بخارى نقل كرده است. شيخ بهايى آنى از تعليم و تربيت فروگذار نبود و در حوزه درس خويش شاگردانى همچون، شيخ فاضل جواد بن سعداللَّه، ملا حسنعلى شوشترى، سيد حسين كركى، ملا خليل قزوينى، محمد خليل قاينى، ميرزا رفيع الدين نايينى، شيخ زين الدين بن محمد سبط شهيد ثانى، ابن ابى جامع، شيخ على بحرانى، سيد ماجد بحرانى، ملا محسن فيض كاشانى، ملاصدرا، محمد بن حسين ساوجى، ميرزا رفيع الدين طباطبايى، ملا شريف الدين محمد رويدشتى، شيخ محمود جزايرى، ابن خاتون، محقق سبزوارى، مجلسى اول، ملا محدصالح مازندرانى تربيت كرده است. وى كتابخانه ى بزرگى گرد آورد كه از جمله چهار هزار كتابى بود كه شيخ على منشار، پدر همسرش، از شهرهاى هند به ايران آورده بود و پس از او به دخترش همسر شيخ بهائى، منتقل شده بود. شيخ بهايى در اصفهان درگذشت. جنازه او به مشهد رضوى منتقل كردند و در جوار حرم مطهر دفن كردند. در «ريحانه الادب» نود و سه اثر وى با شرح مختصر ذكر شده است. از آثار وى: «حبل المتين فى احكام احكام الدين»؛ «مشرق الشمسين و اكسير السعادتين»، در فقه استدلالى؛ «الاربعين» يا «الاربعون حديثا»؛ «جامع عباسى»، به فارسى، در فقه؛ «الكشكول»؛ «المخلاه»؛ «زيده الاصول» يا «الزبده»، در اصول فقه؛ «فوائد الصمديه»، در نحو؛ «مفتاح الفلاح فى عمل اليوم و الليله»؛ رساله «الهلاليه»؛ «اثبات الانوار الالهيه»؛ «الاثنى عشريات»؛ «اسرار البلاغه»؛ «تهذيب البيان» يا «التهذيب»،

در نحو؛ حاشيه ى «من لا يحضره الفقيه»؛ حاشيه ى «خلاصه الاقوال» علامه حلى؛ حاشيه «كشاف» زمخشرى؛ حاشيه «تفسير» بيضاوى؛ «خلاصه الحساب»، در رياضيات؛ «تشريح الافلاك»، در علم هيئت؛ «الاسطرلاب»؛ «بحر الحساب»؛ «الوجيزه»، در درايه، به نام «درايه الحديث»؛ مثنوى هاى: «زنان و پنير»، «شير و شكر»، «طوطى نامه»، «نان و حلوا» يا «سوانح الحجاز»، «الزاهره».[1]

(شيخ) محمد بن حسين عاملى (منسوب به جبل عاملى) معروف به شيخ بهائى، دانشمند بنام عهد شاه عباس بزرگ (و. بعلبك 953 ه.ق./ 1546 م.- ف. اصفهان 1031 ه.ق./ 1622 م.) پدرش عزالدين حسين در سال 966 به ايران مهاجرت كدر و بهاءالدين در ايران نشأت يافت و تأليفاتى به فارسى و عربى پرداخته كه مجموع آنها به 88 كتاب و رساله بالغ مى شود، از آن جمله است:

دو مثنوى فارسى «نان و حلوا» و «شير و شكر»، جامع عباسى (فقه)، خلاصةالحساب، تشريح الافلاك كتاب اربعين (بعربى)، كشكول كه مجوعه ايست از نوادر حكايات و علوم و اخبار و امثله واشعار عربى و فارسى. وى به فارسى و عربى شعر مى سرودده. جنازه او را به مشهد انتقال و در مسجد گوهرشاد دفن كردند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] آتشكده ى آذر (927 -926 /3)، الاعلام (334/6)، اعيان الشيعه (234/9)، تاريخ ادبيات ايران، براون (279 -277 /4)، تاريخ ادبيات در ايران (1047 -1039 /5)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (515 -502)، تذكره ى روز روشن (122 -121)، تذكره ى نصرآبادى (151 -150)، چهارصد شاعر برگزيده ى پارسى گوى (506 -495)، دايرةالمعارف فارسى (1522/2)، دنباله جستجو در تصوف (259)، الذريعه (77/18 ،983 ،143 /9 ،241 -240 /6 ،225 -224 ،211 ،203 ،195 ،173 ،168 ،103 ،88 ،39 /6 ،302 -301 ،63 -62

/5 ،509 ،498 ،200 ،186 -185 /4 ،425 ،36 -35 /3 ،42/2 ،118 -117 ،115 ،85 /1)، روضات الجنات (80 -54 /7)، رياض العارفين (49 -45)، رياض العلماء (97 -88 /5)، ريحانه (320 -301 /3)، زندگينامه رياضيدانان (172 -170)، سرآمدان فرهنگ (232/1)، سيرى در شعر فارسى (384 -383)، شخصيتهاى نامى (273 -270)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 88 -85 /11)، عالم آراى عباسى (157 -155 /1)، فرهنگ ادبيات فارسى (311 -310)، فرهنگ سخنوران (147)، فقهاى نامدار شيعه (228 -209)، فوائد الرضويه (521 -502)، فلاسفه ى شيعه (429 -415)، كارنامه بزرگان (325 -324)، الكنى و الالقاب (100/2)، مؤلفين كتب چاپى (432 -421 /5)، مجمع الخواص (41 -40)، مجمع الفصحا (15 -12 /4)، مطلع الشمس (388 -386 /2)، معجم المؤلفين (242/9)، منظومه هاى فارسى (356 -353)، نتايج الافكار (105 -103)، يغما (س 13، ص 146 -143).

قاسمي، مرتضي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهاردهم ق)، شيميدان. در تهران از دانشسراى عالى در رشته ى شيمى فارغ التحصيل شد. سپس به فرانسه عزيمت نمود و در دانشگاه برد و به تكميل تحصيلات پرداخت. آثار وى: «شيمى»، سال سوم متوسطه؛ «شيمى تحليلى»؛ «شيمى صنعتى»؛ «شيمى عمومى»؛ «صنايع شميى معدنى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :فهرست كتابهاى چاپى فارسى (2228 ،2199 ،2198 ،2194 / 2)، مؤلفين كتب چاپى (146 -145/ 6).

ماريه

قرن:13

جنسيت:زن

مليت:ايران

ز جمادى الاول 1262 ق، از زنان عالم. وى رساله اى به فارسى در علم شيمى به نام كيميا نوشته است.[1]

از زنان دانشمند. وى رساله اى فارسى به نام الكيميا نوشته كه به شماره 289 / 55 در مجموعه كتب خطى على اصغر مهدوى موجود است. تاريخ تولد، وفات و يا زندگى او معلوم نيست.[2]

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :[1] منابع: الذريعه، 199 / 18؛ فهرست نسخه هاى خطى فارسى، 634 / 1.

[2] منابع: الذريعه، 199 / 18؛ فهرست نسخه هاى خطى فارسى، 634 / 1.

ناظم، حبيب الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر حبيب اله ناظم در سال 1331 در شهر رضا به دنيا آمد بعد از گذراندن دوره متوسطه وارد دانشگاه شد وي داراي مدرك دكتراي تخصصي بيوشيمي بالين از دانشگاه تهران است و هم اكنون عضو هيئت علمي در دانشگاه علامه طباطبايي است.

گروه : علوم پايه

رشته : بيوشيمي

گرايش : بيوشيمي باليني

والدين و انساب : پدر وي حاج ميرزا حسن ناظم و مادر محترمشان سركار خانم فاطمه الي قي است و برادران وي دكتر سعيد ناظم و دكتر احمد ناظم و دكتر ناصر ناظم همگي داراي فوق تخصص جراحي قلب ، دكتر فضل اله ناظم و دكتر منصور ناظم است.

خاطرات كودكي : دكتر ناظم از آن دوران عدم وجود وسائل تفريحي و سرگرميهاي وقت گير در شهر رضا را عنوان ميكند كه همين امر باعث شده بود كه او و ديگر فرزندان توانستند دروس خود را بنحو احسن فرا بگيرند و جزء شاگردان ممتاز شوند . و در حين و ادامه تحصيل تشويق برادران بزرگتر كه در رشته پزشكي تحصيل ميكردند بي تاثير نبود.

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي :

دكتر ناظم در يك خانواده مذهبي كه از درآمد مالي برخوردار نبودند پرورش يافت، پدر متدين و مادر مقيد به اجراي مراسم ذهبي بودند و بطور مجموع محيط خوبي براي فراگيري علم فراهم مي آمد . او مي گويد:« مادرم سواد نداشت ولي علاقه زيادي به قرآن داشت و من هم مشغول خواندن آن در يكي دو روز از ايام هفته بودم وقتي گوش فراميداد و با اينكه مفهوم آن را درك نمي كرد بسيار مشوق ميشد »

تحصيلات رسمي و حرفه اي : مدرك دكتراي تخصصي بيوشيمي (بيوشيمي پاتولوژِي) از دانشگاه علوم پزشكي تهران

فعاليتهاي ضمن تحصيل : دكتر ناظم در دوران تحصيل به امور دارويي و داروشناسي مشغو بود و همواره مصر به آن كه شيمي حياتي را بنحو احسن ياد بگيرد.

استادان و مربيان : دكتر ناظم از محضر اساتيد بزرگي مانند دكتر ناصر ملك ، استاد ممتاز دانشگاه در تهران در رشته بيوشيمي استفاده كرده است

همسر و فرزندان : همسر دكتر ناظم سركار خانم نوشين حقيقي ديپلم علوم تجربي و خانه دار ميباشند و تنها فرزند وي مانيا ناظم است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : - مشاور رياست دانشگاه پيام نور كشور و رئيس منطقه 3 دانشگاه پيام نور - رياست دانشگاه پيام نور زرين شهر 1377 - رياست دانشگاه پيام نور شاهين شهر - راه اندازي دانشگاه پيام نور دولت آباد - معاون آموزش دانشگاه آزاد اسلامي نجف آباد - مدير گروه زيست شناسي دانشگاه پيام نور - سردبير مجله علمي پژوهشي پيك ارز علوم - عضو كميته برنامه ريزي شوراي گسترش وزارت علوم - عضو هيئت تحريريه مجله پژوهشي پزشك آزمايشگاه

فعاليتهاي آموزشي

: دكتر ناظم عضو هيئت علمي دانشگاه علامه طباطبائي است وي تدريس در دانشكده پزشكي و پرستاري دانشگاه تهران، تدريس در دانشكده هاي پزشكي و داروسازي دانشگا آزاد اسلامي ، تدريس در دوره فوق ليسانس دانشكده علوم تغذيه دانشگاه شهيد بهشتي ، تدريس در دانشكده بهداشت دانشگاه اصفهان و دوره فوق ليسانس در دانشگاه تربيت مدرس در كارنامه دارد.

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : - ساخت مركز پيام نور شهر رضا كه قبلا بنام دانشگاه آزاد واحود شهر رضا ناميده ميشد به همت و كوشش دكتر ناظم و برادرانشان و مردم آن منطقه. - ساخت دانشگاه زرين در دوران جمهوري اسلامي كه به همت ايشان و و فرد نيكوكار ايجاد شد و هم اكنون فعال ميباشد. - همچنين دانشگاه پيام نور شاهين شهر و دولت آباد.

جوائز و نشانها : مرد سال 1998 مركز بين المللي كمريج انگلستان

________________________________________

آثار :

1 بهداشت و كمكهاي اوليه

2 بيماريهاي دهان و دندان

3 پيش گيري درمان فشار خون

4 تشخيص سرطان سينه

5 فارموكولوژي پزشكي

ويژگي اثر : 1988 و 1984

هومن، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مدرس.

تولد: 1287، تهران.

درگذشت: مهر 1359.

محمود هومن تحصيلات ابتدايى و متوسطه را تهران انجام داد. تحصيلات عاليه و مهندسى را نيز در دانشكده ى صنعتى ايران و آلمان به پايان رسانيد. در سال 1312 تدريس شيمى معدنى و اصول تجزيه هاى شيميايى شعبه ى مهندسى شيمى دانشكده ى صنعتى دانشگاه تهران را عهده دار گرديد. از

سال 1315 تا 1322 مديريت شعبه ى مهندسى شيمى و استادى اصول تجزيه هاى شيميايى و شيمى معدنى به عهده وى واگذار شد. در سال 1327 براى تدريس فلسفه و تاريخ قرون اوليه اسلامى به دانشكده ى ادبيات دانشگاه تبريز انتقال يافت. بعدها در دانشگاه تربيت مدرس نيز به تدريس فلسفه پرداخت.

از آثار اوست: از زندگانى چه مى دانيم؛ تاريخ فلسفه (1337)؛ حافظ چه مى گويد (1317)؛ زيست يا زندگى (درباره فلسفه، 1324).

(1359 -1287 ش)، نويسنده و استاد دانشگاه. در تهران به دنيا آمد. وى پس از اتمام تحصيلات ابتدايى و متوسطه در زادگاهش، تحصيلات عاليه خود را در دانشكده ى صنعتى ايران و آلمان ادامه داد. در 1312 ش به تدريس شيمى معدنى و اصول تجزيه هاى شيميايى شعبه ى مهندسى شيمى دانشكده ى صنعتى تهران پرداخت. او همچنين مدتى مديريت شعبه ى مهندسى شيمى و استادى اصول تجزيه هاى شيميايى و شيمى عدنى را به عهده داشت. در 1327 ش براى تدريس فلسفه و تاريخ قرون اوليه ى اسلامى به دانشكده ى ادبيات تبريز رفت و مدتى نيز در دانشگاه تربيت معلم به تدريس فلسفه پرداخت. از آثار وى: «از زندگانى چه مى دانيم»؛ «تاريخ فلسفه»؛ «حافظ چه مى گويد»؛ «زيست يا زندگى».[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] آينده (س 6، ش 12 -9، ص 933)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (1879/ 2 ،1145/ 1)، مؤلفين كتب چاپى (110 -109/ 6).

عالمان و دانشمندان

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد

و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه

و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت

؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در

ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از

رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون

نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال

و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي

پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين

اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد

فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير

مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف

كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند

كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307

خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي

كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال

تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز

دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و

تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به

پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر

آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در

قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير

علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي

خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در

بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت

هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و

صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين

بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول

دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در

مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و

سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي

ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه

فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از

آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به

ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات

اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي

پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك

كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به

خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از

بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت

و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران

آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا

در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل

پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد

هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه

وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از

حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر

ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد.

چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده

باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه

مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد

اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام

امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور

سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او

در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر

را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس

و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده

باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد

داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور

او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از

من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد

پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان

) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير

ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب

سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند

و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان

، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم

زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد

در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه

قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا

كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور

مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده

گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات

را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند

كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي

از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو

داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله

و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و

پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا

و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود.

ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد

اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي

عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در

بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي

(ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از

طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و

زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه

اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز

ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور

بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين

بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي

آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و

بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال

در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم

خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار

حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است .

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون

لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله

حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه

اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه

با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس

از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي

اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين

ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد. در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

مرحوم آية الله ميرسيدمسعود مغزار (ره )

مرحوم آية الله ميرسيدحسين عالم

آية الله ميرسيدحيدر نجفي (ره ) (از شاگردان آخوند خراساني )

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد دهنه (ره ) معروف به آقاي كلان (از عرفاي برجسته آن ديار)

مرحوم آية الله حاج ميرسيدمحمد عادل (ره )

حجج الاسلام سيدحيدر نجفي دهنه (ره )

مرحوم سيد اصغر اميني (ره )

مرحوم سيد علي نجفي تل عاشقان

شيخ عيسي عبقري (ره )

حاج سيد محمد حسن عالمي (ره ) و...

اين بزرگواران افرادي وابسته و عاشق مكتب اهل بيت و خادم مردم بودند كه امروز پس از سالها هنوز هم مردم از كردار و رفتار نيكوي آنان ياد مي كنند.

مهاجران بلخ

بلخي

همراه پدرش سيد محمد پس از فوت مادر خود(بي بي هاجر )آهنگ ديار خراسان كرد و زيارت خورشيد مشرق زمين نمود پس از مدتها پياده روي و برخورد هزاران خطر از مسير بلخ ، فارياب و هرات وارد مشهد مقدس گرديد. آغازين روزهاي سال 1307 خورشيدي بود كه سيد اسماعيل بلخي وارد سرزمين مقدس ((توس )) گرديد در حالي كه از هر طرف بوي بهار و صداي آواز ((هزار)) به گوش مي رسيد اسماعيل دوازدهمين بهار عمر خود را سپري مي كرد. اسماعيل تا قبل از هفت سالگي قرآن را آموخته و با زبان فارسي آشنايي پيدا كرده بود. استعداد و حافظه اي عجيب داشت و از ذوق سرشار و طبع بلندي برخوردار بود از همان آغاز كودكي و سنين نوجواني در مراسم محرم مرثيه مي خواند و براي كودكان سخن از كربلا و قيام امام حسين و شجاعت ياران قافله سالار كربلا مي گفت .

در حريم توس

او و برادر بزرگش سيد ابراهيم پس از ورود به مشهد رضوي در مدرسه ((بالا سر))حرم حجره گرفتند و دروس حوزوي را آغاز نمودند و در اندك زماني اين دو طلبه مهاجر كتب مقدماتي را به اتمام رساندند و در ميان طلاب از چهره هاي بر جسته و پر استعداد شناخته شدند. ولي ديري نگذشت كه اسماعيل جوان با مرگ برادر جوانش كوهي از درد و اندوه را بر خود احساس نمود.

سيد اسماعيل طلبه اي وارسته و بي آلايش و محبوب همگان بود و در گير كفش و كلاه نبود و با كهنه ترين عبا و عمامه مي ساخت و به خوراكي اندك قناعت مي كرد. با اين

حال سخاوت بلند داشت و تا آخر عمرش براي خود نيندوخت و هيچ گاه كيسه و جيبي براي نگهداري پول درست نكرد. مقدار شهريه و در آمدي كه داشت در ميان عمامه اش مي گذاشت و همين اخلاق را تا آخر مرگش هم مراعات مي كرد.او هميشه در جمع طلاب مشهد سخن تازه داشت و در همان آغازين روزهاي ورودش به حوزه دم از آزادي ، استقلال و نبرد با استعمار مي زد. در طول دوران طلبگي اش هيچگاه از آنچه در جهان اسلام مي گذشت غافل نبود. ريزبين و كنجكاو بود. روزگاري كه سايه استعمار ((پير)) همه جا را فراگرفته بود و در ايران آن روز به خوبي جاي پاي غرب و فرهنگ غرب مشاهده مي شد آگاهانه اوضاع را تحليل مي نمود و تاريخ ملتها و نهضتهاي اسلامي را مطالعه مي كرد. شعور سياسي و انديشه مكتبي فوق العاده داشت و در همان سالهاي اول فعاليتهاي ضد استعماري خود را آغاز نموده و در ايام تبليغي در محله هاي ،((حسن بلبل )) فريمان ، سياه كوه شاوان ((و سر چشمه برشك مشهد و حوالي منبر مي رفت . او از نفوذ كلام و صراحت لهجه بر خوردار بود و سخنش بس گيرا و مطالبش بس شيرين و جذاب جلوه مي كرد تا جايي كه وي لقب سيد اسماعيل واعظ به خود گرفت . و در اكثر محافل او سخن مي گفت و بيشتر اوقات همراه ((شيخ غلامرضا طبسي واعظ)) منبر مي رفت . و از تجربيات اين خطيب ورزيده بهره مي گرفت .

وي در قيام خونين 1314 مردم مشهد حضور داشت و

آن روزگار شوم و خونين ملت ايران را درك كرده و خود سهم عمده داشت ؛ در همين زمان بود كه وي همراه پدر پير خود در - و بحث را ترك گفته وارد هرات گرديد.

وي در رمضان 1315 ش . پس از هشت سال تحصيل در حوزه خراسان به وطن مراجعت نمود و قيام عليه بيداد و استبداد ظاهرخاني را از همين نقطه آغاز نمود. او با ايجاد اولين هسته مقاومت و تشكيل در مجتمع اسلام اولين تير را بر قلب حكومت وقت كابل نشانه رفت . با سخنرانيها و خطابه هاي آتشين خود در هرات كوس رسوايي دوت سلطنتي افغانستان را به صدا در آورد و توانست توجه اقشار مردم و روشنگران جامعه را عليه خاندان سلطنتي و دولتمردان خائن جلب سازد، تا حدي كه قلمرو نفوذ كلام و انديشه هاي الهي او در دورترين نقطه افغانستان حتي در ميان جامعه تسنن كارگر افتاد و پرده تزوير و رياكاري كه سالها نقاب خيانت و جنايت دولتمردان وقت بود كنار زده شد. كم كم زنگ بيداري و آزادي خواهي در كوي و برزن كشور نواخته شد. دولت وقت سيدبلخي را ممنوع الخروج كرد و او تا هشت سال نتوانست از اين شهر خارج شود. ولي پس از اين مدت دولت مجبور شد اجازه مسافرت به وي بدهد.

آهنگ ديار بلخ

علامه سيد اسماعيل در سال 1323 ش از هرات وارد مزار شريف گرديد. حدود چهار سال در اين سرزمين به سر برد و ضمن ارشاد و تبليغ ، تشكيلات ((مجتمع اسلامي )) را به منظور بر پايي حكومت اسلامي سر و سامان بخشيد و افرادي را

در ولايات سمت شمال به عنوان مسئول و معاون كميته ايالتي معرفي كرد كه در ذيل فقط اشاره به كميته بلخ مي گردد.

مسئولان كميته ولايتي مزار، حاج محمد رضا، عبدالقادر، عبدالرشيد و محمد نعيم خان بودند كه هر يك از بزرگان شهر و مسئولان مراكز دولتي به حساب مي آمدند ناگفته نماند رجال و شخصيتهاي دولتي از ساير ولايات به قصد ديدار بلخي وارد اين شهر مي شدند از جمله بزرگاني از مردم كابل و سياستمداران پايتخت روابط خوبي با سيد داشتند.

كابل بر بال ملائك

علامه بلخي سال 1327 ش . بنا به دعوت جمعي از اهالي كابل وارد اين شهر شد. با آمدن وي كابل پر از شور و هيجان گرديد فضاي تاريك شهر رو به روشنايي و اميد رفت و شيعيان جان تازه اي گرفتند زمزمه و نفس گرم و خلاوت كلام سيد شهر را نورباران كرده بود. طنين فرياد كوبنده علامه بلخي بر كوچه پس كوچه هاي شهر شنيده مي شد و زنگ كوچ ظلمت و تباهي از سرزمين شيران شنيده مي شد در بناگوش كاخ سلطه به صدا درآمده بود. مقر اصلي كميته مركزي ((حزب كميته ارشاد)) در چند اول بود و اعضاي بلند پايه اين حزب عبارت بودند از علامه سيد اسماعيل بلخي به عنوان رهبر 2 - سيد علي گوهر غور بندي 3 - سيد سرور لولنجي 4 - محمد نعيم خان فرمانده عمومي پليس كابل 5 - محمد اسلم خان غزنوي 6 -دكتر اسدالله رئوفي 7 - محمد ابراهيم خان گاو سوار 8 -عبدالغياث خان كندك مثر (سرهنگ دوم ) 9- خداي نظر خان ترجمان فراري 10 -محمد حيدر

غزنوي (سرهنگ دوم ) 11 - محمد حسن خان لوامشر اعضا و....

كه هر يك از رجال بر جسته لكشري و مردمي بودند در حزب عضويت داشتند. پس از قيام 1329 از مجموع كار و بلندپايي اين حزب هفت نفر در امان ماندند. برخي مفقودالاثر و تني چند با معيت علامه بلخي در نوروز 1330 ش (دو روز پس از قيام 1329) دستگير و راهي زندان شدند. آنها حدود 15 سال در بدترين و سياهترين زندانهاي ستم شاهي به سر بردند تا اينكه دوران صدارت محمد يوسف خان (1343) باصطلاح دوران بازگشت به دموكراسي فرا رسيد

يادگار زندان

بلخي بزرگ در مدتي كه در زندان به سر برد هيچ گونه تماسي با خارج از محيط زندان نداشت و به طور كلي از طرف رژيم ممنوع الملاقات بود. تنها در برخي موارد با افراد خانواده اش تماسهايي داشتند. انيس و مونس بلخي فقط يك جلد ((قرآن )) بود و بس . وي در اين مدت بالاترين بهره را از كلام خدا گرفت تا جايي كه خود مي گويد:

1700 مرتبه قرآن را خواندم و به دقت به آيات توجه مي كردم در حدي كه هر بار مي خواندم تفسير نويي به دست مي آوردم . آنگاه فهميدم ((كه كلام الهي عين ذات او بي نهايت است ))

گويي علامه بلخي از هر آيه 1700 مفهوم و معنا درك كرده كه خود بسي جاي تاءمل و تفكر است .

بعلاوه 75 هزار اشعار حماسي ، سياسي ، اخلاقي ، عرفاني و... از چكامه هاي زندان وي است كه برخي از آن اشعار تحت ((ديوان بلخي )) و جزوات ديگر به چاپ رسيده است

.

اينك نمونه هايي از اشعار وي را مي خوانيم :

چكامه حماسي

بيا بيا كه وطن خون نگار، آمده باز

هزار صاعقه مشرب بسوار آمده باز

ز خيل لاله و خان دشت و دامن ميهن

زمردين شده و گلعذار آمده باز

نسيم عطر بهاري ، وحد به پرده گل

به نغمه ، بلبل زار و فكار آمده باز

بيا كه مرگ و تباهي نثار خصم كنيم

نگون كه خيل تتار و تزار آمده باز

بيا بيا كه فلك باز رام قدرت ماست

بيا كه فصل بهار و شكار آمده باز

عجب لطافتي ريزد و زبرگ و بار گل

به رقص و عشوه و بازي هزار آمده باز

زهر سو، لاله و، لادن زهر سو نرگس مست

چه لشكران به شبيخون خار آمده باز

نگر قامت شب بر شكسته رايت صبح

ظفر نمودن شده و بر قرار آمده باز

عجب حيات نويني پس از هزاره درو

كنون به مقدم ليل و نهار آمده باز

بيا كه سلطنت آفتاب رخشان را

فرا كنيم كه مرگ غبار آمده باز

بيا كه مردي و نامردي را به صحنه جنگ

زهر زمان محك نو عيار آمده باز

به پيشگاه سرور آزادگان

در دشت عراق آمد چون رهبر آزادي

آزاد توان بردن ره در بر آزادي

با رمز تبسم فاش مي گفت بهر گامي

امضاي من از خونست در دفتر آزادي

عباس نجات شرع از لطمه ي طوفان داد

در شط فرات افكند چون لنگر آزادي

در زير سم اسبان قاسم به عروسش گفت

با ياد تو خوابيدم در بستر آزادي

اكبر دم جان دادن گفتا كه بلا خوش باش

سيراب شدم مستم از

ساغر آزادي

غوغا ز جهان برخواست آندم كه صدا آمد

عنقا ز حرم بگشود بال و پر آزادي

با جوهر استعداد با نوك قم مظهر

شش ماهه علي اصغر آن گوهي آزادي

قصه ند آن گرما هر لحظه در آن وادي

اسفندگرمي سوخت در مجمر آزادي

سفرهاي بلخي

علامه بلخي پس از آزادي در سال 1346 ش . به قصد زيارت عتبات مقدس و ديدار با مراجع شيعه وارد ايران گرديد و قبل از آنكه طلاب از ورود وي اطلاع پيدا نمايند از مرز خسروي وارد سوريه گرديد. پس از زيارت تربت حضرت ((زينب عليه السلام )) و ديدار با برخي از عالمان سوريه وارد حوزه نجف اشرف گرديد و از ناحيه طلاب نجف استقبال كم نظيري از وي صورت گرفت . وي در ((مدرسه كوچك )) آخوند خراساني (ره ) ديد و بازديد داشت و اكثر علما و رجال نجف از وي ديدن نمودند. علامه بلخي هم ديدارهاي خصوصي با مراجع معاصر و ستارگان حوزه نجف داشته است كه اينك برخي را يادآور مي شويم از جمله با:

1. قائد اعظم اسلام امام خميني (ره )

2. بزرگ مرجع تشيع حضرت آية الله العظمي حكيم (ره )

3. فقيه معاصر شيعه حضرت آية الله العظمي خويي (ره )

4. حضرت آية الله سيد حسن شيرازي (ره )

5. علامه بزرگوار علامه اميني (ره ) مؤ لف ((الغدير))

كه بيشتر گفتگوهاي وي با امام خميني (ره ) و آية الله حكيم (ره ) خلاصه مي شده است . چه اينكه اين دو شخصيت بزرگ مرجع سياسي و ديني جهان تشيع بودند.

سخنرانيهاي بلخي

وي در مدت اندكي در نجف و كربلا ماند

و سخنرانيهاي بسيار ارزنده و مهمي ايراد كرد.

ورود به حوزه علميه قم

علامه سيد اسماعيل بلخي پس از ماه محرم 1346 از مرز ((خسروي )) وارد سرزمين خوشرنگ ايران گرديد و در ابتدا همراه با خانواده اش به منزل آية الله سيد رضا صدر(ره ) در قم وارد شد. پس از آنگه خبر ورود بلخي به شهر خون و قيام منتشر شد گروه گروه از طلاب ((فيضيه )) و جوانان انقلابي و پر شور قم به ديدار وي آمده ، از او به گرمي پذيرايي و قدر داني به عمل آوردند تا جايي كه از طرف طلاب براي ايراد خطابه دعوت گرديد. وي كه تازه از حضور مرجع تبعيدي (خميني كبير) آمده بود سخنانش جاذبه اي خاص داشت . ديدار بلخي منحصر به طلاب خارجي نبود و بيش از همه پيروان خط امام دور او حلقه مي زدند كه در كوثر كلامش حلاوت كلام و پيام امام خميني را مي ديدند. از اين رو سالن دفتر تبليغات براي سخنراني و ديدار عمومي طلاب آماده گشت . بيش از هزار نفر طلبه و دانشجو گرد آمدند تا از سخنان گرم و انقلابي پيشواي شيعيان افغانستان استفاده نمايند حضرت آية الله مكارم شيرازي به نمايندگي از طلاب و حوزه به ايشان خيرمقدم گفت . در بخشي از آن پيام چنين آمده است : در يك از آمال و آرزوهاي همه ما در حوزه علميه قم هميشه اين بوده كه بزرگاني از نقاط مختلف در اينجا مي آيند صحبتي بكنند و از آنها استفاده بشود... من دو سه جلسه خدمت ايشان رسيدم واقعا يك فصل تازه اي

در افكار من گشوده شد.))

خطابه علامه بلخي

آنگاه علامه بلخي خطابه شيواي خود را با اين اشعار زيبا آغاز نمود:

شعاع نير تابان به غير علم نبود

فروغ شمع فروزان به غير علم نبود

دمي كه بر همه افلاكيان شدن مسحور

به امتياز تو برهان به غير علم نبود

ز رمز صحبت موسي و خضر شده معلوم

كه آب چشمه حيوان به غير علم نبود...

حضار محترم : اساتيد! علماي اسلام !احتياج ... به علم از ضروريات اوليه است و حاجت به شرح و بيان نيست ... همين بشري كه در آراء سياسي اقتصادي و... اختلاف دارند... ولي باز هم بشر در اصالت علم ... اختلاف نظر ندارند... چه خوب است علمي كه منتهي شود به يك مقصد و ملاك عقلايي ... كه به قول بزرگان جنبه اصلاحي و اجتماعي داشته باشد... سرنوشت قم را همه از من بيشتر مي دانيد از دوره معصومين عليه السلام معدن تشيع و ارباب علم بوده است ...

عيار سكه مرد است محنت ايام

زر از عيار نگيرد براوننه زرنام

اين نكات را براي اين عرض مي كنم : راه دور است اي پسر هوشيار باش ... خواب را دور افكن و بيدار باش ... آقايان كه زير اين تالار مسقف و زيبا نشسته ايد... قاليهاي زيبا لباسهاي مزين خوراكيهاي (رنگارنگ ) مسلم بهتر از آن دوره هاست . اما آنها روي بور يا برق هم نداشتند با چراغ نفت هم نه با چراع روغن زيتون ... كه سبب اذيت حلقوم و اسباب خرابي چشمشان مي شد (سپري مي كردند) خبر داريد با همين وسايل ابتدايي چقدر تاءليفات كرده اند... بزرگان اين

طور زندگي كرده اند. پس نبايد از مظلومي و بيچارگي خود و مردم ماءيوس شد فقط اتحاد، مردم صحيح و تعقيب مسلك (مكتب ) راه كاميابي و عامل پيروزي است . علما! بزرگان ! علت مبارزه من چه بود؟ آرزوي شخصي نداشتم ، سلطنت نمي خواستم . شيعيان افغانستان محروميت داشتند. ديگر چاره نداشتم و حركتي كردم مظلومانه براي ثبات قانون تشيع و گرفتن حق به ضرب و زور از حلقوم زور...

حوزه علميه مشهد

علامه بلخي پس از يك هفته اقامت در قم آهنگ خاك خراسان و زيارت تربت پاك خورشيد مشرق زمين را نمود با ورود سيد حوزه خراسان حال و هواي ديگر پيدا كرد. چرا كه او فرزند حوزه است و از همين مدرسه و مكتب علم اسلام و مكتب علوي را در فراز كوه ((بابا)) و ((پامير)) به اهتزار در آورد. حوزه مشهد پس از سالها فراق و سكوت بر خود مي بالد. طلاب پير و جوان پس از چند سال غيبت صغراي علامه هم اكنون او را در جمع خود مي بينند كه بيش از همه حوزه چشم به راه ابراهيم است كه او بايد بت شكن زمان باشد. مدرسه عباسقلي خان مجمع عاشقان و محور دلداده گان باسلام مكتب است لحظه اي نيست كه رفت و آمد طلاب و ساير بزرگان مشهد قطع گردد.

مردم بلخي را خوب مي شناسند. او سالها قبل واعظ و روضه خوان معروف شهر بود ولي پس از حادثه گوهرشاد ديگر او را نديدند و هم اكنون از نانوا گرفته تا بقال و استاندار شهر در صف زيارت و دعوت طلبه مهاجر صف كشيده اند. به هر

صورت تجليلي كم نظيري از او به عمل آمد. وي دد جمع طلاب و ساير مردم سخنرانيهاي زياد داشت از جمله به فرازهاي از آن خطابه بسنده مي گردد:

تكامل

((ارباب دانش ، حضار گرامي ، ياوران ولي عصر (عج ) افتخار دارم كه خود را در بحبوحه علم و دانش مي نگرم و در امواج فيض غرقم ...

در اين لحظه بعد از 32 سال مرارتها و رنجها نصيب من شد... باز آمدم كه سجده اين خاك كنم ، كه خاك اين آستان بودن ، و سالها سر به آستان رضا عليه السلام بودم و تراب اقدام طلاب اين مدارس بودم ... اگر سجده اي قضا شده باشد ادا كنم ...))

افتخارات حوزه

((... شيخ طوسيها از همين مدارس اند علامه ها... مفيدها... انصاريها... علم الهدي ها... از همين مدارس اند. بالاخره اصفهانيها و سيد رضي ها هم (فرزندان ) همين مدارس اند...))

قرنها بايد كه تا يك عده سنگ در زير خاك

لعل گردد در بدخشان يا عقيق اندر يمن

عمرها بايد كه تا يك مجتهد آيد پديد

مجلسي از اصفهان يا مرتضي فخر زمن

ماهها بايد كه تا يك مشت پشم

زاهدي را خرقه گردد يا شهيدي را كفن

فرياد عاشورايي

((...امروز روز شركت و فرياد است ، امروز ديگر روز آرام نشستن نيست ، روز غنودن نيست ، روز پاي بندي به سخنان كوچك نيست ، روز مبارزه با خرافات است . روزي است كه بايد چهره واقعي اسلام را از زير ابرهاي كدر اوهام و خيالات فاسده بيرون كشيد... امروز روز جنبش و روز حركت است . لكن جنبش متين ، جنبش با معني ، جنبش علم

و فرهنگ نه جنبش آثار ثبتي و ملي ... حوزه علميه خراسان ، قم نجف كه من دور افتاده آواز عاجزانه خود را در اين مراكز عامي رساندم ... بحمدالله تحول شاياني را ديدم ... حوزه علميه نجف تكاني خورده ... حوزه علميه قم هفت هزار دانشمند دارد. حوزه علميه خراسان ، زير زره بين علي بن موسي الرضا عليه السلام واقع شده ايد، پرچمدار آينده و فردا شمائيد...

آخرين ديدار

لحظات بس حساس و به خاطر ماندي است بلخي را جمعي انبوه از مسؤ ولان و طلاب حوزه مشهد تا مرز ((اسلام قلعه )) بدرقه نمودند و در آن سوي مرز غوغاي عجيبي بود.

روزهاست كه مردم هرات در آفتاب گرم به اميد ديدار سيماي پر فروغ پيشواي خود نشسته اند ساعاتي به صبح صادق نمانده بود كه با ورود ماشين حامل علامه بلخي صداي تكبير ياران به استقبال آفتاب رفتند.

بلخي لحظه اي براي تسلي خاطر استقبال كنندگان سخناني ايراد كرد. در همين چند دقيقه اشك وصال همانند باران بهاري خيابان مسير استقبال وي را شستشو داد. جاسوسان دولت در ميان انبوه جمعيت مات و مبهوت مانده اند و اختيار از آنان سلب شده و تنها گزارشي كه در شهر مخابره كردند ورود بلخي و شور بي اندازه مردم بود. حكومت وقت هرات دستور داد تا در مساجد و حسينيه هاي شهر را ببندند. هر چه بود بلخي مدت زماني كه در هرات توقف داشت بزرگترين ضربه هاي شكننده را بر كمر دولت فرو آورد.

آخرين استقبال

كاروان همراه بلخي پس از چند روزي توقف از مسير جاده قندهار، غزنين ، آماده حركت به سوي پايتخت گرديد.

در كابل هياءت استقبال به وجود آمده بود و روز ورود بلخي تا شعاع چند كيلومتري جمعيت كثيري به استقبال آمده بودند. لحظه ها فرا رسيد ماشين حامل بلخي در ميان انبوه جمعيت شيعه و سني از حركت باز ماند، مردم مسلمان با درود و صلوات از او استقبال بي نظيري به عمل مي آوردند. مردم از شور و شعف در جامع نمي گنجند آن روز روز حيات تشيع بود در همه جا سخن از بلخي و عظمت شيعيان بود. كوچه پس كوچه كابل بوي گل حسيني مي داد. انواع و اقسام عكسهاي علامه به چشم مي خورد. چند ماهي سپري نشده بود كه سيد اسماعيل كسالت پيدا كرد پس از مراجعت از مناطق مركزي (بهسود) در اثر فشار خون علامه را به بيمارستان ((علي آباد)) كابل منتقل كردند. ولي سحرگاه 24 تير 1347 عجيب سحري اندوهناك و سياهي بود. آواي قرآن از مناره هاي مساجد بلند بود بعد از اذان صبح با پخش صداي گريه بلخي از از نوار و تلاوت آية ((انا لله و انا اليه راجعون )) سكوت شهر با فرياد و اغربتا و احسينا شكسته شد. دسته هاي عزادار گروه گروه در خيابانهاي منتهي به بيمارستان به عزاداري پرداختند.

علوم صنعتي

اديب الدوله، محمد حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1353 -1288 ق)، نويسنده و مدرس. وى تحصيلات خود را در دارالفنون به اتمام رسانيد و در زمان رياست جعفر قليخان نيرالملك به نظامت و بعدها به رياست آن مدرسه منصوب گرديد و تا پايان عمر مدت چهل سال به تعليم و تربيت شاگردان دارالفنون اشتغال داشت. آثار وى: «كتاب آبى»؛ «مسافرت استانلى به آفريقا».[1]

محمدحسن خان بن محمدحسين خان (و. 1288

ه.ق.- ف. 1353 ه.ق./ 1313 ه.ش.) وى پس از تكميل تحصيل در دارالفنون و آجودانى دارالفنون، در زمان رياست جفعرقلى خان نيرالملك در آن مدرسه به نظامت رسيد و بعدها رئيس داراالنفون گرديد و تا پايان حيات اين سمت را داشت.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

منابع زندگينامه :[1] زندگينامه ى رجال و مشاهير (197 ،103 -102 /1)، شرح حال رجال (231 /5)، مؤلفين كتب چاپى (542 -541 /2).

اسلامي، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1315، مرتبه علمى: استاد، رشته: انگل شناسى، دانشكده: دامپزشكى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى دامپزشكى از دانشكده دامپزشكى تهران در سال 1341، تحصيلات تخصصى در دانشگاه ويسكانسن آمريكا به مدت 2 سال.

مرتبه علمى:

پس از طى مراحل استاديارى و دانشيارى، ارتقاء به درجه استادى دانشكده دامپزشكى دانشگاه تهران.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

همكارى با كارشناسان فائو در زمينه انجام پروژه تحقيقاتى بررسى اپيدميولوژى كرمهاى نشخواركننده به مدت 5 سال، تحقيق در زمينه هاى انگل شناسى و كرم شناسى، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر 12 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى: 1

زمينه علمى تأليفات:

انگل شناسى، كرم شناسى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 12، تعداد مقالات بزبان خارجى: 27

زمينه علمى مقالات:

انگل شناسى، كرم شناسى.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

الياس آذر، خسرو

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: اروميه

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

مهندسى كشاورزى در رشته آبيارى از دانشگاه مونيخ آلمان در سال 1341، دكتراى خاك شناسى از دانشگاه مونيخ آلمان در سال 1344.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشكده كشاورزى دانشگاه اروميه.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

تحقيق و بررسى فسفر در خاكهاى كاليفرنياى جنوبى آمريكا در سال 1357، فسفر در خاك هاى مناطق خشك و نيمه خشك، ازت در اراضى حاشيه درياچه اروميه، فعاليت بيولوژيكى در خاكهاى ايران.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

خاك شناسى (شيمى و حاصلخيزى خاك) و خاك شناسى عمومى و خصوصى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 11، تعداد مقالات بزبان خارجى: 2

زمينه علمى مقالات:

خاك و آب (آبخيزدارى و حفاظت آب و خاك)، خاكهاى شور و آبهاى شور، كاهش تبخير و تلفات آب

كرمان، استفاده بهينه از اراضى، فضاى سبز و جلوگيرى از آلودگى محيط آب و خاك.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

ايرجي، هرمز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

تولد: 1320.

درگذشت: 1374.

از آثار اوست: انتقال انرژى الكتريكى (تهران، 1358).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

آتلهن

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ژان،) (عالم كشاورزى (و. ايران 1711- ف. 1774 م.). وى براى كاشت روناس در فرانسه كوشيد، ولى پيش از موفقيت در بدبختى درگذشت.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

آقاميركريمي، اسداللَّه

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: حشره شناسى، دانشكده: مجتمع ابوريحان، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

تحصيلات عالى و دكتراى گياه پزشكى.

مرتبه علمى:

تدريس در دانشگاههاى كرمانشاه، مازندران، سيستان و بلوچستان و تهران، دانشيار دانشكده مجتمع ابوريحان دانشگاه تهران.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

جمع آورى نقاشى علمى و ترسيم حشرات به تعداد يك هزار بطور Original، فتوگرافى از حشرات به تعداد 500 عدد بطور Original، پنج راهنماى مبارزه با آفات به طريق ابتكارى، بررسى فونستيك انار در ورامين، بررسى امكان مبارزه تلفيقى با آفات انار، شركت در كنگره هاى بين المللى گياه پزشكى و ارائه مقاله و ايراد سخنرانى هاى متعدد، نظارت بر 1 پايان نامه كارشناسى ارشد.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

حشره شناسى كشاورزى، آفات مهم نباتى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 2، تعداد مقالات بزبان خارجى: 1

زمينه علمى مقالات:

بررسى مقاومت ارقام ذرت به كرم ذرت، بررسى زنبور پارازيت، بررسى رفتار تخمگذارى زنبور پارازيت.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

بازرگان، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1373 -1286 ش)، استاد دانشگاه، محقق، اسلام شناس و قرآن پژوه. مهندس بازرگان در تهران به دنيا آمد و پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى در سال 1307 ش با اولين گروه اعزامى دانشجويان به فرانسه عزيمت كرد. او در رشته ى ترموديناميك فارغ التحصيل شد و در سال 1313 ش به ايران بازگشت. و در سال 1315 ش درس ترموديناميك (ماشينهاى حرارتى) را در دانشكده ى فنى بنيان نهاد و به عنوان دانشيار به تدريس اين رشته پرداخت. چند سالى نيز رياست دانشكده ى فنى را عهده دار بود وى همكارى خود را با نوشتن مقاله ى «مذهب در اروپا» با كانون اسلام در سال 1319 ش

شروع كرد. بازرگان با سمت معاون وزارت فرهنگ در دولت دكتر مصدق انجام وظيفه كرد. سپس از سوى دكتر مصدق به رياست هيأت مديره موقت شركت ملى نفت منصوب شد و براى مأموريت خلع يد از شركت نفت انگليس به آبادان رفت. بازرگان زمانى كه مدير كل سازمان آب تهران بود، اولين راه اندازى انشعاب آب تهران را بدون كمك مهندسين خارجى انجام داد. او به خاطر امضاى نامه ى اعتراض آميز به انتخابات غير قانونى مجلس به دستور سپهبد زاهدى نخست وزير كودتا، بركنار شد. بازرگان يكى از مهمترين پايه گذاران و نقش آفرينان نهضت مقاومت ملى بود و با كشف چاپخانه نهضت مقاومت ملى در سال 1334 ش به همراه عده اى ديگر از سران نهضت مقاومت دستگير و زندانى شد. در سال 1341 ش بار ديگر به ده سال زندان محكوم شد. در سالهاى 1356 و 1357 ش، مهندس از چهره هاى درخشان درجه ى اول جنبش انقلابى مردم ايران بود. پيش از پيروزى انقلاب اسلامى، به طور مخفيانه به عضويت «شوراى انقلاب» درآمد و آنگاه مأمور تشكيل كابينه و تأسيس دولت موقت انقلاب شد. مهندس بازرگان با حكم رهبر و پيشنهاد شوراى انقلاب به نخست وزيرى منصوب شد، ولى در آبان ماه 1358 ش استعفا داد. او در انتخابات نخستين دوره ى مجلس به نمايندگى از طرف مردم تهران به مجلس شوراى اسلامى راه يافت. سرانجام در ضمن سفر طبابتى در ژنو درگذشت و بعد از انتقال پيكر او به تهران، در قم دفن شد. از آثار وى: «علمى بودن ماركسيسم»؛ «بررسى نظريه ى اريك فروم»؛ «بازيابى ارزشها»، در چهار جلد؛ «مطهرات در اسلام»؛ «راه طى شده»؛ «ذره ى بى انتها»؛ «بعثت و تكامل»؛

«جمله شناسى قرآن»؛ «آفات توحيد»؛ «بازگشت به قرآن»، در چهار جلد؛ «بينهايت كوچكها»؛ «ترموديناميك صنعتى»؛ «حكومت جهانى واحد»؛ «عشق و پرستش يا ترموديناميك انسان»؛ «مرز ميان دين و سياست».[1]

محقق، نويسنده، استاد.

تولد: 1286، تهران.

درگذشت: 30 دى 1373، سوييس.

مهدى بازرگان، فرزند حاج عباسقلى آقا تبريزى بازرگان تهرانى، در سال 1307 با نخستين گروه دانشجويان ايرانى به اروپا رفت و در رشته هاى مهندسى ماشين و مهندسى نساجى از فرانسه فارغ التحصيل شد، پس از بازگشت به ايران، در همان رشته ى تخصصى خود در دانشگاه تهران به تدريس مشغول شد. در سال 1320 با پاى گذاشتن در كانون اسلام به فعاليت هاى سياسى و دينى رو آورد. از سال 1314 (تا 1330) در دانشكده ى فنى دانشگاه تهران بر كرسى استادى نشست و از سال 1325 تا 1331 همزمان رياست اين دانشگاه را نيز به عهده داشت.

وى زمان دولت دكتر محمد مصدق به عنوان رييس هيئت مديره ى موقت شركت ملى نفت و سپس به عنوان مدير عامل سازمان آب تهران به فعاليت مى پرداخت.

مهندس مهدى بازرگان نخستين بار در سال 1334 گرفتار زندان شد و پس از آزادى، در بهمن 1341 دوباره دستگير و به ده سال زندان محكوم شد. پس از آزادى از بند، در آبان سال 1346 به كار در شركت هاى مهندسى روى آورد تا آن كه بار ديگر در شهريور سال 1357 دستگير شد. وى پس از پيروزى انقلاب اسلامى از سوى امام خمينى (ره) به عضويت شوراى انقلاب درآمد و زمانى كوتاه پس از آن به عنوان نخست وزير دولت موقت منصوب شد، اما با تسليم استعفانامه ى خود در اعتراض به اشغال سفارت آمريكا از سوى دانشجويان مسلمان پيرو

خط امام از سمت نخست وزيرى كنار رفت.

وى در گذر عمر خود با گروه هايى چون «كانون اسلام»، «كانون مهندسى ايران»، «انجمن اسلامى مهندسين»، «جامعه ى تعليمات اسلامى» و «مؤسسه ى دين و اخلاق» در زمينه هاى مذهبى همكارى بسيار داشت.

فهرستى از آثار وى به شرح زير است: مطهرات در اسلام (چاپ دوم، 1333)؛ سير تحول در قرآن، راه طى شده (1327، اين كتاب به دفعات به چاپ رسيده است)؛ اسلام با كمونيسم، عشق و پرسش يا ترموديناميك انسان (1335)؛ بررسى نظريه ى اريك فروم؛ بى نهايت كوچكها؛ مذهب در اروپا؛ يادداشت هايى از سفر حج؛ از خداپرستى تا خودپرستى؛ اسلام و جوانان (1341)؛ انسان و خدا (1339)؛ بازى جوانان با سياست؛ ترموديناميك صنعتى (2 جلد، 1333 -1331)؛ حكومت واحد جهانى (1342)؛ خداپرستى و افكار روز؛ خودجوشى؛ ضريب و تبادل ماديات و معنويات؛ مرز ميان دين و سياست مسئله ى وحى.

پيكر مهندس بازرگان بنا بر وصيت خودش در قم به خاك سپرده شد.

فرزند حاج ميرزا عباسقلى خان، در 1286 در تهران متولد شد. تحصيلات ابتدايى را در مدارس ثروت و سلطانى پايان داد و دوره ى متوسطه را در دارالمعلمين مركزى كه بنيانگذار آن ابوالحسن فروغى بود پايان بخشيد. در سال 1307 بازرگان در كنكور اعزام محصل به اروپا شركت كرد و با نمرات عالى جزء ده نفر اول شد و به پاريس رفت. مدت پنج سال مدرسه ليسه و مدرسه سانترال را طى كرد و مهندس معدن شد و مدت يك سال هم در كارخانجات نساجى انگلستان استاژ و كارآموزى داد و در سال 1314 به ايران بازگشت و لدى الورود به خدمت وظيفه اعزام شد و دوره مزبور را پايان داد. شوراى عالى

وزارت فرهنگ تحصيلات بازرگان را معادل درجه دكترا تشخيص داد و بلافاصله براى تدريس به دانشكده فنى دعوت به كار شد. در آن تاريخ استادان دانشگاه مى توانستند با حفظ سمت دانشگاهى در سازمان هاى ديگر نيز استخدام شوند. مهندس بازرگان ابتدا در راه آهن اشتغال ورزيد و سپس به اتفاق احمد على ابتهاج، محسن فروغى، كاظم جفرودى و مهندس مشايخى به بانك ملى وارد شدند و اداره ساختمان را تحويل گرفتند. مهندس بازرگان عهده دار قسمت تأسيسات بانك ملى شد. در سال 1321 بازرگان به معاونت دانشكده فنى انتخاب گرديد و در 1324 پس از فوت غلامحسين رهنما، براى مدت سه سال به رياست دانشكده فنى انتخاب شد و در سال 1327 شوراى استادان دانشكده فنى براى سه سال ديگر رياست او را تمديد نمودند. مجموعاً مدت شش سال رياست دانشكده فنى با او بود.

در سال 1330 كه دكتر مصدق زمام امور را در دست گرفت و صنعت نفت را ملى نمود، سه هيئت براى خلع يد از شركت نفت ايران و انگليس تعيين شد. يك هيئت از مجلس سنا كه عبارت بودند از: آقايان مرتضى قلى بيات، دكتر احمد متين دفترى، محمد سرورى، ابوالقاسم نجم و دكتر شفق. از مجلس شوراى ملى اعضاء هيئت مختلط براى نظارت در امر خلع يد عبارت بودند از: آقايان دكتر عبداللَّه معظمى، دكتر على شايگان، اللهيار صالح، حسين مكى و ناصرقلى اردلان. از طرف دولت نيز اشخاص زير براى خلع يد تعيين گرديدند: محمدعلى وارسته، مهندس كاظم حسيبى، مهندس مهدى بازرگان، دكتر عبدالحسين على آبادى و محمد بيات.

بازرگان همزمان با انتخاب در هيئت خلع يد به معاونت وزارت فرهنگ منصوب گرديد. قرار بر اين شد

كه هيئت خلع يد براى اداره امور شركت ملى نفت هيئت مديره موقتى از بين خود انتخاب نمايند. نظر به آقاى دكتر محمود حسابى تعلق گرفت ولى ايشان براى قبول چنين سمتى اختياراتى خواستند كه هيئت مختلط و دكتر مصدق با آن مخالف بودند. سرانجام در اثر تلاش آقاى مهندس حسيبى، آقاى مهندس بازرگان براى رياست هيئت مديره موقت تعيين شد و نامه اى از طرف دكتر مصدق به دانشگاه تهران بشرح زير نوشته شد:

دانشگاه تهران- چون لازم است آقاى مهندس بازرگان رئيس و استاد دانشكده فنى تا مدتى وظيفه ى فعلى خود را كه عضويت هيئت مديره موقت شركت ملى نفت ايران است ادامه دهند و نخواهند توانست در اول سال تحصيلى جارى وظايفى را كه در دانشگاه به عهده دارند انجام نمايند، مقتضى است موافقت فرمائيد ايشان با حفظ عنوان و سمت و حقوق در دانشگاه براى مدت يكسال رياست هيئت مديره موقت شركت ملى نفت ايران را عهده دار باشند و مراتب را نيز به ايشان ابلاغ نماييد.

نخست وزير- دكتر محمد مصدق

آقاى مهندس بازرگان در كتاب شصت سال خدمت و مقاومت در مورد مأموريت خطير خود چنين نوشته اند: اداره شركت ملى نفت ايران، با اوضاع و شرايطى كه خلع يد صورت گرفت كار عظيمى بود و حالت «پرش در تاريكى» داشت. ولى به خواست خداوند و همت مردم ايران، مرحله اول مديريت كه حفظ سازمان و بهره بردارى از تأسيسات عمومى بود بخوبى انجام گرفت خلع يد صددرصد انجام گرفت. مديريت سرتاسر شركت نفت سابق به دست ايرانيان افتاد. جاى هفتصد متخصص فنى و ادارى و مالى را عده اى در حدود 70 نفر ايرانى پر كردند كه تقريباً 50 نفر

از كارمندان متخصص شركت و بيست نفر از داوطلبان انتقال يافته از مركز بودند. اما مشكل اخلاقى و فرهنگى بود كه به تدريج و پس از پيروزى با آن روبرو مى شديم و اسم آن را بايد دوران «غنائم گيرى» گذاشت. حسادت ها، برترى جوئى ها، رقابت هاى ناسالم و ملاحظات غيرمسئولانه، منفعت طلبى هاى شخصى، ميدان مساعد پيدا كرده بود.

حالا كارها براه افتاده و خطرات و مشكلات اوليه مرتفع شده بود و همه پهلوان ميدان شده بودند. اين مسئله منحصر به آنجا نبود، بلكه مربوط به كل مملكت و از نوع سياسى و ادارى و اقتصادى بود كه عليه دولت مصدق اعمال مى شد. اشكال عمده و گره كار هيئت مديره اين بود كه همكاران حاضر نمى شدند يك نفر را به عنوان مديرعامل ثابت تعيين كنند و دست او را براى پيشبرد كارها و اجراى تصميمات باز بگذارند در حالى كه به قول دكتر متين دفترى، يك دكان سبزى فروشى هم نمى تواند بدون مسئول و مدير كار كند تا چه رسد به آن دستگاه عظيم و پيچيده شركت نفت.

البته دكتر مصدق به ضرورت اين امر توجه داشت ولى ملاحظات سياسى- اجتماعى مركز و علاقه او به رعايت نظرات بعضى از نمايندگان، دستش را بسته بود. او درگير توطئه هاى داخل و خارج بود و در چند جبهه مبارزه مى كرد. آقاى مكى كه در روز عزيمت دكتر مصدق و همراهان به آمريكا جهت حضور در شوراى امنيت سازمان ملل، اسم خود را در هيئت اعزامى از راديو نشنيد، از همان لحظه ناسازگارى را شروع كرد؛ چون عقيده داشت كه «مصدق را من آورده ام و نفت را من ملى كرده ام». مكى در همه امور براى خود حق

آمريت قائل بود. وى به عنوان يكى از اعضاى هيئت مختلط، شأن خود را بالاتر از آن مى دانست كه در جلسات هيئت مديره بطور منظم حضور و مشاركت داشته باشد. بدون مشورت با ساير اعضاى هيئت با مسئولين مربوطه دستور صادر مى كرد. به عنوان مثال دستور تغيير مسير اتوبوسرانى يا انتقال يك كارگر شاكى، از شهرى به شهر ديگر.

آقايان اعضاى هيئت مختلط كه براى حل و فصل مشكلات و يارى هيئت مديره در ميان احساسات پرشور مردم و كارگران به آبادان آمده بودند نسبت به يكديگر برترى طلبى مى كردند، در يك مورد يكى از اعضاى هيئت مختلط كه استاد دانشگاه هم بود، از اينكه مهندس حسيبى بيش از او مورد احترام و ابراز احساسات واقع شده بود در موقع ناهار با خشم زياد او را مورد بى مهرى و عتاب شديد قرار داد. بعد از ظهر همان روز كه جلسه در منزل من تشكيل شده بود درگيرى ديگرى با لحن ناهنجارترى ميان آقاى مكى و مهندس حسيبى بر سر انتخاب يا اعتماد به بعضى از مسئولين و مشاورين شركت روى داد در حالى كه رانندگان و كاركنان از پشت پنجره با بهت و حيرت شاهد آن صحنه ى تأسف آور بودند! به هر حال، حضور و خدمت من در خوزستان حدود 9 ماه بيشتر نبود.

مأموريت مهدى بازرگان در سمت رياست هيئت مديره موقت صنعت ملى شده نفت قريب 9 ماه طول كشيد. عدم هماهنگى و دسته بندى هائى كه در داخل هيئت خلع يد به تبعيت از اختلافات و رقابت هاى سياسى و ادارى مركز پديدار شده بود. همچنين انعكاس و تأثيرات غير مستقيم كه اختلاف و كارشكنى هاى مخالفان دولت و سياست هاى مركز

در اوضاع داشت او را وادار به كناره گيرى نمود و مجدداً به دانشگاه بازگشت و دو سه ماهى در دانشكده فنى اشتغال به كار داشت تا اينكه دكتر مصدق تصميم گرفت به آب لوله كشى تهران سر و صورتى بدهد، از اين رو مهندس بازرگان براى تصدى آب لوله كشى تهران انتخاب شد و در مدت قليلى كار لوله كشى را به ثمر رسانيد و آب تصفيه شده را به قسمتى از خانه هاى شهر تهران رسانيد.

كودتاى 28 مرداد ماه 1332 و ساقط كردن دولت ملى مصدق، تغييراتى در شئون مملكت ايجاد كرد. اين كودتا براى اين انجام گرفت كه مسئله نفت به صورتى كه منافع دولت هاى خارجى در آن ملحوظ شود حل گردد. بنابراين قرار شد كنسرسيومى كه اكثر سهام آن متعلق به انگليس و آمريكا باشد تشكيل شود و نفت ملى شده ايران به آن كنسرسيوم واگذار گردد. لذا لازم بود انتخابات دوره هجدهم هرچه زودتر با نمايندگانى كه از طرف دولت تعيين و انتخاب مى شوند، قرارداد بين ايران و كنسرسيوم تصويب شود. در چنين اوضاع و احوالى عده اى در صدد برآمدند حداقل ابراز وجود كنند و اعتراضى بنمايند. نامه اى به عنوان وزير كشور يا رئيس انجمن مركزى انتخابات نوشتند و در آن نامه درخواست شده بود دستور فرمايند شرايط آزادى انتخابات تأمين شود. از جمله امضاءكنندگان نامه مهندس مهدى بازرگان رئيس آب تهران بود. اين نامه به دولت گران آمد كه يكى از مديران كه با دولت همكارى دارد اين نامه را امضاء كند. نتيجه ى مذاكرات مهندس بازرگان با دولت بر اين محور قرار گرفت كه ايشان از رياست سازمان آب تهران استعفا بدهند، و استعفا

دادند. دولت زاهدى و دولت هاى بعد از آن تمام مساعى خود را به كار بردند تا استقلال دانشگاه را كه سنگرى عليه طرح هاى سركوب گرانه آنها بود بگيرند و نگذارند در مراكز كشور جزيره امنى وجود داشته باشد. بعد از كودتاى 28 مرداد عده اى از علاقمندان به دكتر مصدق «نهضت مقاومت ملى» را تشكيل دادند. در هفتم شهريور 1332 كميته مخفى نهضت مقاومت اعلاميه اى منتشر كرد و خط مشى خود را در سه اصل بشرح زير اعلام نمود:

1- ادامه نهضت ملى و اعاده استقلال و حكومت ملى.

2- مبارزه عليه هرگونه استعمار خارجى اعم از سرخ و سياه.

3- مبارزه عليه حكومت هاى دست نشانده ى خارجى و عمال فساد.

تدريجاً احزاب ملى نيز به نهضت ملى پيوستند. نهضت مقاومت ملى به پيروى از راه مصدق، آرمان هاى او را عامل اساسى ايجاد اتحاد و همبستگى اقشار جامعه در راستاى مبارزه عليه رژيم كودتا مى دانست.

تظاهرات روز 16 مهر به نشانه اعتراض به محاكمه مصدق، شايگان و رضوى صورت گرفت. در آن روز بازار تهران، دانشگاه و مدارس تعطيل گرديد. اين تظاهرات به طول انجاميد و مأمورين انتظامى و چاقوكشان دولتى با دانشجويان و مردمى كه به صفوف آنها پيوسته بودند به زد و خورد پرداختند. تعداد زيادى مجروح و دستگير شدند. اين تظاهرات بازتاب وسيعى در رسانه هاى خبرى اروپا و آمريكا داشت. تظاهرات ديگرى روز 21 آبان به وقوع پيوست. نقش اول را دانشجويان در دست داشتند. بازار تهران نيز به حمايت دانشجويان تعطيل گرديد. دولت كودتا عده ى زيادى را دستگير و سرانجام سقف قسمتى از بازار را خراب كرد. در روز 16 آذر 1332 در اعتراض به تجديد روابط ايران و انگليس

و ورود نيكسون به ايران، از روز شنبه 14 آذر با ايراد سخنرانى در كلاس ها شروع شد. عصر آن روز در دانشكده ها تظاهرات پرشورى انجام پذيرفت. روز دوشنبه 16 آذر عده ى زيادى از افراد نظامى وارد محوطه دانشگاه شدند. دانشجويان در كلاس هاى خود تظاهرات مى كردند و سرانجام برخورد بين دانشجويان و سربازان از دانشكده فنى كه مركز عمده فعاليت دانشگاه بود شروع شد. به همين دليل دستگاه قصد داشت كه با سركوب دانشجويان اين دانشكده زهر چشم خود را نشان دهد. بنابراين تيراندازى در دانشكده فنى شروع شد و در نتيجه سه نفر از دانشجويان به درجه شهادت نائل شدند.

كميته دانشگاه عزاى عمومى و تعطيل اعلام كرد. در مراسم برگزارى سومين روز شهادت دانشجويان چند هزار دانشجو و هزاران نفر از مردم تهران در حالى كه جاده تهران- ميدان شوش را سربازان محاصره كرده بودند و مانع حركت مردم بودند، شركت كردند. در خيابان مقابل امامزاده عبداللَّه، بين مردم و سربازان زد و خورد درگرفت و عده اى مجروح شدند. اعتصاب دانشگاه دو هفته ادامه يافت و حادثه 16 آذر به عنوان يك روز «مقاومت تاريخى» در تاريخ دانشگاه ثبت شد و در همان ايام انتخابات دوره هجدهم مجلس شوراى ملى آغاز گرديد و نهضت مقاومت ملى دوازده نفر از اعضاى خود را كه بيشتر آنها در زندان بودند براى نامزدى انتخابات معرفى كرد. اين دوازده تن عبارت بودند از: مهندس احمد رضوى، دكتر عبداللَّه معظمى، دكتر على شايگان، محمدعلى انگجى، دكتر كريم سنجابى، اللهيار صالح، مهندس احمد زيرك زاده، سرهنگ احمد اخگر، جلالى موسوى، محمود نريمان، اصغر پارسا و مهندس كاظم حسيبى.

سرانجام دولت تصميم گرفت عده اى

از استادان دانشگاه را اخراج كند كه عبارت بودند از: دكتر عبداللَّه معظمى، دكتر يداللَّه سحابى، دكتر قريب، دكتر عابدى، دكتر جناب، مهندس عطائى، مهندس خليلى، مهندس انتظام، دكتر نعمت اللهى، دكتر بيژن، دكتر ميربابائى و مهندس مهدى بازرگان.

با تمام مقاومتى كه از طرف دكتر سياسى رئيس دانشگاه براى ابطال تصميم دولت نسبت به اخراج استادان انجام گرفت، مع الوصف تصميم به تغيير او گرفته شد و احكام اساتيد اخراجى را رضا جعفرى وزير فرهنگ وقت امضاء كرد. اخراج اساتيد هيچگونه اثرى در مبارزات دانشجويان نكرد و حملات به دولت كودتا شديدتر شد و سرانجام دولت تصميم به بازداشت عده اى گرفت كه عبارت بودند از: آيت اللَّه حاج آقا رضا زنجانى، دكتر يداللَّه سحابى، مهندس عزت اللَّه سحابى و مهندس مهدى بازرگان. در شهرستان ها نيز عده اى بازداشت شدند. زندانى شدن مهندس بازرگان و هم سنگران وى قريب پنج ماه به طول كشيد و مجدداً به دانشگاه بازگشتند و همچنان به مبارزه خود عليه رژيم ادامه دادند.

در سال 1339 محمدرضا پهلوى طى نطقى از آزادى انتخابات سخن گفت و در نتيجه سران و كارگردانان سابق جبهه ملى و ديگر دستجات و جمعيت هاى سياسى در صدد برآمدند فعاليت سياسى را بطور علنى شروع كنند. بدين منظور رهبران نهضت مقاومت ملى از جمله مهندس بازرگان، دكتر يداللَّه سحابى و آيت اللَّه سيد محمود طالقانى همراه با سران فعالان جبهه ملى سابق و همكاران دكتر مصدق از قبيل سيد باقرخان كاظمى، دكتر غلامحسين صديقى، دكتر عبداللَّه معظمى، اللهيار صالح، سيد محمود نريمان، مهندس احمد زنگنه، دكتر كريم سنجابى و داريوش فروهر. پس از چند جلسه بحث و گفتگو درباره تأسيس يك سازمان سياسى در بر

گيرنده ى همه ى نيروهاى ملى موافقت شد. سرانجام روز 30 تيرماه 1339 طى اعلاميه اى خبر تشكيل جبهه ملى دوم انتشار يافت. مهندس بازرگان در اين سازمان سياسى، عضو شوراى عالى بود.

اولين برنامه جبهه ملى دوم، شركت در انتخابات دوره بيستم مجلس شوراى ملى بود كه آنهم با مخالفت شديد دكتر اقبال نخست وزير شروع شد و در نتيجه عده اى از سران جبهه ملى دوم از جمله مهندس مهدى بازرگان در مجلس سنا متحصن شدند. مدت اين تحصن پنج هفته به طول انجاميد و پس از انتخابات و افتتاح مجلس از طرف شاه اجازه دادند متحصنين به خانه هاى خود بروند. نتيجه انتخابات زمستانى دوره ى بيستم بين حزب مليّون و حزب مردم تقسيم شد و سرسپردگان رژيم و كسانى كه در كودتاى مرداد ماه 1332 مشاركت فعال داشتند، به مجلس راه يافتند. از ملى گراها فقط اللهيار صالح از كاشان انتخاب شد. صالح هنگام طرح اعتبارنامه ها، انتخابات دوره ى بيستم را مخدوش دانست و تقاضاى ابطال انتخابات را نمود. در ارديبهشت ماه 1340 دولت شريف امامى سقوط كرد و دكتر امينى با حمايت همه جانبه كندى، به رياست دولت انتخاب گرديد و سرانجام مجلس را منحل نمود. دكتر امينى در نخستين روزهاى حكومت خود، آزادى اجتماعات و نطق و بيان را آزاد كرد. در نتيجه روز 28 مرداد ماه 1332 يك ميتينگ بزرگ در ميدان جلاليه از طرف جبهه ملى تشكيل شد كه قريب يك صد هزار نفر در آن شركت داشتند.

نهضت آزادى در 27 ارديبهشت ماه 1340 چند روز پس از معرفى كابينه دكتر امينى تشكيل شد. نهضت آزادى از عناصر تركيب دهنده جبهه ملى نبود، آنها با تمام احزاب و دستجات ملى

همكارى داشتند.

در اواخر دى ماه 1340 عده اى از دانش آموزان دبيرستان هاى تهران از جمله دارالفنون و البرز در اعتراض به تعطيل مجلس تظاهراتى برپا كردند كه منجر به خراج چند تن از دانش آموزان گرديد و چون اقدام براى بازگشت اخراج شدگان به نتيجه نرسيد. روز اول بهمن چند دانشكده دانشگاه تهران در اعتراض به تعطيل مجلس و پشتيبانى از دانش آموزان اخراجى كلاس هاى درس را تعطيل كردند و به تظاهرات پرداختند. شاه دستور سركوب دانشجويان را صادر كرد. كماندوها پس از يورش به محوطه دانشجويان را تا كلاس درس دنبال كردند و عده زيادى از جمله چند تن از استادان را كتك زدند، وسايل آزمايشگاه ها و كارگاه ها و ميكروسكوپ ها را شكستند، كتابخانه ها را ويران نمودند و كتاب ها را پاره كردند. آمار مجروحين اين حمله وحشيانه از 600 نفر تجاوز كرد. دكتر احمد فرهاد رئيس دانشگاه اين يورش سبعانه را محكوم كرد و از رياست دانشگاه استعفا داد. روزهاى بعد مدارس تهران تظاهراتى در اعتراض به حمله كماندوها به دانشگاه برپا كردند كه به خيابان ها كشيده شد. روز سوم بهمن يكى از دانش آموزان دبيرستان علميه پشت بهارستان به شهادت رسيد و عده ى زيادى مجروح شدند. سرتيپ محسن مبصر رئيس پليس تهران و سرهنگ اكسير معاون پليس در اين حملات عامل اصلى بودند و قتل را كه توسط پليس انجام گرفته بود به گردن ديگرى انداختند.

جبهه ملى دوم در 1333 بدون توفيق در برنامه هاى خود، به انحلال انجاميد و در نتيجه مهندس بازرگان و دكتر سحابى پس از بحث و مذاكره زياد به اين نتيجه رسيدند كه فعاليت سياسى و تشكيل يك حزب و جمعيت در شرايط موجود مملكت،

لازم و واجب است ولى مرام و ايدئولوژى اين جمعيت با حزب بايد مبنى و مأخوذ از اسلام باشد. بر همين اساس تصميم به تأسيس نهضت آزادى ايران گرفته شد. ايدئولوژى نهضت آزادى ايران حفظ اصالت نهضت ملى در چهارچوب وحدت با جنبش نوين اسلامى بود و تدريجاً نهضت آزادى توانست رسالت تاريخى خود را در آن مرحله از رشد جنبش به بهترين وجهى انجام دهد به طورى كه پس از 15 خرداد 1342 به مرحله متكامل ترى ارتقاء يابد و نهضت آن مكتب مجاهدپرورى بشود كه از درون خود مجاهدين پرافتخارى را به ملت تقديم نمايد. بطور خلاصه مرامنامه نهضت آزادى در چهار اصل خلاصه مى شد: 1- مسلمان بودن نه به اين معنى كه يگانه وظيفه ى خود را روزه و نماز مى دانيم بلكه ورود ما به سياست و فعاليت اجتماعى من باب وظيفه ملى و فريضه دينى بود. دين از سياست جدا نيست. 2- ايرانى بودن 3- تابعيت از قانون اساسى 4- مصدقى بودن.

از نظر حزب نهضت آزادى، مصدق يگانه رئيس دولتى بود كه در طول تاريخ ايران محبوب و منتخب واقعى اكثريت مردم بود و قدم در راه خواسته هاى مردم برداشت. ضمناً لازم به يادآورى است كه مهندس بازرگان قبل از اعلام تشكيل نهضت آزادى، تصميم خود را در نامه اى بوسيله ى دكتر غلامحسين مصدق به استحضار دكتر محمد مصدق رسانيده و پاسخى دريافت داشتند. متن نامه و پاسخ آن به شرح زير است:

21 ارديبهشت 1340

جناب آقاى دكتر مصدق پيشواى نهضت ملى ايران

با استحضارى كه از وفادارى و ايمان مداوم مردم نسبت به اصول نهضت ملى ايران داريد و علاقه و انتظارى كه در دل هاى

فرزندان وطن به احياى آزادى و تأمين استقلال كشور عزيز وجود دارد و با توجه به تحولات اخير جهانى، عده اى از افراد مؤمن و مبارز كه در طول هشت سال اختناق از ادامه راه پيشواى محبوب و تعقيب خواسته هاى مردم آرام ننشسته بودند، در صدد برآمدند با توكل به عنايت خداوندى و به سرمايه شرف و غيرت و همت مردم آزاده ايران جمعيتى بنام «نهضت آزادى ايران» تشكيل دهند. يقين دارم از پشتيبانى و راهنمائى هاى پيشواى بزرگ خود پيوسته برخوردار خواهيم بود.

با تقديم صميمى ترين درود و سلام دوستان و ارادتمندان

از طرف مؤسسين نهضت آزادى ايران- مهندس مهدى بازرگان

پاسخ نامه بشرح زير است:

احمدآباد- 25 ارديبهشت 1340

جناب آقاى مهندس مهدى بازرگان

قربانت شوم. مرقومه محترمه مورخ 21 جمادى، مبشر تشكيل جمعيتى بنام نهضت آزادى ايران عز وصول بخشيد و موجب نهايت امتنان گرديد. تبريكات صميمانه خود را تقديم مى كنم و ترديد ندارم كه اين جمعيت تحت رهبرى شخص شخيص جنابعالى موفق به خدمات بزرگى نسبت به مملكت خواهد شد و بنده توفيق جنابعالى و همكاران محترمتان را در اين راه از خداوند مسئلت دارم.

دكتر محمد مصدق

استقبال مردم مخصوصاً جوانان از عضويت در نهضت آزادى بيش از انتظار شد و گروه كثيرى از طبقات مختلف جامعه، دانشگاهيان، بازاريان و كسبه و كارمندان دولت به نهضت پيوستند. گروهى از فعالين نهضت آزادى در اروپا و آمريكا دوره هاى آموزش چريكى در الجزيره ديدند.

فكر مقاومت مسلحانه در برابر رژيم كودتا از اواخر 1342 پس از سركوب آخرين مقاومت ملى مذهبى و متلاشى شدن نيروهاى اپوزيسيون و شكست نهضت ملى و از بين رفتن امكانات مبارزه از طريق قانونى، شكل گرفت به طورى

كه در سال 1343 همه گروه ها و دستجات مخالف رژيم با افكار و ايدئولوژى هاى گوناگون به يك نتيجه ى واحد رسيدند كه تنها راه مبارزه با رژيم شاه، مبارزه ى مسلحانه است. ترور حسنعلى منصور نخست وزير، در مقابل در ورودى مجلس شوراى ملى در اول بهمن ماه 1343 و به گلوله بستن شاه در كاخ مرمر از طرف يكى از افراد گارد محافظ دربار، اخطار آغاز مبارزه ى مسلحانه عليه رژيم كودتا بود. سازمان چريكى مجاهدين خلق ايران توسط سه تن از اعضاى نهضت آزادى ايران: محمد حنيف نژاد، سيد محسن و على اصغر بديع زادگان در شهريور 1344 پايه گذارى شد.

سازمان فدائيان خلق ايران سابقه ى عضويت يا همكارى با حزب توده را داشتند ولى عناصر تشكيل دهنده ى مجاهدين خلق ايران از اعضاى راديكال نهضت آزادى بودند.

ناگفته نماند بنيانگذاران نهضت آزادى سه نفر بودند كه عبارت بودند از دكتر يداللَّه سحابى، آيت اللَّه طالقانى و مهندس مهدى بازرگان. رياست نهضت عملاً با بازرگان بود.

واكنش نهضت آزادى ايران در روز سوم بهمن ماه 1341 در برابر رفراندوم، بسيار شديد بود. شوراى مركزى نهضت آزادى اعلاميه اى زير عنوان «ايران در آستانه ى يك انقلاب بزرگ!» منتشر كرد. فرازهائى از اعلاميه ى مزبور به اين شرح بود:

... عامل اين انقلاب، نه دهاتى ها هستند، نه شهريها، نه ملت، نه مجلس و نه دولت. يك نفر است، شخص پادشاه مملكت!

اين انقلاب يك پديده ى نوظهور تاريخ است! زيرا انقلاب دو طرف دارد و انقلاب كننده ى آن تو سرى خورده، زجر كشيده، محروم شده، خشمگين و مظلوم اجتماع است. انقلاب را در برابر طبقه ى قاهر غاصب حاكم ظالم انجام مى دهند اما امروز هيئت حاكمه و دستگاهى انقلاب مى كنند كه تا ديروز خود از

طريق ارباب ها، مالك ها و مأمورين دولت، يگانه حامى نظام ارباب رعيتى و فئوداليته و وكيل ساز و برخوردار از اقتصاد اجحاف مالكيت و سرمايه دارى بود و در مرحله ى نهائى عامل تمام فشارها و فسادها (...) انقلاب از اين بزرگتر نمى شود كه با يك گردش كوچك زمان، ضارب خودش مدافع مضروب بى زبان بشود.

اقبال ها و شريف امامى ها مى آيند تا آنچه حزب و دموكراسى و انتخابات است به لجن مالى و رسوائى بكشند. با اشاعه فساد و تعميم و توسعه اختلاس هاى كلان به كليه دستگاه هاى لشكرى و كشورى، پرده ننگ را آنقدر بالا مى زنند و اركان دولت و سلطنت را على رغم ادعاهاى ثبات سياسى و اجتماعى ايران آنقدر متزلزل مى نمايند كه داخل و خارج متوحش مى شوند. مى ترسند مبادا ملت پرمدعاى ايران كاسه صبرش لبريز شود و معجزه انقلاب و قيامى آزاد سر بزند.

سياست توافق به باز كردن يك سوپاپ خطر ديگر، در اين ديگ زنگ خورده پوسيده است (...) دولت امينى را روى كار مى آورند و سياست آمريكا علاقه اى به شخص و طبقه ندارد. آنها برنامه مى خواستند، طالب اصلاحات ارضى و مبارزه با فساد بودند، براى اينكه جلوى كمونيسم را بگيرند. بنابراين مسافرتى به اروپا و آمريكا به عمل آمد و وعده و قول و قرارى مبادله شد. كه شخص اول مملكت شخص اول و وسط و آخر مملكت و مجرى ظاهر و باطن برنامه باشد. نخست وزير رفت و نوكر حلقه بگوشى به جايش نشست، فقط يك مدعى در ميان است، بايد او را از ميدان برد، اسلحه را از دست و زبانش گرفت...

هر فرد عادى از خود مى پرسد اگر رفراندوم يا مراجعه به آراى عمومى كار مجاز و صحيحى است،

پس چرا همين دستگاه در محاكم به قول خودش قانونى ذى صلاحيت، جناب آقاى دكتر مصدق را به جرم رفراندوم، محكوم و محبوس كرد و دكتر اقبال نوكر جان نثار، مليّون ايران را به عنوان رفراندومچى بودن از حق نماينده شدن محروم كرد. اگر اين كار بد و خلاف قانون است، پس چطور شاه مملكت رفراندومچى مى شود؟ سبحان اللَّه، اين چه بام دو هوائى است؟!

انقلاب بايد از درون باشد نه بيرون. كشاورزانى كه با گوسفند و گرگ آشنا هستيد فريب نخوريد و گرگ خود را بشناسيد.

همزمان با انتشار اين اعلاميه، مأمورين ساواك ابتدا مهندس مهدى بازرگان و آيت اللَّه طالقانى و دكتر سحابى را دستگير كردند. چند روز بعد عده اى از دوستان و همكاران آنها را در نهضت آزادى به زندان انداختند و سرانجام محاكمه اى براى آنان ترتيب داده شد و كيفرخواستى تنظيم گرديد.

كيفرخواست دادستان ارتش پس از تشريح موارد اتهام و نتيجه ى تحقيقات از متهمين به اين شرح بود:

... نوع بزه و انطباق با قانون: عمل سه نفر متهمين رديف هاى 3 -2 -1 (مهندس مهدى بازرگان، دكتر يداللَّه سحابى و آيت اللَّه طالقانى) جزء مؤسسين جمعيت نهضت آزادى مى باشند و اين جمعيت، مرام و رويه آنان ضديت با سلطنت مشروطه ايران مى باشد و همچنين متهمين رديف 8 -7 -6 -5 -4 و 9 (مهندس عزت اللَّه سحابى، دكتر عباس شيبانى، احمدعلى بابائى، ابوالفضل حكيمى، سيد مهدى جعفرى و پرويز عدالت منش كه عضو نهضت آزادى نيست) از جهت عضويت مزبور، جنائى منطبق با بند 1 ماده 1 قانون مقدمين عليه امنيت و استقلال كشور و از جهت اهانت هاى مكرر و گستاخانه به مقام شامخ سلطنت از درجه جنحه و منطبق

با ماده 81 قانون مجازات عمومى مى باشد و صدور حكم مجازات آنها با رعايت ماده 2 الحاقيه به اصول محاكمات جزائى مورد تقاضاست. تاريخ و محل وقوع جرم: تهران ارديبهشت ماه 1340 از تاريخ تشكيل جمعيت نهضت آزادى. ضمناً پرونده اى بنام افرادى كه پرونده آنها تاكنون ارجاع نشده يا دستگير نشده اند مفتوح است. دادستان- سرهنگ فخر مدرس.

محاكمه سرانجام انجام گرفت و متهمين و وكلاى مدافع آنها كه از برجسته ترين حقوقدانان كشور بودند، داد سخن دادند به طورى كه بعضى از اعضاى دادگاه تحت تأثير قرار گرفتند. سرانجام در روز 16 دى ماه 1342 دادگاه بدوى نظامى بدون ورود در ماهيت امر و دفاع وكلاى مدافع و متهمين، پايان كار خود را اعلام و متهمين را به جرم اقدام بر ضد امنيت كشور و اهانت به مقام سلطنت به مجازات هاى زير محكوم كرد:

1- مهندس مهدى بازرگان و آيت اللَّه طالقانى، هر يك ده سال زندان تأديبى.

2- دكتر يداللَّه سحابى، دكتر عباس شيبانى و احمدعلى بابائى، هر يك شش سال زندان مجرد.

3- مهندس عزت اللَّه سحابى، ابوالفضل حكيمى و محمد مهدى جعفرى، هر يك چهار سال زندان مجرد.

4- پرويز عدالت منش كه عضو نهضت آزادى ايران نيست، يك سال حبس تأديبى.

دادگاه تجديد نظر سران نهضت آزادى بسيار طولانى شد و مجموعاً 76 جلسه تشكيل گرديد. آراء صادره به شرح زير بود:

متهم رديف يك (آقاى مهندس بازرگان)، متهم رديف 3 (آيت اللَّه طالقانى)، رديف 4 آقاى عزت اللَّه سحابى، رديف 5 دكتر عباس شيبانى، رديف 6 آقاى احمدعلى بابائى، رديف 7 مهندس ابوالفضل حكيمى، رديف 8 آقاى مهدى جعفرى، رديف 9 آقاى پرويز عدالت منش. حكم دادگاه بدوى تأييد شد. در مورد متهم رديف

2 آقاى دكتر يداللَّه سحابى با توجه به عدم پيشينه كيفرى، 38 سال سابقه ى فرهنگى، كبر سن و معيل بودن متهم و نحوه ى دفاعيات، با رعايت ماده ى 5 مكرر از قانون مجازات عمومى از جهت اهانت به مقام شامخ سلطنت و عهده دار بودن رياست شوراى جمعيتى كه رويه آن ضديت با سلطنت مشروطه است، به چهار سال زندان مجرد محكوم مى شود.

در تاريخ 25 تيرماه هشت تن محكومين طى نامه اى از زندان قصر تقاضاى فرجام خواهى كردند. در 15 مرداد به آنها اطلاع داده شد كه شاه با تقاضاى آنها موافقت نكرده و حكم محكوميت آنها قطعى است. محاكمه مهندس مهدى بازرگان و ساير سران نهضت آزادى در يكى از بيدادگاه هاى محمدرضا پهلوى يكى از محاكمات مهم و پر سر و صداى پنجاه سال اخير است و مى توان گفت كه بعد از محاكمه ى دكتر مصدق و ياران او داراى اهميت و اعتبار خاصى است. پاسخ گوئى بازرگان و ساير متهمين به ياوه سرائى آقاى دادستان بسيار جالب و حائز اهميت بود. دفاعيات وكلاى سران نهضت آزادى تماماً بدون ترس و واهمه، سستى اين محاكمه را عريان ساخت.

بازرگان مخالف سلطنت مشروطه نبود و اين مطلب را چندين بار در دادگاه عنوان كرد. او مخالف دخالت هاى شاه در تمام شئون مملكتى بود. بازرگان از ديكتاتورى شاه سخن گفت و بدون ترس و واهمه، آنچه را لازم تشخيص مى داد در دادگاه بيان نمود.

پس از محاكمه ى سران نهضت آزادى و محكوميت آنان در دادگاه و عدم قبول فرجام خواهى، چهار تن از وكلاى مدافع سران نهضت آزادى ايران به اتهام توهين به مقام سلطنت به شرح زير بازداشت و محاكمه شدند: سرتيپ على اصغر مسعودى،

سرهنگ عزيزاللَّه امير رحيمى، سرهنگ دكتر اسمعيل علميه و سرهنگ على اصغر غفارى. افسران مزبور هركدام به مجازات هائى كه بيش از يك سال بود محكوم گرديدند و نتيجه ى اين محاكمه علاوه بر تحمل زندان، اخراج از ارتش بود.

بازرگان مبارزات سياسى خود را از بعد از كودتاى 28 مرداد ماه 1332 آغاز كرد. اين مبارزه با مخالفت با انتخابات مجلس هيجدهم و سپس قرارداد با كنسرسيوم كه نتيجه ى آن واگذارى صنعت نفت به آمريكا و انگليس بود آغاز شد و سرانجام در مخالفت با انقلاب سفيد شاه و مردم، بازرگان و ياران وى دستگير و محاكمه شدند.

بازرگان پس از آزادى از زندان، مبارزات خود را ادامه داد و از نيمه هاى سال 1356 اين مبارزات بصورت حادى آغاز گرديد.

در سال 1357 بازرگان به محكوميت مجدد آيت اللَّه طالقانى طى اعلاميه اى شديداً اعتراض نمود و بازداشت شد و قريب ده روز در زندان بسر برد و روز 26 شهريور از زندان آزاد شد. روز 29 مهر ماه، مهندس بازرگان به اتفاق دكتر ميناچى براى ملاقات با آيت اللَّه خمينى به پاريس عزيمت نمود. در روز هشتم دى ماه، امام خمينى فرمانى براى حل و فصل مشكلات نفت براى بازرگان صادر نمودند. در اين فرمان آمده بود:... جنابعالى كه در اداره صنايع نفت داراى سوابق و تجارب هستيد يك هيئت پنج نفرى مركب از جناب حجت الاسلام حاج شيخ اكبر رفسنجانى و جناب آقاى مهندس كتيرائى و دو نفر را با نظر خودتان و مشورت آقايان تعيين نمائيد و اين هيئت تحت سرپرستى جنابعالى، مناطق نفتى را بازرسى نموده و در امر توليد نفت نظارت نمايند. پس از صدور فرمان امام، كاركنان اعتصابى

صنعت نفت ايران براى توليد نفت مورد نياز داخلى، به سر كار خود بازگشتند. روز سوم بهمن ماه بازرگان اعلام كرد بختيار بايد استعفا كند، در غير اين صورت بايد ارتش را بكار گيرد.

روز چهارم بهمن ماه مهندس بازرگان طى مصاحبه اى نحوه ى تشكيل شوراى انقلاب و دولت موقت اسلامى را تشريح كرد و گفت الگوئى كه ما براى حكومت اسلامى در نظر داريم دوران رسالت و رهبرى ده ساله ى حضرت محمد (ص) در مدينه و دوران پنج ساله ى امام حضرت على (ع) در كوفه است.

روز 16 بهمن ماه 1357 امام خمينى مهندس بازرگان را بعنوان رئيس دولت موقت تعيين كردند و فرمانى در اين مورد شرف صدور يافت.

در همان روز مهندس بازرگان رئيس دولت موقت در پاسخ مصاحبه ى شاپور بختيار كه گفته بود رئيس دولت موقت را بازداشت مى كنم، گفت از اين اخطار نمى ترسم، اگر تهديد مى خواهند بكنند به چيز ديگرى ما را تهديد كنند، اين چيز خيلى كوچكى است، اگر عملى شود بنده شخصاً خيلى ممنون مى شوم چون راحت مى شوم.

در روز شانزدهم بازرگان نخست وزير موقت، برنامه و وظايف دولت موقت را بيان كرد و گفت از وظايف عمده دولت موقت اينست كه يك همه پرسى برپا كند تا نظر مردم را درباره ى تغيير رژيم و تحول آن به جمهورى دموكراتيك اسلامى بپرسد. سپس اين وظيفه را خواهد داشت كه انتخابات مجلس مؤسسان را برگزار كند، مجلسى كه قانون اساسى آينده را تدوين خواهد كرد. وظيفه ى سوم نيز انتخابات مجلس خواهد بود كه به موجب قانون اساسى جديد تشكيل مى شود و پس از اين مجلس دولت رسمى تعيين خواهد شد.

روز شانزدهم جامعه ى روحانيت اعلام كرد براى

تأييد بازرگان راهپيمائى بزرگ روز پنجشنبه 19 بهمن در تهران و شهرستان ها انجام خواهد گرفت.

در همان روز شاپور بختيار به دنبال انتخاب بازرگان به رياست دولت موقت گفت در ايران تنها يك حكومت وجود خواهد داشت. ساخت ايران تجزيه ناپذير است. اگر بختيار تنها به حرف زدن اكتفا كند يك مسئله است. اگر بخواهد دست به عملى ديگر بزند مسئله ى ديگرى مطرح مى شود.

در اجراى خواسته ى امام روز نوزدهم بهمن ماه مبنى بر راهپيمائى مردم در تأييد دولت موقت، ميليون ها تن از مردم براى حمايت از آيت اللَّه خمينى و دولت موقت اسلامى، در تهران و شهرستان ها به خيابان ها آمدند و راهپيمائى گسترده اى در سراسر ايران برپا نمودند. تنها در تهران متجاوز از دو ميليون نفر در اين راهپيمائى مشاركت داشتند. غير از تمام طبقات مردم روحانيون، اصناف، احزاب سياسى و همافران در اين رفراندوم شركت داشتند. در پايان راهپيمائى تهران قطعنامه اى در 7 ماده قرائت شد و مردم يكپارچه آن را تأييد كردند. در بعضى از شهرستان ها راهپيمائى مردم به آتش و خون كشيده شد. به دنبال راهپيمائى مردم در تأييد دولت بازرگان، بختيار اعلام كرد در كشور واحدى چون ايران دو دولت را نمى پذيرد و دولتى را كه گويا مهندس بازرگان درصدد تشكيل آن است، به رسميت نمى شناسد.

روز بيستم بهمن ماه مهندس مهدى بازرگان نخست وزير دولت انقلابى، طى يك سخنرانى كه در دانشگاه تهران ايراد كرد، برنامه ى دولت موقت را اعلام كرد. بازرگان در نخستين سخنرانى اش در برابر مردم گفت مأمورتى كه رهبر انقلاب به من داده است، پرمخاطره ترين و سنگين ترين مأموريت در عمر 71 ساله ى مشروطيت ايران است كه به نخست وزير ايران داده شده است.

آنگاه بازرگان افزود: خطوط اصلى و وظايف دولت موقت به قرار ذيل است:

1- احراز و انتقال قدرت 2- ارائه و اثبات حقانيت (همان رفراندوم) 3- احياء و اداره و اصلاح مملكت 4- انتخابات مجلس مؤسسان و ارجاع به آراء عمومى براى تدوين و تصويب قانون اساسى جديد 5- انتخابات مجلس شوراى ملى 6- استعفا و تحويل كار به رئيس جمهور و دولت رسمى بعدى.

روز 21 بهمن ماه، فرماندار نظامى تهران و حومه اعلاميه ى شماره 40 را انتشار داد و اعلام نمود ساعت منع عبور و مرور در تهران را افزايش داده و رفت و آمد را از ساعت 16/30 تا 5 بامداد ممنوع اعلام كرد. در همان روز متعاقب اعلاميه ى شماره 40، فرماندارى نظامى اعلاميه ى شماره 11 را صادر نمود. در اين اعلاميه آمده بود: فرماندارى نظامى تهران و حومه به حكم وظيفه و مسئوليت سنگينى كه به عهده دارد نمى تواند در مقابل عمليات ضد انسانى و وحشيانه عناصر اخلالگر و فريب خورده بى تفاوت بماند، عليهذا بدينوسيله ساعت عبور و مرور شبانه را تا ساعت 11 روز يكشنبه 22 بهمن تمديد مى نمايد. به دنبال اين اعلاميه، امام خمينى پيام مهمى انتشار داد و اعلاميه هاى حكومت نظامى را خدعه و خلاف شرع دانست و مردم به هيچوجه به آن اعتنا نكردند و در نتيجه مردم به خيابان ها ريختند.

روزهاى 21 و 22 بهمن، تهران و ساير شهرها تبديل به ميدان جنگ شد. لشكر گارد بطور ناگهانى به نيروز هوائى حمله كرد و مردم نيز به كلانترى ها يورش بردند و غالب كلانترى ها به تصرف مردم درآمد. مهندس بازرگان طى پيامى اعلاميه هاى فرماندارى نظامى را توطئه عليه انقلاب خواند.

سرانجام در

ساعت 10/5 بامداد روز 22 بهمن، شوراى عالى ارتش با شركت رئيس ستاد، وزير جنگ و غالب فرماندهان تشكيل جلسه داد و پس از بحث و مذاكره، اعلاميه صادر و متذكر شد براى جلوگيرى از هرج و مرج و خونريزى، بيطرفى خود را در مناقشات فعلى اعلام و به يگان هاى نظامى دستور داده شد كه به پادگان هاى خود مراجعه نمايند. به دنبال اعلاميه شوراى عالى ارتش و جمع آورى سربازان تمام تهران و شهرها به دست مردم انقلابى افتاد و سرانجام صداى انقلاب در روى صفحه تلويزيون نقش بست و بدين ترتيب رژيم 2500 ساله ى شاهنشاهى و آخرين سلسله ى سلطنتى ايران سقوط كرد.

بازرگان سياستمدارى مسلمان و مبارزى خستگى ناپذير بود. وى در سى امين روز دى ماه 1373 در تهران وفات يافت.

تأليفات بازرگان بشرح زير مى باشد: 1- مطهرات در اسلام 2- سير تحول در قرآن 3- ره طى شده 4- اسلام يا كمونيسم 5- عشق و پرستش يا ترموديناميك انسان 6- نظريه اريك فروم 7- بى نهايت كوچكها 8- مذهب در اروپا 9- يادداشت هائى از سفر حج 10- از خداپرستى تا خودپرستى 11- اسلام و جوانان 12- انسان و خدا 13- بازى جوانان با سياست 14- ترموديناميك صنعتى 15- حكومت واحد جهانى 16- خداپرستى و افكار روز 17- خودجوشى 18- ضريب و تبادل ماديات و معنويات 19- مرز ميان دين و سياست 20- مسئله وحى 21- انقلاب در دو حركت 22- شصت سال خدمت و مقاومت (خاطرات مهندس مهدى بازرگان، جلد اول).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] ايران فردا (اسفند 1373، ويژه نامه درگذشت مهندس بازرگان)، خاطرات بازرگان (شصت سال خدمت و مقاومت)، مؤلفين كتب چاپى (373 -372

/6)، نشر دانش (س 15، ش 1 و 2، ص 82).

بيات، محمدرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

تولد: 1326.

درگذشت: 1367.

پارك ملى كوير (تهيه متن از حميدرضا بيات، هنريك مجنونيان، فريبرز شكرايى؛ تهران، 1370)؛ منطقه ى حفاظت شده ى اشترانكو (با همكارى هنريك مجنونيان، تهران، 1367).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

پاشائي اول، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: استاد، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: شهيد چمران اهواز

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى خاك شناسى و متخصص در پيدايش و طبقه بندى و شيمى خاك از كشور آلمان غربى.

مرتبه علمى:

پس از طى مراحل استاديارى و دانشيارى، ارتقاء به درجه استادى دانشكده كشاورزى دانشگاه شهيد چمران اهواز.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

پيدايش و طبقه بندى خاك و شيمى خاك، تثبيت تپه هاى ماسه اى و كويرزدائى، مسائل مربوط به شورى خاك، اثر بهره بردارى از اراضى بر روى خصوصيات ميكرومورفولوژيكى، مدل اراضى كشت صنعت نيشكر هفت تپه، بررسى تغييرات شرايط جوى از عصر قبل از تاريخ در ايران به كمك مطالعه خاكهاى فسيلى، اثر نيشكركارى بر روى خصوصيات فيزيكى و شيميائى خاك، بررسى و نقشه بردارى اراضى شمال اهواز، راوه تپه، گلى داغ و آق قلعه.

ابداع:

دستگاه اندازه گيرى نفوذپذيرى خاك در آلمان به نام Constantometer.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 4

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

زمين شناسى كشاورزى، فيزيك خاك، كويرهاى ايران، سابقه تاريخى جنگلهاى ايران.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 20، تعداد مقالات بزبان خارجى: 12

زمينه علمى مقالات:

مسائل مربوط به زهكشى اراضى و خصوصيات فيزيكى فيزيكو شيميائى خاك، مسائل مربوط به شورى خاك، ديناميك آبهاى زيرزمينى، حفاظت خاك و آبخيزدارى، اثر بهره بردارى متراكم از خاكها بر روى خصوصيات ميكرومورفولوژيكى، اثر شورى خاك بر روى ميزان محصول چغندر قند.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

پوستي، ايرج

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: استاد، رشته: بافت شناسى، دانشكده: دامپزشكى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى دامپزشكى از دانشگاه تهران، دكتراى تخصصى از دانشگاه بريستول انگلستان در رشته بافت شناسى.

مرتبه علمى:

پس از طى مراحل استاديارى و دانشيارى، ارتقاء به درجه استادى

دانشگاه تهران در سال 1367.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

بافت شناسى، كالبدشناسى، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر 10 پايان نامه دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 5

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

بافت شناسى، هيستوتكنيك.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 17، تعداد مقالات بزبان خارجى: 6

زمينه علمى مقالات:

بافت شناسى، كالبدشناسى و آسيب شناسى.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

جوان، علي

قرن:20

جنسيت:مرد

مليت:ايران

علي جوان (زادهٔ 9/10/1305 در تهران از پدر و مادري آذري الاصل) دانشمند و مخترع ايراني است. وي اولين ليزر گازي دنيا كه تركيبي از دو گاز هليوم و نئون است و به همين نام نيز معروف است را اختراع كرد. اين ليزر از نوع ليزرهاي بي خطر به حساب مي آيد و رنگ آن سرخ است. اين ليزر در آزمايشگاه هاي دانشگاه ها براي بررسي پديده هايي مانند تداخل امواج و آزمايش دو شكاف يانگ كاربرد دارد.

پيشينه:

علي جوان پس از گذراندن تحصيلات در دبيرستان البرز، تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشگاه تهران داد. سپس در سال 1948 به ايالات متحده آمريكا مهاجرت مي كند و تحصيلات خود را در مقطع دكتراي فيزيك در دانشگاه كلمبيا ادامه مي دهد. وي در سال 1964 با درجه دانشياري به عضويت هيات علمي موسسه فناوري ماساچوست (MIT)در آمد. وي در حال حاضر استاد بازنشسته موسسه فناوري ماساچوست در ايالات متحده آمريكا مي باشد. گرايش وي در فيزيك، اتمي - مولكولي و اپتيك است.

او در MIT يك تحقيق بزرگ را پايه گذاري كرد كه باعث ايجاد بزرگترين تحقيق ليزري در دهه هاي شصت و هفتاد ميلادي شد. بسياري از بنيان هاي اوليه در استفاده از ليزر در آنجا به وقوع پيوست. اين بنيان ها شامل؛ ابداعات

زيادي در زمينه اسپكتروسكوپي ليزري بصورت Sub-Doppler ؛ اولين استفاده از ليزر براي آزمايش دقيق نسبيت و ايزوتروپي در فضا؛ ابداع تكنولوژي اندازه گيري فركانسي دقيق در طيف نوري و اولين ساخت ساعت هاي اتوميك ليزري مي باشند.

پروفسور جوان در زمينه هاي تازه تحقيق مانند پژوهش اخيرش براي جستجوي اثرات هدايت نورهاي هم جهت شونده توسط يك آنتن نوري به سوي اندازه نانو از ماده فعال است.

او در تحقيقات گسترده اي از ليزرهاي پرانرژي و رادارهاي مولتي استاتيك

ليزري كه توسط ساعت هاي نوري دقيق كنترل مي شود، گرفته تا ليزرهاي تشخيصي پزشكي شركت داشته است. پايان نامه هاي تحقيقاتي بسياري از دانشجويان فيزيك تحت نظر او بوده است.

براي تحقيقات در زمينه ليزرهاي گازي، پروفسور جوان در سال 1964 مدال Stewart Ballentine، در سال 1966 مدال Fany John Hertz Foundation در سال 1975 مدال Fredrick Ives و در سال 1993 مدال جهاني آلبرت انيشتين را دريافت كرد.

او عضوي از آكادمي ملي علوم و آكادمي هنر و علم آمريكا و عضو افتخاري موسسه Trieste براي ترويج علوم مي باشد. در سال 1966 او به عنوان Guggeheim Fellow و در سالهاي 1979 و 1995 به عنوان Humbolt Foundation Fellow شناخته شد.

افتخاراتپ:

• در سال 1960 وي موفق به اختراع ليزر گازي شد.

• اين فيزيكدان ايراني در سال 1975 مهم ترين نشان انجمن نورشناسي آمريكا يعني مدال فردريك ايوز را دريافت كرد. در جمله اي كه در كنار اين نشان حك شده است از آقاي جوان به خاطر «پديد آوردن يك دستگاه نورشناختي (ليزر گازي) با كاربردهاي بي سابقه در پژوهش هاي علمي» قدرداني فراوان شده است.

• علي جوان در سال 1993 جايزهٔ علمي جهاني آلبرت اينشتين

را دريافت نمود.

• او همچنين در سال 2007 رتبه دوازدهمين آدم باهوش را در جهان كسب كرد.

حاج رسوليها، شاپور

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: استاد، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: صنعتى اصفهان

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى كشاورزى از دانشكده كشاورزى دانشگاه شيراز در سال 1339، كارشناسى ارشد و دكتراى خاك شناسى از دانشگاه كاليفرنيا آمريكا.

مرتبه علمى:

پس از طى مراحل استاديارى و دانشيارى، ارتقاء به درجه استادى دانشكده كشاورزى دانشگاه صنعتى اصفهان.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

انجام طرحهاى متعدد تحقيقاتى در زمينه هاى اصلاح اراضى، شورى خاك، كيفيت آب براى آبيارى، شيمى آب و خاك، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر 24 پايان نامه كارشناسى ارشد.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 1

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

كيفيت آب براى كشاورزى (ترجمه).

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 20، تعداد مقالات بزبان خارجى: 12

زمينه علمى مقالات:

تغييرات فاصله اى مشخصات خاك با استفاده از علم زمين آمار، اثر شورى ويون هاى ويژه روى رشد گياه، اصلاح اراضى، شيمى آب و خاك.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

حداد عادل، مجيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

شاعر.

تولد: اسفند 1330، تهران.

شهادت: 7 تير 1360، دارخوين.

مجيد حداد عادل بعد از تحصيلات ابتدايى و متوسطه در سال 1348 پس از اخذ ديپلم رياضى وارد دانشگاه صنعتى شريف شد و در رشته مهندسى متالوژوى به تحصيل پرداخت. در سال هاى 1350 و 1351 به سبب فعاليت هاى مذهبى و سياسى به زندان افتاد ت. در سال 1353 از دانشگاه فارغ التحصيل شد. دوره ى سربازى را در فاصله ى سال هاى 1354 تا 1356 در شيراز و مشهد گذراند. در سال 1357 براى گذراندن يك دوره مديريت به انگلستان رفت. با پيروزى انقلاب اسلامى دروس و تحصيل را رها كرد و به ايران بازگشت. وى تا زمان شهادت در مشاغل زير را دارا بود: مسئوليت در دفتر

نخست وزيرى، مسئوليت بخش فرهنگى جهاد سازندگى، نظارت بر انتشار مجله ى «جهاد سازندگى»، عضويت در شوراى مديريت توليد راديو، همكارى با شوراى عالى دفاع، معاونت سياسى- ادارى استاندارى كرمانشاه، سرپرستى استاندارى كرمانشاه.

مجيد حداد عادل در جريان سرپرستى يك گروه خبرنگاران اعزامى به جبهه، در عصر روز سه شنبه هفتم مهر 1360 در جبهه دارخوين بر اثر اصابت تركش كاتيوشا از ناحيه ى سر مجروح شد و به شهادت رسيد.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

حق نيا، غلامحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: فردوسى مشهد

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

حقوقي راد، ناصر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: انگل شناسى، دانشكده: دامپزشكى، دانشگاه: شهيد چمران اهواز

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى دامپزشكى از دانشگاه تهران، كارشناسى ارشد انگل شناسى از دانشكده طب گرمسيرى ليورپول انگلستان، گذراندن واحدهاى دكتراى بهداشت در دانشكده بهداشت جانز هاپكينز آمريكا.

مرتبه علمى:

دستيار گروه ميكروبيولوژى دانشكده پزشكى شيراز به مدت دو سال و نيم، استاديار دانشكده پزشكى اصفهان در سال 1353، دانشيار دانشگاه شهيد چمران اهواز.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

بيماريهاى انگلى نظير هيداتيدوز، آسكاريدوز، ژيارديوزو توكسوپلاسموز، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر 11 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

تشخيص آزمايشگاهى بيماريهاى انگلى روده، بيماريهاى انگلى شايع در اهواز و استان خوزستان و اصول پيشگيرى از اين بيماريها.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 5، تعداد مقالات بزبان خارجى: 9

زمينه علمى مقالات:

اپيدميولوژى و تشخيص بيماريهاى انگلى نظير بيمارى كيست هيداتيك، آسكاريدوز، كاپيلاريوز روده اى، توكسوپلاسموز، مالاريا، كريپتوسپوريديوز، ژيارديوز.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

خاكزاد، احمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: معدن شناسى، دانشكده: علوم زمين، دانشگاه: شهيد بهشتى

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

خاوري، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: استاد، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: شهيد چمران اهواز

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

رفاهي، حسين قلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1315، مرتبه علمى: استاد، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى مهندسى زراعى از دانشگاه تهران در سال 1339، كارشناسى ارشد خاك شناسى از دانشگاه تولوز فرانسه در سال 1346 و دكتراى خاك شناسى از دانشگاه تولوز در سال 1348.

مرتبه علمى:

استاديار دانشگاه تهران از سال 1348 تا سال 1356، دانشيار دانشگاه تهران از سال 1356 تا سال 1364 و استاد دانشگاه تهران از سال 1364.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

خاك شناسى و طبقه بندى اراضى مزرعه 139 هكتارى دانشكده كشاورزى، بررسى چگونگى حركت تپه هاى شنى در استان سيستان و بلوچستان با استفاده از عكسهاى هوايى، رده بندى خاكهاى اليگودرز و تهيه نقشه نيمه تفصيلى خاك شناسى، بررسى فرسايش پذيرى خاكهاى شمال خوزستان، طبقه بندى و ميرالوژى گروههاى عمده خاكهاى استان كرمانشاه، بررسى فاكتورهاى مؤثر در فرسايش خاك، شناسايى خاك و طبقه بندى اراضى تفصيلى و تهيه نقشه هاى خاك و طبقه بندى 600 هكتار از اراضى گرمسار.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 3

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

خاك شناسى و حاصلخيزى خاك و كليات خاك شناسى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 10، تعداد مقالات بزبان خارجى: 4

زمينه علمى مقالات:

بررسى خاكهاى مزروعى دانشكده كشاورزى، بررسى كان هاى رسى خاكهاى آبرفتى برخى از نقاط ايران، بررسى تثبيت پتاسيم در خاكهاى منطقه كرج، تهيه نقشه فيزيوگرافيك خاك با استفاده از تفسير تصاوير ماهواره اى لندست با روش بصرى، تهيه نقشه منابع زمينى از اطلاعات ماهواره اى لندست يك با روش كمى، بررسى مقدماتى مشخصات خاكهاى جزيره ابوموسى، مطالعه تثبيت پتاسيم در برخى از

خاكهاى آهكى و اميدى ايران، خصوصيات فيزيكى، شيميايى و مينرالوژيكى خاكهاى قهوه اى آهكى ايران، خصوصيات فيزيكى شيميايى و مينرالوژيكى خاكهاى جنگلهاى بلوط غرب ايران.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

زاهدي، كاظم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

تولد: 1293.

درگذشت: 1370.

از آثار اوست: آفات گياهان زينتى و صيفى در ايران و روشهاى مبارزه با آنها (تهران، 1371).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

زرين كفش، منوچهر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: استاد، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

تحصيلات عالى در رشته كشاورزى و دكتراى خاك شناسى.

مرتبه علمى:

پس از طى مراحل استاديارى و دانشيارى، ارتقاء به درجه استادى دانشكده كشاورزى دانشگاه تهران.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

علوم خاك قسمتى از تركيبات و عوامل تشكيل دهنده اكوسيستم محيط زيست است كه در مرز بين سنگها در قسمت زيرين و بيوسفر در قسمت روئين قرار گرفته است. مشخصات درونى خاك فعل و انفعالات و كنش و واكنشهاى ماده و حيات علوم خاك، صفات و خصوصيات درونى خاك، ارتباط و همبستگى آن را با عوامل ديگر اكولوژيكى مانند موجودات زنده اعم از گياهان يا جانوران بحث مى كند، انجام طرح هائى درباره خاك شناسى خاكهاى جنگلى در ارتباط با پوشش گياهى، پژوهش در زمينه ارتباط شورى خاك با پوشش گياهى، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر 20 پايان نامه كارشناسى ارشد و يك پايان نامه دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 9

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات

خاك شناسى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 10، تعداد مقالات بزبان خارجى: 4

زمينه علمى مقالات:

علوم خاك.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

سالمي، محمدحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

درگذشت: 1373.

محمدحسين سالمى داراى رتبه ى علمى دكترى و استاد بازنشسته ى فنى دانشگاه تهران بود. از آثار اوست: ماشين هاى الكتريكى (گ. ر. سلمون، ا. سترافن؛ دو جلد، 1366 ،1372).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

سهرابي، مرتضي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1324، مرتبه علمى: استاد، رشته: مهندسى شيمى، دانشكده: مهندسى شيمى، دانشگاه: صنعتى اميركبير

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

فارغ التحصيل در رشته مهندسى شيمى با رتبه اول از دانشكده فنى دانشگاه تهران در سال 1347، دكترا در رشته مهندسى شيمى از انگلستان در سال 1351.

مرتبه علمى:

استاديار تمام وقت دانشگاه صنعتى اميركبير در سال 1351، دانشيار دانشگاه صنعتى اميركبير در سال 1356 و ارتقاء به درجه استادى مهندسى شيمى در سال 1363.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

فرآيندهاى تخميرى، تهيه مواد مختلف، برنامه ريزى و آينده نگرى، راهنمائى، مشاوره و نظارت بر يك پايان نامه دكترا و 10 پايان نامه كارشناسى ارشد.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 5

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

ترموديناميك، مهندسى واكنشهاى شيميايى، انتقال جرم و صنايع غذا.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 14، تعداد مقالات بزبان خارجى: 43

زمينه علمى مقالات:

مدل سازى، واكنشهاى چند فازى، ترموديناميك و عمليات واحد.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

صالح راستين، ناهيد

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: تهران

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

ظهور، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد: 1323 مرتبه علمى: استاد، رشته: مهندسى مكانيك، دانشكده: مهندسى مكانيك، دانشگاه: صنعتى شريف

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى ارشد پيوسته در مهندسى مكانيك از دانشگاه شيراز، كارشناسى ارشد در مهندسى هسته اى، دكترا و فوق دكترا در مهندسى مكانيك از دانشگاه پردو آمريكا.

مرتبه علمى:

مربى و استاديار دانشگاههاى شيراز، پردو صنعتى شريف، دانشيار و استاد دانشگاه صنعتى شريف، استاد مدعو دانشگاه نيومكزيكو، استاد نمونه سال 1372.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

مهندسى پزشكى (طراحى و ساخت سوكت)، رباتها، مكانيزمها، مهندسى پزشكى (بيومكانيك)، استاد راهنماى 32 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

ابداع:

جعبه دنده با تغييرات بى نهايت.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى:-

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

4 جزوه درسى در زمينه ديناميك ماشين، طراحى مكانيزمها، طراحى و ساخت بكمك كامپيوتر.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 17، تعداد مقالات بزبان خارجى: 26

زمينه علمى مقالات:

مهندسى پزشكى (بيومكانيك)، آموزش عالى در ايران، مكانيزمها، ترموديناميك (گازها)، انتقال حرارت، رباتها، آموزش از راه دور در ايران.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

عبادي، رحيم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: حشره شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: صنعتى اصفهان

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى حشره شناسى و جانورشناسى.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشكده كشاورزى دانشگاه صنعتى اصفهان.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

پياز، جايگزينى شكر در تغذيه زنبور عسل با تركيبات ارزان قيمت، كنترل كرم موم خوار و شناخت بيولوژى آن در ايران، مرفولوژيك توده هاى مختلف زنبور عسل ايران و مقايسه آن با يكديگر، راهنمايى، مشاوره و نظارت بر 4 پايان نامه كارشناسى ارشد و دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

بيماريها و آفات و شكارچى هاى زنبور عسل، پرورش زنبور عسل.

مقالات

تعداد مقالات

بزبان فارسى: 12، تعداد مقالات بزبان خارجى: 5

زمينه علمى مقالات:

يافته هاى ايمونولوژيك در درماتولوژى طب اطفال.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

عبدشريف آبادي، هوشمند

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

درگذشت: 1373.

هوشمند عبدشريف آبادى داراى درجه دكترى و استاديار دانشكده ى فنى دانشگاه تهران بود. از آثار اوست: زلزله و ساختمان هاى متداول: روش هاى پايدارسازى ساختمان ها در برابر زلزله (1371)؛ معيار پذيرش بتون و منحنيهاى عملياتى مشخصه آنها در مجموعه مقالات سمينار بتون 1367(1368)؛ ترجمه ساختمان هاى مسكونى مقاوم در برابر زلزله (تأليف مركز علمى و فنى ساختمان فرانسه، 1370).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

عدل، احمدحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

در 1277 ش در تبريز تولد يافت. پدرش مسعود عدل الملك از اعيان و مالكين آذربايجان بود و چندى روزنامه ى ناصرى را در تبريز انتشار مى داد. پس از انجام تحصيلات مقدماتى در مدارس تبريز، براى ادامه ى تحصيل عازم فرانسه شد. دوره ى متوسطه را در پاريس طى كرد و وارد دانشكده ى كشاورزى شد و درجه ى ليسانس گرفت. چندى در فرانسه به شغل دبيرى اشتغال داشت تا اينكه در 1301 به ايران بازگشت و در وزارت فوائد عامه و تجارت استخدام شد و به تاسيس مدرسه ى كشاورزى پرداخت و مدير و استاد مدرسه ى مزبور شد اين مدرسه بعدا دانشكده ى كشاورزى شد.

در 1309 وزارت فوائد عامه به سه اداره كل تقسيم شد، يكى از ادارات، اداره كل كشاورزى بود كه احمد حسين عدل به معاونت آن اداره انتخاب شد. در 1361 به كفالت اداره ى مزبور تعيين گرديد. دو سال در سمت مزبور باقى بود تا اينكه از كار دولت كنار رفت و به شغل تجارت پرداخت.

در اسفند 1320 در كابينه ى على سهيلى به وزارت كشاورزى كه بيش از چند ماه از تاسيس آن نمى گذشت تعيين گرديد و در كابينه ى بعدى كه رياست آن را احمد قوام داشت، همچنان وزير كشاورزى بود.

در 1324 در دولت ابراهيم حكيمى، وزير كشاورزى شد

و در كابينه ى احمد قوام در 1326 در سه ترميم كابينه، وزير كشاورزى بود. پس از سقوط كابينه، به رياست شوراى عالى برنامه ى هفت ساله منصوب شد و چندى نيز مديرعامل سازمان برنامه بود. در 1332 در كابينه ى سپهبد زاهدى به وزارت كشاورزى منصوب گرديد و تا پايان دولت مزبور كه يك سال و نيم طول كشيد، مقام وزارت داشت.

عدل پس از سقوط دولت زاهدى به بخش خصوصى رفت و در اصفهان مديريت كارخانه ى بافندگى و ريسندگى ريسباف را عهده دار گرديد. پس از مدتى، رياست كارخانه ى ريسندگى و بافندگى زاينده رود را به عهده گرفت و در اين سمت رياست سنديكاى صنايع اصفهان نيز به او واگذار شد.

در 1341 هنگامى كه با اتومبيل خود از اصفهان عازم تهران بود، در بين راه با كاميون تصادف نمود، خود و فرزندنش كشته شدند.

عدل يكى از بنيانگذاران كشاورزى جديد ايران است. گذشته از تاسيس دانشكده ى كشاورزى كرج، سالهاى طولانى در آن دانشكده تدريس مى كرد و مقالات تحقيقى زيادى در جرايد درباره ى كشاورزى انتشار داد.

(بخش 1) احمد حسين (و. تهران 1277 ه.ق.- ف. مهرماه 1341 ه.ش.) تحصيلات ابتدائى را در تبريز و متوسط و عالى را در فرانسه به پايان رسانيد و دانشنامه مهندسى را از دانشكده كشاورزى گرينون دريافت كرد. در سال 1302 به تهران بازگشت و به معاونت اول اداره خالصه تهران منصوب گرديد. بعد از شش سال معلم گياه شناسى در مدرسه فلاحت تهران شد و سپس به مقام رياست مزرعه نمونه كرج و رياست اداره امور فلاحتى در اداره كل فلاحت نايل آمد. در سال 1316 در كابينه جم كفالت اداره كل فلاحت را عهده دار شد. در

سال 1320 در كابينه سهيلى وزير كشاورزى گرديد. وى سه بار در كابينه هاى مختلف قوام السلطنه و يك بار در كابينه حكيم الملك و يك بار در كابينه سپهبد زاهدى وزير كشاورزى شد. در سالهاى 1316 و 1328 به عضويت هيأت شواراى عالى برنامه هفت ساله انتخاب گرديد. در سال 1330 به رياست شوراى عالى سازمان برنامه منصوب شد. آخرين سمت وى مديريت عامل كارخانه كازرونى و رياست سنديكاى صاحبان صنايع اصفهان بود. وى در تصادف اتومبيل ميان راه قم به تهران درگذشت. عدل داراى تأليفاتى به اين شرح است: 1- كتاب آب و هواى ايران، 2- تقسيمات اقليمى 3- رستنى هاى ايران، 4- آبهاى زيرزمينى در مناطق خشك فلات مركزى ايران.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

فردوس، قدرت الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهاردهم ق)، نويسنده. در 1306 ش جزو محصلين اعزامى ارتش به فرانسه عزيمت نمود. تحصيلات خود را در دانشگاه نانسى در رشته ى مكانيك به پايان رساند. او همچنين در رشته ى علوم ليسانس گرفت. در رتشه ى تخصصى اتومبيل نيز مدت يك سال، در كارخانجات فرانسه و آلمان، به مطالعه علمى پرداخت. در 1313 ش به ايران مراجعت كرد و در توپخانه ى ضدهوايى به خدمت مشغول شد و در دانشكده افسرى به تدريس رشته ى اتومبيل پرداخت. چند ماهى هم به رياست اداره ى راهنمايى و رانندگى مأموريت يافت. از آثار وى: «تعليمات كامل رانندگى»؛ «رانندگى اتومبيل»؛ «راننده و اتومبيل»؛ «موتورهاى ديزل»؛ «مكانيك اتومبيل».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :فهرست كتابهاى چاپى فارسى (3102 ،1623 -1622 / 2 ،916 / 1)، مؤلفين كتب چاپى (912 -911 / 4).

قباديان، عطاءاللَّه

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: استاد، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: شهيد چمران اهواز

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

مهندسى كشاورزى و دكترا در خاك شناسى و اصلاح اراضى با درجه ممتاز از دانشگاه كشاورزى وين اطريش در سال 1342، فوق دكترا در علوم زمين با درجه پروفسور آگرژه از دانشگاه وين در سال 1346.

مرتبه علمى:

تدريس در دانشگاه كشاورزى وين در رابطه با احياء اراضى و تأمين آب در مناطق خشك، پس از طى مراحل استاديارى و دانشيارى، ارتقاء به درجه استادى دانشگاه شهيد چمران اهواز.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

كشاورزى و علوم زمين.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 3

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

پدولوژى خوزستان، آبهاى تحت اراضى خوزستان، علل شور شدن اراضى خوزستان و اصلاح آنها، سيماى طبيعى فلات ايران در ارتباط با بهره بردارى كشاورزى احياء و

بازسازى منابع طبيعى كشور، سيماى طبيعى استان يزد در ارتباط با مسائل كويرى (ژئومورفولوژى، پدولوژى، هيدرولوژئولوژى).

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: متعدد، تعداد مقالات بزبان خارجى: متعدد

زمينه علمى مقالات:

اصلاح اراضى و مقابله با تنگناهاى آبى در مناطق خشك، مسائل و مشكلات منابع طبيعى در ايران، مسائل و تنگناهاى زيست محيطى در ايران، علل توسعه و گسترش كوير و مقابله با آن در ايران، تنگناهاى كشاورزى ايران، اهميت پس آبهاى فاضلابى در چرخش آبى ايران.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

كسرائي، رحيم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: تبريز

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى خاك شناسى.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشكده كشاورزى دانشگاه تبريز.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

شركت در انجام طرح تفصيلى خاك شناسى اراضى ايستگاه تحقيقاتى دانشكده كشاورزى دانشگاه تبريز، انجام تحقيقات در زمينه مسئله تغذيه گياهان و درجه حاصل خيزى خاكها.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 1

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

ترجمه كتاب چكيده اى درباره علم تغذيه گياهى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 3، تعداد مقالات بزبان خارجى:-

زمينه علمى مقالات:

بررسى عوامل محدودكننده رشد گياهان در خاكهاى منطقه سعيدآباد تبريز، بررسيهاى مقدماتى در مورد برخى از خواص خاكهاى اراضى كركسج وابسته به ايستگاه تحقيقاتى دانشكده كشاورزى تبريز.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

كلباسي اشتري، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: صنعتى اصفهان

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

كوشا، منوچهر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

درگذشت: 1374، تهران.

مهندس منوچهر كوشا از پيشكوستان كارتوگرافى بود. از مقاله هاى اوست: «از هئيت تا رؤيت» در مجله ى «نقشه بردارى» (دوره ى دوم، شماره 7، پاييز 1370، صفحه ى 20 الى 23).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

كوشيار، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

درگذشت: 12 اسفند 1366.

دكتر على كوشيار استاد دانشكده ى علوم ارتباطات بود.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

گل گلاب، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

تولد: 1347، تهران.

درگذشت: 22 اسفند 1363، تهران.

حسين گل گلاب، فرزند ميرزا مهدى خان مصورالملك (نقاش و عكاس دوره ى قاجار)، تحصيلات ابتدايى را در مدرسه ى علميه و متوسطه را در دارالفنون به سال 1295 به پايان رسانيد. از سال 1298 كه تدريس علوم طبيعى مدرسه ى دارالفنون را عهده دار شد تا سال 1307 دوازده جلد كتاب در رشته ى علوم طبيعى تأليف نمود. ضمنا در دانشكده ى حقوق به تحصيل پرداخت و به دريافت دانشنامه ى ليسانس در رشته ى قضايى و علوم سياسى در سال 1301 نايل آمد. به سال 1307 تصدى كارهاى عملى گياه شناسى در دانشكده ى پزشكى به عهده ى وى محول شد و از سال 1307 تا 1313 در دبيرستان نظام و دانشكده ى پزشكى تدريس گياه شناسى را بر عهده داشت. به سال 1314 كه كلاس مقدمات طب به دانشسراى عالى انتقال يافت، به معاونت دانشسراى عالى و دانشكده ى علوم و ادبيات منصوب گرديد و در همين سال طبق مقررات قانون دانشگاه به دريافت درجه ى دكترى در رشته ى علوم نايل شد و به تدريس فيزيولوژى گياهى در دانشسراى عالى و گياه شناسى در دانشكده ى پزشكى پرداخت. در سازمان نوين دانشكده به استادى كرسى بيولوژى گياهى و رياست آزمايشگاه مربوطه انتخاب گرديد.

دكتر گل گلاب در سال هاى 1324 و 1326 علاوه بر تدريس به معاونت دانشكده ى پزشكى منصوب شد و تا سال 1327 در اين سمت خدمت كرد و از پس از معاونت كناره گيرى كرد و فقط به تشكيل فرهنگستان، به سبب تخصص در معادل يابى در رشته هاى علمى، به عضويت پيوسته ى اين مؤسسه برگزيده شد و در سال 1315 سردبيرى فرهنگستان

نيز به وى واگذار شد.

علاوه بر كتاب هاى متوسطه تأليفات دكتر گل گلاب به شرح زير است: پاپان نامه ى دكترى راجع به «نباتات» ايران كه خلاصه ى آن در سال 1313 به چاپ رسيد، در اين پايان نامه شش هزار گياه كه در ايران مى رويد توصيف شده است ؛گيا (راهنماى گياهى)؛ گياه شناسى (براى دانشجويان دانشكده ى پزشكى)؛ فرهنگ گياهان معمولى و دارويى؛ تدوين برخى از كتاب هاى درسى گياه شناسى، زمين شناسى، تشريح و فيزيولوژى حيوانى و شيمى براى دبيرستان ها و دانشگاه ها (از سال 1312 الى 1326)؛ تاريخ طبيعى (در قسمت هاى مختلف)؛ جغرافيا (1310)؛ مشخصات جغرافياى طبيعى ايران (تأليف م. پتروف، ترجمه از روسى، 1336)؛ ترجمه ى بيش از پنجاه قطعه نمايش كلاسيك براى هنرستان هنرپيشگى (برخى از اين نمايشنامه ها در مجلات به چاپ رسيده است)؛ ترجمه ى كامل «اپراى كارمن» به نظم فارسى كه مطابق با آهنگ هاى اصلى است؛ ترجمه ى كامل «اپراى فوست» به نظم فارسى مطابق با آهنگ هاى اصلى. وى موسيقى مى دانست و سرود هم مى ساخت. از جمله سرودهايى كه ساخته است، مى توان به اين دو عنوان اشاره نمود: «اى ايران اى مرز پر گهر» و «آذربايجان».

(1365/ 1363 -1274 ش)، نويسنده، مترجم، موسيقيدان و استاد دانشگاه. وى در تهران به دنيا آمد. پدرش نقاش و عكاس دوره ى قاجار بود. تحصيلات ابتدايى را در مدرسه ى علميه، در محضر استادانى چون: عبدالعظيم قريب، ميرزا ابراهيم قمى مسعودى، غلامحسين رهنما و شمس العلماء قريب شروع كرد و دوره ى متوسطه را در دارالفنون به پايان برد. در دوره ى متوسطه، علاوه بر زبان انگليسى و فرانسه، مقدمات زبان روسى را در كلاس اسكندرخان مارديروسيان فراگرفت. پس از پايان دوره ى متوسطه به تدريس در مدرسه ى دارالفنون مشغول شد. در 1301

ش به دريافت ليسانس حقوق نايل آمد و در 1307 ش به تدريس در مدارس نظام منصوب شد. وى داراى ليسانس در رشته ى قضايى و علوم سياسى و دكترا در رشته ى علوم بود. او به تدريس فيزيولوژى گياهى، در دانشسراى عالى و گياه شناسى، در دانشكده ى پزشكى پرداخت و در سازمان نوين دانشكده به استادى كرسى بيولوژى گياهى و رياست آزمايشگاه مربوطه انتخاب شد. دكتر گل گلاب علاوه بر تدريس مدتى به معاونت دانشكده پزشكى منصوب گرديد. وى مدتى نيز سردبير فرهنگستان بود. او در دوره ى تحصيلات متوسطه در محضر درس آقا حسنقلى، استاد تار، به فراگيرى اين هنر نيز پرداخت و با مقدمات موسيقى ايران آشنا شد. سپس در مدرسه ى موسيقى كلنل علينقى وزيرى ثبت نام كرد و به تشويق وزيرى چندين سرود و تصنيف به عنوان نمونه تهيه كرد كه مورد پسند قرار گرفت. وى همچنين با انجمن موسيقى ملى در زمينه ى تصنيف و سرود همكارى داشت. سرودهاى «اى ايران» و «آذربايجان» از آثار هنرى اوست. گل گلاب به نقاشى، عكاسى و شعر نيز علاقه مند بود. او در زمينه ى واژه يابى معادل در رشته هاى علمى تخصص داشت و عضو فرهنگستان ايران بود. از آثار علمى وى: «تاريخ طبيعى»، تشريح و فيزيولوژى حيوانى؛ «تاريخ طبيعى»، زمين شناسى؛ «تاريخ طبيعى»، گياه شناسى؛ «تاريخ طبيعى»، قسمت چهارم، «حفظ الصحه»؛ «پايان نامه دكترا»، درباره ى نباتات ايران؛ «فرهنگ گياهان معمولى و دارويى»؛ «شيمى فلزات»؛ «جغرافيا»؛ ترجمه ى «مشخصات جغرافياى طبيعى ايران».[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ برگزيدگان (396 -394)، تاريخ تحول ضبط موسيقى (313 ،236 ،235)، تاريخ موسيقى (490/ 2)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (336/ 5)، زندگينامه ى مشاهير

رجال پزشكى (140 -129/ 1)، سرگذشت موسيقى (324/ 1)، شرح حال رجال (302/ 5)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (722 -721/ 1)، مردان موسيقى (132 ،24 ،22/ 4 ،198/ 2)، مؤلفين كتب چاپى (853 -851/ 2).

مايل هروري، غلامرضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

تولد: 1300.

درگذشت: 1374.

از جمله آثار غلامرضا مايل هروى مى توان به اين عنوان ها اشاره نمود: لغات و اصطلاحات فن كتاب سازى، همراه با اصطلاحات جلد سازى، تذهيب، نقاشى (تهران، 1353).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

مجاب، فرج الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مدرس. محقق.

تولد: مرداد 1314، شيراز.

درگذشت: 14 بهمن 1357، شيراز.

فرج الله مجاب پس از طى تحصيلات موفق به اخذ درجه ى دكترى در رشته ى متالورژى از دانشگاه استراتاكلايد لندن شد. دكتر مجاب پس از طى تحصيلات به ايران بازگشت و در محافل علمى و تحقيقاتى به تدريس پرداخت. وى در شركت ماشين سازى اراك، مركز نوآورى هاى صنعتى، مديريت طرح هاى صنعتى و مهندسين مشاور صنعتى ايران، دانشگاه ابوريحان، اداره ى فارغ التحصيلان وزارت فرهنگ و آموزش عالى و دفتر نظارت سنجش و آموزش فعاليت هاى آموزشى و تحقيقاتى داشت. در سال هاى 1363 الى 1375 در برنامه ريزى صنعت سنگين كشور و گسترش و نوسازى صنايع ايران نقش داشت. مجاب از سال 1373 در مركز پژوهش هاى مجلس شوراى اسلامى به كار مشغول شد. آخرين فعاليت فرهنگى اش ترجمه ى مقاله اى از «نيوزويك» بود كه در فصلنامه ى «مجلس و پژوهش» به چاپ رسيد.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

مجتهدي، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محقق.

تولد: 1292، تبريز.

درگذشت: 1366، تهران.

على مجتهدى پس از پايان رسانيدن تحصيلات متوسطه در سال 1311 در ميان محصلان اعزامى به اروپا رفت و در رشته ى مهندسى كشاورزى (اصلاح نباتات) به اخذ درجه ى تخصصى نايل شد. پس از بازگشت در وزارت كشاورزى و دانشكده ى كشاورزى به خدمت گمارده شد و از بنيانگذاران مؤسسه ى اصلاح و تهيه نهال و بذر بود.

از تاليفات چاپ شده ى اوست: زراعت برنج و اصلاح آن، باغدارى مركبات، زراعت سويا، زراعت آفتابگردان (با همكارى همكاران)؛ كتابى هم درباره ى كشت زيتون دارد كه به چاپ نرسيده است. كتابى به نام فيزيولوژى براى همه ترجمه كرد كه به هنگام مرگش در دست چاپ بود.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

مخبرالدوله، عليقلي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1315 -1245 ق)، دانشمند. در شيراز به دنيا آمد. پس از طى تحصيلات مقدماتى در محضر پدر و تحصيلات متوسطه در دارالفنون، براى تكميل دانش به اروپا رفت. در 1276 ق ناصرالدين شاه وى را مأمور به همكارى در كشيدن خط تلگراف بين تهران و سلطانيه (زنجان) كرد. پس از پايان كار وى به نيابت وزارت علوم منصوب شد و در 1290 ق به وزيرى پست و تلگراف انتخاب و ملقب به مخبرالدوله شد. در 1293 ق سيم كشى ميان تهران و مشهد را انجام داد. حيدرقلى بن نصراللَّه پريشان نهاوندى به سفارش و درخواست وى كتاب «مفتاح المفاتيح» (ترجمه قسمتهايى از «مفاتيح الغيب» ملا صدرا) را شرح كرد. او سرانجام در تهران درگذشت و در تكيه رضاقلى خان اميرالشعراء به خاك سپرده شد. از آثارش: اهتمام در انتشار كتاب «فارسنامه ى ناصرى».[1]

على قلى خان، (ف. 1315 ه.ق)، ابن رضاقلى خان هدايت هزارجريبى (مؤلف مجمع الفصحا). وى از تحصيلكردگان فرنگ بود، پس از مراجعت

به كار امتداد خطوط تلگرافى در ايران مأمور گرديد. در سال 1286 به لقب مخبرالدوله ملقب شد. در سال 1296 وزير تلگراف، در 1298 وزير علوم و رئيس دارالفنون، در 1299 وزير معادن، در 1314 (ابتداى سلطنت مظفرالدين شاه) وزير داخله بود. (پسرش صنيع الدوله داماد مظفرالدين شاه بود).

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

منابع زندگينامه :[1] روز شمار تاريخ (58/ 2)، الذريعه (350 -349/ 21)، شرح حال رجال (459 -455/ 2)، فارسنامه ى ناصرى (1124 -1123/ 2)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (3073 ،2382/ 2)، وزراى معارف ايران (29 -27)، وزيران علوم و معارف و فرهنگ ايران (28 -22).

مخدوم فرخنده، مجيد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: محيط زيست، دانشكده: منابع طبيعى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

كارشناسى مهندسى جنگل و مرتع از دانشگاه تهران در سال 1346، كارشناسى ارشد برنامه ريزى محيط زيست از دانشگاه ملى استراليا، دكتراى ارزيابى اثرات توسعه بر محيط زيست از دانشگاه ماكوارى سيدنى در سال 1359.

مرتبه علمى:

دانشيار دانشكده منابع طبيعى دانشگاه تهران.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

اكولوژى كاربردى، ارزيابى اثرات توسعه، ارزيابى توان اكولوژى آمايش سرزمين، آلودگى صدا، پايه گذار ارزيابى توان اكولوژيكى به عنوان شالوده آمايش سرزمين كشور، بررسى طبقه بندى اتوماتيك سرزمين و ارائه نرم افزار مناسب براى ايران، عضويت در فرهنگستان علوم و مجامع بين المللى، نظارت بر 5 پايان نامه كارشناسى ارشد و 1 پايان نامه دكترا.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 3

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

محيط زيست، ارزيابى محيط زيست، آمايش سرزمين، ارزيابى توان اكولوژى محيط زيست.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 18، تعداد مقالات بزبان خارجى: 4

زمينه علمى مقالات:

ارزيابى توان سرزمين، طبقه بندى كامپيوترى سرزمين، آمايش سرزمين.

برگرفته از كتاب :شرح حال

تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

مدرسي اول، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: حشره شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: فردوسى مشهد

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

مشيري، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محقق.

تولد: 1288، تبريز.

درگذشت: تير 1365.

محمد مشيرى از خاندان ميرزا جعفرخان مشيرالدوله بود. وى فارغ التحصيل دوره ى پنجم دانشسراى پسران سال تحصيلى 1319 -1318 است. دوران خدمت دولتى مشيرى به مناسبت تحصيل در مدرسه ى نظام در ارتش گذشت، ولى چندى بعد، پيش از سال 1323 از ارتش كناره گرفت. بنگاه آذر به همت او شكل گرفت و آثارى را منتشر مى ساخت. اما دوره ى كار بنگاه آذر دوام چندانى نداشت. با پيشامدهاى سياسى آذربايجان، براى مدت كوتاهى زندانى شد. سرانجام به همراه گروهى از افراد ديگر به كشورهاى اروپاى شرقى رفت و چون بازگشت، حوادث بيست و هشتم مرداد 1332 پيش آمد و دگر بار زندانى شد.

بعدها به پرورش ماهى قزل آلا روى آورد و در كنار آن به كشاورزى و پرورش زنبور عسل هم پرداخت. سپس فروشگاهى به نام «آب و خاك» براى خريد و فروش تخم گياهان و كود و اسباب كشاورزى باز كرد. در همين دوره رساله هاى عملى و آموزشى ساده اى در زمينه سبزى كارى، باغچه دارى، پرورش گل، پروش مركبات، گاودارى، مرغدارى، نگهدارى از زنبور عسل، پرندگان و سگ و گربه، تأليف و نشر كرد. رساله هاى او در مباحث كشاورزى و پرندگان عبارت است از: مرغدارى، روش انتخاب بهترين مرغان تخم گذار، بوقلمون، جوجه ى يك روزه، مرغ و خروس، طوطى، قرقاول، قو، مرغ عشق، قنارى، كبوتر، كلكسيون پرندگان، گربه، سگ (چهارده رساله ى مجزا)؛ كاكتوس؛ نيلوفر آبى؛ تغذيه و زندگى؛ گلايل و گل مريم؛ شمعدانى؛ ميخك؛ رز و گل سرخ و نسترن (هفت رساله ى مجزا)؛ پرورش

زنبور عسل؛ پرورش درختان ميوه؛ روش نوين سبزى كارى (تهران، 1342)؛ سبزى كارى (چهار رساله ى مجزا).

كتاب هاى او در زمينه ى تاريخ و ادب به شرح زير است: كبريت، قوطى كبريت و برچسب آن در جهان و ايران از اختراع تا امروز (1344)؛ ارشاد الزراعه (تأليف قاسم بن يوسف هروى، 1346)؛ شرح مأموريت آجودانباشى (حسين خان نظام الدوله، در سفارت هاى اروپا به انضمام سفرنامه ى او نوشته ى عبدالفتاح گرمرودى، 1347)؛ رساله ى تحقيقات سرحديه ى ميرزا جعفرخان مشيرالدوله (1348)؛ رستم التواريخ (تأليف محمدهاشم آصف رستم الحكماء 1348)؛ صدرالتواريخ (تأليف محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، 1349)؛ راهنماى گردآورى سكه (1351)؛ سكه هاى شاه اسماعيل اول (1351)؛ كتاب شناسى سكه ها و مهرها و طغراهاى پادشاهان ايران (1352)؛ آلبوم سكه ها و نشان ها و مهرهاى پادشاهان ايران (تأليف رابينو به زبان فرانسوى، 1353)؛ سكه هاى آقا محمدخان قاجار و پدرش محمدحسن خان قاجار (1353)؛ راهنماى خواندن انواع خطوط كوفى (1354)؛ نشان ها و مدال هاى ايران از آغاز سلطنت قاجاريه تا امروز (1354)؛ سكه و نشان دوران پهلوى (1354)؛ سفرنامه ى ابراهيم صحافباشى تهرانى (1357)؛ ديوان البسه از نظام الدين محمود قارى يزدى (تجديد چاپ افست از روى چاپ ميرزا جبيب اصفهانى).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

مفتون، منوچهر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: استاد، رشته: خاك شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: شيراز

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

ميرعين عارفين، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: خاك شناسى، دانشكده: مجتمع ابوريحان، دانشگاه: تهران

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

نوروزيان، ايرج

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: اپيدميولوژى و جراحى دام، دانشكده: دامپزشكى، دانشگاه: تهران

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

دكتراى دامپزشكى از دانشكده دامپزشكى دانشگاه تهران در سال 1349، اخذ مدرك MPRM در كنترل و پيشگيرى از بيماريهاى دامى از دانشگاه ديويس كاليفرنيا آمريكا در سال 1354.

مرتبه علمى:

استاديار گروه آموزشى علوم درمانگاهى دانشكده دامپزشكى دانشگاه تهران در سال 1354، ارتقاء به درجه دانشيارى دانشكده دامپزشكى دانشگاه تهران در سال 1370.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

انجام 3 طرح تحقيقاتى در زمينه هاى هوشبرى و جراحى دامهاى بزرگ و بيماريهاى اندامهاى حركتى، اپيدميولوژى و كنترل بيماريهاى دامى، عضويت در مجامع بين المللى، راهنمائى، مشاوره ونظارت بر 215 پايان نامه دكتراى عمومى دامپزشكى و 2 پايان نامه دكتراى تخصصى جراحى و راديولوژى دامپزشكى.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان فارسى: 6

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) بزبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

جراحى دامهاى بزرگ، بيماريهاى اندامهاى حركتى، اپيدميولوژى و كنترل بيماريهاى دامى.

مقالات

تعداد مقالات بزبان فارسى: 18، تعداد مقالات بزبان خارجى: 6

زمينه علمى مقالات:

هوشبرى در دامهاى بزرگ، جراحى دامهاى بزرگ.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

نوري قنبلاني، قدير

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: حشره شناسى، دانشكده: كشاورزى، دانشگاه: اردبيل

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

نيكنام، فريدون

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ناشر.

درگذشت: 25 ارديبهشت 1370.

فريدون نيكنام درجه ى فوق مهندسى رشته ى مرتعه و جنگلدارى از آمريكا را داشت. وى مدير مؤسسه ى انتشارات مرواريد بود.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

علوم طبيعي

اميرلو، عنايت الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عنايت الله اميرلو در سال 1323 ، در قزوين متولد گرديد. پس از تحصيلات ابتدايي و متوسطه ، در رشته باستان شناسي دانشگاه تهران مشغول تحصيل شد. در سال 1345 به كشور ژاپن عزيمت نمود و در دانشگاه هيروشيما تحصيلات خود را در زمينه انسان شناسي جسماني و نيز باستان نشاسي دوره سنگ پي گرفت. عنايت الله امير لو از سال 1347 به استخدام اداره كل باستان شناسي و سپس مركز باستان شناسي ايران درآمد. وي همچنين مسئول تهيه شناسنامه براي بسياري از اشياء موجود در كاخ موزه گلستان بود. گروه : علوم انساني رشته : باستان شناسي تحصيلات رسمي و حرفه اي : عنايت الله اميرلو پس از تحصيلات ابتدايي و متوسطه ،در رشته باستان شناسي دانشگاه تهران مشغول تحصيل شد. در سال 1345 به كشور ژاپن عزيمت نمود و در دانشگاه هيروشيما تحصيلات خود را در زمينه انسان شناسي جسماني و نيز باستان نشاسي دوره سنگ پي گرفت.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : عنايت الله امير لو از سال 1347 به استخدام اداره كل باستان شناسي و سپس مركز باستان شناسي ايران درآمد. وي همچنين مسئول تهيه شناسنامه براي بسياري از اشياء موجود در كاخ موزه گلستان بود.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : عنايت الله اميرلو در تاسيس گنجينه اشياء و ذخاير بازيافته موجود در ميراث فرهنگي استان و تهيه براي اشيا مكشوفه قاچاقچيان همكاري داشته است.ساير فعاليتها و برنامه

هاي روزمره : عنايت الله امير لو پس از اتمام تحصيلات خود ، در سال 1358 به ايران بازگشت و فعاليت علمي خود را دنبال نمود. وي در دوران حيات خود فعاليت هاي ذيل را به انجام رسانده است: - شركت در كاوش هاي تپه قيطريه تهران - شركت در كاوش هاي معبد آناهيتا كنگاور - شركت در كاوش هاي شهر ساساني - اسلامي سيراف بوشهر - شركت در كاوش هاي تپه سه گابي ، تويسركان - بررسي شهرستان دماوند ( كشف محوطه اي از دوره پارينه سنگي در روستاي قلعه عسگر دماوند ) ، سه فصل - بررسي منطقه قاضي ميرجعفر يزد - كاوش در فهرج يزد آثار : باستان شناسي اسراييل ، به مثابه ابزاري در خدمت صهيونيسم ويژگي اثر : با همكاري مصطفي تنها ، موزه ، ش 4و32 ساليابي محوطه محوطه هاي باستاني ايران به روش كربن 14 ويژگي اثر : باستان شناسي و تاريخ _ سال دوم ، ش 1 ، پاييز و زمستان 13663 قلعه عسسگر دماوند تهران ويژگي اثر : راهنماي نمايشگاه دومين گردهمايي باستان شناسي ايران _ تهران 13764 كاربرد رياضيات در پژوهشهاي باستان شناسي ويژگي اثر : باستان شناسي و تاريخ _ سال هفتم ش2و1 ، يادنامه هلن كنتور5 مقدمه اي بر مطالعات دروان سنگ ويژگي اثر : فروهر ( نشريه سازمان فروهر ) ، ش 4 ، شهر يور 13636 نگاهي به

فرهنگهاي كهن سنگي ايران ويژگي اثر : باستان شناسي و تاريخ _ ش 1 ، پاييز و زمستان 1365

منابع زندگينامه : نشريه باستان پژوهان ، « ويژنامه سمينار باستان شناسي دانشگاه تهران » ، زمستان 1379

آذرنوش، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مسعود آذرنوش در سال 1324در كرمانشاه به دنيا آمد. تحصيلات خود را تا مقطع كارشناسي ارشد رشته باستان شناسي در دانشگاه تهران گذراند و براي ادامه تحصيل به آمريكا عزيمت نمود و در آنجا موفق به اخذ مدرك دكترا از دانشگاه كاليفرنيا شد. رساله دكتراي آذرنوش در خصوص هنر ساساني در شرق فارس و منطقه حاجي آباد بوده است. ايشان علاوه بر سوابق پژوهشي ميداني و تدريس در دانشگاههاي تهران از تاليفات متعددي به زبان فارسي و انگليسي و فرانسه برخوردار است از جمله سوابق اداري ايشان مي توان به مسئوليت معاونت پژوهشي پژوهشكده باستان شناسي سازمان ميراث فرهنگي اشاره نمود.گروه : علوم انساني رشته : باستان شناسي والدين و انساب : مسعود آذرنوش در 5 فروردين 1324در كرمانشاه متولد شد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : مسعود آذرنوش پس از تحصيلات ابتدايي و متوسطه، مشغول به تحصيل در رشته باستان شناسي پرداخت، و در سال 1347موفق به اخذ درجه ليسانس از دانشگاه تهران شد. وي پس از خدمت وظيفه مشغول به تحصيل در دوره كارشناسي ارشد باستان شناسي شد و در سال 1353پايان نامه خود را با عنوان (تمدن و هنر هيئت) موفق به دريافت درجه كارشناسي ارشد شد. در سالهاي پس از انقلاب براي تحصيل به اروپا و سپس آمريكا عزيمت كرد و در سال 1366رساله دكتراي خود را با عنوان: هنر ساساني

در شرق فارس» كاوشهاي حاجي آباد در نزديكي داراب، ايران» در گروه باستان شناسي دانشگاه ايالتي كاليفرنيا ارائه داد. زمان و علت فوت : مسعود آذرنوش زماني كه از مأموريت اداري از هگمتانه همدان به تهران بازگشته بود، در اثر سكته قلبي در هفتم آذر ماه 1387 دار فاني را وداع گفت و در قطعه نام آوران به خاك سپرده شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سوابق اجرايي و اداري مسعود آذرنوش از سال 1349_1375به شرح زير مي باشد: _ سرپرست هيئت هاي كاوش و بررسي، مركز باستا ن شناسي ايران 59_1349 _ استاديار موسسه باستان شناسي دانشگاه تهران، از 1375. _ عضو انجمن ايران شناسي اروپا. _ مشاور مجله باستان شناسي و تاريخ، مركز نشر دانشگاهي. _همكار مجله كتابشناسي انتقادي چكيده هاي ايران شناسي(Abstracta iranica) _مدير گروه باستان شناسي دانشگاه آزاد اسلامي تهران . _بورس تحقيقاتي از موسسه باستان شناسي آلمان،برلن ،1365. _بورس تحقيقاتي از موزه پليتن ،نيويورك 67_1366. _انجمن حفظ آثار باستاني و بناهاي تاريخي ايالت بروكسل ،بلژيك ،74_1373. فعاليتهاي آموزشي : مسعود آذرنوش در دانشگاههاي تهران، تربيت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامي تهران دروس زير را تدريس كرده است: باستان شناسي اشكاني، باستان شناسي ساساني، باستان شناسي يونان و روم، روش كاوش و بررسي (نظري و عملي) و تاريخچه باستان شناسي. ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مسعود آذزنوش در سالهاي 57_1345 حضور فعالي در كاوشها و بررسي ميداني ايران داشت چنانكه مي توان به موارد زير اشاره كرد: - شركت در كاوشهاي هفت تپه خوزستان، دانشجو _ كار آموز، به سرپرستي عزت الله نگهبان،1346. - استان خراسان،دانشجو _ كار آموز،

به سرپرستي عزت الله نگهبان،1347. - شركت در كاوشهاي هفت تپه خوزستان، دانشجو _ كارآموز، به سر پرستي سيف اله كامبخش فرد، 1347. - شركت در كاوشهاي هفت تپه خوزستان، دانشجو _ كارآموز، به سرپرستي عزت الله نگهبان، 1348. - شركت در كاوشهاي كنگاور كرمانشاه دانشجو _ كارآموز، به سرپرستي سيف الله كامبخش فرد،1351. - كاوشهاي مسجد سليمان، نماينده مر كز باستان شناسي ايران، به سرپرستي ر.گيرشمن،1352. - شركت در كاوشهاي كنگاور، مسوول كار گاه، به سرپرستي سيف الله كامبخش فرد،1352. - شركت در كاوشهاي هفت تپه خوزستان،معاون هيئت، به سرپرستي عزت الله نگهبان،1353. - كاوش كردار تپه، نماينده مركز باستان شناسي ايران، به سرپرستي ك.كرمر،1353. - شركت در كاوشهاي كنگاور كرمانشاه، مسئول كارگاه، به سرپرستي سيف اله كامبخش فرد،1353. - شركت در كاوشهاي شوش مسوول كارگاه شائور، به سرپرستي ژ.پر، 1355. -كاوشهاي گورستان محوطه سنگ شير و تپه هگمتانه همدان، سرپرست هيئت، 1355 - كاوشهاي كنگاور و در چال، سرپرست هيئت، 1356. - بررسي هاي حاجي آباد (تل سفيدك) فارس، سرپرست هيئت،1354. - كاوشهاي حاجي آباد (تل سفيدك) فارس، سرپرست هيئت، 1357. - كاوشهاي كنگاور كرمانشاه، سرپرست هيئت، 1357. - كاوشهاي حاجي آباد (ميل نقاره و چهار ستون) فارس، سرپرست هيئت، 1376. - كاوشهاي حاجي آباد (تل سفيدك) فارس، سرپرست هيئت، 1377. - كاوشهاي ابراهيم آباد قزوين (كاوش آموزشي گروه باستان شناسي دانشگاه تهران)، سرپرست هيئت، 1379.چگونگي عرضه آثار : مسعود آذر نوش نتايج مطالعات و پژوهشي هاي باستان شناسي خود را در همايشها و كنگره هاي ملي و بين المللي متعددي عرضه نموده است، از جمله اين همايش ها عبارتند از: - هفتمين

كنگره بين المللي باستان شناسي و هنر ايران (مونيخ، آلمان) -سمپوزيوم هاي چند گانه باستان شناسي و هنر ايران پيش و پس از پيروزي انقلاب (تهران)؛ -موزه مترو پليتن (نيويورك، آلمان) -كلوپ باستان شناسي دانشگاه كلمبيا (نيويورك، آمريكا) -موزهاي سكلر و فرير (واشنگتن، آمريكا). -همايش بين المللي جاده ابريشم، يونسكو (پاريس، فرانسه) -همايش بين المللي جاده ابريشم، يونسكو و پژوهشگاه علوم انساني (تهران) -نخستين (تورين، ايتاليا)؛ دومين (بامبرگ، آلمان) و چهارمين (پاريس، فرانسه) كنفرانس اروپايي پيرامون پژوهش هاي ايران شناسي. آثار : nbsp1 A New sasania temple in easten ويژگي اثر : Iranica antiqua19842 deux sasions de fouilles a la necropole de sang - e shir (hamedan( ويژگي اثر : In the akten des vll . Internationlen kongresses fur iranische kunst and archaeologie , munchen publish19793 Excavations at hagiabad ويژگي اثر : first preliminary report, iranica Antiqua19834 Excavations at kangavar ويژگي اثر : Archaologische mitteihungen aus iran 19815 From persepollise to al - fustet :continuation of acha menid architectural concepts ويژگي اثر : in proceedings of the second european conference of iranian studies , bamberg , 30th september to 4 th october , 1991 ,Publish in 19956 hagi abad residense sassanide dans le fars ويژگي اثر : les dossirers de larcheologie empires perses , d alexandre aux sassanides 19997 Hamedan,survey of Excavationsin iran1973-74

ويژگي اثر : iran,19758 Kangavar ويژگي اثر : in the dictionary of art 19969 kngavar un temple seleucide d anahita devient un munoment sassanide , ويژگي اثر : dossiers de l archeologie empires perses d alexandre aur sassanide 199910 la more de gulien I apostat selon ies sources iraniennes ويژگي اثر : byzantion , revue internationale des etudes byzantions 199211 les fouische de hagi abad ويژگي اثر : arabie orientale , mesopotamie et iran meridional de l age du fer au debut de la period islamique 198412 Mil-e naqarah hanah , complex of two cahar taps in eastrn fars ويژگي اثر : Archeologia iranica et oreintalis miscellanea in honorem louis vanden berghe198913 Parthian and sassanian stucoo ويژگي اثر : In the splendor of iran14 sapur II ardasir II, ans sapur III :Another Perspective ويژگي اثر : Archaeologische mitteilungen aus iran198615 sassanian architecture ويژگي اثر : In the splendor of iran16 sassanian Art in Eastern fars :the Excavation of a manorhouse at hagi abad darab , iran ويژگي اثر : in dissertation Abstracts internation, section 198817 Seleucid and parthian architecture ويژگي اثر : In the splendor of iran18 Stucco , III, history

and uses , I ancient ويژگي اثر : I n the dictionary of art (london :macmillan) forthcoming199619 The manor house of hagi abad and the chranology of the sasssanin Gavernose of kusansar . ويژگي اثر : Histore et culter de parsi centrale preslamique ecarites et documents archejologiques20 ايدز ،اخلاق ،و آينده ويژگي اثر : زتان 137521 بFire temple and anahita temple Adiscussion on some iranian palaces of some iranianpalaces of worship ويژگي اثر : mesopotamia 198722 بخش دوران تاريخي در چكيده هاي باستان شناسي ويژگي اثر : مركز نشر دانشگاهي و انجمن ايران شناسي فرانسه درتهران .23 به مناسبت سفر گرجستان ويژگي اثر : باستان شناسي و تاريخ 1378.24 چشم انداز كرد لر در هزاره ي يكم پيش ازميلاد. ويژگي اثر : نشريه ي انجمن فرهنگ ايران باستان 1353.25 خليج فارس ، خليج يتيم ويژگي اثر : نگاه نو 137226 فصل دوم كاوشهاي محوطه ي باستاني سنگ شير در همدان . ويژگي اثر : گزارش هاي چهارمين مجمع سالانه ي كاوشهاي و پژوهشهاي باستان شناسي در ايران ،تهران ، 1355.27 كاوشهاي گورستان محوطه ي سنگ شير . ويژگي اثر : گزارش سومين مجمع سالانه ي كاوش ها وپژوهش هاي باستان شناسي در ايران ، تهران ،1354.28

كهن ترين پاپيروس عربي ويژگي اثر : ترجمه از يوسف راغب كه وقف ميراث جاويدان مي باشد1379.29 نگاهي ديگر به شاهپور دوم ، اردشير دوم و شاهپور سوم:پيشنهادي براي باز نويسي بخشي از تاريخ دوره ي ساسانيان ويژگي اثر : باستان شناسي و تاريخ 1375.30 هنر ايران در دوره ي اشكانيان ويژگي اثر : دائر النعارف بزرگ اسلامي31 هنر ايران در دوره ي ساسانيان ويژگي اثر : دائر المعارف بزرگ اسلامي32 ور تاجيكان ويژگي اثر : معارف دوره دوازدهم 1374.

آزرم، اسماعيل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1286 ش)، زيست شناس. وى پس از گذراندن تحصيلات مقدماتى در ايران به فرانسه رفت و تحصيلات متوسطه را در آن كشور طى نمود. سپس وارد مدرسه ى كشاورزى گرينسيون و موفق به دريافت ديپلم مهندسى كشاورزى شد. پس از آن به انگلستان رفت و به تحصيل زيست شناسى پرداخت. دو سال هم در انستيتو ژنتيك حيوانى كار كرد تا موفق به دريافت دكترا شد. دكتر آزرم پس از پايان تحصيلات به ايران بازگشت و به ترتيب عهده دار اين مشاغل شد: تدريس بيولوژى و ژنتيك در دانشكده ى پزشكى و دامپزشكى، دانشيار دانشكده ى پزشكى، استاد بى كرسى بيولوژى حيوانى وابسته به كرسى انگل شناسى. آثار به جا مانده از وى: «تئوريهاى اساسى ژنتيك»؛ «جانورشناسى سيستماتيك»؛ «چند بخش از بيوفيزيك»؛ «حالت كلوئيد ماده»؛ «ساختمان فيزيكى و تركيب شيميايى پرتوپلاسم»؛ «كلباتى راجع به موجود زنده».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (130 /18)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (34 -33 /1)، زندگينامه ى

مشاهير و رجال پزشكى معاصر (376)، مؤلفين كتب چاپى (571 -569 /1).

آسايش، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر حسين آسايش در سال 1311 در شهر تبريز بدنيا آمد. پس از گذراندن تحصيلات مقدماتي در سال 1336 در رشته تاريخ و جغرافيا و علوم تربيتي از دانشگاه تبريز را گذراند. وي به علت شاگرد اولي از بورسيه دولتي استفاده كرده و عازم فرانسه شد و تا مقطع دكتري رشته جغرافيا، گرايش روستاشناسي در دانشگاه سوربن تحصيل كرد. ايشان پس از مراجعت به ايران در دانشگاه تبريز با مرتبه استادياري مشغول به فعاليت شد و تا سال 1364 در اين دانشگاه بودند كه به افتخار بازنشستگي نائل آمد. دكتر آسايش فعاليت علمي خود را در دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران ادامه داد و تاكنون با رتبه علمي دانشياري انجام وظيفه مي كند.گروه : علوم انسانيرشته : جغرافياگرايش : جغرافياي روستاييوالدين و انساب : پدر حسين آسايش، خياط بود و امور خياطي استاد محمدحسين شهريار را بر عهده داشت. پدر بزرگش به حرفه علافي مشغول بود كه در زمان خود شغلي مهم بوده است. مادر ايشان نيز خانه دار بوده است.خاطرات كودكي : حسين آسايش از دوران كودكي خود خاطرات زيادي بياد دارد كه از آن جمله اند: تشكيل حكومت ملي دموكرات در آذربايجان به دست جعفر پيشه وري، قطع رابطه با حكومت مركزي به مدت دو سال، چاپ اسكناسهايي به زبان تركي، مكاتبات اداري به زبان آذري، تدريس در دانشگاهها و مدارس به زبان آذري (كتابهاي موجود هم به زبان تركي چاپ شده بودند)، تاسيس اولين دانشگاه در تبريز، انتصاب آقاي بي ريا به سمت رياست فرهنگ و ...اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي :

حسين آسايش در خانواده اي از نظر شرايط مادي متوسطي بدنيا آمد. او به همراه خانواده (هفت خواهر و برادر) در خانه 250 متري در تبريز در كنار پدري خياط زندگي مي كرد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسين آسايش پس از طي دوره ابتدايي و متوسطه در تبريز، در رشته تاريخ و جغرافيا و علوم تربيتي در دانشگاه تبريز پذيرفته شد و در سال 1336 از همان دانشگاه فارغ التحصيل گرديد. وي به علت شاگرد اولي از طرف دولت در سال 1339 به فرانسه عزيمت كرد و در دانشگاه سوربون پاريس به تحصيل پرداخت و دكتراي جغرافياي انساني با گرايش روستاشناسي را با درجه عالي از انستيتو جغرافياي دانشگاه سوربن پاريس دريافت كرد.خاطرات و وقايع تحصيل : حسين آسايش از تحصيل در مدارس به زبان آذري خاطراتي به ياد دارد. وي از مدير مدرسه خود چنين نقل مي كند: مدير مدرسه ما فرد خوبي بود كه به گفته خودش چندين بار مدرسه اش را به خاطر اينكه سواد آموزي گناه است به آتش كشيده بودند و بعدها معلوم گرديد كه فرزندان آنها در انگلستان مشغول به تحصيل بودند.فعاليتهاي ضمن تحصيل : حسين آسايش در كنار تحصيل به آموزش حرفه خياطي نزد پدر مي پرداخت و همچنين در مقاطع ابتدايي و متوسطه به تدريس مشغول بود.استادان و مربيان : حسين آسايش از دوران تحصيل خود اساتيد و مربياني داشته است كه در زندگي علمي وي تاثير بسزايي داشتند كه از آنجمله مي توان به چند تن اشاره كرد: آقاي ميرزا عبدالله ساويز (مدير مدرسه ابتدايي و متوسطه)، آقاي دربندي (معلم كلاس سوم ابتدايي)، آقايان دكتر تاجبخش،

دكتر صوفي املشي، دكتر وديعي (اساتيد دوره كارشناسي)، پروفسور ژرژ (استاد معروف دانشگاه سوربن دوره دكتري).هم دوره اي ها و همكاران : مرحوم دكتر فريد، دكتر محمود پور، دكتر سيد رحيم مشيري، دكتر عزت الله عزتي، دكتر پرويز كردواني و ... از همكاران و هم دوره اي هاي حسين آسايش مي باشند.همسر و فرزندان : حسين آسايش متاهل است. وي داراي سه فرزند پسر است. فرزند ارشد در آمريكا بسر مي برد و يك كمپاني در رابطه با هوا و فضا و ناسا دارد. ديگر فرزندانش شغل پدر را ادامه نداده و وارد بازار كار شدند و هم اكنون از تاجران بنام بازار مي باشند.وقايع ميانسالي : دكتر حسين آسايش پس از بازنشستگي به تهران منتقل شد و دوره دكتري رشته جغرافيا و برنامه ريزي روستايي را در دانشگاه آزاد اسلامي تاسيس كرد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حسين آسايش پس از اخذ مدرك دكتراي جغرافياي انساني با گرايش روستاشناسي از پاريس، به ايران مراجعت كرد و در دانشگاه تبريز با مرتبه علمي استادياري استخدام شد. وي تا سال 1364 (تا زمان بازنشستگي) در همان دانشگاه بود. ايشان پس از بازنشستگي به تهران منتقل و در دانشگاه آزاد اسلامي فعاليت علمي خود را مجدد شروع كرد و در دوره هاي كارشناسي ارشد و دكتري از سال 1370 به بعد (تاكنون) به تدريس پرداخت. ايشان در كنار تدريس و تحقيق، داراي سمت هايي بوده اند كه مي توان به موارد زير اشاره كرد: - عضو هيئت علمي و دانشيار گروه جغرافيا دانشگاه آزاد اسلامي تهران (واحد علوم و تحقيقات) - موسس و رئيس مركز تحقيقات روستايي دانشگاه تبريز (اين موسسه دومين موسسه بعد

از موسسه تحقيقات اجتماعي دانشگاه تهران بود) - موسس و رئيس دفتر طرح و برنامه ريزي دانشگاه تبريز - مدير كل اداره كل بودجه و تشكيلات دانشگاه تبريز - مدير كل اداره كل خدمات دانشگاه تبريز - مشاور وزارت جهاد كشاورزي در سازمان امور اراضي در تهيه برنامه دوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران - عضو كميته شوراي برنامه ريزي آموزش عالي در برنامه سوم توسعه جمهوري اسلامي ايران - عضو انجمن جغرافيايي فرانسهمراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : حسين آسايش دوره دكتراي جغرافيا و برنامه ريزي روستايي را در دانشگاه آزاد اسلامي تهران راه اندازي كرده است. وي همچنين موسس مركز تحقيقات روستايي دانشگاه تبريز (اين موسسه دومين موسسه بعد از موسسه تحقيقات اجتماعي دانشگاه تهران بود) و دفتر طرح و برنامه ريزي دانشگاه تبريز مي باشد.شاگردان : حسين آسايش درباره شاگردان خود چنين مي گويد: شاگردانم كه در موقعيت بسيار مهم و كليدي مشغول به فعاليت هستند، خيلي زياد است، از جمله چند نفر وكليل مجلس شوراي اسلامي، دو نفر در سازمان ملل در كميته بحران جمعيت و دهها استاد و روساي دانشگاهها. دكتر قاليباف و سرلشكر مصطفوي هم از دانش آموختگان دكتر آسايش مي باشند.آرا و گرايشهاي خاص : حسين آسايش در زمينه هاي پيرامون مسائل روستا در ايران و جهان به تحقيق و مطالعه مي پردازد.جوائز و نشانها : - اخذ مدال درجه اول فرهنگ به مناسبت شاگرد اولي در مقطع كارشناسي در سال 1337 - دريافت لوح تقدير سپاس از دست آيت الله هاشمي رفسنجاني به عنوان استاد برگزيده جغرافيا و برنامه ريزي توسعه

روستايي در ايران - اخذ لوح تقدير از دومين همايش ملي توسعه روستايي ايران در سال 1386 - و چندين لوح تقدير ديگر و از ديگر سران عالي رتبه كشورچگونگي عرضه آثار : - انتشار 17 جلد كتاب دانشگاه مربوط به مسائل و مشكلات و برنامه ريزي روستايي توسط دانشگاههاي كشور - مديريت و اجراي 11 طرح تحقيقاتي روستايي منطقه اي و ناحيه اي در ايران - مديريت و اجراي 3 طرح بين المللي مربوط به مسائل روستايي ايران - انتشار 20 مقاله در نشريات مختلف داخلي و خارجي مربوط به مسائل روستاييآثار : nbsp1 اصول و روشهاي برنامه ريزي روستايي (رشته جغرافيا) ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين آسايش ناشر: دانشگاه پيام نور - 11 آذر، 1374 2 اصول و روشهاي برنامه ريزي ناحيه اي (رشته جغرافيا) ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين آسايش ناشر: دانشگاه پيام نور - 28 شهريور، 1375 3 اقتصاد روستايي (رشته جغرافيا) ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين آسايش ناشر: دانشگاه پيام نور - 18 بهمن، 1374 4 برنامه ريزي روستايي در ايران ويژگي اثر : تاليف، انتشارات دانشگاه پيام نور 13755 برنامه ريزي روستايي در ايران، رشته جغرافيا ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين آسايش ناشر: دانشگاه پيام نور - 1383 6 جغرافياي اقتصادي ايران 2، صنعت، حمل و نقل، انرژي، رشته جغرافيا ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين آسايش ناشر: دانشگاه پيام نور

- 1383 7 جغرافيايي صنعتي ايران(بخش صنايع سنگين و نيمه سنگين) ويژگي اثر : تاليف،انتشارات دانشگاه تبريز، شماره 173-13548 جمعيت و مسائل روستايي آذربايجان شرقي ويژگي اثر : تاليف، موسسه تحقيقات اجتماعي و علوم انساني دانشگاه تبريز 13479 راهنماي تحقيق روستاهاي ايران ويژگي اثر : تاليف، موسسه تحقيقات اجتماعي و علوم انساني دانشگاه تبريز 134510 روش شناسي و تكنيك هاي تحقيق علمي در علوم انساني با تاكيد بر جغرافيا ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين آسايش، سيدرحيم مشيري ناشر: قومس - 16 فروردين، 1381 11 روشهاي برنامه ريزي ناحيه اي (مدلها و روشها و فنون) ويژگي اثر : تاليف، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد شهر ري 138312 كارگاه برنامه ريزي روستايي، رشته جغرافيا ويژگي اثر : پديدآورنده: حسين آسايش ناشر: دانشگاه پيام نور - 1373 13 مقدمه اي بر اقتصاد روستايي ايران ويژگي اثر : دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرمانشاه سال 1385

پارسا، احمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1286 ش)، گياه شناس. از اهالى تفرش بود. تحصيلات متوسطه و عالى خود را در دارالمعلمين مركزى و دارالمعلمين عالى تهران به پايان رساند و موفق به اخذ ليسانس در رشته ى علوم طبيعى شد. سپس به اروپا رفت و در رشته ى علوم طبيعى از دانشگاه پواتيه با قيد درجه ى بسيار عالى، دكترا گرفت. پارسا، پس از بازگشت به ايران در سال 1314 ش، ابتدا به سمت دانشيارى علوم طبيعى در دانشسراى عالى استخدام

شد و سپس به استادى دانشگاه رسيد. از آثارش: «اندام شناسى گياهان»؛ «تيره شناسى»؛ «دارونامه»؛ «گياهان شمال ايران»؛ «فلور ايران»؛ «نباتات ايران».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و مشاهير (155/2)، مؤلفين كتب چاپى (373 -372 /1).

تجلي پور، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

تولد: 1313.

درگذشت: 1361.

از آثار اوست: بررسى تكميلى سيستماتيك و انتشار نرم تنان سواحل ايرانى خليج فارس (مترجم گلبرگ تجلى پور، تهران، 1373)؛ نرم تنان زمينى و روخانه اى ايران: بررسى كار نرم تن شناسان اتريشى در ايران (تهران، 1361)؛ نرم تنان مرواريدساز خليج فارس (1362).

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

جندي شاپوري، جبرييل

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 213 ق)، طبيب و مترجم. از اطباى مشهور جندى شاپور و اولين طبيبى است كه نخستين كتاب طب را از زبان يونانى به عربى ترجمه كرد. جبرييل مدتى طبيب بيمارستان جندى شاپور و مدتى طبيب دربار هارون الرشيد و امين بود. وى مدت 23 سال در بغداد بود و در سقوط بغداد و قتل امين، مردم خانه اش را غارت كردند و او ترك خدمت دربار گفت و با اين كار مورد غضب مامون قرار گرفت و مدتى محبوس شد، سپس در زمانى كه اطبا از معالجه ى حسن بن سهل، وزير مامون، درمانده بودند، جبرييل آزاد شد و او را معالجه كرد و از آن پس به شدت مورد احترام قرار گرفت. جنازه اش در شهر مداين در ديرى به خاك سپرده شد. آثار وى: «المطعم و المشرب»؛ «مدخل طب»؛ «باء»؛ «صنعه البخور»؛ «كناش»، در طب؛ «المدخل الى صناعه المنطق».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (101 -100 /2)، تاريخ الحكماء قفطى (202 -183)، تاريخ طب (58 -56 /2)، دايره المعارف فارسى (393/1)، معجم المولفين (113/3).

جوان، علي

قرن:20

جنسيت:مرد

مليت:ايران

علي جوان (زادهٔ 9/10/1305 در تهران از پدر و مادري آذري الاصل) دانشمند و مخترع ايراني است. وي اولين ليزر گازي دنيا كه تركيبي از دو گاز هليوم و نئون است و به همين نام نيز معروف است را اختراع كرد. اين ليزر از نوع ليزرهاي بي خطر به حساب مي آيد و رنگ آن سرخ است. اين ليزر در آزمايشگاه هاي دانشگاه ها براي بررسي پديده هايي مانند تداخل امواج و آزمايش دو شكاف يانگ كاربرد دارد.

پيشينه:

علي جوان پس از گذراندن تحصيلات در دبيرستان البرز، تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشگاه تهران داد. سپس

در سال 1948 به ايالات متحده آمريكا مهاجرت مي كند و تحصيلات خود را در مقطع دكتراي فيزيك در دانشگاه كلمبيا ادامه مي دهد. وي در سال 1964 با درجه دانشياري به عضويت هيات علمي موسسه فناوري ماساچوست (MIT)در آمد. وي در حال حاضر استاد بازنشسته موسسه فناوري ماساچوست در ايالات متحده آمريكا مي باشد. گرايش وي در فيزيك، اتمي - مولكولي و اپتيك است.

او در MIT يك تحقيق بزرگ را پايه گذاري كرد كه باعث ايجاد بزرگترين تحقيق ليزري در دهه هاي شصت و هفتاد ميلادي شد. بسياري از بنيان هاي اوليه در استفاده از ليزر در آنجا به وقوع پيوست. اين بنيان ها شامل؛ ابداعات زيادي در زمينه اسپكتروسكوپي ليزري بصورت Sub-Doppler ؛ اولين استفاده از ليزر براي آزمايش دقيق نسبيت و ايزوتروپي در فضا؛ ابداع تكنولوژي اندازه گيري فركانسي دقيق در طيف نوري و اولين ساخت ساعت هاي اتوميك ليزري مي باشند.

پروفسور جوان در زمينه هاي تازه تحقيق مانند پژوهش اخيرش براي جستجوي اثرات هدايت نورهاي هم جهت شونده توسط يك آنتن نوري به سوي اندازه نانو از ماده فعال است.

او در تحقيقات گسترده اي از ليزرهاي پرانرژي و رادارهاي مولتي استاتيك

ليزري كه توسط ساعت هاي نوري دقيق كنترل مي شود، گرفته تا ليزرهاي تشخيصي پزشكي شركت داشته است. پايان نامه هاي تحقيقاتي بسياري از دانشجويان فيزيك تحت نظر او بوده است.

براي تحقيقات در زمينه ليزرهاي گازي، پروفسور جوان در سال 1964 مدال Stewart Ballentine، در سال 1966 مدال Fany John Hertz Foundation در سال 1975 مدال Fredrick Ives و در سال 1993 مدال جهاني آلبرت انيشتين را دريافت كرد.

او عضوي از آكادمي

ملي علوم و آكادمي هنر و علم آمريكا و عضو افتخاري موسسه Trieste براي ترويج علوم مي باشد. در سال 1966 او به عنوان Guggeheim Fellow و در سالهاي 1979 و 1995 به عنوان Humbolt Foundation Fellow شناخته شد.

افتخاراتپ:

• در سال 1960 وي موفق به اختراع ليزر گازي شد.

• اين فيزيكدان ايراني در سال 1975 مهم ترين نشان انجمن نورشناسي آمريكا يعني مدال فردريك ايوز را دريافت كرد. در جمله اي كه در كنار اين نشان حك شده است از آقاي جوان به خاطر «پديد آوردن يك دستگاه نورشناختي (ليزر گازي) با كاربردهاي بي سابقه در پژوهش هاي علمي» قدرداني فراوان شده است.

• علي جوان در سال 1993 جايزهٔ علمي جهاني آلبرت اينشتين را دريافت نمود.

• او همچنين در سال 2007 رتبه دوازدهمين آدم باهوش را در جهان كسب كرد.

درويش زاده، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر علي درويش زاده درسال 1314 درانزلي متولد شد. وي پس از دريافت ديپلم طبيعي در بندر انزلي درسال 1334، وي درسال 1337ليسانس، و در 1340 فوق ليسانس زمين شناسي از دانشگاه تهران و درسال 1350 دكتري تخصصي پترولوژي را از دانشگاه كلرومون فرانسه گرفت و پس از بازگشت عضو هئيت علمي دانشگاه تهران شد. درسالهاي 1355 و 1364 به مدارج دانشياري و استادي دست يافت. و عضو پيوسته فرهنگستان علوم و چهره ماندگار درعرصه زمين شناسي است.كتابهاي "اصول آتشفشان شناسي " و "پترولوژي تجربي و كاربردهاي آن"دكتر درويش زاده در دورهاي اول و هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شده اند.گروه : علوم پايهرشته : زمين شناسيگرايش : پترولوژي تحصيلات رسمي و حرفه اي : علي درويش زاده پس از اخذ ديپلم

طبيعي در زادگاه خود بندر انزلي درسال 1334، وارد دانشگاه تهران شد. و درسال 1337 پس از اخذ ليسانس زمين شناسي، تا اخذ مدرك فوق ليسانس در 1340ه.ش ادامه تحصيل داد .وي سپس به فرانسه رفت و درسال 1350 با مدرك دكتري تخصصي پترولوژي به ايران بازگشت.خاطرات و وقايع تحصيل : اقامت و تحصيل علي درويش زاده دركشور فرانسه بين سالهاي 1340 تا 1350 ، و اخذ مدرك دكتراي زمين شناسي از وقايع مهم زندگي علمي علي درويش زاده به شمار است.فعاليتهاي ضمن تحصيل : علي درويش زاده پس از اخذ ليسانس زمين شناسي از دانشگاه تهران درسال 1337، در آزمايشگاه زمين شناسي دانشكده علوم دانشگاه تهرا شروع به اشتغال كرد و به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون زمين شناسي، پترولوژي پرداخت.وقايع ميانسالي : علي درويش زاده پس از فراغت از تحصيل و بازگشت از فرانسه درسال 1350، به عضويت هئيت علمي گروه زمين شناسي دانشگاه تهران در آمد. وي درسالهاي 1355 و 1364 به مقام دانشياري و استادي دانشگاه تهران رسيدو علاوه بر تصدي مسئوليتهاي اجرايي و علمي، عضو پيوسته فرهنگستان و استاد نمونه سال1372 نيز شد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : عضو هئيت علمي گروه زمين شناسي دانشگاه تهران از سال 1350 دانشيار گروه زمين شناسي دانشگاه تهران در سال 1355 استاد گروه زمين شناسي دانشگاه تهران درسال 1364با نظارت بر 25 پايان نامه دكترا و كارشناسي ارشد پذيرش مسئوليتهاي علمي و اجرايي در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي فعاليتهاي آموزشي : علي درويش زاده از سال 1350 پس از بازگشت از فرانسه، عضو هئيت علمي گروه زمين شناسي دانشگاه تهران شد.

وي درسالهاي 1355 و 1364 به مقام دانشياري و استادي رسيد.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : علي درويش زاده علاوه برتدريس و رسيدگي به امور اجرايي مربوط به مسئوليتهاي خويش، به تحقيق و تاليف آثار قابل توجهي دررشته زمين شناسي مي پردازد.آرا و گرايشهاي خاص : علي درويش زاده بيشتر به شناخت انواع جنس سنگها متمايل است و تحقيقاتي و آثاري دراين زمينه در حوزه زمين شناسي تاليف نموده است.جوائز و نشانها : علي درويش زاده علاوه بر مقام استاد نمونه دانشگاههاي كشور در سال 1372، درسال 1380 در نخستين همايش چهره هاي ماندگار به عنوان چهره ماندگار در عرصه علم زمين شناسي معرفي و برگزيده شده اند.كتابهاي "اصول آتشفشان شناسي " و "پترولوژي تجربي و كاربردهاي آن"دكتر درويش زاده در دورهاي اول و هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شده اند.چگونگي عرضه آثار : علي درويش زاده تاكنون 16 مقاله از ايشان در مجلات داخلي و خارجي چاپ شده و علاوه بر كتاب اصول آتشفشان شناسي كه جزء بهترين كتاب هاي سال تشخيص داده شد 5 كتاب تأليف و يا ترجمه به تنهائي يا با همكاري ديگران تدوين نموده است.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار : nbsp1 اصول آتشفشان شناسي ويژگي اثر : برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در دوره اول-امروز در حدود 400 آتشفشان در سطح زمين به فعاليت مشغولند. شناسائي تركيب مواد مذاب و طرز تشكيل آنها، نحوه فعاليت آتشفشانها، موادي كه از آتشفشان ها خارج

ميشود و رابط بين آتشفشانها و ساختمان زمين شناسي منطقه، بالاخره نحوه پراكندگي وعلل آتشفشاني بحث اصلي اين كتاب را شامل مي باشد كه مؤلف با ذكر دليل، سعي در بيان چگونگي پديده ها داشته نه توصيف محض حوادث. در فصول آخر كتاب نيز از خطرات آتشفشانها و پيشگيري از حوادث احتمالي آنها و رده بندي سنگهاي آتشفشاني در ايران بحث گرديده است. در جلد دوم اين كتاب راجع به مورفولوژي آتشفشانها، «منشاء مواد مذاب آتشفشانها»، «نحوه فعاليت آتشفشانهاي مختلف»، خلاصه اجمالي درباره سري سنگهاي آتشفشاني و انواع مواد آتشفشاني (گاز، مايع، جامد)، «رابطه آتشفشاني ها با كوهزائي ها» چگونگي و علل آتشفشاني ها در رابطه با پليت تكنونيك مطالب جديد و ارزنده اي ارائه گرديده است و در همين فصل از نقش آتشفشانها در ساختمان پوسته زمين به نكاتي اشاره مي شود كه بنظر كافي نمي آيد. بالاخره فصل آخر كتاب درباره آتشفشاني در ايران است. مآخذ و منابع كتاب د ر7 صفحه تنظيم شده است. خواننده به آساني در مي يابد كه بسياري از منابع مذكور جديد و بعبارتي در زمان چاپ كتاب از آخرين منابع موجود بوده و در كتاب هم بنحو مطلوبي از آنها استفاده شده است 2 بلور شناسي هندي nbsp3 پترولوژي آذرين nbsp4 پترولوژي تجربي و كاربردهاي آن ويژگي اثر : اين كتاب در دوره هفتم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.آشنايي با كتاب: «پترولوژي تجربي و كاربردهاي آن»: اين كتاب در

هفت فصل تدوين يافته كه سه فصل اول آن به مقدمات پترولوژي تجربي، ساتفاده از قوانين ترموديناميك و فاز دياگرام ها و سيستمهاي شيميايي مختلف «كاني» اختصاص دارد، در ساير فصلها از كاربردهاي پترولوژي تجربي در ساختمان زمين، ژنزماگما، فرايندهاي دگرگوني و تشكيل كانسارها بحث شده است. 5 تاليف كتب درسي براي دبيرستانها و مقالات علمي فراوان وحضور در سمينار هاي علمي و تخصصي بين المللي nbsp6 زمين شناسي nbsp7 سنگ شناسي دگرگوني nbsp8 كاني شناسي nbsp9 كاني ها و سنگ ها nbsp10 ماگما ها و سنگ هاي ماگمايي nbsp11 مباني زمين شناسي nbsp12 مباني شناسي nbsp13 ناآرامي هاي زمين

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد اول)

صدرالشريعه بخاري، جمال الدين عبيدالله

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 747 ق)، فقيه حنفى، محدث اصولى مفسر حكيم طبيعيدان، نحوى، لغوى و اديب. مشهور به صدرالشريعه اصغر يا صدرالشريعه ثانى. در خانواده اى دانشور به دنيا آمد. علوم متداول و مجد و بزرگى را از جدش تاج الشريعه و او نيز از پدر خود صدرالشريعه ى اول فرا گرفت. او در حكمت و طبيعيات و اصول فقه و علوم دينى از علماى عصر خويش به حساب مى آمد. در بخارا درگذشت. وى آثار نفيس جدش، تاج الشريعه، را تنقيح كرد. ازآثار اوست: «تعديل العلوم»؛ «تنقيح الاصول»، در اصول فقه، و شرح آن «التوضيح فى حل غوامض التنقيح»؛ «شرح الوقايه»، شرح كتاب جد خود «وقايه الراويه فى

مسائل الهدايه»، در فقه حنفى؛ مختصر «الوقايه»، به نام «النقايه فى مختصر الوقايه»، به نام «النقايه فى مختصر الوقايه»؛ «الوشاح»، در علم معانى و بيان؛ شرح «فصول الخمسين»، در نخو.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (354 / 4)، ريحانه (434 -433 / 3)، كشف الظنون (2021 ،2011،1270 ،1047 ،496 ،419)، الكنى و الالقاب (415 / 2)، لغت نامه (ذيل/ عبيدالله)، معجم المؤلفين (246 / 6)، هديه العارفين (650 -649 / 1).

طريان، آلينوش

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

آلينوش طريان (متولد 1299-سن:89 سال) فيزيك داني ايراني است.

داراي دكتراي فيزيك از دانشگاه سوربن فرانسه است و نخستين زني بود كه در ايران در رشته فيزيك استاد دانشگاه شد. او نخستين رصدخانه خورشيدي و تلسكوپ خورشيدي را در ايران بنيان نهاد و نخستين شخصي بود كه درس فيزيك ستاره ها (اختر فيزيك) را در ايران تدريس كرد. دكتر طريان را «مادر نجوم ايران» مي نامند.

زندگي شخصي

دكتر آلينوش طريان يك ارمني ايراني است و از پدر و مادري تحصيل كرده متولد شده است. او به زبانهاي فارسي، ارمني، فرانسوي تسلط و با تركي و انگليسي آشنايي داشته است.

در سال 1382 فيلم مستندي به نام «سوي خورشيد» از زندگي طريان ساخته شد كه از مجموعه برنامه هاي «فرزانگان ايران» شبكه دوم سيما بود.

آلينوش طريان هرگز ازدواج نكرده است و ورثه اي ندارد. وي هم اكنون منزل خود را وقف به ارامنه جلفا و دانشجوياني كه محل اسكان مناسبي ندارند كرده است و در سن 89 سالگي در آسايشگاه سالمندان توحيد زندگي مي كند.

زندگي علمي

آلينوش طريان مدرك ليسانس خود را در سال 1326 از دانشگاه تهران دريافت كرد و همانجا به عنوان متصدي عمليات آزمايشگاهي دانشكده علوم استخدام شد. سپس براي بورس تحصيلي درخواست كرد ولي

به دليل زن بودن او، دكتر محمود حسابي كه تحصيل را تا همينجا براي وي زياد مي دانست با اين درخواست موافقت نكرد و آلينوش طريان به خرج خانواده خود به دانشگاه سوربن رفت و سال 1335 (1956 ميلادي) از آن دانشگاه مدرك دكترا گرفت.

با وجود پيشنهاد استادي در دانشگاه سوربن، دكتر طريان با هدف خدمت به كشورش به ايران بازگشت و در دانشگاه تهران به عنوان دانشيار ترموديناميك منصوب شد. در سال 1338 براي شركت در بورسيه دولتي آلمان غربي در مطالعه رصدخانه خورشيدي انتخاب شد و پس از چهار ماه مطالعه به ايران بازگشت و در سال 1345 نقش عمده اي را در بنيان گذاري نخستين رصدخانه فيزيك خورشيدي در ايران ايفا كرد.

خانم دكتر طريان در سال 1343 به مقام استادي در دانشگاه تهران رسيد و نخستين شخصي بود كه درس فيزيك ستاره ها (اختر فيزيك) را در ايران تدريس كرد.

آلينوش طريان بعد از 30 سال تدريس، در سال 1358 درخواست بازنشستگي داد.

گفتاورد:

• من دانشجوها را خيلي دوست داشتم و بالطبع دانشجوها هم من را خيلي دوست داشتند و اين مسئله باعث شده بود تا كوچكترين ناراحتي اي در دوران تدريسم احساس نكنم و با دانشجويانم مثل دوست رفتار مي كردم و اصلاً خودم را نمي گرفتم. معلم بايد مهربان باشد و مهرباني را بايد به دانشجوها و دانش آموزانش ياد دهد چرا كه اين جوانان آينده كشور هستند. اگر اساتيد بداخلاق باشند، نمي توانند درس اخلاق بدهند. • اساتيد بايد به طور مرتب مطالعه داشته باشند و بايد اطلاعات خود را مطابق با مطالب روز كنند و دانشجويان هم بايد خوب درس بخوانند.

عسكر زاده، لطفي علي

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

لطفي علي عسكرزاده (لطفي زاده، لطفي عسكرزاده، لطفي ع. زاده) استاد

دانشگاه بركلي در كاليفرنيا و بنيان گذار نظريهٔ منطق فازي (Fuzzy Logic) است. در بخش يادكرد منابع اكثر متون فني مربوط به منطق فازي نام او به صورت «Zadeh» ذكر مي شود.

تولد و تحصيل

وي در سال 1921 ميلادي در شهر باكو در جمهوري آذربايجان متولد شد. پدرش روزنامه نگاري ايراني و اهل اردبيل و مادرش اهل روسيه بود. وي تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در تهران (دبيرستان البرز) و تحصيلات عالي را در دانشگاه تهران انجام داد.

لطفي زاده در امتحانات كنكور سراسري، مقام دوم را كسب نمود. در سال 1942 رشته الكترونيك دانشگاه تهران را با موفقيت به پايان رساند و در طي جنگ دوم جهاني براي ادامه تحصيلات به دانشگاه فني ماساچوست (ام.آي.تي) در آمريكا رفت و در سال 1946 بود كه درجه كارشناسي ارشد را در مهندسي برق دريافت كرد. در ام.آي.تي و دانشگاه كلمبيا به تحصيل ادامه داد.

پژوهش تخصصي

وي در دانشگاه كلمبيا با تدريس در زمينه «تئوري سيستم ها» كارش را آغاز كرد. سپس به تدريس در چند دانشگاه معتبر امريكا پرداخت. در سال 1959 به بركلي رفت تا به تدريس الكتروتكنيك بپردازد. از سال 1963 ابتدا در رشته الكتروتكنيك و پس از آن در رشته علوم كامپيوتر كرسي استادي گرفت.

بازنشستگي

پروفسور لطفي زاده به طور رسمي از سال 1991 بازنشسته شده است، وي مقيم سانفرانسيسكو است و در آنجا به پروفسور «زاده» مشهور است. پروفسور لطفي زاده به هنگام فراغت به سرگرمي محبوبش عكاسي مي پردازد. او عاشق عكاسي است و تاكنون شخصيت هاي معروفي همچون رؤساي جمهور آمريكا، ترومن و نيكسون، رو به دوربين وي لبخند زده اند. سرگرمي ديگر پروفسور لطفي زاده HI FI است.

او در اتاق نشيمن خود بيست و هشت بلندگوي حساس تعبيه نموده تا به موسيقي كلاسيك با كيفيت بالا گوش كند.

سوابق و افتخارات

پروفسور لطفي زاده داراي بيست و پنج دكتراي افتخاري از دانشگاه هاي معتبر دنياست، بيش از دويست مقاله علمي را به تنهايي در كارنامه علمي خود دارد و در هيأت تحريريه پنجاه مجله علمي دنيا مقام «مشاور» را داراست. وي يكي از پژوهشگراني است كه داراي بيشترين يادكرد (Highly-Cited) در مقالات علمي دنيا مي باشد. با توجه به نقش منطق فازي در پيشرفت هاي نظري و عملي علم، نام پروفسور زاده در كنار فيلسوفان تاريخ علم ازجمله ارسطو (بنيانگذار منطق صفر و يك) و افلاطون ثبت شده است.

غانمي هروي، ابوسعد محمد

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س ششم ق)، طبيعيدان. وى تأليفاتى چند داشته، از جمله: كتاب «الالوان» يا «هوان الالوان»؛ «قراضه ى طبيعيات»، به فارسى و به شكل سؤال و جواب در مسائل طبيعى كه به خطا آن را به ابن سينا نسبت داده اند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (973 -972 /2)، تاريخ نظم و نثر (128)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (66)، الذريعه (65 / 17).

كردواني، پرويز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

پرويز كردواني در سال 1310 در گرمسار بدنيا آمد. وي از جمله استادان رشته جغرافيا است كه در زمينه « توسعه پايدار محيط زيست » تحقيقات زيادي را به انجام رسانده و در قالب مقالات و سخنراني هاي متعدد بازتاب پيدا نموده است. او مدت زيادي را در خارج از كشور به سر برده و از سال 1345 كه به ايران بازگشت و در دانشگاه اروميه مشغول به كار شد. استاد در سال 1346 رهسپار تهران شد و تحقيق پيرامون بيابان لوت را به همراه آقاي دكتر ستوني شروع كرد. پرويز كردواني بنيانگذار مركز تحقيقات كويري و بياباني دانشگاه تهران است.گروه : علوم انسانيرشته : جغرافياگرايش : كوير شناسيوالدين و انساب : پرويز كردواني فرزند حسين علي كردواني ملقب به بلوكباشي مي باشد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : پرويز كردواني تحصيلات ابتدائي را تا كلاس نهم در گرمسار خواند و ديپلم متوسطه را در مدرسه فرانسويها (دبيرستان رازي) در تهران گذراند.وي تحصيلات دانشگاهي خود را در آلمان ادامه داد و موفق شد دكتري خود را در باره "تأثير انواع كودهاي شيميايي و حيواني بر محصولات كشاورزي در خاكهاي تحت تأثير نمك (اراضي شور و قليائي)" به پايان برساند.خاطرات و وقايع

تحصيل : پرويز كردواني براي تهيه پايان نامه خود درباره " تأثير انواع كودهاي شيميايي و حيواني بر محصولات كشاورزي در خاكهاي تحت تأثير نمك (اراضي شور و قليائي)" مجبور شد ، يك تن از خاك كويرها (نمكزارها)ي ايران را به آلمان منتقل كند.هم دوره اي ها و همكاران : دكتر ستوني و مجيد رهنما از جمله دوستان و همكاران پرويز كردواني هستند كه در دانشگاه تهران و در تحقيقات كوير شناسي به اتفاق هم كار مي كنند.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : پرويز كردواني از سال 1345 كه به ايران بازگشت و به عنوان اولين عضو هيأت علمي در دانشكده جديدالتأسيس كشاورزي و دامپروري دانشگاه اروميه مشغول شد. او در تاريخ 28/12/1347به گروه آموزشي جغرافيا دانشگاه تهران منتقل گرديد.استاد در سال 1346 تحقيق پيرامون بيابان لوت را به همراه آقاي دكتر ستوني شروع كرد كه 5 سال به طول انجاميده و تا سال 1351 در بيابان لوت بودند. تا اينكه بالاخره ثابت كردندكه لوت گرمترين نقطه كره زمين است. سمت ها با حفظ وظايف آموزشي: استاد دانشگاه تهران،مديركل دفتر مطالعات آموزشي دانشگاه تهران 54-1348, رئيس مركز تحقيقات مناطق كويري و بياباني ايران 58-1354. مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : پرويز كردواني بنيانگذار مركز تحقيقات كويري و بياباني دانشگاه تهران است.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : پرويز كردواني درباره برنامه زندگي روزمره خود نقل كرده كه « من ساعت11/30-11 شب مي خوابم ، ساعت 2/30 دقيقه صبح بيدار مي شوم و تا ساعت 3/30 ورزش مي كنم ... از 3/30 تا 4 صبح هم صبحانه مي خورم تا ساعت

6 صبح مطالعه مي كنم و بعد براي اينكه توي ترافيك نمانم همان ساعت مي روم دانشگاه . تا ساعت 9 شب يا در حال كار هستم يا مطالعه . 9 به بعد ديگر مطالعه نمي كنم چون شب دچار بي خوابي مي شوم... » كردواني معتقد است كه هيچ تفريحي جز كار و مطالعه ندارد . او قبلا كه حياط داشت به باغباني مي پرداخت ولي الان از ساعت 9 تا 11 شب به قدم زدن و پياده روي مي پردازد. وي بيشترين تفريح خود را بيرون رفتن ، نوشتن و خواندن مي داند. پرويز كردواني بيست جلد كتاب به رشته تحرير درآورده است. كه آخرين آن « خشكسالي و راههاي مقابله با آن » مي باشد. البته يكي دو كتاب ديگر نيز در دست تهيه دارد كه هنوز ناتمام است. اولين آثار خود را حاصل تجربياتي مي داند كه وي در طي سفر به دور دنيا كسب كرده است.شاگردان : دكتر ناصر كرمي ، يكي از شاگردان پرويز كردواني است. رساله دكتراي ناصر كرمي كه با عنوان « امكان سنجي و ظرفيت سازي هنجارهاي توسعه پايدار در مناطق خشك » با درجه عالي زير نظر پرويز كردواني تدوين شده است ، در حال حاضر تنها مرجع در اين زمينه در كشور ما به شمار مي آيد.آرا و گرايشهاي خاص : عقيده پرويز كردواني براي توسعه پايدار و حفظ محيط زيست كه در قالب مقالات و سخنراني هاي او بازتاب پيدا مي كند. اصولا دكتر كردواني به اهميت جلب توجه مردم به هنجار هاي توسعه پايدار اعتقادي ويژه دارد و شايد به همين خاطر

هم باشدكه در بسياري از كتاب ها و مقالاتش ، مخاطبان او به واقع نه دانشمندان همكار ، و بلكه عموم مردم هستند. مردمي كه در نهايت مجري هر طرح توسعه محسوب مي شوند و هيچ برنامه جامعي بدون مشاركت جدي و آگاهانه آنها هرگز تحقق نمي يابد. شايد يكي ديگر از دلايل محبوبيت كردواني ويژگي هاي اخلاقي جذاب او باشد، از جمله جوش و خروش زياددر سن بالاي هفتاد سال ، كار مداوم و هميشگي ، و سخنراني هاي مشهورش ، از جمله ديدگاه هاي هميشگي دكتر كردواني مي توان از « ضرورت احياي فناوري هاي سنتي كشاورزي و مديريت منابع آب در ايران » نام برد. او حفظ ، احياء و گسترش فناوري قنات را ضروري مي داند. طوري كه اين نظر او به عنوان راهي براي توسعه مناطق خشك جهان و كاهش اثرات خشكسالي در مناطقي همچون صحرا و شرق آفريقا در ساليان اخير به شدت مورد توجه سازمان ملل قرار گرفته است. اهميت حفاظت از منابع طبيعي و بويژه « ضرورت حياتي جلوگيري از فرسايش خاك » نيز از جمله دغدغه هاي هميشگي دكتر كردواني بوده است.جوائز و نشانها : پرويز كردواني در سال 1381 ه .ش برنده جايزه مهرگان علم شد. او اين جايزه را به خاطر تاليف كتاب « خشكسالي و راههاي مقابله با آن » دريافت كرده است. وي جايزه خود را كه شامل يك تنديس به اضافه مبلغ يك ميليون تومان بود را به جوانان گرمسار اهداء كرد تا برايشان كتاب خريداري شود. ديگر افتخارات كسب شده استاد كردواني به قرار زير است: - احراز رتبه اول در

بين تمامي دانشجويان رشته كشاورزي در آلمان در سال 1966 (1345) و دريافت جوائز به همين مناسبت از مقامات مربوط در آلمان و ايران - 5 سال تحقيق در بيابان لوت ايران 51-1347 و كشف جديد و منحصر به فرد در جهان در آن (گرمترين نقطه كره زمين به عبارت ديگر خيلي گرم تر از ديگر بيابانهاي جهان, مانند كلوتها عارضه منحصر به فرد در جهان و ديگر ويژگي ها), احراز رتبه سوم در طرح كارائي علمي در بين تمامي 1367 نفر اعضاء هيأت علمي دانشگاه تهران و مؤسسات وابسته در سال تحصيلي 76-73. - انتخاب به عنوان شخصيت برجسته و مفاخر فرهنگي استان سمنان (زادگاه خود) در سال 1377 - احراز سه پايه ترفيع استادي در يك سال (دو پايه تشويقي به منظور قدرداني از فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي) در سال 1379 - دريافت جايزه كتاب برتر استان زادگان (سمنان), آبان 1380, برنده جايزه "مهرگان علم" به خاطر تأليف بهترين كتاب سال 1380 از بين 157 كتاب در زمينه محيط زيست - انتخاب به عنوان استاد نمونه دانشگاه تهران, 1380 - دريافت لوح تقدير به خاطر "اهداء كننده نمونه كتاب" در سطح استان زادگان, 1381 - انتخاب به عنوان عضو اصلي قطب علمي دانشگاه, 1381 - احراز رتبه 29 استادي در سال 82 و بازنشسته شدن در شهريور همين سال. -انتخاب به عنوان چهره ماندگار علمي كشور در سال 84. - تجليل و قدرداني به مناسبت هاي مختلف توسط سازمانهاي مختلف (بعد از بازنشستگي) چگونگي عرضه آثار : تأليفات و مقالات علمي - پژوهشي دكتر پرويز كردواني : 21 جلد كتاب, ده ها مقاله

علمي - پژوهشي چاپ شده به زبان فارسي-آلماني و انگليسي در مجلات معتبر داخلي و خارجي, بيش از يكصد فقره سخنراني در مجامع علمي داخلي و خارجي, عضويت در چندين مجامع علمي داخلي و بين المللي مانند: شبكه آب خاورميانه, بنياد مطالعات آسيائي, عضو هيأت امناء صلح سبز (جبهه سبز), رئيس كميته بيابان زدائي انجمن متخصصان محيط زيست ايران, انجمن جغرافيايي ايران, عضو هيئت تحريريه و شوراي انتشارات چندين مجله علمي - پژوهشي, اجراي چندين طرح تحقيقاتي درباره مناطق مختلف ايران به ويژه نواحي بياباني و كويري, داوري ده ها كتاب و صدها مقاله علمي و طرحهاي تحقيقاتي, راهنمائي بيش از دويست فقره پايان نامه فوق ليسانس و ده فقره رساله دكتري دانشجويان دانشگاه ها, راهنمائي دانشجويان در سفرهاي علمي به تمام نقاط كشور عزيزمان و 20 كشور خارجي, صدها فقره مصاحبه مطبوعاتي تلويزيوني, ماهواره اي و راديوئي داخلي و خارجي. آثار : اثر انسان و عوامل طبيعي در پيشرو بيابان لوت (ايران) ويژگي اثر : انتشارات مركز تحقيقات مناطق كويري و بياباني ايران وابسته به دانشگاه تهران 13562 اكوسيستم هاي آبي ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: علم - 1383 3 اكوسيستم هاي طبيعي، عمومي ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: قومس - 1382 4 بررسي مسائل اقتصاد روستائي بياباني شرق كاشان (روستاهاي منطقه ايوزيد آباد) ويژگي اثر : انتشارات مركز تحقيقات مناطق كويري و بياباني ايران وابسته به دانشگاه تهران 1356 ( مشترك با آقاي

ذبيح اله كرمي خواجه)5 جغرافياي خاكها ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران - 1382 6 حفاظت خاك ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ - 04 ارديبهشت، 1385 7 خاك و محيط زيست ويژگي اثر : انتشارات دانشگاه آزاد ايران 13578 خشكسالي و راه هاي مقابله با آن در ايران: آب: در كشاورزي، صنعت و شهر ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ - 30 آبان، 1386 9 خشكسالي وراههاي مقابله با آن ، ژئوهيدرولوژي ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ - 19 ارديبهشت، 1386 11 شهداد تا ده سلم(خاك آب پوشش گياهي و اوضاع كشاورزي) ويژگي اثر : انتشارات موسسه جغرافيا - دانشگاه تهران مرداد ماه 135012 كوير (نمكزار) بزرگ مركزي ايران و مناطق همجوار آن (مسائل، توانمندي ها و راههاي بهره برداري) ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران - 29 ارديبهشت، 1386 13 مراتع ،مسائل و راه حلهاي آن در ايران ويژگي اثر : انتشارات ،موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران 137114 مراتع ايران ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ -

26 ارديبهشت، 1385 15 منابع و مسائل آب در ايران: آبهاي سطحي و زيرزميني و مسائل بهره برداري از آنها ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران - 29 ارديبهشت، 1386 16 مناطق خشك جلد دوم ،خاكها(طبقه بندي جغرافيايي و مسائل بهره برداري از آنها) احياء اصلاح و آباد كردن ويژگي اثر : انتشارات،موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران -چاپ سوم 137117 مناطق خشك: ويژگيهاي اقليمي، علل خشكي، مسائل آب و غيره ويژگي اثر : تاليف : پرويز كردواني ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ - 03 مرداد، 1385 18 نمونه هايي از خاك هاي بخش شهداد كرمان ويژگي اثر : انتشارات موسسه جغرافيا،دانشگاه تهران تير ماه 135019 نمونه هايي از خاكهاي لوت زنگي احمد(بيابان لوت) ويژگي اثر : انتشارات موسه جغرافيا،دانشگاه تهران مرداد ماه 1349

نادري، فيروز

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فيروز نادري در 26 اسفند سال 1324 در شيراز به دنيا آمد. وي تحصيلات ابتدايي و متوسطه خود را در ايران به اتمام رساند و پس از آن به آمريكا مهاجرت كرد و تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مهندسي برق پي گرفت. وي دوره كارشناسي خود را در دانشگاه ايالتي آيووا و كارشناسي ارشد و دكتراي خود را در دانشگاه جنوبي كاليفرنيا به اتمام رساند.

نادري از سال 1996 مدير برنامه منشاء حيات ناسا بود. وي در سال 1976 به JPL پيوست و به عنوان مدير آزمايشات پروازي علوم فضا و مدير طرح تفرق سنج

(Scatterometer) ناسا به كار پرداخت. علاوه بر اينها وي در مركز مديريت ناسا، سرپرستي برنامه فناوري ارتباطات پيشرفته ماهواره اي را بر عهده داشت و در JPL نيز مدير برنامه ماهواره هاي متحرك بود. وي از سال 2000 نيز مديريت برنامه تازه تأسيس برنامه مريخ را بر عهده گرفت. وظيفه مركز برنامه مريخ آن است كه تمام تحقيقات مربوط به مريخ را هدايت و برنامه ريزي كند. وي، در فروردين ماه 1379 به سمت مدير پروژه هاي اكتشاف مريخ منصوب شد و هم اكنون مدير ارشد برنامه ريزي راهبردي JPL آژانس فضايي آمريكا (ناسا) است. وي هم اكنون به سمت مدير پژوهش هاي كل منظومه خورشيدي منصوب گشته است.

بازهم نام ايران و ايرانيان در ميان است .در جايي كه بشر در علاج يافتن چاره اي براي شكستن دردهاست و موانع و مشكلاتي كه او را به پيشرفت در علم و علوم ، رهنمون شود.بازهم سخن فخر و غروري است ملي .هرچند كه در تلاطم امواج سياست و سياست زدگي رسانه ها گم شود.هر چند كه از فرط گرفتاري هاي روزمره و تكراري حوصله شنيدن و خواندنش را نداشته باشيم.

سخن از فيروز نادري است كه چون فيروزه اي در آسمان علم جهان مدرن امروزي مي درخشد و تلالو درخشش را ما نمي توانيم ببينيم.چه براي ما مهم تر و محترم تر از علم ، فرهنگ و تمدن ، چند قدمي است كه پيش پاي مان مي بينيم و قدرمان را ديگران بيشتر مي دانند و قدرتمان را

غريبه ها باورتر دارند.

اجازه بدهيد به پنج سال پيش برگرديم. به سال 2000 ميلادي و درماندگي تمام دانشمندان ناسا و پروژه عظيم مريخ.دكتر چارلز آلاچي را همه مي شناسند.دانشمند بزرگ نجوم و مدير آزمايشگاه پيشرانش جت.

مرد شماره دو ناسا درباره نادري و پنج سال پيش مي گويد:" نادري پنج سال پيش در شرايطي هدايت برنامه مريخ را بر عهده گرفت كه اين برنامه با مشكلات اساسي روبرو شده بود و همه ما از خودمان مي پرسيديم علاج اين همه مشكل كجاست و چيست؟كه يك دفعه نگاهمان متوجه فيروز نادري شد.او چشم اندازهاي موفقي را در مقابل اين مشكلات مطرح كرد و پاسخ هاي دقيق و راه گشايي را فرا روي اين برنامه قرار داد و اينكه ما زمينه وسيعتري براي بهره گيري از توانمندي هاي فيروز كه پيش از اين در طراحي راهبردي برنامه مريخ نشان داده شده فراهم مي كنيم."

و حالا مزد نبوغ ايران را فيروز نادري از هفدهم اسفند دريافت خواهد كرد.او كه با ارائه طرح هاي راهبردي اش از سال 2000 ميلادي مديريت ماموريت هاي مريخ را با موفقيت بر عهده داشته ،در سمت جديد به يكي از كليدي ترين پست هاي ناسا منصوب مي شود و قرار است به عنوان معاون آزمايشگاه پيشرانش تجارب خود را را در راه مطالعه ساير بخش

هاي جهان ، از زمين تا كهكشان دور به كار ببندد.

دكتر چارلز آلاچي در مورد اين انتصاب مي گويد: فيروز در سمت جديد به تقويت جايگاه آزمايشگاه پيشرانش جت ، در هماهنگي با ساير بخش هاي ناسا و پيشبرد چشم انداز جديد فضايي ناسا خواهد پرداخت.جالب اينجاست كه دكتر فيوك كي لي معاون دكتر نادري در برنامه اكتشافي مريخ به عنوان مدير جديد اين برنامه معرفي شده است .

و اين همه در حالي اتفاق مي افتد كه در بهمن ماه گذشته فيروز نادري موفق به دريافت عالي ترين نشان سازمان فضايي ناسا شده است و اين نشان يا مدال را كه مدال خدمات برجسته ناسا مي نامندش نادري به دليل ايفاي نقش برجسته در پيشبرد علوم و اكتشافات فضايي دريافت كرده است .نشاني كه كمتر به غير خودي هاي علم فضا تعلق مي گيرد و غربي ها خساست فراواني براي خرج آن قائلند.

فيروز نادري ، شيرازي است و همشهري شعراي معروف و مشهوري كه ذوق و هنر ايراني بودن را به عالم معرفي كرده اند و اگر اين دو نامشان به واسطه روح لطيف و طبع ظريف ايراني خود بر قله رفيع علم پرچم ايران

را برافراشته و اين جملات بيش از آنكه غلو احساس باشد .قدرداني و قدرشناسي از فيروز نادري است .

خودش درباره مسير زندگي اش مي گويد: "من در سال 1325 در شيراز به دنيا آمدم و تحصيلات ابتدايي خود را در شيراز و دوره متوسطه را در دبيرستان انديشه تهران به اتمام رساندم. سپس در سال 1964 به آمريكا آمدم و سپس در سال 1964 به آمريكا آمدم و پس از تحصيلات كارشناسي و كارشناسي ارشد در رشته مهندسي برق ،در سال 1976 تحصيلات دكتراي خود را در رشته مهندسي الكترونيك به پايان رساندم."

فيروز نادري پس از اتمام تحصيلات خود در سال 1976 به وطن باز مي گردد و فعاليت خود را در مركز سنجش از دور ايران " در تهران آغاز مي كند و پس از سه سال فعاليت در ايران به دليل نبود امكانات مورد نيازش براي بسط تحقيقات و پژوهش هايش و شرايط نامطمئن ناشي از بحرانهاي سياسي ، كشور را به مقصد آمريكا ترك مي كند و در سال 1979، يعني حدود 26 سال پيش فعاليت خود را در ناسا آغاز مي كند.

او در اين مدت مشاغل فني و مديريتي متعددي را در زمينه ماهواره هاي مخابراتي متحرك ، رادارهاي سنجش از دور اقيانوسي ، رصد

خانه هاي تحقيقاتي اختر فيزيك و اكتشاف مريخ و ساير اجرام منظومه شمسي بر عهده داشت .

نادري علاوه بر اينكه مديريت طرح سرمنشاء را براي جستجوي سيارات فراخورشيدي بر عهده داشت ، مديريت آزمونهاي علمي پروازهاي فضايي را كه وظيفه اصلي اش رصد و بررسي بادهاي زمين از جو بود را نيز بر عهده داشت.

مدير ماموريت مريخي ناسا درباره دوره كاري خودش در ناسا مي گويد:من قبل از اينكه مدير برنامه origin يا همان منشاءها را بر عهده داشتم كه هدف آن مطالعه نحوه پيدايش و تكامل تدريجي عالم و جست و جوي حيات در سراسر جهان است. از آنجا كه ما فناوري سفر به ماوراي منظومه شمسي را نداريم ، جست و جوي حيات در سراسر جهان است .از آنجا كه ما فناوري سفر به ماوراي منظومه شمسي را نداريم ، جست و جوي حيات در بيرون منظومه شمسي از طريق تكنيك هاي سنجش از دور به وسيله تلسكوپها و اسپكترومترها يا همان طيف سنج هاي فضايي فوق العاده قوي انجام مي شود.

او مي گويد :" مرحله اول اين تحقِقات ، يافتن سيارات ديگر در ساير منظومه هاي خورشيدي است.در اين راستا ، تا اواسط دهه 1990 حدود 150 سياره ديگر در بيرون

منظومه شمسي ما رديابي شده است و ما در حال حاضر روي تلسكوپ و اينترفرومترها و تداخل سنج هاي قويتر كار مي كنيم كه مي توانند اين سيارات را به تصوير بكشند و اتمسفر آنها را آزمايش كنند.

او و همكارانش اميدوارند تا با استفاده از نشانه ها ي شيميايي موجود در اتمسفر آن سيارات به فعاليت بيولوژيكي آنها پي ببرند.نادري در اين باره مي گويد :" البته پاسخ به اين سوالات لااقل 20 سال ديگر طول مي كشد و من اعتقاد دارم كه حيات به كره زمين محدود نمي شود."

درباره احتمال وجود حيات در بيرون منظومه شمسي و داخل آن نادري مي گويد: همانطور كه گفتم به وجود حيات در خرج از منظومه شمسي بنده خيلي اعتقاد دارم و مطمئن هستم كه حيات به كره زمين محدود نمي شود .در خصوص حيات و وجود آن در داخل منظومه شمسي هم محتمل ترين محل ها براي وجود حيات ، مريخ و يكي از اقمار مشتري موسوم به اروپا است .بطور كلي ، جايي كه بتوانيد آب مايع پيدا كنيد ، احتمال پيدا كردن حيات بيشتر مي شود.به همين دليل

است كه اكتشاف اخير ما در مريخ بر يافتن نشانه هايي از وجود آب در زمان حال يا دوره هاي باستاني متمركز شده است.

به همين منظور ما در جست و جوي مواد معدني هستيم كه تنها در صورت وجود آب ، تشكيل مي شوند.اين واضح است كه در داخل منظومه شمسي نمي توان نمونه كاملا تكامل يافته اي از حيات آنطور كه در زمين وجود دارد را پيدا كنيم و اگر حياتي وجود داشته باشد به شكل چند سلولي يا multicells است . مديريت نادري در ماموريت هاي مريخ در حالي با موفقيت فراوان و غير قابل تصور روبرو بوده است كه ناسا و شوروي سابق از 40 سال پيش مي خواستند به مريخ بروند. اما بيش از دو سوم ماموريت ها به دليل دشواريهاي بسِار زياد آن با شكست مواجه شده بود و در سال 2001 او و تيم تحت مديريتش موفق شدند "مدار گرد " اوديسه را به مدار مريخ بفرستند و مريخ نورد spirit (روح) را در سطح مريخ

فرود بياورند و مريخ نورد دو قلوي آن به نام opportunity هم پنجم بهمن ماه سال قبل در مريخ بر زمين نشست و حالا زميني ها مي توانند هر دو سال يكبار به مريخ بروند و در سال 2015 نمونه هايي از اين سياره را به زمين بياورند. فيروز نادري در اين باره مي گويد:" ما قصد داريم هر دو سال يكبار به مريخ برويم و در سال جاري ، يك مدار گرد، در سال 2007 يك مريخ نشين ، در سال 2009 يك مريخ گرد بسيار بزرگتر و كاراتر از مريخ نشين هاي دو قلوي روح و فرصت و به دنبال آن مريخ نشين ديگري در سال 2011 به اكتشاف سياره سرخ خواهند پرداخت و تا سال 2015 نمونه هايي را از مريخ به زمين باز مي گردانند."

نادري در خصوص احتمال وجود آب در كره مريخ مي گويد:اطلاعات مدار گرد اوديسه نشان مي دهد كه مقدار زيادي آب به صورت يخ هاي سطحي (كم آب ) در زير سطح مريخ در عرضهاي جغرافيايي بالاي آن وجود دارد.ما در سال 2007 مريخ نشيني ديگر در نزديكي قطب شمال كره مريخ فرود خواهيم آورد كه

اين مساله را پيگيري كند.اگر در مريخ آب پيدا كنيم ،مي توانيم به جست و جوي ميكروارگانيزم ها بپردازيم.

با اين همه يكي از آرزوهاي انسان قدم گذاشتن بر سياره سرخ است و اين آرزو از همان لحظه فرود او بر كره ماه در ذهن جست و جوگر و مشتاق علميش نقش بسته و اين نقش هر روزكه مي گذرد پر رنگ تر و پر رنگ تر مي شود .با اين حال از نظر نادري اين امكان سالها بطول خواهد انجاميد و هنوز بشر براي رسيدن به اين آرزوي تقريبا صد ساله از توانايي و امكانات كافي برخوردار نيست.

فيروز نادري مي گويد:" من سفر انسان به مريخ را تا پيش از سال 2030 محتمل نمي دانم و هدف از چنين سفري البته فراهم كردن امكان كاوش در منظومه شمسي خواهد بود."

البته او معتقد است كه انسان مي تواند زندگي در ماه را تا سال 2015 برآورده سازد و اين امكان به او كمك مي كند تا او از همان كره ماه بتواند به جست و جو و كاوش در ساير كرات و منظومه هاي كهكشان بپردازد.

بله ! حقيقت دارد .فيروز نادري ، فيروزه اي نادر است در عالم علم و نجوم و تمدن امروز بشر.تمدني كه ما

ايراني ها هم به واسطه امثال نادري در رشد و گسترش و پيشرفت آن نقشي مهم و ارزنده و قابل فخر فروشي را ايفا كرده ايم .براي جمله آخر اين كلمات به ذهنم مي رسد كه فيروز نادري را بايد به حق ارباب سياره سرخ ناميد.آيا او آرزوي رسيدن به كرات منظومه هاي ماوراي منظومه شمسي را براي بشر به ارمغان مي آورد.

علوم غريبه

الهي طباطبايي، محمدحسن

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد محمد حسن الهي طباطبايي

ولادت:1325ق.

محل ولادت: تبريز

وفات:1388ق

محل دفن :قم

محل تحصيل: تبريز ، نجف

اساتيد: حضرات سيد ابوالحسن اصفهاني، ميرزا محمد حسين نائيني ، سيد حسين بادكوبه اي و ....

شاگردان: حسن حسن زاده آملي ، ميرزا محمد علي ارتقايي، ميزرا موسي تبريزي و ....

تاليفات: رساله اي در علم موسيقي و روابط معنوي روح با صداها ( كه خود آن را از بين برد).

او از شاگردان مبرز مرحوم سيد علي قاضي بود. در سعه صدر و پاكي و حسن خلق زبانزد بود. سير و سلوك را يك دوران خاص و با اعمال خاصي نيم دانست بلكه آن را در متن همين زندگي عادي تعريف مي كرد و زندگي رسول الله (ص) را شاهد اين مطلب مي آورد. مي فرمود: مراقبه يعني آدم در همين زندگي روزمره غفلت را از خودش دور كند.

ايشان پس از يازده سال اقامت در شهر ساقي كوثر، به دليل وضع نامناسب معيشتي مجبور شد همراه برادر خويش، علامه طباطبايي ، به تبريز باز گردد. در تبريز به تدريس فلسفه و تربيت جويندگان كمال پرداخت. ارتباط ايشان با مرحوم قاضي از طريق نامه برقرار بود، عباراتي چون

" جعلت فداك " و " عزيز دلم " كه آيت الله قاضي در اين نامه ها خطاب به آقاي الهي به كار مي برد گوياي عظمت شان ايشان نزد استاد است . استاد سيد محمد حسين قاضي مي فرمايد : با اينكه خود آقا به علامه و بردارش گفته بود كه به ايران برگردند اما دوري آن ها برايشان بسيار ناگوار بود و هر وقت ياد آن ها مي افتاد گريه مي كرد.

زماني كه آيت الله الهي در قم بود ، در مجلس روضه اي كه در منزل ميرزا تقي زرگري تشكيل مي شد ، شركت مي كرد. يك بار بعد از اتمام روضه در سيني مسي برايش چاي آورند. او انگشت خود را بر لب گذارد و بعد به سيني مسي زد . سيني تبديل به طلا شد . بعد فرمود: " ما طلا را مي خواهيم چه كنيم"؟ دوباره انگشت بر لب گذاشت و به سيني زد و سيني به حالت اول برگشت ! با وجود چنين قدرت روحي ، زماني براي پرداخت قرضش به دو هزار تومان احتياج پيدا كردو چون اين مبلغ را نداشت مدتي زنداني شد!

اين گفتار علامه طباطبايي مشهور است كه مي فرمود: من خودم از اخوي استفاده مي كنم توصيه هميشگي ايشان هنوز در خاطر اطرافيان است : از حسنات اعمالتان كه خيال مي كنيد حسنه است توبه كنيد ، تا چه رسد به معاصي!

سيد محمد حسن الهي در سال 1388 هجري قمري درگذشت.

شرح احوال ايشان دركتاب الهيه از انتشارات موسسه فرهنگي مطالعاتي شمس الشموس آمده است .

حافظيان، ابوالحسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد ابوالحسن حافظيان خراسانى از روحانيون و

دانشمندان متقى كراچى مى باشد.

وى در مشهد مقدس متولد شده و در بيت سيادت پرورش يافته و از محضر مرحوم جمال السالكين آقاى حاج شيخ حسنعلى اصفهانى و آيت اللَّه آقا ميرزا مهدى اصفهانى غروى و ديگران استفاده و كسب فيض نموده مخصوص در قسمت علوم غريبه و ادعيه محربة زحمات فراوان كشيده و بيش از سى سالست كه براى خدمت بيشترى به كراچى در پاكستان رفته و در ضمن تجارت انجام وظيفه نموده است.

اكثر مردم كراچى از ايرانى و هندى اعتقاد مخصوصى بدعاء و نفس او دارند از باقيات الصالحات و آثار اوست ضريح نقره و طلاكارى حضرت على بن موسى الرضا (ع) كه به نقشه ى و همت والاى او و كمك مردم و بودجه خود حضرت رضا (ع) ساخته و بر روى قبر مطهر نصب گرديد و قبلا ضريح فولادين داشت كه جلب نظر نمى نمود

و ديگر تأسيس و توسعه انجمن كراچى و صندوق اعانات و اكنون رياست انجمن بعهده معظم له مى باشد

عارف.

تولد: 1282، مشهد.

درگذشت: 1360، مشهد.

سيد ابوالحسن حافظيان مشهدى ابتدا به فراگرفتن ادبيات و رياضى و طب قديم و نجوم و هيئت و فقه و اخلاق پرداخت، ليكن به زودى وارد رياضيات و تحصيل علوم غريبه گشت.

حافظيان، در حوزه ى مشهد با آيت الله مجتبى قزوينى آشنا شد و از طريق ايشان بود كه با ذكر مقامات و كرامات و علوم سيد موسى زرآبادى، وى را متوجه ى ايشان كرد. و همين باعث شد تا حافظيان به راهنمايى و همراهى مجتبى قزوينى در سال 1348 ق. به قزوين مسافرت كند و به محضر سيد برسد و به كسب مراحلى نايل آيد.

سيد ابوالحسن حافظيان سال ها در يكى از حجره هاى فوقانى صحن

عتيق رضوى (صحن انقلاب)- حجره هاى رو به قبله، در سمت شمال شرقى- به عبادت و رياضت اشتغال داشت. از آثار ايشان، يكى لوح محفوظ است و ديگرى كتابى در شرح آن و نيز لوح جنةالاسماء كه با دقت و زيبايى نوشته است.

همچنين ضريح مبارك حضرت امام

رضا (ع) از آثار حافظيان است. ايشان سال ها پيش، به فكر تعويض ضريح قبلى- كه فرسوده شده بود- افتاد، و پس از اتمام ساختن ضريح، به وسيله هنرمندان اصفهانى و مشهدى، و انتقال ضريح سابق به موزه ى آستان قدس رضوى، ضريح جديد نصب گرديد و به روز نيمه شعبان سال 1379 ق.، از آن پرده بردارى شد.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد ششم)

حسن زاده آملي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حجه الاسلام والعلم الاعلام آقا شيخ حسن حسن زاده آملى متولد 1307 شمسي از افاضل ممتاز حوزه علميه صاحب تقويم رسمى و تأليفات ارزنده است.

تولدش در آمل واقع شده و در مهد علم و تقوا تربيت يافته و دروس مقدماتى را تا متوسطه خوانده و بدروس علميه عربى پرداخته و سپس بتهران عزيمت نموده و از اساتيد بزرگ تهران چون مرحوم آيه الله آملى و آيه الله شعرانى و آيه الله حاج ميرزا احمد آشتيانى و آيه الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى و ديگران در رشته هاى علوم عقلى و نقلى استفاده نموده آنگاه بقم مهاجرت و رحل اقامت افكنده و از محضر آيات عظام حوزه علميه چون آيه الله آملى حاج ميرزا هاشم و ديگران بهره مند گرديده و در مدرسه علميه سعادت بتدريس فقه و اصول اشتغال دارد.

داراى تأليفات عديده اى مانند تقويم حسن زاده و 5 جلد شرح نهج البلاغه مرحوم ميرزا حبيب الله هاشمى خوئى از جلد 15 تا جلد 19 ميباشد.

و كتابى در ولايت و غيره دارند كه 15 مجلد آن بطبع رسيده و بقيه آماده براى طبع ميباشد.

مرحوم آيه الله حاج ميرزا ابوالحسن شعرانى تقريظ مفصلى براى شرح ايشان مرقوم كه در اول جلد 15 شرح نهج البلاغه خوئى مذكور ميباشد و در آخر جلد 14 شرح مزبور درباره ى معظم له چنين نوشته اند:

(ثم ان حضره الفاضل الاديب العالم الاريب الجامع بين العلوم العقليه والنقليه والحائز للملكه العلميه والعمليه الشيخ المؤتمن الشيخ حسن الاملى ضاعف الله قدره و اجزل اجر له تصدى لشرح باقى كتاب نهج البلاغه و هوالحرى به والمتوقع منه و هو كما قال بعض الانصار كما قيل عذيقها المرجب و جذيلها المحكل فقد جربته سنوات عند قرائه مختلف العلوم على حاز الرتبه القصوى و فاز بالقدح المعلى و نرجو من الله له التوفيق و لنا.

العبد ابوالحسن الشعرانى

تأليفات و تصحيحات

آثار عرفاني و اخلاقي

لقاء الله

وحدت از ديدگاه عارف و حكيم

انه الحق

ولايت تكويني

عرفان و حكمت متعاليه

الهي نامه متن الهي نامه

انسان در عرف عرفان

كلمه عليا در توقيفيت اسماء

اصول و امّهات حكمي و عرفاني

تصحيح رساله مكاتبات

تصحيح و تعليق تمهيد القواعد

تصحيح . تعليق شرح فصوص قيصري

تصحيح و تحشيه رساله تحفة الملوك في السير و السلوك

مفاتيح المخازن

شرح فصوص الحكم

مشكاة القدس علي مصباح الأنس

شرح طايفه اي از اشعار و غزليات حافظ

نور علي نور در ذكر و ذاكر و مذكور

باب رحمت

نامه ها برنامه ها

قرآن و عرفان و برهان از هم جدايي ندارند

آثار فلسفي و منطقي

اتحاد عاقل به معقول

نصوص الحكم بر فصوص الحكم

رساله جعل

صد كلمه

تصحيح اسفار اربعه

تصحيح و تعليق كتاب نفس شفاء

رساله اي در تضاد

رساله اي در اثبات عالم مثال

رساله اي در حركت جوهري

ممدّ الهِمَم في شرح فصوص الحِكَم

رساله نفس الأمر

نهج الولايه

درر القلائد علي غررِ الفَرائد

النور المتَجَلّي

في الظّهور الظِّلّي

مفاتيح الاَسرار لسلّاك الأسفار

سرح العيون في شرح العيون

گشتي در حركت

الحجج البالغة علي تجرد النفس الناطقة

گنجينه گوهر روان

رساله اي در اثبات عالم مثال

رساله مُثُل

تصحيح و تعليق شرح اشارات

ترجمه و شرح سه نمط آخر اشارات

تصحيح و تعليق شفا

ترجمه و تعليقِ الجمع بين الرَّأيَين

رساله اعتقادات

الأصول الحكميّة

رساله رؤيا

من كيستم

رسالة في التضاد

دروس معرفت نفس

نثر الدراري علي نظم اللئالي

آثار فقهي

رساله اي در مسائل متفرقه فقهي

تعليقات علي العروة الوثقي في الفقه

وجيزه اي در مناسك حج

آثار تفسيري

تصحيح خلاصة المنهج

انسان و قرآن

آثار كلامي

خير الأثر در رد جبر و قدر

تقديم و تصحيح و تعليق رساله قضا و قدر محمد دهدار

ليلةالقدر و فاطمه عليها السلام

رسالة في الإمامة

رساله اي در كسب كلامي

فصل الخطاب في عدم تحريف كتاب ربّ الأرباب

رسالة حول الرؤيا

آثار روايي

تصحيح نهج البلاغه

تصحيح سه كتاب (ابي الجعد ، نثر اللئالي ، طب الأئمّة)

تكملة منهاج البراعة

مصادر و مأاخذ نهج البلاغه

انسان كامل از ديدگاه نهج اليلاغه

شرح چهل حديث در معرفت نفس

رساله اي در اربعين

آثار رياضي و هيوي

دروس معرفة الوقت و القبلة

رساله كلّ في فلك يسبحون

رساله اي در تناهي ابعاد

تصحيح كتاب الإستيعاب في صنعة الأصطرلاب للبيروني

تعيين سمت قبله مدينه

الصحيفة العسجديّة في آلاتٍ رصديّة

الكوكب الدرّي في مطلع التّاريخ الهجري

رساله سي فصل

تعليق تحفة الأجِلَّة في معرفة القبلة

رساله قطب نما و قبله نما

تعليقه بر رساله مولا مظفر

رساله ميل كلّي

رساله ظِلّ

رساله تكسير دايره

تصحيح كتاب المناظر في كيفيّة الابصار

رساله اي در اختلاف منظر و انكسار نور

رسالة في تعيين البُعد بين المركزين و الأوج

رسالة في الصّبح و الشّفق

رساله اي پيرامون فنون رياضي

رساله اي در مطالب رياضي

دروس هيأت و ديگر رشته هاي رياضي

تصحيح و تعليق شرح جغميني

تصحيح و تعليق تحرير اصول اقليدس

تصحيح و تعليق اُكَرِ مانالاؤس

تصحيح و تعليق تحرير اُكَرِ ثاوذوسيوس

شرح زيج بهادري

تصحيح و

تعليق شرح بيرجندي بر زيج الغ بيك

تصحيح و تعليق شرح بيرجندي بربيست باب

تصحيح و تعليق تحرير مجسطي

استخراج جداول تقويم

تصحيح و تعليق الدّرّ المَكنون و الجوهر المَصون

دروس معرفت اوفاق

شرح قصيده كُنوز الأسماء

آثار ادبي

تقديم و تصحيح و تعليق نصاب الصِّبيان

تصحيح كليله و دمنه

تصحيح و اعراب اصول كافي

ديوان اشعار

قصيده يَنبوع الحياة

مصادر اشعار ديوان منصوب به امير المؤمنين

تعليقه بر باب توحيد حديقة الحقيقة

تصحيح گلستان سعدي

تعليقه بر قسمت معاني مطوَّل

امثال طبري

آثار متفرقه

تقديم و تصحيح و تعليق خزائن

هزار و يك نكته

هزار و يك كلمه

مجموعه مقالات

ده رساله فارسي

كشيكل

مصاحبات

مناجات علامه حسن زاده

- الهي، تا تو لبيك نگويي من كجا الهي گويم؟

- الهي، همه گويند: بده و حسن گويد: بگير

- الهي، همه از تو دوا خواهند و حسن از تو درد

- الهي، همه، حيوانات را در كوه و جنگل مي بينند و حسن در شهر و ده

- الهي، عمري آه در بساط نداشتم و اينك جز آه در بساط ندارم

- الهي، شكرت كه دنيايم آخرتم شد

- الهي، من در ذات خود متحيرم چه رسد به ذات تو

- الهي، شيدايي جانان را با حور و غلامان چه كار

- الهي، روزم را چون شبم روحاني بگردان و شبم را چون روز نوراني

- الهي، در جواني شكستم كه پيري، خود شكستگي است

- الهي، آن كه تو را دوست دارد، چگونه با خلق ات مهربان نيست؟

- الهي، اگر من بنده

تو نيستم، تو كه مولاي من هستي!

- الهي، گرگ و پلنگ را مي توان رام كرد با نفس سركش چه كنم؟

- الهي، اگر ستارالعيوب نبودي، ما از رسوايي چه مي كرديم؟!

- الهي، قربان لب و دهانم بروم كه به ذكر تو گويايند

توصيه هايى از علامه حسن زاده آملى

دهان روح و تن

انسان دو دهان دارد: يكى گوش كه دهان روح او است و ديگر دهان كه دهان تن او است. اين دو دهان خيلى محترم اند. انسان بايد خيلى مواظب آن ها باشد. يعنى بايد صادرات و واردات اين دهنها را خيلى مراقب باشد. آن هايى كه هرزه خوراك مى شوند، هرزه كار مى گردند. كسانى كه هرزه شنو مى شوند، هرزه گو مى گردند.

وقتى واردات انسان هرزه شد، صادرات او هم هرزه و پليد و كثيف مى شود. يعنى قلم او هرزه و نوشته هايش زهرآگين خواهد داشت. حضرت وصى، اميرالمؤمنين، عليه السلام فرمود: عمل نبات است و هيچ نبات از آب بى نياز نيست و آب ها گوناگون اند. هر آبى كه پاك است، آن نبات هم پاك و ميوه اش شيرين خواهد بود; و هر آبى كه پليد است، آن نبات هم پليد و ميوه او تلخ است.*

خود عمل، حاكى است كه از چه آبى روييده شده است.

وقت اندك و كار بسيار

بدان كه بايد تخم و ريشه سعادت را در اين نشأ، در مزرعه دلت بكارى و غرس كنى. اين جا را درياب، اين جا جاى تجارت و كسب و كار است; و وقت هم خيلى كم است. وقت خيلى كم است و ابد در پيش داريم. اين جمله را از

اميرالمؤمنين عليه السلام عرض كنم، فرمود: «ردوهم ورود الهيم العطاش » ; يعنى شتران تشنه را مى بينيد كه وقتى چشمشان به نهر آب افتاد چگونه مى كوشند و مى شتابند و از يكديگر سبقت مى گيرند كه خودشان را به نهر آب برسانند، شما هم با قرآن و عترت پيغمبر و جوامع روايى كه گنج هاى رحمان اند اين چنين باشيد. بياييد به سوى اين منبع آب حيات كه قرآن و عترت است. وقت خيلى كم است و ما خيلى كار داريم. امروز و فردا نكنيد. امام صادق عليه السلام فرمود: «اگر پرده برداشته شود و شما آن سوى را ببينيد، خواهيد ديد اكثر مردم به علت تسويف، به كيفر اعمال بد اين جاى خودشان مبتلا شده اند .» تسويف يعنى سوف سوف كردن، يعنى امروز و فردا كردن، بهار و تابستان كردن، امسال و سال ديگر كردن.

وقت نيست، و بايد به جد بكوشيم تا خودمان را درست بسازيم.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد سوم)

خجندي اصفهاني، صاين الدين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

صاين الدين خجندي اصفهاني مشهورترين شخص آل خجند بود . صاين الدين از عرفا و دانشمندان مشهور قرون 8و9هجري قمري به شمارمي آيد . يو نواده صدرالدين تركه خجندي است وتقريبا دردهه پنج ازسده 8هجري قمري در شهر اصفهان مي زيست .گروه : علوم انساني رشته : الهيات و معارف اسلامي والدين و انساب : صاين الدين خجندي از خاندان آل خجند بود. آل خجند درقرن پنجم هجري قمري درخاك ايران تعليم معارف كردند تاريخ اصفهان گواه اين است كه چه قدر اين خاندان دركارسياست و دولتداري دور انديش و باريك بين بودند ونيز ماهر درسياست و حكمت وعرفان ، حامي فضل ودانش پاسدار زراعت و امارت بودند .

همچنين خصلت هاي نجيب آل خجند باعث شده است . كه آنها دررونق حمايت ميهن دوم خويش يعني اصفهان جد و جهد تمام به خرج داده وبا اعمال فضيلت دوستي و سياست رعيت پروري نام نيك خودرا در تاريخ ايران جاودانه كردند .اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : صاين الدين خجندي و خانواده اش به «تركه » نيز معروف بودند . صاين الدين دراين باره آورده است «حال آنست كه قوم اين فقير درعراق به علم وتقوا ممتاز بودند . وي به گوشه نشيني و ملاح مخصوص چون امير بزرگ .... سايه چتر تسخير بدان ديار انداخت . وجوه اعيان آن را فرمود كوچانيدن برادر انم درحيات بودند ، ايشان رابه تربيت مخصوص گردانيد به واسطه قدمت نسبي كه معلوم فرموده بودند كه اجداد بندگان از خجند بوده اند و لقب تركه از آنجاست .تحصيلات رسمي و حرفه اي : صاين الدين خجندي ساليان دراز نزد برادرش خواجه نصير الدين محمد تركه خجندي اصفهاني ، درس خوانده و دررشته هاي مختلفي همانند فقه ، علوم غريبه ، حروف ، تصوف ، فلسفه و منطق مهارت خوبي پيدا كرده است .وقايع ميانسالي : يكي ازوقايع مهم دوران ميانسالي صاين الدين خجندي، فتح اصفهاني توسط سپاهيان امير تيمور گوركاني است . دراين بين صاين الدين به همراه برادر انش به عنوان غنايم به شهر سمر قند آورده شده اند و زندگي تاز ه اي را از سرگرفتند .زمان و علت فوت : صاين الدين خجندي درسال 835 هجري قمري درهرات فو ت كرد . هر چند ك سالهاي 830 و 836 ازنيز درمورد وفات او آورده اندليكن 835 دقيقتر مي نمايد

.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : صاين الدين خجندي درسال 809 هجري قمري توسط شاهرخ گوركاني به عنوان قاضي يزد برگزيده شد . صاين الدين خجندي مدتي هم برمسند قضاي شهرنشيني بور نشسته است .فعاليتهاي آموزشي : صاين الدين خجندي درزمينه تصوف ، عرفان ، فقه ، كلام ، اخلاق ، منطق ، حروف ، شعر و ادب تاليفات گرانبهايي به ميراث گذاشته است . برخي از محققان كه آثار فلسفي صاين الدين را معرفي و تا حدودي بررسي كرده اند او را به عنوان « اسپينوزاي ايران » گفته اند . در حقيقت افكار فلسفي و عرفاني صاين الدين درمقايسه با همزمانان خود در سطح بالايي قرار دارد و شايسته ستايش است .ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : شعر وشاعري از جمله فعاليتها وبرنامه ريزي هاي روزمره صاين الدين خجندي بود . غزل صاين الدين خجندي از انديشه هاي بلند عرفاني برخوردار است و لطافت شعرو موسيقي آن هم كم نيست .همفكران فرد : قاضي زاده رومي ، شرف الدين علي يزدي ، سيد شريف حسين اخلاطي و علاء الدين گيلاني از جمله همفكران صاين الدين خجندي بودند .آرا و گرايشهاي خاص : صاين الدين خجندي سبك و سلوك نگارش بسيار جذابي داشت . صاين الدين درنوشتن مطالب عرفاني و فلسفي موفق بوده و درگفتن شعر فارسي و عربي نيز هنر نمايي كرده است .آثار : nbsp1 نفثه المصدور اول ويژگي اثر : صاين الدين اين كتاب را تقريبا 829 هجري قمري ، خطاب به پادشاه گوركاني نوشته است .

منابع زندگينامه :بايمت اف ، لقمان ،درباره احوال و آثار

صاين الدين خجندي ،كيهان فرهنگي ، سال هيجدهم ،شهريورماه 1380 ، پياپي 179 ، صص48-49

ركن

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(بخش 1) (سيد) آملى ابن مشرف الدين حسينى، از منجمان قر. 8 ه. (و. 800 ه.ق.) وى كتابى درباره اسطرلاب بنام «پنجاه باب سلطانى» و كتابى در باب تقويم بنام «زيج جامع سعيدى» دارد كه در آن تاريخ مختصر زيجهاى معروف درج شده.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

شيخ بهائي، بهاءالدين، محمد

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1031/1030 -953 ق)، عالم، فقيه، مفسر، محدث، متكلم، رياضيدان، اديب و شاعر امامى، متخلص به بهايى. معروف به شيخ الاسلام والمسلمين و مجدد دين در رأس قرن يازدهم. در بعلبك به دنيا آمد. در كودكى به همراه پدر، در عهد شاه طهماسب، به ايران وارد شد. وى در محضر پدر خود، شيخ حسين، شاگرد شيهد ثانى، و عبداللَّه بن شهاب الدين يزدى و محمدباقر يزدى و ملا على مذهب و ملا افضل و اعتمادالدين محمود كچايى به فراگيرى علم مشغول شد، تا اينكه در تفسير، فقه، اصول، ادبيات، رجال، تاريخ، حكمت، كلام، طب، رياضيات و ساير علوم سرآمد شد. عهده دار منصب شيخ الاسلامى گشت و امور شرعى يكسره به او محول شد. سپس او از اين شغل كناره گرفت و ساليانى به سياحت شهرها پرداخت، و به هرات و اران و آذربايجان و تبريز و مصر و شام و دمشق و عراق و حلب و فلسطين و بيت المقدس و سرنديب و حجاز و مكه و مدينه و ديگر شهرها مسافرتها كرد، و در اثناء اين سفرها گاه به مباحثات علمى- مذهبى نيز مى پرداخت. سرانجام به ايران بازگشت و همراه شاه عباس پياده از اصفهان به مشهد رضوى رفت. شيخ بهايى احاديث شيعه را از پدرش و ميرداماد روايت كرده و «صحيح بارى» را از استادش، محمد بن محمد بن محمد

مقدسى، روايت نموده است، كه مقدسى نيز به واسطه ى دوازده تن محدث محمد نام، پى در پى از محمد بن اسماعيل بخارى نقل كرده است. شيخ بهايى آنى از تعليم و تربيت فروگذار نبود و در حوزه درس خويش شاگردانى همچون، شيخ فاضل جواد بن سعداللَّه، ملا حسنعلى شوشترى، سيد حسين كركى، ملا خليل قزوينى، محمد خليل قاينى، ميرزا رفيع الدين نايينى، شيخ زين الدين بن محمد سبط شهيد ثانى، ابن ابى جامع، شيخ على بحرانى، سيد ماجد بحرانى، ملا محسن فيض كاشانى، ملاصدرا، محمد بن حسين ساوجى، ميرزا رفيع الدين طباطبايى، ملا شريف الدين محمد رويدشتى، شيخ محمود جزايرى، ابن خاتون، محقق سبزوارى، مجلسى اول، ملا محدصالح مازندرانى تربيت كرده است. وى كتابخانه ى بزرگى گرد آورد كه از جمله چهار هزار كتابى بود كه شيخ على منشار، پدر همسرش، از شهرهاى هند به ايران آورده بود و پس از او به دخترش همسر شيخ بهائى، منتقل شده بود. شيخ بهايى در اصفهان درگذشت. جنازه او به مشهد رضوى منتقل كردند و در جوار حرم مطهر دفن كردند. در «ريحانه الادب» نود و سه اثر وى با شرح مختصر ذكر شده است. از آثار وى: «حبل المتين فى احكام احكام الدين»؛ «مشرق الشمسين و اكسير السعادتين»، در فقه استدلالى؛ «الاربعين» يا «الاربعون حديثا»؛ «جامع عباسى»، به فارسى، در فقه؛ «الكشكول»؛ «المخلاه»؛ «زيده الاصول» يا «الزبده»، در اصول فقه؛ «فوائد الصمديه»، در نحو؛ «مفتاح الفلاح فى عمل اليوم و الليله»؛ رساله «الهلاليه»؛ «اثبات الانوار الالهيه»؛ «الاثنى عشريات»؛ «اسرار البلاغه»؛ «تهذيب البيان» يا «التهذيب»، در نحو؛ حاشيه ى «من لا يحضره الفقيه»؛ حاشيه ى «خلاصه الاقوال» علامه حلى؛ حاشيه «كشاف» زمخشرى؛ حاشيه «تفسير» بيضاوى؛ «خلاصه الحساب»، در رياضيات؛ «تشريح

الافلاك»، در علم هيئت؛ «الاسطرلاب»؛ «بحر الحساب»؛ «الوجيزه»، در درايه، به نام «درايه الحديث»؛ مثنوى هاى: «زنان و پنير»، «شير و شكر»، «طوطى نامه»، «نان و حلوا» يا «سوانح الحجاز»، «الزاهره».[1]

(شيخ) محمد بن حسين عاملى (منسوب به جبل عاملى) معروف به شيخ بهائى، دانشمند بنام عهد شاه عباس بزرگ (و. بعلبك 953 ه.ق./ 1546 م.- ف. اصفهان 1031 ه.ق./ 1622 م.) پدرش عزالدين حسين در سال 966 به ايران مهاجرت كدر و بهاءالدين در ايران نشأت يافت و تأليفاتى به فارسى و عربى پرداخته كه مجموع آنها به 88 كتاب و رساله بالغ مى شود، از آن جمله است:

دو مثنوى فارسى «نان و حلوا» و «شير و شكر»، جامع عباسى (فقه)، خلاصةالحساب، تشريح الافلاك كتاب اربعين (بعربى)، كشكول كه مجوعه ايست از نوادر حكايات و علوم و اخبار و امثله واشعار عربى و فارسى. وى به فارسى و عربى شعر مى سرودده. جنازه او را به مشهد انتقال و در مسجد گوهرشاد دفن كردند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] آتشكده ى آذر (927 -926 /3)، الاعلام (334/6)، اعيان الشيعه (234/9)، تاريخ ادبيات ايران، براون (279 -277 /4)، تاريخ ادبيات در ايران (1047 -1039 /5)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (515 -502)، تذكره ى روز روشن (122 -121)، تذكره ى نصرآبادى (151 -150)، چهارصد شاعر برگزيده ى پارسى گوى (506 -495)، دايرةالمعارف فارسى (1522/2)، دنباله جستجو در تصوف (259)، الذريعه (77/18 ،983 ،143 /9 ،241 -240 /6 ،225 -224 ،211 ،203 ،195 ،173 ،168 ،103 ،88 ،39 /6 ،302 -301 ،63 -62 /5 ،509 ،498 ،200 ،186 -185 /4 ،425 ،36 -35 /3 ،42/2 ،118 -117 ،115 ،85 /1)، روضات الجنات (80 -54 /7)، رياض

العارفين (49 -45)، رياض العلماء (97 -88 /5)، ريحانه (320 -301 /3)، زندگينامه رياضيدانان (172 -170)، سرآمدان فرهنگ (232/1)، سيرى در شعر فارسى (384 -383)، شخصيتهاى نامى (273 -270)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 88 -85 /11)، عالم آراى عباسى (157 -155 /1)، فرهنگ ادبيات فارسى (311 -310)، فرهنگ سخنوران (147)، فقهاى نامدار شيعه (228 -209)، فوائد الرضويه (521 -502)، فلاسفه ى شيعه (429 -415)، كارنامه بزرگان (325 -324)، الكنى و الالقاب (100/2)، مؤلفين كتب چاپى (432 -421 /5)، مجمع الخواص (41 -40)، مجمع الفصحا (15 -12 /4)، مطلع الشمس (388 -386 /2)، معجم المؤلفين (242/9)، منظومه هاى فارسى (356 -353)، نتايج الافكار (105 -103)، يغما (س 13، ص 146 -143).

صدرالاسلام، محمد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

والدين و انساب : نسب حاجي ميرزا سيد محمد ملقب به صدر الاسلام متخلص به خاك به امام جعفر صادق (ع) و از جانب مادر به فتحعليشاه قاجار مي رسد . سلسله شجره نامه «صدرالاسلام» يك نسخه دركتابخانه امام رضا(ع) و نسخه اي ديگر درقم در كتابخانه حضرت معصومه (ع) موجود مي باشد .اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : پدرسيد محمد صدرالاسلام ، حاجي ميرزا عبدالحسين نايب صدرقزوين و پدربزرگش ميرزا سيد عبدالله صدر ديوان خانه تهران بود كه درزمان سلطنت ناصر الدين شاه درسال 1278 ه.ق دروزارت عدليه ضياءالملك متصدي شغل صدارت ديوانخانه عدليه تهران بود . صدر ديوانخانه ازمشاغل مهم دوره قاجاريه بود . كسي كه در منصب اين شغل قرار مي گرفت درحقيقت رييس محكمه يا دادگاه وزارت عدليه محسوب مي شود و رسيدگي به امور ملكي و شرعيات را انجام مي داد و اجداد صدر الاسلام پشت اندر پشت لقب صدارت وسمت خطابت

و حضور درمجالس بزم و سرور دربار قاجار را داشته اند .تحصيلات رسمي و حرفه اي : سيد محمد صدرالاسلام پس از آنكه دربار قاجار راترك گفت در قزوين و مدرسه حاجيه آقاسي درخيابان دولت خانه صفويه مشغول تحصيل علوم رسمي مقدماتي شد . بعد از اين مقطع به تحصيل فقه و اصول پرداخت و سپس درصدد تحصيل علوم غريبه برآمد .او دراين سالها به تهران ، كرمانشاه ، همدان ، كربلا ، نجف، مكه سفر نموده و برتجربيات خود افزود . او همچنين مدتي نيز به تحصيل الهيات پرداخت .استادان و مربيان : سيد محمد صدرالاسلام درالهيات حاجي ميرزا ابوالقاسم تفرشي بود .همسر و فرزندان : سيد محمد صدرالاسلام بانورسته خانم دختر ميرزا مسعود شيخ الاسلام ازدواج نمود او 7 پسر داشت 5 تن از پسران او هرگز داراي اولاد نشدند ويكي از آنها كه احد نام داشت ازدواج نكرد و بعدها مفقود اثر شد . فقط يكي از پسران اوبه نام آمير مهدي داراي 4 فرزند شد كه پس از فوت او فرزندانش تحت نكاست و سرپرستي صدرالاسلام درآمدند.وقايع ميانسالي : درجريان انقلاب مشروطه سيد محمد صدرالاسلام از مخالفين سرسخت مشروطه به شمار مي رفت درهنگام مشروطه عده اي از رجال و اعيان قزوين طي تلگرافي به محمد علي شاه خواستار برچيده شدن بساط مشروطيت شدند كه امضاي صدر الاسلام نيز درزير اين تلگراف به چشم مي خورد . در جنگ جهاني دوم كه رس ها قزوين را به اشغال خود درآورده بودند ، روزي به باغ صدرالاسلام ريختند و كليه جواهرات و عتيقه جات قديمي او را به تاراج بردند . اين

حادثه تاثير ناگواري برروحيه او به جاي گذاشت و به همين نظر 7 سال پاياني عمر خودرا درپريشاني خيال گذراند.زمان و علت فوت : سيد محمد صدرالاسلام درسال 1327 ه.ش درسن 86 سالگي درگذشت و درخانقاه خودبه خاك سپرده شد .مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سيد محمد صدرالاسلام درابتداي جواني به تبعيت از شغل اجدادي ، مدتي خطيب حضورمخصوص ناصر الدين شاه جهت خواندن خطبه خاص ساعت تحويل سال نو بود . او اين سمت را بعدها ترك گفت و به تحصيل كمالات معنوي همت گماشت . او اگر چه يكباره ديگر درزمان غيبت برادر بزرگش حاجي ميرزا علي نايب صدر به دربار ناصر الدين شاه راه يافت . ليكن پس از قتل اين شاه قاجار به ناچار ترك خدمت نموده و به كشاورزي پرداخت .فعاليتهاي آموزشي : سيد محمد صدر الاسلام درخانقاه الهيه به تدريس فقه .اصول ، منطق و طب پرداخت .مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : سيد محمد صدر الاسلام خانقاهي به نام الهيه را جهت فعاليت هاي آموزشي و دستگيري از فقيران دايركرد و او همچنين خانقاهي ديگردر خارج از شهرقزوين ايجادكرد و اين خانقاه اگرچه امروز درداخل شهرقرار دارد ولي آثاري از آن به جاي نمانده است .ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : سيد محمد صدرالاسلام مدتي عضو انجمن بلديه بود . اين انجمن دردوره مشروطه ازميان اصناف و سرشناسان شهرانتخاب مي شد و وظيفه امور شرعي رسيدگي به خوابار را عهده دار بود . اما فعاليت اين انجمن به دليل فقدان بودجه كار موثري را به انجام نرساند .صدرالاسلام به پرورش كل نيز

علاقه بسيار دشاات و در وسط باغ باصفا و پرگل و درخت خو د، استخري قرار داده بود و دوستانش براي او از خارج تخم گل مي آوردند . آثار : ديوان صدرالاسلام ، شرح الصدور في حقايق الامور ،قانون الرياضه في سبيل الهدايه ، منظومه زور عشق

منابع زندگينامه :مشاهير قزوين ، پژوهش و تاليف : مهدي نورمحمدي ،قزوين : سايه گستر .سال 1381، ص 187_191

طسوجي، ملك

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد ملك موسوى كه جامع معقول و منقول و داراى علوم غريبه بوده و در حدود سال 1352 قمرى در طسوج وفات نموده و اكنون قبرش مزار مردم آن سامانست.

سيد ملك ملكى (طسوجى) از علماء و ائمه جماعت معاصر شيراز است.

وى در بيت علم و فضيلت ديده به جهان گشوده و پس از پرورش و خواندن اوليات و مقدمات و قسمتى از سطوح به قم مهاجرت و سطوح را از مدرسين حوزه تكميل و به درس خارج آيات عظام حوزه بالاخص آيت اللَّه العظمى بروجردى و آيت اللَّه. العظمى شريعتمدارى و آيت اللَّه العظمى خمينى شركت و از خرمن علوم آنان استفاده و بهره هاى كافى برده و پس از رحلت آيت اللَّه بروجردى منحصراً از درس و بحث آقاى شريعتمدارى بهره مند شده تا در سال 1394 قمرى كه حسب الامر معظم له به شيراز عزيمت و در مسجد امام حسين (ع) (خيابان شاه شيراز) به اقامه جماعت و گفتن درس تفسير و ساير خدمات دينى اشتغال دارند.

نگارنده گويد: جناب آقاى ملكى كه داماد عموى گرامش حجةالاسلام والمسلمين حاج سيد عباس ملكى طسوجى است. از افاضل وارسته اين بيت است

مرحوم والدش آيت اللَّه آقا سيد ملك موسوى طسوجى از علماء بزرگ و بنام طسوج بودند و در حدود سال 1352 قمرى وفات و اكنون قبرش مزار مردم آن سامانست.

و برايش مقبره اى بنا و فرزند برومند و بزرگش آيت اللَّه آقاى حاج سيد محمد جمال كه از علماء اعلام نجف و شاگردان مبرز مرحوم آيت اللَّه آقا ضياءالدين عراقى و آيت اللَّه العظمى اصفهانى و غيرهما مى باشند مرتجلا در مدفن والد ماجد خود دوبيتى انشاد نموده و به كاشى بالاى درب مقبره اش كتيبه شده است كه در اينجا مى نگارم.

زر جمال الدين فى هذا المقام

فهو للاسلام قد كان امام

فاراد اللَّه ان يرفعه

فزهى كالنجم فى وادى السلام

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد ششم)

قاضي، علي آقا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حاج سيد علي آقا قاضي فرزند حاج سيد حسين قاضي است. ايشان در سيزدهم ماه ذي الحجة الحرام سال 1282ه_.ق. از بطن دختر حاج ميرزا محسن قاضي، در تبريز متولد شد و او را علي نام نهادند، بعد از بلوغ و رشد به تحصيل علوم ادبيه و دينيه مشغول گرديد و مدتي در نزد پدر بزرگوار خود و ميرزا موسي تبريزي و ميرزا محمد علي قراچه داغي درس خواند.

در ايشان، سيد حسين قاضي، انساني بزرگ و وارسته بود كه از شاگردان برجسته آيت الله العظمي ميرزا محمد حسن شيرازي بود و از ايشان اجازه اجتهاد داشت.

درباره ايشان گفته اند زماني كه قصد داشت سامرا را ترك كند و به زادگاه خويش تبريز باز گردد استادش ميرزاي شيرازي به وي فرمود در شبانه روز يك ساعت را براي خودت بگذار.

يك سال بعد چند نفر از تجار تبريز به سامرا مشرف مي شوند و با آيت الله ميرزا محمد حسن

شيرازي ملاقات مي كنند؛ وقتي ايشان احوال شاگرد خويش را جويا مي شود، مي گويند:

« يك ساعتي كه شما نصيحت فرموده ايد، تمام اوقات ايشان را گرفته، و در شب و روز با خداي خود مراوده دارند. »

تحصيلات

سيد علي قاضي از همان ابتداي جواني تحصيلات خود را نزد پدر بزرگوار سيد حسين قاضي و ميرزا موسوي تبريزي و ميرزا محمد علي قراچه داغي آغاز كرد.

پدرش به علم تفسير علاقه و رغبت خاص و يد طولايي داشته است، چنانكه سيد علي آقا خودش تصريح كرده كه تفسير كشاف را خدمت پدرش خوانده است. همچنين ايشان ادبيات عربي و فارسي را پيش شاعر نامي و دانشمند معروف ميرزا محمد تقي تبريزي معروف به «حجة الاسلام» و متخلص به « نير» خوانده و از ايشان اشعار زيادي به فارسي و عربي نقل مي كرد و شعر طنز ايشان را كه هزار بيت بود از بر كرده بود و مي خواند.

ايشان در سال 1308ه_.ق. در سن 26 سالگي به نجف اشرف مشرف شد و تا آخر عمر آن جا را موطن اصلي خويش قرار داد.

آيت الله سيد علي آقا قاضي از زماني كه وارد نجف اشرف شد، ديگر از آنجا به هيچ عنوان خارج نشد مگر يك بار براي زيارت مشهد مقدس حدود سال 1330ه_ ق به ايران سفر كرد و بعد از زيارت به طهران بازگشت و مدت كوتاهي در شهرري در جوار شاه عبدالعظيم اقامت گزيد.

اساتيد

ايشان در نجف نزد مرحوم فاضل شرابياني، شيخ محمد حسن مامقاني، شيخ فتح الله شريعت، آخوند خراساني، عارف كامل حاج امامقلي نخجواني و حاجي ميرزا حسين

خليلي درس خواند و مخصوصاً از بهترين شاگردان اين استاد اخير به شمار مي آمد كه در خدمت وي تهذيب اخلاق را تحصيل كرد.

آقازاده سيد علي آقا قاضي نقل مي كند:

« ... ميرزا علي آقا قاضي بسيار از استادش ميرزا حسين خليلي ياد مي كرد و او را به نيكي نام مي برد و من نديدم كسي مثل اين استادش او را در شگفتي اندازد و هر وقت نام اين استاد نزدش برده مي شد به او حالت بهت و سكوت دست مي داد و غرق تأملات و تفكرات مي شد! »

ايشان از سن نوجواني تحت تربيت والد گرامي، آقا سيد حسين قاضي بود و جوهره حركت و سلوك ايشان از پدر بزرگوارشان مي باشد و بعد از آن كه به نجف اشرف مشرف شدند، نزد آيت الله شيخ محمد بهاري و آيت الله سيد احمد كربلايي معروف به واحد العين و به كسب مكارم اخلاقي و عرفاني پرداخت و اين دو نيز از مبرزترين شاگردان ملاحسينقلي همداني(ره) بودند.

درباره ملاحسينقلي همداني حكايات هاي بس شگفت آوري نقل شده، كه گوياي عظمت، روح بلند و نفوذ معنوي ايشان مي باشد. او با عشق و همت بي نظير زمان زيادي از عمرش را به تربيت مستعدين سپري كرد تا اين كه توانست 300 نفر را تربيت كند كه هر يك از آنها يكي از اولياي الهي شدند، مانند شيخ محمد بهاري، مرحوم سيد احمد كربلايي، مرحوم ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي و ... .

سلسه اساتيد ملاحسينقلي همداني به حاج سيد علي شوشتري و سپس به شخصي به نام ملاقلي جولا مي رسد.

آقا سيد علي

قاضي در عراق به خدمت جمعي از اكابر اولياء رسيد و از آن جمله سالهايي چند در تحت تربيت مرحوم آقا سيد احمد كربلايي معروف به واحدالعين، قرار گرفت و از صحبت آن بزرگوار به درجات اولياء أبرار ارتقاء گزيد، چندان كه در تهذيب اخلاق شاگردان و مريدان و ملازمان چندي را تربيت كرد.

آقا سيد علي آقاي قاضي درباره اين استادش مي فرمايد:

« شبي از شبها را به مسجد سهله مي گذارنيدم- زاده الله شرفاً- به تنهايي به نيمه شب يكي در آمد و به مقام ابراهيم عليه السلام مقام كرد و از پي فريضه صبح در سجده شد تا طلوع خورشيد. آنگاه برفتم و ديدم عين الانسان و الانسان العين آقا سيد احمد كربلايي بكاء است، و از شدت گريه، خاك سجده گاه گل كرده است! و صبح برفت و در حجره نشست و چنان مي خنديد كه صداي او به بيرون مسجد مي رسيد. »

آيت الله شيخ علي سعادت پرور نقل مي كند:

« وقتي مرحوم آقا سيد علي قاضي جواني بيش نبود، پدر مرحومش آقا سيد حسين قاضي كه خود از دست پروردگان مرحوم عارف كامل حاج امامقلي نخجواني بود به آقاي قاضي سفارش كرده بود كه هر روز به محضر استاد مشرف شده و چند ساعتي در محضرش بنشيند، اگر صحبت و كلامي شد كه بهره گيرد و گرنه به صورت و هيئت استاد نظاره نمايد. در آن روزها، مرض وبا در نجف غوغا مي كرد، فرزندان مرحوم آقا امامقلي نخجواني يكي پس از ديگري در اثر مرض وبا رحلت مي كردند و ايشان بدون هيچ ناراحتي و

انزجار قلبي به شكرگزاري مشغول بود. وقتي از وي علت اين عمل را جويا شدند فرمود:

قباله هاي زمين را ديده ايد كه وقتي كسي صاحب يكي از آنها شد، هر كاري كه دلش خواست با زمين اش انجام مي دهد؛ حالا هم خداي سبحان صاحب و مالك اصلي اين فرزندان و همه چيز من است و هر كاري كه بخواهد با آنان انجام مي دهد و كسي را حق سوال و اعتراض نيست! »

درجه اجتهاد

پس از اقامت در نجف اشرف، تحصيلات حوزوي خود را نزد اساتيدي از جمله فاضل شربياني، شيخ محمد مامقاني، شيخ فتح الله شريعت، آخوند خراساني و... ادامه دادند و سرانجام كوشش هاي خستگي ناپذير مرحوم آيت الله قاضي در راه كسب علم، كمال و دانش، در سن 27 سالگي به ثمر نشست و اين جوان بلند همت در عنفوان جواني به درجه اجتهاد رسيد.

جامعيت علمي

آقا سيد هاشم حداد از شاگردان ايشان مي فرمود:

« مرحوم آقا (قاضي) يك عالمي بود كه از جهت فقاهت بي نظير بود. از جهت فهم روايت و حديث بي نظير بود. از جهت تفسير و علوم قرآني بي نظير بود. از جهت ادبيات عرب و لغت و فصاحت بي نظير بود، حتي از جهت تجويد و قرائت قرآن. و در مجالس فاتحه اي كه احياناً حضور پيدا مي نمود، كمتر قاري قرآن بود كه جرأت خواندن در حضور وي را داشته باشد، چرا كه اشكالهاي تجويدي و نحوه قرائتشان را مي گفت... »

آيت الله خسروشاهي از علامه طباطبائي نقل مي كردند كه:

كتابهاي معقول را خواندم ولي وقتي خدمت سيد علي آقا قاضي رسيدم

فهميدم كه يك كلمه هم نفهميدم!

مرحوم قاضي در لغت عرب بي نظير بود، گويند: چهل هزار لغت از حفظ داشت. و شعر عربي را چنان مي سرود كه اعراب تشخيص نمي دادند سراينده اين شعر عجمي(غير عرب) است. روزي در بين مذاكرات، مرحوم آيت الله حاج شيخ عبدالله مامقاني(ره) به ايشان مي گويد:

من آن قدر در لغت و شعر عرب تسلط دارم كه اگر شخص غير عرب، شعري عربي بسرايد من مي فهمم كه سراينده عجم است، اگرچه آن شعر در اعلي درجه از فصاحت و بلاغت باشد. مرحوم قاضي يكي از قصائد عربي را كه سراينده اش عرب بود شروع به خواندن مي كند و در بين آن قصيده، از خود چند شعر بالبداهه اضافه مي كند و سپس به ايشان مي گويد: كدام يك از اينها را غير عرب سروده است؟ و ايشان نتوانستند تشخيص دهند.

مرحوم قاضي در تفسير قرآن كريم و معاني آن يد طولائي داشت و علامه طهراني از قول مرحوم استاد علامه طباطبائي مي فرمودند:

« اين سبك تفسير آيه به آيه را مرحوم قاضي به ما تعليم دادند و ما در تفسير{الميزان}، از مسير و روش ايشان پيروي مي كنيم. ايشان در فهم معاني روايات وارده از ائمه معصومين عليهم السلام ذهن بسيار باز و روشني داشتند و ما طريقه فهم احاديث را كه « فقه الحديث» گويند از ايشان آموخته ايم. »

شاگردان

آيت الله قاضي طي سه دوره، اخلاق و عرفان اسلامي را با كلام نافذ و عمل صالح خويش تدريس فرمودند و در هر دوره شاگرداني پرورش دادند كه هر كدام از بزرگان وادي عرفان

و اخلاق محسوب مي شوند؛ و البته فقط نام تعدادي از آن ها بر ما معلوم است و اين كه ايشان در حقيقت چه كساني را تا قله هاي بلند عرفان و معنويت بالا كشيده و از شراب گواراي معرفت بر كامشان ريختند، براي ما بصورت كامل و دقيق آشكار نيست. اما به تعدادي از آن ها كه مبرز و شناخته شده هستند، اشاره مي كنيم:

آيت الله شيخ محمد تقي آملي(ره)

آيت الله سيد محمد حسين طباطبائي(ره)

آيت الله سيد محمد حسن طباطبايي(ره)

آيت الله محمد تقي بهجت فومني(حفظه الله)

آيت الله سيد عباس كاشاني(حفظه الله)

آيت الله سيد عبد الكريم كشميري(ره)

آيت الله شهيد سيد عبدالحسين دستغيب(ره)

آيت الله علي اكبر مرندي(ره)

آيت الله سيد حسن مصطفوي تبريزي

آيت الله علي محمد بروجردي(ره)

آيت الله نجابت شيرازي(ره)

آيت الله سيد محمد حسيني همداني

آيت الله سيد حسن مسقطي(ره)

آيت الله سيد هاشم رضوي كشميري(ره)

حاج سيد هاشم حداد(ره)

و ...

در پي محبوب

ايشان از جواني به دنبال تزكيه و تهذيب نفس و كسب معنويت و معارف بلند اسلام بود و در اين راه چهل سال صبر و مجاهده كرد و چهل سال درد طلب و عشق، آرام و قرار و خواب و خوراك را از وي ربوده بود.

ضمير الهي اش او را به عالم قدس مي خواند و او كه قصد كوي جانان را در سر دارد، مي خواهد به هر نحو شده از اين خاكدان طبيعت به عالم نور و ملكوت پا گذارد.

مي داند كه جانب عشق عظيم است و نبايد به راحتي از دستش بدهد و فرو بگذاردش، براي همين چهل سال است كه مشغول مجاهده است.

چهل سال است كه

آداب عبوديت مي آموزد و هنوز معشوق به حضور خود راهش نداده است!

خود ايشان مي گويد:

« نزد هر كس احتمال مي دادم از او چيزي بفهمم، مي نشستم اگر مطلبي را مي فهميدم، كه خود خدا نعمت داده بود و اگر نمي فهميدم ديگر به آن شخص مراجعه نمي كردم. »

تقيّد تام به آداب شرع

براي همين آن قدر خود را به ضوابط و آداب شرع و رعايت مستحبات و ترك مكروهات ملزم ساخته بود تا امري از محبوب فرو نماند و آن قدر بر آن اصرار مي كند كه به حسب طاقت بشري هيچ مستحبي از او فوت نمي شود تا آن جا كه بعضي از مخالفان و معاندان مي گويند:

« قاضي كه اين قدر خود را مقيّد به آداب كرده شخصي ريايي و خودنماست. »

و عده اي ديگر هم با وجود مخالفت باز نمي توانند تحسينش نكنند.

يكي از مخالفين ايشان مي گويد:

« من سفر بسيار كردم، با بزرگان عالم اسلام محشور بوده ام و از احوال بسياري از آنان بالمشاهده آگاهم اما حقيقتاً هيچ كس را همانند قاضي تا بدين حد مقيد به آداب شرع نديده ام. »

خود ايشان مي گويد:

« چون بيست سال تمام چشمم را كنترل كرده بودم، چشم ترس براي من آمده بود، چنان كه هر وقت مي خواست نامحرمي وارد شود از دو دقيقه قبل خود به خود چشم هايم بسته مي شد و خداوند به من منت گذاشت كه چشم من بي اختيار روي هم مي آمد و آن مشقت از من رفته بود. »

و ايشان نا اميد نمي شود، مي داند

كه طلب حقيقي جدا از مطلوب نيست زيرا كه شنيده است:

« اذا تقرب اليّ شبراً تقربت اليه ذراعاً:

و هرگاه به اندازه يك وجب به من نزديك شود به اندازه زراعي به او نزديك شوم.»

اين قدم ها بايد برداشته شود و آن نزديكي بايد حاصل گردد تا زماني كه عاشق به معشوق برسد و پرده ها كامل برداشته شود و وصال صورت گيرد و البته معلوم است كه معشوق خود در همه جا پيشقدم و مشتاق تر است.

« او نيز اطمينان دارد كه باز نشدن در روحانيت، نه از ناحيه بي التفاتي معشوق است بلكه اگر در، بي موقع باز شود صد در صد خام از كار در آيد! »

و بعدها آيت الله قاضي كه خود چهل سال پشت در مانده، و صادق بودن خود را در آن عشق و محبت به محبوب و معبود ازل ثابت كرده، درس استقامت و صبوري را به شاگردانش هم مي آموزد و چنين مي گويد:

« اگر به جستجوي آب زمين را كندي، نبايد خسته و نااميد شوي، اگر وقتش باشد به آب مي رسي، وگرنه نااميد مشو كه بالاخره به آب مي رسي و حتي آ برايت فوران مي كند. »

آيت الله نجابت از قول ايشان مي گويد:

« چهل سال است دم از پروردگار عالم زدم. چند مرتبه خواستند مرا بكشند، آيت الله سيد ابوالحسن اصفهاني نگذاشت و خدا هم كمكم كرد! در اين مدت نه خوابي ديدم، نه مكاشفه اي، نه رفيقي، نه همدردي، چهل سال است كه در را مي كوبم و خبري نيست. »

صبر و استقامت چهل ساله

بيت

زير از اشعار ايشان مي باشد:

و لا تكن كمثل من ان فتح الباب خرج

والزم و كن كمثل من ان فتح الباب ولج

اگر دري باز شد، تو بيشتر استقامت به خرج بده؛ بگو خدايا! افزونش كن؛ بايد در عبوديت استقامت ورزيد، يعني صبور شد؛ اگر خواستند بكشندش، بگويد من از خدا دست بر نمي دارم؛ اگر نان و آبش را قطع كردند، استقامت كند، و حتي اگر دنيا جمع شود و بگويند بيا صرفنظر كن بگويد صرفنظر نمي كنم.

و آيت الله قاضي به اين زودي ها خسته نمي شود.

و مي گويد:

« هر چه بادا باد، در بحر جنون پا مي زنم، امشب كشفي نصيبم شد شد، نشد نشد، امشب خوابي ديدم ديدم، نديدم نديدم، من كشف نمي خواهم تمام اين مدت چهل سال آن هم براي زرق و برق و كشف و كرامتي چند، نه! من معرفت خودش را مي خواهم، من خودش را مي خواهم. »

اسم اعظم را استقامت بر وحدانيت خداي جل و علا مي داند و مي گويد:

« اگر شخص در طلب، استقامت پيدا كرد، اسم اعظم در روح او جا پيدا مي كند و آن وقت لايق اسرار ربوبي مي گردد. »

و خود چون استقامت دارد، سرانجام صداي فرشتگان را مي شنود كه:

« ان الذين قالوا ربنا الله ثم استقاموا تنزل عليهم الملائكه الا تخافوا و لا تحزنوا و ابشروا بالجنه التي كنتم توعدون:

آنان كه گفتند پروردگار ما الله است و بر اين ايمان پايدار ماندند، فرشتگان بر آن ها نازل شوند كه ديگر هيچ ترسي و حزن و اندوهي نداشته باشيد

و شما را به همان بهشتي كه وعده دادند بشارت باد. سوره فصلت آيه 30 ».

فتح باب

آيت الله قاضي هميشه نماز مغرب و عشاء را، در حرمين شرفين امام حسين عليه السلام و حضرت ابوالفضل عليه السلام به جا مي آورد، و چون به حرم حضرت ابوالفضل عليه السلام مي رسد، با خود مي انديشد كه تا به حال در مدت اين چهل سال هيچ چيز از عالم معنا برايم ظهور نكرده، هر چه دارم به عنايت خدا و به بركت ثبات است.

در راه سيّد ترك زباني كه ديوانه است، به طرف او مي دود و مي گويد؛ سيّد علي، سيّد علي، امروز مرجع اولياء در تمام دنيا حضرت ابوالفضل عليه السلام هستند، و او آن قدر سر در گريبان است كه متوجه نمي شود آن سيد چه مي گويد! به حرم حضرت ابوالفضل عليه السلام مي رود. اذن دخول و زيارت و نماز زيارت مي خواند و مي خواهد كه مشغول نماز مغرب شود.

آيت الله نجابت مي گويد:

« تكبيره الاحرام را كه مي گويد، مي بيند كه وضع در اطراف حرم حضرت ابوالفضل عليه السلام به طور كلي عوض مي شود، آن گونه كه نه چشمي تا به حال ديده و نه گوشي شنيده و نه به قلب بشري خطور كرده است. قرائت را كمي نگه مي دارد تا وضع تخفيف يابد و بعد دوباره نماز را ادامه مي دهد، مستحبات را كم مي كند و نماز را سريع تر از هميشه به پايان مي رساند. به حرم امام حسين عليه السلام نمي رود و به دنبال جايي خلوت به خانه

رفته و براي اين كه با اهل منزل هم برخورد نكند به پشت بام مي رود. آن جا دراز مي كشد و دوباره آن حال مي آيد و بيشتر مي ماند. تا اهل منزل سيني چاي را مي آورد، آن حال مي رود. نماز عشاء را مي خواند و دوباره آن وضع بر مي گردد؛ چيزي كه تا به حال حتي به گفته خودش يك ذره اش را هم نديده است و حالا كه ديده نه مي تواند در بدن بماند و نه مي تواند بيرون بيايد. دوباره كه شام را مي آوردند، آن حال قطع مي شود و نيمه شب دوباره بر مي گردد و مدت بيشتري طول مي كشد. »

آري و بالاخره درهاي آسمان برايش گشوده و فتح باب مي شود.

مي گويد:

« آن چه را مي خواستم، تماماً بدست آوردم و امام حسين عليه السلام در را به رويم گشود. ابن فارض يك قصيده تائيه براي استادش گفته؛ من هم يك قصيده تائيه براي امام حسين عليه السلام گفته ام نمره يك! كه كار مرا ايشان درست كرد و در غيب را به نحو اتم برايم باز كرد. »

« او در اثر طلب حقيقي و استقامت به خانه كه نه، به خود صاحبخانه رسيده است و يار او را به درون خانه راه داده؛ او از حصار تنگ دنيا كه خيال و سرابي بيش نبوده و حقيقي ندارد، گذشته و به عالم روح و مجردات پيوسته است و چون فهميده كه از عالم خيال چيزي نصيبش نمي شود، باب خيال برايش بسته مي شود. »

آيت الله نجابت نقل مي كند:

دفعه

اولي كه ما آيت الله قاضي را ديديم، خيلي با ما گرم گرفتند و ما را تحويل گرفتند. در اثر اين التفات زياد، من زبانم باز شد و گفتم: آقا اين وضع اهل معرفت به خيال است يا به حقيقت؟ ناگهان ايشان چشمهايش درشت شد و گفت:

« اي فرزندم من چهل سال است با حضرت حق هستم و دم از او مي زنم اين پندار و خيال است؟! »

رحلت

به هر حال، ميرزا علي آقا قاضي پس از سالها تدريس معارف بلند اسلامي و تربيت شاگردان الهي، در روز دوشنبه چهارم ماه ربيع المولود سال 1366 مطابق هفتم بهمن ماه در نجف اشرف وفات كرد و در وادي الاسلام نزد پدر خود دفن شد.

مدت عمر شريف ايشان هشتاد و سه سال و دو ماه و بيست و يك روز بوده است.

ايشان در سال هاي آخر عمر عطش و بي تابي، جسم و روحش را با هم مي سوزاند و او مرتب آب مي خواهد و مي گويد:

« در سينه ام آتش است ساكت نمي شود. »

و دائم با خود تكرار مي كند:

گفت من مستسقي ام آبم كشد

گر چه مي دانم كه هم آبم كشد

طبيبش به وي مي گويد:

« آقا من طبيب شما هستم، به شما مي گويم در اين ماه رمضان روزي 3-2 ليوان آب بخوريد. »

و او كه مي داند اين آب آن آتش را خاموش نمي كند تا آخر روزه هايش را كامل مي گيرد و مي گويد:

« رها كن تا كه چون ماهي گدازان غمش باشم »

لحظات احتضار سخت ترين لحظات براي زمين

و زيباترين لحظات براي عارف است.

آيت الله كشميري مي فرمودند:

هنگام احتضار، خودش با اشاره به بدن خود مي فرمود:

« اين دارد مي رود. »

و هنگام غسل مشاهده شد كه صورتش باز و لبانش خندان بود.

باز آيت الله كشميري فرمودند:

« بعد از وفاتش خواستم بفهمم مقام ايشان چقدر است، در رؤيا ديدم از قبر آقاي قاضي تا به آسمان نور كشيده شده است، فهميدم خيلي مقام والايي دارد. »

سيد عبدالحسين قاضي نوه ايشان جريان شب رحلت آقاي قاضي را اين طور بيان مي كند:

« ايشان مدتي بيمار بودند. يك شب به پدرم كه در آن زمان 20 ساله بودند مي گويند كه امشب نخواب و بيدار باش. پدرم هم متوجه نمي شود كه جريان چيست.

ايشان نقل مي كند كه ساعتي از نيمه شب آقاي قاضي او را صدا مي زنند و رو به قبله دراز مي كشند و مي گويند من در حال مرگ هستم و به او سفارش مي كنند كه همسر و بچه هاي ديگرشان را بيدار نكند و تا صبح بالاي سرشان بنشيند و قرآن بخواند.

پدرم مي گويد علي رغم اين كه اگر كسي بداند كه پدش در حال مرگ است و هيچ نگويد، سخت است، اما من اين موضوع را با كمال آرامش پذيرفتم و به كسي هيچ نگفتم و پيش او نشستم.

آقاي قاضي به من فرمودند كه دارم راحت مي شوم و اين راحتي از طرف پاهايم شروع شده و به طرف بالا مي آيد. سپس فرمودند فقط قلبم درد مي كند بعد فرمودند كه رويم را بپوشان، من هم روي صورتشان

را پوشاندم و ايشان از دنيا رفتند.

من بدون هيچ دغدغه و اضطراب تا صبح پيش ايشان نشستم و قرآن خواندم تا آن كه هنگام اذان صبح شد و خانواده آمدند و پرسيدند كه جريان چيست و من هم گفتم كه پدر فوت شده است و فرياد و سر و صدا از اهل خانه بلند شد و در آن لحظه تازه متوجه تصرف او شدم و فهميدم چه اتفاقي افتاده است و از مرگ پدرم بسيار متأثر شدم. »

او كه عمري با عشق و سر سپردگي به مولايش امام حسين عليه السلام سر كرده، غريب نيست اگر حضرتش، كريمانه، خود كسي را سراغش بفرستد تا كارهاي دفن و كفن او را بجا آورد. آقا يحيي هرگز آقاي قاضي را نمي شناخته ولي از طرف امام حسين عليه السلام در حالت خواب يا مكاشفه براي اين امر مأموريت پيدا مي كند و تمام كارهاي كفن و دفن ايشان را انجام مي دهد.

آيت الله بهجت مي فرمودند:

« شب قبل از وفات آقاي قاضي، كسي خواب ديده بود كه تابوتي را مي برند كه رويش نوشته شده بود « توفي وليّ الله » فردا ديدند آقاي قاضي وفات كرده است. »

تناثر نجوم در رحلت ايشان

مرحوم علامه آقا سيد عبدالعزيز طباطبائي يزدي نقل نمود كه از استادم مرحوم آيت الله العظمي خوئي شنيدم كه فرمود:

« در ايام وفات استاد اخلاق آقا سيد علي قاضي تبريزي تناثر نجوم رخ داد و اين به جهت رفعت مقام آن مرحوم بود.

مرحوم طباطبائي يزدي نقل كرد كه ما گفتيم: اين اصلاً محال است كه ستاره ها به

خاطر كسي ريزش كنند و سقوط نمايند ولي استادمان آقاي خوئي تأكيد نمود، شما انكار كنيد من كه خودم اين واقعه شگفت انگيز را با چشمان خود ديدم و نمي توانم چيزي را كه در پيش من يقيني است، انكار نمايم. »

كاشاني، حبيب الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ملا) حبيب اللَّه بن على مدد بن رمضان، از علماى اماميه ى قرن 14 ه. (و. 1340 ه.ق). وى عابد و زاهد و متقى و عرفان مسلك و داراى اخلاق نيكو بود و علاوه بر علوم دينى متداول از بعض علوم غريبه آگاه و داراى قريحه ى شعر بود. او در 14 سالگى از نحو و صرف عربى و مقدمات متداول فارغ شد و نزد حاج سيد حسين و بعض ديگر به تحصيل فقه پرداخت و مقدارى از فصول را نزد شيخ محمد اصفهانى خواهرزاده ى خود صاحب فصول و قسمت عمده از رسائل شيخ مرتضى انصارى را نزد حاج ميرزا ابوالقاسم كلانترى تهرانى خواند و مقدارى از حكمت را نزد شاگردان ملا هادى سبزوارى آموخت و در 16 سالگى به تحصيل اجازه ى روايت و در 18 سالگى به اجازه ى اجتهاد از طرف استاد خود حاج سيد حسين مذكور نايل آمد و همه ى عمر را به انزوا گذرانيد و عزت را در عزلت ديد و اوقات خود را به تأليف و تدريس مصروف داشت. او راست: اسرارالعارفين فى الاخلاق والمعارف، اصطلاحات الصوفية، اصطلاح علم الجفر، الانوار السانحة فى تفسير الفاتحة، ايضاح الرياض (حاشيه بر رياض المسائل)، تذكرةالشهداء، تفسير بعض سور و غيره (ريحانةالادب، لغ.)

حبيب اللَّه الشريف بن ملا على مدد بن رمضان ساوجى كاشانى عالمى فقيه و رئيسى جليل و مؤلفى مروج و مكثر در تأليف بوده است. وى

در حدود 1262 متولد شده و در سال 1340 ق وفات نموده است. مرحوم آخوند ملا حبيب اللَّه يكى از مفاخر دانشمندان كاشان و صاحب تأليفات عديده مانند (لباب الالقاب) و (توضيح البيان) و (منتقدالمنافع) در شرح مختصر النافع در 12 جلد و (رياض الحكايات) و (عقايد الايمان) و (گلزار) و (شكايت نامه) و (منيةالاصول) و (درةالجمان) و تذكرةالشهداء و ده ها كتاب ديگر كه جمعاً بيش از يكصد و بيست كتاب و رساله مى شود. بوده است.

آن مرحوم داراى چندين فرزند عالم و فاضل بوده اند. 1- مرحوم حجةالاسلام آقا حسين شريف 2- ثقةالاسلام آقا احمد شريف 3- ثقةالاسلام آقا محمدشريف كه در قيد حيات و از محترمين كاشان مى باشند.

دامادهاى ارجمندى داشته اند كه از علماء بزرگ كاشانند 1- مرحوم آيت اللَّه حاج سيد فخرالدين امامت 2- مرحوم آيت اللَّه آخوند ملا عبدالرسول مدنى والد آيت اللَّه حاج آقا رضا مدنى معاصر كه مذكور خواهد شد.

و مخفى نباشد كه مرحوم آخوند ملا حبيب اللَّه چون در سنين كودكى والدش را از دست داد در تحت تربيت و پرورش مرحوم آيت اللَّه آقا سيد حسين حسينى كاشانى (جد مرحوم آيت اللَّه مجاهد حاج سيد ابوالقاسم كاشانى معاصر) قرار گرفت و در كاشان از وى و در تهران از شيخ محمد اندرمانى و شيخ محمد (خواهرزاده صاحب فصول) و ميرزا ابوالقاسم كلانتر صاحب (تقريرات شيخ انصارى) و شيخ هادى مدرس تهرانى و در كربلا از فاضل اردكانى استفاده نموده و از غالب آنان اجازه داشته است.

در كاشان رياست علمى و دينى و در عين حال صاحب كرامت و مقامات معنوى بوده است.

(ح 1340 -1262 ق)، عالم دينى، عابد، عارف و شاعر، متخلص به سالك. اصل وى از ساوه است و پدرش

از علماى آنجا بود كه مدتى در قزوين سكنى گزيد و سپس به كاشان منتقل گرديد. ملا حبيب در كاشان به دنيا آمد. در دوران كودكى تحت تربيت و پرورش آيت اللَّه آقا سيد حسين حسينى كاشانى قرار گرفت و صرف

و نحو و مقدمات را از ايشان آموخت. در شانزده سالگى به دريافت اجازه ى روايتى و در حدود نوزده سالگى به دريافت اجازه اجتهاد از استادش سيد حسين كاشانى نايل شد. سپس به تهران آمد و قسمتى از «فصول» را نزد شيخ محمد اصفهانى، خواهرزاده صاحب «فصول»، خواند و از محضر شيخ محمد اندرمانى استفاده نمود. او آن گاه قسمت عمده ى «رسائل» شيخ انصارى را نزد ميرزا ابوالقاسم كلانتر، صاحب «تقريرات»، شيخ مرتضى انصارى و حكمت را نزد شيخ هادى مدرس تهرانى، از شاگردان برجسته ى حاج ملا هادى سبزوارى، فراگرفت. سپس به عراق رفت و در كربلا از محضر فاضل اردكانى استفاده نمود. او از اغلب اساتيد خويش صاحب اجازه بود. سپس به كاشان بازگشت و رياست علمى و دينى آنجا را عهده دار شد. وى صاحب كرامات و مقامات معنوى بود. از آثارش: «ايضاح الرياض»، حواشى «رياض المسائل»؛ «منتقد المنافع»، در شرح «المختصر النافع»؛ «الانوار السانحة فى تفسير الفاتحة»؛ تفسير هر يك از سوره هاى: «جمعه»، «دهر»، «فتح» و «ملك»؛ «توضيح السبل»، در بيان اديان؛ «اسرار العارفين»، در اخلاق و معارف؛ شرح هر يك از دعاهاى: «كميل»، «جوشن»، «سحر»، «صباح»، «عديله» و «زيارت عاشورا»؛ «لباب الالباب فى القاب الاطياب»؛ «نخبة التبيان»، در معانى و بيان؛ «توضيح البيان»، در تسهيل اوزان؛ «رياض الحكايات»، در قصص و امثال. كاشانى منظومه هاى بسيارى در فقه، اصول، عقايد، بيان، بدايع و درايه، به

عربى و فارسى، دارد كه «منية الاصول»، در درايه از منظومه هاى عربى و «نصيحت نامه» و «شكايت نامه» و «گلزار اسرار» از منظومه هاى فارسى اوست.[1]

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

منابع زندگينامه :[1] اعيان الشيعه (559/ 4)، الذريعه (4/ 23 ،277 ،215/ 18 ،282/ 15 ،214/ 14 ،324 -323 ،67/ 11 ،231/ 9 ،98/ 8 ،271/ 7 ،492 -491 ،182/ 4)، ريحانه (20 -18/ 5)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 361 -360/ 14)، گنجينه ى دانشمندان (252 -250/ 6)، لغت نامه (ذيل/ حبيب اللَّه)، معجم المؤلفين (187/ 3).

كاشفي سبزواري هروي، معين الدين، حسين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 910 ق)، فقيه، محدث، حافظ، مفسر، واعظ، صوفى، اديب و شاعر. مشهور به ملا حسين كاشفى يا ملاحسين واعظ. در سبزوار به دنيا آمد. دوره ى جوانى را در آن شهر گذراند و در آنجا و نيشابور و هرات نشو و نما يافت. در زمان سلطان حسين ميرزاى بايقرا در هرات و نيشابور به وعظ و ارشاد مى پرداخت و با صوتى خوش آيات قرآن و احاديث نبوى را با عبارات و اشارات مناسب بيان مى كرد. وى از ملازمان امير على شيرنوايى بود. پس از ملاقات مولانا جامى و معاشرت با وى طريقت نقشبنديه را پذيرفت. درباره ى ى مذهب وى اختلاف است، وى را به جهت گرايش به تصوف ملازمت با امير عليشير نوايى و نسبت خانوادگى نزديك به ملا عبدالرحمان جامى سنى مذهب و به جهت نگارش كتاب «روضة الشهداء» و محل رشد و تربيتش سبزوار كه از شهرهاى اهل تشيع بوده، شيعه مذهب دانسته اند. به هر حال وى در هرات به شيعه بودن و در سبزوار به تسنن اشتهار داشت. كاشفى در هرات درگذشت. از آثار وى: «جواهر التفسير

لتحفة الامير»، به نام امير عليشير نوايى؛ «مختصر الجواهر»، تفسيرى ديگر در حدود بيست هزار سطر؛ «جامع الستين»، در تفسير «سوره ى يوسف»؛ «المواهب العلية»، معروف به «تفسير حسينى»، به نام سلطان حسين بايقرا؛ «روضة الشهداء»، در مقاتل و ذكر مصيبت اهل بيت (ع) و واقعه ى كربلا، كه چون اهل منبر از روى اين كتاب مى خواندند به روضه خوان مشهور شدند؛ «الاربعين»، در احاديث موعظه؛ «المرصد الاسنى»، در شرح اسماء اللَّه الحسنى؛ «اخلاق محسنى»؛ «مخزن الانشاء»، در فن ترسل كه براى سلطان حسين بايقرا و امير عليشير نوايى، در 907 ق، تأليف نموده؛ «انوار سهيلى»، در تدابير حكم و آداب از زبان حيوانات، بازنويسى از «كليله و دمنه» نصراللَّه منشى، كه آن را براى امير شيخ احمد سهيلى از امراى عهد سلطان حسين بايقرا نوشت؛ «اسرار قاسمى»، در سحر و طلسمات و كيميا؛ «بدايع الافكار فى صنايع الاشعار»، در ذكر صناعات ادبى؛ شرح «مثنوى» مولوى؛ «لب المثنوى»؛ «لب اللب مثنوى»؛ «اختيارات النجوم»، به نام «الواح القمر»؛ «السبعة الكاشفية»، شامل هفت وسيله در علم نجوم.[1]

(بخش 1: كاشف) حسين بن على بيهقى سبزوارى واعظ ملقب به كمال الدين، دانشمند و واعظ معروف (ف. 906 يا 910 ه.ق) وى در علوم دينى و معارف الهى و فنون غريبه و رياضيات و نجوم دست داشت. او در زمان سلطان حسين بايقرا در هرات و نيشابور به وعظ و ارشاد مشغول بود و با صوتى خوش و آهنگى دلكش آيات قرآنى و احاديث نبوى را با عبارات و اشارات مناسب ايراد مى كرد. او راست: آيينه ى اسكندرى به فارسى (در استخراج مطلوب و حاوى 8 جدول و 20 دايره) و آن را جام جم نيز

گويند، الاختيارات يا اختيارات النجوم (حاوى يك مقدمه و يك خاتمه و دو مقاله)، اخلاق محسنى (ذيل فرهنگ حاضر)، الاربعون حديثاً در مواعظ بنام الرسالة العلية فى الاحاديث النبوية (اين كتاب به فارسى و حاول 40 حديث است)، اسرار قاسمى (ذيل فرهنگ حاضر)، انوار سهيلى (ذيل فرهنگ حاضر)، بدائع الافكار فى صناعةالاشعار، تحفةالصلوات (به پارسى)، جامع الستين (تفسير فارسى عرفانى و ادبى و اخلاقى و تاريخى سوره ى يوسف)، روضةالشهداء (ه.م) سبعه ى كاشفيه (7 رساله در علم نجوم)، شرح مثنوى، جواهرالتفسير لتحفةالامير يا عروس (عروس)، اللباب المعنوى فى انتخاب المثنوى، مختصر الجواهر (مختصر جواهر التفسير يا عروس مذكور)، مخزن الانشاء به پارسى، المرصد الاسنى فى شرح اسماءاللَّه الحسنى، مطلع الانوار، المواهب العلية (مواهب العيله) (لغ.).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] از سعدى تا جامى (681 ،647 ،646 ،645 ،644 -643 ،641 -639 ،636 ،628 ،329)، اعيان الشيعه (124 -121/ 6)، ايضاح المكنون (674 ،416/ 2 ،76/ 1)، تاريخ ادبيات در ايران (526 -523/ 4)، تاريخ نظم و نثر (248 -245)، حبيب السير (346 -345/ 4)، الذريعه (194 -193/ 20 ،291 -190/ 18 ،1252 ،899/ 9 ،58 -57/ 5 ،455/ 3 ،430/ 2 ،50/ 1)، روضات الجنات (223 -217/ 3)، رياض العارفين (231 -230)، ريحانه (32 -29/ 5)، طرائق الحقائق (114/ 3)، كشف الظنون (1916 ،1896 ،1648 ،1574 ،1305 ،398)، الكنى و الالقاب (105/ 3)، لغت نامه (ذيل/ كاشفى)، مجالس المؤمنين (548 -547/ 1)، مجالس النفائس (93)، معجم المؤلفين (35 -34/ 4)، مؤلفين كتب چاپى (816 -810/ 2).

مدرس رضوي، حسين

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسين بن العالم الجليل آقا ميرزا احمد در سال 1285 قمرى متولد شده و از محضر پدرش استفاده نموده و

در كمال قدس و تقوا عمرى را گذرانيده و از علوم غريبه بهره مند بوده و در ماه صفر 1322 قمرى وفات و در دارالسعاده رضوى مدفون گرديده است از يادگارهاى ايشان حواشى بر قوانين و فصول و خلاصه الحساب شيخ بهائى مى باشد.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد هفتم)

نمازي شاهرودي، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

على نمازى شاهرودى فرزند عالم ربانى و زاهد سبحانى حاج شيخ محمد نمازى شاهرودى از علماء مبرز و متقى و دانشمندان متتبع و نويسندگان متبحر حوزه علميه مشهد مقدس بوده اند.

در سال 1332 قمرى در شهرستان شاهرود متولد شده و در بيت علم و تقوا پرورش يافته و مقدمات و سطوح را در زادگاه خود نزد والدشان و ساير اساتيد فراگرفته و آنگاه براى تكميل مبانى فقه و اصول مهاجرت به مشهد مقدس نموده و و از محضر آيات عظام و فقهاء كرام آن سامان به ويژه مرحوم آيت اللَّه حاج ميرزا مهدى غروى اصفهانى كه در معارف اهل بيت عصمت و طهارت نادره زمان واغلوطه اوان بوده و شاگردان مكتبش چون حاج شيخ مجتبى و حاج شيخ هاشم قزوينى و حاج شيخ كاظم دامغانى و ميرزا جواد آقاى تهرانى و صدها نفر ديگر امثالهم از آيات بزرگ و دانشمندان بنام معاصر بودند استفاده فقه و معارف الهى نموده و به نجف اشرف مشرف و چندى هم در آنجا اقامت و از مبانى مدرسين و مجتهدين حوزه نجف مطلع و استفاده نموده و به مشهد مراجعت و به تأليف كتب مفيده و تدريس پرداخته و مهارتى عجيب در مناظره با پيروان اديان ديگر و مذاهب باطله داشت و نيز در احتجاج و مباحثه با اهل سنت و جماعتى و در

سفرهاى عديده اش به حجاز و كشور سعودى مباحثاتى با حضرات داشته كه موجب استبصار عده اى از مردم پاكستان و هندوستان شده است.

آن مرحوم در علوم غريبه و علم طلب قديم و گياه شناسى و رياضى هم اطلاع عميق داشته و با زبان فرانسه هم آشنائى داشته حدود سه دوره بحارالانوار را از اول تا آخر مطالعه و در اثر اين مطالعات موفق به تأليف مستدرك البحار در ده مجلد شده كه پنج جلد آن در زمان حيات خودش به طبع رسيده و پنج مجلد آن پس از رحلتش فرزند ياد شده اش اقدام به طبع و نشر آن نموده و حافظ تمام قرآن و يا اكثر آن بوده زيرا از هر آيه كه مى پرسيدند فورا آدرس درس آن را مى داد و به گفته برخى از مرحوم آيت اللَّه مرعشى نجفى قدس اللَّه سره از ايشان پرسيده بودند فرموده بود كه آقاى نمازى مجلسى زمان ما بوده است.

نگارنده اين كتاب چون مدتى در مدرسه نواب مشهد با ايشان همسايه و مرواده داشتم ايشان را از جهاتى كم نظير يافتم. تأليفات بسيارى دارد كه از ديدگان عزيزان مى گذرانم.

1- اثبات ولايت كه 6 مرتبه به چاپ رسيده.

2- ابواب رحمت 2 مرتبه چاپ شده.

3- تاريخ فلسفه و تصوف 2 مرتبه چاپ شده.

4- مقام قرآن و عترت 3 مرتبه چاپ شده.

5- اركان دين 2 مرتبه چاپ شده در خداشناسى و پيغمبر و امام شناسى و فروع دين و نماز و زكوه و روزه و حج و ولايت. و زيارت پيغمبر و ائمه هدى و شرح قيامت صغرى و رجعت و قيامت كبرى تدوين شده است.

6- الهدى الى صراط مستقيم.

7- دوره مستدرك سفينه البحار در ده جلد به

طبع رسيده.

8- رساله تفويض

9- تاريخ مجالس روضه خوانى

10- زندگانى حبيب بن مظاهر

11- اصول دين

12- الاسلام الهاديه فى الاعتبار الكتب الاربعه

13- رساله نور الابصار

14- مناسك حج- مشتمل بر وجوب حج و مذمت تارك آن و خلقت كعبه و حجرالاسود و حرم و قضاياى آن.

تأليفات طبع نشده علامه نمازى

1- روضات النظرات، دوره فقه استدلالى ده جلد.

2- مستدركات علم رجال، ده جلد.

3- مستطرفات المعالى در احوال راويان احاديث.

4- دوره معارف القرآن مشتمل بر چهل و سه جزو.

5- رساله اى در طب.

6- معرفه الاشياء- گياه ها- درختها حيوانات و جمادات.

7- مباحث اصول.

متاسفانه اين دانشمند متتبع و محدث متبحر و مؤلف مكثر در شب دوشنبه دوم ماه ذيحجه سال 1405 هجرى قمرى برابر 28 مرداد ماه 1364 شمسى از دنيا رفته و در جوار سلطان سرير ارتضا حضرت على بن موسى الرضا عليه الصلوه والسلام مدفون گرديد عاش سعيدا و مات سعيدا حشره اللَّه مع الشهداء والسعداء آمين يااللَّه.

محقق، عالم دينى.

تولد: 1294 ق.، شاهرود.

درگذشت: 28 مرداد 1364، (دوم ذيحجه سال 1405 ق.).

آيت الله على نمازى شاهرودى، فرزند آيت الله محمد نمازى شاهرودى، مقدمات و سطوح عالى را در شاهرود نزد پدر و ديگر اساتيد فراگرفت. سپس رهپسار مشهد شد . در آنجا مدارج عاليه فقه و اصول را يكى پس از ديگرى پشت سر گذاشت به گونه اى كه در بيست و دو سالگى شروع به تقرير فقه استدلالى نمود.

مدتى نيز به حوزه ى نجف اشرف رفت و در آنجا به تحصيل فقه و مبانى اصول پرداخت. سپس به ايران بازگشت و در مشهد مقيم شد. ايشان همچنين به علم رياضى و تاريخ و نيز خطاطى آشنايى داشت و به ويژه كتاب هايش را به خط خودش مى نوشت. آيت الله نمازى

به زبان عربى مسلط بود و با زبان فرانسوى هم آشنايى داشت. وى طب سنتى و گياه شناسى و علوم غريبه را خوب مى دانست، ضمنا به روش هاى مباحثه و مناظره نيز مسلط بود. فعاليت عمده و اساسى ايشان پيرامون احاديث و رجال حديث بحارالانوار اختصاص داشت.

آثار ايشان عبارتند از: مستدرك سفينه البحار (در ده جلد)؛ الاحتجاج بالتاج على اصحاب اللجاج (الهادى)؛ الاعلام الهاديه فى اعتبار الكتب الاربعه؛ ابواب رحمت (جلد اول، مشهد، 1337، ق.، قم، 1362)؛ تاريخ فلسلفه و تصوف (يا مناظره دكتر با سياح پياده، جلد اول، 1377 ق.)؛ مناسك حج؛ رساله تفويض؛ رساله علم غيب (ع)؛ اصول دين؛ رساله نورالانوار؛ اركان دين؛ زندگانى حبيب بن مظاهر اسدى؛ تاريخچه ى مجالس روضه خوانى و عزادارى سيد مظلومان (ع) قرآن و عترت در اسلام.

آثار علمى خطى چاپ نشده وى به اين شرح هستند: مستطرفات المعالى؛ مستدركات علم رجال (پانزده جلد)؛ روضات النظرات؛ مجموعه نفيسه در طب؛ معرفة الاشياء (گياه شناسى)؛ مطرف الهيه؛ حواشى بر بعضى كتب مانند: حاشيه بر تفسير برهان، حاشيه بر رجال ممقانى، حاشيه بر رجال آيت الله خويى؛ حاشيه بر رجال شيخ طوسى و تصحيح آن، حاشيه بر كتاب جواهر در فقه تأليف محمدحسن نجفى، حاشيه بر كتاب وقايع المشهور، حاشيه بر كتاب بحارالانوار آيت الله غرورى، حاشيه بر رساله ى شريف رجبيه محدث بيرجندى و حواشى ديگر.

(تو ح 1332 ق)، عالم دينى، فقيه، محدث و متكلم. در شاهرود به دنيا آمد. پس از فراگيرى مقدمات و استفاده از محضر پدرش، به مشهد مهاجرت نمود و سطوح را نزد مدرسين بزرگ حوزه ى مشهد به پايان رسانيد. آنگاه از بحثهاى معارف و اخلاق آيت اللَّه آقا ميرزا مهدى غروى اصفهانى بهره مند

گشت. او علاوه بر امامت جماعت يكى از مساجد مشهد به كار تأليف و تصنيف كتب دينى و تحقيقات در اين زمينه اشتغال داشت و تأليفات بسيارى از خود باقى گذاشت. از آثارش: «مستدرك سفينةالبحار»؛ «ابواب رحمت»؛ «تاريخ فلسفه و تصوف»؛ «اركان دين»؛ «مقام قرآن و عترت در اسلام»؛ فهرست «منتقى الجمان»؛ كتاب «اثبات ولايت»؛ تذييلات كتاب «مجموعة الاخبار»؛ «شرح زندگانى حبيب بن مظاهر»؛ «تاريخچه ى مجالس روضه خوانى»؛ «مناسك حج و وجوب و فضيلت آن»؛ «نورالانوار»، به فارسى و عربى؛ رساله اى در «علم غيب امام (ع)».[1]

على ابن العالم الكامل و العابد الزاهد آيت اللَّه حاج شيخ محمد معروف به (نمازى) شاهرودى از علماء و ائمه جماعت معاصر مشهد مقدسند.

وى در حدود سال 1332 قمرى متولد شده و در بيت علم و ورع و تحت تربيت پدر دانشمند و زاهدش پرورش يافته و پس از خواندن مقدمات و قسمتى از سطوح را از مدرسين بزرگ حوزه مشهدبه پايان رسانيده سپس از محضر مرحوم عالم ربانى و آيت اللَّه سبحانى مربى نفوس و مهذب اخلاق آيت اللَّه الملك العلام آقا ميرزا مهدى غروى اصفهانى سالهاى متمادى استفاده نموده و با هم از محضر آيات ديگر مشهد بهره مند گرديده و در مسجدى از مساجد بالا خيابان به اقامه جماعت و تبليغ احكام تا حال تحرير اشتغال دارند

نگارنده گويد از سال 1364 ق كه در مشهد اقامت داشتم و در مدرسه نواب از محضر مرحوم آيت اللَّه ميرزا مهدى اصفهانى خارج مبحث حج را استفاده مينمودم با معظم له آشنا شده و بعد از درس مذاكره بحث را مى نموديم وى را دانشمندى متقى و پارسا و مشغول به مطالعه و تأليف شناخته ام خداوند امثال

ايشان را همواره موفق بدارد.

تأليفات مطبوع ايشان از اينقرار است.

1- ابواب رحمت دو مرتبه به طبع رسيده 2- تاريخ فلسفه تصوف 3- متدرسك سفينه البحار ج 1 و 2 بطبع رسيده 4- كتاب اركان دين در آن شرح اصول دين (خداشناسى و فروع دين نماز و زكوه و روزه و حج و ولايت و زيارت پيغمبر و ائمه هدى و شرح قيامت صغرى (رجعت) و قيامت كبرى) 5- مقام قرآن و عترت در اسلام 6- فهرست منتقى الجمان 7- تذييلات كتاب مجموعه الاخيار 8- شرح زندگانى حبيب ابن مظاهر 9- تاريخچه مجالس روضه خوانى 10- مناسك حج و وجوب و فضيلت آن 11- كتاب اثبات ولايت 13 -12- نورالانوار فارسى و عربى 14- رساله اى در علم غيب امام (ع)

تأليفات مخلوط ايشان

1- تتمه مستدرك سفينه البحار ده جلد 11- مستدركات علم رجال شيخ 5 جلد 16- كتاب اصول دين 17- كتاب مستطرفات المعالى در احوال رجال و راويان اخبار 18- روضات النضرات در فقه استدلالى ده مجلد 19- معارف الهيه 20- مجموعه نفيسه در طب 21- معرفه الاشياء و غيره

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد نهم)

منابع زندگينامه :[1] گنجينه ى دانشمندان (184 -183/ 7 ،374/ 5)، مؤلفين كتب چاپى (437/ 4).

فيزيك

اخوان فرشچي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر محمد اخوان در سال 1325 در تهران بدنيا آمد. وي تحصلات دانشگاهي خود را در آمريكا در دانشگاه آريزونا در مقطع كارشناسي فيزيك آغاز و در سال 1347 فارغ التحصيل شد. او تحصيلات تكميلي را در دانشگاه نتردام آمريكا ادامه داد و موفق به اخذ مدرك دكتراي رشته فيزيك حالت جامد تجربي را از همان دانشگاه در سال 1352 شد. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي

و استاد دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : فيزيك

گرايش : حالت جامد

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات رسمي محمد اخوان به قرار زير است: كارشناسي فيزيك از دانشگاه آريزونا ،آمريكا در سال 1374 كارشناسي ارشد رشته فيزيك حالت جامد ،دانشگاه نتردام در سال 1349 دكتري رشته فيزيك حالت جامد تجربي ،دانشگاه نتردام در سال 1352

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي محمد اخوان به قرار زير استك داور و ويرايشگر تعداد زيادي از مقالات و كتابها در زمينه فيزيك استاد ،دانشكده فيزيك دانشگاه صنعتي شريف رئيس آزمايشگاه پژوهش مغناطيس ،دانشگاه صنعتي شريف از سال 1353 تا سال 1359 و از سال 1372 تا كنون رئيس دانشكده فيزيك دانشگاهي صنعتي شريف از سال 1356 تا سال 1357 عضو پيوسته بالاي ICTP از سال 1377 تا كنون عضو فرهنگستان علوم ايران از سال 1379 تا كنون عضو گروه بنيان گذاران مركز ملي برگزيدگان سيستمهاي مختلط و مسائل فشرده از سال 1386 تا كنون ويرايشگر مدعو در فيزيك سالهاي 1381 و 1383 و 1385 ويرايشگر ژورنال ايراني پژوهشگران فيزيك از سال 1378 تا كنون ويرايشگر ژورنال پژوهشي دانشگاه اصفهان از سال 1384 تا كنون ويرايشگر ژورنال مركز فيزيك رياضيات در سال 1378 دبير اولين كنفرانس ملي پيشرفت هاي ابررساني (انجمن فيزيك ايران)خرداد 1387

فعاليتهاي آموزشي : محمد اخوان عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي شريف مي باشد. عنوان دروس ارائه شده توسط ايشان: مواد فشرده فيزيك پيشرفته،عناوين مخصوص در قابليت رسانايي بالا،مغناطيس،آزمايشگاه فيزيك پيشرفته

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : محمد اخوان بنيان گذار ازمايشگاه

پژوهشي مغناطيس ،دانشگاه صنعتي شريف در سال 1353 مي باشد.

آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و پژوهشي محمد اخوان به قرار زير است: مواد كمياب زمين،دوره مغناطيس،مغناطيس دائمي،آهن مذاب،مغناطيس ذرات نانو،وسايل اندازه گيري،فيلمهاي باريك،مقاومت مغناطيس بزرگ،ثبت دماي بالا،ساختار ويژگي،مغناطيس ،محاسبات ساختار اتصال،اثر متقابل الكترون و فونون ،رساناي مغناطيسي

جوائز و نشانها : جايزه بهترين كتاب كاربردي علمي سال 1384

چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي محمد اخوان به قرار زير است: -250 مقاله چاپ شده در ژورنالهاي علمي و ارائه شده در كنفرانسهاي داخلي و خارجي - 11 مورد استاد راهنماي پايان نامه دانشجويي

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

اردلان، فرهاد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : فرهاد اردلان دكتراي رشته فيزيك از دانشگاه كولمبيا يي آمريكا و عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف با درجه استادي مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : فيزيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : فرهاد اردلان دكتراي رشته فيزيك از دانشگاه كولمبيا يي آمريكا است. Research Interests: String Theory, Particle Physics and Quantum Field Theory

وقايع ميانسالي : فرهاد اردلان پس از اخذ مدرك دكتري در رشته فيزيك به عضويت هيئت علمي گروه فيزيك دانشكده علوم پايه دانشگاه صنعتي شريف درآمد. وي هم اكنون با سمت استادي در آنجا مشغول به خدمت است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : فرهاد اردلان عضوهيئت علمي و استاد گروه فيزيك دانشكده علوم پايه دانشگاه صنعتي شريف است.

چگونگي عرضه آثار : فرهاد اردلان مجري طرح : طرح : كيهان شناسي غشائي و هندسه ناجابجايي عنوان مقاله : On the Anomalies and Schwinger Terms in Noncommutative Gauge Theories در مجله Internatioanl Journal of Modern Physics A استاد راهنماي چندين پايان نامه دكتر و كارشناسي

ارشد است كه به يك نمونه اشاره مي شود: هندسه غيرجابجايي و مدل ذرات, / محسن عليشاهيها؛

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

ارفعي، حسام الدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : حسام الدين ارفعي متولد سال1327ه.ش داراي مدرك دكتراي فيزيك از دانشگاه كاليفرنياي آمريكا درسال1355ه.ش و عضو هئيت علمي دانشكده ي فيزيك دانشگاه صنعتي شريف با مرتبه ي علمي دانشياري مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : فيزيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسام الدين ارفعي داراي مدرك كارشناسي فيزيك ازدانشگاه صنعتي شريف درسال1350 و دكتراي فيزيك از دانشگاه كاليفرنياي آمريكا درسال1355ه.ش مي باشد.

خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ مدرك دكتراي فيزيك از دانشگاه كاليفرنياي آمريكا درسال1355از مهمترين مقاطع علمي زندگي حسام الدين ارفعي مي باشد.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : حسام الدين ارفعي در حين تحصيل به مطالعه و تحقيق پيرامون موضوعاتي چون مسائل مختلف فيزيك، و الكترومغناطيسي پرداخته است.

وقايع ميانسالي : حسام الدين ارفعي پس از اخذ مدرك دكتراي فيزيك از دانشگاه كاليفرنياي آمريكا درسال1355به ايران بازگشت و به عنوان عضو هئيت علمي دانشكده ي فيزيك دانشگاه صنعتي شريف استخدام شدو مرتبه ي علمي دانشياري را كسب نمود.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : حسام الدين ارفعي عضو هئيت علمي دانشكده ي علوم دانشگاه صنعتي شريف از سال1357 تا 1362 و استاديار فيزيك در دانشگاه مازندران و از سال1363 تا 1366 استاديار فيزيك در دانشگاه صنعتي شريف و از سال1366 تا كنون دانشيار دانشگاه صنعتي شرثف مي باشد.

فعاليتهاي آموزشي : حسام الدين ارفعي در دانشكده ي علوم دانشگاه صنعتي شريف به تدريس الكتروديناميك دردانشگاه مازندران، مكانيك و الكترومغاطيس در دانشگاه صنعتي شريف، رياضي و فيزيك در دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره :

حسام الدين ارفعي در كنار تدريس به مطالعه و تاليف اثاري پيرامون مسائل مختلف فيزيك، كشف تك قطبي، مغناطيس ، تيروي پنجم و غيره پرداخته است.

آرا و گرايشهاي خاص : حسام الدين ارفعي از جمله متخصصان رشته ي فيزيك مي باشد كه در اموري چون الكتروديناميك، كشف تك قطبي مغناطيسي علاقمند و متخصص مي باشد.

جوائز و نشانها : حسام الدين ارفعي برنده جايزه پرفسور عيدالسلام ولوح محقق برجسته در زمينه تحقيقات فيزيك نظري مي باشد.

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

اسفرجاني، كيوان

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر كيوان اسفرجاني داراي دكتراي رشته فيزيك و عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف با رتبه علمي دانشيار ي مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : فيزيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : كيوان اسفرجاني داراي مدرك دكتراي فيزيك مي باشد.

وقايع ميانسالي : دكتر اسفرجاني دانشمند جوان چند سالي را در ژاپن به تحقيق درباره نانو تكنولوژي گذرانده است.

فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي و عناوين دروس ارائه شده توسط كيوان اسفرجاني به قرار زير است: مواد فشرده 1و2،اساس فيزيك،الكتروديناميك،مكانيك كوانتوم كاربردي،فيزيك محاسباتي ،عناوين خاص در CMP

آرا و گرايشهاي خاص : زمينه هاي مطالعاتي و تحقيقاتي كيوان اسفرجاني : تاثيرات ترموالكترونيك، در اندازه نانو،فرومغناطيس در شيارها،مغناطيس و ديناميك چرخشي در نقاط كوانتوم،مطالعه ويژگي ترموديناميك و گروه و فراواني انها،محاسبات حمل و نقل خواص و پيش بيني لوله هاي نانو،مراحل ساختار كربن در لوله ، حمل و نقل كوانتوم در سيستمهاي نامرتب و طراحي وسايل نانو الكترونيك ،تاثير متقابل و نامرتب در حالت زمين ..

جوائز و نشانها : كيوان اسفرجاني از برتريهاي متخصصان فناوري نانو بر اساس دستاوردهاي مستند در سالهاي 1382 تا 1384 بوده است.

چگونگي عرضه آثار :

از كيوان اسفرجان تا كنون بيش از 20 مقاله در زمينه هاي تخصصي اش منتشر شده است. او همچنين استاد راهنماي بيش از 23 پايان نامه دانشجويي بوده اس. دكتر اسفرجاني طرح :" بررسي اثرات ترموالكتريك در لوله هاي كربني "را به ثبت و مرحله اجرا رسانده است.

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

اشتارك، يوهان

قرن:20

جنسيت:مرد

مليت:ايران

يوهان اشتارك (15 آوريل 1874 آلمان ، 21 ژوئن 1957 آلمان) فيزيكدان آلماني (فيزيك تجربي) بود كه در 1919 جايزه نوبل فيزيك را دريافت كرد.

در 1897 مدرك دكتري خود را دانشگاه مونيخ گرفت. در 1905 اثر دوپلر در پرتوهاي مجرايي را كشف كرد. در 1914 شكافتگي خطوط طيفي در اثر ميدان الكتريكي را كشف كرد كه اين پديده بعدها به نام خود او به اثر اشتارك معروف شد.در 1919 به خاطر اين دو كشف جايزه نوبل فيزيك به او داده شد. بعد از به قدرت رسيدن نازي ها او رهبري حركت "فيزيك آلماني" در مقابل "فيزيك يهودي" را به عهده گرفت و با نظريه نسبيت مخالفت كرد كه به همين علت با ورنر هايزنبرگ مشاجراتي انجام داد. بعد از جنگ در سال 1947 توسط دادگاه ضدنازي به چهار سال حبس محكوم شد.

ايرجي زاد، اعظم

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

خانم دكتر اعظم ايرجي زاد در سال 1334 در تهران متولد شد.وي مدرك دكتراي فيزيك سطح را از دانشگاه ساكيس انگلستان در سال 1369 دريافت نموده است. نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي و استاد دانشگاه صنعتي شريف مي باشد.گروه : علوم پايهرشته : فيزيكتحصيلات رسمي و حرفه اي : اعظم ايرجي زاددكتراي رشته فيزيك را از دانشگاه ساكيسس انگلستان در سال 1369 دريافت داشته است.وقايع ميانسالي : دكتر ايرجي زاد كه هم اكنون رياست پژوهشكده فناوري نانو دانشگاه صنعتي شريف را بر عهده دارد، رياست اسبق مركز وابسته به آموزش و پرورش آموزش علوم و رياضي را نيز بر عهده داشت . وي حدود 3 سال رئيس دانشكده فيزيك دانشگاه صنعتي شريف بوده است و همچنين حدود 4 سال معاونت پژوهشي دانشكده فيزيك

دانشگاه صنعتي شريف بر عهده ايشان بوده است . مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمت اجرايي و اداري دكتر اعظم ايرجي زاد به قرار زير است: استاد دانشگاه صنعتي شريف،دانشكده فيزيك رئيس موسسه علوم نانو و نانوتكنولوژي از سال 1384 تا كنون مشاركت دررياست در پژوهشي،دانشكده فيزيك دانشگاه صنعتي شريف از سال 1375 تا 1378 رئيسدانشكده فيزيك دانشگاه صنعتي شريف از سال 1378 تا سال 1380 رئيس مركز مطالعاتي رياضيات و علوم تكنولوژي از سال 1380 تا سال 1383 عضو موسسه فيزيك انگلستان از سال 1368 تا 1376 عضو جامعه فيزيك آمريكا از سال 1369 تا سال 1374 عضو زنان جهان سوم در علوم وتكنولوژي از سال 1375 تا كنون عضو سنا،كلوپ دانشجويان برگزيده(ممتاز) از سال 1373 تا كنون عضو جامعه ايرانيان علوم سطح و تكنولوژي از سال 1373 تا كنون و مشاركت در رياست از سال 1382 تا كنون عضو جامعه ايرانيان نانو از سال 1381 تا كنون و مشاركت در رياست از سال 1381 تا سال 1385 عضو جامعه نانو تكنولوژي،كميته وزارت علو و تحقيقات و فناوري از سال 1381 تا كنون عضو جامعه فضاي علوم ايران در سال 1382 عضو جامعه نانو تكنولوژي،كميته وزارت صنايع و معادن از سال 1381 تا كنون عضو SESAME ،تقويت منابع تابش اشعه از سال 1379 تا كنون مسئول كميته فناوري نانو مركز صنايع نوين وزارت صنايع همكاري با ستاد فناوري نانو در تدوين سند فناوري نانو فعاليتهاي آموزشي : فعاليت ها آموزشي و عنواوين دروس ارائه شده توسط اعظم ايرجي زاد به قرار زير است: صفات ساختار مواد نانو،دروس پايه فيزيك و آزمايشگاها،فيزيك

مدرن،فيزيك حالت جامد،ازمايشگاه فيزيك جامد در طيف نما ،فيزيك نميه رسانا،فيزيك سطح،روشهاي آزمايشي در فيزيك،آزمايشگاه پيشرفته فيزيك در فيلمهاي باريكآرا و گرايشهاي خاص : زمينه مطالعاتي ،پژوهشي و تحققاتي دكتر اعظم ايرجي زاد : فيلم هاي نازك،ويژگي هاي الكتريكي،مغناطيس و مشاهده اي فيلمهاي باريك،تحقيقات سطحي بوسيله روشهاي تكنيكي متفاوت مثل ذيلم،طيف نماي الكترون XPS ،انكسار انرژي الكترون سطح پايين،مطالعه سطوح زبر بوسيله استفاده از نيروهاي ميكروسكوپي اتم و روشهاي مشاهده،مطالعه و ساخت سنسورهاي گاز بر اساس فلز اكسيد،سيليكون متخلخل و لوله هاي نانو كربن،ساخت خرده هاي نانو بوسيله ليزر جهنده،كمان سل ،جل و تكنيكهاي شيميايي ،صفاتي و كاربردي،مطالعه در علوم نانو و نانوتكنولوژيجوائز و نشانها : دكتر اعظم ايرجي زاد در دومين " جشنواره فناوري هاي نانو " در سال 1386 به عنوان متخصص برتر برگزيده شده است.ايشان همچنين در سال 1385 نيز به عنوان محقق برتر نانو مورد تجليل قرار گرفت. خلاصه اي از جوايز ايشان به قرار زير است: پژوهشگر نمونه دانشگاه صنعتي شريف در سال هاي 85 و 86 رتبه چهارم برترين هاي حوزه فناوري نانو در سال 85 رتبه ششم برترين هاي حوزه فناوري نانو در سال 86چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي و علمي اعظم ايرجي زاد به قرار زير است: -60مورد مقاله چاپ شده در مجلات معتبر علمي(موجود در CV) - 19 مورد شركت در كنفرانسها داخلي و بين المللي - 146 مورد استاد راهنماي پايان نامه هاي كارشناسي ارشد و دكترا

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

ايزديان، حبيب الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حبيب الله ايزديان در سال 1295 ، در شهر قزوين ديده به جهان گشود. تحصيلات مقدماتي و متوسطه خود را در قزوين سپري نمود

، آن گاه رهسپار تهران شد و تحصيلات خود را در رشته فيزيك پي گرفت . وي پس از آنكه مدرك دكتراي خود را از دانشكده علوم و بعد از آن در دانشكده پزشكي اخذ نمود ، رهسپار فرانسه شد و تحصيلات تكميلي خود را در شاخه بيوفيزيك دانشگاه پاريس دنبال كرده و با اخذ درجه دكتراي دولتي فرانسه فارغ التحصيل شد. فعاليت آموزشي دكتر ايزديان با شغل دبيري در مدارس شهرستان بابل آغاز گرديد، سپس به امر تدريس در دانشگاه روي آورد و توانست در سال 1339 با مقام دانشياري ، كرسي بيوفيزيك دانشكده علوم را بدست گيرد. او همچنين در دانشكده افسري نيز تدريس مي نمود. وي بيشتر اوقات خود را به مطالعه و تحقيق در امور فيزيك ، خصوصاً « تاثيرات تشعشات اتمي روي بدن و طرق محافظت در مقابل تشعشات » گذراند.گروه : علوم پاي هرشته : فيزيك گرايش : بيوفيزيك والدين و انساب : شيخ ابرهيم ايزدي ، پدر حبيب الله ايزديان ، از روحانيون موجه و مورد احترام قزوين و از شاگردان آيت الله سيد ابوالحسن اصفهاني و آيت الله آقاضياء عراقي بود.اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : شيخ ابراهيم ايزدي _ پدر حبيب الله ايزديان _ پس از اخذ گواهي اجتهاد از مراجع بزرگ زمان خود ، انجام امور شرعي و اجتماعي مردم قزوين را بدست گرفت ، طولي نكشيد تصدي دفاتر رسمي و ازدواج اين شهر را نيز عهده دار گرديد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : حبيب الله ايزديان تحصيلات مقدماتي و متوسطه خود را در قزوين سپري نمود ، آن گاه رهسپار تهران شد و تحصيلات

خود را در رشته فيزيك پي گرفت . وي پس از آنكه مدرك دكتراي خود را از دانشكده علوم و بعد از آن در دانشكده پزشكي اخذ نمود ، رهسپار فرانسه شد و تحصيلات تكميلي خود را در شاخه بيوفيزيك دانشگاه پاريس دنبال كرده و با اخذ درجه دكتراي دولتي فرانسه فارغ التحصيل شد.هم دوره اي ها و همكاران : دكترحسابي ، دكتر آل بويه و دكتر بهفروز از جمله دوستان نزديك حبيب الله ايزديان بودند.همسر و فرزندان : حبيب الله ايزديان در سال 1339 با خانم اورا ايزديان ازدواج نمود ، كه ثمرة آن يك پسر و يك دختر مي باشد.فعاليتهاي آموزشي : فعاليت آموزشي حبيب الله ايزديان با شغل دبيري در مدارس شهرستان بابل آغاز گرديد، سپس به امر تدريس در دانشگاه روي آورد و توانست در سال 1339 با مقام دانشياري ، كرسي بيوفيزيك دانشكده علوم را بدست گيرد. او همچنين در دانشكده افسري نيز تدريس مي نمود.ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : حبيب الله ايزديان براي تكميل اطلاعات خود در زمينه علم فيزيك به خصوص انرژي اتمي ، مسافرت هاي متعددي به كشورهاي اروپايي نمودو توانست در اين زمينه تحقيقات گسترده اي نمايد.آرا و گرايشهاي خاص : حبيب الله ايزديان بيشتر اوقات خود را به مطالعه و تحقيق در امور فيزيك ، خصوصاً « تاثيرات تشعشات اتمي روي بدن و طرق محافظت در مقابل تشعشات » گذراند.

________________________________________

آثار : حفاظت در مقابل تشعشات اتمي فيزيك زيست شناسي و راديوبيولوژي مكانيك عملي و فيزيك عمومي

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

آفريده، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر حسين آفريده در سال 1333 در شيروان بدنيا آمد. تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع كارشناسي رشته فيزيك در دانشگاه تهران آغاز نمود و در سال 1359 به پايان رسانيد. او تحصيلات تكميلي خود را در دانشگاه برمينگام انگلستان پي گرفت و موفق به اخذ مدرك دكتراي رشته فيزيك در سال 1367 از دانشگاه مذكور شد. نامبرده هم اكنون عضو عيئت علمي و استاد تمام دانشگاه صنعتي اميركبير مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : فيزيك

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسين آفريده پس از طي دوره هاي ابتدايي و متوسطه ، تحصيلات دانشگاهي خود را در مقطع كارشناسي رشته فيزيك در دانشگاه تهران آغاز نمود و در سال 1359 به پايان رسانيد. او تحصيلات تكميلي خود را در دانشگاه برمينگام انگلستان پي گرفت و موفق به اخذ مدارك كارشناسي ارشد فيزيك كاربردي در تشعشع و دكتراي رشته فيزيك به ترتيب در سالهاي 1364 و 1367 از دانشگاه مذكور شد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل و سمتهاي اداري و مديريتي حسين آفريده به قرار زير است: رئيس تحصيلات تكميلي دانشگاه اميركبير از سال 1386 تا كنون نماينده مجلس شوراي اسلامي و عضو كميته انرژي مجلس از سال 1379 تا كنون رئيس كميته الكتريسته و انرژي مجلس شوراي اسلامي از سال 1379 تا سال 1383 عضو كميته دكتري در علوم هسته اي دانشگاه اميركبير از سال 1381 تا سال 1384 عضو هيئت داوران ژورناليهاي علمي AEOI از سال 1378 تا سال 1384 (سازمان انرژي اتمي ايران) استاد تمام و استاد راهنماي در رشته فيزيك و علوم هسته اي

در دانشگاه اميركبير از سال 1381 تا كنون معاون پژوهشي در سازمان انرژي اتمي ايران از سال 1377 تا سال 1379 رئيس مركز تحقيقاتي هسته اي در كشاورزي و پزشكي از سال 1373 تا سال 1377 دانشيار دانشگاه صنعتي اميركبير در فيزيك هسته اي و سازمان انرژي اتمي ايران از سال 1373 تا سال 1377 استاد دانشگاه صنعت از سال 1373 تا سال 1377 مشاور مركز تحقيقات اتم از سال 1373 تا سال 1377 مطالعه و توسعه بخش مبادله عكس العامل اتم از سال 1373 تا سال 1377 ايجاد و توسعه روشهاي مختلف تحليلي مانند NRA,RBS,FNAA,PIXE از سال 1373 تا سال 1377 مسئول پروژه شتاب دهنده بر اساس روش تحليلي از سال 1373 تا سال 1377 رئيس بخش فيزيك هسته اي ،مركز تحقيقاتي اتم از سال 1370 تا سال 1373 رئيس بخش فيزيك شتاب دهنده سيكلوترون-مركز تحقيقاتي هسته اي در كشاورزي و پزشكي از سال 1377 تا سال 1380 استاديار در آزمايشگاه علوم كاربردي هسته اي در بخش فيزيك دانشگاه برمينگام انگلستان از سال 1365 تا سال 1367 پژوهشيار در آزمايشگاه ولذي گراف -مركز تحقيقاتي اتم تهران از سال 1359 تا سال 1362

فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي حسين آفريده به قرار زير است: - پژوهشيار در آزمايشگاه ولذي گراف -مركز تحقيقاتي اتم تهران از سال 1359 تا سال 1362 - استاديار در آزمايشگاه علوم كاربردي هسته اي در بخش فيزيك دانشگاه برمينگام انگلستان از سال 1365 تا سال 1367 - دانشيار دانشگاه صنعتي اميركبير در فيزيك هسته اي و سازمان انرژي اتمي ايران از سال 1373 تا سال 1377 - استاد تمام و استاد

راهنماي در رشته فيزيك و علوم هسته اي در دانشگاه اميركبير از سال 1381 تا كنون عنوان دروس ارائه شده توسط ايشان به قرار زير است: فيزيك هسته اي ،كشف و اندازه گيري تششع ففيزيك اشعه ايكس ،شتابدهنده ها و كاربرد هاي آن ، سيستمهاي راكتور

چگونگي عرضه آثار : فعاليت هاي پژوهشي حسين آفريده : 23 مورد مقاله ارئه شده در كنفراسهاي علمي در داخل و خارج از كشور 64 مقاله منتشر شده در مجلات و ژورنالهاي علمي در داخل و خارج از كشور

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

بربريان، مانوئل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر مانوئل بربريان در سال 1324 در تهران به دنيا آمد .پس از اخذ مدرك كارشناسي زمين شناسي از دانشگاه تهران ،در سال 1356 به دعوت دپارتمان زمين فيزيك (ژئوفيزيك) دانشگاه كمبريج انگلستان براي گذراندن دوره دكترا ( Ph. D) به آن كشور رهسپار شد و پس از چهارسال تحقيق و پژوهش و طي دوره دكترا در سال 1360 به ايران بازگشت.وي در كنار كارهاي پژوهشي ، هم اكنون به عنوان استاد مدّعو در دانشگاه تهران و مدرسۀ تربيت مدرس در دوره هاي ليسانس و فوق ليسانس به تدريس اشتغال دارد . قابل ذكر است كتاب "دگرريختي قاره اي در فلات ايران زمين" مانوئل بربريان ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم پايهرشته : فيزيكگرايش : ژئو فيزيكتحصيلات رسمي و حرفه اي : مانوئل بربريان پس از اخذ ديپلم و ورود به دانشگاه در سال 1347 درجه ليسانس رشتۀ زمين شناسي عمومي دانشگاه تهران را با رتبۀ اول دريافت كرد. پس از

انجام خدمت نظام وظيفه در سال 1350 به استخدام سازمان زمين شناسي كشور درآمد .در سال 1356 به دعوت دپارتمان زمين فيزيك (ژئوفيزيك) دانشگاه كمبريج انگلستان براي گذراندن دوره دكترا ( Ph. D) به آن كشور رهسپار شد و پس از چهارسال تحقيق و پژوهش و طي دوره دكترا در سال 1360 به ايران بازگشتمشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مانوئل بربريان پس از انجام خدمت نظام وظيفه در سال 1350 به استخدام سازمان زمين شناسي كشور درآمد و پس از مدتي بخش جديد پژوهشي زمين ساخت ولرزه زمين ساخت اين سازمان را پايه گذاري كرد ودر سال 1356 به رياست اين بخش برگزيده شد .ايشان در سال 1359 به عنوان مشاور علمي سازمان ملل متحد، مسؤول بررسيهاي صحرايي و علمي لرزه شناسي و خطر زمين لرزه – گسلش در گسترۀ طرح كارخانه ها و شهرك مسكوني معدن مس پورخيري سعيندك پاكستان بوده است. وي در سال 1361 به سرپرستي طرح اكتشافات زمين شناسي و معدني ناحيۀ 2 جنوب خاوري ايران (بم، زاهدان، ميرجاوه) در سازمان زمين شناسي كشور تعيين شد. فعاليتهاي آموزشي : مانوئل بربريان در كنار كارهاي پژوهشي ، هم اكنون به عنوان استاد مدّعو در دانشگاه تهران و مدرسۀ تربيت مدرس در دوره هاي ليسانس و فوق ليسانس به تدريس اشتغال دارد . در عين حال به عنوان مشاور علمي در طرحهاي بزرگ عمراني كشور شركت داشته است. از جمله اين طرح ها مي توان از نيروگاه هسته اي بوشهر(1353)، خط لولۀ گاز پارس(1357)، بررسي زمين لرزه و خط زمين لرزه – گسلش در تهران و حومه ، قزوين و حومه، همدان،قم

و زنجان (1362و1363)،حوضۀ آبريز شمال بندر عباس (1362)، حوصۀ آبريز باختر جازموريان (1363)، پالايشگاه گاز سر خون در شمال بندر عباس (1363) ياد كرد.مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : مانوئل بربريان بخش جديد پژوهشي زمين ساخت ولرزه زمين ساخت سازمان زمين شناسي كشور را پايه گذاري كردجوائز و نشانها : كتاب "دگرريختي قاره اي در فلات ايران زمين" مانوئل بربريان ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : مانوئل بربريان خدمتهاي ارزنده اي در زمينه ي پژوهشهاي لرزه شناسي زمين لرزه ها، زمين ساخت و زمين شناسي نموده و در طول سيزده سال سابقۀ پژوهشي خويش تاكنون 171 نوشتار علمي به زبانهاي انگليسي و فارسي نگاشته است. از اين شماره 35 نوشتار برجسته در كتابها و نشريه هاي علمي انگلستان، كانادا، آمريكا، شوروي، هلند، فرانسه و ايتاليا به چاپ رسيده است، كه خود سهم بسزايي در معرفي فعاليتهاي سازمان زمين شناسي كشور به جهانيان داشته است.

________________________________________

آثار : nbsp1 دگرريختي قاره اي در فلات ايران زمين ويژگي اثر : برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران-آشنايي با كتاب فوق: پژوهش و بررسي لرزه زمين ساخت ايران زمين (بخش چهارم) براي دستيابي به كانسارهاي سودمند زمين، بهره برداري درست همراه با برنامه ريزي صحيح اكتشافات كانسارها با كمترين خرج ممكن، بينش و شناخت درست و دقيقي از فرآيندهاي زمين شناختي، زمين ساختي و تكامل ژئوتكتونيك هرناحيه مورد نياز مي باشد. هدف از پژوهش انجام شده در اين

كتاب روشن ساختن چگونگي تشكيل و تاريخچ? دگرريختي پوست? ايران از زمانهاي اوليه تاكنون است كه كمكي مهم در امر برنامه ريزي اكتشافات كانسارهاي مفيد موجود در مملكت مي باشد. اين كتاب شامل 26 نوشتار پژوهشي علمي قوي در زمين? زمين لرزه هاي ايران، گسل هاي زمين لرزه اي، بخشهاي لرزه خيز كشور، ويژگيهاي لرزه زمين ساختي ايران و چگونگي تكوين پوسته ايران و تغييرات آن از 600 ميليون سال پيش تاكنون مي باشد كه در 700 صفحه به زبانهاي فارسي و انگليسي به چاپ رسيده است. مطالب كتاب حاصل پژوهشهاي صحرايي، آزمايشگاهي، دستگاهي، دفتري و رايانه (كامپيوتري) چندسال? اخير نويسنده در دپارتمان زمين فيزيك و علوم زمين دانشگاه كمبريج انگلستان و بخش پژوهشي زمين ساخت و لرزه زمين ساخت سازمان زمين شناسي كشور مي باشد، كه با استفاده از آخرين داده ها و جديدترين پژوهشهاي زمين شناسي كشورهاي پيشرفته علمي صنعتي دنيا تهيه شده است. كتاب پاسخگوي بسياري از نيازهاي علمي و فني درباره پژوهشهاي لرزه شناسي زمين لرزه ها، زمين شناسي و زمين ساخت ايران بوده و علاوه بر ارزش آكادميك و علمي آن براي دانشمندان علوم زمين ايران و جهان كاربرد فراواني در زمين شناسي كاربردي، زمين فيزيك و اكتشافات معدني دارد. از آنجا كه تمام كارهاي پيشين و جديدترين پيشرفتها در اين زمينه ملاحظه شده است، خوانند? جستجوگر به آساني مي تواند تمامي نوشتارهاي موجود در زمين? علوم زمين شناختي ايران را كه در ايران و ساير كشورهاي دنيا منتشر شده است در كتابنگاري اين كتاب بدست آورد. همراه اين كتاب، اوّلين نقش? زمين ساخت (تكتونيك) ايران زمين با بهره گيري

از انگار? جديد زمين ساخت پهنه اي (پليت تكتونيك)، تهيه و در دسترس پژوهشگران علوم زمين قرار گرفته است

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

بيگي شيرازي، اسماعيل، ضياءالدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1284 ش)، فيزيكدان. در شيراز متولد شد. تحصيلات مقدماتى را در همان شهر فراگرفت در شيراز و بوشهر تدريس كرد. در سال 1306 ش به تهران آمد و از دارالمعلمين در رشته فيزيك ليسانس گرفت. با بورس دولتى به فرانسه رفت و از دانشگاه نانسى دكترى فيزيك گرفت و به تهران آمد و در دانشگاه تهران و مؤسسات ديگر تدريس فيزيك كرد. و در سال 1330 ش به امريكا رفت و در مؤسسه فنى ماساچوست و دانشگاه كاتوليك واشنگتن به تحقيقات علمى پرداخت و حاصل تحقيقات علمى خود را در انجمن رسمى آكوستيك آمريكا به چاپ رسانيد. از آثار وى: «رساله ى تحقيقى در خواص ترمونانيتكى فريت دومانيزيم»؛ «رساله در شرح دستگاه رادار»؛ «رساله ى تحقيقى در خواص ترمانيتكى اكسيدهاى آهن»؛ «رساله راجع به دانشگاههاى آمريكا»؛ «اكوستيك (صوت)»، در سه جلد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشمندان و سخن سرايان فارس (277 -273 /1)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (181 -180 /1)، مؤلفين كتب چاپى (563 -562 /3).

پاشايي راد، جلال الدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكترجلال الدين پاشايي راد در سال 1324 در اراك متولد شد.ايشان داراي مدرك دكتري رشته فيزيك نظري از دانشگاه لندن مي باشد.ايشان عضو هيئت علمي دانشگاههاي شيراز و صنعتي اميركبير بوده، در حال حاضر مشاور تحقيقاتي شركت لامپ پارس شهاب مي باشد. كتاب"ديناميك كلاسيك ذرات و سيستمها" ترجمه،جلال الدين پاشايي راد(يكي از مترجمين) ، در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم پايهرشته : فيزيكگرايش : فيزيك نظريتحصيلات رسمي و حرفه اي : جلال الدين پاشايي راد پس از طي مراحل تحصيلات ابتدايي

و متوسطه، در سال 1350 ليسانس فيزيك را از دانشگاه شيراز اخذ كرد. دورۀ فوق ليسانس را در سال 1355 در امپريال كالج دانشگاه لندن به پايان برد و دكتراي خود را نيز در رشتۀ فيزيك نظري از دانشگاه لندن دريافت داشت.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : جلال الدين پاشايي راد عضو هيئت علمي دانشگاههاي شيراز و صنعتي اميركبير بوده، در حال حاضر مشاور تحقيقاتي شركت لامپ پارس شهاب مي باشد. از ديگر فعاليتهاي وي موارد ذيل را مي توان نام برد. عضو سابق انجمن فيزيك انگلستان، عضو انجمن فيزيك ايران، از بنيانگذاران انجمن فيزيك ايران، پاكستان، تركيه كه بعدها به صورت انجمن منطقه اي درآمد، همكاري با مؤسسۀ ترجمه و نشر كتاب، بنياد دانشنامۀ بزرگ فارسي و مركز نشر دانشگاهي. مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : جلال الدين پاشايي راد از بانيان انجمن فيزيك ايران مي باشد.جوائز و نشانها : كتاب"ديناميك كلاسيك ذرات و سيستمها" ترجمه،جلال الدين پاشايي راد(يكي از مترجمين) ، در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : انتشار 7 مقاله به زبان انگليسي در مجلات معتبر بين المللي در زمينۀ فيزيك ذرات بنيادي و ترجمۀ بيش از 13 عنوان كتاب كه اغلب با همكاري ديگران صورت گرفته از آثار دكتر پاشايي راد است.

________________________________________

آثار : ديناميك كلاسيك ذرات و سيستمها ويژگي اثر : ترجمه،اين كتاب در دوره پانزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و

برگزيده شده است. آشنايي با كتاب: «ديناميك كلاسيك ذرات و سيستمها»: ديناميك كلاسيك ذرات و سيستمها؛ جري ماريون، استيفن تورنتون؛ ترجم? جلال الدين پاشايي راد، بهرام معلمي؛ تهران: مركز نشر دانشگاهي، 1374. در كتاب ديناميك كلاسيك بيان جديد و نسبتاً كاملي از مكانيك كلاسيك ذرات، سيستمهاي ذرات، و اجسام صلب ارائه شده است و به اين منظور از نمادگذاري و اصطلاحات جديد بهره گرفته شده، همچنين مفاهيمي كه در فيزيك نوين حائز اهميت هستند مورد توجه خاص قرار گرفته اند. در آخرين ويرايش كتاب تغييرات عمده اي صورت گرفته است؛ ازجمله، حذف برخي از مباحث و جايگزيني مباحث جديد و كتابشناسي انتخابي و عمومي روزآمد. مثالهاي جالب در اين كتاب، موجب برتري آن از ساير كتب در اين زمينه است. مكانيك از دروس پايه و اساسي فيزيك است و كتاب مزبور از اين حيث جزو اولويتهاي رشت خود قرار مي گيرد. مترجمان محترم با ترجم روان اين كتاب جامع و كامل، به نياز دانشجويان كارشناسي، كارشناسي ارشد و مهندسي پاسخ داده اند.

تعليمي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1285 ش)، رياضيدان، منجم، فيزيكدان و اديب. در تهران متولد شد. بعد از سپرى كردن دوره ى ابتدايى و متوسطه از دانشسراى عالى در رشته رياضى فارغ التحصيل شد. سپس براى ادامه تحصيل به فرانسه رفت و موفق به اخذ ليسانس از دانشگاه بُردو، و درجه ى دكترا از دانشگاه ژنو شد. همچنين در رشته هاى فيزيك ستارگان و جوشناسى موفق به اخذ دانشنامه گرديد. تعليمى مدت دو سال در رصدخانه ى ژنو به انجام تحقيقات علمى پرداخت و چون به تعليم و تربيت علاقه ى وافر داشت، وارد انستيتوى ژان ژاك روسو شد و پس از پنج

سال تحصيل در رشته ى تعليم و تربيت و روانشناسى، دانشنامه، و در قسمت تعليم و تربيت تجربى ديپلم عالى اختصاصى دريافت كرد. دكتر تعليمى پس از هفده سال تحصيل، تحقيق و كسب تجربه در فرانسه و سويس، به ايران بازگشت و به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و عهده دار سمت هايى چون مترجمى فنى و رياست دانشكده ى ادبيات تبريز شد. از آثار وى: «مبانى آموزش و پرورش نوين»؛ «مربى و طرز تربيت او»؛ «اصول تعليم و تربيت تجربى و روانشناسى فنكسيونل».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و مشاهير (268/2)، مولفين كتب چاپى (353 -352 /5).

جناب، كمال

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1287 ش)، فيزيكدان و استاد دانشگاه. در اصفهان متولد شد. وى تحصيلات خود را در رشته ى فيزيك و شيمى و رياضى در فرانسه به پايان رسانيد و سپس براى تحقيق در رشته ى فيزيك اتمى، وارد انستيتو كاليفرنيا شد و رساله ى دكتراى خود را در اين انستيتو گذرانيد. جناب پس از مراجعت به ايران، در دانشكده ى علوم تهران به تدريس در رشته ى فيزيك اتمى پرداخت و مدتى نيز مدير كل دبيرخانه ى دانشگاه و چندى معاونت وزارت فرهنگ را بر عهده داشت. از آثار وى: «عناصر شيمى»؛ «گزارش كنفرانس اتمى ژنو»؛ «مكانيك فيزيك».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و مشاهير (26/3)، مؤلفين كتب چاپى (84 -83 /5).

جوان، علي

قرن:20

جنسيت:مرد

مليت:ايران

علي جوان (زادهٔ 9/10/1305 در تهران از پدر و مادري آذري الاصل) دانشمند و مخترع ايراني است. وي اولين ليزر گازي دنيا كه تركيبي از دو گاز هليوم و نئون است و به همين نام نيز معروف است را اختراع كرد. اين ليزر از نوع ليزرهاي بي خطر به حساب مي آيد و رنگ آن سرخ است. اين ليزر در آزمايشگاه هاي دانشگاه ها براي بررسي پديده هايي مانند تداخل امواج و آزمايش دو شكاف يانگ كاربرد دارد.

پيشينه:

علي جوان پس از گذراندن تحصيلات در دبيرستان البرز، تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشگاه تهران داد. سپس در سال 1948 به ايالات متحده آمريكا مهاجرت مي كند و تحصيلات خود را در مقطع دكتراي فيزيك در دانشگاه كلمبيا ادامه مي دهد. وي در سال 1964 با درجه دانشياري به عضويت هيات علمي موسسه فناوري ماساچوست (MIT)در آمد. وي در حال حاضر استاد بازنشسته موسسه فناوري ماساچوست در ايالات متحده آمريكا مي باشد. گرايش وي در

فيزيك، اتمي - مولكولي و اپتيك است.

او در MIT يك تحقيق بزرگ را پايه گذاري كرد كه باعث ايجاد بزرگترين تحقيق ليزري در دهه هاي شصت و هفتاد ميلادي شد. بسياري از بنيان هاي اوليه در استفاده از ليزر در آنجا به وقوع پيوست. اين بنيان ها شامل؛ ابداعات زيادي در زمينه اسپكتروسكوپي ليزري بصورت Sub-Doppler ؛ اولين استفاده از ليزر براي آزمايش دقيق نسبيت و ايزوتروپي در فضا؛ ابداع تكنولوژي اندازه گيري فركانسي دقيق در طيف نوري و اولين ساخت ساعت هاي اتوميك ليزري مي باشند.

پروفسور جوان در زمينه هاي تازه تحقيق مانند پژوهش اخيرش براي جستجوي اثرات هدايت نورهاي هم جهت شونده توسط يك آنتن نوري به سوي اندازه نانو از ماده فعال است.

او در تحقيقات گسترده اي از ليزرهاي پرانرژي و رادارهاي مولتي استاتيك

ليزري كه توسط ساعت هاي نوري دقيق كنترل مي شود، گرفته تا ليزرهاي تشخيصي پزشكي شركت داشته است. پايان نامه هاي تحقيقاتي بسياري از دانشجويان فيزيك تحت نظر او بوده است.

براي تحقيقات در زمينه ليزرهاي گازي، پروفسور جوان در سال 1964 مدال Stewart Ballentine، در سال 1966 مدال Fany John Hertz Foundation در سال 1975 مدال Fredrick Ives و در سال 1993 مدال جهاني آلبرت انيشتين را دريافت كرد.

او عضوي از آكادمي ملي علوم و آكادمي هنر و علم آمريكا و عضو افتخاري موسسه Trieste براي ترويج علوم مي باشد. در سال 1966 او به عنوان Guggeheim Fellow و در سالهاي 1979 و 1995 به عنوان Humbolt Foundation Fellow شناخته شد.

افتخاراتپ:

• در سال 1960 وي موفق به اختراع ليزر گازي شد.

• اين فيزيكدان ايراني در سال 1975 مهم ترين نشان

انجمن نورشناسي آمريكا يعني مدال فردريك ايوز را دريافت كرد. در جمله اي كه در كنار اين نشان حك شده است از آقاي جوان به خاطر «پديد آوردن يك دستگاه نورشناختي (ليزر گازي) با كاربردهاي بي سابقه در پژوهش هاي علمي» قدرداني فراوان شده است.

• علي جوان در سال 1993 جايزهٔ علمي جهاني آلبرت اينشتين را دريافت نمود.

• او همچنين در سال 2007 رتبه دوازدهمين آدم باهوش را در جهان كسب كرد.

حسابي، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1373 -1281 ش)، فيزيكدان و استاد دانشگاه. در تهران متولد شد. در سال 1286 ش به بيروت عزيمت كرد و تحصيلات خود را تا سال 1297 ش در مدارس شبانه روزى فرانسويها و سپس آمريكاييها گذراند و به دريافت درجه ى كارشناسى نايل شد، سپس در رشته ى مهندسى راه فارغ التحصيل شد. وى براى ادامه ى تحصيل به فرانسه رفت، ابتدا در رشته ى برق، در مدرسه ى عالى الكتريسيته تحصيل كرد، پس از آن از دانشگاه سوربن به اخذ درجه ى دكترى فيزيك نايل شد. سپس به ايران آمد و به خدمات مهمى پرداخت، از جلمه: تاسيس درالمعلمين عالى، ايجاد اولين ايستگاه هواشناسى، نصب و راه اندازى اولين دستگاه راديولوژى در ايران، واژه گزينى علمى، نوشتن قانون دانشگاه و تاسيس دانشگاه تهران، تاسيس دانشكده ى علوم و رياست آن، پايه گذارى مدارس عشايرى، تاسيس اولين رصد خانه ى تعقيب ماهواره در شيراز، شركت در پايه گذار مركز مخابرات اسدآباد همدان، تصدى وزارت فرهنگ در دولت مصدق، تعيين ساعت ايران، پايه گذارى موسسه ى ژئوفيزيك دانشگاه تهران، تاسيس مركز اتمى، پايه گذارى مركز تحقيقات و رآكتور اتمى دانشگاه تهران در زمان رياست دانشكده ى علوم. حسابى استاد ممتاز دانشگاه تهران و مرد سال از سوى انستيتوى زيست نگارى بين المللى در سال 1369 ش بود. وى علاوه

بر تحقيق و انتشار مقاله و كتابهاى علمى در دوره هاى اول تا سوم مجلس سنا، نماينده ى انتصابى شهر تهران بود. در تهران درگذشت. در تفرش دفن شد. برخى از آثار وى: «دارالفنون آمريكايى بيروت»؛ «نامهاى ايرانى»؛ «ديدگانى فيزيكى»؛ كتابى در «الكتروديناميك»؛ «نگره كاهنربايى»؛ كتاب «ديدگان گوانتيك»؛ كتاب «فيزيك حالت جامد»؛ كتاب «وندها و گهواژه هاى فارسى»؛ «فيزيك دوره ى اول متوسطه».[1]

متولد 1282، فرزند معزالسلطان است. تحصيلات ابتدائى و متوسطه را در مدارس فرانسوى و آمريكائى بيروت به اتمام رسانيد و از دانشكده ى آمريكائى بيروت در رشته ى رياضيات فارغ التحصيل گرديد. مدتى در پاريس و شيكاگو ادامه ى تحصيل داد و درجه ى مهندسى راه و ساختمان و دكتراى فيزيك دريافت كرد. در آمريكا مدتى دستيار اينشتين رياضيدان و فيزيكدان معروف بود و رابطه ى خود را تا آخر عمر او حفظ كرد. پس از مراجعت به ايران، به استادى دانشگاه جديدالولاده ى تهران برگزيده شد و تدريجاً به معاونت و رياست دانشكده ى علوم رسيد. مدتى هم رياست دانشكده ى فنى تهران با او بود. در 1330 در كابينه ى دكتر محمد مصدق به وزارت فرهنگ منصوب شد، ولى دوران وزارت او طولانى نبود. مجدداً به دانشگاه بازگشت و به تدريس پرداخت. در انتخابات دوره ى اول سنا كه در 1328 انجام يافت، سناتور انتصابى تهران شد. او از رجال دانشمند و از فيزيكدانان خوب ايران است. علاوه بر اين، در مجامع بين المللى نيز شهرت داشته است. او در فارسى نويسى سليقه ى خاصى دارد و نظريات خود را در اين باره نوشته است. در زمينه ى فيزيك تأليفاتى دارد كه در دانشگاه تدريس مى شد. خيابان و چهارراه حسابى در شميران به نام او نامگذارى شده است. در 1371

درگذشت.

محقق، فيزيكدان.

تولد: 1281، تهران.

درگذشت: 12 شهريور 1371، ژنو.

محمود حسابى، فرزند عباس معزالسلطنه اهل تفرش، در سن چهار سالگى كه سفارت ايران در بغداد به پدربزرگ ايشان واگذار شده بود به همراه خانواده به آن شهر رفت. پس از دو سال اقامت در بغداد به همراه خانواده به دمشق رفت و پس از يك سال به شهر بيروت عزيمت نمود. در سن هفت سالگى در مدرسه ى فرانسوى در بيروت به طور شبانه روزى مشغول تحصيل شد.

محمود حسابى تحصيلات ابتدايى را در همان مدرسه به پايان رسانيد. با آغاز دوره ى متوسطه كه مقارن با شروع جنگ جهانى اول بود مدرسه ى فرانسويان در بيروت تعطيل شد و از آن پس در منزل از يك معلم خصوصى درس گرفت و از مادر زبان فارسى آموخت و از جمله قرآن، گلستان و بوستان سعدى و غزليات حافظ و منشأت قائم مقام فراهانى را مطالعه نمود. وى پس از دو سال براى ادامه ى تحصيل به مدرسه ى آمريكايى بيروت وارد شد. ابتدا به دليل عدم آشنايى به زبان انگليسى وى را در كلاس اول ابتدايى ثبت نام كردند ولى در آخر سال تحصيلى زبان انگليسى را به خوبى فراگرفت و در امتحانات عمومى مدرسه شركت و مربيانش پذيرفتند كه به كلاس پنجم ارتقا يابد. پس از آن در كالج آمريكايى بيروت ثبت نام كرد. وى موفق شد كه پس از اتمام كالج تحصيلات عالى خود را شروع كند. در سال 1299 ليسانس علوم و ادبيات خود را از آنجا دريافت كرد. سپس در دانشكده ى مهندسى بيروت به تحصيل مشغول شد و مدرك مهندسى راه و ساختمان خود را از آن مدرسه در سال

1301 دريافت كرد. وى همچنين به تحصيل علوم پزشكى و نجوم و رياضى در دانشگاه آمريكايى بيروت پرداخت و در رشته هاى زيست شناسى و برق به تحصيل مشغول شد. وى سپس در سال 1305 در مدرسه ى عالى معدن در پاريس مدرك خود را دريافت و در سال 1306 دكتراى فيزيك خود را از دانشگاه سربن پاريس اخذ نمود. از جمله فعاليت هاى وى پيش از آن كه به ايران باز گردد، ميتوان به اين موارد اشاره كرد: تعيين نقشه ى راه هاى لبنان، 1921 م.؛ انجام وظيفه به عنوان مهندس راه و ساختمان در اداره ى راه سوريه، 1302؛ مهندسى برق در راه آهن برقى دولتى فرانسه، 1304. دكترى حسابى در سال 1306 به ايران بازگشت و در ابتدا در وزارت فوايد عامه از دى ماه همان سال استخدام گرديد. از جمله ى فعاليتهاى وى مى توان به موارد زير اشاره نمود: تأسيس مدرسه ى مهندسى وزارت راه و تدريس در آن در سال 1307؛ نقشه كشى و نقشه بردارى راه هاى ساحلى ايران ميان بنادر خليج فارس از بوشهر تا بندر لنگه در سال 1307؛ تأسيس دارالمعلمين عالى (دانشسراى عالى) (1307)؛ ايجاد اولين ايستگاه هواشناسى (1310)؛ تأسيس اولين بيمارستان خصوصى ايران (گوهرشاد)، 1312؛ تهيه ى نقشه راه تهران به شمشك؛ نصب و راه اندازى اولين دستگاه راديولوژى كشور (1310)؛ شروع واژه گزينى علمى (1312)؛ تأسيس و همكارى در قانونگذارى دانشگاه تهران (1313)؛ تأسيس دانشكده ى فنى (1313)؛ و به عهده گيرى رياست آن تا سال 1315 و تدريس آن را به عهده گرفت و به تدريس فيزيك در آن پرداخت)؛ تأسيس نخستين رصدخانه براى پى گيرى اطلاعات ارسالى از ماهواره ها در شيراز؛ تعيين ساعت ايران؛ تأسيس مؤسسه ى ژئوفيزيك دانشگاه تهران؛ تأسيس

مركز اتمى ايران؛ پايه گذارى اولين مدارس عشايرى، كردستان، 1330؛ اولين رييس هئيت مديره ى خلع يد از شركت نفت انگليس در دوران نخست وزيرى دكتر محمد مصدق؛ مدير عامل شركت ملى نفت ايران؛ وزير فرهنگ در دولت دكتر محمد مصدق؛ تدريس در دانشگاه تا سن نود سالگى؛ عضو دائمى شوراى اتمى شيكاگو؛ عضو آكادمى علوم نيويورك؛ عضو پيوسته شوراى دانشگاه؛ عضو شوراى عالى فرهنگ؛ عضو انجمن اصطلاحات علمى؛ رييس انجمن پژوهش فضاى ايران (هنگام تشكيل آن)؛ رييس انجمن ژئوفيزيك ايران (هنگام تشكيل آن) پايه گذارى انجمن موسيقى ايران، تشكيل فرهنگستان زبان ايران؛ تدوين قانون و تشكيل مؤسسه ى استاندار؛ تحقيق و مطالعات علمى در دانشگاه هاى جهان در كنار دانشمندانى نظير پروفسور انيشتن، شرودينگر، بورن، فرمى و چند فيزيكدان ديگر و تبادل نظر با برتراند راسل و آندره ژيد. وى تنها ايرانى شاگرد پروفسور آلبرت انيشتن بود و با زبان هاى فرانسوى، انگليسى، آلمانى و عربى آشنايى و نسبت به زبان هاى سانسكريت، يونانى، لاتين، پهلوى، اوستا، تركى و ايتاليايى اشراف داشت، علاوه بر نگارش مقاله ها و رساله هايى و قرائت برخى از آنها در كنفرانس هاى بين المللى، از جمله تأليفات وى مى توان به اين عنوان ها اشاره نمود: حساسيت سلول هاى فتوالكتريك؛ رساله ى راه ما به زبان فرانسوى، 1935 م.؛ نام هاى ايرانى (1329)؛ فيزيك جديد و فلسفه ايران باستان (1343)؛ توانايى زبان فارسى (1350)؛ كتاب فيزيك دوره ى اول متوسطه (1318)؛ ديدگانى فيزيك (مبحث تداخل و پراش نور، گردآورنده نيره حمزه و مهدى خاتمى، جلد اول، 1341، نشريه ى 724 دانشگاه)؛ الكتروديناميك، فيزيك، نگره ى كاهنربايى؛ فيزيك حالت جامد؛ ديگانى كوانتيك؛ دارالفنون امريكايى بيروت (بيروت، 1294، م.).

در سال 1366 در كنگره ى شصت سال فيزك ايران از خدمات

دكتر حسابى به عنوان «پدر فيزيك نوين ايران» قدردانى شد، جوايز ديگر استاد عبارتند از: استاد ممتاز دانشگاه تهران، 1350، دريافت نشان افتخار «كومان دو لژيون دونور»، بالاترين نشان علمى فرانسه، به مناسبت ارائه ى فرضيه بى نهايت بودن ذرات، نامزدى دكتر حسابى به عنوان مرد سال از سوى مؤسسه ى زيست نگارى بين المللى (آمريكا).

پروفسور محمود حسابى در 12 شهريور سال 1371 هنگام معالجه ى بيمارى قلب در بيمارستان دانشگاه ژنو بدرود حيات گفت.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

منابع زندگينامه :[1] زندگينامه ى رجال و مشاهير (90 -88 /3)، كيهان فرهنگى (س 4، ش 7، ص 15 -4)، مولفين كتب چاپى (24 -23 /6)، ميراث ماندگار (3 و 98 -83 /4).

حسين زاده گويا، ناصر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : ناصر حسين زاده گوياداراي دكتري رشته ژئوفيزيك و عضو هئيت علمي دانشگاه تهران با درجه دانشيار مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : موسسه ژئوفيزيك

وقايع ميانسالي : ناصر حسين زاده گويا پس از اخذ مدرك دكتري در رشته زمين شناسي به عضويت هئيت علمي گروه زمين شناسي دانشكده علوم پايه دانشگاه تهران درامد. وي هم اكنون با سمت دانشيار درآنجا مشغول به انجام خدمت است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ناصر حسين زاده گوياعضو هيئت علمي و دانشيار موسسه ژئوفيزيك/گروه فيزيك زمين دانشكده علوم پايه دانشگاه تهران است. خدمات علمي و اجرايي ايشان به قرار زير است: • 1354-1359,سمت Research Assistant,موسسه ژئوفيزيك دانشگاه سنت لوئيز امريكا • 1350 -1379 ,سمت رئيس بخش مغناطيس سنجي,موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران

فعاليتهاي آموزشي : تدريس در دوره كارشناسي ،كارشناسي ارشد و دكتري در موسسه ژئوفيزيك/گروه فيزيك زمين دانشكده علوم پايه دانشگاه تهران. عناوين دروس آموزشي ارائه شده ناصر حسين زاده گويا : كارشناسي

• الكترومغناطيس كارشناسي ارشد • ژئومغناطيس 1 • ژئومغناطيس 2 • ژئومغناطيس1 • ژئومغناطيس2 • اكتشاف به روش مغناطيسي • اكتشافات بروس • اكتشافات بروش ايام • اكتشافات مغناطيس سنجي • مغناطيس سنگهاديرينه مغناطيس دكتري • تئوري پتانسيل • روشهاي پيشرفته اكتشافي درژئومغناطيس • مغناطيس سنگهاديرينه مغناطيس

چگونگي عرضه آثار : طرحهاي تحقيقاتي به پايان رسيده ناصر حسين زاده گويا: • انجام مطالعات ژئوفيزيكي به روش مگنتوتلوريك در منطقه استان گلستان-١٣٨٥,استان گلستان • ١٣٨٦-١٣٨٦,بررسي پديده اتصال مجدد مغناطيسي و ارتباط آن با زير طوفانهاي مغناطيسي • ١٣٨٦-١٣٨٦,تخمين عمق هم دماي كوري با استفاده از مدلهاي ميدان مغناطيسي ماهواره اي • ١٣٨٦-١٣٨٦,وارونسازي دوبعدي غير خطي داده?هاي مغناطيسي با استفاده از روش زيرفضا • ١٣٨٤-١٣٨٥,پردازش داده هاي مغناطيس هوايي • ١٣٨٣-١٣٨٣,ديجيتال كردن رصد خانه مغناطيس سنجي تهران مقالات چاپ شده در مجلات داخلي 2 مقاله مقالات چاپ شده در مجلات خارجي يك مقاله مقالات چاپ شده در همايشها 7 مقاله

________________________________________

آثار :

1 آشنايي باژئوفيزيك اكتشافي

ويژگي اثر : ترجمه,Mc Grow Hill ,1970

2 اصول وكاربردديرينه مغناطيس

ويژگي اثر : chapmany Hall ,1971

3 اكتشافات به روش مغناطيس سنجي

ويژگي اثر : تاليف,انتشارات دانشگاه تهران ,1379

4 تئوري تفسيراكتشافات ژئوفيزيكي

ويژگي اثر : ترجمه,Mc Grow Hill ,1965

5 مقالات چاپ شده در مجلات خارجي • Hoseinzade Gooya Naser,"Planning new magnetic observatories in Iran",

6 مقالات چاپ شده در مجلات داخلي • حسين زاده

گويا ناصر , عطا جوع بيرمي اسدا...,"مطالعه باي هاي ثبت شده در رصد خانه مغناطيسي موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران (1980-1971)",مجله فيزيك زمين و فضا,جلد 32 شماره2 ص,56-45 ,1385 • حسين زاده گويا ناصر,"انتخاب فيلترمناسب دراكتشافات به روش مغناطيس سنجي",نشريه تحقيقاتي فيزيك زمين و فضا,1و2,0 ,1111

7 مقالات چاپ شده در همايشها • حسين زاده گويا ناصر,"تخمين عمق داده هاي مغناطيسي با استفاده از تبديل موجك پيوسته",دوازدهمين كنفرانس ژئوفيزيك ايران,ايران ,02-04,اسفند,1384 • حسين زاده گويا ناصر,"مطالعهbay هاي ثبت شده در رصد خانه مغناطيسي موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران",دوازدهمين كنفرانس ژئوفيزيك ايران,ايران ,02-04,اسفند,1384 • حسين زاده گويا ناصر,"پردازش داده هاي مگنتوتلوريك در اكتشافات به روش الكترومغناطيسي",دهمين كنفرانس ژئوفيزيك ايران دانشگاه تهران,عدم اعلام ,19-,آبان,1378 • حسين زاده گويا ناصر,"انتخاب فيلتر مناسب در اكتشافات به روش مغناطيس سنجي",هشتمين سمينارژئوفيزيك ايران,تهران/ايران ,01-,آبان,1372 • حسين زاده گويا ناصر,"كشف حلقه جديد از ذرات بر انرژي (كمربندهاي وان آلن ) در اطراف كره زمين",هشتمين سمينارژئوفيزيك ايران,تهران/ايران ,01-,آبان,1372 • Hoseinzade Gooya Naser,"عدم اعلام",IAGA workshop 2000,اسلواكي ,21-,march,2621 • Hoseinzade Gooya Naser,"Using upward contination as a useful method eliminate near surfac magnetic anomalie",International union of Geodesy nad Geophysics,colorado/U.S.A ,21-,march,2616

________________________________________

منابع زندگينامه :

1http://dbfm.ut.ac.ir:7777/tunapp/tunserv/tun.ProfCV?func=shortcvProfId=14922pLang=1183012تهراني زاده ، محسن، شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور، ج1، تهران، دفتر شوراي جذب نخبگان، 1379، 462

روزبه، رضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1352 -1300 ش)، استاد، فيزيكدان، رياضيدان، اديب، فيلسوف، فقيه و زاهد. در زنجان به دنيا آمد و تحت تعليمات عاليه پدرش و عمويش كه هر دو عالم و زاهد بودند قرار گرفت. در دبستان و دبيرستان هم از نظر درس

و هم از جنبه فضايل اخلاقى دانش آموزى برجسته بود. با پايان گرفتن تحصيلات دبيرستانى به كار تعليم و تربيت در دبستان توفيق زنجان پرداخت. استعداد عالى و روزش كار بى نظيرش در زمينه ى تعليم و تربيت او را در اين امر بسيار موفق ساخت. در 1330 ش وارد دانشكده ى علوم دانشگاه تهران شد. در تصحيلات عاليه هم دانشجويى ممتاز و بى رقيب بود. پس از فراغت از تحصيل در رشته ى فيزيك تحقيقات خود را در اين زمينه ى پى گير شد و به عنوان محقق فيزيك شناخته شد. رساله ى پايان نامه ى تحصيلى اش در زمينه ى «مطالعه در آثار ميدان الكتريكى و رادياسيون و گاز ازن روى موجودات زنده» بود، و در پايان رساله طرح جديدى براى استفاده از گاز ازن را در پزشكى ارائه داد. با وجود پيشنهادات مكرر براى احراز كرسى تدريس دانشگاه به سمت دانشيارى دكتر هوشيار، و همچنين عضويت در مجامع تحقيقى غرب همراه مزاياى كلان مادى، وى پايه گذارى دبيرستان علوى و تدريس در آن را ترجيح داد و تمام عمرش را صرف انسان سازى كرد و شاگردانى تربيت كرد كه به گفته ى خودش هر كدام يك مدرسه ى علوى بودند. در كنار تحقيقات گسترده در زمنيه فيزيك استاد روزبه در مساله تعليم و تربيت نيز نظرى صائب و متقن داشت. تسلط كامل وى بر معارف اسلامى و تفسير قرآن و فقه و اصول چشمگير بود. «رسائل» و «مكاسب» را به خوبى مى دانست. با ادبيات عرب و زبان فرانسه كاملا آشنا بود. در بعد اخلاق نيز شخصى نمونه و كم نظير بود. پاكى و صفا و زهد بى رياى او، حاكى از شاخص بودنش در اين زمينه بود. او انسانى بود كه

همه ى مصلحان جهان آرزوى يافتن مثل او را داشتند. استاد روزبه تاليفات و تحقيقات متعددى در زمينه ى علوم مثبته و نيز فقه دارد. حتى در آخرين شب حياتش به تجديد نظر در اين تاليفات مشغول بود. او همگى اين آثار را در پايان عمر به يكى از شاگردان فاضلش سپرد تا به چاپ برساند. سرانجام به بيمارى سرطان از دنيا رفت و در قم در گورستان نو به خاك سپرده شد. از آثار وى: «خداشناسى»، كه توسط جامعه مدرسين منتشر شده است؛ «عربى آسان»، كه محصول كار اواخر عمر استاد با همكارى استاد شهيد سيد كاظم موسوى مى باشد؛ رسائل بسيارى در علوم و فقه.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :بيادبود استاد روزبه، كيهان فرهنگى (س 4، ش 8، ص 53 -52).

رهنما، غلامحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1365 -1299 ق)، استاد رياضى و فيزيك. در شيراز متولد شد، در دارالفنون تحصيل كرد و مدتها نزد استاد عبدالغفار خان نجم الدوله به تكميل معلومات خود پرداخت. در سال 1305 ش مجمع نجومى آكادمى علوم فرانسه او را به عضويت دائمى پذيرفت. رهنما حدود چهل و پنج سال در مدارس عالى و دانشگاه تهران به تدريس علوم رياضى و هيات اشتغال داشت. وى در سال 1313 ش موفق به اخذ درجه ى دكترا از شوراى عالى دانشگاه تهران گرديد. رهنما در مشاغل استادى دانشگاه، رياست دانشكده ى فنى، معاونت و وزارت فرهنگ خدمت كرد. وى در تهران وفات يافت و در جوار حضرت عبدالعظيم در باغ جيران دفن شد. از آثار او: «هيئت»؛ «هندسه ى مجسمات»؛ «هندسه ى فضايى چشم نماى هندسى»؛ «فيزيك»؛ «هندسه ى مسطحه» و رساله ى دكترايى در موضوع: «نسبت محيط به قطر دايره ى عدايى».[1]

از فضلا و

دانشمندان و رياضى دانان معروف معاصر است. وى در 1299 ه.ق در شيراز متولد شد. پدرش ميرزا على محمد از فقها و دانشمندان عصر خود بود. تحصيلات ابتدائى و مقدماتى را در شيراز فراگرفت و به مدرسه ى دارالفنون تهران وارد شد و پس از آنكه دارالفنون را به اتمام رسانيد، مدتها نزد مرحوم حاج نجم الدوله معلومات خود را در رشته ى رياضى و نجوم تكميل كرد و به معلمى رياضيات در دارالمعلمين برگزيده شد و ساليان دراز در آنجا تدريس مى كرد. بيشتر كتب رياضيات و فيزيك و شيمى در آن تاريخ تاليف اوست و در مدرسه ى عالى حقوق و دارالمعلمين هم درس مى داد. در 1307 از طرف اعتمادالدوله قره گوزلو به معاونت وزارت فرهنگ برگزيده شد و چند سالى سمت معاونت وزير را داشت. در سال 1313 به هنگام تاسيس دانشگاه به استادى و رياست دانشكده ى فنى انتخاب شد و دانشكده ى مزبور را به وجود آورد. پس از استقلال دانشگاه، معاونت آنجا هم ضميمه كارش شد. در 1324 در سه كابينه متواليا وزارت فرهنگ بر عهده ى او قرار گرفت تا اينكه در ارديبهشت 1325 در 66 سالگى درگذشت و در شهر رى در ايوان مقبره ناصرالدين شاه به خاك سپرده شد. غلامحسين رهنما گذشته از تبحر در علوم رياضى، به زبان و ادبيات فارس و عربى تسلط داشت و از زبان فرانسه هم بهره ى كافى برده بود. تاليفات او در رشته ى رياضى از پنجاه جلد متجاوز است. بيشتر رجال و معاريف عصر مشروطيت از شاگردان او بوده اند. رهنما از اعضاى پيوسته ى فرهنگستان هم بود و از سال 1318 تا حين الفوت رياست هيئت نظار بانك ملى را برعهده داشت.

برگرفته از

كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] دايرةالمعارف فارسى (1143/1)، سرآمدان فرهنگ (408 -407 /1)، شرح حال رجال (174 -173 /6 ،3/3)، مؤلفين كتب چاپى (674 -672 /4)، يادگار (س 3، ش 10، ص 22 -21).

طريان، آلينوش

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

آلينوش طريان (متولد 1299-سن:89 سال) فيزيك داني ايراني است.

داراي دكتراي فيزيك از دانشگاه سوربن فرانسه است و نخستين زني بود كه در ايران در رشته فيزيك استاد دانشگاه شد. او نخستين رصدخانه خورشيدي و تلسكوپ خورشيدي را در ايران بنيان نهاد و نخستين شخصي بود كه درس فيزيك ستاره ها (اختر فيزيك) را در ايران تدريس كرد. دكتر طريان را «مادر نجوم ايران» مي نامند.

زندگي شخصي

دكتر آلينوش طريان يك ارمني ايراني است و از پدر و مادري تحصيل كرده متولد شده است. او به زبانهاي فارسي، ارمني، فرانسوي تسلط و با تركي و انگليسي آشنايي داشته است.

در سال 1382 فيلم مستندي به نام «سوي خورشيد» از زندگي طريان ساخته شد كه از مجموعه برنامه هاي «فرزانگان ايران» شبكه دوم سيما بود.

آلينوش طريان هرگز ازدواج نكرده است و ورثه اي ندارد. وي هم اكنون منزل خود را وقف به ارامنه جلفا و دانشجوياني كه محل اسكان مناسبي ندارند كرده است و در سن 89 سالگي در آسايشگاه سالمندان توحيد زندگي مي كند.

زندگي علمي

آلينوش طريان مدرك ليسانس خود را در سال 1326 از دانشگاه تهران دريافت كرد و همانجا به عنوان متصدي عمليات آزمايشگاهي دانشكده علوم استخدام شد. سپس براي بورس تحصيلي درخواست كرد ولي به دليل زن بودن او، دكتر محمود حسابي كه تحصيل را تا همينجا براي وي زياد مي دانست با اين درخواست موافقت نكرد و آلينوش طريان به خرج خانواده خود به دانشگاه سوربن رفت و سال 1335 (1956 ميلادي)

از آن دانشگاه مدرك دكترا گرفت.

با وجود پيشنهاد استادي در دانشگاه سوربن، دكتر طريان با هدف خدمت به كشورش به ايران بازگشت و در دانشگاه تهران به عنوان دانشيار ترموديناميك منصوب شد. در سال 1338 براي شركت در بورسيه دولتي آلمان غربي در مطالعه رصدخانه خورشيدي انتخاب شد و پس از چهار ماه مطالعه به ايران بازگشت و در سال 1345 نقش عمده اي را در بنيان گذاري نخستين رصدخانه فيزيك خورشيدي در ايران ايفا كرد.

خانم دكتر طريان در سال 1343 به مقام استادي در دانشگاه تهران رسيد و نخستين شخصي بود كه درس فيزيك ستاره ها (اختر فيزيك) را در ايران تدريس كرد.

آلينوش طريان بعد از 30 سال تدريس، در سال 1358 درخواست بازنشستگي داد.

گفتاورد:

• من دانشجوها را خيلي دوست داشتم و بالطبع دانشجوها هم من را خيلي دوست داشتند و اين مسئله باعث شده بود تا كوچكترين ناراحتي اي در دوران تدريسم احساس نكنم و با دانشجويانم مثل دوست رفتار مي كردم و اصلاً خودم را نمي گرفتم. معلم بايد مهربان باشد و مهرباني را بايد به دانشجوها و دانش آموزانش ياد دهد چرا كه اين جوانان آينده كشور هستند. اگر اساتيد بداخلاق باشند، نمي توانند درس اخلاق بدهند. • اساتيد بايد به طور مرتب مطالعه داشته باشند و بايد اطلاعات خود را مطابق با مطالب روز كنند و دانشجويان هم بايد خوب درس بخوانند.

قطب الدين شيرازي، ابوالثناء محمود

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(710 -634 ق)، طبيب، رياضيدان، منجم، فيزيك دان، فيلسوف، عالم اشعرى شافعى و مفسر. معروف به قطب شيرازى و ملقب به علامه. در شيراز به دنيا آمد. پدرش ضياءالدين مسعود پزشك و مدرس طب در بيمارستان مظفرى شيراز و در همان حال از بزرگان فرقه سهرورديه بود. قطب الدين محمود

علم طب را نزد پدر و عموى خود فراگرفت. خرقه ى تصوف را در ده سالگى از دست پدر خود پوشيد و از نجيب الدين على بن بزغش شيرازى نيز خرقه گرفت. در چهارده سالگى پدرش فوت كرد و او به جاى پدر به عنوان چشم پزشك در بيمارستان شروع به كار نمود. وى قرائت و شروح «قانون» را نزد استادان شيراز فراگرفت. چندى نيز شاگرد نجم الدين كاتبى قزوينى بود. سپس به مراغه رفت و در آنجا علم هئيت و «اشارات» ابن سينا را در خدمت خواجه نصيرالدين طوسى آموخت و نزد آن استاد و به يارى او به حل مشكلات «قانون» توفيق يافت. او همچنين سفرهايى به خراسان، عراق عجم، بغداد و روم داشت. در قونيه به خدمت صدرالدين قونيوى رسيد و علم شريعت و طريقت را نزد او فراگرفت. قطب الدين شيرازى از دانشمندان جامع و بزرگ، و در معقول يگانه زمان خود بود. او در طب و رياضيات و نجوم و حكمت و موسيقى دست داشت و در نظم و نثر پارسى و عربى داراى مهارت كامل بود. عده اى از رجال علم و دانش در محضر او شاگردى كرده اند. از جمله شاگردان وى: قطب الدين رازى، كمال الدين فارسى و نظام الدين اعرج بودند. قطب الدين در اواخر عمر در تبريز سكنى گزيد و در همان جا درگذشت و در مقبره ى چرنداب تبريز در كنار قاضى بيضاوى دفن شد. از آثارش: «دره التاج لغره الديباج/ الدباج»، معروف به «انموذج العلوم»، به فارسى؛ كه به خواهش امير دباج، پادشاه اسحاق وند گيلان، تأليف كرد؛ «تحفه ى شاهى»، در علم هئيت، به فارسى؛ «نهايه الادراك فى درايه الافلاك»، در علم هئيت، به فارسى؛ «اختيارات مظفرى»،

در هيئت و نجوم؛ «شرح حكمه الاشراق»؛ «شرح مفتاح العلوم» سكاكى، قسمت سوم؛ شرح «مختصر الاصول» حاجبى؛ «فتح المنان فى تفسير القرآن»، در حدود 40 مجلد؛ «مشكلات التفاسير».[1]

شيرازى، محمود بن مسعود بن مصلح فارسى كازرونى اشعرى شافعى مكنى به ابوالثناء، دانشمند معروف (ف. تبريز 710 يا 716 ه.ق). وى نزد نصيرالدين طوسى علم آموخت و سپس به روم (آسياى صغير) رفت و نزد صدرالدين قونوى تلمذ كرد و قاضى سيواس، ملطيه و زارالشام گرديد و سپس در تبريز ساكن شد و در امر رصدخانه با خواجه نصير همكارى داشت. وى در اغلب علوم عصر مانند طب و نجوم و حكمت و موسيقى تبحر و نيز ذوق ادبى و قريحه ى شعرى داشت. او راست: شرح قانون ابن سينا، شرح حكمةالاشراق، درةالتاج شامل علوم حكمى به فارسى، التحفةالشاهية، ترجمه ى تحرير اقليدس، شرح مفتاح العلوم سكاكى، نهايةالادراك فى درايةالافلاك.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] آثار عجم (328)، الاعلام (66 -65 / 8)، تاريخ ادبيات در ايران (1230 -1227 / 3)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (476 -460)، تاريخ گزيده (702 -701)، تاريخ نجوم اسلامى (53 -52)، تاريخ مغول (507 -506)، تاريخ نظم و نثر (148 -147)، تذكره ى روز روشن (662 -661)، حبيب السير (117 -116 / 3)، دائره المعارف فارسى (2059 / 2)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (214 -205 / 4)، الذريعه (884 / 9)، روضات الجنات (129 / 8)، ريحانه (472 -470 / 4)، زندگينامه ى رياضى دانان (354 -351)، شخصيت هاى نامى (395 -394)، شرح و بررسى زندگانى و معرفى آثار علامه قطب الدين رازى ورامينى (96 -94)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 214 -212 / 8)، العبر (25 / 4)، فرهنگ سخنوران

(472)، كشف الظنون (1985،1695 ،1235 ،738 ،367 ،35)، الكنى و الالقاب (73 / 3)، لغت نامه (ذيل/ قطب الدين شيرازى)، مجمل فصيحى (ذيل/ سال 710)، مرآت الفصاحه (504 -501)، معجم المؤلفين (203 -202 / 12)، مؤلفين كتب چاپى (91 -89 / 6)، هديه الاحباب (219)، هديه العارفين (407 -406 / 2)، هفت اقليم (209 -208 / 1).

كاشاني، غياث الدين جمشيد

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 840 / 832 ق)، رياضيدان و منجم. در كاشان به دنيا آمد. پس از فرا گيرى دانش هاى زمان و انجام كارهاى نجومى در زادگاهش، به دعوت الغ بيگ، به سمرقند رفت و در زمره ى بزرگترين منجمانى درآمد كه در خدمت الغ بيگ به رصد و تحقيقات نجومى مشغول بودند. غياث الدين به دستور او به همراه معين الدين كاشى مأمور بنا گذاشتن رصدخانه سمرقند شد. وى مخترع كسور اعشارى است و از ديگر كارهاى نجومى او تهيه و تدوين «زيج خاقانى»، به فارسى، است كه در آن «زيج ايلخانى» خواجه نصيرالدين طوسى را به دقت تحليل و تصحيح و تكميل نمود. غياث الدين در سمرقند درگذشت. از آثارش: «مفتاح الحساب»، و مختصر آن «تلخيص المفتاح»، و شرح آن «تنوير المصباح فى شرح تلخيص المفتاح»؛ «سلم السماء»، در استخراج ابعاد زمين و ستارگان، كه به نظر آقا بزرگ تهرانى همان «الابعاد و الاجرام» اوست؛ «نزهه الحدائق»، در بيان طرز عمل ابزار «طبق المناطق» موسوم به «جام جمشيد» كه خود براى شناخت و تقويم ابعاد ستارگان اختراع كرده بود؛ «الالحاقات العشره»، در ذيل «نزهه الحدائق»؛ «المحيطيه»، در نسبت قطر به محيط.[1]

جمشيد (اول) بن مسعود بن محمود بن محمد (طبيب) كاشانى ايرانى (و. حدود 790 ه.ق- ف. بيرون شهر سمرقند 832 ه.ق/ 1429 م).

وى در آغاز عمر چون ذوق و استعدادى خاص براى آموختن دروس رياضى داشت از تعقيب علم پزشكى كه پيشه ى خانوادگى او بود چشم پوشيد و در پى علوم رياضى رفت. پيش از غياث الدين، زيج ايلخانى توسط نصيرالدين طوسى تصنيف شده بود ولى چون ناقص بود و احتياج به تكميل و جرح و تعديل داشت، غياث الدين مصمم گرديد براى تصحيح زيج ايلخانى هيأت و رياضى را به كمال بياموزد. وى از كاشان همراه خواهرزاده ى خود معين الدين به سمرقند رفت و چنانكه نوشته اند الغ بيك آن دو را از كاشان به درگاه خود خواسته بود. غياث الدين نتيجه ى اعمال رصدى را كه در كاشان براى تصحيح و رفع نقايص زيج ايلخانى انجام داده بود، در زيجى مدون ساخت و به مناسبت شهرت ميرزا شاهرخ- پدر الغ بيك- به «خاقان» مطلق- در مقابل اشتهار تيمور به صاحبقران- آن را زيج خاقانى نام داد و به الغ بيك تقديم كرد. نسخه اى از اين زيج كه در 816 ه.ق نوشته شده اكنون در كتابخانه ى ديوان هند (لندن) محفوظ است. گروهى قريب به 70 تن از رياضى دانان و ستاره شناسان در اردوگاه الغ بيك گرد آمده بودند. معمول چنان بود كه فضلاى تازه وارد را به محك امتحان مى آزمودند. غياث الدين نيز از اين آزمايش بركنار نماند و در همه ى امتحانات موفق شد و مورد لطف مخصوص الغ بيك قرار گرفت، و پس از آن غالباً در محاوره و پرسش و پاسخ ميرزا بود، و پس از قاضى زاده كه به حكم سبقت زمانى و مرتبه ى استادى وى نسبت به اميرزاده بر همه كس برترى داشت، غياث الدين بر ديگر دانشمندان مقدم بود. در نتيجه ى تشويق اميرزاده وى به اكتشافات عالى

نايل آمد. در سال 818 ه.ق آلت رصدخانه ى تازه اى به نام «طبق المناطق» اختراع كرد، و درباره ى چگونگى عمل بدان و آلتى ديگر كه بيشتر به نام «لوح اتصالات» براى برخى اعمال رصدى ساخته شده بود، رساله اى جامع و مفيد موسوم به «نزهةالحدائق» نوشت. و پس از آنكه مطالب و فوايد آن را در سال 829 ه.ق تكميل كرد، آلت «طبق المناطق» را به درخواست دوستان خويش، به نام خود (جمشيد) به «جام جم» موسوم ساخت، ولى چنانكه خود پيش بينى كرده بود نام جديد بر اسم قديم چيرگى نيافت و همان نام اول در حافظه ها باقى ماند. الغ بيك انديشه ى ديرينه اى را كه راجع به رصد جديد كواكب داشت، در سال 823 ه.ق به موقع عمل درآورد (رصدخانه ى الغ بيكى، در ذيل فرهنگ حاضر). رصد تازه در سال 830 ه.ق. آغاز گشت و در ابتداى عمل به گفتار خود غياث و اقرار الغ بيك در ديباجه ى زيج جديد سلطانى يا گوركانى سرپرستى و اداره ى رصدخانه و دستيارى ميرزا در كار استخراج، با غياث بوده است، و ديگرى با او در اين افتخار شركت نداشت. همين موضوع آتش حسد را در دل فضلاى بى فضيلت برافروخت و عاقبت داغ جوانمرگى غياث را بر دل ياران او گذاشت. غالباً كارهاى او مورد اعتراض و اشكالتراشى همكاران حسد پيشه بود. الغ بيك چون فريفته ى نجوم و رصد بود به سخن چينى و بدگويى حسودان درباره ى غياث التفات نمى كرد ولى عاقبت تحت تأثير بدگويى قرار گرفت و بدين سبب غياث مورد بى لطفى واقع شد، به هر حال چنانكه الغ بيك در ديباجه ى زيج مى گويد غياث الدين جمشيد كه در كار رصد نخستين دستيار او بود، در همان آغاز شروع

به كار درگذشت. آثار او از اين قرار است: 1- زيج خاقانى فى تكميل الزيج الايلخانى (نسخه ى خطى آن در ديوان هند و اياصوفيه موجود است). 2- زيج تسهيلات. 3- سلم السماء (الرسالة الكمالية) در حل اشكالى كه براى پيشينيان در ابعاد و اجرام رخ داده بود، و آن در تهران به چاپ سنگى رسيده (1306 ه.ق) 4- محيطيه (ه.م) 5- رساله ى وتروجيب 6- مفتاح الحساب (ه.م) 7- تلخيص المفتاح، كه ملخص مفتاح الحساب مذكور است. 8- نزهة الحدائق (ه.م) 9- نوادر سمرقندى و غيره (محيط طباطبائى، آموزش و پرورش. 10، شماره ى 3 ص 4 8 -1 ص 24 -17؛ لغ. و نيز (232.p Equatorium Planetary The Kennedy 10- رساله در شرح آلات رصد (نسخه ى آن در ليدن موجود است).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (132 / 2)، تاريخ ادبيات در ايران (104 -103 / 4)، تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (695 -693)، تاريخ نظم و نثر (779 ،269 -268)، دايره المعارف فارسى (1817 -1816 ،1198 -1197 / 2)، الذريعه (115 / 24 ،326 / 21 ،163 / 20 ،193 / 18 ،221 -220 ،86 ،85 / 12 ،6 / 7 ،49 ،24 / 5 ،472 -471 ،428 ،188 / 4 ،289 ،22 ،21 / 2 ،72 / 1)، ريحانه (257 -256 / 4)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 26 / 9)، كشف الظنون (1942 -1941 ،1760 ،1761 -176 ،998 -997 ،897 ،895)، لغت نامه (ذيل/ غياث الدين)، معجم المؤلفين (158 / 3).

واصف، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم علوم دينى.

درگذشت: 2 آبان 1375.

محمد بن ابى القاسم الجيلانى، معروف به شيخ محمد واصف لاهيجى- در فقه، اصول، فلسفه، منطق كلام، درايه، رياضى و

فيزيك استاد بود لذا اكثر علوم را به نظم كشيد. وى بيش از هفتصد اثر از خود به جاى گذاشت كه بالغ بر دويست اثر از آنها به طبع رسيده از جمله: ديوان اشعار؛ حضرت رقيه (س) (در حالات حضرت)؛ بيت الاحزان عاشقان (در موضوع حسن و عشق و غصه...)؛ راهنماى ميراث؛ رسالة الانسان (بهداشت صورت)، ارجوزة القيامة (بحث معاد)، دروس العقائد؛ دليل البقاء (خواص بقاء از نظر اسلام؛ طب النب (ص)؛ اسرار الشهادة؛ باب الولاية؛ مناجات نامه؛ چهارده معصوم (ص)، ترايخ الائمه (ع)؛ زكاة در اسلام و... كتاب احراق لانه هاى فساد (1331). باقى آنها به صورت خطى مضبوط است. واصف لاهيجى مسايل رياضى ارث را در كتاب ميراث خود حل نمود و مبتكر ميراث شجرى است. وى كتابى در رضاع دارد و رضاع و حج شجرى است را مطابق با مذاهب پنجگانه تدوين نمايد. او علم و هنر را درهم آميخت. علامه واصف لاهيجى در سرودن اشعار علمى به زبان عربى تسلط داشت و برخى از علما او را عرب زبان مى پنداشتند زيرا در نظم كشيدن مسائل علمى به زبان عربى مهارت فوق العاده اى داشت؛ كتابهاى شواهد العقايد؛ دليل البكاء الحب؛ شواهد الاولايه و... نمودارى از گفتار فوق است. كتاب الفية على هامش علم الامام (ع) را در اثبات علم حضورى امام به زبان عربى به رشته تحرير درآورد.

آيت الله واصف لاهيجى تدر زمان آيت الله بروجردى به اذن آن بزرگوار با همكارى روحانيت محترم منطقه، بيمارستان ولى عصر (ع) را بنا نمود.

حجه الاسلام و محقق عاليمقام آقاى حاج شيخ محمد بن ميرزا ابى القاسم آستانى مشهور به واصف در سال 1325 شمسى متولد شده و بعد از تحصيلات

دوره متوسطه در سال 1333 شمسى به عزم فراگرفتن علوم عاليه اسلامى وارد حوزه مقدسه علميه قم گرديده و پس از ديدن مقدمات و سطوح در مدت چهار سال به درس خارج مرحوم آيت الله العظمى بروجردى حاضر شده و مدت 8 سال از آن نابغه فقاهت استفاده كرده و ضمنا به تدريس بعضى از كتب سطحيه از قبيل رسائل و مكاسب پرداخته و بعد از فوت مرحوم بروجردى از آيات ديگر نيز استفاده نموده و بيشتر اوقات خود را به تاليف كتب علميه و به مقالات دينيه مى گذراند.

مولف گويد. علامه واصف گيلانى از دانشمندان وارسته و فضلاء برجسته عالمى فاضل و نويسنده اى كامل و داراى مقام علم و تقوا و ملكات فاضله و اخلاق حسنه است.

و آثارى كه تاكنون از ايشان منتشر شده از اين قرار است:

1- پيرامون زندگانى اميرالمومنين عليه السلام 2- راهنماى ميراث لمعه 3- زكوه در اسلام 4- هامش الحاشيه 5- حسن و حسين عليهماالسلام 6- انقلاب مقدس حسين عليه السلام 7- از چه شخصى بايد تقليد كنيم 8- احراق لانه هاى فساد 9- شراب ننگين منظوم 10- فاطمه زهرا از نظر آيات قرآن 11- فاطمه زهراء از نظر روايات اهل سنت 12- توضيح المراح 13- راهنماى شرح نظام 14- چهارده معصوم منظوم 15- افيونيه در مذمت ترياك كشيدن 16- بشر و آزادى 17- حقايق گفتنى 18- يگانه دختر رسول خدا عليهاسلام 19- رساله در توضيح معناى جعل 20- فضيلت علم و عالم در اسلام 21- الانسان واللحيه با ترجمه هاى متعدد 22- راهنماى علم اعلال 23- راهنماى تصريف 24- در اعلال بى نقطه 25- طب النبى 26- يادى از گذشته منظوم 27- تجدد و عوام

فريبى 28- المناجات المنظوم 29- تاثير دعا از نظر ابن سينا 30- حاشيه بر رسائل مبحث قطع 31- كفايه الميزان در منطق 32- به مناسبت زمين خوارى 33- اسرار دختركشى عرب در جاهليت 34- عود كثيرى از جزوات و مقالات و مقدمات و الشجريات.

مولف محترم كتب و رسائل بسيار ديگرى نوشته و آماده براى طبع دارد كه از آنها الفلك المستبد بسيار نفيس و ارزنده است كه به نظر اين بنده قاصر رسيده است و تاكنون مثل آن را نديده ام.

2- ترجمه لمعه شهيد اول 3- بضعة النبى صلى الله عليه و آله در سه مجلد 4- احراق لانه هاى فساد جلد دوم 5- راز فداكارى سالار شهيدان عليه السلام 6- فى حوله الدم المتوسط 7- ترجمه علل الشرايع در دو جلد 8- الفيه در اخلاق و آداب النفس 9- الفيه در اصول الفقه 10- شرح مبحث البرائه فارسى 11- شرح مبحث استصحاب 12- رساله در تحقيق ماوضع له الكل 13- فى هامش علم الامام 14- ديوان اشعار بيش از ده هزار بيت 51 رساله فى العقود 16- شمع الجمع فى نعت الائمه الاطهار 17- دروس الاعتقاد 18- تعبير الرويا منسوب به امام صادق عليه السلام 19- رساله فى المقادير 20- پيام قرآن 21- راهنماى علم الكتابه 22- چگونه به جهان ديگر راه توان يافت 23- ثقات الرجال مشجرات 24- منظومه فى الكلام 25- منظومه فى الصرف 26- محرمات النكاح 27- انديشه هاى نوابغ 28- رساله اى در لبس خز 29- تاريخ كشفيات و اختراعات 2 جلد 30- منظومه در منطق فارسى 31- اصطلاحات العلوم الشرعيه 32- تقريرات اساتيدش در فقه و اصول.

مترجم گرامى ما در امور اجتماعى نيز فعاليتهائى نموده و

مساجد و درمانگاه و انجمنهاى دينى و كتابخانه و چاپخانه و غيره تاسيس نموده اند ادام الله توفيقه.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

مترجمين قرآن

ارفع، محمدكاظم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد محمد كاظم ارفع ، فرزند سيد ناصر الدين ارفع ، در سال 1323 در تهران به دنيا آمد . دوران تحصيلي دبيرستان را ناتمام رها كرد و به تشويق پدر و شوق خود ، روي به آموزش حوزوي آورد . او در حوزه ي علميه اي در تهران ( خيابان ري ، بازارچه ي نايب السلطنه ) به درس و بحث طلبگي اشتغال يافت . پس از چهار سال طلبگي در آن مدرسه ي علوم اسلامي كه برجسته ترين استادش حاج آقا مجتهدي بود ، در سال 1342 به حوزه ي علميه ي قم مهاجرت كرد . استادان بزرگ او در اين حوزه عبارت بودند از: آيت الله فاضل لنكراني ، مرحوم آيت الله سلطاني ، آيت الله نوري همداني و مرحوم دكتر مفتح .

پس از درگذشت پدر گرانمايه اش ، ناچار شد براي سرپرستي خانواده ، از قم به تهران بازگردد و باز همچنان به آموختن علوم و معارف اسلامي ، اين بار نزد استادان : آيت الله حاج ميزرا علي آقا فلسفه در مسجد لرزاده و آيت الله ميرزا باقر آشتياني در مدرسه ي مروي پرداخت . در عين حال ، چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامي ، به وعظ و تبليغ متعهدانه ي انقلابي روي آورد .

مترجم گرامي صاحب بيش از پنجاه كتاب اعم از تاليف و ترجمه است و اغلب و بلكه همه ي آنها در زمينه ي علوم و معارف اسلامي و نشر و

ترويج فرهنگ اهل بيت عصمت و طهارت ( عليهم السلام ) است . ايشان بر وفق سنتي مرضيه به ترجمه ي قرآن كريم و نهج البلاغه و صحيفه ي سجاديه توفيق يافته است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

استاد ولي، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسين استاد ولي در سال 1331 ، در تهران متولد گرديد. با به پايان بردن تحصيلات مقدماتي ، وارد دوره ي متوسطه دبيرستان شد ، و در سال 1348 هم زمان با تحصيل در دوره ي متوسطه ، شب ها پس از نماز مغرب و عشاء به مسجد مرحوم حاج ملا محمد جعفر معروف به حوزه ي علميه ي حضرت آقاي شيخ احمد مجتهدي تهراني مي رفت و به فراگيري علوم ادبي و ديني مي پرداخت ، او تا سطح لمعه را در آنجا فراگرفت. استاد ولي فراگيري علوم ديني را هم چنان پس از اين دوره ادامه داد و توانست در اين مدت محضر درس اساتيد بزرگي را درك نمايد. استادولي كار ترجمه و تصحيح را از سال 1354 نزد استاد غفاري آغاز نمود و در اين مدت آثار زيادي به چاپ رساند. تصحيح كتاب «الامالي» حسين استاد ولي ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : علوم انساني

رشته : الهيات و معارف اسلامي

والدين و انساب : پدر حسين استاد ولي ، مرحوم عباسعلي ، معروف به آقاي شيخ عباس از كسبه ي متدين و اهل تهران بود.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حسين استاد ولي با به پايان بردن تحصيلات مقدماتي ، وارد دوره

ي متوسطه دبيرستان شد ، و در سال 1348 هم زمان با تحصيل در دوره ي متوسطه ، شب ها پس از نماز مغرب و عشاء به مسجد مرحوم حاج ملا محمد جعفر معروف به حوزه ي علميه ي حضرت آقاي شيخ احمد مجتهدي تهراني مي رفت و به فراگيري علوم ادبي و ديني مي پرداخت ، او تا سطح لمعه را در آنجا فراگرفت. استاد ولي فراگيري علوم ديني را هم چنان پس از اين دوره ادامه داد و توانست در اين مدت محضر درس اساتيد بزرگي را درك نمايد.

استادان و مربيان : حسين استاد ولي از سال 1348 تا سال 1354 در محضر درس شيخ احمد مجتهدي تهراني حاضر گرديد. در سال 1354 در اثر علاقه ي وافر به علم حديث ( با توسل به ذيل عنايت شيخ صدوق ) محضر درس ميرزا علي اكبر غفاري را درك نمود. و در فاصله ي سال هاي 48 تا 57 همزمان با تحصيل در مدرسه ي آقا ، در محضر درس حاج سيدهاشم حسيني حاضر گرديد. استاد ولي همچنين در سال 1362 به حوزه ي درس آيت الله حاج سيخ محمدتقي شريعتمداري راه يافت و شرح لمعه و بخشي از مكاسب شيخ و چندي نيز خارج المدارك آيت الله حاج سيد احمد خوانساري را نزد اين استاد فراگرفت.

هم دوره اي ها و همكاران : حسين استاد ولي در سال 1345 با دانشمند گرانمايه آقاي ميرزا علي اكبر غفاري آشنا شد كه ثمرۀ اين آشنايي فراگيري روش تصحيح فني متون اسلامي از آقاي غفاري بود.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : حسين استادولي كار ترجمه و

تصحيح را از سال 1354 نزد استاد غفاري آغاز نمود و در اين مدت آثار زيادي به چاپ رساند.

جوائز و نشانها : تصحيح كتاب «الامالي» حسين استاد ولي ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار :

1 اعراب گذاري كتابهاي توحيد صدوق، ثواب الاعمال، غيبت نعماني

2 الامالي

ويژگي اثر : تصحيح كتاب - برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در دوره دوم كتاب سال-يكي از پايه هاي معارف اسلامي سخنان و سيره ائم? اطهار عليهم السلام است، ثقل اصغري كه پيامبر اكرم بارها و بارها در حيات خويش به تمسك و پيروي از آن فرمان داده بود. بدين سبب در طول دوران حيات ائم? اطهار محدثين شيعه با دقت و وسواس بي نظير خود به گردآوري و ضبط احاديث آن بزرگواران پرداختند و حاصل تلاش آنان مجموعه هاي روايي بود كه به آيندگان به ارث رسيد. علماي اسلامي كه پس از عصر ائمه و دوران غيبت كبري به سر مي بردند در استمرار اين سنت حسنه به نقل روايات ائمه عليهم السلام پرداختند. علاوه بر تأليف كتابهاي روايي، اين بزرگواران با تشكيل مجالس هفتگي و يا ماهانه به نقل حديث مي نشستند و شاگردان ايشان با كتابت اين احاديث مجموعه هايي را مي پرداختند كه در اصطلاح «امالي» ناميده مي شود. يكي از علمان بزرگ شيعي كه چنين مجالسي را برپا مي داشت فخرالشيعه ابوعبدالله محمدبن النعمان العكبري الغدادي، معروف به شيخ مفيد

(متوفي به سال 413 ه_.ق) مي باشد. شيخ مفيد از دانشمندان بزرگي است كه در فنون مختلف اسلامي تبحر فراواني داشته و در دفاع از حريم اهل بيت عليهم السلام با قدرت بي نظيري به بحث و مناظره مي پرداخته است. كتاب «الامالي» دربرگيرند? 42 جلس? نقل روايت است كه اولين آن در ماه مبارك رمضان سال 404 هجري و آخرين آن در روز شنبه 27 ماه مبارك رمضان سال 411 هجري برگزار شده است و در مجموع حاوي 387 حديث در مسائل مختلف مي باشد. در تصحيح كتاب، مصحح محترم با مراجعه به نسخ مختلف و نيز افزودن تعاليق مفيد، در مجموع كار ارزنده اي را به انجام رسانده كه سبب احياي مجدد اين كتاب شده است. فهارس تفصيلي اعلام، بيوتات قبايل و اماكن نيز به اين كتاب ارزش افزونتري بخشيده است

3 الامام علي بن ابي طالب (ع)

4 الامام مهدي

ويژگي اثر : ترجمه

5 امالي مفيد

6 بحرالمعارف

7 ترجمه مستقلي از قرآن كريم

8 دعاهاي مفتاح الفلاح

9 علم اليقين

10 قصه هاي طاقديس

11 قصه هاي عارفان

منابع زندگينامه : 1www.ketabesal.ir2دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي ، به كوشش: بهاءالدين خرمشاهي ، تهران: انتشارات دوستان و ناهيد، ص 196

الهي قمشه اي، مهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عالم ربانى و حكيم متاله استاد ميرزا مهدى الهى قمشه اى فرزند

حكيم و عارف بزرگ ميرزا ابوالحسن از دانشمندان به نام و حكماء والامقام و اساتيد عظام معاصر تهران بوده اند تولد ايشان در حدود 1322 در قمشه اصفهان (شهرضا) واقع شده و در بيت علم و تقوا پرورش و دروس ابتدائى و سطوح نهائى را در فقه و اصول از علماء بزرگ و حكماء قمشه و اصفهان فراگرفته و از آنجا مسافرت به مشهد مقدس نموده و از اساتيد خراسان چون مرحوم آقا بزرگ حكيم و آيت اللَّه حاج آقا حسين قمى و ميرزا مهدى اصفهانى و مرحوم آيت اللَّه برسى و ديگران استفاده نموده آنگاه به تهران عزيمت نموده و در دانشكده الهيات و دانشگاه به تدريس فلسفه و حكمت و ساير علوم پرداخته تا در ربيع الثانى 1393 قمرى بدرود حيات گفته و جنازه اش حمل به قم و در جوار حضرت معصومه (ع) مدفون شده است.

استاد الهى داراى تأليفات ارزنده مرحوم استاد الهى قمشه اى در فلسفه و حكمت و ديوان بزرگ هزار صفحه اى مى باشد كه شرح حال خود را در صفحه 395 ديوانش به نظم آورده كه نويسنده عين آن را با بعضى از غزلياتش تقديم اهل ذوق و معرفت و پژوهش مى نمايم باشد كه روح پرفتوح آن حكيم ربانى و عارف صمدانى اين گنهكار را ياد و دوستانش دعا فرمايند.

آثار گرانقدر مرحوم استاد الهى قمشه اى.

1- ترجمه آزاد و خلاصه التفسير قرآن كريم.

2- ترجمه آزاد مفاتيح الجنان مرحوم حاج شيخ عباس قمى طاب ثراه.

3- ترجمه و شرح صحيفه سجاديه.

4- حكمت الهى جلد اول (يك دوره حكمت از امور عامه و طبيعيات و الهيات خاص و بيان نبوت و امامت عامه و خاصه و معاد).

5- حكمت الهى جلد سوم شرح

خصوص حكيم فارابى و شرح خطبه توحيده مولا اميرالمؤمنين و اخلاق علمى و عرفانى صد كلمه از كلمات مولا على عليه السلام.

6- كليات ديوان الهى (نغمه الهى - نغمه حسينى- نغمه عشاق).

7- توحيد هوشمندان ترجمه و شرح خصوص فارابى.

(1392 -1320 ق)، حكيم، عالم و شاعر، متخلص به الهى. در شهرضا (قمشه) متولد شد. مقدمات علوم فقه و اصول و حكمت را از شيخ هادى قمشه اى و ديگران آموخت و جهت تكميل آن به اصفهان رفت و در خدمت آقا شيخ محمدحكيم خراسانى و پس از آن در خراسان در محضر مرحوم آقابزرگ حكيم مشهدى و آقا شيخ اسداللَّه يزدى مشغول شد تا در حكمت و فلسفه صاحب نظر شد. مدتى نيز در حوزه ى درس آيت اللَّه حاج آقا حسين قمى و ميرزامهدى اصفهانى حاضر گشت. سپس به تهران آمد و در مدرسه ى عالى سپهسالار به تدريس حكمت و فلسفه پرداخت. همچنين به سمت استاد زبان عربى در دانشكده ى ادبيات دانشگاه تهران و استاد فلسفه در دانشكده ى الهيات (معقول و منقول)، تدريس كرد. وى در تهران وفات يافت و در قم، در جوار حضرت معصومه (ع)، به خاك سپرده شد. از آثار منثور وى: «رساله اى در فلسفه ى كلى»؛ «شرح رساله ى حكيم فارابى»؛ «رساله اى در سير و سلوك»؛ حاشيه اى بر «مبدأ و معاد» ملاصدرا؛ «رساله اى در مراتب ادراك»؛ «رساله اى در مراتب عشق». و از آثار منظوم وى: «نغمه ى عشاق»؛ «ديوان» شعر؛ «نغمه ى حسينى»، كه تاريخ بزرگترين شهيد اسلام است؛ «نغمه ى الهى». و از ديگر آثار او: «ترجمه ى قرآن مجيد»؛ «ترجمه صحيفه ى سجاديه»؛ «ترجمه مفاتيح الجنان»؛ و «تصحيح و تحشيه ى تفسير ابوالفتوح رازى».[1]

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد هشتم)

منابع زندگينامه :[1] تذكره ى شعراى

معاصر اصفهان (55 -53)، الذريعه (1135 ،92 / 9)، سخنوران نامى معاصر (339 -334 / 1)، فرهنگ سخنوران (85)، گلزار معانى (458 -451)، گنجينه ى دانشمندان (116 -108 / 8)، مؤلفين كتب چاپى (370 -368 / 6).

امامي، ابوالقاسم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عنوان : دكتر ابوالقاسم امامي

آقاي دكتر ابوالقاسم امامي از فضلاي كم كار اما گزيده كار و دقيق النظر امروز ايران است و در ادبيت و عربيت و اغلب دانش ها و معارف اسلامي ، هم در حوزه و هم در دانشگاه ، به مدارج والاي علمي دست يافته است . او متولد بيست و سوم دي ماه 1313 ش در روستاي گز ( وابسته به بندر گز ، جزو استان گلستان امروز ) است . پدرش اهل علم و از شاگردان مرحوم آيت الله سيد ابوالحسن اصفهاني بود . تا سال 1328 تحصيلات ابتدايي را در گز و بندر گز به پايان رساند . سپس بر وفق علاقه و ارشاد پدر ، به تحصيلات حوزوي ( در بهشهر ، گرگان ، و سرانجام و بيش از همه در مشهد ) روي آورد ، و استادان فرزانه اي داشت از جمله اديب نيشابوري ، و ميرزا جواد آقا تهراني . مدتي كوتاه نيز به حوزه ي علميه ي قم رفت و سپس به تهران آمد . در سال 1339 از كسوت روحاني بيرون آمد و تحصيلات دانشگاهي جديد را در پيش گرفت . يك چند با مجله ي عربي الاخاء همكاري داشت . پس از طي دوره ي ليسانس حقوق سياسي ( 1348 ) در دانشگاه تهران ، دوره ي فوق ليسانس زبان و ادبيات عربي را با

احراز رتبه ي اول گذراند ( 1351 ) و دوره ي دكتري در رشته ي فرهنگ عربي و علوم قرآني را با نگارش رساله اي به نام تصحيح و تحقيق در متن تجارب الامم ، نيز تاليف رساله اي در زندگينامه و كارنامه ي ابوعلي مسكويه در دانشكده ي ادبيات و از سال 1360 در دانشكده ي الهيات همان دانشگاه به تدريس پرداخت . از سال 1355 تا 1369 ( كه بازنشسته شد ) ، از سر ويراستاران و صاحب نظران مسائل كتاب و نشر در انتشارات صدا و سيما ( سروش ) بود . از سال 1371 به عضويت هيئت علمي دانشكده ي الهيات و ادبيات عرب دانشگاه آزاد اسلامي ، واحد كرج ، در گروه علوم قرآن و حديث درآمد . همچنين با بعضي نهادهاي علمي _ انتشاراتي نظير دفتر نشر ميراث مكتوب و انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ، همچنان ، و به موازت كار تدريس و مسئوليت دانشگاهي همكاري دارد . مقالات علمي بسياري به عربي و فارسي نوشته است . آثار كتابي چاپ شده يا در دست چاپ ايشان از اين قرار است :

1 _ ترجمه ي قرآن كريم كه به توصيف اجمالي آن مي پردازيم ( چاپ اول ، نگار ، 1370 ؛ چاپ دوم ، اسوه ، 1378 )

2 _ تصحيح متن عربي تجارب الامم اثر هفت جلدي ابوعلي مسكويه ( مشكويه رازي ) كه دو جلد آن ( سروش ، 1366 ) منتشر شده و كار بر روي باقي مجلدات ادامه دارد .

3 _ ترجمه ي تجارب الامم پيش گفته ( جلد اول

، سروش ، 1369 )

4 _ تصحيح ترتيب السعادات ، اثر مسكويه ( آماده ي چاپ )

5 _ رسائل پراكنده ي مسكويه ( نزديك به پايان )

6 _ رساله فيماهيه العدل ( آماده ي چاپ )

7 _ تصحيح متن الفوز الاصغر ( آماده ي چاپ )

8 _ تصحيح كيمياي سعادت ( كه ترجمه اي است از طهاره الاعراق / تهذيب الاخلاق اثر ابوعلي مسكويه ، به قلم ميرزا ابوطالب زنجاني . چاپ تهران ، انتشارات نقطه با همكاري « ميراث مكتوب » ، 1375 )

9 _ تصحيح و ترجمه ي ديوان امام علي ( تهران ، اسوه ، 1370 ، 1373 ) .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

انصاري، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد مسعود انصاري خوشابر ، يكي از اسلام شناسان و محققان عالي مقام و سختكوش و پركار و صاحب نظر و صاحب اثر در اغلب زمينه ها و رشته هاي علوم اسلامي ، به ويژه علوم قرآني و فقه ( همراه با حقوق ) و حديث و نيز مترجمي تواناست كه به شمه اي از آثار ايشان اشاره خواهد شد .

او در سال 1345 در شهرستان تالش / طالش به دنيا آمد . تحصيلات ابتدايي را در زادگاه خود گذراند ، و همزمان به آموزش مقدمات علوم ديني پرداخت . پس از به پايان رساندن تحصيلات دوره ي متوسطه ، براي تكميل آموخته هاي ديني به حوزه ي علميه ي دارالعلوم زاهدان رفت . پس از طي مراحل لازم ، در تهران به تحصيل در دانشكده ي حقوق ( در دانشگاه شهيد بهشتي ) پرداخت

، و با شور و شوقي بيكران تحصيلات حوزوي را پي گرفت و نزد استاد محمد شيخ الاسلامي ، فقه ، كلام ، تفسير ، علوم قرآني ، نحو و علوم بلاغي را تا مدارج عالي فرا گرفت و در سال 1370 ش در محضر اين استاد عاليقدر و از دست ايشان _ در 25 سالگي _ اجازه ي مكتوب « افتاء » به شيوه ي مرسوم در مذهب شافعي ، دريافت داشت و دو سال بعد از دانشكده ي حقوق فارغ التحصيل شد و پس از آن قرآن پژوهي و اسلام شناسي و تاليف و ترجمه و تحقيق را پيشه ي خود ساخت و تاكنون آثار معتنابهي ، هم از نظر ارزشمندي خود اثر ، و هم از نظر كيفيت عالي پژوهش ، پديد آورده كه مايه ي اعجاب اهل فن و ارباب نظر است . مهم ترين و طبعاً شريف ترين اثر ايشان ترجمه ي قرآن كريم به شيوه اي شيوا در كمال صحت و دقت است كه بخشهاي بعدي اين مقاله ، تماماً به بحث درباره ي آن و معرفي آن اختصاص دارد . بعضي از آثار ديگر ايشان عبارت است از :

_ تاليف بيش از چهارصد مقاله براي دو اثر مرجع : دانشنامه ي قرآن و قرآن پژوهي و فرهنگ آثار ( بخش معرفي كتابهاي عربي و فارسي ، به سرپرستي جناب رضا سيد حسيني و سه محقق برجسته ي ديگر )

_ ترجمه ي كتاب واقعه ي كربلا، اثر عباس محمود عقاد

_ ترجمه ي مجموعه اي از حدوداً چهار هزار حديث و خطبه و نامه و عهدنامه ،

و وصايا و كلمات قصار ، و احاديث موضوعي ، با ذكر اسناد هر حديث از كتب ششگانه ( صحاح سته ) اهل سنت و كتب اربعه ي شيعه ، با همكاري بهاء الدين خرمشاهي . نام اين مجموعه كه تدوين فرهنگ وار و انواع فهارس را در بر دارد ، پيام پيامبر ( ص ) است .

_ هديه ي معراج ( احكام نماز در فقه شافعي )

_ اهميت نماز جماعت ( ترجمه )

_ پديده ي افراط در تكفير ( ترجمه از اثر دكتر قرضاوي )

_ زن در اسلام و نقش زن در فعاليتهاي اجتماعي ( ترجمه از اثر فيصل مولوي )

_ ترجمه ي مجموعه اي از آثار جبران خليل جبران ( از جمله اشكي و لبخندي ، تندبادها ، موسيقي ، عروسان مرغزار ، بالهاي شكسته ، عيسي فرزند انسان ، تازه و طرفه ها ، و ارواح سركش )

_ ترجمه ي كتاب خاتم النبيين اثر سميح عاطف الزين كه ممكن است عنوان فارسي آن « حضرت محمد در مكه / حضرت محمد در مدينه » باشد .

_ قاموس شگرفيهاي قرآن ( در دست تدوين )

_ پژوهشهاي تاريخي در قرآن ( ترجمه ي اثر بيومي مهران ، زير چاپ )

_ دانشنامه ي حقوق خصوصي اين اثر مرجع 3 جلدي ، در مرحله ي حروف نگاري است . و يكي از آثار و كوششهاي قرآن پژوهي ديگر ايشان تصحيحي علمي و هر چه دقيق تر ترجمه ي شاه ولي الله دهلوي از مهم ترين و دقيق ترين ترجمه هاي قرآن مجيد به زبان فارسي است ،

كه متاسفانه چاپ آن در حدود يك دهه به درازا كشيده و هنوز هم منتشر نشده است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

انصاريان، حسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسين فرزند حاج شيخ محمدباقر انصاريان خونسارى از گويندگان و نويسندگان معاصر تهرانست. در 18 آبان ماه 1323 شمسى در خونسار متولد شده و در تحت تربيت پدرى متدين و اهل حال پرورش يافته نشو و نما يافته و هفتمين جد ايشان عارف بزرگ شيخ عرفان بوده كه در حمله افاغنه از اصفهان به خونسار آمده و قبرش در سرچشمه خونسار مزار و داراى صحن و سرا و گنبد و بارگاه است و اصلا از طايفه انصار مدينه است.

والده ماجده اش علويه از سادات مصطفوى است كه به عفت و پرهيزگارى و پاكدامنى موصوفه مى باشد. و اين توفيقات ايشان در راه تبليغ اسلام و معارف اهل بيت و تأليفات عديده از اثر دعاء مادرشان و بالاخص مرحوم آيت اللَّه العظمى حاج سيد محمدتقى خونسارى رحمه اللَّه عليه مى باشد كه از خداى متعال خواستند او روحانى و خدمتگذار آستان ولايت و خاندان رسالت و بالاخص سالار شهيدان حضرت ابى عبداللَّه الحسين عليه السلام باشند.

ايشان در اوائل عمر با خاندانش مهاجرت به طهران نموده و در خيابان خراسان ساكن و در مدرسه ابتدائى و دبيرستان مرحوم حاج شيخ على اكبر برهان انار اللَّه برهانه دروس جديد را فراگرفته و به تشويق حكيم الهى ميرزا مهدى الهى قمشه اى درسال 1341 شمسى به قم آمده و به دروس ديگر پرداخته و از محضر حاج شيخ محمد وحيد و مرحوم حاج شيخ محمدجواد خندق آبادى و آقاى ناطق نورى و حاج شيخ رحمت اللَّه فشاركى و حاج آقا جمال مرتضوى و آقاى

جوادى استفاده و مقدمات و سطوح وسطى را خوانده و پس از آن سطوح عاليه را در طهران از حاج ميرزا ابوالقاسم فلسفى و حاج ميرزا على آقاى فلسفى آموخته و باز به قم آمده و از محضر و دروس آقاى فاضل لنكرانى و حاج شيخ مصطفى اعتمادى و آقاى خزعلى و حاج شيخ يوسف صانعى فراگرفته و به درس خارج آيت اللَّه حاج ميرزا هاشم آملى و حاج شيخ ابوالفضل خونسارى و آقاى منتظرى و مشكينى و يزدى شركت و استفاده نموده و دروس اخلاق و عرفان را از محضر و بيانات آيت اللَّه حاج شيخ على اكبر برهان و ميرزا مهدى الهى قمشه اى و آخوند ملا على همدانى و آيت اللَّه العظمى ميلانى در مشهد مقدس آموخته و در تهران و ساير نقاط كشور به ترويج احكام اسلامى و نشر معارف اشتغال داشته و دارند و براى صراحت لهجه و انتقادات از رژيم طاغوتى گذشته كرارا بازداشت و زندانى شده و پس از مدتى آزاد و به خدمات خود تداوم بخشيده است.

داراى تأليفات سودمنديست كه به طبع رسيده است.

1- اسلام و كار و كوشش

2- اسلام و علم و دانش

3- از اسلام چه مى خواهيد

4- معنويت اساسى ترين نياز عصر

5- حج وادى ايمن

6- لقمان حكيم چاپ چهارم

7- مناجات عارفان طبع ششم

8- عرفان اسلام حدود 14 مجلد

9- به سوى قرآن و اسلام

10- مقدمه بر ديوان وحدت

11- مقدمه حقوق كيفرى

12- مقدمه اى بر معاد

13- مقدمه اى بر قضاء در اسلام

14- چهره هاى محبوب و منفور در قرآن

15- سيرى در اخلاق اسلامى

16- مرز روشنائى

17- شرح ديوان و كلمات باباطاهر

18- فروغى از تربيت اسلامى

19- حسينيه انصاريان (انصار الحسين) در خيابان باغ حاج محمدحسن خيابان رى- كه بسيار

مجلل و مكمل آماده براى تبليغ احكام اسلامى و نشر معارف اهل بيت عليهم السلام و تدريس و تعليم و تعلم مى باشد.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد نهم)

آيتي، عبدالحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عبدالحسين بافقي يزدي ( 1288 ق _ 13741 ق / 1332 ش ) معروف به آيتي و متخلص به « ضيايي » ، « آواره » و « آيتي » ، از شعرا ، محققان ، نويسندگان و قرآن پژوهان معاصر كه پس از ورود و درنگ 18 _ 20 ساله ي او در سلك بهائيت و طي مدارج تبليغ در آن مسلك و دريافت لقب رئيس المبلغين و القاب ديگر و الواح تشويقي از عباس افندي و شوقي افندي و به سر بردن چند سالي با آنها ، با ديدن كژيها و ناراستيها ، دوباره به اسلام و تشيع بازگشت و شرح حال اين دوران سرگشتگي فكري و به تعبير خود فريب خوردگي را در كتاب كشف الحيل ( 3 جلد ، تهران ، 1370 _ 1310 ش با تجديد چاپهاي مكرر ) نوشته و اين زندگي پرتلاطم از او شخصيت پرآوازه و حقيقت جو ساخته است . او فرزند حاج ملا محمد بن محمد بن حاج بزرگ ، در خانواده ي علم و عرفان به دنيا آمد . پدرش حاج ( ملا ) آخوند تفتي از ائمه ي جماعت و خطباي فرهيخته ي يزد ، و در زادگاه خويش نيز امام جماعت و مرجع حل و فصل امور شرعي مردم بود . زادگاهش قصبه ي تفت از نواحي يزد بود . تحصيلات مقدماتي را در مكتب خانه ي زادگاهش آغاز كرد و اولين معلمش پدرش بود

. در سال 1303 ق به يزد رفت و پس از فراگيري صرف و نحو و علم بلاغت و منطق در 1305 ق به قصد ادامه ي تحصيلات ، سفر به عتبات عاليات كرد ، و به فراگيري فقه و اصول پرداخت . يك سال بعد پدرش درگذشت و او به درخواست مادر به زادگاهش بازگشت و نظر به ابراز علاقه ي هم ولايتي ها مسند پدر را كه امامت جماعت و وعظ و خطابه بود عهده دار شد . در سي و سه سالگي كه امامت جماعت مسجد تفت و تصدي امور شرعيه را عهده دار بود ، بعضي از مبلغان بهايي كتابهاي اين فرقه را به ترفند ، به تعبير خودش ، به مطالعه ي او رساندند و چون مطالعه ي اين كتابها آشكار شد ، يكي از رقباي روحاني ، او را به بد ديني و انحراف عقيده متهم كرد و آزار و ايذاء و بدنامي و رنجهاي روحي همراه آن ، او را به دامان بهائيت سوق داد . خود در اين مورد مي گويد : « ... دستار از سر برافكندم و ريش خود را از بن بركندم و به جهانگردي پرداختم . چون محرم اسرار شدم و مقام عالي يافته بودم رئيس المبلغين شدم » .

ابتدا مدتي در تهران و رشت و اردستان و كاشان به كارهاي فرهنگي و تاسيس مدارس و تبليغ بهائيت پرداخت و سپس چند بار به عكّا ( مقرّ سران بهائيت ) مسافرت كرد و از طرف عباس افندي ( عبدالبهاء ) به « آواره » مشهورگرديد و به دستور يا درخواست او و

ساير روساي مركز به تاليف كتاب مآثر البهائيه پرداخت ( نام كامل آن الكواكب الدريه في مآثر البهائيه ) كه در تاريخ ظهور و تشكيل بهائيت است . خود در مورد اين كتاب مي گويد : « چون خواستم طبع كنم عباس افندي نسخه ي آن را طلبيد و دستوراتي داد . ناچار بسياري از آن را تغيير دادم و بنده سه دفعه در تحت نفوذ حضرات به تحريفات و جعليات مبتلا شد و اينك مي گويم آن كتاب كه بعداً به كواكب الدريه موسوم شده ، در دو جلد ، به كلي از درجه ي اعتبار ساقط است .... » اما چون تغييرات دلخواه سران بهائيت در آن وارد شده طبيعي است چنانكه در مقاله ي دانشنامه ي ايرانيكا ( به انگليسي ، جلد سوم ، ذيل « آيتي » آمده است « اين كتاب هنوز اثر عمده اي در موضوع خود به شمار مي آيد » .

به نوشته ي دايره المعارف تشيع : « ... پس از فوت عباس افندي ( 1340 ق ) ، شوقي افندي جانشين او آواره را به عكا احضار نمود و آواره از طريق بادكوبه و اسلامبول به عكا و از آنجا به دستور شوقي و براي تبليغ ، مسافرتي به انگلستان و فرانسه نمود . آواره در اواخر عمر عباس افندي و سپس در اوايل شوقي افندي به ميزان زيادي از سوء اخلاق و فساد روسا و مبلغين فرقه ي بهائيت اطلاع حاصل نمود و از كرده ي خود پشيمان شد ؛ و در مسافرت به اروپا و در مراجعت هنگام اقامت در مصر ، در

احوالات آنها و مخصوصاً در علل و جهات انصراف ميرزا ابوالفضل گلپايگاني و ميرزا نعيم و ميرزا علي اكبر رفسنجاني [ با رياست محترم مجمع تشخيص مصلحت نظام ، در اين عصر ، اشتباه نشود ] كه از بهائيان اصلي و از مبلغين به نام آنها بودند ، از فرقه ي بهائيت تحقيق و تفحص بسيار نمود و يقين حاصل كرد كه آن سه تن با وجود تحمل زحمات و مشقات در طريق بهائيت و انجام تبليغات فراوان براي اين فرقه اخيراً از آن تبري جسته و از عمل خود نادم گشته بودند . آواره نيز هنگام اقامت در مصر زمزمه ي مخالفت آغاز و به جمع آوري اسناد و تصاوير و تهيه ي يادداشتهاي لازم عليه بهائيت مبادرت نمود و با ورود به تهران مخالفت خود را آشكار كرد و به تاليف كتاب كشف الحيل اقدام نمود . اين كتاب در سه جلد [ و گاه چاپ شده در يك مجلد ، چاپ تهران 1307 _ 1310 ] و حاوي شرح و تفصيل كافي راجع به حيله ها و نيرنگهاي بهائيان تدوين گرديده و ... سند ارزنده و گوهر گرانبهايي است ... » ( داريه المعارف تشيع ، ج 1 ، ص 242 )

به نوشته ي دايره المعارف بزرگ اسلامي او در سال 1348 ق / 1929 م در تهران اقامت گزيد و به خدمت وزارت معارف ( آموزش و پرورش ) درآمد ، و به عنوان دبير به تدريس در دوره ي متوسطه پرداخت . با طبع و ذوق سخنوري كه داشت ، به پژوهشهاي ادبي روي آورد و نشريه اي

ادبي / انتقادي به نام نمكدان [ كه بعضي منابع برآنند كه مقالات مختلف اغلب يا تمامي 61 شماره ي آن را خود او با اسامي مستعار گوناگون نوشته است ] در سال 1308 ش منتشر كرد كه در واقع گاهنامه بود و انتشارنامنظم آن چند سالي دوام آورد . مجموعه ي آثار او مشتمل بر 17 كتاب است كه عمده ترين آنها ترجمه ي تفسير آميز قرآن كريم است كه به كتاب نبي ( به ضم نون ) يا قرآن فارسي [ يا به قول خود آيتي ، به نقل از يكي از فضلا كه در مقدمه ي ترجمه اش آورده فارسي قرآن، كه دقيق تر و به ادب شرعي نزديك تر از قرآن فارسي است ] مشهور است . از دو كتاب الكوكب الدريه و كشف الحيل نيز نام برديم . كتابي نيز به نام تكميل كتاب كشف الحيل و بيان الحق و نيز جزوه اي به نام ضميمه ي كشف الحيل دارد و آتشكده ي يزدان ( تاريخ يزد ) ، و تاريخ فلاسفه ، و فرهنگ آيتي و اثر قرآني ديگري به نام قصيده ي قرآنيه و ترانه ي روحي ( كه چون تاريخ نشر آن در منابع شرح حال او نيامده نميتوان راجع به صحت كلي آنكه در كدام مرحله ي حياتش نوشته / سروده است ، قضاوت كرد ) .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

آيتي، عبدالمحمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد عبدالمحمد آيتي درسال 1305 شمسي در شهر بروجرد ديده به جهان گشود. تحصيلات ابتدايي و دوره متوسطه را در شهر بروجرد به پايان رسانيد. پس از تحصيل در

حوزه قم (بمدت دو سال) به تهران رفته و تحصيلات خود را در دانشكده معقول و منقول پي گرفت. آيتي سرانجام در سال 1328 با رتبه اول در رشته معقول را به پايان رساند و به دريافت مدرك ليسانس توفيق يافت. استاد پس از فارغ التحصيل شدن به استخدام وزارت فرهنگ در آمد و به تدريس ادبيات در مقطع دبيرستان پرداخت، تا آنكه در سال 1359 بازنشسته شد. او هم اكنون عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي مي باشد.ايشان چندين تاليف و ترجمه در كارنامه علمي خود در زمينه هاي زبان و ادبيات عربي و فلسفه دارد. ترجمه كتاب "تاريخ ادبيات زبان عربي " عبدالمحمد آيتي ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

گروه : علوم انساني

رشته : فلسفه

تحصيلات رسمي و حرفه اي : عبدالمحمد آيتي تحصيلات ابتدايي و دوره ي متوسطه را در شهر بروجرد به پايان رسانيد. پس از چندي رهسپار قم شد و به تحصيل علوم دينيه پرداخت. تحصيلات او در حوزه علميه قم مدت دو سال به طول انجاميد ، سپس به تهران رفته و تحصيلات خود را در دانشكده معقول و منقول پي گرفت. آيتي سرانجام در سال 1328 با رتبه اول در رشته معقول فارغ التحصيل شد و به دريافت ليسانس توفيق يافت.

فعاليتهاي ضمن تحصيل : وضعيت معيشت عبدالمحمد آيتي به گونه اي بود كه دركنار تحصيل مجبور بود پشتوانه اي براي تحصيلش فراهم سازد. از اين روي ، چندي در قنادي و زماني در نجاري به كار پرداخت.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي

: عبدالمحمد آيتي رئيس شوراي علمي دانشنامۀ تحقيقات ادبي فرهنگستان نيز بوده است.

فعاليتهاي آموزشي : عبدالمحمد آيتي پس از فارغ التحصيل شدن به استخدام وزارت فرهنگ در آمد و به تدريس ادبيات در مقطع دبيرستان پرداخت. او چندي در بابل و مدتي نيز در خرم آباد انجام وظيفه كرد. استاد عبدالمحمد آيتي در تاريخ 17/2/1370 به عضويت پيوسته شوراي فرهنگستان زبان و ادب فارسي در آمده است. سوابق تدريس : - مدرّس ادبيات داستاني در دانشگاه فارابي (1356)؛ - مدرّس ادبيات داستاني و عربي در دانشگاه دماوند (1357_ 1358)؛ - بازنشستۀ آموزش و پرورش (1358).

جوائز و نشانها : ترجمه كتاب "تاريخ ادبيات زبان عربي " عبدالمحمد آيتي ، در دوره دوم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار :

1 آمرزش ابوالعلا معري

ويژگي اثر : (ترجمه )، 1347

2 الغارات در حوادث سال هاي معدود خلافت علي(ع )،

ويژگي اثر : 1371

3 بسي رنج بردم ، بازنويسي شده از فردوسي

ويژگي اثر : 1376

4 تاريخ ابن خلدون (تر جمه )

ويژگي اثر : 1363-71

5 تاريخ ادبيات زبان عربي ( ترجمه )

ويژگي اثر : تاليف حنا الفاخوري-برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در دوره دوم كتاب سال-آشنايي با كتاب اين كتاب، ترجمه «تاريخ الادب العربي» تأليف حنّاالفاخوري است. كتاب، سير تحوّل و دگرگونيهاي ادبيات زبان عربي طي بيش از 1500 سال را بررسي مي

كند. آشنايي با اين بررسي، گذشته از فايد? آن براي فرهنگ عربي، در ارتباط با ادبيات و فرهنگ فارسي نيز مفيد است، چرا كه رابطه ديرينه ادبيات فارسي با ادبيات عربي و تاثير ادبيات عرب بر زبان فارسي، ضرورت آشنائي با تاريخ ادبيات عربي و شيوه امروز و آميخته با نقد و تحليل را ايجاب مي كند. مؤلف در اين كتاب پس از ذكر مقدماتي، سراسر تاريخ ادب عربي را به شش دوره تقسيم كرده است: عصر جاهلي، عصر خلفاي راشدين و اموي، عصر عبّاسي در شرق، عصر عباسي در غرب، عصر مغول و ترك، و عصر نهضت. آنگاه طي هر يك از اين ادوار به بررسي سبكهاي جديد نظم و نثر در هر دوره، كه خود بازتابي از حوادث و انقلابهاي آن دوره بوده، پرداخته است.

6 تاريخ دولت اسلامي در اندلس ، محمّد عبداللّه عنان

ويژگي اثر : (ترجمه) ، 1366_1371؛

7 تاريخ فلسفه در جهان اسلامي

8 تحرير تاريخ وصاف به زبان ساده

9 تقويم البلدان(ترجمه)

ويژگي اثر : نوشته ابوالفداء

10 داوري حيوانات نزد پادشاه پريان

ويژگي اثر : (ترجمه )، 1383

11 در تمام طول شب ،

ويژگي اثر : شرح چهار شعر بلند نيما-1383

12 درباره فلسفه اسلامي

ويژگي اثر : ترجمه

13 درباره فلسفه اسلامي

ويژگي اثر : ترجمه

14 شرح خسرو شيرين نظامي گنجوي

15 شرح منظومه مانلي و پانزده قطعه ديگر

ويژگي اثر : 1375

16 شرح و ترجمه معلّقات سبع

ويژگي اثر : 1371

17 شكوه سعدي در غزل

ويژگي اثر : 1369

18 شكوه قصيده

ويژگي اثر : 1364

19 قرآن مجيد

ويژگي اثر : (ترجمه )، 1367

20 قصّه باربد و بيست قصّه ديگر از شاهنامه

ويژگي اثر : 1380

21 كشتي شكسته(ترجمه )

ويژگي اثر : اثر تاگور

22 گزيده شرح مقامات حميدي

ويژگي اثر : 1383

23 گزيده از نثر پارسي

24 گزيده غزليات سعدي

25 گزيده و شرح خمس? نظامي

ويژگي اثر : 1355_1373

26 گنجور پنج گنج

ويژگي اثر : 1374

27 معجم الأدبا، ياقوت حموي

ويژگي اثر : (ترجمه)، 1381

28 معلقات سبعه(ترجمه)

29 مقالاتي در مجلّه راهنماي كتاب و آموزش و پرورش

منابع زندگينامه :زندگينامه :عبدالمحمد آيتي"ا3سخنوران نامي معاصر ايران ، سيد محمد باقر برقعي ، جلد1 ، ص 138

بهبودي، محمدباقر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمدباقر بهبودي درسال 1308ه.ش ديده به جهان گشود. از سال 1327 تحصيلات مذهبي رابطور تمام وقت شروع كرد. ادامه تحصيل خود را تا سال 1337 كشاند واز محضر اساتيد آن دوره كسب فيض نمود. بعد از ترك

تحصيل به تهران منتقل شد و به تصحيح و تحقيق كتب خطي پرداخت. وي اخراج چهل و پنج جلد بحار و مقابله، تحقيق و پاورقي و تخريج احاديث آن و مقابله با ماخذ، كاملا به دست ايشان به اتمام رسيد. در اثر همين توفيق الهي بود كه بيش از ساير همكارانش به نسخة مولف دست يافت و 36 جلد از اين چهل و پنج جلد رابا نسخة مولف مقابله كرد. در جلد 110 كه آخرين جلد بحارالانوار است، سخني كوتاه دربارة اين كتاب و شيوة مولف در جمع احاديث تحرير كرده اند كه توجه علاقمندان را به آن جلب كرد. گروه : علوم انساني رشته : الهيات و معارف اسلامي تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمدباقر بهبودي در ادبيات از محضر استاد اديب محمدتقي نيشابوري معروف به اديب دوم، در قسمت سطح مختصري از محضر حجت الاسلام سيد احمد يزدي معروف به نهنگ و بيشتر از محضر استاد حجت الاسلام حاج شيخ هاشم قزويني بهره برد. علاوه بر مقداري سطح در يك رشته از دروس تفسيري محضر حجت الاسلام دامغاني را هم درك كرد كه روزهاي تعطيل به آن پرداختند. در سال 1333 شمسي به قم آمد و بعد از آنكه يك درس در محضر آيت الله خميني حاضر شد، بدون توقف به نجف رفت. در نجف يك درس در محضر آيت الله خويي و يك درس در محضر آيت الله حكيم انتخاب كرد و تا دوسال به تحصيل و بيشتر مطالعه و تحقيق شخصي ادامه داد و درسال 1335 ترك تحصيل نمود.استادان و مربيان : استادان محمدباقر بهبودي استاد اديب محمدتقي نيشابوري، حجت

الاسلام سيداحمد يزدي، حجت الاسلام حاج سيدهاشم قزويني، حجت الاسلام دامغاني، آيت الله خميني، آيت الله خويي، آيت الله حكيم مي توان نام برد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمدباقر بهبودي از سال 1337كه به تهران منتقل شد ، به تصحيح و تحقيق كتابهاي خطي و چاپي پرداخت. اولين كاري كه شروع كرد تصحيح تفسير الميزان – جلد هفتم – بود كه تا جلد بيستم آخرين جلد ادامه يافت. درآن هنگام، كارمن چندان مورد توجه و علاقه واعتماد مولف قرار گرفت كه رخصت يافت به حك و اصلاح ادبي آن نيز بپردازد. به موازات تفسير الميزان به تصحيح بحار الانوار پرداخت و از جلد هفدهم تا آخرين مجلد – غير از دو جلد 77 و 78 همه مجلدات به تصحيح اينجانب واشراف و نظارت بر متن كتاب و احيانا حك و اصلاح تعليقة ديگران پايان گرفت.آثار : اسلوب جديد درشناسايي جديد ويژگي اثر : كتابي در تجويد به نام اسلوب جديد در شناسايي تجويد كه مقدمة آن در تاريخ علم قرائت و تجويد بسيار جالب تهيه شده است. به سال 1329.2 تحقيق و تصحيح بحارالانوار ويژگي اثر : اين كتاب اثر محمدباقر مجلسي است.3 تحقيق و تصحيح كتاب كنزالعرفان ويژگي اثر : اين كتاب اثر فاضل مقداد است كه تحقيق نسخه و تخريج احاديث و تصحيح اوراق مطبعه به عهده محمدباقر بهبودي بوده است.4 تحقيق و تصحيح كتاب مسالك الافهام في آيات الاحكام ويژگي اثر : اين اثر در دو جلد

كه قسمت تعليقات فقهي آن به عهده مرحوم شريف زاده است.5 تحقيق و تصحيح كتاب مناقب ابن المغازلي ، تحقيق و تصحيح و تعليقات كتاب الصراط المستقيم ويژگي اثر : اين اثر تاليف مرحوم بياضي در دو جلد است كه يك مقدمه از مرحوم حاج آقا بزرگ تهراني و يك مقدمه از آيت الله سيد شهاب اميري مرعشي در اول آن اضافه گرديده است.7 تحقيق و تصحيح و تعليقات كتاب مبسوط ويژگي اثر : كتاب مبسوط از جلد سوم تا جلد هشتم با تحقيق نسخه وتصحيح اوراق مطبعي و تعليقات نسبتا ناچيز و فهرست كامل فروع در حدود 200 صفحه.8 تحقيق و تصحيح وقايع السنين و الاعوام ويژگي اثر : اين اثر تاليف خاتون آبادي با تحقيق نسخه و تصحيح اوراق و مقابله با ماخذ مي باشد.9 تعليقه و تحقيق و تصحيح كتاب زبده البيان ويژگي اثر : اين اثر تاليف محقق اردبيلي است.10 صحيح الكافي ، قاطع البرهان في علم الميزان ويژگي اثر : اين اثر اولين اثر چاپي او مي باشد كه درسال 1328 شمسي به چاپ رسيده است.12 گزيدة كافي، مجلدات ناسخ التواريخ ، معرفه الحديث ، ميثم تمار ويژگي اثر : اين كتاب در سال 1333 به چاپ رسيده است.

منابع زندگينامه :كيهان فرهنگي، به كوشش سيدكمال حاج سيدجوادي، سيدمصطفي رخ صفت، روانشاد حسن منتظر قائم، سال

سوم، شمارة 7، مهرماه 1365

بهرام پور، ابوالفضل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابوالفضل بهرام پور از قرآن پژوهان كوشاي معاصر است كه از سالهاي پيش از انقلاب در تاليف كتب درسي با شادروانان شهيد آيت الله محمد حسين بهشتي و شهيد باهنر در زمينه ي مسائل قرآني و ديني همكاري داشته است . كوشش و هدف اعلاي ايشان ناظر به آسان سازي فهم قرآن براي عامه ي مردم است . داراي تحصيلات حوزوي و دانشگاهي ( فوق ليسانس ادبيات و علوم قرآني از دانشگاه تهران ) است . ايشان يك سلسله تفسيرهاي تك سوره اي آموزشي كم حجم دارد . از جمله ي سوره ي محمد ، سوره ي فتح ، سوره ي حجرات ، سوره ي « ق » ، سوره ي ابراهيم ، سوره ي ملك ، سوره ي جمعه ، سوره ي منافقون و سوره ي حجر . اين آثار به نحوي تدوين شده كه علاوه بر قابليت مطالعه ي فردي ، جنبه ي درسي و خودآموزي هم دارد . در هر بخش ، اول لغتها ، سپس ترجمه ي آيات و بعد از آن تفسير و برداشتها ، و در آخر بعضي ريزه كاريهاي لفظي و نكات زباني و ادبي به دست داده شده است .

اثر قرآن پژوهي ديگر او روش روخواني قرآن است . كتاب ديگر ، روش تدريس ترجمه ي تفسيي قرآن است . اثر ديگر تفسير سوره ي يس است . ديگر تفسير نسيم حيات كه تفسير جزء سي ام است .

فهرست آثار چاپ شده يا در دست تدوين ايشان در پايان ترجمه آمده است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين

فارسي قرآن كريم

پاينده، ابوالقاسم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

روزنامه نگار، داستانسرا، مترجم.

تولد: 1292، نجف آباد.

درگذشت: 18 مرداد 1363.

ابوالقاسم نجف آبادى مشهور به ابوالقاسم پاينده، فرزند رضا، در اصفهان از سال 1301 تا 1309 به تحصيل علوم قديم (صرف و نحو عربى، فقه اسلامى و فلسفه يونان) پرداخت.

خدمت مطبوعاتى خود را از سال 1308 در روزنامه ى «عرفان» (اصفهان) آغار كرد. از سال 1311 به تهران آمد و روزنامه نگارى را ادامه داد مدت ها با روزنامه هاى «شفق سرخ» و «ايران» همكارى داشت. مدتى نيز مدير مجله ى «تعليم و تربيت» بود. در سال 1321 مجله «صبا» را بنياد نهاد و تا سال 1330 انتشار داد. ضمنا با مجلات ديگر از جمله مجله ى «معارف اسلامى» نيز همكارى مى كرد.

ابوالقاسم پاينده در سال 1336 به سبب ترجمه ى قرآن مجيد به دريافت جايزه نايل آمده است. از ترجمه هاى ديگر او مى توان به اين عنوان ها اشاره نمود: التنبيه و الاشراف (على بن حسين مسعودى، 1349)؛ تاريخ طيرى يا تاريخ الرسل و الملوك (اثر محمد بن جرير طبرى در شانزده جلد، 1352)؛ اسرار نيك بختى (اوريزان ماردن، 1333)؛ تاريخ سياسى اسلام از آغاز ظهور تا انقراض دولت اموى (دكتر حسين ابراهيم حسن، سه جلد، 1318)؛ چرا فرانسه شكست خورد (آندره موروآ، 1319)؛ در آغوش خوشبختى (لرد آورى بورى، 1313)؛ زندگانى محمد (ص) (دكتر محمد حسنين هيكل، دو جلد، 1317)؛ مروج الذهب (از مسعودى، دو جلد، 1344)؛ تاريخ عرب (از فيليپ حتى، دو جلد، تبريز، 1344)؛ نهج الفصاحه (س) (كلمات قصار حضرت رسول، جلد اول: 1326)؛ سخنان محمد (ص) (كلمات قصار با ترجمه، 1318)؛ عشق و زناشويى (نيكلا حداد، 1335).

در سال 1326 به رياست اداره ى تبليغات برگزيده شد و در دوره ى دوم مجلس مؤسسان نامزد

نجف آباد بود.

ابوالقاسم پاينده داستان هم مى نوشت. داستان هايش تركيبى از خاطره و موعظه اند و بيشتر به انتقاد از زندگى ادارى در سال هاى پيش از 1320 اختصاص دارند. در چند داستان نيز به نشان دادن جنبه هاى مضحك زندگى روستايى و خاطرات دوران كودكى مى پردازد. از جمله آثار داستان وى مى توان به اين عنوان ها اشاره نمود: رمان قاتل (اصفهان، 1313)؛ در سينماى زندگى (مجموعه داستان، 1337)؛ دفاع از ملا نصرالدين (1347)؛ جناب آقاى دكتر ريش (1348)؛ مرده كشان جوزان و هفده داستان ديگر (1357)؛ داستان هاى برگزيده (1352)؛ و ظلمات عدالت (1354).از آثار ديگر او مى توان به دستور نوشتن (اصفهان، 1309) و تمدن اسلام (از مجلدات تاريخ ويل دورانت) اشاره نمود.

در 1290 در نجف آباد اصفهان متولد شد. تحصيلات جديد و قديم را به خوبى ادامه داد و به ادبيات زبان فارسى و عربى تسلط پيدا كرد. زبان فرانسه را هم فراگرفت. به خدمت دولت درآمد، ولى كار اصلى او ترجمه و نويسندگى بود و كارهاى ادبى و علمى اوليه ى او نشانگر ذوق و تسلط او به زبان فارسى است. چندى در مطبوعات اصفهان به كار ترجمه و نويسندگى اشتغال داشت، بعد به تهران آمد و مدتى به اتفاق على دشتى و عبدالرحمن فرامرزى در اداره ى راهنماى نامه نگارى شهربانى اشتغال داشت. بعد از 1320 مستقلاً به انتشار مجله ى هفتگى صبا كه روزهاى چهارشنبه منتشر مى شد مبادرت نمود. اين مجله در نوع خود جالب بود و در آن مسائل اجتماعى براى اولين بار در ايران به طور عريان مطرح مى شد. حتى از لحاظ چاپ عكس هاى لخت و نيمه لخت نيز بى سابقه بود. داستان هاى عشقى كه تحريك كننده ى جوانان است، هر هفته با آب

و تاب تمام انتشار مى يافت. مخصوصاً عكس هاى ستارگان معروف سينما همه هفته روى جلد و داخل صفحات، و اخبار سينمايى جلب توجه مى كرد. اين مجله خيلى زود با استقبال روبرو شد و تيراژ آن سرسام آور بالا رفت و مدير آن از لحاظ اجتماعى موقعيتى پيدا كرد؛ مخصوصاً تبليغات مجله هم بى سابقه و جالب بود. مجله ى صبا در عين حال مخالفين سرسختى هم داشت و با تمام قدرت مى خواستند از انتشار آن جلوگيرى كنند، ولى ميسر نمى شد. مجله ى صبا چندين سال انتشار مى يافت تا تدريجاً تازگى خود را از دست داد و تعطيل شد.

پاينده در بين مردم وجهه ى زيادى نداشت و دشمنان سرسختى پيدا كرده بود. نسبت هائى به او دادند. هرچه تلاش كرد بدنامى مجله را از خود دور كند، نشد. سرانجام به ترجمه ى قرآن پرداخت و ترجمه اى از قرآن به دست داد كه در زمان خود بهترين ترجمه ى فارسى بود. در دوره ى بيست و يكم پس از چندين سال تلاش، نماينده ى نجف آباد شد. در مجلس تك روى كرد. گاهى عوام فريبى مى كرد. پس از آن دوره، ديگر به مجلس راه نيافت، از او كتاب هاى زيادى انتشار يافته است كه هر يك در حوزه ى خود درخور توجه است. ترجمه هاى او روان است. ترجمه ى كتاب در آغوش خوشبختى يكى از ترجمه هاى سليس اوست. حيات محمد (ص) و ترجمه ى كلمات حضرت رسول (ص) تحت عنوان نهج الفصاحه از ديگر كارهاى علمى و ادبى او مى باشد.

مهمترين كار پاينده، ترجمه ى قرآن و ترجمه ى تاريخ طبرى در 16 مجلد است. پاينده قصه و طنز نيز مى نوشت. در 73 سالگى در تهران درگذشت. از وى كتابخانه ى معظمى باقى ماند كه غالب كتب آن به زبان هاى

فرانسه و عربى بود. ظاهراً اين كتابخانه از طرف وراث به فروش رفت و گويا على رغم ميل صاحب آن، در اختيار مؤسسات دانشگاهى و علمى قرار نگرفت.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

پوررنجبر، كوكب

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

مدرس قرآن.

تولد: 1282 شيراز.

درگذشت: 12 اسفند 1370.

كوكب پوررنجبر، فرزند محمداسماعيل كه پزشكى مشهور بوده است، پس از اتمام تحصيلات خود به شغل معلمى تعليمات دينى در وزارت فرهنگ سابق روى آورد.

از سن شانزده سالگى به جمع آورى مستندات در روش هاى تدريس علوم اسلامى پرداخت. در اثناى آموزش تعليمات دينى در مدارس بود كه ايشان اعراب گذارى و تصحيح نسخ قرآن چاپ كشورهاى پاكستان، هندوستان و ديگر كشورهاى اسلامى را آغاز كرد.

كوكب پوررنجبر با تغيير روش هاى تدريس قرآن و زيباسازى صفحات اين كتاب آسمانى از سويى و ويراستارى و صفحه آرايى متن آموزشى و درك بصرى راحت لغات از سويى ديگر تلاش نمود تا آموزش قرآن را به نونهالان و نوآموزان علوم دينى ساده و آسانتر سازد.

فعاليت ديگر استاد پوررنجبر بازنويسى مفاتيح الجنان بود. ويژگى اين نسخه اعراب گذارى كامل كلمات در زير و بالاى حروف بود و روال سنتى حاشيه نويسى در متن كه دشوارى زيادى براى خوانندگان را به همراه دارد، كنار گذاشت و حاشيه در متن صفحات قرار داده شد و از فنون زيبانگارى و هنر خطاطى نيز استفاده نمود.

استاد پوررنجبر در سن بيست و هفت سالگى نابينا شد ولى با ديدن حضرت فاطمه (س) در خواب شفا يافت، و عمر خود را وقف قرآن و علوم دينى كرد. ره آورد چهل و شش سال خدمت در مراكز دولتى و ملى ايشان، تأسيس مركز آموزش ابتدايى (كوكبيه) در شهر مشهد است.

استاد از سالهاى 1338 تا 1363 به

منظور تدريس قرآن مجيد، ساده ترين روش ممكن خودآموزى در شش جلد تحت عنوان خودآموز و روش تدريس قرائت مجيد را تأليف نمود. اين خودآموز توسط انتشارات اسلاميه به چاپ رسيده است. از آثار ديگر او تصحيح خودآموز گفتگوى حسين و حسن است.

استاد كوكب پوررنجبر سرانجام در سن هشتاد و دو سالگى روز دوازدهم اسفند 1370 دار فانى را وداع گفت.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

تهراني، محمدصادق

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حجه الاسلام والمسلمين حاج شيخ محمدصادق بن ميرزا ابوالقاسم تهرانى از دانشمندان فاضل و اخيار معروف به تقوا و پرهيزكارى حوزه علميه قم و شهرستان مذهبى قم است مرحوم والد مذكورش از متدينين واقعى و عبادالله الصالحين بوده كه تا آخر عمرش جز كسب رضاى خدا هدفى نداشت و جدش مرحوم ميرزا على اكبر سياه پوشان از رجال معروف زمان ناصرالدين شاه بود كه همه عمر براى ماتم حضرت سيدالشهداء عليه السلام لباس سياه را از تن بيرون نكرد شب و روز كارش گريه بود بخصوص در ايام عاشورا كه دستمالها از گريه و اشك چشمش تر نموده و براى كفن و قيامت خود ذخيره مى نمود و نيز مادران وى از زنان پارسا و قانتات عابدات ذاكرات با كيات صالحات روز كار بوده اند و هم پدران مادرى ايشان از مومنين كاملين و اتقياء زمان خود و بسيار معتقد و صوام و قوام بوده اند.

وى در اواخر ذى الحجه 1331 ق در چنين خاندانى متولد و در حجر اين پدران متدين و مادران صالحه تربيت و پس از رشد و خواندن مقدمات و ادبيات به مشهد مقدس رفته و بعضى از سطوح را خدمت مرحوم حاج شيخ حبيب الله گلپايگانى كه از ائمه جماعت مسجد گوهرشاد و معروف به قدس

و تقوا بود خوانده و بعد از دو سال به تهران آمده و از مرحوم حاج ميرزا عبدالعلى تهرانى كه از علماء اتقياء تهران بود استفاده كرده و بعد به قم مهاجرت نموده و از اساتيدى مانند مرحوم اديب تهرانى و سيد مهدى كشفى و حاج شيخ عباس تهرانى و آيت الله العظمى مرعشى نجفى و مرحوم آيت الله شاهرودى سطوح را تكميل و به درس خارج آيت الله حجت و آيت الله صدر حاضر شده و بعد به درس مرحوم علامه بزرگ آيت الله بروجردى شركت نموده و ضمنا در مسجد جامع قم به اقامه جماعت و ترويج دين اشتغال دارد و بعد از فوت مرحوم آيت الله بروجردى- ره- به آيت الله العظمى امام خمينى مدظله پيوسته و از اصحاب خاص آن جناب گرديد و به همين جهت گاهى گرفتار و به معذورات شديدى مبتلا شده است.

آثار ايشان 1- كتابى است در شرح احوال علماء قم كه از زمان مرحوم حايرى تا عصر حاضر از دنيا رفته و داراى اثرات نورانى بوده اند به نام آثارالنوريه يا (جلوه درخشان).

2- سفور التهافت يا (رسوائى ياوه گويان) كه همان تهافت و تناقض گوئى جمعى از مبدعين قرون گذشته و عصر حاضر است كه همان بطلان ادعاء آنهاست از قول خودشان.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد دوم)

حلبي، علي اصغر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد دكتر علي اصغر حلبي از محققان ، مولفان و مترجمان پركار و كوشاي معاصر است و در ميان آثار پرشمار او چندين اثر قرآني ديده مي شود كه ياد خواهد شد . علي اصغر حلبي فرزند علي اكبر در سال 1323 در اردبيل متولد شد . تحصيلات ابتدايي و متوسطه را همراه با مقدمات عربيت و فقه و

اصول و منطق و فلسفه در مدارس قديم همان شهر پيش استادان فرا گرفت . او داراي ليسانس فلسفه از دانشگاه تهران است . سپس چند سال براي ادامه ي تحصيلات عالي به دانشگاه ادينبوره [ ادينبورگ ] در اسكاتلند سفر كرد و در سال 1359 / 1980 از همان دانشگاه درجه ي دكتراي فلسفه و فرهنگ اسلامي گرفت . آثار كتابي ايشان اعم از تاليف و ترجمه نزديك به چهل اثر است . از آن ميان اين آثار قرآن پژوهانه است : آشنايي با علوم قرآني ، تاثير قرآن و حديث در ادب فارسي ، ترجمه ي تفير كبير فخر رازي كه 4 تا 5 جلد آن تاكنون ( زمستان 1383 ) منتشر شده است و سرانجام ترجمه ي قرآن مجيد كه معرفي و نقد آن موضوع اين مقاله است . در حال حاضر دكتر حلبي به تدريس در دانشگاه هاي تهران و تحقيق و تاليف آثار ارزشمند اشتغال دارد .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

خرم دل، مصطفي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

قرآن شناس ( مفسر و مترجم قرآن كريم به فارسي ) صاحب نظر و سختكوش معاصر ، جناب آقاي دكتر مصطفي خرم دل از استادان دانشگاه كردستان در سنندج و متولد در مهاباد در سال 1315 ش ، و از علماي اهل سنت . تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در شهر زادگاهش طي كرده ، و همزمان به آموزش علوم ديني به شيوه ي حوزوي و سنتي نيز پرداخته است . در سال 1346 از دانشگاه تهران ، در رشته ي زبان و ادبيات عرب ، مدرك كارشناسي ( ليسانس ) گرفته ،

و همزمان با دانشجويي به خدمت در آموزش و پرورش هم اشتغال داشته است . در سال 1352 از همان رشته و همان دانشگاه ، مدرك فوق ليسانس ( كارشناسي ارشد ) گرفته ، و در سال 1358 به دريافت درجه ي دكتري در رشته ي فرهنگ عربي و علوم قرآني از دانشكده ي الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران نايل آمده است . سپس چندي در دانشسراي عالي سنندج در دانشكده ي تربيت دبير ، و سرانجام در دانشگاه كردستان به تدريس و پرورش دانشجويان و آموزگاران و دبيران پرداخته و سرانجام در سال 1367 ش بازنشسته شده ، و در حال حاضر ، مدتي است كه به تدريس در دانشگاه آزاد اسلامي ( واحد مهاباد ) اشتغال دارد . دكتر خرم دل در زمينه هاي گوناگون علوم اسلامي ، به ويژه قرآن ، داراي چند تاليف و ترجمه است . از جمله :

1 _ تفسير نور كه چون ترجمه ي قرآن كريم هم به صورت قابل تمايز از مواد تفسيري در دل آن مندرج است ، توانستيم آن را جزو ترجمه هاي امروزين به شمار آوريم و همانند ترجمه هاي مستقل و به همان شيوه معرفي و ارزيابي كنيم .

2 _ نگارش تفسير المقتطف ( به زبان عربي )

3 _ ترجمه ي تفسير اجتماعي و انقلابي و تحرك انگيز و بيدارگر في ظلال القرآن ، اثر سيد قطب ( 1906 _ 1966 م ) ( از بزرگان اخوان المسلمين مصر كه در راه آرمان انقلابي و اسلامي خود ، به دستور ضد بشري جمال عبدالناصر اعدام شد ) از عربي

، كه ترجمه ي ناقصي از آن به قلم شادروان احمد آرام انجام گرفته و به طبع رسيده است . تا كنون ( فروردين 1381 ) ، دو ، و احتمالاً سه جلد از آن چاپ شده كه دو جلد اول شامل ترجمه ي تفسير سوره هاي فاتحه ، بقره ، آل عمران ، و نساء است . ( دانشنامه ي قرآن و قرآن پژوهي ، مقاله ي « خرم دل ، دكتر مصطفي » ، نوشته ي قرآن شناس كوشا و مترجم قرآن كريم به فارسي ( نشر فرزان ، 1377 ، معرفي شده در همين كتاب ) و نيز ( مقاله ي تفسير نور در همين دانشنامه ) .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

خرمشاهي، بهاءالدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

بهاءالدين خرمشاهي، متولد 1324، قزوين

- انصراف از رشته پزشكي دانشگاه ملي (شهيد بهشتي) 1342

- اخذ مدرك ليسانس ادبيات از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران 1347

- دكتراي كتابداري از دانشگاه تهران

- نويسنده بيش از 50 كتاب و هزار مقاله

- سردبير نشريه فرهنگ از 1366 الي1370

- تأليف بيش از 12 جلد كتاب درباره حافظ و حافظ شناسي

- ترجمه قرآن كريم با 4 هزار يادداشت در ذيل صفحات و واژه نامه اي با 12 هزار لغت

- تأليف فرهنگ شش جلدي انگليسي - فارسي «واژه پژوهي»

- برخي از تأليفات او عبارتند از: هنري ميلر (ترجمه)، شيطان در بهشت (ترجمه)، علم در تاريخ (ترجمه)، هابيل و چند داستان ديگر (ترجمه)، عرفان و فلسفه (ترجمه)، علم و دين (ترجمه)، تاريخ فلسفه (ترجمه)، كتيبه اي بر باد، پوزيتيويسم منطقي، ذهن و زبان حافظ،

فرهنگ موضوعي قرآن مجيد، حافظ نامه، چهارده روايت، سيربي سلوك، دايرهٔ المعارف تشيع.

تعبيري را درباره بهاءالدين خرمشاهي بپذيريم كه مي گويد: «خرمشاهي در ميان نسلي كه در سالهاي دهه بيست متولد شدند، در سالهاي دهه چهل به دانشگاه رفتند و در دهه پنجاه به كار تأليف و تحقيق و ترجمه پرداختند، بي شك بي نظيرترين و برجسته ترين چهره شناخته شده است. كارنامه پر بار و پربرگ او شگفت انگيز است. بيش از 50 كتاب و هزار مقاله زاييده پويش و پژوهش بي وقفه و عاشقانه اوست. آن هم در زمانه اي كه كار تحقيق و تأليف با ناكامي و نابساماني بسيار همراه است. استادان دانشگاه جز به تدريس نمي پردازند و كمتر فرصت تحقيق و پژوهش دارند. محققان و نويسندگان ما هم آنچنان درگير گرفتاريهاي پيچيده مادي و گذران معاشند كه امكان پژوهش ندارند. در اين زمانه عسرت اگر هم نويسنده اي به پركاري و كثرت آثار شهره شده، كارش را نازل و قدرش را ناچيز مي دانند و شعار «كوچك زيباست» را سر مي دهند...» بسيارند نويسندگاني كه دقت و سرعت را در هم آميخته اند و هم كميت و هم كيفيت كارشان درخشان است. خرمشاهي در زمره همين نويسندگان است. آثارش گسترده سرشار از تنوع است، نكته ياب و باريك بين است، كوشا و كوشنده و جستجوگر است. لطف بيان دارد و زبانش جذاب و شيرين و دلنشين است. پژوهشگر زبان و ادبيات فارسي است، شاعر و مترجم و مصحح و منتقد و ويراستار و دايرهٔ المعارف نويس است. و هر چند يكبار خود را «مؤلف و مترجمي پراكنده كار» ناميده،

اما متفنن نيست. بي شك در دو حوزه تخصصي قرآن پژوهي و حافظ پژوهي كم نظير است. بهاءالدين خرمشاهي متولد فروردين 1324 قزوين است و در آستانه 60 سالگي مي گويد: «من به چند روايت و اختلاف در روز دوازدهم فروردين 1324 ديده به جهان گشودم. سالهاي ابتدايي عمر و تحصيلم را در دبستان رزبان و دو دبيرستان ديگر سپري كردم. رشته طبيعي خواندم. ولي همه عشقم به ادبيات فارسي و علوم قرآني و علوم اسلامي معطوف بوده و هست.» پدرش اولين معلم علم و ادب و شيوه زندگاني اوست. و اگر عربيتي آموخته باشد از فضل پدر بوده است. از نويسندگان و قرآن پژوهان معاصر و از ويراستاران دايرة المعارف حاضر. تفسير مورد بحث در يك مجلد به قطع بزرگ رحلى و شيوه ادبى دايرة المعارفى شامل تمام قرآن كريم است مؤلف پس از درج هر يك صفحه از مصحف شريف، در ستون مقابل ترجمه فارسى آن را آورده سپس كلمات مشكله و متشابه و غريب هر آيه و مفاهيم كليدى و مسائل و عبارات دشوار را ذيل آن توضيح مى دهد. اين ترجمه همراه با تفسير از سوى مؤسسات انتشاراتى نيلوفر و جامى به طبع رسيده و نزديك به انتشار است. در پ_ايان اين تفسير واژه نامه قرآنى - فارسى و چند مقاله در زمينه تاريخ قرآن و عدم تحريف آن و مسائل ديگر قرآن پژوهى درج گرديده است. مؤلف از جمله محققين شيعه است كه چهار اثر در زمينه قرآن پژوهى و تفسير نگاشته است كه سه دي_گ_ر آن ع_ب_ارت_ن_د از: 1) فرهنگ موضوعى قرآن مجيد در يك مجلد به زبان عربى

و فارسى با همكارى استاد محقق توانا آقاى كامران فانى اين اثر شامل تدوين كلمات قرآن بر اساس موضوعى است. ش_ي_وه ساده مؤلفان در تنظيم كلمات و لغات قرآن، به ترتيب حرف اول كلمه بر اساس ابجدى يا دق_ي_ق_ت_ر بگوئيم ابتثى است - و نه بر رسم فرهنگهاى كهن عربى كه از روى ماده اصلى كلمات تنظيم يافته است. ل_ذا مبتديان و علماء و محققين يك سان بدون زحمت، خواسته خويش را در اندك زمان به دست مى آورند. اين اثر نزديك به هشت هزار مدخل از موضوعات قرآنى را با ذكر نام سوره و شماره آيه در برابر آنها دربردارد. طبع اول اين اثر در 1364 ش از سوى نشر فرهنگ معاصر (تهران), و طبع دوم آن در 1369 ش از سوى انتشارات الهدى صورت گرفته است. 2) ق_رآن پ_ژوهى : در يك مجلد به زبان فارسى، شامل هفتاد بحث و تحقيق قرآنى است كه توس ط نشر مشرق در تهران در 1372 ش طبع گرديده است. 3) ت_ف_سير و تفاسير جديد در يك مجلد به زبان فارسى (تهران، كيهان، 1364 ش) اين اثر توس ط عصام حسن به عربى ترجمه گرديده و در بيروت توسط انتشارات دارالروضة طبع و نشر گرديده است (1991/1411 ق). درباره پدرش مي گويد: «اولين معلم قرآني و عربي من پدرم بود. گاهي در ايام تحصيل در دانشگاه بين من و پدرم نامه هاي عربي رد و بدل مي شد كه ايشان از اين كار بسيار به وجد مي آمدند. هر چند كه عربي هر دوي ما عجمي بود.» خرمشاهي در سال 1342 ايام دبيرستان را به پايان مي

رساند و با شركت در اولين دوره كنكور رد مي شود. چرا؟ مي گويد: «من مي بايست امتحان ادبي مي دادم در حالي كه دانش آموز رشته طبيعي بودم. اما با خواندن كتابهاي ادبي در سال بعد موفق شدم در دانشگاه تهران و دانشگاه شيراز، در رشته ادبيات فارسي قبول شوم. در ضمن در حد فاصل ردي اول و قبولي دوم يك سال فاصله زماني وجود داشت كه من در همان خلال به دانشگاه ملي (آن روزگار) كه در همان سال تأسيس شده بود رفتم (1342). وجه تسميه ملي براي اين دانشگاه بيشتر به علت پرداخت شهريه اش بود. لاجرم پدرم از يكي از نزديكان وام گرفت تا من بتوانم وارد دانشكده پزشكي شوم و شهريه سنگين 5 هزار توماني اش را پرداخت نمايم. اما اين رشته دانشگاهي براي من چندان دوامي نداشت چرا كه من دلي درگير ادبيات و سري در سوداي عربيت داشتم و لاجرم از رشته پزشكي انصراف داده و سال بعد با قبولي در كنكور وارد دانشكده ادبيات دانشگاه تهران شدم.» او در دانشگاه تهران، نزد اساتيدي چون دكتر پرويز ناتل خانلري، دكتر ذبيح الله صفا، دكتر فره وشي، استاد پورداوود، استاد عبدالحميد بديع الزماني كردستاني، دكتر سيد صادق گوهرين، دكتر مهدي محقق، دكتر سيد جعفر شهيدي و... تلمذ مي كند. با اين همه خودش دكتر عبدالحميد بديع الزماني را دومين معلم قرآني خود مي داند و مي گويد: «هر هفته در محضر و كلاس او سؤالاتي كه در حين قرائت قرآن برايم موضوعيت مي يافت مطرح مي كردم.» بهاءالدين خرمشاهي در سال 1347 از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران فارغ التحصيل

مي شود و پس از گرفتن ليسانس ادبيات، رشته كتابداري را انتخاب مي كند و پس از آن به انجمن حكمت و فلسفه مي رود. از مهمترين علايق زندگي بهاءالدين خرمشاهي قرآن است و قرآن پژوهي. درباره اش مي گويد «اصلاً بدين صورت نيست كه هر كسي تحصيلكرده باشد بتواند قرآن را بفهمد و گاهي حتي از عهده روخواني قرآن نيز برنمي آيند تا چه رسد به فهم عبارات و تفسير قرآن، كه در حقيقت اين روند روخواني و فهم عبارات و تفسير مستلزم يك عمر جهد و ممارست و عشق و علاقه است كه عمري پنجاه ساله مي طلبد تا شخص از عهده آن برآيد. بنده شايد به تقريب حدود چهل سال از عمرم را صرف اين كار كرده ام و فعاليتهاي مستمري در حوزه قرآن پژوهي و حافظ پژوهي نمودم و با يك نگاه اجمالي در مي يابم كه حتي همين مدت طولاني نيز هنوز چندان كافي نيست و عمر بيشتري مي طلبد تا به فهم دقايق و رموزات قرآن و حافظ، توأمان، پي ببريم. و با آن كه ده كتاب قرآني و پانصد مقاله قرآن پژوهانه نوشته ام هنوز فكر مي كنم كه از آن آب و گل اوليه بيرون نيامده ام. از خداوند بزرگ مسألت دارم تا ما قرآن را مهجور نگيريم. چرا كه مهجور گرفتن قرآن چنين نيست كه ما قرآن را نخوانيم يا كه كم بخوانيم، بلكه مهجوريت قرآن زماني آغاز مي شود كه به مفاد قرآن توجه نكنيم و در آن تدبر ننماييم.»

برخي از تأليفات او عبارتند از: هنري ميلر (ترجمه)، شيطان در بهشت (ترجمه)، علم در تاريخ

(ترجمه)، هابيل و چند داستان ديگر (ترجمه)، عرفان و فلسفه (ترجمه)، علم و دين (ترجمه)، تاريخ فلسفه (ترجمه)، كتيبه اي بر باد، پوزيتيويسم منطقي، ذهن و زبان حافظ، فرهنگ موضوعي قرآن مجيد، حافظ نامه، چهارده روايت، سيربي سلوك، دايرهٔ المعارف تشيع.

خواجوي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سال تولد:-، مرتبه علمى: دانشيار، رشته: راديولوژى، دانشكده: پزشكى، دانشگاه: علوم پزشكى اصفهان.

خلاصه شرح حال تخصصى

سوابق تحصيلى:

انترن بيمارستان هاى دانشگاه تهران، انترن بيمارستان برگن پاين آمريكا، رزيدنت راديولوژى دانشگاه پيتسبورگ آمريكا، فلوى سى تى و سونوگرافى دانشگاه بالتيمور آمريكا، گذراندن دوران سى تى اسكن، سونوگرافى و ام. آر. آى در ژاپن.

مرتبه علمى:

عضو هيئت علمى دانشگاه علوم پزشكى اصفهان از سال 1357، دانشيار دانشگاه علوم پزشكى اصفهان.

زمينه هاى علمى و تحقيقاتى:

راديولوژى سونوگرافى و سى تى اسكن، بررسى كيست هيداتيك به وسيله سى تى اسكن، سونوگرافى، ضايعات تراشه در مجروحين جنگ شيميايى و استاد راهنماى 6 پايان نامه دكتراى عمومى و تخصصى.

تأليفات

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) به زبان فارسى: 2

تعداد تأليفات (نگارش يا ترجمه كتاب) به زبان خارجى:-

زمينه علمى تأليفات:

راديولوژى عمومى، سونوگرافى و سى تى اسكن.

مقالات

تعداد مقالات به زبان فارسى: 2، تعداد مقالات به زبان خارجى:-

زمينه علمى مقالات:

وفور سنگ هاى صفراوى در ايران، نحوه بررسى كبد به وسيله سونوگرافى.

برگرفته از كتاب :شرح حال تخصصي استادان و دانشياران كشور (جلد دوم)

دهلوي، شاه ولي الله

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابوالفياض قطب الدين احمد بن عبدالرحيم معروف به « شاه ولي الله دهلوي » و « محدث دهلوي » ( 1114 _ 1176 ق / 1753 _ 1762 م ) دانشمند مسلمان ( قرآن شناس ، حديث پژوه ، فقه پژوه و متكلم ) و اسلام شناس و احياگر / اصلاحگري عرفاني مشرب بزرگ انديشه ديني / اخلاقي و اجتماعي / سياسي در قرن دوازدهم هجري / هجدهم ميلادي در شبه قاره ي هند ، ( متولد و متوفي و مدفون در دهلي ) .

وي داراي آثار عديده ، در حدود يكصد اثر به دو زبان فارسي و عربي است كه از آن ميان در حدود سي و

پنج اثر چاپ و به انگليسي و زبانهاي ديگر ترجمه شده است . اولين معلم او پدرش شاه [ كلمه ي شاه ، لقب طريقتي / عرفاني است ] عبدالرحيم عمري ( م 1131 / 1719 م ) ، موسس و مدير مدرسه ي علميه ي رحيميه در دهلي بود . معروف است كه در هفت سالگي قرآن كريم را حفظ كرد . در پانزده سالگي به توصيه ي پدر به طريقت صوفيانه ي نقشبنديه وارد شد . سپس استاد و مدير مدرسه ي پدر گرديد .

در سال 1143 به حج رفت و اين فريضه ي ديني واجب را به جاي آورد ؛ و چهارده ماه در حرمين شريفين ، به ويژه مدينه رحل اقامت افكند و نزد علماي بزرگ آنجا به تجديد و توسعه ي آموخته هاي خود ، به ويژه در زمينه ي حديث پرداخت .

در سال 1145 ق / 1732 م به هند بازگشت و از آن پس عمر خود را يكسره وقف تعليم و تاليف و ارشاد ياران طريقت خود كرد . يك دهه ي بعد ، اثر گران سنگ علمي _ اجتماعي خود حجت الله البالغه را به عربي نوشت ( چاپ قاهره ، 2 جلد ، 1952 _ 1953 ) . در اين كتاب صلاي احياگري و بازگشت به خلوص اوليه ي فرهنگ و علوم اسلامي ، با تاكيد بر قرآن و حديث ، و نيز چاره انديشي هاي اجتماعي براي حل معضلات مسلمانان در داده است . نگرش و انديشه ي صوفيانه ي او ته رنگي در آثارش دارد و هدفش به بار آوردن تهذيب نفس

و وسعت مشرب است ، و در هر حال برجسته و موكد نيست .

تجددگرايان مسلمان نظير علامه محمد اقبال لاهوري ( م 938 ) و فضل الرحمن ( م 1988 ) در او شخصيت وحدت بخش تفرقه ها و تحزب ها و فرقه گرايي هاي فقهي / حقوقي و ايدئولوژيك مي ديدند كه دعوتگر به اجتهادي نوين است و روي آوردن به باطن كتاب و سنت .

او داراي زندگينامه ي خودنوشت كوتاهي به نام الجزء اللطيف في ترجمه ي العبد الضعيف ( به فارسي ) است و در كتاب انفاس العارفين هم اشارات زندگينامه اي دارد . نهضت فرهنگي و اجتماعي _ سياسي اي كه او ، فرزندان ( به ويژه عبدالعزيز از ميان پنج پسرش ) و شاگردانش به بار آورند ، به تعبير عبيدالله سندي ( م 1944 ) « نهضت ولي الله » نام گرفت . پس از تاسيس پاكستان و استقلال آن ، شاه ولي الله به صورت قهرمان ملي و متفكر سياسي _ اجتماعي تلقي شد ؛ و به او همان شأني را دادند كه به عارف مسلمان هندي و مصلح ديني _ اجتماعي قرن هفدهم ميلادي يعني شيخ احمد سرهندي داده بودند . امروزه ، چنان كه اشاره شد ، نهضتهاي بزرگ ديني اسلامي در گستره ي جنوب آسيا ، به ويژه گروهي به نام ديوبندي Deobandis _ كه تكثرگرايي و روحيه و پيش زمينه ي عرفاني دارند _ خود را ملهم از آراء و آثار شاه ولي الله و فرزندش شاه عبدالعزيز مي دانند . جنبش هايي كه كما بيش صوفي / تصوف ستيزند ،

نظير اهل حديث ، حتي پيروان مولانا مودودي ، در زندگي و آثار شاه ولي الله ، بازگشت به مباني اصلي شريعت ، طرد سياسي تاثيرات و نفوذ فرهنگي / استعماري بيگانه ، و در يك كلام ، سرچشمه ي اعتقادات اصلاح طلبانه ي خود را مي يابند . در زمان حيات شاه ولي الله ، مخالفتهاي فرقه هاي نژادي غيرمسلمان هندي نظير « جات » و « مراتهه » ، و قهراً پس از وفاتش اشغال و استعمار انگلستان در كار بود . نواده ي او شاه اسماعيل شهيد با وجود تلاش براي برانداختن رسوم خرافه آميز محلي بعضي از توده هاي مسلمانان ، و نيز اعتقاد به لزوم جهاد با نيروهاي غيرمسلمان و اشغالگر هند ، در عين حال _ مانند جدش شاه ولي الله _ داراي آثار عرفاني بر وفق مكتب بن عربي است . دسته ي ديگري از پيروان او كه برجسته ترين آنها شاگرد و خويشاوند نزديك او محمد عاشق ( م 1773 ) بود ، در عمل ، پيگير گرايشهاي عرفاني شاه ولي الله شدند .

شاه ولي الله مردي كوشا و كثيرالتاليف بود . آثار او را تا يكصد كتاب و رساله هم برشمرده اند كه در حدود سي اثر از آنها به چاپ رسيده ( و بقيه يا به صورت نسخه ي خطي است يا از بين رفته است ) . آثار او به دو زبان عربي _ زبان رسمي و علمي سراسر جهان اسلام از آغاز تا امروز _ و فارسي _ زبان رسمي و ادبي هشتصد ساله ي هندوستان از عهد غزنويان تا استعمار بريتانيا

_ نوشته شده است .

بعضي از آثار فارسي او ( كه در آن زمان ، زبان ادبي و رسمي / اداري هند بود ) عبارتند از :

1 _ الطاف القدس في معرفه لطائف النفس ( چاپ هند ، 1964 م )

2 _ الانتباه في سلاسل اولياء الله

3 _ اتحاف النبيه في ما يحتاج اليه المحدث و الفقيه ( لاهور ، 1969 م ) .

و مهمتر از نظر بحث و تحقيق ، آثار قرآن پژوهي اوست كه برجسته ترين آنها عبارتند از :

4 _ فتح الرحمن في ترجمه ي القرآن كه پايان ترجمه و پاكنويس آن به تصريح خود شاه ولي الله در 1151 ق / 1738 م بوده و در كراچي و بعشي شهرهاي هند كراراً چاپ شده و بحث درباره ي آن موضوع اصلي اين مقاله است .

5 _ الفوز الكبير في اصول التفسير كه رساله اي كم حجم و پر مغز درباره ي اصول و مباني تفسير قرآن است كه هم به مسائل زباني / ادبي و بلاغي و هم عناصر و اركان و اصول تفسير نگاري در پنج مبحث و بخش اصلي پرداخته است . ( كراچي ، 1964 م ) ترجمه ي عربي اين كتاب در جهان اسلام ( عرب زبان ) اشتهار و به حق اعتبار دارد و تحت عنوان ترجمه ي الفوز الكبير ... بارها در كراچي و كشورهاي عربي به طبع رسيده است . ترجمه ي انگليسي اش به كوشش گ . ه_ . جلبني ( G.H.Jalbani ) با عنوان The Principle of Quran Commentary انتشار يافته است ( اسلام آباد

، 1985 م )

6 _ المقدمه في قوانين الترجمه رساله اي كوتاه و چاپ نشده در باب اصول و روشهاي درست ترجمه ي قرآن است .

7 _ نامه هاي فارسي او در چندين كتابخانه از كتابخانه هاي هند نگهداري مي شود كه گزينه هايي از آنها به اردو ترجمه و چاپ شده است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

رهنما، زين العابدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

روزنامه نگار.

تولد: 1272، نجف.

درگذشت: 12 تير 1368، تهران.

زين العابدين رهنما، فرزند شيخ العراقين مازندرانى، در رشته هاى علوم ادبى، فلسفى و اصول فقه اسلامى تحصيل نمود. خدمت مطبوعاتى خود را قبل از سال 1299 آغاز كرد و در اين مدت مدير و سردبير روزنامه ى «ايران»، مجله ى «راهنما»، و روزنامه ى «راهنما» بود. چندين دوره به نمايندگى مجلس شوراى ملى انتخاب شد. در دوره ى رضا شاه مدتى خانه نشين و بعدا به خارج از كشور تبعيد گرديد. پس از حوادث شهريور 1320 به ايران بازگشت. در تهران مى زيست، تا به سفارت ايران در فرانسه و سپس به سفارت سوريه در لبنان انتخاب گرديد. وى همچنين مدتى وزير كشور و مدتى نيز معاون نخست وزير بود. به فرانسوى و انگليسى و عربى و تركى آشنا بود و به دريافت نشان درجه اول «همايون» نايل آمد. به آمريكا و كشورهاى اروپايى و آفريقايى و آسيايى سفر كرد و از تأليفات وى مى توان از كتاب هاى پيامبر (داستان تاريخى- مذهبى، 1316، خلاصه اى از اين كتاب به زبان فرانسوى ترجمه شده است)؛ امام حسين؛ داستان اجتماعى ژاله؛ ترجمه و تفسير قرآن (چهار جلد)؛ ترجمه ى حقوق در اسلام (تأليف دكتر مجيد خدورى) و ترجمه ى قانون در خاورميانه نام برد.

(1273 ق- 1368

ش)، نويسنده، مترجم و روزنامه نگار. وى در نجف به دنيا آمد و پس از تحصيل در رشته هاى علوم ادبى، فلسفه و اصول فقه اسلامى به تهران آمد و به فعاليتهاى ادبى و سياسى پرداخت. در 1302 ش مديريت روزنامه «ايران» را عهده دار شد. اين روزنامه كه به صورت روزانه چاپ مى شد، سالها روزنامه ى درجه اول كشور به حساب مى آمد. زمانى كه رهنما به خارج از ايران تبعيد شد، امتياز روزنامه ى «ايران» به ديگرى منتقل گرديد، اما پس از وقايع شهريور 1320 ش كه رهنما به ايران بازگشت، مجددا اداره ى روزنامه را خود بر عهده گرفت. او به زبانهاى عربى و فرانسوى تسلط كامل داشت. از وى تاليفات و ترجمه اى چند بر جاى مانده است از جمله: «پيامبر، زندگانى حضرت رسول اكرم»؛ «امام حسين»؛ «ترجمه و تفسير قرآن»؛ «قانون در خاورميانه»؛ «ژاله، رمان اجتماعى»؛ «حقوق در اسلام».[1]

روزنامه نگار، مورخ و محقق، سياستمدار، فرزند شيخ على شيخ العراقين و داماد شيخ عبدالله از بزرگان و روساء و اقطاب سلسله ى معروف صوفيه، در 1268 ش تولد يافت. قسمتى از تحصيلات خود را در تهران و قسمتى را در عراق در تاريخ، فقه، اصول و حكمت و ادبيات فارسى و عربى به پايان برد. پس از ورود به ايران، كار روزنامه نگارى را پيشه خود ساخت. چندى با مطبوعات مختلف همكارى داشت، سرانجام در سال 1299 ش مديريت روزنامه ى نيمه رسمى ايران به او سپرده شد. روزنامه ى ايران به طور يوميه انتشار مى يافت و از لحاظ كيفيت چاپ و كاغذ، ممتاز بود. پس از مدتى كوتاه، نفوذ روزنامه ى ايران در تمام محافل هويدا شد و تحقيقا روزنامه ى رسمى ايران بود. سرمقاله هاى روزنامه در

خطمشى سياسى دولت اثر داشت. رهنما تدريجا خود را منتسب به سردار سپه كه قدرتى در كشور شده بود، نمود و روزنامه ى خود را در جهت منويات او تنظيم نمود.

در سال 1302 به زور سرنيزه سردار سپه در دوره ى پنجم از تبريز به وكالت مجلس انتخاب شد و به خلع سلسله ى قاجاريه راى داد. در مجلس موسسان هم عضويت يافت. در 1306 از طرف مخبرالسلطنه هدايت كه وزير فوائد عامه بود، به معاونت آن وازرتخانه برگزيده شد. چند ماهى در آن سمت انجام وظيفه كرد، بعد از آنكه مخبرالسلطنه به رئيس الوزرائى رسيد، رهنما به معاونت رئيس الوزراء منصوب شد. دو سال در آن سمت بود كه در دوره ى هشتم، از شهر رى به وكالت مجلس انتخاب گرديد. در دوره ى نهم همچنان سمت نمايندگى داشت و روزنامه ى ايران نيز به صورت يوميه انتشار مى يافت. در 1314 بعضى از مطالب روزنامه ى ايران مورد پسند رضاشاه واقع نشد. سرلشكر آيرم هم مرتبا گزارش هاى نامساعدى از رهنما و روزنامه اش به شاه مى داد. سرانجام رهنما مورد غضب واقع شد. از او سلب مصونيت كردند و او را به زندان قصر بردند و امتياز روزنامه ى ايران را لغو كردند و كليه ى دارائى و اثاثيه و مطبعه را به مجيد موقر واگذار نمودند و امتياز روزنامه ى ايران نيز به نام او صادر شد. رهنما چند ماهى در زندان بود تا بالاخره موى سفيد و روى سياه مخبرالسلطنه موثر افتاد، رضاشاه شفاعت او را پذيرفت و دستور آزاديش را از زندان صادر كرد، مشروط بر اينكه خاك ايران را ترك كند. رهنما به سرعت خاك ايران را ترك كرد در عراق اقامت گزيد و

تا شهريور 1320 در عراق و لبنان به سر مى برد. پس از استعفاى رضاشاه، براى پس گرفتن مطبعه روزنامه ى خود به تهران آمد و عليه مجيد موقر طرح دعوى نمود. سرانجام امتياز روزنامه ى ايران مجددا به او واگذار شد و در عوض امتياز روزنامه ى مهر ايران را به موقر دادند. روزنامه ى ايران مجددا حيات خود را از سر گرفت ولى كار اداره ى آن با حميد رهنما بود. زين العابدين رهنما بعد از شهريور 1320 به سمت وزيرمختار ايران در دولت موقت فرانسه درويشى و سپس پاريس منصوب شد و چندى نيز سفير ايران در كشورهاى لبنان و سوريه بود. مدتى هم معاونت نخست وزيرى و رياست انتشارات و تبليغات را عهده دار گرديد.

رهنما بدون شك يكى از فضلاى درجه اول ايران است. وى به ادبيات فارسى و ادبيات زبانهاى عربى و فرانسه كاملا مسلط بوده است. علاوه بر دوره ى منظم روزنامه ى ايران كه حاكى از ذوق و قدرت نويسندگى اوست، تاليفات زيادى عرضه نموده است. كتاب معروف او به نام پيامبر و كتاب امام حسين (ع) و تفسير و ترجمه قرآن مجيد از آثار انتشار يافته ى او مى باشد. در 1368 درگذشت. حين الفوت يك قرن كامل را پشت سر گذاشته بود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ جرايد (316 -315/ 1)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (351 -347/ 3)، مؤلفين كتب چاپى (266 -264/ 3)، نشر دانش (س 9، ش 4، ص 99).

شاهين، داريوش

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

شادروان داريوش شاهين يكي از دين پژوهان متجدد و امروزين و راسخ در عقيده و علم و ايمان بود . در سال 1376 اين بنده در گرماگرم تدوين دانشنامه ي قرآن و قرآن پژوهي

بودم كه با وزيدن نفحات توفيق رحماني ، در سال 1377 از سوي نشر دوستان در 2 جلد ، مشتمل بر 3600 مقاله از جمله بالغ بر نزديك به 800 زندگينامه ي قرآن پژوهان از قاري و مقري و مفسر و خوشنويس و غيره منتشر شد . با بنده 16 _ 17 مولف جوان همكاري مي كردند كه اگر ياري الهي به صورت ياري بندگان پاكدلش در نمي آمد ، تدوين و جمع و نشر آن مرجع مشكل گشا ممكن نبود . يكي از مشكل گشاييهاي ساده ي اين مرجع كوتاه اما جوابگو اين بود كه شرح حال خود نوشت دست كم دويست تن از مترجمان و مفسران و ساير قرآن پژوهان را در برداشت . به يادم هست كه دو سه بار به منزل آقاي داريوش شاهين تلفن زدم كه لطف كنند و زندگينامه ي خود نوشتي براي درج در آن دانشنامه بنويسند ، بي علاقگي و اكراه از لحنش آشكار بود . زيرا در سالها شايد دهه ها پيش كه من بچه بودم ، روزي در پشت ويترين كتابفروشي ها ترجمه اي از قرآن كريم ديدم كه ترجمه اي گسترده و آزاد بود كه انگليسي ها به آن نوع ترجمه Para phrase يا نقل به معنا ، بدون قابليت مطابقه ي واو به واو با متن اصلي كه براي رسايي بيشتر و همه فهمي و مردم پسندي است ، گويند؛ و ايشان رو ي جلد و صفحه ي عنوان ترجمه ي خود از قرآن كريم نوشته بودند : « ترجمه و نگارش داريوش شاهين » ، بنده و شايد بسياري ها تكان خورده

بودند كه مگر قرآن كريم مي تواند نگارش كسي جز خداوند باشد ؟ و بنده اشاره وار در يكي از مصاحبه ها و مقالات خود از اين مسئله به شگفتي ياد كرده بودم كه ايشان آن را حمل بر تمسخر كرده بودند .

همين است كه به درخواست من پاسخ مثبتي ندادند و حاصل اين شد كه تهيه ي يك صفحه شرح حال از ايشان براي جامعه ي علمي دشوار است .

خوشبختانه ، هنگامي كه اين بزرگ مرد پركار با كارنامه ي فرهنگي پربارش درگذشت ( چهارم آبان ماه 1380 ) يك زندگينامه ي كوتاه و پر اطلاع نيز همراه با آگهي نامه ي مربوط به اعلام وفات او منتشر شد ، كه در آن چنين اطلاعاتي آمده است : از داريوش شاهين بيش از 300 جلد تاليف ، ترجمه ، مجموعه هاي مختلف و داستان در عرصه ي ادبيات ، شعر و مذهب به يادگار مانده است . در بخش مذهب شادروان شاهين به ترجمه ي نهج البلاغه به زبان انگليسي توفيق يافت . كتابي به نام يكصد گوهر شامل كلمات قصار حضرت علي (ع) ، به انتخاب و كوشش او تدوين و به پنج زبان ترجمه شده است . او چندين دهه هم براي راديو نويسندگي و تهيه ي مطلب مي كرد . ديگر از آثار او تاريخ ايران در يكصد قرن است كه نه صرفاً تاريخ سياسي ، بلكه اجتماعي و هنري و فرهنگي ده هزار ساله ي ايران است و به انگليسي هم ترجمه شده است . در عين حال و اين همه پركاري قلمي ، آن بزرگوار به

مدت سي سال در مركز توسعه ي صادرات ايران خدمت كرد و از همان جا پس از 30 سال بازنشسته شد .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

شيباني، بصيرالملك

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ميرزا محمد طاهر شيباني مستوفي كاشاني ملقب به بصير الملك ، فرزند ميزرا احمد اديب شيباني است . وي به سال 1246 در كاشان به دنيا آمد . تحصيلات خود را در كربلا و نجف به اتمام رساند و به درجات عاليه ي علمي رسيد . پس از بازگشت به ايران به دربار ناصر الدين شاه راه يافت . به سبب خط خوشي كه داشت به منصب استيفا و مستوفي عالي رسيد و سالها رياست خازني بيوتات سلطنتي از قبيل كتابخانه ، اسلحه خانه ، بلورخانه و غيره را عهده دار بود و نيز مميزي ماليه ي بعضي از ولايات را انجام مي داد . وي مردي معتقد به شعائر اسلامي و اجراي مراسم مذهبي بود . از كارهاي فرهنگي بصيرالملك تصحيح مثنوي مولوي است كه به سال 1314 ق در تهران با كشف الابيات كه ابتكار خود او بود با چاپ سنگي منتشر كرد . اين مثنوي به چاپ علاء الدوله معروف است . ديگر قرآن مترجم فارسي با كشف الآيات با چاپ سنگي است . اين قرآن به چاپ بصير الملكي معروف است . ديگر از كارهاي وي يادداشت هاي روزانه ي وقايع سالهاي 1301 _ 1306 ق ( كه چاپ حروفي شده و اصطلاحات گمگشته كه حاوي اصطلاحات فراموش شده ي حرفه ها و دانشهاي ديگر است . ( دايره المعارف تشيع ، ذيل « خاندان شيباني » ج 7

/ ص 50 ) .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

صفارزاده، طاهره

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

طاهره صفارزاده را بيشتر به عنوان يك شاعر مي شناسيم. مخاطبان شعر در دهه40 او را با شعر «كودك قرن» به خاطر مي آورند و در دهه 50 با كتاب «سفر پنجم».شعرهاي قديمي اش يادآور سال هاي گلوله و فرياد است.علاوه بر شعر، در ترجمه و پژوهش هم استادي بي همتا است.

▪ طاهره صفارزاده شاعر، نويسنده ، محقق و مترجم ،متولد 1315 سيرجان

▪ ليسانس ادبيات انگليسي از دانشگاه تهران

▪ ادامه تحصيل در انگلستان و سپس آمريكا در دانشگاه آيووا

▪ كسب درجه MFA

▪ استخدام در دانشگاه ملي (شهيد بهشتي) در سال 1349

▪ رئيس دانشگاه شهيد بهشتي و دانشكده ادبيات

▪ دكترا در رشته نقد تئوري و عملي ادبيات جهان

▪ برگزيده شدن در «فستيوال بين المللي داكا» در سال 67 به عنوان يكي از 5 عضو بنيانگذار كميته ترجمه آسيا،

▪ «استاد نمونه» سال 71 از سوي وزارت علوم و آموزش عالي

▪ «خادم القرآن» پس از انتشار ترجمه «قرآن حكيم »، سال 80

سرپرستي و ويراستاري 36 كتاب زبان تخصصي براي رشته هاي مختلف دانشگاهي

▪ قصه ، پيوندهاي تلخ، 1341

▪ شعر ، رهگذر مهتاب، 1341

Brella the Red um (سروده هايي به زبان انگليسي)، آيووا 1967م.= 1347ش.

طنين در دلتا [و دفتر دوم]، سد و بازوان، 1350 ، سفر پنجم، 1356 ، حركت و ديروز، 1357 ، بيعت با بيداري، 1358 ، مردان منحني ، ديدار صبح، 1366 ، در پيشواز صلح، 1385 ، گزيده ادبيات معاصر، 1378 ، هفت

سفر، 1384 ، روشنگران راه، 1384 ، انديشه در هدايت شعر، 1384

● اصول ترجمه، نقد ترجمه، ترجمه

▪ اصول و مباني ترجمه: تجزيه و تحليلي از فن ترجمه ضمن نقد عملي آثار مترجمان، از 1358

ترجمه هاي نامفهوم، 1384

▪ ترجمه مفاهيم بنيادي قرآن مجيد (فارسي و انگليسي)، 1379

▪ ترجمه قرآن حكيم (سه زبانه - متن عربي با ترجمه فارسي و انگليسي)، 1380

▪ ترجمه قرآن حكيم (دو زبانه متن عربي با ترجمه فارسي)، 1382

▪ ترجمه قرآن حكيم (دو زبانه متن عربي با ترجمه انگليسي)، 1385

▪ لوح فشرده قرآن حكيم (سه زبانه - متن عربي با ترجمه فارسي و انگليسي)، 1383 (نشر دوم) كامل وجزء 30.

▪ دعاي عرفه (دعاي امام حسين عليه السلام در روز عرفه (متن عربي با ترجمه فارسي)، 1381

▪ دعاي ندبه و دعاي كميل (متن عربي با ترجمه فارسي)، 1383

▪ مفاهيم قرآني در حديث نبوي: گزيده اي از نهج الفصاحه با ترجمه فارسي و انگليسي، 1384

دعاي جوشن كبير، 1385

طاهره صفارزاده را بيشتر به عنوان يك شاعر مي شناسيم. مخاطبان شعر در دهه40 او را با شعر «كودك قرن» به خاطر مي آورند و در دهه 50 با كتاب «سفر پنجم».شعرهاي قديمي اش يادآور سال هاي گلوله و فرياد است.علاوه بر شعر، در ترجمه و پژوهش هم استادي بي همتا است.صفارزاده نخستين مترجم قرآن كريم به 3 زبان زنده دنيا است. صفارزاده شاعر، نويسنده ، محقق و مترجم به سال 1315 در سيرجان در خانواده اي متوسط چشم به جهان گشود.اجدادش از عرفاي مقيد به مقابله با ظلم و عدالت پروري بوده اند.پدر و

خواهرش هم اهل تصوف بودند . در خانواده، برپايي مجالس ذكر و دعا بويژه در اظهار ارادت به حضرت علي عليه السلام متداول بود.خانواده اش پيشينه عرفاني داشتند وهمين امر سبب شد كه او از همان آغاز نگاهي ويژه به پيرامونش داشته باشد.قبل از آنكه به مدرسه برود تجويد و قرائت و حفظ قرآن كريم را در مكتب محل آموخت و تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در كرمان گذرانيد.

از كودكي ذوق نويسندگي و عشق به مطالعه آثار ادبي داشت ودر دبستان به عنوان شاعر شناخته شده بود.در اين زمينه آموزگاران و بعد دبيران او را بسيار تشويق مي كردند.

نخستين شعر را در 13 سالگي سرود كه در روزنامه ديواري مدرسه به ثبت رسيد و نخستين جايزه شعر را كه يك جلد ديوان جامي بود در سال چهارم دبيرستان به پيشنهاد دكتر باستاني پاريزي كه آن زمان از دبيران دبيرستان بهمنيار بود، از رئيس آموزش و پرورش استان دريافت كرد.

در ششم ادبي شاگرد اول شد و با جرأت در امتحان ورودي دانشگاه در رشته هاي حقوق و ادبيات فارسي و زبان و ادبيات انگليسي كه مناسب آن ديپلم بود شركت كرد و در هر سه قبول شدو چون ترديد در انتخاب داشت خانواده اش به استخاره رجوع كردند و در نتيجه در زبان و ادبيات انگليسي ليسانس گرفت . مدتي به عنوان مترجم متون فني در شركت نفت كار كرد و چون به دنبال يك سخنراني در اردوي تابستاني فرزندان كارگران مجبور به ترك كار شد، براي ادامه تحصيل به انگلستان و سپس به آمريكا رفت .در دانشگاه آيووا ، هم در گروه

نويسندگان بين المللي پذيرفته شد و هم به كسب درجه MFA نايل آمد.MFAدرجه اي مستقل است كه به نويسندگان و هنرمنداني كه داوطلب تدريس در دانشگاه باشند اعطا مي شود و نويسندگان به جاي محفوظات و تاريخ ادبيات به آموختن نقد به صورت تئوري و عملي و انجام طرح هاي ادبي متنوع به مطالعات وسيع درباره آثار نويسندگان و شاعران مي پردازند.دوره آن يك سال بيش از فوق ليسانس است و استخدام دارنده اين مدرك در دانشگاه هاي آمريكا با پايه دكتري انجام مي پذيرد.در زبان عربي استعداد خاصي داشت و چنانكه در مقدمه «ترجمه مفاهيم بنيادي قرآن مجيد»گفته است: «در دوره دبيرستان و به تشويق يك استاد دلسوز و دانشمند، عربي پايه را خوب فرا گرفتم و هرگز رابطه ام با آموختن آن زبان قطع نشد چه كلاس هاي عادي و چه درس خصوصي را در محضر استاداني تلمذ مي كردم كه قرآن شناس بودند .خودم بر اين عقيده هستم كه بروز و شكوفايي استعداد من در زبان عربي به دليل اين بود كه تجويد و قرائت قرآن كريم را در كودكي در سن 6 سالگي آموخته بودم .»

طاهره صفارزاده براي دروس اصلي «شعر امروز جهان »، «نقد ادبي» و «نقد عملي ترجمه » را انتخاب كرد و در بازگشت به ايران اگرچه به دليل فعاليت هاي سياسي در خارج، مشكلاتي براي استخدام داشت اما چون در كارنامه اش از 48 واحد درسي 18 واحد ترجمه ثبت شده بود و كمبود و نبود استاد ترجمه براي رشته هاي زبان خارجي موجب گله مندي گروه هاي زبان بود، در سال 1349 با استخدام او

در دانشگاه ملي (شهيد بهشتي) موافقت شد. دكتر طاهره صفارزاده پايه گذار آموزش ترجمه به عنوان يك علم و برگزاركننده نخستين «نقد عملي ترجمه » در دانشگاه هاي ايران محسوب مي شود.دانشگاه آيووا بنا به درخواست شاعران و نويسندگان «كارگاه نويسندگي »، نخستين مركزي بود كه به گنجاندن اين درس در برنامه آموزشي رشته هاي زبان و ادبيات اقدام كرد. صفارزاده حدود 3 سال بعد در كنار نويسندگان دانشجو به بهره مندي هايي از اين آموزش جديد دست يافت .صفارزاده از ابتداي تدريس خود در ايران متدي مبني بر شناخت و تطابق مفهومي ، دستوري و ساختاري دو زبان مبدأ و مقصد ابداع كرد و اين شيوه پيشنهادي در درسي كه سابقه تدريس قانونمند نداشت نزد بسياري از همكاران وي الگو قرار گرفت .پس از انقلاب اسلامي تعيين كتاب «اصول و مباني ترجمه »اثر وي به عنوان كتاب درسي در زمينه شناخت نظريه ها و نقد عملي ترجمه به ويژه براي دانشجويان رشته «ترجمه » مفيد افتاد.

دكتر طاهره صفارزاده به عنوان كارشناس ترجمه معتقداست: «در ترجمه دانستن موضوع يا مطلب مورد ترجمه مقدم بر دانستن زبان مبدأ و مقصد است .اين خطر بزرگي است كه متخصص رشته علوم انساني ، حتي رشته مهندسي متن پزشكي را و بالعكس يك پزشك متن جامعه شناسي را ترجمه كند ، چون كه اصطلاحات خاص مجموعاً زبان علمي يك رشته را تشكيل مي دهند. » بر اساس اين فكر دو تمرين «ترجمه تخصصي »و «معادل يابي براي واژگان تخصصي» در كتابهاي زبان براي رشته هاي دانشگاهي به پيشنهاد اوگنجانده شد.

طاهره صفارزاده در زمينه شعر و شاعري نيز

به دليل مطالعات و تحقيقات ادبي به معرفي زبان و سبك جديدي از شعر با عنوان شعر «طنين» توفيق يافت كه در آغاز بسيار بحث برانگيز شد زيرا شعر مقاومت و طنز سياسي ، حكومت پسند نبود.سرانجام در سال 55 به اتهام نوشتن شعر مقاومت ديني از دانشگاه اخراج و براي دومين بار به خانه نشيني و فراغت اجباري رفت.و در ايام تنهايي و مشاهده پاره اي خيانت هاي سياسي و اجتماعي، درون مذهبي او بيش از پيش متوجه حمايت خداوند گرديد و تحولي شديد در وي ايجاد شد آن گونه كه در زمان خانه نشيني، تمام وقت خود را وقف خواندن تفاسير و مطالعات قرآني كرد.

كتاب «سفر پنجم» او كه دربرگيرنده اشعار مقاومت با مضامين ديني است در سال 56 در دو ماه به سه چاپ با شمارگان سي هزار رسيد. از مجموعه شعرهاي او مي توان به : رهگذر مهتاب، 1341 brelld the Red um (سروده هايي به زبان انگليسي)، آيووا 1967م. 1347ش.

طنين در دلتا [و دفتر دوم]، سد و بازوان،سفر پنجم، حركت و ديروز، بيعت با بيداري، مردان منحني، ديدار صبح، در پيشواز صلح،گزيده ادبيات معاصر، هفت سفر، روشنگران راه و انديشه در هدايت شعر، اشاره كرد.

اشعار صفارزاده با نظر به مسائل سياسي و اشاره به وقايع مهم جهان داراي خط فكري خاصي است.در همه آثارش به جريان هاي سياسي ايران و جهان نظر دارد.صفارزاده با استفاده از زبان محاوره، اصطلاحات عاميانه، حتي مطرح كردن شعارها، تلاش مي كند به شعر و زبان مردمي نزديك تر شود.شايد به همين دليل، از آوردن واژه ها و اسامي، از زبان هاي

بيگانه خودداري مي كند.

شعر صفارزاده داراي انديشه هاي شكل يافته است كه در قالب كلمات عرضه مي شود.در شعر صفارزاده، فرصت ها گرانبهاترند و خواننده با شاعري مواجه مي شود كه اسلوب را در زباني فشرده و با بار بيشتر از لحاظ انديشه و تفكر مي بيند.او با استفاده از تعابير مذهبي و قصص و آيات قرآن كريم به صورت تلميح و جهان مداري و سياست محوري، رنگ و بوي خاص به اشعارش بخشيده است.خودش مي گويد: شعر مقاومت و طنز سياسي هيچ وقت حكومت پسند نبوده است.

طاهري قزويني، علي اكبر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مهندس علي اكبر طاهري قزويني متولد سال 1311 در قم تحصيلات ابتدايي و متوسطه را به ترتيب در قم و تهران گذراند . سپس در دانشگاه تهران ، دانشكده ي فني ، رشته ي مهندسي معدن را به پايان رساند . در حدود سال 1334 در كلاس خصوصي متشكل از ده / دوازده نفر از دانشجويان دانشگاه تهران در جلسات هفتگي درس تفسير شركت كرد ، كه حدوداً يك سال ادامه داشت . استاد اين كلاس ، شادروان آيت الله مرتضي مطهري بود و محل تشكيل كلاسها ، در مدرسه ي مروي و متن درسي ، جلد اول تفسير الميزان ، اثر روانشاد علامه محمد حسين طباطبايي ، به عربي بود . در آن ايام هنوز اين تفسير گرانسنگ نه متنش به پايان رسيده بود و نه به فارسي ترجمه شده بود . دو تن از همدرسان نامدار آقاي مهندس طاهري در اين درس تفسير قرآن ، شادروانان دكتر چمران و دكتر سامي بودند . پس از آن با همدرسان بيشتر در

جلسات تفسيري روانشاد آيت الله سيد محمود طالقاني در مسجد اسلامبول حضور يافت . اين كلاس ، به دليل اشارات و فعاليتهاي سياسي مرحوم آيت الله طالقاني _ كه امروزه اسناد آن به صورت كتاب دو جلدي مفصلي انتشار يافته است _ پس از مدتي تعطيل شد ، و مرحوم آيت الله طالقاني دستگير و زنداني شد . سالها بعد ، يعني حدوداً دو سال پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سومين دوره و جلسات تفسير هفتگي كه اين بار استاد آن ، مرحوم مهندس بازرگان بود ، شركت جست كه بسي بيشتر از دوره ي يك ساله ي پيشين ، به مدت 14 سال دوام يافت . مهندس طاهري علاوه بر شركت در اين جلسه ي قرآن پژوهي و تفسير ، خود در ايام فراغت به مطالعه ي كتب قرآن شناسي به ويژه تفاسير پرداخته و چون درك و دريافت عميق و دقيق كلام الله ، نياز به اطلاعات كافي در زمينه ي زبان و حتي ادب عربي دارد ، لذا دوره ي كاملي از دروس و كلاسهاي عربي آموزي دارالعلوم العربيه را كه مديريت آن با دكتر نجفي بود ، با موفقيت طي كرد و از آن پس ، رفته رفته انديشه ي اقدام به ترجمه ي جديد و امروزيني از قرآن مجيد به فارسي ، به خاطر او راه مي يابد .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

فارسي، جلال الدين

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

آقاي جلال الدين فارسي از اسلام پژوهان و مبارزان عصر جديد در راه تحقق و استقرار انقلاب / حكومت / جمهوري اسلامي بوده اند ، و بيش از يك

اهل قلم عادي در اين راه تلاش كرده اند . او متولد 1312 ش در مشهد مقدس است . در حدود سالهاي 1332 _ 1333 ش نخستين اثر خود را كه ترجمه بود منتشر ساخت و با شركت در حوزه هاي مخفي نهضت مقاومت ملي ، به بحث درباره ي مسئله ي « كليسا » و رابطه ي دين و دولت / سياست / حكومت و پس از آن به تدريس دو اثر انقلابي خود به نامهاي نهضت هاي پيامبران ، و تكامل مبارزه ي ملي پرداخت . سالهاي 1340 _ 1341 را در زندان قزل قلعه سپري نمود و در قيام 15 خرداد سال 1342 نيز نقشي فعال داشت . كتاب حقوق بين المللي اسلامي را در سال 1345 ، و ترجمه ي كتاب مشهور تكامل انقلابي اسلام را در سال 1349 منتشر كرد . در خلال همين سالها به لبنان هجرت كرد و با همكاري با جنبشهاي انقلابي و آزادي بخش منطقه در حركت مبارزه ي مسلحانه ي داخل كشور نقش مهمي ايفا نمود . دوره ي درسهايي درباره ي ماركسيسم به دو زبان فارسي و عربي و واحدهاي بشري و ترجمه ي 5 جلد ( از 11 جلد منتشر شده ) الغدير و شهداي راه فضيلت هر دو اثر شادروان علامه عبدالحسين اميني ، از آثار فرهنگي ارزشمند دوران هجرت اوست .

در تابستان 1357 از طرف امام خميني ( ره ) ، به تنظيم رابطه ي سازمان آزادي بخش فلسطين با انقلاب اسلامي ايران همت گماشت و سال بعد به نمايندگي در مجلس خبرگان انتخاب گرديد . مسئوليت ديگر وي عضويت

در ستاد انقلاب فرهنگي بود . وي سپس به عنوان نماينده ي مردم تهران در دوره ي دوم مجلس شوراي اسلامي مشغول انجام وظيفه گرديد . آثار ديگر او كه در سالهاي اخيرتر منتشر شده عبارتند از : ترجمه ي قرآن كريم كه به آن بيشتر مي پردازيم ؛ فلسفه ي انقلاب اسلامي ؛ استراتژي بين المللي ؛ پيامبري و جهاد و حكومت ، پيامبري و انقلاب كه اين سه كتاب ، يك دوره سيره ي نبوي است به استناد ترتيب نزول قرآن و محتواي آيات تاريخي . يكي از آثار مفيد ديگر ايشان واژه هاي انقلاب اسلامي ايران است كه چند سال پيش منتشر شده است ، و به كار ايران شناسان و اسلام شناسان و محققان انقلاب اسلامي و تاريخ عصر جديد ايران مي آيد .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

فولادوند، محمدمهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد محمد مهدي فولادوند فرزند شادروان محمد حسين بختياري ، در اول دي ماه 1299 در اراك متولد شد . او از سوي مادر ، نوه ي حجت السلام حاجي آقا محسن ادراكي و نبيره ي دختري مرحوم سيد محمد علي تهراني است . پس از طي تحصيلات اوليه و رايج به سبك جديد ، در شهريور 1329 براي ادامه ي تحصيل به ويژه در رشته هاي شعر و ادب و هنر و زيبايي شناسي ، به پاريس رفت و چهارده سال در آن شهر اقامت و در رشته هاي دلخواه دانشگاهي و تكميل زبان و ادب فرانسوي خود تلاش كرد . جناب فولادوند در آبان ماه 1343 ( 1964 م ) به تهران بازگشت و تاكنون

كه بيش از هشتاد سال از عمر پربار و بركتش مي گذرد ، در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي، مواد مختلف فلسفه ، زيباشناسي ، زبان فرانسه ، تاريخ مذاهب و فرهنگ ايران را تدريس كرده است . او عضو انجمن فلسفه ي ايران و علوم انساني يونسكو و عضو انجمن شعراي فرانسه و نويسندگان فرانسه زبان است . مجموعه ي آثار فرانسه و فارسي وي قريب به سي جلد است كه در حدود پانزده جلد آن به چاپ رسيده است . برخي از آثار چاپ شده ي ايشان از اين قرار است :

_ ترجمه ي [ رباعيات ] عمر خيام ، پاريس ، مزون نو ، 1960 ، طبع جديد آن با مقدمه و حواشي و « سخنان تازه درباره ي عمر خيام و رباعيات او » به پيوست آن . تهران ، فروغي .

_ هيدا ( در جستجوي زيبايي ) ، چاپ فرهنگ و هنر ( به فرانسه )

_ سنفونيها ،چاپ فرهنگ و هنر ( به فرانسه )

_ زن در انديشه ي خدا ( به فرانسه )

_ ديوان اشعار و نوشته ها ( آثار فارسي _ بخش يكم )

_ ترجمه ي كتاب المنقذ من الضلال ( = زندگينامه ي خود نوشت فكري و فرهنگي غزالي ، عنوان ترجمه ي فارسي اش رهنماي گمراهان ، نشريات محمدي )

_ نخستين درس زيبايي شناسي . انتشارات دهخدا .

_ پاسكال _ ونسي _ بلندل . مجموعه كتابهاي جيبي .

_ زيباترين اشعار فرانسه ( متن فرانسه و فارسي ) . انتشارات كندي . در سالهاي اوليه ي

پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، كه بنياد قرآن تاسيس شد ، استاد فولادوند چند اثر قرآني از نويسندگان برجسته ي معاصر عرب ، نظير سيد قطب ، به فارسي شيوايي ترجمه كرد كه از سوي همان بنياد منتشر شده است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

فيض الاسلام، علينقي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ح 1364 -1284 ش)، عالم دينى، شارح و مصحح. در سال 1284، در چنين خانواده اي كه به صفاي معنوي آراسته بود، كودكي ديده به جهان گشود كه سيد علي نقي ناميده شد و بعدها به سيد علي نقي سدهي اصفهاني آل ديباج مشهور و به فيض الاسلام موسوم گشت. لفظ سده در پسوند نامش، به زادگاهش اشاره دارد كه در دوازده كيلومتري شمال غربي اصفهان است و اكنون خميني شهر ناميده مي شود. وى دانشمندى پركار و پرثمر بود، و از آقا سيد ابوالحسن اصفهانى، حاج شيخ ضياءالدين عراقى، آقا شيخ محمد كاظم شيرزاى اجازه ى اجتهاد داشت و نيز صاحب اجازه ى روايتى از آيت الله حاج شيخ على اكبر نهاوندى و حاج شيخ عباس محدث قمى بود. وى بيش از چهل سال پيش «نهج البلاغه» را به فارسى روان ترجمه و شرح كرد كه اين كتاب به «نهج البلاغه» فيض الاسلام مشهور است. از ديگر آثارش: ترجمه و شرح «صحيفه ى كامله ى سجاديه»، كه در 1375 ق منتشر شده؛ «قرآن عظيم»، ترجمه و خلاصه تفسير، در سه مجلد كه مؤلف حدود چهارده سال وقت خود را صرف تأليف اين كتاب نموده؛ «اشارات الرضويه»؛ «افاضات الغرويه فى اصول الفقهيه»، عربى؛ «چراغ راه»؛ «رهبر گمشدگان در رجعت»، ردى بر عبدالوهاب فريد.[1]

سيد علينقى مشهور به (فيض الاسلام) صاحب ترجمه نهج البلاغه كه در سده از

حيات سلطان دختر شيخ فاضل آقا ملا محمدصادق سدهى به دنيا آمده و تحصيلات خود را در سده و اصفهان و قم و نجف اشرف نموده و بعد رحل اقامت به تهران افكنده و تا حال تحرير در كسوت روحانيت به كار تجارت و تبليغ دين و تأليف اشتغال و آثار گرانقدرى كه ذيلا مى نگارم از خود به يادگار گذارده است.

1- ترجمه نهج البلاغه در 6 جزء كه در دو مجللد مكرر به طبع رسيده.

2- ترجمه صحيفه سجاديه. 3- تفسير كلام اللَّه مجيد 4- ترجمه صحيفه علويه.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] كيهان فرهنگى (س 2، ش 2، ص 31)، مؤلفين كتب چاپى (610 -609 / 4)، نهج البلاغه (مقدمه).

مجتبوي، جلال الدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر سيّدجلال الدّين مجتبوي در سال 1307 در تهران به دنيا آمد . پس از طي دورۀ دبستان و دبيرستان، در رشتۀ فلسفه، در دانشگاه تهران مشغول تحصيل شد و در سال 1346 دورۀ دكتراي اين رشته را به پايان رسانيد.از سال 1349 رسماً با سمت استادياري گروه فلسفه دانشگاه تهران مشغول تدريس شد. اكنون نيز با رتبۀ دانشياري آن گروه به تدريس اشتغال دارد.قابل ذكر است ترجمه كتابهاي «تاريخ فلسفه» ، جلد اول ، و "علم اخلاق اسلامي " سيّدجلال الدّين مجتبوي ،به ترتيب در دوره دوم و چهارم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شده است.

گروه : علوم انساني

رشته : فلسفه

تحصيلات رسمي و حرفه اي : سيّدجلال الدّين مجتبوي پس از طي دورۀ دبستان و دبيرستان، در رشتۀ فلسفه، در دانشگاه تهران مشغول تحصيل شد و در سال 1346 دورۀ دكتراي اين رشته

را به پايان رسانيد.

استادان و مربيان : اساتيد برجستۀ ايشان در دوران تحصيل عبارتند از: مرحوم فاضل توني، مرحوم سيدكاظم عصّار، مرحوم دكتر رضازادۀ شفق.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : سيّدجلال الدّين مجتبوي از سال 1349 رسماً با سمت استادياري گروه فلسفه دانشگاه تهران مشغول تدريس شد. پس از پيروزي انقلاب به مدت چهارسال سرپرست گروه فلسفه دانشگاه تهران گرديد. و اكنون نيز با رتبۀ دانشياري آن گروه به تدريس اشتغال دارد.

جوائز و نشانها : ترجمه كتابهاي «تاريخ فلسفه» ، جلد اول ، و "علم اخلاق اسلامي " سيّدجلال الدّين مجتبوي ،به ترتيب در دوره دوم و دوره چهارم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شده است.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار :

1 بنياد حكمت سبزواري

ويژگي اثر : ترجمه از انگليسي

2 تاريخ فلسفه

ويژگي اثر : ترجمه از انگليسي (برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در دوره دوم كتاب سال) -آشنايي با كتاب: «تاريخ فلسفه» ، جلد اول اين كتاب، كه اثر مشهوري از فردريك كاپلستون است، به بررسي تاريخ فلسفه از آغاز تا زمان معاصر مي پردازد. تفكر فلسفي قدمتي برابر با قدمت فرهنگ بشري دارد . در طول قرنها انديشمندان گوناگون با كوشش بسيار به پي ريزي روشهاي مختلف فلسفي پرداخته اند. در زمان حاضر آشنايي با تاريخ فلسفه براي آگاهي بر انديشه هاي صحيح و پرهيز از انحرافات گذشتگان براي هر انديشمندي و بويژه دانشجويان و پژوهندگان رشته فلسفه ضروري است. تاريخ فلسفه، گردآوري محض عقايد يا نقل

و حكايت مطالب جدا و مجزاي فكري كه هيچ ارتباطي با يكديگر نداشته باشند نيست، بلكه نمايش جستجوي حقيقت از سوي انسان از طريق استدلال و برهان است. كتاب حاضر يكي از مشهورترين كتابهاي تاريخ فلسفه است كه مؤلف آن را نه براي فضلا و متخصصان فن، بلكه براي دانشجويان اين رشته نگاشته است. جلد اول ترجمه اين كتاب شامل مباحث مربوط به فلسفه پيش از سقراط، دوره سقراطي، و افلاطون مي باشد..

3 علم اخلاق اسلامي (ترجمه جامع السعادات مرحوم محقّق نراقي)

ويژگي اثر : ترجمه-برگزيده كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در دوره چهارم كتاب سال-آشنايي با كتب علم اخلاق اسلامي: كتاب مشتمل بر دو جنبه علوم عقلي و نظري و – ديني و عملي با سبك و اسلوبي ويژه است مؤلّف محترم در آغاز درباره نفس انسان و قوا و غرايز او سخن مي گويد و هر يك از فضايل اخلاقي را به يكي از قواي نفس اسناد داده و هر يك از رذايل اخلاقي را به غريزه اي متصل و مربوط مي سازد و آنگاه به شناساندن يكايك آن قوا مي پردازد. سپس مطالب خود را با آيات و روايات وارده و به طور كلي با تعاليم شروع مقدس اسلام مورد تقويت و تأييد قرار مي دهد و در پايان راه معالجه و درمان هر رذيلتي را به شيوه اي حكيمانه بيان مي كند. و علاوه بر اينها گه گاه به نصيحت و موعظه مي پردازد و با كلامي مؤثّر خواننده را به تهذيب اخلاق و تصحيح رفتار و كردار خويش دعوت مي كند. مترجم محترم

در ترجم? اين كتاب با تحمّل زحمات عديده به اصل احاديث و روايات رجوع كرده و اغلاط فاحش در ضبط نسخه متن را برطرف ساخته و نسخه جامع و صحيح را به دست داده است. كتاب با قلمي شيوا و روان به فارسي برگردانده شده كه در خور تقدير و شايسته تحسين است.

4 فلسفه يا پژوهش حقيقت

ويژگي اثر : ترجمه از انگليسي

5 كتاب درسي فلسفه و منطق دبيرستان

ويژگي اثر : سالهاي 60 و 61

6 كليّات فلسفه

ويژگي اثر : ترجمه و تأليف

مشكيني، علي اكبر

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

آية الله علي اكبر فيض معروف به مشكيني در سال 1300 هجري شمسي در روستايي از توابع بلوك مشكين شهر و در ميان خانواده اي متدين و اهل علم چشم به جهان گشود. پدرش مردي مومن و عالم بود و در روستاي آلنّي زندگي ساده اي داشت. او در كسوت روحانيت به تحصيل علم و رتق و فتق امور مردم مي پرداخت .

آية الله مشكيني هنگامي كه همراه با پدر در نجف اشرف مقيم بود، به مكتب خانه رفت . هنوز بيش از دو سال از اقامت خانواده آية الله مشكيني در نجف نگذشته بود كه مادرش چشم از جهان فروبست. آية الله مشكيني به همراه پدر به وطن بازگشت و مقداري از مقدمات علوم ديني را نزد پدر فرا گرفت . وي پس از مدتي پدر را نيز از دست داد. خود مي گويد: " پس از فوت پدرم ما يتيم بوديم و هيچ چيز نداشتيم."

ايشان با وجود سختي و مرارت و فقر، عزم سفر

كرد و راهي حوزه علميه اردبيل شد و پس از اندكي به فكر مهاجرت افتاد. ايشان درباره سال هاي سخت دوران يتيمي خويش مي گويد:

"با وجود همه سختي ها و نبود امكانات، چيزي كه ما را اميدوار كرده بود؛ توكل به خدا و ايمان به راهي بود كه در آن پاي نهاده بوديم. هر چند در اين غربت و تنهايي سايه پدر و مادر نبوده لكن همواره خدا بود و باور اين حضور، ما را از ياس و نااميدي نجات مي داد."

وي براي تحصيل علوم ديني به شهرستان اردبيل سفر كرد و مقداري از صرف و نحو را در آنجا فرا گرفت . سپس در معيّت عالم بزرگواري كه از زخميان حادثه مسجد گوهرشاد مشهد در زمان رضاخان بود، به شهر قم آمد و در آن ديار به تحصيل علوم ديني پرداخت .

ايشان درباره سفارش پدرش براي تحصيل علم مي گويد:

"پدرم در آخرين لحظات عمرش تنها سفارشي كه براي من كرد اين بود كه فرمود:

پسرم! در روز قيامت به پيش من رو سياه مي آيي اگر احكام و عقايد و تفسير را فرا نگرفته باشي."

اين بود كه آية الله مشكيني در كنار فقه و اصول، در عقايد و تفسير نيز زحمات زيادي كشيد و در اين علوم نيز تبحر خاصي به دست آورد. او در حضور اساتيد بزرگي چون امام خميني را درك كرد و چندين سال نيز در محضر اين مرد بزرگ، كمالات علمي را فراگرفت و به ژرفاي انديشه و عرفان و معنويت وي پي برد و شيفته اش گرديد.

ايشان در زماني كه سايه منحوس رژيم پهلوي بر كشور مستولي و

تحصيل در حوزه هاي علميه بسيار دشوار بود. دروس دوره سطح را به خوبي به پايان رساند و در درس خارج فقه و اصول استادان مشهور دوره خود، حاضر شد.

وي نزديك به هفت ماه نيز در نجف اشرف حضور داشت و در درس هاي خارج استادان آن ديار، به ويژه امام خميني (ره ) شركت مي كرد اما به دليل هواي گرم نجف و ضعف مزاجي مجبور به بازگشت به ايران شد.

آية الله علي اكبر مشكيني در سال هاي تحصيل خود، به محضر عالمان بسياري شرفياب شد.

وي در دروس خارج فقه و اصول آية الله العظمي بروجردي (ره ) و آية الله العظمي محقق داماد(ره ) شركت مي كرد. در نجف نيز به محضر عالمان و استادان آن ديار شرفياب مي شد و در درس خارج امام خميني (ره ) شركت جدي داشت .

آي_ة الله مشكيني در سال هاي تحصيل و پس از آن با فضلا و اساتيد بسيار، رابطه دوستي داشت كه از آن جمله مي توان آية الله جوادي آملي و آية الله اميني را نام برد.

فعاليت هاي علمي و فرهنگي :

آية الله مشكيني در سال هاي عمر با بركت خود منشأ خدمات، فعاليت هاي علمي و فرهنگي بسياري بود. او طي سال ها تدريس مقدمات، سطح و دروس خارج فقه و اصول در حوزه، شاگردان بسياري را تربيت كرد كه از استادان و علماي امروز حوزه به شمار مي آيند.

وي كتب دوره مقدمات و سطح را بارها تدريس كرده و سال ها به تدريس خارج فقه و اصول اشتغال داشته است .

همچنين درس تفسير آية الله مشكيني از دروس مشهور حوزه علميه قم بوده است .

از فعاليت هاي مهم وي در اين عرصه ، تأسيس مؤسسه الهادي است

كه به چاپ كتب مفيد و اسلامي براي سطوح گوناگون جامعه مي پردازد و مردم را با حقايق و معارف اسلامي آشنا مي سازد.

آيت الله مشكيني همچنين كتاب هاي فراواني در زمينه هاي گوناگون علوم اسلامي تأليف و منتشر ساخته است كه برخي از مجموعه آثار ايشان به شرح زير است :

1_ اصطلاح الاصول

2_ مصطلحات الفقه

3_ الفقه الماثور (دوره فقه به طرزي نوين )

4_ دروس في الاخلاق (يك دوره اخلاق عربي )

5_ ازدواج در اسلام

6_ المنافع العامه (شرح كتاب احياءالموات شرايع )

7_ مفتاح الجنان (كتاب دعا تكميل مصباح المنير)

8_ المواعظ العدديه

9_ واجب و حرام احكام الزامي (دوره فقه )

10_ قصار الجمل (احاديث كوتاه تحت عناوين لغوي دو جلد)

11_ ترجمه قرآن كريم به زبان فارسي

12_ الهدي الي موضوعات نهج البلاغه

13_ المبسوط (تفسير سوره آل عمران )

14_ واجبات و محرمات (استقصاء آنچه در شرع واجب و حرام اعتقادي و عملي است )

15_ تفسير سوره (ص )

16_ بحث تكامل از نظر قرآن

17_ مسلكنا في العقائد و الاخلاق و العمل

18_ زمين و آنچه در آن است

19_ تقليد چيست ؟

20_ رساله خمس

21_ حاشيه توضيحي بر كتاب مضاربه ، عروة الوثقي

22_ نهج البلاغه موضوعي

23_ تحريرالمواعظ

24_ تحريرالمعالم

25_ الرسائل الجديده

26_ تلخيص المكاسب (در دست چاپ )

27_ تفسير روان براي نسل جوان (در دست چاپ )

28_ ترجمه و شرح فارسي سه كتاب مضاربه ، مزارعه و شركت در عروة

الوثقي (در دست چاپ )

همچنين از وي مقالات بسياري در نشريات نور علم ، پاسدار اسلام و ... نيز در روزنامه جمهوري اسلامي و ... به چاپ رسيده است .

فعاليت هاي سياسي :

زندگي آية

الله مشكيني سرشار از مبارزات و تلاش هاي سياسي براي تحقق حكومت اسلامي است . وي از نخستين افرادي بود كه به نهضت امام خميني (ره ) پيوست . مشكيني در جلسات مخفي مبارزان شركت مي كرد از اين رو حدود چهار ماه در تهران متواري شده بود و سپس ايران را به مقصد عراق ترك كرد.

با بازگشت به قم در همان روز اول دستگير شد و ساواك از او خواسته بود تا 48 ساعت بعد از قم خارج شود. از اين رو به مشهد رفت و 15 ماه در آنجا مشغول تدريس شد و بار ديگر به حوزه علميه قم آمد و مبارزات را پي گرفت ؛ اما پس از مدتي به همراه 27 نفر از اساتيد و فضلاي حوزه تبعيد شد. از اين رو به زادگاه خود رفت ولي پس از سه ماه ساواك وي را دستگير و به ماهان كرمان و گلپايگان تبعيد كرد.

وي پس از دو سال نيز به كاشمر تبعيد شد و در طول دوره تبعيد نيز دست از مبارزه برنمي داشت ؛ اين گونه بود كه ساواك او را به مكان ديگري منتقل مي كرد. وي از اعضاي جامعه مدرسين حوزه علميه قم بود .

با پيروزي انقلاب اسلامي ايران ، آية الله مشكيني در مسئوليت هاي گوناگوني به ايفاي نقش پرداخت از جمله عضويت در خبرگان تدوين قانون اساسي ، مسئول گزينش و اعزام قضات با حكم امام(ره )، رياست مجلس خبرگان رهبري در هر سه دوره ، امامت جمعه قم با حكم امام(ره ) و رهبر انقلاب، عضويت در جامعه مدرسين حوزه علميه قم و رياست شوراي بازنگري قانون اساسي .

آيت الله مشكيني كه به بيماري خوني مزمني دچار بودند، در

بيمارستان بقيه الله بستري شدند. سرانجام عصر روز دوشنبه 8 مرداد 1386 ايشان به خلد آشيان رحلت نمودند.

معزي، محمدكاظم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

قرآن شناس معروف معاصر ، استاد حاج سيد علي كمالي دزفولي ، صاحب آثار عديده ي قرآني ، درباره ي مرحوم معزي كه با ايشان خويشاوندي هم داشته چنين فرموده اند : شيخ محمد كاظم فرزند شيخ محمد و او فرزند حاج شيخ محمد رضا فقيه به نام ، از اولاد معزالدين ، عالم معروف دوران صفويه ، در سال 1298 ش در دزفول به دنيا آمد و در سال 1348 ش در تهران وفات يافت و در مقبره ي شيخان قم مدفون گرديد . تحصيلات بعد از مكتب خانه ي او در خدمت جدش حاج شيخ محمدرضا شروع شد و زير توجه و علاقه ي خاص او مدارج علمي را به طور مضاعف طي كرد . استادانش در دزفول ، جد مادري اش آقا شيخ محمد باقر و عموزاده اش آقا ميرزا محمد علي ، و چند سالي در قم ، آيت الله بروجردي تا نيل به درجه ي اجتهاد بود . علاوه بر عربي ، به زبان انگليسي هم آشنا بود . چند سالي در دانشكده ي الهيات دانشگاه تهران تدريس كرد . معلومات او از محدوده ي تحصيلات متداول بسيار فراتر بود . اثر مهمش ترجمه ي قرآن مجيد به فارسي است ، كه اشتباهاتي ناچيز و اندك از قبيل كاربرد ماضي و مضارع به جاي همديگر در آن يافت مي شود و ترجمه اش هنوز در ميان ترجمه هاي امروز مي درخشد . نمونه ي اخلاق و فروتني اسلامي بود . رحمه الله عليه

. ( برگرفته از بيانات استاد حاج سيد علي كمالي دزفولي ) .

مكارم شيرازي، ناصر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حجه الاسلام والفاضل العلام آقاى علامه ناصر مكارم، از اساتيد بنام و مدرسين والامقام و علماء كرام و نويسندگان فخام و گويندگان عظام حوزه علميه قم و افتخار استان فارس و بلكه ايران و جهان تشيع است در 22 ماه شعبان 1347 قمرى در شيراز در يك خانواده اصيل به دنيا آمده و تحصيلات جديد خود را در مدارس جديد شيراز خوانده و در مدت كوتاهى به واسطه استعداد و حافظه فوق العاده مقدمات و ادبيات را در مدرسه آقاباباخان فراگرفته و سطوح نهائى فقه و اصول را از مدرسين شيراز خوانده و ضمنا از تدريس خود عده اى را بهره مند مى نمود تا در سال 1324 شمسى كه از وطن خود مهاجرت به قم و دانشگاه جعفرى شيعه يعنى حوزه علميه نموده و در درس مرحوم آيت الله العظمى حجت و آيت الله العظمى بروجردى طاب ثراهما حاضر شده و كاملا با صحبت كردن در بحث آن آيات عظام جلب توجه آنها و كليه شركاء درس را مى نمودند و خاطر اين نويسنده است كه در آن اوقات مترجم معظم ما سنين عمرش از بيست سال نگذشته بود كه در درس علمين مذكورين اشكال مى كرد و جواب مى گرفت.

مسافرتى در سال 1369 قمرى به نجف اشرف نموده و حدود يكسال توقف و از محضر آيات عظام و مدرسين بزرگ حوزه نجف استفاده كرده و مورد توجه مخصوص آنان قرار گرفته كه نائل به دريافت اجازه اجتهاد از آنها گشته و در اثر گرمى هوا و نبودن وسائل آن روز در ماه شعبان 1370 قمرى به قم مراجعت و

از درس آيت الله العظمى بروجردى و ساير آيات بهره مند گرديده و دروس معقول را از استاد علامه طباطبائى فراگرفته و به تدريس دروس عاليه پرداخته است.

استاد مكارم حوزه درس تحليل فقه و اصول دارند كه عده كثيرى از فضلاء و محصلين فهميده و با استعداد از نظرياتشان استفاده مى كنند و غالب آنها را يادداشت مى نمايند كه اميد است روزى به عنوان يك اثر ارزنده در فقه و اصول به طبع برسد.

جلسات درس عقايد و مذاهب وى نيز با سبك جديد و متد خاصى انجام مى گيرد كه صدها نفر را به طرز نوينى با اين مسائل آشنا نموده و كتابهائى كه حاوى فشرده آن جلسات علمى است تاليف نموده و در بررسى هاى خود از اصول علمى كه مورد پذيرش محيطهاى علمى امروز است كمك گرفته است.

آثار علمى ايشان كه نتيجه همان جلسات درس و همچنين كتابهاى ارزنده ديگر ايشان اشاره مى كنم.

1 و 2 و 3- كتاب القواعد الفقهيه كه جلد اول آن در سال 1343 شمسى و دوم و سوم آن در سالهاى بعد به طبع رسيده است.

4- فيلسوف نماها كه برنده جايزه بهترين كتاب سال گرديد اين كتاب درباره عقايد ماديها بحث مى كند.

5- آفريدگار جهان در اثبات صانع و پاسخ به شبهات ماديها.

6- چگونه خدا را بشناسيم.

7- رهبران بزرگ و مسئوليتهاى بزرگتر در پيرامون نبوت عامه.

8- قرآن و آخرين پيامبر در پيرامون نبوت خاصه.

9- داروينيسم يا آخرين فرضيه هاى تكامل. 10- بحثى درباره ماترياليسم و كومينسم. بحث در اصول فلسفه (ماديها) كه مكرر چاپ شده است.

11- و 12- ترجمه جلد اول الميزان در دو جزء كه چاپ شده است.

13- شرح و ترجمه اصل الشيعه 14- در

جستجوى خدا 15- همه مى خواهند بدانند 16- جلوه حق.

17- اسرار عقب ماندگى 18- مشكلات جنسى جوانان 19- آنچه از اسلام بايد بدانيم .

20- مقدمه بر كتاب وحى 21- اين مسائل مطرح است

22- سركوبيهاى خطرناك 23- نماز مكتب عالى تربيت 24- فرآورده هاى دينى.

25- عود ارواح 26- جوانان را دريابيد 27- تربيت و نمونه هاى آن

يكى از آثار و خدمات استاد علامه مكارم تاسيس مجله درسهائى از مكتب اسلام است كه از سال 1340 شمسى تاكنون با نشر اين مجله كه ارگان حوزه علميه قم است خدمات ارزنده اى انجام داده است و اين مجله از بهترين مجله ها و منشورات اسلامى شيعه است كه به تمام كشور و خارج كشور منتشر و مقالات بسيار جالب و بحثهاى ارزنده اى را به قلم اساتيد و مدرسين بزرگ حوزه مطرح و پخش مى نمايد و اين مجله كه در زير نظر هيئت تحريريه كه همه از افاضل برجسته اند از ابتكارات فكر بكر ايشانست.

مراتب ولاء و علاقه او به اهل بيت عصمت و طهارت و بالاخص به پيشواى بزرگ جهان حضرت امير مومنان عليه السلام از اشعار و سرودهاى نغز او در توحيد و در مراثى و مدايح آن متجلى است.

(مكارم شيرازى) در حال حاضر از مراجع تقليد و مدرسين بزرگ و آيات عظام حوزه علميه قم مى باشند.

رساله علميه و توضيح المسائل ايشان در سال 1369 شمسى و 1410 قمرى به طبع رسيده و منتشر گرديده و اكنون درس خارج فقه و اصول ايشان يكى از پرجمعيت ترين دروس استدلالى قم مى باشد. و چون آثار ايشان از تأليفات و مدارس علميه و غيره بسيار شده لازم ديده در اينجا استدارك نمايم.

1- تفسير نمونه 27 جلد، مطبوع.

2- تعليقات بر

عروه الوثقى، مطبوع.

3- قرآن و آخرين پيامبر، مطبوع.

4- معاد در جهان پس از مرگ، مطبوع.

5- مهدى عليه السلام انقلابى بزرگ، مطبوع.

6- عقيده يك مسلمان، مطبوع.

7- اقتصاد اسلامى، مطبوع.

8- انگيزه پيدايش مذهب، مطبوع.

9- روش تطبيقى در شناخت، مطبوع.

10- پايان عمر ماركسيسم، مطبوع.

11- ارزشهاى فراموش شده، مطبوع.

12- پرسشها و پاسخها، مطبوع.

13- اين است آئين ما، مطبوع.

14- آخرين فرضيه هاى تكامل، مطبوع.

15- همه مى خواهند بدانند، مطبوع.

16- ده درس خداشناسى، مطبوع.

17- ده درس پيامبرشناسى، مطبوع.

18- ده درس معادشناسى، مطبوع.

19- ده درس عدل شناسى، مطبوع.

20- جوانان را دريابيد، مطبوع.

21- زندگى در پرتو اخلاق، مطبوع.

22- جلوه حق، مطبوع.

23- معماى هستى، مطبوع.

24- اسرار عقب ماندگى، مطبوع.

25- در يك بررسى كوتاه، مطبوع.

26- در جستجوى خدا، مطبوع.

27- مشكلات جنسى جوانان، مطبوع.

28- آنچه از اسلام بايد بدانيم، مطبوع.

29- بحثى درباره ماترياليسم و كمونيسم، مطبوع.

30- تقليد با تحقيق، مطبوع.

31- خمس پشتوانه بيت المال، مطبوع.

32- مساله انتظار، مطبوع.

33- تفسير به راى، مطبوع.

34- تفسير سپرى براى مبارزه عميقتر، مطبوع.

35- اين مسائل براى همه جوانان مطرح است، مطبوع.

36- يكصد و پنجاه درس زندگى، مطبوع.

37- طرح حكومت اسلامى، مطبوع.

38- رساله مقدمه وحى، مطبوع.

39- مكتبهاى التقاطى، مطبوع.

40- فلسفه روزه، مطبوع.

41- فلسفه شهادت، مطبوع.

42- با شخصيت ترين زن جهان، مطبوع.

43- به ياد مهدى، مطبوع.

44- مناظرات تاريخى امام رضا (ع)، مطبوع.

45- تفسير موضوعى پيام قرآن، مطبوع.

46- مديريت و فرماندهى در اسلام، مطبوع.

47- آفريدگار جهان، مطبوع.

48- توضيح المسائل- رساله علميه، مطبوع.

49- انوار الفقاهه، مطبوع.

سخنى كوتاه از:

مدرسه امام اميرالمؤمنين (ع) و مدارس و موسسات وابسته به آن

قم- حوزه علميه

مدرسه امام، اميرالمؤمنين (ع) (مركز مطالعات اسلامى) در سال 1350 شمسى در زمينى به مساحت ششصد متر، به وسيله حضرت آيت اللَّه مكارم شيرازى با همكارى جمعى از نيكوكاران تأسيس گرديد و تحت

عنوان «جمعيت خيريه خدمات اسلامى» رسما به ثبت رسيد.

اين مدرسه يكى از فعالترين مدارس حوزه علميه قم مى باشد و داراى چاپخانه كه در طبقه زيرين قرار دارد و سه طبقه ديگر شامل هيجده حجره و يك سالن كه گنجايش هزار نفر را دارد كه جهت جلسات درس منظور گرديده و يك كتابخانه كه حدود چهار هزار جلد كتاب خوب دارد، مى باشد.

اين مدرسه يك موسسه تحقيقاتى و تبليغى است كه تاكنون در زمينه عقائد، تفسير و فقه و اصول و حديث و اقتصاد اسلامى و احياء تراث و تبليغات اسلامى توسط مؤسس محترم آن و يا زير نظر معظم له با همكارى جمعى از دانشمندان و فضلاى حوزه علميه فعاليتها و تحقيقات ارزنده اى به طلاب و فضلاى محترم حوزه علميه و جامعه مسلمان از راه تشكيل جلسات درس و نشر آثار سودمند و جزوات مختلف ارائه داده و مى دهد.

و تاكنون فضلاى بى شمارى را تقديم جامعه مسلمان كرده است كه بعضا بعد از انقلاب اسلامى ملت ايران در پستهاى حساسى مشغول انجام وظيفه مى باشند.

منابع مالى: آن عبارت است از سهم مبارك امام (ع) و كمك مردان خير انتشارات نسل جوان كه بخش ديگرى از اين موسسه است تاكنون متجاوز از 54 كتاب براى قشر جوان از نويسندگان مختلف نشر داده است كه بعضا دهها بار به چاپ رسيده است.

دائره پاسخ به سئوالات: نيز يكى از بخشهاى مهم و فعال اين موسسه مى باشد و از طريق پاسخ به سئوالات دينى، اجتماعى، اخلاقى و ارسال كتب و جزوات براى كتابخانه ها و در پاسخ سئوالات، فعاليت چشمگيرى داشته و دارد.

و به خاطر اين ارتباط مستمر، مخصوصا با قشر جوان و اطلاع

از مشكلات آنها غالب انتشارات نسل جوان كه بر اين محور تنظيم گرديده، در ميان قشر جوان مورد استقبال كم نظيرى قرار گرفته و دهها بار به چاپ رسيده است.

مطبوعاتى هدف:

اين مطبوعاتى از راه نشر و طبع آثار ارزنده اسلامى خود تاكنون خدمات موثرى به جامعه مسلمان ارائه داده و مى دهد.

مدارس وابسته به مدرسه امام اميرالمؤمنين (مركز مطالعات اسلامى)

1- مدرسه علميه امام مجتبى (ع)- كه در زمينى به مساحت هشتصد متر در سال 1361 نيز توسط حضرت آيت اللَّه مكارم شيرازى و با همت جمعى از مردان خير و نيكوكار براى سكونت طلاب محترم تأسيس گرديد.

اين مدرسه از سه طبقه تشكيل گرديده و داراى 41 حجره مى باشد و هم اكنون تعداد 80 طلبه از داخل و خارج در آن سكونت دارد.

امتيازات اين مدرسه:

اين مدرسه داراى يك سالن درس (مدرس) است كه در طبقه زيرين آن قرار دارد و تمام اطاقها مجهز به دستگاه تهويه و شوفاژ مى باشد و همچنين داراى تعداد پنج دستگاه يخچال بزرگ حمامهاى مجهز و آبسرد كن و نيز براى طلايى كه شهريه كمترى از حوزه مى گيرند و كفاف مخارجشان را نمى كند شهريه اى مقرر مى گردد.

2- مدرسه امام حسين (ع)- كه هم اكنون زمينى به مساحت پانصد و پنجاه و هفت متر براى آن توسط يكى از نيكوكاران تهيه گرديده و جمعى از مهندسين معروف كشور هم اكنون به تهيه نقشه آن اشتغال دارند و اميد است به خواست خداوند متعال در آينده نه چندان دور به صورت يك مدرسه مدرن و مجهز در اختيار طلاب عزيز قرار گيرد.

اين مدرسه نيز توسط حضرت آيت اللَّه مكارم شيرازى و با مشاركت مالى جمعى از مردان خير و

نيكوكار ساخته مى شود.

آدرس مدارس فوق:

مدرسه الامام اميرالمؤمنين، حوزه علميه قم، اول خيابان شهدا.

مدرسه امام مجتبى (ع)، حوزه علميه قم، خيابان شهدا، كوچه آمار، پشت مدرسه امام اميرالمؤمنين (ع).

مدرسه امام حسين (ع)، حوزه علميه قم، اول خيابان شهدا، كوچه آمار، مقابل مدرسه امام مجتبى (ع).

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد دوم)

موسوي گرمارودي، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر علي موسوي گرمارودي در سال 1320 در قم بدنيا آمد. پدرش از دانش___مندان اهل

گرمارود الموت قزوين بود.

موسوي گرمارودي مدرك كارشناسي خود را در رشته علوم قضايي و كارشناسي ارشد

و دكتراي خودر را در رشته ادبيات فارسي از دانشگاه تهران گرفته است .

او در عرصه شعر و ادبيات كشور حضور موثر داشته است كه راه اندازي و مديريت گلچ___رخ

نمونه اي از تلاش هاي اوست.

كارنامه ش_عري گرم__ارودي مشتمل بر 9 كت_اب ش_عر با نامهاي: عبور ، در سايه س___ار نخل ولايت ، س__رود رگبار

،چمن لاله، خط خون ، دس__تچين ، باران اخ__م ، گزيده ش___عر نيس___تان ، تا ناكج__ا آب__اد و گزي___نه ش__عر به انت__خاب

بهاءالدين خرمش__اهي است و هم__چنين 4 اثر زير چ__اپ او عبارت__ند از : صداي سب__ز زندگي و شعر اديب الم_مالك

فراهاني، از صدر تا ساقه و ترجمه قرآن كريم.

والدين و انساب : خانواده هاي گرما رودي ازنظر اصل و نسب و ارتباط خويشاوندي به چند طايفه تقسيم مي شوند كه شامل طايفه هاي قروچي بيگي

، اورس بيك و باقري و صادقي و اندجي و خانوا ده هاي غربال بند و موسوي و چند خانواده ديگر مي باشند . خانوار موسوي از خانواده هاي مهاجر روستاي ميغ سازه كجوربه به مناطق «اوانك » و «گرمارود» مي باشند. سيد علي موسوي گرمارودي از پدري «الموتي » و مادر «تنكابني» درمحله «چهارمردان » قم به دنيا آمد . نام پدرش حجت الاسلام سيد محمد موسوي گرمارودي

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : پدر سيد علي موسوي گرمارودي وي ابتدا در مسجد جامع «گرمارود » مردم را راهنمايي مي كرد ، پس دردوران جواني به قم و سپس نجف هجرت و آنگاه دوباره به قم بازگشت و در همانجا سكني گزيدند .

تحصيلات رسمي و حرفه اي : سيد علي موسوي گرمارودي نخست نزد پدرش مقدمات را فراگرفت و پس از آن دبستان ملي «باقريه » رفت .او دوره دبيرستان را مدرسه شهيد بهشتي (دين و دانش سابق ) هم سپري نمود و پس از آن به مشهد عزيمت نمود و درنزد علماي آن سامان ، به فراگيري علوم ديني پرداخت . درسال 1345 وارد دانشكده حقوق شد و كارشناسي آن رشته را در رشته علوم قضايي كسب كرد. او سرانجام پس از گرفتن مدرك كارشناسي زبان و ادب فارسي با اخذ درجه دكتراي زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تهران فارغ التحصيل گرديد .

خاطرات و وقايع تحصيل : سيد علي موسوي گرمارودي تحصيلات ابتدايي را دردبستان «باقريه » طي نمود ، او ازاين دوره چنين ياد مي كند :« از آن دبستان تركه هاي اناري كه درحوض بزرگ مدرسه پيوسته درآن خيس خورد تا به

كف دست شاگردان متخلف كوبيده شود ، هميشه چون كابوسي ، درذهن من مانده است . گرچه دستهاي كوچك من هرگز با آن چوبها تماس نيافت اما سالياني دراز بعد از آن روزها ،وقتي درزندان شاه ستمگر ، زير كابلهاي سيمي ساواك ، به خوداز درد مي پيچيدم ، چهره شكنجه گرخودرا شبيه ناظم بي رحم آن دبستان مي ديدم . »

استادان و مربيان : سيد علي موسوي گرما رودي مقدمات رانزد پدر فرا گرفت و پس از عزيمت به مشهد نزد علماي بزرگي چون : فردوسي پور ، واعظ طبسي و ابب نيشابوري دوم نهنگ و به كسب علوم ديني پرداخت .

هم دوره اي ها و همكاران : سيد علي موسوي گرمارودي با شاعر بزرگ معاصر اخوان ثالث نيز آشنايي و رفت و آمد داشت و اخوان شعري نيز به نام او سروده بود. شايد از سر اين آشنايي بود كه كتاب «درباره هنر و ادبيات» را ناصر حريري به گفت و شنودي با مهدي اخوان ثالث و علي موسوي گرمارودي اختصاص داد كه به وسيله انتشارات كتابسراي بابل در سال قبل از وفات اخوان منتشر شد.

وقايع ميانسالي : اولين رويداد سياسي بوقوع پيوسته درزندگي سيد علي موسوي گرمارودي ، غائله درانجمنهاي ايالتي و ولايتي بودكه وي درمدرسه فيضيه حضور داشت. او تاآستانه دستگيري و زنداني شدن نيز رفت كه با كوشش آيت لالله رباني شيرازي نجات يافت . باورود به دانشگاه با برخي فعالان سياسي آشنا شد و باشدت گرفتن مبارزان او بر چند رژيم پهلوي ، درسال 1352 به وسيله ساواك دستگير و نزديك به چهار سال درزندانهاي اوينو قصرحبس گرديد.

مشاغل و سمتهاي مورد

تصدي : شوراي انقلاب موسوي گرمارودي را به سرپرستي سازمان آموزشي نومرز منصوب كرد. همان مؤسسه فرانكلين سابق كه در اواخر دهه ?? با ادغام در تشكيلات «وزارت فرهنگ و آموزش عالي» از صورت يك مؤسسه خارج شد و از آغاز نيز با نام «شركت انتشارات علمي و فرهنگي» با انتشارات علمي و فرهنگي (بنگاه ترجمه و نشر كتاب سابق) ادغام شد. علاوه بر اين گرمارودي مدتي رايزن فرهنگي ايران در تاجيكستان بود و مدتي نيز مسئوليت تالار وحدت تهران را بر عهده داشت. او در مدت اقامتش در تاجيكستان به جد جريان شعر معاصر آن كشور فارسي زبان را دنبال كرد و در اين باره مقالات تحقيقي متعدد نوشت.

فعاليتهاي آموزشي : سيد علي موسوي گرمارودي مدت يك سال درحوزه فردوس به امر تدريس مشغول گرديد . وي پس از واقعه پانزده خرداد و دستگيري امام ، درتهران مستقيم گرديد . او ابتدا در دبستان و سپس دردبيرستان علوي مشغول كار شد . او پس از انقلاب به تدريس دردانشگاه پرداخت.

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : با پيروزي انقلاب اسلامي ، موسوي گرمارودي به همراه خانم طاهره صفارزاده «كانون فرهنگي نهضت اسلامي » را بنياد نهاد . موسوي گرمارودي راه اندازي، مديريت و سردبيري نشريه گلچرخ و انتشار يك مجله ادبي در تاجييكستان را نيز برعهده داشته است.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : سيد علي موسوي گرمارودي علاوه بر سرودن شعرو شركت درانجمنهاي ادبي ، انتشار دو دوره نشريه ادبي گلچرخ را به عهده گرفت . انتشار مجله ماهنامه «گلچرخ» رابايد به دو دوره تقسيم كرد :

دوره نخست بصورت ضميمه ادبي روزنامه دراطلاعات از روز سه شنبه 12 شهريور 1365 لغايت خرداد ماه همين ماه منتشر شد. دور دوم فعاليت هاي اين ماهنامه افزودن بر فعاليتهاي روزنامه نگاري درقلمرو ادبيات داستاني و بازنويسي زندگاني معصومين ، آثار چندي ازوي منتشر شده است .

آرا و گرايشهاي خاص : «من آنچه را برزبان شاعر مي آيد و بر كاغذ نوشته مي شود، درخت صاعقه زده اي مي بينم كه روي زمين افتاده است. اگر گفته اند: من گنگ خوابديده و عالم تمام كر / من عاجزم زگفتن و خلق از شنيدنش... مي تواند در باره همان جلوه نا پيداي شعر گفته شده باشد. آنچه از يك شعر ناب بركاغذ يا زبان مي آيد در واقع تنها صورت ناظم و مرحله هبوط آن اصل اعلاست. آنچه ما از يك شاعر مي خوانيم و مي بينيم آن درخت برپاي ايستاده در جنگل سبز خاطر، او نيست. توسكايي است كه آذرخش خلاقيت شاعر برآن گرفته است و آن را پيش پاي ما افكنده است. منتقد با آن عوالم چه مي تواند بكند؟او هرچه مي كند با بخش بيروني شعر مي كند.» اين جملات را شاعر نام آشنا و توانا علي موسوي گرمارودي در ميهماني انجمن شاعران ايران و در مراسم نكوداشت خويش بر زبان آورد. او ميهمان نهمين برنامه ميهمان ماه انجمن شاعران ايران ودفتر شعر جوان بود كه در محل خانه شاعران برگزار شد. گرمارودي از آن دسته شاعراني است كه ضمن توجه به مسير گذشته در شعر معاصر ره تازه مي جويد. او درباره بسياري از شاعران معاصر و هم عصر خويش هم تحقيقات فراوان

كرده وهم نظرات دقيق و عميقي ارائه كرده است. از آن جمله است نگاه او درباره شاعر بزرگ معاصر سهراب سپهري: «سپهري از كساني است كه راه نيما را شناخته بود، اما اين را با خود با شخصيت يگانه خويش پيمود. او خود را با رنگ و كلمه بيان مي كرد، مصالح خلاقيت او هم رنگ بود و هم كلمه و او با اين هر دو نقاشي مي كرد. يا با اين هر دو مأموريت ادبي خود را انجام مي داد. تعجب نفرمائيد كه براي نقاشي او نيز تأمل به مأموريت ادبي شده ام. مي دانيد كه در نقاشي ايراني از گذشته هاي دور به خاطر منعي كه اسلام در مبارزه با آثار بت پرستي پيش آورده بود، پرسپكتيو ناگزير حذف شده. يكي از منتقدان غربي مي گويد نقاشي در آبستره به همانجايي رسيده است كه نقاشي ايران اسلامي در طي قرون مي پيمود يعني در اين نقاشي نيز مانند آبستره رنگ ها يكديگر را فرا مي خوانند. نقاشي مأموريت ادبي مي يابد. اما شعر سپهري، شعر او در نخستين برخورد داراي چند ويژگي است، يكي اين كه سپهري نخستين كسي يا دست كم مهم ترين شاعري است كه زبان شعر نو را با زبان محاوره پيوند زد. توضيح آن كه در شعر نو شاعران در همان حال برخي داراي زبان خاص خويشند در يك چيز اشتراك دارند و آن زبان عام شاعرانه است در برابر زبان محاوره. در واقع مي توان گفت كه زبان شاعرانه هر شاعر و زبان خاص وي جنس و فصل شعر او را تشكيل مي دهند. زبان شاعرانه در اين

تعبير يعني زباني كه علاوه بر حفظ ويژگي زبان خاص يك شاعر داراي ضخامت و اسلوب شعري است و حوزه لغات و تعبيرات و بيان در آن از نوعي است كه آن را از سويي از زبان نوشتار متمايز مي كند و از سويي ديگر از زبان گفتار. اين ضخامت و اسلوب و تمايز و تمايل به ارگانيسم در كاربرد لغات به دست مي آيد. اما سپهري و البته اسماعيل شاهرودي و ديگراني هم شاعراني هستند كه زبان شاعرانه را با زبان محاوره پيوند زده اند و به جاي خود موفق هم بوده اند، اگر چه سپهري از اين لحاظ موفق تر است.» موسوي گرمارودي همچنان كه در عرصه شعر امروز و غزل امروز حرف تازه براي گفتن داشته، از آثار ديگر شاعران زمانه خويش نيز غفلت نكرده و چه بسا خارج از باورهاي اعتقادي يا نگره سياسي و فردي، شعر آنان را ارجح بر شعر خويش، به مخاطب شعر امروز توصيه كرده است. او در مرگ نوذر پرنگ از غزلسرايان فقيد معاصر اين حساسيت و دقت و توجه را به خوبي به نمايش گذاشت: «از دست رفتن نوذر پرنگ براي غزل معاصر ما لطمه بزرگي خواهد بود. پرنگ بي گمان يكي از برجسته ترين شاعران غزل نو است و تأثير او در نسل هاي بعد از خودش، بر كسي پوشيده نيست. من درجلسه نقد و بررسي شعر پرنگ كه با حضور خود شاعر و مرحوم منوچهر آتشي برگزار شد هم به اين موضوع اشاره كردم كه اشيا هم ناطق اند و گويا، اما به زبان بي زباني. اما اين طور نيست كه پديدار

هاي عالم با همه سخن بگويند؛ شاعران و بخصوص شاعراني مانند پرنگ محرم رازهاي پديدار ها هستند و پديدار ها با كساني مانند او بيگانه و نامحرم نيستند. برخي از غزل هاي پرنگ در ادبيات ما جاودانه خواهند بود. پرنگ با توجه به مضمون اين شعرش كه مي گويد: كجايي اي همه جاي تو خوش رهايي، هاي /! دلم به سوي صداي تو رهسپار شده است، به سوي رهايي رفت. به جاي دلش كه در زندگي به سوي صداي رهايي رهسپار شد، حالا خودش به سوي رهايي رفته است. خاك بر او خوش باد»!

جوائز و نشانها : سيد علي موسوي گرمارودي امسال (1385) به عنوان «چهره ماندگار بخش شعر» به وسيله بنياد چهره هاي ماندگار انتخاب شد. او در مراسم اين انتخاب ضمن قرائت بخشي از شعر پيامبر اعظم (ص) گفت من افتخار مي كنم كه با شعر علوي بزرگ شده ام و امروز به عنوان يك شاعر آئيني از من ياد مي شود. در سالي كه به نام پيامبر بزرگ اسلام نامگذاري شده است، بايد در راستاي اهداف نبوي و توسعه مفاهيم اسلامي گام برداريم و انديشه هاي نبوي را در همه جامعه اسلامي خود جاري كنيم».

چگونگي عرضه آثار : بهاءالدين خرمشاهي در مقدمه گزينه اشعار گرمارودي نوشته است: كارنامه شعري گرمارودي هم پر بار است هم پربرگ، كارنامه اي است كلان ومشتمل بر كتاب كه حاصل سلوك ساله شعري اوست. كتاب شعر او عبارتند از: عبور، در سايه سار نخل ولايت، سرود رگبار، چمن لاله، خط خون، دستچين، باران اخم، گزيده شعر نيستان، تاناكجا آباد. گزينه شعر گرمارودي را نيز بهاءالدين خرمشاهي

انتخاب كرده است. سهيل محمودي درباره گرمارودي مي گويد: موسوي گرمارودي يكي از كهن ترين قالب هاي شعر فارسي يعني قصيده را در عرصه اي به نام شعر سپيد تعريف كرده است. او از كساني است كه با تكيه برگذشته شعر فارسي و با ارزش گذاري به گذشته كه نه تقليد است و نه فقط تقديس آن، براي امروز بهره گرفته است. چيزي كه متأسفانه امروز در ادبيات ژورناليست زده ما وجود ندارد و كساني مانند اخوان يا سهراب در اين راه موفق بوده اند و بخشي از اين سنت را به شكل پويا در آورده اند. اين بخشي از توجه گرمارودي به پيشينيان در قالب قصيده است. بخش ديگر نگاه معرفتي و ديني اوست كه البته گاهي آنقدر به آن پرداخته شده كه حجابي روي وجه شاعري او شده است. اما نگرش و منبع فكري است كه به شعر عاشقانه ماهم معني مي دهد و گرمارودي در اين وجه هم موفق بوده است. علي موسوي گرمارودي از پيشتازان شعر مذهبي امروز شناخته مي شود. او تحصيلات مقدماتي خود را در قم و مشهد به پايان رساند و ادبيات عرآثار استاد گرمارودي به بخش كاملاً متفاوت تقسيم مي شود. نخست شعر، در اين زمينه ? كتاب تا به حال از او منتشر شده است. «در سايه سار نخل ولايت» و «خط خون»، معروف ترين دفترهاي شعر اوست. حوزه ديگر كارهاي او، داستان نوجوانان است كه در اين زمينه هم «داستان پيامبران» معروف تر از بقيه استب را نزد اديب پيشاوري فراگرفت. از ويژگي هاي شعري او تخيل گسترده و به دام آوردن انديشه هاي

نو در قالب كهن قصيده است گرمارودي در كار بازخواني و خوانش ادبيات كهن نيز بوده و مجموعه اي از ديوان حافظ با صداي او منتشر شده و انجمن شاعران ايران نيز گويا روايت بوستان سعدي را با صداي او ضبط كرده است.

--------------------------------------------------------------------------------

آثار :

1 ??شعر ترجمه شده به زبان ايتاليايي (مجموعه شعر)،

2 بابا تاريخ (داستان كوتاه)،

3 پرتو انسان ها (داستان جلد اول و دوم)

4 تا ناكجا آباد

ويژگي اثر : مجموعه شعر علي موسوي گرمارودي با نام «تا ناكجا» به چاپ رسيد كه عكس هاي زيباي ريكاردو زيپولي از كوچه باغ هاي روستا هاي مناطق كويري، دشت ها، بيابان ها و... آن را همراهي مي كرد. كاري كه در زمانه خويش مجموعه شعري متفاوت را رقم زد. زيپولي استاد دانشگاه «ونيز» و رايزن سابق فرهنگي سفارت ايتاليا در تهران بود. او همان است كه كتاب شعرهاي عباس كيارستمي را به زبان ايتاليايي ترجمه كرد.

5 ترجمه قرآن مجيد

ويژگي اثر : گرمارودي ادبيات عرب را نزد اديب پيشاوري فراگرفت. آشنايي او با ادبيات عرب البته اين نتيجه را نيز به همراه داشته كه گرمارودي را ترغيب به ترجمه قرآن كريم كند. ترجمه اي كه به سرعت به چاپ دوم رسيد و در چاپ دوم ترجمه اش را ويرايش دوباره نيز كرد. چاپ نخست اين ترجمه در حجمي هزارو??? صفحه اي انتشار يافت، چاپ دوم

آن نيز ازسوي انتشارات قدياني منتشر شد.

6 داستان پيامبران

ويژگي اثر : جلد اول آن دركتاب از آدم تا مسيح كه به صورت داستاني مي باشد . (جلد اول: از آدم (ع) تا عيسي (ع)) .گرمارودي علاوه بر شعر، نثر روان و فاخري نيز دارد. او در كتاب، داستان پيامبران را از آدم ابوالبشر(ع) تا حضرت ختمي مرتبت(ص) با اين نثر روايت كرده است

7 داستان پيامبران

ويژگي اثر : از حضرت محمد در جلد دوم

8 در مسلخ عشق

ويژگي اثر : مجموعه داستاني مي باشد.

9 درباره هنر وادبيات امروز

ويژگي اثر : اين كتاب مصاحبه ناصر حريري با گرمارودي

10 درمسلخ عشق (مجموعه داستان كوتاه مذهبي)،

11 دستچين (مجموعه شعر)

12 زندگي شيخ محمد تقي بافقي (داستان كوتاه)،

13 سرود آسماني

ويژگي اثر : ترجمه اي «از صحيفه سجاديه»

14 صداي سبز

ويژگي اثر : آخرين مجموعه شعر منتشرشده اين شاعر، «صداي سبز» (گزينه شعرها به اضافه بيش از شعر جديد) است.

15 قلم انداز

ويژگي اثر : مجموعه مقالات و سفر نامه ها از 1348

16 گزيده شعر نيستان

17 گزينه شعر گرمارودي

ويژگي اثر : به گزينش مقدمه بهاء الدين خرمشاهي

18 مجموعه تا كجا

19 مجموعه شعر باران اخم

ويژگي اثر : گزينه شعر جنگ دفتر ادبيات و شعر مقاومت درسال 1373 تهران منتشر شده است

20 مجموعه شعر چمن لاله

21 مجموعه شعر خط خون

ويژگي اثر : از انتشارات زوار به سال 1363 مي باشد

22 مجموعه شعر درسايه سار نخل ولايت

ويژگي اثر : اين اثر چاپ دوم و دفترنشر فرهنگ اسلامي به سال 1358 مي باشد .

23 مجموعه شعر درفصل مردن سرخ

ويژگي اثر : اين اثر از انتشارات راه امام به سال 1357 مي باشد .

24 مجموعه شعر سرود رگبار

ويژگي اثر : اين اثر درسال 1357 رواق و چاپ دوم مي باشد .

25 مجموعه شعر عبور

ويژگي اثر : اين اثر وي از آثار شعري اوست كه درسال 1356 چاپ دوم مي باشد .

26 نهج البلاغه

ويژگي اثر : ترجمه اي

27 نوح پيامبر (داستان كوتاه)،

28 يونس (داستان كوتاه)،

محدث

طباطبايي بروجردي، حسين

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

در روزهاي پاياني صفر 1292 ق . خانه حجة الاسلام حاج سيد علي بن سيد احمد طباطبايي با تولد نوزادي كه ((حسين )) نام گرفت. غرق درذكر و سپاس پروردگار شد.

سيد حسين اندك اندك باليد، جامع المقدمات ، سيوطي ، منطق و گلستان سعدي را در مكتب آموخت و

سپس در مدرسه نوربخش به تكميل اندوخته ها و تهذيب نفس پرداخت . نحو، صرف ، بديع ، عروض ، منطق ، فقه و اصول بخشي از دستاورد سالهاي مدرسه نور بخش شمرده مي شد. سالهايي كه سيد حسين سخت كوشيد و در پناه عنايتهاي ويژه الهي به پيشرفتي چشمگير دست يافت .

آنگاه عزم اصفهان سپاهان كرد و پس از جلب رضايت پدر سمت آن سرزمين دانش خيز به راه افتاد. آقا نوح الدين ، پسر عمو سيد حسين ، در مدرسه صدر روزگار مي گذراند؛ دانشجوي سخت كوش بروجرد يكسره نزد پسر عمويش شتافت و در حجره او اقامت گزيد. رابطه پسر عموهاي بروجردي بسيار نيك بود. آقا نوح الدين در روزهاي آغازين به سيد حسين گفت : اگر مي خواهي در دانش اندوزي و تدريس كامروا شوي بايد در محافل علمي سخن بگويي و در درس اشكال كني و گرنه تا پايان عمر چون من گمنام مي ماني .

زير باران

سيد حسين نخست در درس استاد گرانقدر آقا سيد محمد باقر درچه اي شركت جست .

دانشور درچه اي ، كه نورالهي در ديدگان داشت ، بزودي گوهر يگانه بروجرد را باز شناخت ، او را به خود نزديك كرد و از عنايات ويژه خويش برخوردار ساخت . حضرت آية الله ملا محمد كاشي ، مجتهد وارسته ميزار ابوالمعاني كلباسي ، دانشور گرانمايه سيد محمد تقي مدرس و حكيم برجسته ميرزا جهانگير قشقايي از ديگر استادان ستاره تابناك بروجرد شمرده مي شدند.

استادان گرانپايه اي كه هر يك به گونه اي سيد حسين را از عنايت خويش بهره مند ساختند و در شكل گيري شخصيت

گوهر گرانبهاي خاندان طباطبائي دخالت داشتند. سيد دانش پژوهان بروجردي در بامداد يكي از روزهاي ربيع الاول 1314 سرمست از باده دانش و حكمتي كه استادان نامور حوزه سپاهان در كام روانش مي ريختند، در برابر حجره اش نشسته بود كه پيكي نامه پدر را به وي سپرد.

هر چند نامه پدر سيد حسين را در شادي فرو برد ولي اين سرور ديري نپاييد زيرا پدر او را به وطن فرا خوانده بود. ستاره بروجرد با اين انديشه كه شايد پدر مي خواهد او را به نجف گسيل دارد رنج سفر و بريدن از درس را به جان خريد و به زادگاهش برگشت ولي پدر انديشه اي ديگر در سر داشت . او با پاي فشاري بر خواسته خويش مقدمات ازدواج فرزند را فراهم آرد. بدين ترتيب دانشجوي جوان بروجردي در 22 سالگي ازدواج كرد. دو يا سه ماه در زادگاهش ماند و سپس با خانواده سمت اصفهان رهسپار شد.

نامه سرنوشت

1319 ق . براي گوهر يگانه بروجرد سال تحول بود. نامه پدر به دستش رسيد و او را آماده سفر ساخت . پدر چنان نوشته بود كه مي خواهد وي را به نجف گسيل دارد. بنابراين پس از نه سال زندگي سراسر تلاش و پژوهش در اصفهان به زادگاهش بازگشت . اندكي در آن سامان توقف كرد و سپس همراه برادر كوچكش ، سيد اسماعيل ، رهسپار نجف شد.

برادران بروجردي در 1320 به حريم پاك امير مومنان عليه السلام گام نهادند. سيد حسين ، كه 28 سال داشت و مجتهدي جوان شمرده مي شد، به درس حضرت آية الله العظمي محمد كاظم خراساني شتافت و

خود را در برابر تابش مستقيم آفتاب دانش آن مرجع وارسته جاي داد. بزودي نظرهاي بجا و قابل تاءمل دانشو تازه وارد توجه استاد بزرگ حوزه نجف را جلب كرد و ميان آنها پيوندي ناگسستني پديد آورد. به گونه اي كه اگر پس از درس آخوند خراساني ، سخني بر زبان نمي آورد، استاد وي را مخاطب قرار مي داد و مي فرمود: آقا نظري نداريد؟

اندك اندك ارج سيد حسين بر شاگردان محفل آخوند نيز آشكار شد. آنها از او خواستند تا پس از خروج استاد از محفل ، درس وي را با شرح و توضيح فزونتر بازگو كند. بدين ترتيب يكي از برنامه هاي مجتهد بروجردي تقرير درس استاد شد.

آن بزرگمرد هشت سال در حريم حضرت علي عليه السلام اقامت گزيد. علاوه بر آخوند خراساني از بزرگاني چون حضرات آيات شيخ الشريعه اصفهاني و سيد محمد كاظم يزدي بهره كافي برد، گروهي از دانشجويان را از درس فصول (در علم اصول ) خويش كامروا ساخت ، سر انجام در اواخر 1328 به اصرار پدر راه بروجرد پيش گرفت و در 1329 با استقبال پرشور مردم به زادگاهش گام نهاد.

او بر آن بود كه پس از اقامتي كوتاه در وطن ديگر بار سمت نجف بال گشايد و به آستان مقدس علوي پناهنده شود. ولي بيماري و مرگ پدر سفرش را به تاءخير انداخت . در اين سوگ نامه صاحب كفاية الاصول سبب تسلاي خاطرش شد. آخوند خراساني ضمن تسليت وفات حاج سيد علي از اشتياق وافر خويش براي ديدار مجتهد بروجرد پرده برداشته بود.

اين نامه مهرآميز سيد دانشوران بروجرد را بر آن داشت كه

امور خانواده را سامان دهد و به نجف شتابد. چند ماه بعد همه چيز براي سفر آماده بود كه خبر رحلت استاد گرانقدرش وي را در اندوه فرو برد. آن بزرگمرد پيوسته مي گفت : مرگ دو پدر در مدت كوتاه كمتر از 6 ماه بسيار بر من سنگين و ناگوار بود.

خبر مرگ استاد اشتياق سفر را در وجودش ميراند. زندگي در نجف بي حضور استاد خراساني برايش دشوار بود. پس انديشه هجرت از سر بردن كرد و در بروجرد بساط تدريس و ارشاد مردم گسترد. اندك اندك مؤ منان شهر ارج ستاره خاندان طباطبايي دانستند و زمام امور معنوي خود را به وي سپردند. ارادت حضرت آية الله حاج محمد رضا دزفولي به سيد مجتهدان بروجرد بر شهرت و اعتبارش افزود. پس از رحلت فقيه دزفولي انبوه مقلدانش به آن مجتهد وارسته رجوع كردند و مرجعيت آن بزرگمرد در منطقه گسترش يافت .

در برابر شب

در اين سالها تبليغ بهايي گري از سوي برخي از مسؤ ولان شهر و اهانت آشكار آنها مقدمات ديني مردم سرور مجتهدان بروجرد را در نگراني فرو برد. او با تهران تماس گرفت ، وضعيت نامطلوب برخي از ادارات را با پايتخت نشينان در ميان نهاده ، خواستار بركناري مسؤ ولان دين ستيز شد و چون بي اعتنايي سران دولت را مشاهده كرد معترضانه شهر را ترك گفت .

پيروان پاكدل آن مرجع روشن بين در مسجاها گرد آمدند، سخنرانان بر منبرها جاي گرفتند و همه يكصدا به حمايت از مرجع دلاور بروجرد پرداختند. مسؤ ولان شهر كه توان رويارويي با مردم را در خويش نمي ديدند خواسته فقيه طباطبايي را

اجابت كردند و آن راهبر توانا در ميان ابراز احساسات پرشور مؤ منان به شهر بازگشت .

سفر سبز

از رخدادهاي مهم ديگر اين سالها وفات دخت گرانقدر مرجع پارساي بروجرد بود. استاد پس از اين حادثه ناگوار راه خراسان پيش گرفت تا در پناه آفتاب توس دمي از رنج هستي بياسايد.

چون توقف آن فقيه فرزانه در مشهد به درازا كشيد نمايندگان مردم بروجرد نزدش شتافتند و او را بدان ديار خواندند. دانشمند فروتن طباطبايي خواسته آنها را اجابت كرد، پس از سيزده ماه رهسپار زادگاهش شد و پس از توقفي كوتاه در قم و تهران در ميان استقبال پر شور مؤ منان به بروجرد گام نهاد.

او سپس راه عراق پيش گرفت ، مدتي در نجف ماند و با بزرگاني كه به استقبالش شتافته بودند، ديدار كرد. آنگاه رهسپار حجاز شد، پس از به جاي آوردن مراسم حج به عراق بازگشت ، چندي در حريم اميرمؤ منان توقف كرد و سپس روانه ايران شد.

در بند دژخيم

همزمان با اوج گيري اعتراضهاي مؤ منان عليه رضا خان و هجرت اعتراض آميز روحانيان كشور به قم ، سرور فقيهان بروجرد به مرز ايران گام نهاد. مزدوران دربار، كه از پيوستن او به مهاجران و رساندن پيام مراجع نجف به معترضان مي هراسيدند در مرز قصر شيرين وي را دستگير كردند و به پايتخت بردند.

در تهران رضاخان به ديدارش شتافت . او كه در پي يافتن فردي براي رويارويي با شيخ عبدالكريم حائري بود با سيد مهرباني كرده ، گفت : چيزي از من بخواه .

فقيه بروجردي اظهار بي نيازي كرد ولي در برابر پافشاري شاه ناگريز لب گشاده ، فرمود:

وقتي در اركان حرب بودم مقدار جيره غذايي سربازان را ناكافي ديدم ، اگر مي خواهيد كاري كنيد فرمان دهيد جيره آنها فزوني يابد.

آنگاه در پاسخ رضا خان ، كه مساءله ناديده گرفتن جايگاه آية الله العظمي حائري و پيروي دولتيان از مجتهد بروجردي را مطرح كرد، فرمود: خير، شما با ايشان تماس بگيريد، من هم اگر كاري داشتم از طريق آن جناب با شما در ميان مي نهم .

آنگاه وي را به همراهي با روحانيت و عمل به دستورات الهي فرا خوانده ، چون مي دانست اجازه سفر به قم و بروجرد به او نمي دهند، فرمود برآنم به مشهد سفر كنم .

اندكي پس از خروج رضا خان تيمورتاش پنجاه هزار تومان نزد آن مرجع وارسته آورد. فقيه بروجردي از پذيرش هديه درباره خودداري كرد و بامداد روز بعد راه خراسان پيش گرفت .

ديدار بزرگان

مدتي پس از بازگشت سيد به زادگاهش ، ورود حاج آقا حسين قمي به تهران و پيشنهادهاي وي به دولت بار ديگر آن رادمرد را به عرصه تلاشهاي سياسي آشكار كشاند. او كه چون آية الله العظمي قمي به لزوم پيروي از دستورات الهي مي انديشيد بر آن شد سمت تهران رهسپار شود ولي بستگان ، وي را از اين كار باز داشتند. فقيه روشن بين از رؤ ساي عشاير خواست با تهران تماس گرفته ، حمايت عشاير از پيشنهادهاي حاج آقا حسين قمي را به پايتخت گزارش دهند. البته آن بزرگوار خود نيز به تهران تلگراف زد كه ، اگر دولت سخن آية الله قمي را نپذيرد به پايتخت خواهد رفت و مسؤ وليت فرجام چنين اقدامي تنها به

عهده دولت است .

در سايه تلاشهاي آن راهبر سخت كوش سرانجام دربار خواستهاي حاج آقا حسين را پذيرفت و آن بزرگوار سمت عراق رهسپار شد. فقيه بروجردي در ملاير به ديدار آن دانشور برجسته شتافت و يك ساعت با وي گفتگو كرد.

هجرت

بيماري استاد فقيهان بروجرد را بايد در شمار ديگر رخدادهاي مهم سالهاي زندگي آن مرجع وارسته در زادگاهش به شمار آورد. بيماري دشواري كه سرانجام با عمل جراحي و استراحت هفتاد روزه در بيمارستان فيروزآبادي تهران مهار شد.

چون او از بند بيماري رهايي يافت ، با دو پيشنهاد روبرو شد: از يك سو نمايندگان بروجرديان براي بازگرداندنش پياپي به تهران مي شتافتند و از سوي ديگر دانشوران ساكن قم او را به زندگي در حريم حضرت معصومه عليه السلام فرا مي خواندند. استاد براي اقامت در قم با قرآن به رايزني پرداخت . آية سوره مؤ منون چراغ سبز الهي به اين نيت پاك بود. پس همراه دانشمندان قم راه آن ديار پيش گرفت و در ميان استقبال مردم و بزرگان حوزه بدان سرزمين آسماني گام نهاد.

بدين ترتيب آفتاب رخشان فقاهت در چهاردهم محرم 1364 ق .از افق قم بر آمد و جهان را از نور دانش گرماي معنويت خود سرشار ساخت .

در تابش آفتاب توس

مدتي پس از اقامت در قم ستاره تابناك مرجعيت رهسپار توس شد تا در پناه خورشيد ولايت جام وجودش را از امدادهاي سبز پيشواي هشتم شيعه آكنده سازد. در اين سفر دانشور وارسته حضرت آية الله حاج شيخ علي اكبر نهاوندي جايگاه نماز خويش در مسجد گوهرشاد را به وي سپرد و از آن بزرگمرد خواست ، ماه مبارك

رمضان در آن مكان نوراني اقامه جماعت كند.

استاد بزرگ حوزه پس از ماه مبارك رمضان به قم شتافت و ديگر بار به وظايف سنگين خويش روي آورد.

مرجع مويد

با رحلت مرجع بزرگوار حضرت آية الله العظمي سيد الوالحسن اصفهاني مرجعيت گوهر يگانه بروجرد فراگير شد و مؤ منان از هر سو به آن فقيه وارسته مراجعه كردند.

ناگفته پيداست كه عنايات و تاءييدات الهي در رويكرد عمومي به آن فقيه وارسته نقشي سبز داشت . خاطره ها و سخنان بر جاي مانده از دانشوران آن روزگار نشان مي دهد كه آفتاب رخشان سلسله طباطبايي زير باران پيوسته امدادها و عنايتهاي فرامادي قرار داشت . براي مثال حضرت آية الله حاج شيخ علي اكبر نهاوندي ، كه خود از بزرگان روحانيت شيعه بشمار مي آمد، پس از وا نهادن مجراب خويش به مرجع بروجردي به نجف شتافت .

مرجع شيعيان جهان ، حضرت آية الله العظمي سيد ابوالحسن اصفهاني ، كه از بيماري رنج مي برد، جناب نهاوندي را ماءمور اقامه جماعت كرد. شيخ نهاوندي دنباله اين ماجرا را چنين بيان كرده است :

شب اولي كه به جاي ايشان براي خواندن نماز جماعت رفتم ، وقتي بر سجاده قرار گرفتم ، آوايي شنيدم كه گفت ((عظمت ولدي عظمتك )) - فرزندم را بزرگ داشتي من نيز تو را بزرگ داشتم - برگشتم ، به همه سو نگاه كردم ، مردم در صفهاي جماعت نشسته بودند، كسي جز من پيام غيبي را در نيافته بود.

علاوه بر گفتار دانشمند گرانمايه حضرت شيخ علي اكبر نهاوندي كردار آن مرجع وارسته بويژه در سالهاي زندگي قم دليل روشني بر معنويت و همراهي پيوسته

تاييد الهي با فقيه فروتن بروجردي است . كرداري كه شاگردانش از آن پرده برداشتند و براي هميشه در سينه تاريخ به يادگار نهادند:

1- همسر يكي از دانشجويان باردار بود. هنگام زايمان او را نزد پزشكي به نام اسماعيل موسوي برد. پس از زايمان ، پزشك به پدر نوزاد گفت : اين پسرت را من نجات دادم ، اگر من نبودم مي مرد، دوست دارم نامش را اسماعيل بگذاري .

دانشجوي جوان نيز نام كودك را اسماعيل نهاد ولي دريغ كه نوزاد از نخستين روز تولد در بيماري و درد فرو رفت . تلاشهاي شبانه روزي پدر و مادر و مراجعه به پزشكان گوناگون سودمند واقع نشد و كودك ميان دنيا و برزخ سرگردان ماند. دانشجو، كه دستش از همه جا كوتاه مي نمود، نزد استاد وارسته حوزه حضرت آية الله العظمي بروجردي سفره دل گشاد و گفت : آقا، خداوند نوزادي به من داده كه از نخستين روز تولد تا كنون پيوسته بيمار است ، نمي دانم چه كنم :

استاد مهربان فرمود: نامش را عوش كنيد خوب مي شود.

دانشجو، كه هرگز داستان سفارش پزشك و نامگذاري نوزاد را براي استاد نگفته بود، شگفت زده به خانه رفت ، نام كودك را ((امير)) نهاد و او را براي هميشه از بيماري و رنج رهايي بخشيد.

2- دانشجويي ديگر داستان دلدادگي اش به استاد را چنين باز گفته است :

وقتي تازه به قم آمده بودم ، آقا برايم شهريه فرستاد. من نپذيرفتم و گفتم : زميني در شمال دارم كه در آمدش مراكافي است .

پس از چندي خشك سالي شمال را در بر گرفت . من براي گذران

زندگي به قرص روي آوردم . چون ميزان بدهي ها زياد شد، ناگزير فرشهاي خانه را جمع كردم و يكي از بازاريان را به خانه بردم تا آن را بخرد. مرد بازار بهايي اندك براي فرش بر زبان آورده ، بهايي كه براي پرداخت بدهي هايم كافي نبود. بازاري ديگري را به خانه بردم ، اما او بهايي كمتر از اولي پيشنهاد كرد.

من سرگردان و مردد بودم كه ناگهان صداي در مرا به خود آورد، شتابان سمت در دويدم ؛ حاج احمد، خادم استاد، پشت در بود. او پاكتي به من سپرد و گفت : اين را آقا براي شما فرستاده .

به پاكت نگريستم ، اثري از پول در آن نبود. چون گشودم چكي در آن يافتم . چكي كه مبلغ آن درست به اندازه بدهي ام بود. شگفتي وجودام را فراگرفت زيرا جز من و خداوند هيچ كس از ميزان كامل بدهي ام خبر نداشت .

سالهاي درخشان

حضور فقيهي با چنين معنويت و تاءييد الهي حوزه مقدس قم را كه ، زير ضربات پيوسته عوامل رضاخان ناتوان شده بود، جاني تازه بخشيد. اينك همه چيز براي گسترش حوزه و مستحكم ساختن بنيادهاي علمي و اقتصادي آن آماده بود. پيروان مؤ من فقيه بروجردي انبوه وجوه شرعي و هداياي خويش را نزد مرجع وارسته شان گسيل مي كردند و دانشجويان از گوشه و كنار كشور براي بهره گيري از درياي دانش آن بزرگمرد به قم مي شتافتند.

مرجع پاكدلان با روشن بيني خاص خويش آستين همت بالا زد و در كنار تدريس روزانه به اصلاحات اساسي دست يازيد.

سامان دادن به وضعيت درسي حوزه .

رسيدگي به مسايل مالي

دانش پژوهان ، بر قرار ساختن ارتباط با دارالتقريب بين المذاهب الاسلاميه و محافل رسمي برادران اهل سنت براي ايجاد وحدت ميان گروههاي مسلمان ،گسيل كردن نمايندگاني به اروپا و امريكابراي شناساندن اسلام واقعي به مردم آن مناطق بخشي از اقدامات آن آفتاب فروزان به شمار مي رود.

ناگفته پيداست كه فقيه فرزانه اي چون وي هرگز نمي توانست در برابر رويدادهاي داخلي بي تفاوت باشد. او چنان مي انديشيد كه ((اگر مردم عالم شوند و دين هم بطور صحيح و معقول به آنها تعليم گردد، هم دانا خواهند شد و هم متدين )) پس در كنار رسيدگي به وضع دانشجويان علوم ديني و حوزه ها دبستانها و دبيرستانهاي دولتي را نيز از كمكهاي نقدي خويش بهره مند ساخت و در رونق آنها كوشيد.

او پيوسته مراقب بود تا بيگناهي به زندان اتهام نيفتد و مؤ مني ناخواسته در دام اهريمنان جاي نگيرد. بنابراين چون از مساءله متهم شدن يك مسلمان بي گناه به قتل فردي بهايي آگاه شد در نگراني فرو رفت .

چند بهايي يكي از همكيشان خود را كشته ، با نيرنگ جوانان مؤ من را به قانون سپردند. يكي از اين جوانان به اعدام محكوم شد و حكم بايد درروز نيمه شعبان به اجرا در مي آمد. اين خبر مرجع پارساي قم را در نگراني فرو برد. بي درنگ نامه هايي خطاب به شاه ، نخست وزير و آية الله بهبهاني نوشته ، به تهران گسيل داشت ، سپس به هر كه سودمند مي دانست تلفن زده ، قضيه را دنبال كرد تا سرانجام نيمه شب خبر لغو حكم اعدام را به وي رساندند.

با شنيدن اين خبر اشك از ديدگانش روان شد و پروردگار را بسيار سپاس گفت : در اين لحظه يكي از نزديكان به اتاقش آمد و پرسيد: شما هنوز بيداريد؟

مرجع بزرگ شيعه پاسخ داد: خيلي مهم بود ولي به خير گذشت . هر وقت فكر مي كردم خون مسلمان بي گناهي ريخته مي شود، همه بدنم مي لرزيد و متحير مي ماندم كه فرداي قيامت جواب خداوند عالم را چه بگويم .

آنچه گذشت در كنار خدمات رفاهي فقيه بروجردي به مسلمانان سراسر جهان ، كه تاءسيس بيش از هزار مسجد، مدرسه ، بيمارستان ، كتابخانه ، گرمابه و دبستان در ايران ، عراق ، لبنان ، آفريقا و اروپا، نمونه كوچكي از آن شمرده مي شود، مرجع شيعيان را از محدوده مرزهاي كشور فراتر برد و به شخصيتي جهاني تبديل كرد. شخصيتي كه شاعران و نويسندگان اهل سنت در شعرها و مقاله هاي خويش وي را مي ستودند. شاهان شيعه و سني برايش هديه فرستادند. براي مثال زماني ملك سعود، پادشاه حجاز، يك چمدان بزرگ حاوي پانزده نسخه قرآن كريم ، قطعاتي از پرده خانه خدا و چيزهاي گرانبهاي ديگر نزد آن دانشمند وارسته گسيل داشت .

سرور فقيهان شيعه تنها قرآنها و پرده كعبه را پذيرفت و باقي را همراه نامه اي به ملك سعود بازگرداند و گفت چون هديه نمي پذيرم . اين را نيز نمي توانم قبول كنم ولي ناگزير قرآن و پرده كعبه را مي پذيرم و باقي را به رسم هديه به شما باز مي گردانم تا هنگام دعا به يادم باشيد.

دانشور جامع

يكي از نكات مهم و قابل توجه در شخصيت

آية الله العظمي بروجردي جامعيت علمي آن بزرگوار بود. استاد فقيهان شيعه را نمي توان تنها يك فقيه به شمار آورد. او از علوم ديگر روزگار به اندازه اي آگاهي داشت كه موجب شگفتي صاحبنظران مي شد. دو خاطره اي كه تاريخ در اين باره ثبت كرده است مي تواند دليل روشني بر درستي اين سخن باشد:

1. وزير فرهنگ وقت همراه مسعودي ، رئيس روزنامه اطلاعات ، نزد ايشان شتافت . كسي كه آنها را خدمت آقا برده بود دست مباركش را بوسيد، در پي او وزير فرهنگ نيز چنين كرد ولي مسعودي از اين كار سرباز زد. پس از معرفي ، آقا درباره تاريخچه روزنامه ، نگاري ، اهداف آن ، اولين روزنامه نگار و... سخن گفت .

آنگاه پرسشي جغرافيايي مطرح كرد و چون وزير فرهنگ از پاسخ باز ماند خود به تبيين پاسخ و توضيح آن پرداخت .

هنگام خداحافظي مسعودي پيش از همه دست آقا را بوسيد و پس از بيرون آمدن گفت : آقا چنان پيرامون روزنامه نگاري صحبت كرد كه گويا يك روزنامه نگار است .

2. روزي ديگر سرتيپ رزم آرا خدمت گوهر يگانه درياي فقاهت شتافت تا قبله نماي اختراعي خويش را به وي بنماياند. آقا درباره نجوم و رياضي مطالبي بيان كرد. سرتيپ پس از خروج گفت : من خيال مي كردم آقا تنها در فقه و اصول مجتهد است ولي معلوم مي شود در هر فني تخصص دارد چون مطالبي كه امروز اظهار داشت از مسايل دقيقي است كه حتي بسياري از استادان از آن آگاهي ندارند.

ميراث ماندگار

مرجع روشن بين شعيه در كنار تدريس و كارهاي روزانه به

تحقيق نيز مي پرداخت و نتايج پژوهشهاي خويش را ثبت مي كرد. آن بزرگوار در پاسخ علاقه منداني كه در پي بهره گيري از نگاشته هايش بودند فرمود: زياد چيز نوشته ام ... بعضي از آنها بر اثر نقل و انتقال از بروجرد به قم مفقود شده است .

ذكر نام بخشي از آثار علمي آن دانشور وارسته مي تواند نشانه تلاش فراوان وي در اين راه باشد:

1. تجريد اسانيد الكافي

2. تجريد اسانيد التهذيب

3. اسانيد كتاب من لايحضره الفقيه

4. اسانيد رجال كشي

5. اسانيد استبصار

6. اسانيد كتاب خصال شيخ صدوق

7. اسانيد كتاب امالي

8. اسانيد كتاب علل الشرايع شيخ صدوق

9. تجريد فهرست شيخ طوسي

10. تجريد رجال نجاشي

11. حاشيه بر كفايه الاصول

12. حاشيه بر نهايه شيخ طوسي

13. حاشيه بر عروة الوثقي

14. حواشي و مستدركات فهرست شيخ منتجب الدين رازي

15. حواشي كتاب مبسوط

16. رساله اي درباره سند صحيفه سجاديه

17. اصلاح و مستدرك رجال طوسي

18. بيوت الشيعه

19. جامع احاديث الشيعه

آن بزرگوار از سالهاي زندگي در بروجرد همواره در انديشه نگارش مجموعه اي بود كه فقيهان را در استنباط احكام ياري دهد و آنها را از مراجعه به كتابهاي روايي متعدد بي نياز سازد. چون به قم گام نهاد. و شاگرداني خبره تربيت كرد اين انديشه را با آنها در ميان گذاشت و به ياري گروهي از آنان در مدت هشت سال اثر بيست جلدي ((جامع احاديث الشيعه )) را آماده چاپ ساخت .

فقيه يگانه جهان اسلام در كنار تلاشهاي علمي و اجتماعي فراوان به پاسداري از ميراث دانشوران پيشين نيز ارج مي نهاد در فرصتهاي گوناگون آثار علمي مخطوط و كمياب را به چاپ مي رساند. كتابخانه هاي كوچك و

بزرگ بنياد مي نهاد و آثار دانشمندان را از اين راه در اختيار جويندگان دانش مي گذاشت . كتابخانه بزرگ آن فقيه نستوه در كنار مسجد اعظم قم نشانه توجه مرجع شيعه به اين امر خداپسندانه است .

دربار و مرجعيت

دربار از مشكلات پيوسته فقيه پاكراءي بروجرد به شمار مي آمد. تبليغات پر حجم وزنامه ها و مجلات وابسته در راه دين زدايي و دور ساختن مردم از فرهنگ اصيل اسلامي مرجع بيدار شيعه را رنج مي داد. بنابراين گاه بر مي آشفت و خشمگينانه به شاه هشدار مي داد. روزي به اقبال ، نخست وزير وقت ، گفت : پدرش (رضا خان ) بي سواد بود ولي يك مقدار شعور داشت . اما اين شعور هم ندارد و چيزي ملتفت نمي شود.

گاهي از پذيرش او خودداري مي كرد و مي فرمود: حتما مي خواهد همانطور كه چند تا عكس با زنش در اين مسافرت گرفته است بيايد با من هم عكس بگيرد.

و زماني به شديدترين وجه ممكن در برابر نقشه هاي او مي ايستاد. براي مثال وقتي شاه مساءله تغيير خط ايران از فارسي به لاتين را مطرح كرد. در اين راه تبليغات فراوان انجام داد، مرجع دلاور شيعه چون سدي آهنين در برابر دربار ايستاد و گفت :... من تا زنده ام اجازه نمي دهم اين كار را عملي كنند به هر جا كه مي خواهد منتهي شود.

منابع موجود نشان مي دهد كه آن پيرفرزانه در كنار كمك به انقلابيون مؤ من سياسي بسيار دقيق داشت . او چنان مي انديشيد كه مردم براي تحمل دشواريها آمادگي ندارند و اگر با فشار

نيروهاي دولتي روبرو شوند مرجعيت را تنها مي نهند. بنابراين زمان را براي رويارويي مستقيم با دربار مناسب نمي ديد. از سوي ديگر رها كردن شاه و راندن كامل وي را موجب فرو غلتيدن فزونتر او در دامان بيگانگان مي دانست پس گاه با وي مدارا مي كرد تا آن جوان مغرور جاي پاي خود را سست نبيند و براي حفظ خويش به بيگانگان پناه نبرد.

فصل سوگ

اندك اندك شوال 1380 ق . فراسيد و بيماري بر پيكر مرجع نود و سه ساله جهان اسلام پنجه افكند. بيماري دشواري كه با ديگر رنجوريهاي استاد فقيهان تفاوت داشت . در چنين روزهايي گروهي از ارادتمندان به عيادتش شتافتند.استاد، كه بسيار اندوهگين مي نمود، سربلند كرد و گفت : خلاصه عمر ما گذشت ما رفتيم و نتوانستيم چيزي براي خود از پيش بفرستيم و عمل با ارزشي انجام دهيم . يكي از حاضران گفت : آقا، شما ديگر چرا؟ بحمدالله اين همه آثار نيك از خود بر جاي نهاده ايد شاگردان پرهيزگار تربيت كرده ايد، كتابهاي پرارزش به رشته نگارش كشيده ايد. مسجدها و كتابخانه ها ساخته ايد. ما بايد چنين سخني بر زبان رانيم .

فقيه پارساي شيعه فرمود: خلص العمل فان الناقد بصير بصير. (بايد كردارت را خالصانه براي خدا انجام دهي زيرا او به همه چيز بيناست و از انگيزه هاي بشر آگاه است .)

اين سخن حاضران را بسيار تحت تاءثير قرار داد.

چند روز پس از اين گفتگو پيكر استاد رنجورتر شد و سرانجام در سيزدهم شوال 1380 ه ق برابر با دهم فروردين 1340 ه ش ، براي هميشه چشم از جهان فروبست و

در مسجد اعظم قم ، كه خود بنياد نهاده بود، به خاك سپرده شد.

مديريت

مهرالنساء

قرن:13

جنسيت:زن

مليت:ايران

ملقب به نور جهان و نور محل در سال 984 قمري به دنيا آمد ،از زنان كاردان ، مدير ، هنرمند و شاعر بود ، مهرالنساء ايراني چندين سال ملكه هندوستان

منابع زندگينامه :مجله راه كمال شماره 24.

نجوم

ابن ابي شكر، يحيي

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 682 /680 ق)، منجم و رياضيدان. مشهور به حكيم مغربى. از مردم قرطبه بود. در موطن خود فقه مالكى را آموخت و در علم هندسه و نجوم و رصد استاد شد. سپس به دمشق و از آنجا به مراغه رفت و از دستياران خواجه نصيرالين طوسى شد. پس از مرگ خواجه به بغداد رفت و مجدداً به مراغه بازگشت و در آنجا مقيم شد و به حرمت زيست و از طرف سلطان وظيفه ى معين به او مى رسيد. از آثار وى: «المدخل المفيد فى حكم المواليد»؛ «احكام تحاويل سنى العالم»؛ «طوالع المواليد»؛ «الجامع الصغير فى احكام النجوم»؛ «عمدة الحاسب و غنية الطالب»؛ «تاج الازياج و غنية المحتاج»؛ «كتاب النجوم»؛ «تسطيح الاسطرلاب»؛ «كتاب المخروطات»؛ «ملخص المجسطى»؛ «اصلاح كتاب مينيلاوس فى الاشكال الكرية».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (210 /9)، ايضاح المكنون (354 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (462 -460)، كشف الظنون (1596 ،1595 ،565 ،18)، معجم المؤلفين (225 -224 /13)، هدية العارفين (516 /2).

ابن ابي منصور منجم فارسي، ابوعلي يحيي

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 230 ق)، اديب و اخترشناس. او بزرگ خاندان آل منجم است. نوادگان وى همگى اخترشناس بودند. ابن خلكان آنها را زرتشتيانى مى داند كه به دست مأمون اسلام آوردند. يحيى با فضل بن سهل ذوالرياستين دوستى داشت و برا او اختر مى ديد. پس از وى به مأمون عباسى پيوست و به دستور او به اخترشناسى پرداخت اما موفق به ادامه ى آن نشد. محمد، على، سعيد و حسن چهار پسر وى نيز در ادب، فصاحت زبان و اخترشناسى آوازه داشتند. در سفرش به طرسوس درگذشت و در حلب در مقابر قريش دفن شد. از آثارش: «الاغانى»؛ «كتاب الطبيخ»؛ «كتاب العود والملاهى»؛ «كتاب المعاريض»؛ «الزيج

الممتحن»؛ «مقالة فى ارتفاع سدس ساعة لعرض مدينه السلام».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ علوم عقلى (50 ،46)، ريحانه (370 -369 /7)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (247)، كشف الظنون (1441 ،1435 ،130)، معجم المؤلفين (233 /13)، هدية العارفين (517 /2).

ابن عميد، ابوالفضل محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابوالفضل محمد بن عميد كاتب خراسانى (ف. 359 ه.ق.) پدر وى صاحب ترسل بود و لقب عميد و وزارت مردآويج داشت.

ابوالضفل در سال 328 به جاى ابو على ابن قمى به وزارت ركن الدوله ديلمى رسيد. وى در نجوم و فسلفه دست داشت و در ادب و ترسل كمتر كسى به پاى او مى رسيد. صاحب بن عباد از اتباع او بود. در سال 359 ابن عميد با لشكرى براى جنگ حسنويه كرد بيرون رفت و در همين ايام درگذشت. از تأليفات اوست: ديوان الرسائل، والمذهب فى البلاغات.

2- ابوالفتح على بن محمد بن عميد (ف. 366 ه.ق.) وى در جنگ با حسنوى همراه پدر بود و چون پدرش درگذشت با حسنويه صلح كرد و به رى بازگشت و منصب پدر را به او تفويض كردند. وى تا سال 366 وزارت مؤيدالدوله را داشت سپس به حبس افتاد و درحبس درگذشت.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

ابن اشرف سمرقندي، شمس الدين محمد

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 675 ق)، رياضيدان، منجم و منطقى. وى از رياضيدانان و دانشمندان بزرگ زمان خود بود. از آثار وى: «الصحائف الاهية»، در تفسير؛ «التذكرة فى الهيئة»؛ «رسالة فى آداب البحث والمناظرة»؛ «اشكال التأسيس فى الهندسة»؛ «الفسطاط» يا «قسطاس الميزان»؛ «كتاب عينى النظر»، در منطق؛ «شرح تحرير مجسطى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رياضيدانان (287 -285)، كشف الظنون (1074 ،105 ،39)، لغت نامه (ذيل/ سمرقندى)، معجم المؤلفين (63 /9)، هدية العارفين (106 /2).

ابن اماجور، ابوالقاسم، عبداللَّه

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(321 -272 ق)، منجم. در خاندانى از اخترشناسان فرغانه نشو و نما يافت. در بيشتر ايام عمر با يارى فرزندش ابوالحسن على و غلام آزاد شده ى وى مفلح در شيراز و بغداد به اخترشناسى پرداخت. با دستيارى يكديگر زيجهايى براى ماه و مريخ ترتيب دادند كه پاره اى از زيجهاى آنها را ابن يونس حفظ كرده است. از آثار وى 6 «زادالمسافر»؛ «جوامع احكام الكوسفين»؛ «زيجهاى: البديع والخالص والممرات».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نجوم اسلامى (219)، دانشنامه ى ايران و اسلام (427 -426 /3)،الفهرست ابن نديم، ترجمه (501)، مقدمه بر تاريخ علم (728 /1).

ابن سينا، ابوعلي حسين

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(427 /428 -370 ق)، پزشك، فيلسوف، منطقى و دانشمند. مشهور به ابن سينا يا ابوعلى سينا، در مغرب زمين آويسن يا آويسنا و ملقب به حجةالحق، شيخ الرييس، شرف الملك و امام الحكما. ابن سينا در افشنه ى بخارا، زادگاه مادرش، متولد شد. پدر وى از ديوانيان دستگاه سامانيان بود و در تربيت فرزندان خود سخت كوشا. پدر ابن سينا، عبداللَّه، شيفته ى تعليمات اسماعيليان بود. ابن سينا، على رغم اشراف به نظر و عقايد اين گروه، گرايشى به اين فرقه نداشت. در چهارده سالگى در علم بر استاد خود ابوعبداللَّه ناتلى پيشى گرفت، چندان كه مشكلات منطق را بر استاد خود مى گشود. در شانزده سالگى جمعى از پزشكان فاضل زيردست او كار مى كردند. ابوعلى با مداواى بيمارى نوح بن منصور سامانى امير خراسان اجازه يافت كه از كتابخانه ى عالى امير استفاده كند. در هجده سالگى جامع العلوم شد و از اين پس ترقيات وى نتيجه ى اجتهاد شخصى خود وى بود. در بيست و يك سالگى نخستين اثر فلسفى خود را تحت عنوان «العروضيه» به درخواست ابوالخير عروضى نوشت. پس از درگذشت

پدر، به خدمات ديوانى روى آورد. به زودى فكر و تدبير او مورد قدردانى واقع شد. اميران علاوه بر نصايح پزشكى او در سياست نيز خواستار رأى او شدند. چندين بار به وزارت رسيد، و در معرض رشك ديگران قرار گرفت. چندين بار فرار كرد. مدتى زندانى شد. ولى از زندان گريخت. چهارده سال در آرامش در دربار علاءالدوله ديلمى در اصفهان مى زيست. بر اثر مسافرتها و شب زنده داريها و بى توجهى به خود به قولنج مبتلا شد و در ضمن لشكركشى علاءالدوله در همدان درگذشت و در همين شهر به خاك سپرده شد. در جشن يادبود هزاره ى او بر مزارش بنايى ساختند. شهرت ابن سينا چندان است كه از مرزهاى سرزمينهاى اسلامى گذشته و به سراسر جهان رسيده است. آثار او به زبانهاى مختلفى ترجمه و منتشر شده اند. ابن سينا، علاوه بر پزشكى و فلسفه، در نجوم، فيزيك، علوم طبيعى نيز آثارى دارد از آن جمله، در اواخر عمر به دستور علاءالدوله آلتى شبيه ورنيه ى كنونى براى به دست آوردن نتايج دقيق در رصد اختراع كرد. از هوش و حافظه ى وى سخنها گفته اند و او را سرآمد فلاسفه اسلامى دانسته اند. وى با ابوريحان بيرونى و ابوسهل مسيحى، معاشرت و مباحثه داشت و از معاصرينش مى توان ابن خمار و ابوالفرج بن طيّب را نام برد و از جمله شاگردان او ابوالحسن بهمنيار بن مرزبان، ابن زيله، ابوعبداللَّه معصومى، ابوعبيد جوزجانى را با ابوسعيد ابوالخير نيز مباحثه اى داشت كه بسيار مشهور است. ابن سينا در زمينه ى ادبيات نيز كتابهايى نوشت و اشعارى نيز به وى منسوب است. از آثار او: «النجاة»؛ «الاشارات والتنبيهات»، در منطق و حكمت؛ «الشفا» در حكمت علمى نظرى؛

«دانشنامه ى علائى»، به فارسى؛ «اسرار الصلاة»؛ «مبدأ و معاد»؛ «قانون»، در طب. اين كتاب با وجود ناقص بودن، سبب اشتهار ابن سينا در اروپا شد. «اسباب حدوث الحروف و مخارجها»، در زبان شناسى؛ «الموجز الكبير»؛ «الموجز الصغير»، هر دو در منطق؛ «رساله حى بن يقظان»؛ «المدخل الى صناعة الموسيقى»، در موسيقى كه از آثار فارابى كامل تر و جامع تر است؛ «مقالة فى آلة رصديه». در كل 276 عنوان كتاب به او نسبت مى دهند كه 131 اثر را با انتساب صحيح و مابقى را با انتساب مشكوك از او دانسته اند.[1]

شيخ الرئيس حجةالحق شرف الملك امام الحكماء ابوعلى حسين بن عبداللَّه بن حسن بن على معروف به ابن سينا (و. افشنه يا خرميثن 370- ف. همدان 428 ه.ق.) پدر او از مردم بلخ و مادر وى ستاره از اهل افشنه (نزديك بخارا) بود. ابن سينا در بخارا كسب علم كرد و در ده سالگى قرآن را از بر نمود و نزد ابو عبداللَّه ناتلى منطق و هندسه و نجوم آموخت. و پايه وى از استاد در گذشت. از آن پس به تعقيب علوم طبيعى و ما بعدالطبيعه و طب پرداخت. آثار فارابى فكر ابن سينا را به خود جلب كرد و مشوق او در مطالعه آثار فلسفى گرديد. وى در عنفوان شباب نوح بن منصور پادشاه سامانى را معالجه كرد و از كتابخانه گرانبهاى او بهره ها برد. ابن سينا بخارا را ترك گفت و به گرگانج شتافت، و از آنجا به حكم ضرورت به خراسان و سپس به گرگان و رى و همدان و اصفهان شد و آثار ذى قيمت خويش را در اين سفرها تحرير كرد. شيخ در همدان به وزارت شمس الدوله رسيد. و سالهاى

اخير عمر را در اصفهان در حمايت علاءالدوله كاكويه گذرانيد و در سفرى كه همراه امير مزبور به همدان مى شد، در راه مريض گرديد و در همدان درگذشت. آرامگاه او را بدانجا برپا داشته اند. به مناسبت هزارمين سال تولد وى، جشنى در سال 1331، ه. ش. در ايران منعقد گرديد. مؤلفات ابن سينا همواره مورد توجه بوده و شروح متعدد بر آنها نوشته اند و بسيارى از آنها نيز به زبانهاى غربى ترجمه شده است. آثار مهم ابن سينا- كتاب الشفاء كتاب القانون فى الطب، كتاب اشارات، كتاب النجاة، دانشنامه علائى (به فارسى) و غيره است. آرامگاه ابن سينا.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

منابع زندگينامه :[1] آثار الباقيه (395)، از فردوسى تا سعدى (157 -152)، استادان موسيقى (33 -32)، الاعلام (262 -261 /2)، اعيان الشيعه (80 -69 /6)، ايضاح المكنون (672 ،555 /2)، بزرگان و سخن سرايان همدان (149 -148 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (347 -346 ،343 -342 ،319 -303 /1)، تاريخ الحكماء قفطى (570 -555)، تاريخ طب (633 -477 /2)، تاريخ فلسفه در اسلام (721 -683 /1)، تاريخ گزيده (689 -688)، تاريخ موسيقى (153 -148 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (321 -320 ،313 ،45 ،38 ،35 -34)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (43 -29)، حبيب السير (449 /2)، دائرةالمعارف البستانى (539 -535 /1)، الذريعه (232 ،223 -222 ،220 ،218 -217 ،215 ،154 ،145 ،144 ،140 ،139 ،129 ،122 ،121 ،94 ،93 ،92 ،65 ،51 ،48 ،26 ،25 -24 /17 ،381 /15 ،201 /14 ،240 ،239 /10 ،47 /8 ،184 ،130 ،128 /7 ،286 ،43 /5 ،484 ،407 ،371 /1)، روضات الجنات (173 -159 /3)، زندگينامه ى رياضيدانان

(34 -29)، سرگذشت ابن سينا (19 -1)، سير النبلاء (537 -531 /17)، فوائد الرضويه (459 -458 /2)، كشف الظنون (2031 ،1900 ،1793 ،1783 ،1621 ،1550 ،1533 ،1520 ،1466 ،1455 ،1454 ،1440 ،1430 ،1408 ،1389 ،1341 ،1327 ،1311 ،1186 ،1055 ،953 ،900 ،897 ،896 ،894 ،891 ،889 ،880 -879 ،876 ،870 ،862 ،861 ،852 ،846 ،843 ،841 ،766 ،757 ،736 ،685 ،624 ،463 ،451 ،449 ،380 ،377 ،238 ،201 ،183 ،94 ،63 ،51 ،37 -36 ،12)، الكنى والالقاب (323 -320 /1)، لسان الميزان (541 -538 /2)، لغت نامه (ذيل/ ابوعلى سينا)، مجالس المؤمنين (189 -181 /2)، معجم المؤلفين (23 -20 /4)، مقدمه بر تاريخ علم (818 -816 /1)، مؤلفين كتب چاپى (800 -779 /2)، نامه ى دانشوران (146 -89 /1)، وفيات الاعيان (162 -157 /2)، الوافى بالوفيات (412 -391 /12)، هدية الاحباب (67 -66)، هدية العارفين (309 -308 /1).

ابن شاكر، موسي

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 200 ق)، منجم و رياضيدان. از مردم خراسان بود. در عهد خلافت مأمون در خراسان راهزنى مى كرد. قفطى نوشته است كه موسى بن شاكر در ايام جوانى در خراسان به بيابان مى رفت و راه را بر مردم مى گرفت. پس از چندى كارش بالا گرفت و مردم به وى ظنين شدند. پس از آن توبه كرد و به يادگيرى علم نجوم و هيئت و هندسه مشغول و از منجمان دربار مأمون شد. مأمون پس از مرگ موسى، تربيت سه پسر وى، احمد، محمد و حسن را بر عهده ى اسحاق بن ابراهيم مصعبى گذاشت و هر سه تن از منجمان مشهور آن عصر شدند كه از ايشان تعبير به بنى موسى مى شود. از كتب منسوب به او، كتاب «الدرجات» است در

طبيعت ستارگان هفتگانه.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (273 /8)، تاريخ الحكماء قفطى (591 -590 ،432 -431)، دايرةالمعارف فارسى (455 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (148 -147)، سير النبلاء (338 /12)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (پانوشت 488 -487)، معجم المؤلفين (40 /13).

ابن عُجيم فارسي، ابوالحسين

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 420 ق)، طبيب، اديب و منجم. در فارسى متولد شد و همان جا نشو و نما يافت و تحصيلات طبى را نزد پزشكان زمان آموخت و در همان سرزمين ساليان دراز به طبابت اشتغال ورزيد. ابن عجيم در خدمت بهاءالدوله ديلمى مقامى بس ارجمند داشت و ابتدا در زمره ى اطباء مخصوص وى بود. او علاوه بر طب در ادب و كتابت نيز دستى بسزا داشت تا آنجا كه امر كتابت بصره ب وى تفويض شد. از تاريخ تولد و وفات وى اطلاع دقيقى در دست نيست. زمان وفاتش در حدود زمان درگذشت ابن سينا است و از خلال بعضى كتب چنين برمى آيد كه تا حدود 430 ق زنده بوده است. فيلسوف الدوله در «مطرح الانظار» مى نويسد كه وى كتابى در كليات طب داشته كه ظاهراً به اتمام آن توفيق نيافته است. از آثارش: «نقل اقوال حكماى قبل از اسلام در حركت و كروى بودن زمين»؛ «جواب سؤالهاى ابوريحان بيرونى درباره ى افلاك و ثوابت و سيارات».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :بزرگان نامى پارس (206 -205 /1)، تاريخ الحكماء قفطى (589)، تاريخ طب (688 -687 /2)، دانشمندان و سخن سرايان فارسى (57 /1)، ريحانه (107 /8)، لغت نامه (ذيل/ ابوالحسين فارسى)، نامه ى دانشوران (385 -384 /4).

ابن عراق، ابونصر منصور

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بين 427 -408 ق)، منجم و رياضيدان. خاندان وى از سلسله هاى قديم سلاطين خوارزم در عهد سامانيان بودند. وى علوم بر نجوم، گويا در نقاشى نيز مهارت داشت و معلم ابوريحان بيرونى بود. ابونصر با ابن سينا همعصر بود و با او در دربار مأمونيان مى زيست. به نقل از «تاريخ خوارزم»، ابونصر مردى ثروتمند بود، پس از بر سر كار

آمدن محمود غزنوى به غزنه رفت. برخى ابوالوفاى بوزجانى را استاد وى مى دانند، زيرا در رساله ى «القسى الفلكيه» از او با لقب شيخنا ياد كرده است؛ اما بيرونى معتقد است كه او حتى، كسانى را كه از نظر علمى از او پايين تر بودند، استاد خود مى ناميد. گذشت از اين، بوزجانى در بيست سالگى به بغداد رفت، در حالى كه ابن عراق هرگز به بغداد سفر نكرد. عمر خيام او را جزو علماى درجه ى يك رياضى مى داند. ابونصر دوازده رساله ى رياضى و نجوم خود را به نام شاگرد خود ابوريحان بيرونى نوشت. بيرونى در يك جا از او با نام ابونصر جعدى نيز نام برده است. از آثار رياضى او: «رسالة فى حل شبهة عرضت له فى المقالة الثالثة عشر من كتاب الاصول»، در جواب بيرونى براى حل مقاله ى سيزدهم كتاب اصول اقليدس؛ «اصلاح كتاب مانالاوس فى الاشكال الكرية»؛ «رسالة فى معرفة القسى الفلكيه»؛ «رساله فى الجواب عن بعض مسائل الهندسة»؛ «رسالة ابى الريحان البيرونى فى الشكل المغنى در مورد مثلث كروى و مسطح، كه بيرونى در اثبات اين قضيه حق تقدم را با استاد خود ابونصر مى داند؛ «تهذيب التعاليم»؛ «المجسطى الشاهى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار الباقيه (263)، احوال و آثار نقاشان (50 -49 /1)، تاريخ گزيده (690)، تاريخ ادبيات در ايران (337 ،306 ،218 ،208 ،207 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (304 ،219)، چهارمقاله (120 -118)، دانشنامه ى ايران و اسلام (706 -705 /5)، دايرةالمعارف فارسى (36 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (120 -112)، گلستان هنر (بيست و پنج- بيست و شش).

ابن عميد قمي، ابوالفضل محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 360 ق)، شاعر، اديب، كاتب، حكيم معتزلى، لغوى، فيلسوف و منجم. از مردم قم بود.

در همان جا نزد ابن سمكه تلمذ كرد. و پس از پدر در دربار آل بويه خدمت مى كرد. در رى وزارت وشمگير را داشت و مدتى هم وزير ركن الدوله ى ديلمى بود. چندى در خدمت عضدالدوله در شيراز به سر برد. صاحب بن عباد از شاگردان او بود و به دليل مصاحبت بيش از حد با وى به صاحب شهرت يافت. در طول عمر به بيمارى نقرس و قولنج دچار بود. ابن عميد در اغلب علوم عصر خود تبحر داشت. شعراى بسيارى او را مدح كردند از آن جمله متنبى، شاعر معروف در ارجان به خدمت او رسيد و به سبب قصيده اى كه در محدح او گفت، صله دريافت كرد. ابن عميد كتابخانه ى بزرگى حاوى صد بار كتاب در علوم مختلف داشت كه خازن آن ابوعلى بن مسكويه بود. اهميت ابن عميد در آن است كه صنايع لفظيه را با معانى دقيق گرد آورد و در بلاغت به درجه اى رساند كه او را تالى عبدالحميد دانستند. وى در بغداد و به قولى در همدان يا رى درگذشت. پس از وى، پسرش نيز به وزارت ركن الدوله رسيد كه به سبب حسادت به شهادت رسيد. در ادب و ترسل او را «جاحظ ثانى» مى ناميدند. از آثار او: «تاريخ ابن عميد»؛ «ديوان رسائل» يا «رسائل ابن عميد». ابن نديم، كتاب «المذهب فى بلاغة» را از آثار وى مى داند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (328 /6)، تاريخ ادبيات در ايران (639 -638 /1)، تاريخ گزيده (792 ،791 ،417 ،416 ،412)، دانشنامه ى ايران و اسلام (740 -739 /5)، الذريعه (241 ،240 /10 ،224 /3)، رساله ى شرح احوال و آثار ابن عميد، روضةالصفا (50 /4)، ريحانه (128 -125 /8)،

سير النبلاء (138 -137 /16)، فوائد الرضويه (528 -521)، مجالس المؤمنين (445 -443 /2)، معجم المؤلفين (258 -257 /9)، الوافى بالوفيات (383 -381 /2)، وفيات الاعيان (113 -103 /5)، هدية الاحباب (78 -77)، هدية العارفين (46 /2).

ابن فوطي، كمال الدين، ابوالفضل

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(723 -642 ق)، محدث، مورخ، متكلم، حكيم، شاعر و منجم. نياكانش از مردم مرورود خراسان بودند. در چهارده سالگى مغولان او را در بند كردند و نزديك دو سال در بند بود. در زمان آخرين خليفه ى عباسى در بغداد شغل ديوانى داشت. ابن فوطى در منطق، حكمت و خوشنويسى استاد بود و به دو زبان فارسى و عربى شعر مى سرود. پس از فتح بغداد، به خدمت خواجه نصيرالدين طوسى رفت و در محضر او علوم پايه را آموخت، و در رصدخانه ى مراغه مشغول كار شد. در 679 ق به بغداد بازگشت و از على بن ساعى بغدادى بهره گرفت. گفته اند كه وى حدود پانصد استاد ديد. در ايامى كه عطاءالملك جوينى امارت بغداد داشت وارد دربار گرديد. او مجدداً به سال 704 ق به آذربايجان سفر كرد و سه سال در آن خطه زيست. او سفرهاى ديگرى نيز به آذربايجان كرد و سرانجام در اثر سكته و كهولت در بغداد درگذشت. چون نياى مادرى او فوطه (لنگ) مى فروخته، به ابن فوطى شهرت يافته است. برخى منابع نيز وى را به واسطه ى پيشه ى نياى پدرش ابن صابونى نام نهاده اند. در شيعى يا معتزلى يا شافعى بودن او جاى ترديد است. از آثارش: «الحوادث الجامعة والتجارب النافعة فى المائة السابعة»، در رويدادهاى سده ى هفتم قمرى در چند مجلد؛ «تاريخ الحوادث من آدم الى خراب بغداد»؛ «تذكرة الرصد»، در تاريخ رصدخانه ى مراغه؛ «دررالاصداف فى

غرر الاوصاف»، در بيست جلد، در شرح مراحل هستى؛ «مجمع الآداب فى معجم الاسماء والالقاب»؛ «معجم الشيوخ»؛ «الدرر الناصعة فى شعراء المائة السابعة».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (124 /4)، دانشنامه ى ايران و اسلام (770 -768 /6)، ريحانه (144 -143 /8)، كشف الظنون (1736 ،1597 ،750 ،693 ،573)، لسان الميزان (347 -346 /4)، معجم المؤلفين (216 -215 /5)، هدية العارفين (567 -566 /1).

ابن كثير فرغاني، محمد

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 247 ق)، منجم. وى در علم نجوم توانا، و اكثر استخراجات نجومى او صحيح بود. از آثار او: «اختصار المجسطى»، در حركت سماويه؛ «جوامع علم نجوم»؛ «اصول حركات السماويه» يا «الفصول الثلاثين» يا «كتاب علل الافلاك».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نجوم اسلامى (51)، ريحانه (168 /8).

ابن منجّم، ابوالحسن علي

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(352 -277 /276 ق)، اديب، شاعر، منجم، متكلم و نسب شناس. وى در بغداد متولد شد. با صاحب بن عباد نيز مدتى معاشر بود.، نديمى گروهى از خلفاء را كرد گويا به وزارت نيز رسيد. از آثارش؛ كتاب «القوافى»؛ فضائل «شهر رمضان»؛ «الرّد على الخليل»، در عروض؛ كتاب «النيروز النوروز والمهرجان»؛ «الفرق بين ابراهيم بن المهدى و اسحاق الموصلى فى الغناء» و «اللفظ المحيط بنقض مالفظ به اللقيط»، در معارضه ى كتاب «الفرق والمعيار» ابوالفرج اصفهانى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (183 /5)، ريحانه (267 /8 ،369 /7)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (238)، كشف الظنون (1559 ،1468 ،1256)، لغت نامه (ذيل/ على)، معجم الادباء (120 -112 /15)، معجم المؤلفين (256 /7)، وفيات الاعيان (376 -375 /3)، هدية العارفين (680 /1).

ابن هندو، ابوالفرج علي

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 420 /410 ق)، اديب، شاعر، طبيب و منجم. از مردم رى بود. در نيشابور تحصيل كرد و هم در آنجا با دانش يونانى آشنا شد. از شاگردان ابوالحسن دائلى بود. پزشكى را نزد ابن خمار آموخت. مدتى در گرگان در خدمت قابوس وشمگير بود. در اشعارش قابوس و فرزند وى، منوچهر، را ستود. پس از آن به خدمت عضدالدوله ى ديلمى درآمد و تا پايان زندگى دبير وى بود. از آثارش: «مفتاح الطب»؛ «الكلم الروحانية من الحكم اليونانيه»؛ «كتاب النفس»؛ «المقالة المشوقة فى المدخل الى العلم الفلسفه»؛ «الرسالة المشرقيه»؛ «انموذج الحكمة»؛ «ديوان» شعر.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (89 -88 /5)، ايضاح المكنون (704 -379 /2)، تاريخ ادبيات در ايران (302 /1)، تاريخ طب (678 /2)، تاريخ طبرستان (125 -138)، دانشنامه ى ايران و اسلام (920 /7)، دائرةالمعارف البستانى (732 /1)، الذريعه (36 /9)، ريحانه (280 -279

/8)، روضات الجنات (216 -215 /5)، كشف الظنون (1762)، لغت نامه (ذيل / ابن هندو)، معجم الادباء (146 -136 /13)، معجم المؤلفين (83 -82 /7)، نامه ى دانشوران (134 -127 /3).

اثيرالدين ابهري سمرقندي، مفضل

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 663 /661 /660 ق)، فيلسوف، رياضيدان و منجم. از اهالى ابهر و از دانشمندان علوم رياضى و منطق و نجوم و حكمت در قرن هفتم هجرى بود و شاگرد امام فخر رازى و معاصر و همكار خواجه نصيرالدين طوسى در رصدخانه ى مراغه. ابهرى علوم رياضى را علم نظرى خوانده و آن را به چهارشاخه ى اصلى هندسه، حساب موسيقى و هيئت تقسيم كرده است. ابن خلكان نوشته كه وى در اربل، در سال 625 ق با ابوالفتح موسى بن يونس از فقهاى دانشمند شافعى كه در رياضيات و طب نيز مهارت داشته، به مباحثه پرداخته است. از آثار وى: «هداية الحكمة»، در منطق كه كتاب درسى بوده؛ «ايساغوجى» و «تنزيل الافكار فى تعديل الاسرار»، در منطق؛ « المغنى» و «تهذيب النكت»، در علم جدل؛ «اصلاح هندسه ى اقليدس»، در رياضى؛ «زبدة الكشف».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (247 /3)، تذكره ى روز روشن (30)، دانشنامه ى ايران و اسلام (143 /9)، دايرةالمعارف فارسى (57 /1)، ريحانه (37 /1)، زندگينامه ى رياضيدانان (122 -121)، كارنامه ى بزرگان (286)، كشف الظنون (2030 -2028 ،1750 ،1616 ،1493 ،953 ،494 ،97)، لغت نامه (ذيل/ ابهرى)، معجم المؤلفين (315 /12)، وفيات الاعيان (313 /5)، هفت اقليم (190 -189 /3).

اختري يزدي، مولانا

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س يازدهم ق)، طبيب، منجم و شاعر. بعد از تحصيل طب و نجوم و ديگر علوم و فنون به سرزمين هندوستان سفر كرد و بعد از سى و هفت سال اقامت در آن سرزمين به يزد بازگشت و تشكيل خانواده داد.

مجددا به هندوستان رفت و در آن ديار درگذشت. از اوست:

شكفته غنچه ى عيشم ز شاخ ياسمنى

كه آرزوى نسيمى ازو به از چمنى

برگرفته

از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تذكره ى سخنوران يزد (9 -7)، تذكره ى نصرآبادى (285)، جامع مفيدى (451 -450 /3)، الذريعه (62 -61 /9)، فرهنگ سخنوران (48)، كاروان هند (30 -27 /1).

اديب اصفهاني، عباسعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حاج ملا عباسعلى اديب حبيب آبادى اصفهانى يكى از علماء به نام و مدرسين كرام و ائمه جماعات عالى مقام معاصر اصفهانى است.

ايشان در حدود 1320 قمرى هجرى در حبيب آباد به دنيا آمده و پس از پرورش صحيح و گذرانيدن دوران كودكى و خواندن دروس ابتدائى و مقدماتى در زادگاه خود به اصفهان آمده و سطوح فقه و اصول را در خدمت مدرسين بزرگ آموخته و از محضر و دراسات علماء بزرگ اصفهان استفاده كامل نموده و چندى به محل اوليه خود مراجعت و اقامت فرموده سپس هجرت به اصفهان و در مدرسه صدر و بعضى از مدارس ديگر به تدريس سطوح و در بعضى از مساجد هم به اقامه جماعت و ترويجات دينى تاكنون اشتغال دارند داراى آثار علمى مطبوع و غيره مى باشند.

تاليفات جناب آقاى اديب اصفهانى.

1- ارث الشيعه.

2- مناسك.

3- زيارت مدينه.

4- وظيفه الشيعه (شرح دعاء ندبه).

5- هديه العباد در احوال صاحب ابن عباد.

6- قطبيه در اوقات شهرهاى قطب.

7- تطبيق در تطبيق سالهاى شمسى به قمرى و برعكس.

8- احسن التقويم در اوقات شبانه روزى اصفهان و شهرهاى در عرض آن.

9- احسن التقويم براى كاشان و شهرهاى در عرض آن.

10- احسن التقويم براى تهران و شهرهاى در عرض آن.

11- ملحقات قضاياى اميرالمومنين (ع).

12- معرفه القبله در تعين قبله هاى ايران از روى آفتاب در تمام سال.

نويسنده كرارا براى معظم له نامه نوشته و به وسيله دوستان اصفهانى پيام داده كه شمه اى از ترجمه و زندگينامه فهرست آثار خود را ارسال تا زينت

گنجينه گردانم ولى متاسفانه ما را از اين فيض محروم داشت.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد هشتم)

اردبيلي، محمدطاهر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حجه الاسلام والمسلمين حاج ميرزا محمدطاهر اردبيلى نجفى از شيوخ علماء و اكابر اساتيد و مدرسين حوزه علميه قم بوده اند وى فرزند مرحوم حاج ملا عبدالظاهر مدرس اردبيلى كه از علماء آذربايجان و ادباء بى بديل آن سامان بوده است در ذى حجه 1308 قمرى در اردبيل متولد شده و ادبيات را از والد مبرورش استفاده و بعد دو سالى در مشهد از محضر مرحوم اديب نيشابورى استفاده كرده و بعد منتقل به اصفهان شده و ده سال در اين شهر باستانى اقامت نموده و از محضر مدرسين بزرگ چون مرحوم آخوند گزى و آيت الله درچه اى و ديگران استفاده نموده و هم از محضر مرحوم آخوند ملامحمد كاشى استاد مرحوم آيت الله بروجردى و آقاى حاج ميرزا رحيم ارباب بهره هاى وافى برده و بعد مهاجرت به نجف اشرف نموده و از محاضر دروس آيات بزرگ اسفهانى و نائينى و عراقى استفاضه نموده و بعد به قم آمده و به امر مرحوم آيت الله العظمى بروجردى اقامت را اختيار و به تدريس فقه و اصول و هيئت و نجوم پرداخته تا اينكه داعى حق را در اواخر رياست مرحوم آيت الله بروجردى اجابت و در ارض پاك قم مدفون گرديده است.

از آثار ايشانست 1- ايما آت در نجوم 2- شرح صمديه 3- اين الهيئه والاسلام 4- حويشه الكفايه.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد دوم)

اسفزاري، ابوحاتم مظفر

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 515 ق)، رياضيدان و منجم. از بزرگان علماى رياضى و نجوم زمان خود و معاصر عمرخيام بود، كه با جماعتى ديگر از اعيان منجمان از جمله عبدالرحمان خازنى، ميمون بن نجيب واسطى و حكيم لوكرى در سنه ى 467 ق به فرمان سلطان ملكشاه سلجوقى رصد معروف

ملكشاهى را كه رصد جلالى نيز گويند، بستند. وى همچنين ميزان ارشميدس را كه معروف به ميزان غش است، ساخت و به خزانه سنجر داد، ليكن سعادت خازن، خزانه دار سلطان از بيم آن كه خيانت او آشكار شود، آن ترازو را خرد كرد. و چون ابوحاتم از اين موضوع آگاه شد از تأثر درگذشت. وى تأليفات بسيارى در رياضى و جبر اثقال و علم حيل و حركات ستارگان داشت اما، آثار اندكى از او باقى مانده است از جمله: «اختصار اصول اقليدس»، به عربى؛ «رساله ى آثار علوى» يا «كائنات جو» به فارسى كه براى فخرالملك پسر نظام الملك، وزير بر كيارق نگاشته است؛ «رساله ى الشبكه»، به فارسى؛ «ارشاد ذوى العرفان الى صناعة القبان».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (163 /8)، تاريخ ادبيات در ايران (969 -967 ،313 /2)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (312 -311)، تاريخ نظم و نثر (128 -127)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (80 -79)، دايرةالمعارف فارسى (2798 /2)، زندگينامه ى رياضيدانان (469 -467)، فرهنگ ادبيات فارسى (53 -52)، كارنامه ى بزرگان (230 -229)، لغت نامه (ذيل/ اسفزارى)، مؤلفين كتب چاپى (131 /1)، معجم المؤلفين (298 /12).

افضلي بخارايي، محمد حيدر

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دهم ق)، دانشمند و منجم نسبش به ابوبكر مى رسد. صدر و معلم عبدالله خان و مردى مهذب و دانشمند بود. بويژه در هيئت دست داشت. اثر وى رساله اى است در شرح رساله ى «تفاصيل قوس الليل و قوس النهار» علامه قوشجى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (608).

اكفاني سنجاري، شمس الدين، ابوعبداللَّه محمد

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 749 ق)، رياضيدان، طبيب و منجم. معروف به اكفانى. در سنجار بخارا متولد شد. در قاهره مقيم بود و همان جا درگذشت. او علم هيئت را برشمرده و آنها را پنج دانسته است: علم زيجات و تقاويم، علم مواقيت، علم كيفيت رصدها، علم تسطيح كره و آلات شعاعى كه از آن حادث مى شود و علم آلات ظلّى. تأليفات بسيارى در رياضى و فنون و حكمت دارد. تحرير اقليدس را بدون انديشه حل مى كرد. در شناخت طب و جواهر و نباتات بر تمامى اهل عصر خود برترى داشت و پزشكان نامى از حسن معالجات و تشخيص وى در حيرت بودند. در تاريخ و اخبار نيز مهارتى به سزا داشت. آثار وى: «ارشاد القاصد الى اسنى المقاصد» در انواع علوم كه در سال 1904 م در بيروت چاپ شده است؛ «اللباب فى الحساب»؛ «غنية اللبيب عند غيبة الطبيب؛ «نخب الذخائر فى احوال الجواهر» كه در مجله ى المشرق سال يازدهم منتشر شده است؛ «كشف الرين فى احوال العين»، «الدرالنظيم فى احوال العلوم والتعليم»؛ «نهاية القصد فى صناعة الفصد»؛ «النظرو التحقيق فى تقليب الرقيق».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام(189 /6)، ايضاح المكنون(692 /2)، تاريخ نجوم اسلام(33 -32)، ريحانه(166 /1)، كشف الظنون(1990 ،1935 ،1542 ،1490 ،66)، الكنى والالقاب (50 /2)، لغت نامه(ذيل/ محمد بن ابراهيم)، معجم

المؤلفين(100 /8)، الوافى بالوفيات(27 -25 /2)، هدية العارفين(155 /2).

الهي طباطبايي، محمدحسن

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد محمد حسن الهي طباطبايي

ولادت:1325ق.

محل ولادت: تبريز

وفات:1388ق

محل دفن :قم

محل تحصيل: تبريز ، نجف

اساتيد: حضرات سيد ابوالحسن اصفهاني، ميرزا محمد حسين نائيني ، سيد حسين بادكوبه اي و ....

شاگردان: حسن حسن زاده آملي ، ميرزا محمد علي ارتقايي، ميزرا موسي تبريزي و ....

تاليفات: رساله اي در علم موسيقي و روابط معنوي روح با صداها ( كه خود آن را از بين برد).

او از شاگردان مبرز مرحوم سيد علي قاضي بود. در سعه صدر و پاكي و حسن خلق زبانزد بود. سير و سلوك را يك دوران خاص و با اعمال خاصي نيم دانست بلكه آن را در متن همين زندگي عادي تعريف مي كرد و زندگي رسول الله (ص) را شاهد اين مطلب مي آورد. مي فرمود: مراقبه يعني آدم در همين زندگي روزمره غفلت را از خودش دور كند.

ايشان پس از يازده سال اقامت در شهر ساقي كوثر، به دليل وضع نامناسب معيشتي مجبور شد همراه برادر خويش، علامه طباطبايي ، به تبريز باز گردد. در تبريز به تدريس فلسفه و تربيت جويندگان كمال پرداخت. ارتباط ايشان با مرحوم قاضي از طريق نامه برقرار بود، عباراتي چون " جعلت فداك " و " عزيز دلم " كه آيت الله قاضي در اين نامه ها خطاب به آقاي الهي به كار مي برد گوياي عظمت شان ايشان نزد استاد است . استاد سيد محمد حسين قاضي مي فرمايد : با اينكه خود آقا به علامه و بردارش گفته بود كه به ايران برگردند اما دوري آن ها برايشان بسيار ناگوار بود و هر وقت ياد

آن ها مي افتاد گريه مي كرد.

زماني كه آيت الله الهي در قم بود ، در مجلس روضه اي كه در منزل ميرزا تقي زرگري تشكيل مي شد ، شركت مي كرد. يك بار بعد از اتمام روضه در سيني مسي برايش چاي آورند. او انگشت خود را بر لب گذارد و بعد به سيني مسي زد . سيني تبديل به طلا شد . بعد فرمود: " ما طلا را مي خواهيم چه كنيم"؟ دوباره انگشت بر لب گذاشت و به سيني زد و سيني به حالت اول برگشت ! با وجود چنين قدرت روحي ، زماني براي پرداخت قرضش به دو هزار تومان احتياج پيدا كردو چون اين مبلغ را نداشت مدتي زنداني شد!

اين گفتار علامه طباطبايي مشهور است كه مي فرمود: من خودم از اخوي استفاده مي كنم توصيه هميشگي ايشان هنوز در خاطر اطرافيان است : از حسنات اعمالتان كه خيال مي كنيد حسنه است توبه كنيد ، تا چه رسد به معاصي!

سيد محمد حسن الهي در سال 1388 هجري قمري درگذشت.

شرح احوال ايشان دركتاب الهيه از انتشارات موسسه فرهنگي مطالعاتي شمس الشموس آمده است .

امير همايون

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دهم ق)، طبيب، اديب، منجم و شاعر. ظاهراً وى غير از همايون اسفراينى شاعر معروف قرن نهم و همايون عراقى است. در ماوراءالنهر مى زيست و در زمان خود بسيار معروف بود. علاوه بر فنون مذكور در ادبيات عرب و عروض نيز دست داشت و غزل و معما بسيار خوب مى گفته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (625).

انوري ابيوردي، اوحدالدين، محمد

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 585 ق)، دانشمند، منجّم و شاعر، متخلص به انورى. در مهنه از توابع ابيورد متولد شد. ابتدا در مدرسه ى منصوريه ى طوس به تحصيل علوم مختلف پرداخت. در فلسفه، رياضيات، نجوم، هيئت، علوم معقول و منقول و شاعرى دست داشت. از جوانى شعر مى گفت و ابتدا خاورى تخلص مى كرد امّا، بعد تخلص خود را به انورى تغيير داد. وى جوانى خود را در بلخ گذراند و سفرهايى به سرخس، مرو، خوارزم، اطراف دشت خاوران و عراق كرد. انورى از. مداحان سلطان سنجر سلجوقى بود و پس از آنكه استخراج نجومى او در خصوص اجتماع سيارات هفت گانه در برج ميزان و بروز طوفان به خطا رفت از ترس سلطان سنجر به بلخ فرار كرد، اوباش بلخ وى را مورد اهانت و تعرض قرار دادند. او عاقبت به مجدالدين ابوالحسن عمرانى از بزرگان خراسان و قاضى حميدالدين صاحب «مقامات حميدى» پناه برد. انورى از كسانى است كه در تغيير سبك فارسى نقش عمده اى ايفا نموده است. اشعار وى پُر از اصطلاحات و اشارات به مسائل علمى دقيق و حكمت است و به همين جهت سه شرح بر بعضى اشعار نوشته اند. يكى شرح داوود بن محمدعلوى شاديابادى، شرح ابوالحسن فراهانى حسينى و ديگر

شرح عبدالرزاق دنبلى. انورى را در شعر پرورش دهنده سبك ابوالفتوح رونى دانسته اند. وى در مدح و هجو مهارت داشته است. او در بلخ درگذشت و در جنب مزار سلطان احمد خضرويه مدفون گرديد. از آثار وى: «ديوان» اشعار، مشتمل بر چهارده هزار و هفتصد و چند بيت؛ «البشارات فى شرح الاشارات» و «رساله اى در عروض و قوافى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آتشكده ى آذر (254 -213 /1)، با كاروان حله (185 -179)، تاريخ ادبيات در ايران (681 -656 /2)، تاريخ گزيده (714 -712)، تاريخ نظم و نثر (82 -80)، تذكرة الشعراء (98 -94)، دايرةالمعارف فارسى (287/1)، الذريعه (110 -109 /9 ،111/3)، رياض العارفين (173 -171)، ريحانه (198 -197 /1)، سخن و سخنوران (357 -332)، طرائق الحقائق (594 -592 /2)، لباب الالباب (138 -125 /2)، لغت نامه (ذيل/ انورى)، مجمع الفصحا (430 -385 /1)، معجم المؤلفين (33/7)، هفت اقليم (28 -25 /2).

اوحد سبزواري، خواجه فخرالدين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 868 ق)، منجم، حكيم، اديب و شاعر، متخلص به اوحد. از اعيان سبزوار و از خاندان مستوفى آن سامان و از معاصران اميرعليشير نوايى، شيخ آذرى، مولانا يحيى سيبك و مولانا حسن سليمى تونى و اميرشاهى سبزوارى بود. با وجود فضل و حكمت مشرب فقر و درويشى داشت و هميشه جمعى از وى استفاده مى بردند. بنا به گفته ى دولتشاه يك هزار جلد كتاب فارسى و عربى جمع كرد و آن را به خط خود تصحيح و مقابله نمود، وى در سبزوار درگذشت. اثر وى: «ديوان» اشعار مشتمل بر قصايد و غزليات و مقطعات است و قصايد غرّا در مدايح ائمه (ع) گفته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آتشكده ى آذر (398

-397 /1)، تاريخ نظم و نثر (304 -303)، تذكره ى روز روشن (91)، الذريعه (111/9)، ريحانه (200/1)، الكنى والالقاب (200/2)، لغت نامه (ذيل/ اوحد)، مجالس المؤمنين (668 -667 /2)، مجالس النفائس (200 ،26).

آل طيب شوشتري، محمدحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1350 -1275 ق)، فقيه اصولى، منجم، رياضيدان و طبيب. مشهور به آقا سيد بزرگ. از فرزندزادگان سيد نعمت اللَّه جزايرى است. در شوشتر متولد شد و در محضر آقا سيد محمدعلى شيخ الاسلام و آقا سيد محمدعلى معلم ادبيات و در نزد آقا سيد عبدالصمد جزايرى و شيخ عبدالرحيم شوشترى، از شاگردان شيخ مرتضى انصارى، فقه و اصول را آموخت و در نزد سيد جعفر سيد الاطباء همدانى طب را فراگرفت. وى در نجوم و رياضى و خوشنويسى مهارت كامل داشت. او عمر خويش را در رياضت و عبادت و تدريس بسر برد. از آثار وى تقويمى است كه خودش استخراج كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :گنجينه ى دانشمندان (412 -410 /5)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 465 -463 /14).

آملي، خليل

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س هشتم ق)، منجم. از علماى رصد است كه بنا به نوشته ى «تاريخ جعفرى» وى با بناى دو منار كوچك بر دو طرف درِ مدرسه ى ركنيّه ى يزد اختراع جالبى براى شناساندن وقت داشته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :كارنامه بزرگان (314 -313)، نام آوران فرهنگ (566).

آملي، ركن الدين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(860 -800 ق)، رياضيدان، منجم، فقيه و محدث. سيد ركن الدين در آمل متولد شد. چندى در فارس و كرمان و هند به سر برد. وى گذشته از رياضى و نجوم در فقه و حديث نيز دست داشت و چون به خاندان مرعشى مازندران پيوسته بود كتابى در شرح احوال دانشمندان اين خاندان نوشت. تأليفات ديگر او عبارت اند از: «زيج جامع سعيدى»، در تنقيح «زيج ايلخانى» خواجه نصيرالدين طوسى، به نام سلطان ابوسعيد تيمورى؛ و «پنجاه باب سلطانى» به اسم بابرخان بهادر در هرات.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (35 /7)، تاريخ ادبيات ايران، براون (108 -107 /4)، تاريخ نظم و نثر (271)، الذريعه (198 /3)، ريحانه (64 /1)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 70 -66 /8)، فوائدالرضويه (166 -165)، كارنامه ى بزرگان (324)، نام آوران فرهنگ (567 -566).

بخاري، شمس الدين، ميرك

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(منسوب به بخارا) شمس الدين ميرك (ف. حدود 741 ه.ق./ حدود 1340 م.) منجم ايرانى و مؤلف كتاب «زيج شمس المنجم» در تاريخ علم فلك.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد پنجم)

بديع اسطرلابي، بديع الزمان، ابوالقاسم هبة الله

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 534 ق)، فيلسوف، طبيب، اخترشناس، نقاش و شاعر شيعى. نياكانش احتمالا ايرانى و از مردم اصفهان بودند. وى در بغداد زاده و در اصفهان بزرگ شد. او با ابزارهايى كه خود ساخته بود سير نور و اندازه ى آن را معلوم كرد و در اثبات درستى كارهاى خود از براهين هندسى استفاده مى كرد. بديع در كره ى سماوى چيزى افزود و كار آن را كه سالهاى دراز ناقص مانده بود، كامل كرد. خط كشها و قرقره هايى كه ساخته بود، كاربرد عمومى يافتند و از راه تجربه، سودمندى آنها به اثبات رسيد. وى در كاخهاى سلجوقى به ساختن جدولهاى فلكى سرگرم بود و زيجى به نام «المعرب المحمودى» نوشت و به محمود سلجوقى هديه كرد. بديع به شعر حسين بن حجاج علاقه مى ورزيد و آنها را گردآورى كرد و آن را «درة التاج من شعر ابن حجاج» ناميد. از او «ديوان» شعرى بر جاى مانده كه درونمايه ى بيشتر آنها هجو و لطيفه است. وى در بغداد درگذشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :احوال و آثار نقاشان (1419/3)، الاعلام (58/9)، تاريخ بغداد (374/15)، دايرةالمعارف فارسى (396/1)، الذريعه (130/9)، لغت نامه (ذيل/ هبة الله)، معجم الادباء (275 -273 /19)، وفيات الاعيان (53 -50 /6).

بلخي ابوزيد، احمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(322 -235 ق)، اديب، متكلم، فيلسوف شيعه و جغرافيدان. در شامستيان، از روستاهاى نزديك بلخ خراسان به دنيا آمد. پدر او از سجستان و معلم كودكان بود. در جوانى به بغداد رفت تا در مذهب اماميه تحقيق كند. در آنجا به محضر يعقوب بن اسحاق كندى راه يافت و نزد او به كسب علوم عقلى پرداخت. وى هشت سال در عراق بسر برد، و در اين

مدت فلسفه، نجوم، طب، طبيعيات و علم كلام و ديگر دانشها را فراگرفت، سپس از راه هرات به بلخ بازگشت. ابوزيد علاوه بر تأليفات گران قدر، شاگردانى نيز داشت از جمله: ابن فريغون، ابوالحسن محمد يوسف عامرى، ابومحمد حسن وزيرى. برخى از محققان، زكرياى رازى را نيز در فلسفه از شاگردان او مى دانند و رازى به سبب تعليمات وى به فلسفه نو فيثاغورى متوجه گرديد. ابوزيد را سومين متكلم بزرگ عالم اسلام مى دانند. و بعضى منابع وى را در عراق جاحظ خراسان لقب دادند. حدود هفتاد تأليف به او نسبت داده اند، از جمله: «صور الاقاليم الاسلاميه»؛ «جمل مصالح الانفس»؛ «العلم و التعليم»؛ «تفسير ابى زيد بلخى»؛ «لغات القرآن»؛ «شرايع الاديان»؛ «رسالة حدود فلسفه»؛ «فضيلة علوم رياضيات»؛ «الاسماء و الكنى و الالقاب»؛ «عصمت الانبياء».[1]

احمد بن سهل بلخى، متكلم و فيلسوف خراسان، از شاگردان مشهور كندى (يعقوب بن اسحاق). وى در آغاز قرن چهارم مى زيست (ف. 322 ه.ق.) گذشته از كتبى كه در كلام تأليف كرد، كتابهاى معتبرى نيز در فسلفه و علوم به رشته تحرير درآورد، مانند: حدود الفلسفة، مايصح من احكام النجوم، كتاب الاخلاق الامم، و كتاب مشهور صورالاقاليم در جغرافيا.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (131 /1)، اعيان الشيعه (219 -216 /3)، تاريخ ادبيات در ايران (117 /1)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (68 -65)، تاريخنگاران ايران (44 -43 /1)، دانشنامه ى ايران و اسلام (1044 -1043 /8)، الذريعه (330 /18 ،255 -253 /4)، روضات الجنات (50 -49 /4)، ريحانه (120 /7)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (229 -228)، كشف الظنون (1440 ،1084 ،602 ،227)، الكنى و الالقاب (81 /1)، لسان الميزان (277 /1)، لغت نامه

(ذيل/ ابوزيد)، معجم الادباء (86 -64 /3)، معجم المؤلفين (240 /1)، الملل و النحل (365)، الوافى بالوفيات (413 -409 /6)، هديه العارفين (59 /1).

بنوموسي

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س سوم ق)، منجم، رياضيدان. بنوموسى شهرت سه برادر به نامهاى، محمد، احمد و حسن است كه اصلا اهل خراسان و از علماى معروف رياضى، نجوم و مكانيك بودند كه در بغداد به سر مى بردند. بزرگترين آنها محمد بود كه در سال 259 ق درگذشت. سه برادر به دستور مأمون نزد اسحاق بن ابراهيم مصعبى درس خواندند و در جوانى با دانشمندان حوزه علمى بغداد نشست و برخاست داشتند. سه برادر به اتفاق هم براى به دست آوردن علوم يونانى از هيچ تلاشى دريغ نورزيدند و حتى به بذل مال و عطايا در اين راه پرداختند. در هندسه بيش از ديگر علوم مهارت داشتند. هر سه برادر تحت نام بنى منجم نيز شهرت داشتند. حنين بن اسحاق و ثابت بن قرة براى اين بنوموسى كار مى كردند. ابوريحان بيرونى قول بنوموسى را در رصد موثق تر از بطلميوس و خالد بن عبدالملك مرورودى مى داند. قفطى خاندان بنوموسى را در علم هندسه سرآمد همه مى داند. آثار چند از اين برادران به جاى مانده است، از جمله: «معرفة مساحة الاشكال البسيطه والكرية»؛ «كتاب الحيل (مكانيك)»؛ «تحرير مخروطات ابلوينوس»؛ «كتاب مخروطات»؛ «كتاب حركات الافلاك»؛ «كتاب الجزء».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار الباقيه (227 -224)، تاريخ الحكماء قفطى (593 -590 ،432 -431)، دايرةالمعارف فارسى (455/1)، ريحانه (482 -480 /8)، زندگينامه ى رياضيدانان (153 -147)، زندگينامه ى علمى دانشمندان (296 -291)، سيرالنبلاء (339 -338 /12)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (489 -487)، لغت نامه (ذيل/ بنوموسى)، معجم المؤلفين (297/3) مقدمه بر تاريخ علم

(652/1)، الوافى بالوفيات (85 -84 /5)، وفيات الاعيان (163 -161 /5)، هديةالعارفين (17 -16 /2).

بوران

قرن:3

جنسيت:زن

مليت:ايران

صفر 271 -192 ق، از زنان هوشمند و با تدبير و منجم. وى دختر حسن بن سهل (236 ق) وزير معروف مأمون (218 -198 ق) خليفه عباسى بود. پس از اينكه مأمون، فضل بن سهل (202 ق) وزير باتدبير خود را كشت براى دلجويى از خانواده وى، برادرش حسن را به وزارت برگزيد و دختر او، بوران را به همسرى گرفت. راجع به جشن باشكوه مأمون و بوران داستان هاى زيادى نقل شده كه برخى افسانه آميز به نظر مى رسد. به نوشته منابع تاريخى به جز جشن ازدواج هارون الرشيد (193 -170 ق) و همسرش زبيده، تا آن زمان چنان جشنى در ميان اعراب و ايرانيان برپا نشده بود.

ازدواج آن دو در سال 202 ق در فم الصلح بود اما زفافشان در رمضان سال 210 ق واقع شد. درباره هوش و فراست بوران نيز داستان هاى متعددى نوشته شده است از جمله آنكه بوران در مهرش مقرر كرده بود كه چون بر مأمون وارد شود، وى تمام قد در برابرش بلند شود. مأمون نيز تا زمانى كه حسن بن سهل زنده بود عمل مى كرد. روزى كه حسن درگذشت مأمون خبر مرگ او را از بوران پنهان داشت. چون بوران بر او وارد شد مأمون برنخاست. ناگهان بوران فريادى كشيد و گفت: پدرم مرد. مأمون گفت: از كجا دانستى پدرت مرد؟ گفت: از اينكه مرا احترام نكردى و برايم برنخاستى. غذاى معروف بورانى- كه اعراب آنرا بورانيه مى گويند- منسوب به بوران است. وى در نجوم و رياضيات مهارت فراوان داشت.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و

پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: اعلام النساء، 159 / 1؛ تذكرةالخواتين، 68 -67؛ خيرات حسان، 80 / 1؛ دايرةالمعارف فارسى، 460 / 1؛ دايرةالمعارف تشيع، 627 -626 / 3؛ رياحين الشريعه، 93 -83 / 4؛ زنان سخنور، 54 -49.

بوزجاني، ابوالوفا محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(387 -328 ق)، رياضيدان و منجم. از مردم بوزجان نيشابور بود. وى تحصيلات رياضى خود را در نيشابور نزد ابوعمر المغازلى و ابوعبداللَّه محمد بن عنبر فراگرفت و در جوانى به عراق رفت و در بغداد سكونت گزيد و تا مرگش در همين شهر ساكن بود و به تأليفات مهم خود پرداخت. بوزجانى از مترجمان مشهور مكتب رياضى از يونانى به عربى و از مؤلفان بزرگ روزگار خود بود. تخصص عمده ى وى در هندسه و نجوم بود. از او، آثار متعدد و متنوعى به جاى مانده است، از جمله: شرح و تفسير آثار رياضيدانان قديم مانند ذيوفنطس، ابرخس، بطليموس و خوارزمى؛ كتاب «المجسطى» مشتمل بر هفت جز؛ كتاب «فى ما يحتاج اليه الكتاب و العمال من علم الحساب»؛ «كتاب الكامل» و «كتاب الهندسه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (244/7)، بوزجانى نامه، تاريخ ادبيات در ايران (334/1)، تاريخ الحكماء قفطى (393 -392)، تاريخ موسيقى (154/1)، تاريخ نجوم اسلامى (305 ،293 ،222 ،52)، ترجمه صوان الحكمه (48)، دانشنامه ايران و اسلام (997 -996 /7)، دايرةالمعارف فارسى (28/1)، زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى (169 -154)، زندگينامه ى علمى دانشمندان اسلامى (305 -296 /1)، سرآمدان فرهنگ (92/1)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (506 -505)، كارنامه ى بزرگان (107 -106)، الكامل (387/7)، الكنى والالقاب (97/2)، كشف الظنون (1718 ،1472 -968)، لغت نامه (ذيل/ ابوالوفا)، معجم المؤلفين (309/11)، وفيات الاعيان (168 -167 /5)، هديةالعارفين (56 -55 /2).

بهروز، ذبيح اللَّه

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1350 -1270 /1268 ش)، شاعر، منجم و نويسنده. در تهران (نيشابور؟) متولد شد. تحصيلات مقدماتى خود را در مدارس اديب و آمريكايى فراگرفت و با زبان انگليسى آشنا شد. وى پس از آن براى تكميل علوم ادبى و عربى به قاهره

رفت و مدت ده سال در آنجا ماند. از آنجا به انگلستان رفت و در آنجا به معاونت پرفسور براون و نيكلسون درآمد و به تدريس پرداخت. پس از چندى به آلمان رفت و از آنجا به ايتاليا و سپس به ايران بازگشت. بهروز در مدرسه ى دارالفنون به تدريس پرداخت. او نويسنده اى محقق، زبانشناس و آشنا به فرهنگ قبل از اسلام بود. ذبيح نخستين كسى بود كه در شيوه ى پژوهشهاى ايرانشناسان غربى شك كرد و اشتباهات و غرض ورزيهاى آنان را متذكر شد. در ستاره شناسى ايرانى نظر علمى رصدى را مطرح كرد و ستاره شناسى و گاه شمارى دولت ايرانيان را در زمان زرتشت كشف كرد. وى در تهران درگذشت. برخى از آثار او: «زبان ايران، فارسى يا عربى»؛ «نمايشنامه ى شاه ايران»؛ «آيين بزرگى»؛ «فرهنگ كوچك تازى به فارسى»؛ «منتخبات ديوان حافظ»؛ «منتخبات رباعيات خيام»؛ «منتخبات كليات سعدى»؛ «موش و گربه»؛ «خط و فرهنگ».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :راهنماى كتاب (س 14، ش 12 -9، ص 731 -721)، زندگينامه ى رجال و مشاهير (118/2)، سرآمدان فرهنگ (360 -358 /1)، مؤلفين كتب چاپى (79 -77 /3).

بيتكچي جرجاني، محمود

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س نهم ق)، منجم و شاعر. از نزديكان خواجه منصور بيتكچى جرجانى بود. در علم نجوم مهارت داشت و شعر خوب مى گفت. از اوست:

شد روزگار من سيه از هجر يار من

كس را مباد روز من و روزگار من

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (1008 ،460/ 9)، مجالس النفائس (260 -259 ،85).

بيجه منجمه

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س نهم ق)، منجم و شاعر. وى ماه و مه تخلص مى كرد. خواهر مولانا علاءالدين كرمانى بود. در زمانى سلطان حسين بايقرا مى زيست و معاصر مير عليشير و جامى بود. وى در جوار خانه ى مولانا جامى مسجد جامعى ساخته بود و توقع داشت كه مولانا جامى در آن مسجد نماز بگزارد، ليكن مولانا در مسجد او نماز نخواند. بيجه علاوه بر اينكه، در علم نجوم دست داشت و تقويمى استخراج كرد، از علوم دينى، ديگر فضايل نيز بهره مند بود و شعر نيز مى سرود.[1]

قرن نهم و اوايل قرن دهم هجرى، از زنان فاضل، منجم و شاعر. وى خواهر مولانا علاءالدين كرمانى و معاصر سلطان حسين بايقرا (912 -875 ق) و وزير دانشمندش اميرعلى شيرنوايى (17 رمضان 12 -844 جمادى الثانى 906 ق) و شاعر معروف مولانا عبدالرحمان جامى (898 -817 ق) بود. به نوشته مجالس النفايس «فضايل بيجه غايت و نهايت ندارد و تقويم خوب استخراج مى كرده و شعر نيز نيكو مى گفته است». مؤلف جواهرالعجايب نيز درباره او مى نويسد: «بيجه منجمه، ظريفه و عارفه نادره ى ايام بوده. خصوص در علم نجوم كه مثل او نبود و از (علوم) دنيوى نيز جمعيت تمام داشت و اكثر فضايل را كسب كرده بود و منظور امراء سلطان بود».

بيجه در كنار خانه جامى مسجدى ساخت و از او

دعوت كرد تا امامت جماعت مسجد را بپذيرد اما جامى با يك بيت هجوآميز درخواست او را رد كرد و بيجه نيز با بيت زير پاسخش گفت:

جاميا زين سان خرچندى كه در گرد تواند

گر تو «خر گردى» تخلص سازى از «جامى» به است

(ايهام شعر در كلمه خر گرد است كه هم كلمه توهين آميزى است و هم زادگاه جامى بوده است.) برخى تذكره ها نام او را منيجه ى منجمه و بيجه ى نهانى نيز گفته اند. بيت زير را بيجه در رثاى همسرش سروده است:

كوكب بختم كه بود از وى منور آسمان

بنگر اى مه كز فراقت در زمين است اين زمان

مطلع زير نيز از او نقل شده است:

گر نه هر دم ز سر كوى توام اشك برد

عاشقى ها كنم آنجا كه فلك رشك برد[2]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] از رابعه تا پروين (60 -59)، جواهرالعجائب (296 ،131 -130)، حديقةالشعراء (2198/3)، الذريعه (151/9)، زنان سخنور (56 -55 /1)، ستارگان كرمان (122 -121)، صبح گلشن (455)، فرهنگ سخنوران (154 -153)، مجالس النفائس (351 -350)، مشاهير زنان (39 -38).

[2] منابع: از رابعه تا پروين، 60 -59؛ جواهرالعجايب، 296 ،131 -130؛ حديقةالشعراء، 2198 /3؛ دايرةالمعارف صنعت و ادبيات تاجيك، 279 /1؛ رياحين الشريعه، 187 /4؛ الذريعه، 1239 -1238 ،151 /9؛ ستارگان كرمان، 121؛ صبح گلشن، 455؛ كارنامه ى زنان، 76؛ مجالس النفايس، 351 -350.

بيرجندي، عبدالعلي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

مولانا عبدالعلي بيرجندي

نظام الدين عبدالعلي بيرجندي ( تولد نامعلوم , وفات 934 هجري قمري), رياضيدان و ستاره شناس مشهور سده هاي نهم و دهم هجري قمري بود. نام كامل وي نظام الدين عبدالعلي بن محمدبن حسين است و او را با القاب فاضل بيرجندي و محقق بيرجندي نيز ناميده اند.

از تاريخ

تولدش اطلاع دقيقي در دست نيست و درباره مذهب او نيز بحثهايي وجود دارد. برخي وي را حنفي و برخي شيعه دانسته اند.

عبدالعلي بيرجندي از محضر استادان بزرگي بهره برد. علم حديث را نزد غياث الدين جمشيد كاشاني, فنون حكمي را نزد منصوربن معين الدين كاشي ، همكار غياث الدين جمشيد كاشاني ، و ساير علوم را نزد كمال الدين قنوي آموخت . ملا مسعود شرواني و سيف الدين تفتازاني نيز از استادان او به شمار مي روند. وي در سال 934 هجري قمري وفات يافت. آرامگاه وي در روستاي بجد از توابع شهرستان بيرجند , واقع است.

وي داراي تاليفات بسياري در زمينه رياضيات و ستاره شناسي به زبانهاي فارسي و عربي بوده كه برخي از آنان در كتابخانه هاي انگلستان و هند نگهداري مي شوند. آثار وي عبارتند از :

• اسطرلاب ، به فارسي ، كه آن را به نامهاي بيست باب در معرفت اسطرلاب و تحفه حاتميه نيز معرفي كرده اند. اين اثر در جمادي الاولي 900 نوشته شده است . نسخه اي از اين رساله در موزه بريتانيا نگهداري مي شود.

• شرح مختصر الهيئه ، به عربي ، شرحي است بر ترجمه عربي خواجه نصيرالدين طوسي از سي فصل در معرفت تقويم خود, با نام مختصر الهيئه . نسخه اي از آن به شماره add3589 در دانشگاه كيمبريج وجود دارد.

• المختصر في بيان آلات الرصد، به عربي. تنها نسخه شناخته شده اين كتاب در كتابخانه آصفيه در هندوستان نگهداري مي شود.

• شرح التذكرة النصيرية في الهيئة ، به عربي ، تأليف در سال 913 هجري قمري، شرحي است بر التذكرة النصيرية في الهيئة خواجه نصيرالدين طوسي است . در سال 1142 هجري قمري

(1729 ميلادي) ناياناسو كهوپاديايه ، اين كتاب را به زبان سانسكريت ترجمه كرده است.

• ابعاد و اجرام ، به فارسي ، در بيان ابعاد و مسافتهاي زمين و بعضي مسائل فلكي . اين كتاب اجرام سفلي و اوضاع اجرام علوي ، مسالك و ممالك و مساحت سطوح اجسام نيز ناميده شده است

• شرح بيست باب در معرفت اسطرلاب ، به فارسي ، تأليف در سال 899 هجري قمري، شرحي است بر رسالة خواجه نصيرالدين طوسي در اسطرلاب

• الحاشيه علي شرح الملخص ، تأليف بعداز سال 921 هجري قمري، حاشيه اي است عربي بر شرحي كه قاضي زاده رومي بر رسالة الملخص في الهيئة چغميني نوشته است.

• كشاورزي نامه ، به فارسي ، كه به نامهاي فن كشت و زراعت ، رساله در فلاحت و ارشاد الزراعه نيز ناميده شده است.

• بيست باب در معرفت تقويم

• ترجمة تقويم البلدان ِ ابوالفداء

• رساله در هيئت, به فارسي

• رسالة في آلات الرصد ، به عربي

• شرح آداب المناظره ، به عربي, كه در باب منطق است.

• شرح الشمسية ، به عربي كه در باب رياضيات است.

• شرح الفوائد البهائية ، به عربي , كه در باب رياضيات است.

• شرح المجسطي يا شرح تحرير المجسطي ، به عربي

• شرح زيج جديد سلطاني ، به فارسي

• شرح الدرّالنّظيم في خواص القرآن الكريم ، به عربي

بيرجندي، نظام الدين، عبدالعلي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 934 ق)، رياضيدان، منجم و محدث، حنفى. معروف به فاضل بيرجندى. خواندمير وى را جامع اصناف علوم محسوس و معقول و حاوى انواع مسايل فروع و اصول در علم نجوم و حكميات مى داند. وى رياضى و حكمت را نزد منصور بن معين الدين كاشانى و علم حديث را نزد خواجه حافظ غياث آموخت، و از استادانى چون كمال الدين شيخ

حسين القنوى، سيف الدين احمد بن سعدالدين مسعود تفتازانى و كمال الدين مسعود شروانى بهره برد. تاريخ وفات او «در تاريخ نظم و نثر» و «كشف الظنون» سال 911 ق نوشته شده است. برخى از آثار وى: «شرح الفوائد البهائيه» عمادالدين بغدادى، در حساب؛ «شرح شمسيه فى الحساب»؛ «شرح بيست باب در معرفت اسطرلاب»؛ «رساله تشريح در پرگار»؛ «شرح تحرير مجسطى»؛ «شرح زيج الغ بيگ»؛ «شرح زبدة الاصول»؛ «شرح تذكره خواجه نصيرالدين طوسى»، در هيئت؛ «شرح النقاية» مختصر «الوقاية»؛ رساله «الابعاد و الاجرام»؛ «بيست باب»، در معرفت تقويم.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (30/8)، بهارستان آيتى (207 -206)، تاريخ ادبيات در ايران (347 -344 /5)، تاريخ نجوم اسلامى (276 ،41)، تاريخ نظم و نثر (807 -806 ،385 -384 ،283)، حبيب السير (616 ،615 /4)، دايرةالمعارف فارسى (486/1)، الذريعه (256/25 ،216/20 ،55/13 ،27/4 ،188/3 ،71/1)، ريحانه (304/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (175 -173)، كشف الظنون (1971 ،1826 ،1296 ،392 ،41)، الكنى و الالقاب (112/2)، لغت نامه (ذيل/ بيرجندى)، مؤلفين كتب چاپى (889/3)، معجم المؤلفين (266/5)، هدية الاحباب (110)، هدية العارفين (586/1).

بيروني، ابوريحان محمد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(440 -362 ق)، دانشمند، منجم، رياضيدان، حكيم، فيلسوف، مورخ، لغوى. در خانواده اى ايرانى در بيرون خوارزم متولد شد. شهرك زادگاهش در بيرون شهر كاث قرار داشت كه يكى از دو شهر مهم اين ناحيه بود و شهرت بيرونى وى از همين جا است. او مدتى را در خوارزم به تحصيل معارف و علوم گذراند و نزد استادانى مثل رياضيدان بزرگ آن عصر، ابومنصور عراق، به فراگرفتن علوم رياضى پرداخت. ابوريحان با ابوعلى سينا، در موضوعات مختلف مكاتبه داشت. بيرونى بعد از مدتى در اثر يك اتفاق مهم به

گرگانج شمال خوارزم رفت و بعد سفرى به گرگان كرد و در آنجا به خدمت شمس المعالى قابوس بن ابى طاهر وشمگير رسيد. در رى با ابومحمود خجندى و كوشياركيكى ملاقات كرد و بعد به طبرستان نزد ابوالعباس مرزبان بن شروين رفت و يكى از شاهكارهاى رياضى خود را به نام او نوشت. بيرونى در سال 387 ق در خوارزم بود و با ابوالوفاى بوزجانى كه در بغداد بود، مكاتبه كرد و قرار رصدى را گذاشت. ابوريحان در زمان حكومت سلطان محمود به دربار راه پيدا كرد و در سفرهاى جنگى محمود به هندوستان و مسافرتهاى ممتد او به آن ديار همراه وى بود. او در ضمن همين سفرها بود كه با دانشمندان آن سامان آشنا شد و علاوه بر فراگيرى زبان سانسكريت، با علوم و عقايد هندوان نيز آشنا شد. بيرونى با زبانهاى سريانى، سانسكريت، فارسى، عبرى، عربى آشنا بود. وى در هند فلسفه ى يونان را تدريس مى كرد. اگر چه بيرونى در اكثر رشته هاى علوم زمان خود به پژوهش پرداخت، اما اصولا به رياضيات دلبستگى داشت و بيشتر وقت خود را صرف تحقيقات رياضى كرد. وى بيش از 113 كتاب در علوم مختلف پزشكى، هيأت، تاريخ جغرافيا نوشت. از جمله آثار وى: «التفهيم لاوائل صناعة التنجيم»، در رياضى؛ «تحقيق مالله ند»، كه پرحجم ترين اثر وى است؛ «استخراج الاوتار»؛ «جمع الطرق السائره فى معرفة اوتار الدائره»؛ «مقاليد علم الهيئة»؛ «قانون مسعودى»؛ «آثار الباقيه عن قرون الخالية»؛ «الجماهر فى معرفة الجواهر»؛ «رساله الاستيعاب لوجوه الممكنة فى صنعة لاسطرلاب»، «الاضلال او افراد المقال» و «فهرستى از تأليفات محمد زكرياى رازى».[1]

(قد. ابوريحان محمد بن احمد، رياضى دان و فيلسوف ايرانى و. بيرون)

(خوارزم) 362 ه.ق./ 973 م.- ف. غزنين 440 ه.ق./ 1048 م.) وى اوايل عمر را در خوارزم معروف به خوارزم شاهيان گذرانيد و سپس چند سال در گرگان، در دربار قابوس بن وشمگير به سر برد و كتاب «الآثار الباقيه» (ه.م.) را به نام آن پادشاه تأليف كرد. پس از چندى به خوارزم بازگشت و در دربار ابوالعباس مأمون به مأمون مدتى بزيست. محمود غزنوى در مراجعت به غزنين ابوريحان را با چند تن از فاضلان دربار خوارزمشاه به غزنين برد (408 ه.ق.).پس از آن چند بار به خوارزم سفر كرد و در غالب غزوات محمود به هندوستان در ملازمت او بود و با دانشمندان و حكيمان هند مخالطت كرد و زبان سنسكريت را بياموخت و دايره معلومات خود را وسعت داد و مواد لازم رابراى تأليف كتاب «تحقيق ما للهند» (ه.م.) فراهم آورد. از آثار مهم او جز آنچه گذشت كتاب «التفهيم» (ه.م.) است كه آن را به عربى و فارسى (جداگانه) تأليف كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (206 -205 /6)، اعيان الشيعه (65/9)، تاريخ در ايران (21 -20)، تاريخ ادبيات در ايران (342 -337 /1)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (271 -254)، تاريخ گزيده (690 -689)، تاريخ موسيقى (154/1)، الذريعه (5/22 ،27/17 ،132/5 ،7 -6 /1)، روضات الجنات (336 -334 /7)، ريحانه (119 -114 /7)، زندگينامه ى رياضيدانان (197 -176)، زندگينامه ى علمى دانشمندان (327 -35 /1)، شرح حال رجال و مشاهير نامى (28 -21)، فلاسفه ى شيعه (403 -380)، كشف الظنون (1784 ،1622 ،1594 ،1437 ،1434 ،1385 ،1314 ،1126 ،1065 ،907 ،771 ،594 ،488 ،463 ،424 ،403 ،345 ،81 ،79 ،70 ،9)،

الكنى و الالقاب (80 -78 /1)، لغت نامه (ذيل/ ابوريحان)، معجم الادباء (180/17)، معجم المؤلفين (242 -241 /8)، نامه ى دانشوران (82 -61 /1)، هدية العارفين (66 -65 /2).

بيهقي، ابوالحسن علي

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ح 565 -490 ق)، مورخ، اديب، محدث، فقيه، متكلم، رياضيدان و حكيم. مشهور به ابن فندق و فريد خراسان. در سبزوار به دنيا آمد، اما آنچنان كه خود بيان مى كند اصلش به خزيمة بن ثابت كه از مشاهير اصحاب پيامبر (ص) بوده، مى رسد. ابوالحسن ابتدا فقه و ادب آموخت و سپس به فراگيرى علوم حكمت و حساب و نجوم پرداخت. بسيارى از استادان بزرگ عهد خود را در بيهق و نيشابور و مرو و سرخس و ديگر بلاد خراسان ديده و از محضر آنان استفاده كرده است، از آن جمله حكيم عمر بن ابراهيم خيام كه وى شرحى از ملاقات خود را با وى در كتاب «تتمة صوان الحكمة» آورده است. او از مشايخ ابن شهرآشوب بود. وى كتب بسيارى تأليف كرده و نخستين كسى است كه كتاب «نهج البلاغه» را شرح كرده است. ياقوت در «معجم الادباء» در ترجمه ى حال او از هفتاد و چهار تأليف وى با اسم و رسم نام مى برد ولى متأسفانه از آثار فارسى او جز «تاريخ بيهق» و كتابى مختصر در احكام نجومى موسوم به «جوامع الاحكام» و از آثار عربى او: شرحى بر «نهج البلاغه» موسوم به «معارج النهج»؛ جلد اول از «لباب الانساب» و «تتمة صوان الحكمة»، در تاريخ حكما كه ذيلى است بر «صوان الحكمة» سجستانى. مهمترين كتاب فارسى بيهقى «تاريخ بيهق» است؛ اين كتاب در تاريخ و جغرافياى ناحيه ى بيهق و ذكر رجال علم و ادب، كتاب، سادات و خاندانهاى مشهور

آن ولايت است و مشحون به فوايد تاريخى است.[1]

ابوالحسن على ابن زيد مشهور به ابن فندق و فريد خراسان (ف. 565 ه.ق.)، حكيم و اديب و رياضى دان معروف قرن ششم از جمله آثار اوست: تاريخ بيهق (ه.م.)، لباب الانساب، تفسير نهج البلاغه، جوامع احكام النجوم (ه.م.)، معرفةالكرة و ذات الحلق و الاصطرلاب، قواعد علوم الطب، مناهج الدرجات فى شرح كتاب النجات، تنبيه العلماء على تمويه المتشبهين بالحكماء، عرائس النفايس فى اصناف العلوم، امثلة الاعمال النجومية.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1]الاعلام (101/5)، ايضاح المكنون (714 ،563 ،552 ،503 ،486 ،469 ،450 ،430 ،398 ،303 ،234 ،222 ،184 ،144 ،115 ،98 ،83 ،60 /2 ،599 ،566 ،548 ،466 ،462 ،406 ،373 ،363 ،326 ،300 ،250 ،232 ،192 ،180 ،154 ،130 ،125 ،123 ،107 ،97 ،92 ،83 ،74 ،66 ،65 ،53 ،36 ،3 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (996 -993 ،312 -311 /2)، تاريخ بيهق (مقدمه)، تاريخ در ايران (17 -16)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمة (مقدمه و 72 -71)، دائرةالمعارف الاسلامية (431/4)، الذريعه (184 /21 ،114 -113 /7 ،149 /4)، رياض العلماء (38/7)، ريحانه (335 -334 /4)، سبك شناسى (366 -364 /2)، سرآمدان فرهنگ (62 -61 /1)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 190 -189 /6)، كارنامه ى بزرگان (119 -118)، كشف الظنون (2050 ،2011 ،2007 ،1895 ،1686 ،1514 ،1438 ،1361 ،1200 ،1101 ،1100 ،821 ،747 ،634 ،609 ،289)، لغت نامه (ذيل/ على بيهقى)، مؤلفين كتب چاپى (258 -257 /4)، معجم الادباء (240 -219 /13)، معجم المؤلفين (97 -96/7)، هدية العارفين (700 -699).

پا قلعه اي، اسدالله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فرزند ميرزا زين العابدين خاتون آبادى. عالم فاضل، در رياضيّات و هيئت و نجوم مهارت اشته و در اصفهان،

فارسى هيئت تدريس مى نموده.

مادرش دختر ميرزا احمد نيريزى خطّاط معروف است.

در سال 1360 وفات يافته، در اطاق غربى تكيه ي خاتون آبادى مدفون گرديد.

مرحوم حسام الواعظين در مرثيه و تاريخ وفاتش گويد:

آن كه بُد زنده روانش ز تولاّى على

وان كه شد سر خوش و سر مشت ز صبهاى على

حاج سيد اسداللَّه كه در مدّت عمر

همچو عمّار بُد او واله و شيداى على

بود هم عالم و هم زاهد و همن روشندل

دل او طور و منوّر ز تجلاّى على

بهر تاريخ وفاتش ز وفا گفت حسام

شد بهشتى اسد اللَّه ز اعطاى على

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)

تعليمي، محمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 1285 ش)، رياضيدان، منجم، فيزيكدان و اديب. در تهران متولد شد. بعد از سپرى كردن دوره ى ابتدايى و متوسطه از دانشسراى عالى در رشته رياضى فارغ التحصيل شد. سپس براى ادامه تحصيل به فرانسه رفت و موفق به اخذ ليسانس از دانشگاه بُردو، و درجه ى دكترا از دانشگاه ژنو شد. همچنين در رشته هاى فيزيك ستارگان و جوشناسى موفق به اخذ دانشنامه گرديد. تعليمى مدت دو سال در رصدخانه ى ژنو به انجام تحقيقات علمى پرداخت و چون به تعليم و تربيت علاقه ى وافر داشت، وارد انستيتوى ژان ژاك روسو شد و پس از پنج سال تحصيل در رشته ى تعليم و تربيت و روانشناسى، دانشنامه، و در قسمت تعليم و تربيت تجربى ديپلم عالى اختصاصى دريافت كرد. دكتر تعليمى پس از هفده سال تحصيل، تحقيق و كسب تجربه در فرانسه و سويس، به ايران بازگشت و به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و عهده دار سمت هايى چون مترجمى فنى و رياست دانشكده ى ادبيات تبريز شد. از آثار وى: «مبانى آموزش و پرورش

نوين»؛ «مربى و طرز تربيت او»؛ «اصول تعليم و تربيت تجربى و روانشناسى فنكسيونل».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :زندگينامه ى رجال و مشاهير (268/2)، مولفين كتب چاپى (353 -352 /5).

چغاني اسطرلابي، ابوحامد احمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 379 ق)، منجم و رياضيدان. اصل وى از چغانه، از توابع مرورود خراسان بود، و در بغداد متولد شد و تحصيلات خود را در حوزه علمى بغداد به پايان رسانيد و در همان شهر به تدريس رياضى و نجوم پرداخت. چغانى در آلات رصدى قدما تصرفاتى كرد و آنها را بهبود بخشيد و به امر شرف الدوله ى ديلمى، فرزند عضدالدوله، در كار تعيين رصد و ايجاد رصدخانه ى بغداد شركت جست. چغانى سرانجام در بغداد درگذشت. از جمله آثار وى: «تسطيح الكره على سطح الاسطرلاب» يا «كتاب فى تسطيح التام»؛ «مقاله فى الابعاد والاجرام».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (202/1)، تاريخ الحكماء قفطى (481 ،113 -112)، ريحانه (47 -46 /3)، زندگينامه رياضيدانان (295 -292)، كارنامه ى بزرگان (118)، لغت نامه (ذيل/ احمد).

چغميني، محمود

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 745 ق)، منجم، رياضيدان و طبيب. از مردم چغمين خوارزم بود. آثار وى: «المخلص فى الهيئة»، مشتمل بر يك مقدمه و دو مقاله كه بر آن شروح زيادى نوشته اند از جمله: «شرح مير سيد شريف جرجانى»؛ «شرح قاضى زاده رومى»؛ «شرح طرق الحساب فى مسائل الوصايا»؛ «قانونچه»، در طب.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (59/8)، تاريخ ادبيات ايران (274/3)، تاريخ نجوم اسلامى (326 ،52)، تاريخ نظم و نثر (163 ،78)، دايرةالمعارف فارسى (803/1)، ريحانه (449/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (220 -219)، سرآمدان فرهنگ (267/1)، كشف الظنون (1820 -1819)، مؤلفين كتب چاپى (86 -85 /6)، معجم المؤلفين (198/12)، هدية الاحباب (119).

حاسب طبري، ابوجعفر محمد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 485 ق)، منجم و رياضيدان. از مردم طبرستان بود و معاصر با الب ارسلان و ملكشاه سلجوقى، كه از سال 461 ق تا بعد از سال 485 ق فعاليت علمى داشت و بيشتر عمرش را در زادگاه خود گذرانيد. از وى نه كتاب يا رساله به جاى مانده است. از آثار رياضى وى: «شمار نامه»، در سه فصل؛ «مفتاح المعاملات فى الحساب» در شش فصل؛ و آثار نجومى وى: «شش فصل»، كتابى در اسطرلاب، و در جواب سؤالهايى كه از او شده است و اهميت كتاب، موجب آن شده كه وى به عنوان «طبرى صاحب اسطرلاب فارسى» معروف شود؛ رساله «استخراج» در شناختن عمر و بقاء آن كه يكى از مباحث نجوم شمرده مى شود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (271/6)، تاريخ ادبيات در ايران (632/1)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (52)، زندگينامه ى رياضيدانان (445 -444)، سرآمدان فرهنگ (100/1)، كارنامه بزرگان (164)، كشف الظنون (34)، معجم المؤلفين (83/9).

حبش حاسب مروزي، احمد

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دوم و سوق ق)، منجم و رياضيدان. وى حدود صد سال عمر كرد. در زمان مامون و معتصم در حاسب بسيار مشهور بود و لقب حاسب را به دليل همين تبحر در محاسبات به او دادند. او مدت ده سال به رصد اشتغال داشت. در دوره ى علمى بغداد، زمان خلافت مامون در دربار منزلتى خاص داشت، او همچنين در مطالعات نجومى نيز تسلط داشت و به ظاهر نخستين كسى است كه ظل را وارد مثلثات كرد و جدول ظلى را فراهم ساخت و همچنين به تعريف و تعيين جيب (سينوس) پرداخت. آثارى از او به جا مانده كه از آن جمله است: سه

زيج معروف: «زيج شاه»؛ «زيج مامونى»؛ «زيج دمشقى»؛ «عمل اسطرلاب»؛ «الرخايم و المقاييس»؛ «الدواير المماسه و كيفيه الاوصال»؛ «الابعاد و الاجرام»؛ «كتاب العمل السطوح المبسوطه القايمه و المائل و المنحرفه».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (115/1)، تاريخ الحكماء قفطى (234 -233)، تاريخ نجوم اسلامى (353 -234 -218)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (494)، دايرةالمعارف فارسى (830/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (224 -221)، زندگينامه ى علمى دانشمندان (396 -375)، سرآمدان فرهنگ (297/1)، كارنامه ى بزرگان (77)، كشف الظنون (968)، لغت نامه (ذيل/ حبش ابى عبداللَّه)، معجم المولفين (182/3)، هديه العارفين (47/1).

حبيش تفليسي، شرف الدين، ابوالفضل

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 629 ق)، دانشمند و طبيب. وى از بزرگان علم و حكمت بود و در معالجات صاحب راى. چند اثر از او به فارسى و تازى باقى مانده، از آن جمله: «كامل التعبير» به فارسى كه براى قلج ارسلان رومى تاليف كرده است؛ «بيان الطب»، به فارسى؛ كتاب «القوافى»، به فارسى؛ «كفايه الطب»، به عربى؛ «بيان التصريف»، به عربى؛ «بيان الصناعات»؛ «قانون الادب»، در لغت از عربى به پارسى؛ «بيان النجوم»، در هيات و نجوم به پارسى؛ «جوامع البيان»؛ «وجوه القرآن» و «حجه الابدان»، در طب.[1]

تفليسى، ابوالفضل ابراهيم بن محمد مكنى به ابوالفضل و ملقب به كمال الدين، در حكمت، هيئت و نجوم، هندسه، لغت، تفسير و طب و غيره نامبردار و صاحب تصانيف است (ف. حدود 625 ه.ق.) آثار عمده وى از اين قرار است: تقويم الادويه، تلخيص علل القرآن، بيان النجوم، قانون الادب فى ضبط كلمات العرب (به فارسى)، كامل التعبير (به فارسى). جوامع البيان (به فارسى).ترجمان قوافى (به فارسى)،

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ ادبيات در ايران (999 -998 /2)، تاريخ

نظم و نثر (128)، لغت نامه (ذيل/ حبش ابن ابراهيم، حبش ابن محمد، حبيش تفليسى)، الذريعه (254 ،253 ،196 ،18/17)، سبك شناسى (395 -393 /2)، كشف الظنون (1380 -1379 ،262 ،261)، معجم المولفين (189/3)، هديه العارفين (263/1).

حسن زاده آملي، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حجه الاسلام والعلم الاعلام آقا شيخ حسن حسن زاده آملى متولد 1307 شمسي از افاضل ممتاز حوزه علميه صاحب تقويم رسمى و تأليفات ارزنده است.

تولدش در آمل واقع شده و در مهد علم و تقوا تربيت يافته و دروس مقدماتى را تا متوسطه خوانده و بدروس علميه عربى پرداخته و سپس بتهران عزيمت نموده و از اساتيد بزرگ تهران چون مرحوم آيه الله آملى و آيه الله شعرانى و آيه الله حاج ميرزا احمد آشتيانى و آيه الله حاج سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى و ديگران در رشته هاى علوم عقلى و نقلى استفاده نموده آنگاه بقم مهاجرت و رحل اقامت افكنده و از محضر آيات عظام حوزه علميه چون آيه الله آملى حاج ميرزا هاشم و ديگران بهره مند گرديده و در مدرسه علميه سعادت بتدريس فقه و اصول اشتغال دارد.

داراى تأليفات عديده اى مانند تقويم حسن زاده و 5 جلد شرح نهج البلاغه مرحوم ميرزا حبيب الله هاشمى خوئى از جلد 15 تا جلد 19 ميباشد. و كتابى در ولايت و غيره دارند كه 15 مجلد آن بطبع رسيده و بقيه آماده براى طبع ميباشد.

مرحوم آيه الله حاج ميرزا ابوالحسن شعرانى تقريظ مفصلى براى شرح ايشان مرقوم كه در اول جلد 15 شرح نهج البلاغه خوئى مذكور ميباشد و در آخر جلد 14 شرح مزبور درباره ى معظم له چنين نوشته اند:

(ثم ان حضره الفاضل الاديب العالم الاريب الجامع بين العلوم العقليه والنقليه والحائز للملكه العلميه والعمليه الشيخ المؤتمن الشيخ حسن

الاملى ضاعف الله قدره و اجزل اجر له تصدى لشرح باقى كتاب نهج البلاغه و هوالحرى به والمتوقع منه و هو كما قال بعض الانصار كما قيل عذيقها المرجب و جذيلها المحكل فقد جربته سنوات عند قرائه مختلف العلوم على حاز الرتبه القصوى و فاز بالقدح المعلى و نرجو من الله له التوفيق و لنا.

العبد ابوالحسن الشعرانى

تأليفات و تصحيحات

آثار عرفاني و اخلاقي

لقاء الله

وحدت از ديدگاه عارف و حكيم

انه الحق

ولايت تكويني

عرفان و حكمت متعاليه

الهي نامه متن الهي نامه

انسان در عرف عرفان

كلمه عليا در توقيفيت اسماء

اصول و امّهات حكمي و عرفاني

تصحيح رساله مكاتبات

تصحيح و تعليق تمهيد القواعد

تصحيح . تعليق شرح فصوص قيصري

تصحيح و تحشيه رساله تحفة الملوك في السير و السلوك

مفاتيح المخازن

شرح فصوص الحكم

مشكاة القدس علي مصباح الأنس

شرح طايفه اي از اشعار و غزليات حافظ

نور علي نور در ذكر و ذاكر و مذكور

باب رحمت

نامه ها برنامه ها

قرآن و عرفان و برهان از هم جدايي ندارند

آثار فلسفي و منطقي

اتحاد عاقل به معقول

نصوص الحكم بر فصوص الحكم

رساله جعل

صد كلمه

تصحيح اسفار اربعه

تصحيح و تعليق كتاب نفس شفاء

رساله اي در تضاد

رساله اي در اثبات عالم مثال

رساله اي در حركت جوهري

ممدّ الهِمَم في شرح فصوص الحِكَم

رساله نفس الأمر

نهج الولايه

درر القلائد علي غررِ الفَرائد

النور المتَجَلّي في الظّهور الظِّلّي

مفاتيح الاَسرار لسلّاك الأسفار

سرح العيون في شرح العيون

گشتي در حركت

الحجج البالغة علي تجرد النفس الناطقة

گنجينه گوهر روان

رساله اي در اثبات عالم مثال

رساله مُثُل

تصحيح و تعليق شرح اشارات

ترجمه و شرح سه نمط آخر اشارات

تصحيح و تعليق شفا

ترجمه و تعليقِ الجمع بين الرَّأيَين

رساله اعتقادات

الأصول الحكميّة

رساله رؤيا

من كيستم

رسالة في التضاد

دروس معرفت نفس

نثر الدراري علي نظم اللئالي

آثار فقهي

رساله اي در مسائل متفرقه فقهي

تعليقات علي العروة الوثقي في الفقه

وجيزه اي در مناسك حج

آثار تفسيري

تصحيح

خلاصة المنهج

انسان و قرآن

آثار كلامي

خير الأثر در رد جبر و قدر

تقديم و تصحيح و تعليق رساله قضا و قدر محمد دهدار

ليلةالقدر و فاطمه عليها السلام

رسالة في الإمامة

رساله اي در كسب كلامي

فصل الخطاب في عدم تحريف كتاب ربّ الأرباب

رسالة حول الرؤيا

آثار روايي

تصحيح نهج البلاغه

تصحيح سه كتاب (ابي الجعد ، نثر اللئالي ، طب الأئمّة)

تكملة منهاج البراعة

مصادر و مأاخذ نهج البلاغه

انسان كامل از ديدگاه نهج اليلاغه

شرح چهل حديث در معرفت نفس

رساله اي در اربعين

آثار رياضي و هيوي

دروس معرفة الوقت و القبلة

رساله كلّ في فلك يسبحون

رساله اي در تناهي ابعاد

تصحيح كتاب الإستيعاب في صنعة الأصطرلاب للبيروني

تعيين سمت قبله مدينه

الصحيفة العسجديّة في آلاتٍ رصديّة

الكوكب الدرّي في مطلع التّاريخ الهجري

رساله سي فصل

تعليق تحفة الأجِلَّة في معرفة القبلة

رساله قطب نما و قبله نما

تعليقه بر رساله مولا مظفر

رساله ميل كلّي

رساله ظِلّ

رساله تكسير دايره

تصحيح كتاب المناظر في كيفيّة الابصار

رساله اي در اختلاف منظر و انكسار نور

رسالة في تعيين البُعد بين المركزين و الأوج

رسالة في الصّبح و الشّفق

رساله اي پيرامون فنون رياضي

رساله اي در مطالب رياضي

دروس هيأت و ديگر رشته هاي رياضي

تصحيح و تعليق شرح جغميني

تصحيح و تعليق تحرير اصول اقليدس

تصحيح و تعليق اُكَرِ مانالاؤس

تصحيح و تعليق تحرير اُكَرِ ثاوذوسيوس

شرح زيج بهادري

تصحيح و تعليق شرح بيرجندي بر زيج الغ بيك

تصحيح و تعليق شرح بيرجندي بربيست باب

تصحيح و تعليق تحرير مجسطي

استخراج جداول تقويم

تصحيح و تعليق الدّرّ المَكنون و الجوهر المَصون

دروس معرفت اوفاق

شرح قصيده كُنوز الأسماء

آثار ادبي

تقديم و تصحيح و تعليق نصاب الصِّبيان

تصحيح كليله و دمنه

تصحيح و اعراب اصول كافي

ديوان اشعار

قصيده يَنبوع الحياة

مصادر اشعار ديوان منصوب به امير المؤمنين

تعليقه بر باب توحيد حديقة الحقيقة

تصحيح گلستان سعدي

تعليقه بر قسمت معاني مطوَّل

امثال طبري

آثار متفرقه

تقديم و تصحيح و تعليق

خزائن

هزار و يك نكته

هزار و يك كلمه

مجموعه مقالات

ده رساله فارسي

كشيكل

مصاحبات

مناجات علامه حسن زاده

- الهي، تا تو لبيك نگويي من كجا الهي گويم؟

- الهي، همه گويند: بده و حسن گويد: بگير

- الهي، همه از تو دوا خواهند و حسن از تو درد

- الهي، همه، حيوانات را در كوه و جنگل مي بينند و حسن در شهر و ده

- الهي، عمري آه در بساط نداشتم و اينك جز آه در بساط ندارم

- الهي، شكرت كه دنيايم آخرتم شد

- الهي، من در ذات خود متحيرم چه رسد به ذات تو

- الهي، شيدايي جانان را با حور و غلامان چه كار

- الهي، روزم را چون شبم روحاني بگردان و شبم را چون روز نوراني

- الهي، در جواني شكستم كه پيري، خود شكستگي است

- الهي، آن كه تو را دوست دارد، چگونه با خلق ات مهربان نيست؟

- الهي، اگر من بنده تو نيستم، تو كه مولاي من هستي!

- الهي، گرگ و پلنگ را مي توان رام كرد با نفس سركش چه كنم؟

- الهي، اگر ستارالعيوب نبودي، ما از رسوايي چه مي كرديم؟!

- الهي، قربان لب و دهانم بروم كه به ذكر تو گويايند

توصيه هايى از علامه حسن زاده آملى

دهان روح و تن

انسان دو دهان دارد:

يكى گوش كه دهان روح او است و ديگر دهان كه دهان تن او است. اين دو دهان خيلى محترم اند. انسان بايد خيلى مواظب آن ها باشد. يعنى بايد صادرات و واردات اين دهنها را خيلى مراقب باشد. آن هايى كه هرزه خوراك مى شوند، هرزه كار مى گردند. كسانى كه هرزه شنو مى شوند، هرزه گو مى گردند.

وقتى واردات انسان هرزه شد، صادرات او هم هرزه و پليد و كثيف مى شود. يعنى قلم او هرزه و نوشته هايش زهرآگين خواهد داشت. حضرت وصى، اميرالمؤمنين، عليه السلام فرمود: عمل نبات است و هيچ نبات از آب بى نياز نيست و آب ها گوناگون اند. هر آبى كه پاك است، آن نبات هم پاك و ميوه اش شيرين خواهد بود; و هر آبى كه پليد است، آن نبات هم پليد و ميوه او تلخ است.*

خود عمل، حاكى است كه از چه آبى روييده شده است.

وقت اندك و كار بسيار

بدان كه بايد تخم و ريشه سعادت را در اين نشأ، در مزرعه دلت بكارى و غرس كنى. اين جا را درياب، اين جا جاى تجارت و كسب و كار است; و وقت هم خيلى كم است. وقت خيلى كم است و ابد در پيش داريم. اين جمله را از اميرالمؤمنين عليه السلام عرض كنم، فرمود: «ردوهم ورود الهيم العطاش » ; يعنى شتران تشنه را مى بينيد كه وقتى چشمشان به نهر آب افتاد چگونه مى كوشند و مى شتابند و از يكديگر سبقت مى گيرند كه خودشان را به نهر آب برسانند، شما هم با قرآن و عترت پيغمبر و جوامع روايى كه گنج هاى رحمان اند اين چنين باشيد. بياييد به سوى اين منبع آب حيات كه قرآن و عترت است. وقت خيلى كم است و

ما خيلى كار داريم. امروز و فردا نكنيد. امام صادق عليه السلام فرمود: «اگر پرده برداشته شود و شما آن سوى را ببينيد، خواهيد ديد اكثر مردم به علت تسويف، به كيفر اعمال بد اين جاى خودشان مبتلا شده اند .» تسويف يعنى سوف سوف كردن، يعنى امروز و فردا كردن، بهار و تابستان كردن، امسال و سال ديگر كردن.

وقت نيست، و بايد به جد بكوشيم تا خودمان را درست بسازيم.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد سوم)

حقايقي، محمد

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س ششم ق)، منجم. وى «زيجى» به نام «زيج يمينى» براى بهرام شاه غزنوى نوشت و به گفته ى خودش تاليف اين كتاب را در سال 511 ق آغاز كرد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (70).

خازن خراساني، كمال الدين، ابوجعفر محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 360 -349 ق)، منجم و رياضيدان. در خراسان متولد شد و در رى به عنوان منجم نزد ابن عميد، وزير ركن الدوله ى ديلمى، خدمت مى كرد. وى از شمار بزرگترين منجمان مسلمان است كه معادله هاى ماهانى را به وسيله ى قطوع مخروطى حل كرد. او صاحب آثارى چند در نجوم و كيهان شناسى بود، از جمله «الالات العجيبه الرصديه»؛ «زيج الصفائح»؛ «المدخل الكبير فى علم النجوم»؛ «سر العالمين»؛ «المسائل العدديه» و تفسير مقاله ى دهم از كتاب «اصول اقليدس».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (329/6)، تاريخ ادبيات در ايران (335/1)، تاريخ الحكماء قفطى (534)، خيامى نامه (57)، دايرةالمعارف الاسلاميه (188 -187 /8)، دايرةالمعارف فارسى (876/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (68 -63)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (505 ،479)، كشف الظنون (1396)، لغت نامه (ذيل/ ابوجعفر خازن)، معجم المولفين (239 ،189 /9)، نام آوران فرهنگ (168).

خازني، ابوالفتح، عبدالرحمان منصور

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 525 ق)، منجم و رياضيدان. معروف به زاهد. غلام يونانى على خازن مروزى بود. وى در مرو پرورش يافت و در آنجا رياضى و فلسفه را آموخت. گرچه نزد سلطان سنجر و بزرگان دربار وى احترام بسيار داشت ولى، با اين همه ساده زيسته بود. در سال 513 ق با توجه به ترازوى ارشميدس، ترازويى ساخت و آن را «ميزان الحكمه» ناميد و ساعتى آبى نيز به نام «ميزان الساعه» ساخت. از آثار وى: «زيج معتبر سنجرى»؛ «ميزان الحكمه» كه از جالبترين كتابهاى قرون وسطى در مكانيك و فيزيك است.[1]

(منسوب به خازن) ابوالفتح عبدالرحمن منصور خازنى، غلام رومى، مملوك ابوجعفر خازن، دانشمند و رياضى دان مشهور قرن ششم (ف. پس از 525 ه.ق). مهمترين كتابهاى او زيح السنجرى (ه.م.) و «ميزان الحكمه» (ه.م.) است.

برگرفته از

كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (77/4)، تاريخ ادبيات در ايران (310 /2) تاريخ نجوم اسلامى (223)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (95 -94)، دائرةالمعارف الاسلاميه (90 -188 /8)، دايرةالمعارف فارسى (876/1)، زندگينامه ى رياضيدانان (230 -228)، كارنامه ى بزرگان (242)، لغت نامه (ذيل/ خازنى)، معجم المولفين (137 -136 /5)، نام آوران فرهنگ (168 -169).

خطابي، حسين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س نهم)، منجم و طبيب. وى علاوه بر دانش نجوم و طب از علم حساب نيز آگاه بود. خطابى كتاب «تحفه الحساب فى الحساب» را در سال 895 ق به نام بايزيد بن سلطان محمد فاتح به پايان رساند.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (271)، كشف الظنون (365).

خيام، ابوالفتح، عمر

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو 440/417- وف 525 -515 ق)، فيلسوف، رياضيدان، منجم، نويسنده و شاعر. در نيشابور متولد شد. با ميمون بن نجيب واسطى، امام ابوالمظفر اسفزارى، حكيم ابوالعباس لوكرى عبدالرحمن خازنى و امام محمد غزالى همعصر بود. وى منجم دربار ملكشاه سلجوقى بود. سفرهايى به بلخ، اصفهان، بغداد و مكه داشت اما، بيشتر عمر خود را در نيشابور گذرانيد و در همان شهر درگذشت و در جوار امامزاده محمد محروق دفن شد. خيام از شخصيتهاى تاريخى است كه در باب او داستانهاى مجعول بسيارى ساخته اند و همين افسانه سازى سبب شده كه در باب احوال و اقوال او اتفاق نظرى بين پژوهندگان وى نباشد. خيام علاوه بر اينكه در فنون و علوم مختلف، رياضى، نجوم، هندسه و فلسفه صاحب نظر بود، در شاعرى نيز توانا بود و رباعيات او نه تنها در ايران، كه در جهان نيز مشهور است و ترجمه ى جرالد فيتز از اين رباعيات به زبان انگليسى، باعث شهرت خيام در جهان شد. از آثار وى: «كتابى در جبر و مقابله به زبان عربى»؛ «رساله اى در شرح مشكلات اقليدس»، به عربى؛ «رساله اى در طبيعيات»؛ «رساله ى فارسى در كليات وجود»؛ «رساله اى در كون و تكليف»، به عربى؛ «رساله اى در تعيين مقدار بيان زيج ملكشاهى»؛ «ترجمه ى فارسى خطبه ى ابن سينا در توحيد»؛ «رساله اى در حل

بعضى از مسايل جبر و مقابله»، به عربى؛ «رساله ى وجود»، به عربى؛ «رساله اى در جواب سه سوالى كه در حكمت از او شده است»، به عربى؛ «رساله ى ضياء العقلى در حكمت»، به عربى؛ «نوروز نامه»، به فارسى؛ «رباعيات»؛ «سلسله الترتيب»؛ و «قطعه هايى به عربى».[1]

خواجه امام، حجة الحق، حكيم ابوالفتح (يا ابوحفص) عمر بن ابراهيم مشهور به خيام (يا خيامى) نيشابورى، فيلسوف و رياضى دان و منجم و شاعر ايرانى در اواخر قرن پنجم و اوايل قرن ششم ه. است مولد و منشأ و اصل او نيشابور بود. ملكشاه بدو احترام مى گذاشت ولى رابطه سنجر با او خوب نبود، زيرا سنجر در كودكى مبتلى به آبله شده بود و خيام نزد او رفت و بيرون آمد. وزير مجيرالدوله از خيام پرسيد: او را چگونه يافتى و به چه چيز علاجش كردى؟ امام گفت: اين كودك مخوف است! خادم حبشى اين سخن بشنيد و به سنجر رسانيد. چون وى از آبله برست بغض امام در دل گرفت. وى در ترتيب رصد ملكشاهى و اصلاح تقويم همكارى داشت. وفات او بين 506 و 530 ه.ق. اتفاق افتاده (آرامگاه خيام) خيام اشعارى به پارسى و تازى و كتابهايى به هر دو زبان دارد، از جمله رباعيات (ه.م.) او مشهور جهان است. از آثار او در رياضى و جبر و مقابله (ه.م.)، رسالة فى شرح ما اشكال من مصادرات كتاب اقليدس، رسالة فى الاحتيال لمعرفة مقدارى الذهب والفظة فى جسم مركب منهما (به طبع رسيده) لوازم الامكنة را بايد نام برد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] آتشكده ى آذر (685 -674 /2)، الاعلام (195 -194)، با كاروان حله (142

-127)، بهشت سخن (87 -76 /2)، تاريخ ادبى ايران (565 ،332 ،125 /1)، تاريخ ادبيات ايران (443 -441 ،89 ،62 ،32)، تاريخ ادبيات در ايران (535 -523 /2)، تاريخ برگزيدگان (435 -432)، تاريخ الحكماء قفطى (338 -336)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (350 -303)، تاريخ نظم و نثر (61 -60)، تحليل شخصيت خيام، ترانه هاى خيام (مقدمه)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (73 -71)، چهار مقاله (مقدمه مصحح، 101 -100)، چشمه ى روشن (127 -107)، خيامى نامه، دايرةالمعارف فارسى (929/1)، دستور الوزراء (171 -169)، دويست سخنور (98 -96)، الذريعه (380/24 -315/9)، رباعى و رباعى سرايان (110 -107)، رياض العارفين (192 -191)، ريحانه (201 -198 /2)، زندگينامه ى رياضيدانان (335 -325)، سيرى در شعر فارسى (268)، شخصيتهاى نامى (188 -186)، شعر العجم (178/1)، صبح گلشن (159 -158)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 211/6)، فرهنگ ادبيات فارسى (203 -201)، فرهنگ سخنوران (324 -323)، كارنامه ى بزرگان (163 -162)، كشف الظنون (972)، الكنى و الالقاب (223 -222 /2)، گنج سخن (289 -281)، گنجينه ى سخن (136 -131)، لغت نامه (ذيل/ خيام)، مولفين كتب چاپى (629 -621 /4)، مجمع الفصحا (608 -607 /2)، مخزن الغرائب (78 -64 /2)، مرصاد العباد (31)، مطلع الشمس (173/3)، معجم المولفين (270 -269 /7)، مواد التواريخ (596 -595)، نتايج الافكار (465 -461)، نشتر عشق (497 -495 /2)، هديه الاحباب (133)، هديه العارفين (787 ،785 /2)، هفت اقليم (259 -256 /2)، يادگار (س 4، ش 9 و 10، ص 90)، يغما (س 6، ص 71 -68، س 7، ص 320 -317).

دبيران قزويني، نجم الدين، ابوالحسن، ابوالمعالي علي

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(679 -600 ق)، منجم و حكيم شافعى. در قزوين متولد شد. از اكابر علما و حكما و دانشمندان رصد و رياضيات شافعيه مى باشد كه

با منطق و هندسه و فنون حكمت آشنا و در آلات رصديه ماهر و متبحر بود. او استاد علامه ى حلى و قطب الدين محمود شيرازى و شاگرد خواجه نصير طوسى بود. در نجوم دست داشت و به دعوت خواجه نصير طوسى به مراغه رفت و در كار رصد با او همكارى كرد. كاتبى در قزوين تدريس مى كرد، حوزه ى درس او مجمع افضال بود وى به تشيع هم گرايش وافر داشت. از آثار وى: «شمسيه»، در قواعد منطق؛ «شرح كشف»؛ «شرح حكمت العين»، در منطق و رياضى؛ «شرح جامع الدقائق فى كشف الحقائق»؛ در منطق؛ «بحر الفوائد» در شرح «عين القواعد»؛ «المفصل» شرح «المصحل» امام فخر رازى، در كلام؛ «عين القواعد»، در منطق و حكمت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (131/5)، تاريخ ادبيات در ايران (243 -242 /3)، تاريخ گزيده (706)، حبيب السير (107/3)، ريحانه (17 -16 /5)، كشف الظنون (1614 ،1182 ،1063 ،685 ،540،(، الكنى و الالقاب (100/3)، لغت نامه (ذيل/ على، كاتبى، دبيران)، معجم المؤلفين (159/7)، مينودر (799 -798 /2)، هديه الاحباب (222)، هديه العارفين (713/1).

دنداني نصراني، ابوعلي عبداللَّه

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س سوم ق)، منجم. از منجمان بنام سده سوم هجرى بود و صاحب كتاب «صناعه التنجيم» در احكام نجوم است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :ريحانه (232/2)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (502 -501)، لغت نامه (ذيل/ دندانى).

ذوالفنون عراقي، حبيب اللَّه

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1367 -1281/1278 ق)، منجم و شاعر. در سلطان آباد اراك متولد شد. مدت بيست سال به تصحيل علوم مختلف پرداخت، بدون آنكه استاد معينى داشته باشد. سپس به نجف رفت و مت ده سال به فراگيرى زبان عربى و علوم دينى به خصوص تفسير قرآن پرداخت. پس از مراجعت، مدتى را در شهرهاى بوشهر و شيراز گذراند. بعد مقيم تهران شد. مدتى در دارالمعلمين مركزى مثلثات كروى تدريس مى كرد و همچنين در مدرسه ى عالى سپهسالار. وى به عربى نيز شعر مى گفت. از آثار او «حركت قمر» و «تقويم استخراجى ذوالفنون» است كه تا چندين سال در سالنامه ى پارس چاپ و منتشر مى شد.[1]

(ع. صاحب فنها) حبيب اللَّه سلطان آبادى عراقى (و. 1278 ه.ق.- ف. 1367 ه.ق./ 1326 ه.ش.). منجم فاضل و مستخرج تقويم بود و در ادبيات و رياضيات و تفسير نيز دست داشت. مدتى در دارالمعلمين مركزى مثلثات كروى و نيز در مدرسه عالى سپهسالار تدريس مى كرد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] زندگينامه ى رجال و مشاهير (268 -267 /3)، سرآمدان فرهنگ (368 -367 /1).

رياضي كرماني، عباس

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1367 -1286 ش)، نويسنده و استاد دانشگاه. در كرمان متولد شد و پس از تحصيلات ابتدايى و متوسطه، تحصيلات دانشگاهى را در دارالمعلمين عالى تهران و سوربن فرانسه ادامه داد و به دريافت دكتراى نجوم نايل گشت. وى پس از مراجعت به ايران، از سال 1317 ش در دانشكده ى علوم و دانشسراى عالى و ساير موسسات آموزش عالى به تدريس پرداخت. او از سال 1325 ش اقدام به استخراج تقويم رسمى ايران كرد و تا سال 1369 ش روزشمار ايرانى را محاسبه مى كرد. وى در تهران وفات يافت. از جمله تاليفات او:

«هيئت و نجوم»؛ «مقدمه بر نجوم عالى و مثلثات كروى» و «سررسيد نامه».[1]

استاد.

تولد: 1268، كرمان.

درگذشت: 18 اسفند 1367.

عباس رياضى كرمانى پس از پايان تحصيلات ابتدايى و متوسطه، تحصيلات دانشگاهى را در دارالمعلمين عالى تهران و سپس در فرانسه ادامه داد و پس از اخذ مدرك دكتراى نجوم از دانشگاه سربن به كشور مراجعت نمود. دكتر عباس رياضى كرمانى از سال 1317 در دانشكده ى علوم دانشگاه تهران و دانشسراى عالى به تدريس پرداخت و به مقام استادى كرسى نجوم در دانشگاه تهران نايل آود. وى از سال 1325 اقدام به استخراج تقويم رسمى ايران از جمله تأليفات او كتاب هاى هيئت و نجوم، مقدمه بر نجوم عالى و مثلثات كروى را مى توان نام برد.

عباس رياضى كرمانى به سبب كهولت سن در سال 1367 درگذشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] كيهان فرهنگى (س 5، ش 12، ص 58)، مؤلفين كتب چاپى (654 -653 /3).

رئيسي، محمود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محمود رئيسى از علماء مبرز و به نام معاصر شهرستان قزوين است تولدش در سال 1300 قمرى واقع شده و اكنون نود و پنج سال از عمر مباركش مى گذرد و در دارالمؤمنين قزوين به خدمات دينى و امامت در مسجد جامع آنجا اشتغال دارد و روزهاى جمعه براى دعاى سمات به مزار كثير البركات جناب شاهزاده حسين قزوين آمده و با صدها نفر مردم متدين آن شهرستان پس از دعاى مزبور اقامه جماعت مى نمايند.

معظم له پس از خواندن اوليات شرح لمعه و قوانين را در خدمت مرحوم آيت اللَّه آقا محمد تحصيل كرده و رسائل و مكاسب را از مرحوم آيت اللَّه حاج ملا على طارمى خوانده و خارج فقه و اصول را از

محضر مرحوم آيت اللَّه حاج ملا على اكبر قزوينى كه از مجتهدين بزرگ اين شهرستان بودند استفاده نموده و فنون مختلف ديگر مانند خلاصة الحساب شيخ بهائى و بيست باب ملا مظفر و هيئة فارسى را نزد مرحوم حاج ملا على و مارگووليك تور فرانسه فيزيك و شيمى را نزد دكتر ابوالقاسم خان و قانونچه و شرح نفيس و شرح اسباب را نزد مرحوم حاج ميرزا احمد احسن الحكماء خوانده و ضمناً تدريس مطول و شرح لمعه و قوانين را نموده و در مسجد خويش بعد از اداء فرائض براى مردم مسائل اعتقادى و احكام شرعى و موعظه مى نمايد.

مرحوم ميرزا فضل اللَّه جد معظم له رئيس جامع معقول و منقول بوده و اهل صنعت در حق او عقيده بزرگى داشتند و مى گفتند كه وى داراى علم كيميا بوده و خودش در يكى از دو بيت اشعارش به اين موضوع اشاره كرده و گفته:

چه فاضل از غم ايام مى سوخت

خداوندش ز صنعت بهرور كرد

و در بيت ديگر گفته:

تو فاضلا نرسيدى به اين مقام بلند

مگر بحب على و مگر بلعن ع م ر

جناب آقاى رئيسى در علم طب نيز زحماتى كشيده و اطلاعاتى در اين فن بدست آورده و درباره چشم و اجزاء آن سروده است.

كرد آفريدگار تعالى بلطف خويش

چشمت به هفت پرده و سه آب منقسم

فلس مشيمه شبكه زجاجى و پس جليه

پس عنكبوت بيض عنبسه قرن ملتئم

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد ششم)

زيدي حسيني، حسين

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س نهم ق)، منجم و نويسنده. از اهالى جنوب ايران بود و از منجمان مشهور زمان خود. اثر وى: «دستور المنجمين» كه به نام نصره الدين سلغر شاه بن توران شاه از ملوك هرمز به پايان رساند.

برگرفته از كتاب

:اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (270)، الذريعه (168/8).

سجزي، ابوسعيد احمد

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(330- ح 415 ق)، منجم و رياضيدان. با ابوجعفر احمد بن محمد صفّارى، عضدالدوله ى ديلمى و ابوريحان بيرونى معاصر بود و با آنها ارتباط داشت. ظاهرا بيشتر ايام عمر خود را در شيراز به سر برد و گاهى نيز در خراسان مى زيست. از آثار وى: نامه ى جوابيه ى به ابوجعفر احمد بن محمد صفارى در باب «انقسام خط مستقيم ذى نهاية بنصفين»؛ «رسالة فى عمل مثلث حادى الزوايا من خطين مستقيمين مختلفين»، كه براى قطيف بن يمن نوشت؛ «رساله ى خواص الشكل المجسم الحادث من ادارة القطع الزايد و المكافى»؛ رساله اى در حل ده مسأله كه يكى از رياضيدانان شيراز از وى پرسيده بود؛ كتاب «فى مساحة الاكرباكر»؛ «رسالة فى اخراج الخطوط فى الدواير الموضوعة من النقط المعاطاة»؛ « رسالة فى الجواب عن المسائل التى سئل فى حلّ الاشكال المأخوذة من كتاب المأخوذات لارشميدس»؛ «الجامع الشاهى»، كه آن را به نام عضدالدوله ى ديلمى نوشت؛ كتاب «المدخل الى علم النجوم»، به نام ابوجعفر احمد بن محمد صفّارى؛ «تحصيل القوانين»، راجع به قوانينى كه منجم در استنباط قضاياى نجومى بدان نياز دارد؛ «الجامع على الجمل و الجوامع»؛ «احكام الاسعار». مجموعه ى خطى نفيسى از كتابها و رسالات رياضى به خط سجزى در كتابخانه ى ملى پاريس به شماره ى 2457 موجود است كه داراى 220 برگ و مشتمل بر چهل و نه رساله و كتاب رياضى از رياضيدانان دوره ى اسلامى است كه همه آنها را سجزى در بين سالهاى 358 تا 361 ق در شيراز استنساخ كرده است. در «كشف الظنون» و «معجم المؤلفين» سال مرگ او 477 ق ذكر شده

است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آثار الباقيه (342)، اعيان الشيعه (122 /3)، ايضاح المكنون (352 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (366 -335 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (312)، چهار مقاله (89)، الذريعه (247 /20)، ريحانه (128 /7)، زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى (259 -251)، كشف الظنون (17)، لغت نامه (ذيل/ احمد)، معجم المؤلفين (115 /2).

سدهي اصفهاني، علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1358 ق)، عالم دينى، منجم، رياضيدان، اديب و شاعر، متخلص به ضيائى. معروف به حاج آقا بزرگ. نسبش به محمد ديباج، فرزند امام جعفر صادق (ع) مى رسد. وى شاگرد سيد ميرزا محمدهاشم چهار سوقى و آقا نجفى و جمعى ديگر از علما بود. علاوه بر فقه و اصول در حكمت و نجوم و رياضيات و طب و علوم غريبه تبحر داشت. شعر را نيز نيكو مى سرود. او امام جمعه ى سده اصفهان بود. در سن نود و چهار سالگى درگذشت و در انتهاى شبستان مسجد جامع فروشان سده دفن شد. از او آثارى در علوم گوناگون باقى مانده، و در «اخلاق» و «تقليد» و «فقه» و «معاملات» و «طب» و «ختوم و ادعيه» و «مقتل» رساله هائى دارد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تذكره القبور (438 -437)، ريحانه (454 -453 /2)، گنجينه ى دانشمندان طبقات اعلام الشيعه (قرن 1541/14).

سميع زرگر، خواجه

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 1077 ق)، جواهرشناس، منجم و رياضيدان. وى به جودت طبع و حدت ذهن شهرت تمام داشت. در اوايل حال مدتى به كسب علوم پرداخت و در علم نجوم و رياضى مهارت يافت. به جهت وجه معاش كسب زرگرى اختيار كرد و در عيار گرفتن زر استاد بنا شد. وى بعد از گزاردن حج و طواف مرقد مطهر پيامبر (ص) در سال 1077 ق به وطن مراجعت كرد و در همان ايام در بستر بيمارى افتاد و دار فانى را وداع گفت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :احوال و آثار نقاشان (227/1)، جامع مفيدى (513/3).

شرف الدين، علي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

الاسترآبادى معروف به شرف الدين عالمى فقيه شارح كتاب محقق كركى و شاگرد آنجناب بوده و علامه مجلسى در مقدمه بحار فرموده و كتاب تأويل الايات الظاهره فى فضائل العترة الطاهره تأليف سيد فاضل علامه زكى شرف الدين على الحسينى الاسترآبادى مقيم نجف و مؤلف كتاب الغرويه در شرح جعفريه و شاگرد شيخ اجل نورالدين على بن عبدالعالى كركى بوده است.

برگرفته از كتاب :گنجينه دانشمندان (جلد ششم)

شهاب ترشيزي، عبداللَّه

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1216/1215 -1167 ق)، شاعر، نقاش و منجم. اصلش از ترشيز خراسان بود. مدتى در عراق و فارس بسر برد سپس به خراسان رفت در هرات به دربار محمود خان درانى راه يافت و در مدح او قصايدى سرود و به منصب منجم باشى، ملك الشعرايى و رتبه ى خانى رسيد. وى در هجو گفتن قدرت و مهارتى عجيب داشته است. «كليات» اشعارش را تا بيست هزار بيت نوشته اند، اما «ديوانش» ده هراز بيت بيشتر ندارد. گويند در اواخر عمر از ملازمت درباريان كناره گرفته در تربت حيدريه انزوا گزيد و در همان جا وفات يافت. از آثار او: مثنوى هايى به نامهاى: «خسرو و شيرين»، در بحر «هفت پيكر» نظامى؛ «يوسف و زليخا»؛ «بهرام نامه»؛ «تذكره الشعراء»؛ «عقد گهر»، در نجوم؛ «مرادنامه»؛ از آثار منثور او: «تذكره الوزراء»؛ «تاريخ مجدول».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :ارمغان (س 6، ص 552)، تاريخ تذكره هاى فارسى (305 -303 /1)، حديقه الشعراء (911 -905 /2)، الذريعه (553/9)، رياض العارفين (262 -261)، ريحانه (264/3)، سفينه المحمود (611 -604 /2)، فرهنگ سخنوران (518 -517)، مجمع الفصحا (546/5)، مكارم الآثار (576 -574 /2)، مصطبه خراب (101 -100)، نگارستان دارا (213).

شهمردان رازي

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 477 ق)، منجم، از منجمان و دانشمندان اواخر سده ى پنجم و معاصر خيام است كه در گرگان و استرآباد اقامت داشت. از وى دو كتاب در دست است يكى «روضه المنجمين» كه به سال 466 ق براى حكيم على بن ابراهيم كرمانى نوشت و ديگرى «نزهت نامه ى علايى» در كليات علوى و سفلى كه پس از 477 ق به نا علاءالدوله ابوكاليجار تاليف شده است. نثر هر دو كتاب روان و كهنه است.[1]

ابن

ابى الخير، از منجمان و دانشمندان ايرانى در اواخر قرن پنجم ه. است. از وى روضة المنجمين (ه.م) و نزهت نامه علايى (ه.م.) بجاى مانده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ ادبيات در ايران (911 -909 /2)، تاريخ نظم و نثر (63)، دايرةالمعارف فارسى (1518/2)، الذريعه (130/24 ،304/11)، سبك شناسى (52/2)، كشف الظنون (933)، لغت نامه (ذيل/ شهمردان).

شيداي بلخي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دهم ق)، ادبى، شاعر و منجم. وى از نزديكان و مولانا قوام الدين بلخى بود. در علوم نقلى و عقلى استاد بوده و تدريس فقه و تفسير مى كرده و شاگردان بسيارى داشته از آن جمله سيد بهاءالدين حسن نثارى بخارايى در هئيت و نجوم شاگرد وى بوده و در استخراج تقويم مهارت داشته. وى در نظم و نثر فارسى نيز دست داشته و كتابى در تقليد «گلستان» سعدى نوشته و پيروى از سعدى مى كرده است. وى در هجو نيز استاد بوده. گويا در جوانى وفات يافته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (626)، فرهنگ سخنوران (530).

صوفي رازي، ابوالحسين عبدالرحمن

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 376 ق)، دانشمند و منجم. وى از دانشمندان و منجمان معروف سده ى چهارم قمرى بود كه عضدالدوله ديلمى نزد او به تحصيل نجوم مى پرداخت. وى درباره ى صورتهاى فلك البروج كتابى به زبان عربى تأليف كرده است به نام «صور الكواكب الثابته» يا «الصور السمائيه» و آن را به عضدالدوله تقديم كرده است. ترجمه ى فارسى اين كتاب هم موجود است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (97 / 15)، فرهنگ ادبيات فارسى (319).

صيمري، ابوعنبس محمد

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 275 ق)، منجم، رياضيدان، اديب و شاعر. از آثار وى «اصل الاصول»، در هيأت و نجوم است كه متضمن بسيارى از اقوال ايرانيان در مسايل نجومى مى باشد. او شاعرى توانا بود. به بغداد رفت و نديم متوكل شد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :انساب سمعانى (577 / 3)، تاريخ علوم و فلسفه ى ايرانى (492)، النجوم الزاهره (86 / 3).

طبري، ابوحفص عمر

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 200 ق)، منجم، مترجم ودانشمند. از مترجمان و دانشمندان مبرز علم نجوم بود كه در خدمت يحيى بن خالد برمكى مى زيست. در روزگار مأمون به بيت الحكمه فراخوانده شد و به ترجمه كتابهاى بسيارى پرداخت. ابوحفص آثارى نيز تأليف كرد. از جمله آثار وى: «المسائل»؛ «اتفاق الفلاسفه و اختلافهم فى خطوط الكواكب»؛ «المحاسن»؛ «تفسير الاربع مقالات لبطلميوس من نقل ابى يحيى بن البطريق».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ الحكماء قفطى (335 -334)، تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (482 -481)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (492 -491)، معجم المؤلفين (304 / 7).

طريان، آلينوش

قرن:14

جنسيت:زن

مليت:ايران

آلينوش طريان (متولد 1299-سن:89 سال) فيزيك داني ايراني است.

داراي دكتراي فيزيك از دانشگاه سوربن فرانسه است و نخستين زني بود كه در ايران در رشته فيزيك استاد دانشگاه شد. او نخستين رصدخانه خورشيدي و تلسكوپ خورشيدي را در ايران بنيان نهاد و نخستين شخصي بود كه درس فيزيك ستاره ها (اختر فيزيك) را در ايران تدريس كرد. دكتر طريان را «مادر نجوم ايران» مي نامند.

زندگي شخصي

دكتر آلينوش طريان يك ارمني ايراني است و از پدر و مادري تحصيل كرده متولد شده است. او به زبانهاي فارسي، ارمني، فرانسوي تسلط و با تركي و انگليسي آشنايي داشته است.

در سال 1382 فيلم مستندي به نام «سوي خورشيد» از زندگي طريان ساخته شد كه از مجموعه برنامه هاي «فرزانگان ايران» شبكه دوم سيما بود.

آلينوش طريان هرگز ازدواج نكرده است و ورثه اي ندارد. وي هم اكنون منزل خود را وقف به ارامنه جلفا و دانشجوياني كه محل اسكان مناسبي ندارند كرده است و در سن 89 سالگي در آسايشگاه سالمندان توحيد زندگي مي كند.

زندگي علمي

آلينوش طريان مدرك ليسانس خود را در سال 1326 از دانشگاه تهران دريافت كرد

و همانجا به عنوان متصدي عمليات آزمايشگاهي دانشكده علوم استخدام شد. سپس براي بورس تحصيلي درخواست كرد ولي به دليل زن بودن او، دكتر محمود حسابي كه تحصيل را تا همينجا براي وي زياد مي دانست با اين درخواست موافقت نكرد و آلينوش طريان به خرج خانواده خود به دانشگاه سوربن رفت و سال 1335 (1956 ميلادي) از آن دانشگاه مدرك دكترا گرفت.

با وجود پيشنهاد استادي در دانشگاه سوربن، دكتر طريان با هدف خدمت به كشورش به ايران بازگشت و در دانشگاه تهران به عنوان دانشيار ترموديناميك منصوب شد. در سال 1338 براي شركت در بورسيه دولتي آلمان غربي در مطالعه رصدخانه خورشيدي انتخاب شد و پس از چهار ماه مطالعه به ايران بازگشت و در سال 1345 نقش عمده اي را در بنيان گذاري نخستين رصدخانه فيزيك خورشيدي در ايران ايفا كرد.

خانم دكتر طريان در سال 1343 به مقام استادي در دانشگاه تهران رسيد و نخستين شخصي بود كه درس فيزيك ستاره ها (اختر فيزيك) را در ايران تدريس كرد.

آلينوش طريان بعد از 30 سال تدريس، در سال 1358 درخواست بازنشستگي داد.

گفتاورد:

• من دانشجوها را خيلي دوست داشتم و بالطبع دانشجوها هم من را خيلي دوست داشتند و اين مسئله باعث شده بود تا كوچكترين ناراحتي اي در دوران تدريسم احساس نكنم و با دانشجويانم مثل دوست رفتار مي كردم و اصلاً خودم را نمي گرفتم. معلم بايد مهربان باشد و مهرباني را بايد به دانشجوها و دانش آموزانش ياد دهد چرا كه اين جوانان آينده كشور هستند. اگر اساتيد بداخلاق باشند، نمي توانند درس اخلاق بدهند. • اساتيد بايد به طور مرتب مطالعه داشته باشند و بايد اطلاعات خود را مطابق با مطالب روز

كنند و دانشجويان هم بايد خوب درس بخوانند.

طوسي، محقق

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

شيخ محمد معروف به خواجه نصيرالدين طوسى جهرودى الاصل، شيخ حر عاملى در كتاب امل الامل مى نويسد: وى مردى فاضل و ماهر و عالم و متكلم محقق در عقليات او را كتبى است كه از جمله آنها كتب زير است 1- كتاب «تجريد الاعتقاد» 2- تذكره «در هيئت» 3- تحرير كتاب اقليدس 4- تحرير مجسطى 5- شرح اشارات 6- «فصول نصيريه» 7- «فرائض نصيريه» 8- «آداب المتعلمين» 9- رساله اسطرلاب 10- رساله جواهر 11- نقد المحصل 12- رساله معينيه در هيئت به فارسى 13- شرح آن به فارسى 14- رساله خلق اعمال 15- شرح ساله العلم ميثم بحرانى 16- اخلاق ناصرى 17- اوصاف الاشرف و غير اينها، روايت مى كند از او علامه حلى كه در اجازه بنى زهره نوشته است اين شيخ افضل اهل زمان خود در علوم عقليه و نقليه و از براى اوست مصنفات بسيارى در علوم حكميه و احكام شرعيه بر مذهب اماميه وى بزرگترين كسى است كه ما ديده ايم كه نورانى كند خدا خوابگاه او را. من، الهيات شفاى ابوعلى سينا و بعض كتاب تذكره را در هيئت كه از تصانيف خود اوست نزد وى خواندم سپس درك نمود او را اجل محتوم قدس اللَّه روحه.

نگارنده گويد: خواجه در حمله دوم مفعول موقعى كه هلاكوخان نوه چنگيز بقعله «ميمون دژ» مركز و پناهگاه اسماعيليان واقع در الموت قزوين لشكر كشيد و آنجا را تسخير كرد از حبس آن فرقه ضاله آزاد و همراه هلاكو به بغداد آمد سپس هلاكو را بعد از قتل آخرين خلفاء بنى عباس و ابن حاجب از جنگ و تخريب بقيه بلاد اسلامى منصرف و به

مراغه آذربايجان آورد و به عمران و آبادى و تشويق اهل فضل و احياى علوم عقلى تشويق نمود و خود با تأسيس رصدخانه بزرگ مراغه كه آكادمى علوم عقلى و نقلى بود و با داشتن رياست اوقاف و مقام علمى، جان مردم مسلمان خاصه علماء نامى ما را از خطر نابودى و انهدام حفظ كرد و از اين راه بزرگترين خدمت را به دين اسلام و ملت ايران نمود- و حقاً خواجه يكى از بزرگترين دانشمندان جهان و نابغه عاليقدر شيعه و فيلسوف نامى اسلام است. ولادتش در طوس در ج 1 سال 597 ه.ق واقع و در روز عيد غدير سال 672 در بغداد از دنيا رفت و در قسمت بالا سر حضرت امام همام باب الحوائج موسى بن جعفر عليهماالسلام در مكانى كه براى ناصر عباسى مهيا كرده بودند دفن شد در ماده تاريخ وفات او به فارسى گفته شده:

«نصير ملت و دين پادشاه كشور فضل

يگانه اى كه چه او مادر زمانه نزاد

بسال ششصد و هفتاد و دو بذى الحجه

بروز هيجدهمش درگذشت در بغداد

ابوجعفر نصيرالدين محمد بن حسن طوسى (و. 597- ف. 672 ه.ق) از علماى بزرگ رياضى و نجوم و حكمت ايران در قرن هفتم و نيز از وزراء آن عصر است. مدتى در دستگاه اسماعيليه بود و هنگام حمله ى هلاكوخان مغول به ايران براى نجات مسلمانان از خونريزيهاى آن مرد سفاك به خدمت او درآمد و با تدابير خاصى از خرابى شهرها و كشتار دسته جمعى مردم به دست هلاكو جلوگيرى كرد. اين دانشمند كه در ضمن يكى از فقهاى مذهب تشيع است هلاكوخان را به ايجاد رصدخانه در مراغه و ترتيب زيج جديدى

كه بعداً به زيج ايلخانى مشهور گرديد و خود تصدى اين كار را برعهده گرفت تشويق كرد. گويند تمام اوقاف نيز در سراسر ممالك مفتوحه مغول در تحت نظر او بود. از خواجه تأليفات متعددى در رشته ى علوم رياضى، نجوم، منطق، علوم طبيعى، حكمت الهى، و مجسطى باقى مانده است. او يكى از شارحان و مفسران كتاب «اشارات» ابوعلى سينا است. از مشهورترين تأليف هاى او در عربى شرح اشارات ابن سينا و در فارسى كتاب «اخلاق ناصرى» است كه در غايت نيكويى سخنان افلاطون و ارسطو را در حكمت عملى جمع كرده و آراء متقدمين را شرح و شبهات متأخرين را رد نموده است. ديگر كتاب «تجريدالكلام فى تحرير عقايدالاسلام» و اين تجريد كه در الهيات است طرف توجه عده ى كثيرى از شراح و صاحبان رسائل كلاميه است و نيز «تذكره ى نصيريه» در هيئت و «اساس الاقتباس» در منطق و «اوصاف الاشراف» در عرفان و رسالات و كتبى به زبان عربى در منطق و هيئت و هندسه از او باقى است.

(672 -597 ق)، دانشمند، نويسنده، منجم، فيلسوف، رياضيدان و شاعر. ملقب به استاد البشر و عقل حادى عشر. مشهور به خواجه نصيرالدين و خواجه نصير طوسى. اصل وى از جهرود ساوه يا قم است. در طوس به دنيا آمد و به همين علت به طوسى مشهور شد. پئرش از فقها و علماى طوس بود. نصيرالدين علوم نقلى را نزد پدر و علوم عقلى را نزد دايى خود فراگرفت. در آغاز جوانى براى تكميل معلومات به نيشابور رفت. در آنجا به محضر فريدالدين عطار نيشابورى رسيد و گويند حكمت مشاء را نزد وى آموخت. رياضيات را از

كمال الدين محمد حاسب و فقه را نزد معين الدين سالم بن بدران مصرى و كمال الدين ميثم بحرانى فراگرفت و از محضر درس دانشمندانى چون كمال الدين بن يونس موصلى، ابوالسعادات اصفهانى، اسعد بن عبدالقاهر اصفهانى و نجم الدين محقق حلى استفاده كرد. با صدرالدين قونيوى معاصر و معاشر بوده است. اعتمادالسلطنه در «مطلع الشمس»، سيد غياث الدين عبدالكريم بن طاووس و قطب الدين محمود بن مسعود شيرازى و جمال الدين حسن بن يوسف، ملقب به علامه حلى، را از شاگردان وى مى شمرد. او چند سال پس از واقعه ى حمله ى چنگيز، به قلاع اسماعيليه پناه برد و به خدمت ناصرالدين عبدالرحيم بن ابى منصور، محتشم قهستان رسيد و به خواهش او كتاب «الطهارة» ابوعلى مسكويه را به فارسى ترجمه كرد كه بعدها آن را اساس تأليف «اخلاق ناصرى» قرار داد. سپس به دعوت علاءالدين محمد، فرمانرواى اسماعيليان، به قلعه ى ميمون دژ رفت. وى پس از غلبه ى هلاكوخان به قلاع اسماعيليه در 654 به خدمت او پيوست و همواره در ملازمت وى بود. در مورد تصميم به ساختن رصدخانه، گويند منگوقاآن، كه از پادشاهان مغول است، هنگام فرستادن هلاكو به ايران، دستور داد كه خواجه نصير را به دربار او روانه كند تا در مغولستان اين رصدخانه تأسيس شود، اما هولاكو صلاح ديد كه اين كار به امر او باشد و رصدخانه در ايران بنا شود. بعد از فتح بغداد، خواجه در 657 ق از جانب هلاكو مأموريت يافت تا رصدخانه ى مراغه را ترتيب دهد. او هم جماعتى از رياضيدانان بزرگ مانند: مؤيدالدين عرضى، از دمشق، و فخرالدين مراغى، از موصل، و فخرالدين اخلاطى، از تفليس، و نجم الدين دبيران قزوينى را گرد آورد و

كار احداث رصدخانه ى مراغه را در همان سال آغاز كرد. خواجه با اين كار عالمان بزرگ زمان را كه پراكنده بودند، گرد آورد و همچنين كتابخانه اى عظيم در محل رصدخانه مراغه احداث كرد و كتابهايى را كه از بغداد، شام و الجزيره و اطراف و اكناف ايران فراهم آمده بود و به تصريح الكتبى، بيش از چهارصد هزار مجلد مى شد، در آنجا جمع كرد. عمر خواجه از اين پس در خدمات علمى گذشت. خواجه وزارت هولاكو را نيز به عهده داشت و با تقرب خود در نزد هلاكو، از قتل گروهى از بزرگان عهد خويش پيشگيرى كرد. نصيرالدين يكى از بزرگترين بنيان گذاران كلام شيعه و پيشاهنگ بزرگ فلسفه ى مشاء بود. در حكمت و فلسفه بزرگترين كار او تأييد و تسجيل حكمت ابوعلى سينا است و براى اين كار به شرح مشكلات «اشارات» ابوعلى سينا و اثبات مباحث آن همت گماشت. خواجه اولين دانشمندى بود كه حالات ششگانه را در مثلث كروى قائم الزاويه بيان كرد و آن را در كتاب خود به نام «الشكل القطاع» شرح داد. وى در شانزدهمين سال تأسيس رصدخانه وفات يافت و عمل رصد و زيج ناتمام ماند. اگر چه صدرالدين، پسر بزرگ او و بعد از وى، اصيل الدين عهده دار تكميل آن شدند، اما به تدريج رصدخانه، متروك گشت تا اين زمان كه تنها نامى از آن باقى مانده است. نصيرالدين در بغداد درگذشت و جنازه وى را در كاظمين به خاك سپردند. از ديگر آثار وى: «تجريد الكلام» يا «تجريد العقائد» يا «تجريد الاعتقاد» يا «تحرير العقايد»، در اصول دين؛ «زيج ايلخانى»، به فارسى؛ «اوصاف الاشراف»، در اخلاق به فارسى؛ «اساس

الاقتباس»، در منطق؛ «تحرير اصول اقليدس»، در هندسه؛ «تحرير مجسطى»، در هيئت؛ «تذكره ى نصيريه»، در هيئت؛ شرح «اشارات» ابوعلى سينا؛ «سى فصل»، در نجوم؛ «رسالة فى اثبات الفرقة الناجية»؛ «رسالة فى حصر الحق بمقالة الامامية»، به فارسى؛ «الاثنى عشرية»؛ «تحرير اكرمانالاوس» يا «تحرير كتاب مانالاوس فى الاشكال الكروية»؛ «تجريد المنطق»؛ «البارع فى التقويم و احكام النجوم»؛ «آداب المتعلمين»؛ «التجريد فى الهندسه»؛ «معيار الاشعار»، در عروض فارسى؛ «زبدة الادراك فى هيئت الافلاك»؛ «جامع الحساب فى التخت والتراب» يا «جوامع الحساب بالتخت والتراب»؛ «ظاهرات الفلك»؛ «بيست باب»، در معرفت اسطرلاب؛ «ديوان» شعر. به قول صاحب «زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى»، بروكلمان فهرست پنجاه و نه عنوان و سارتن فهرست شصت و چهار عنوان از آثار نصيرالدين را آورده و آنها را به چندين رشته ى مختلف تقسيم كرده اند.[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (258 -257/ 7)، اعيان الشيعه (420 -414/ 9)، ايضاح المكنون (353 -352/ 1)، تاريخ ادبيات در ايران (1205 -1198 ،271 -257 ،254 -252 ،231 -229/ 3)، تاريخ علوم عقلى (صفحات متعدد)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (441 -417)، تاريخ گزيده (706 -705)، تاريخ نجوم اسلامى (246 ،52 ،47 ،45)، تاريخ و عقايد اسماعيليه (467 -465)، دائرةالمعارف بستانى (359/ 11)، دايرةالمعارف فارسى (3033/ 2)، الذريعه (265/ 13 ،1199 -1198 ،989 ،651 ،306/ 9 ،353 -352 ،8/ 3 ،6 -5 / 2 ،26/ 1)، روضات الجنات (297 -278/ 6)، رياض العارفين (235 -234)، رياض العلما (164 -159/ 5)، ريحانه (182 -171/ 2)، زندگينامه ى رياضيدانان (506 -486)، شرح حال رجال و مشاهير نامى (357 -342)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 170 -168/ 7)، العبر (326/ 3)، فرهنگ ادبيات فارسى (509 -507)، فرهنگ سخنوران (937)، فلاسفه ى

شيعه (523 -490)، فوات الوفيات (252 -246/ 3)، فوايد الرضويه (612 -602)، كشف الظنون (1644 ،1436 ،969 ،950 ،391 ،357 ،352 -351 ،351 -346 ،142 ،139)، الكنى والالقاب (252 -250/ 3)، لغت نامه (ذيل/ نصيرالدين طوسى)، مجالس المؤمنين (210 -201/ 2)، مجمع الفصحا (1407 -1406/ 3)، مطلع الشمس (231 -219/ 1)، معجم المؤلفين (208 -207/ 11)، مؤلفين كتب چاپى (744 -730/ 5)، نتايج الافكار (709 -708)، الوافى بالوفيات (183 -179/ 1)، هديةالاحباب (196 -195)، هديةالعارفين (131/ 2).

عبدالائمه

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ع. عبدلائمة، بنده امامان) سازنده اسرطاب و استاد رسم دواير فلكى (قر. 9 ه.) از ساخته هاى وى دو اسطرلاب بزرگ در تهران موجود است: يكى در مدرسه سپهسالار ناصرى و ديگرى در تصرف آقاى سيد جلال الدين تهرانى، و هيچ يك داراى تاريخ نيست و فقط به خط نسخ نوشته شده: صنعه عبدالائمة.

(س دوازدهم ق)، نقاش فلزات و اسطرلاب ساز. وى در هنر خود شهرت داشت و به رموز و دقايق اسطرلاب واقف بود. او همچنين در علم هيئت و ستاره شناسى نيز صاحب كمال بود و در نقوش دقيق و ارائه ى محاسبات افلاكى و درج دواير بروج به روى فلزات سخت، مهارت داشت. از شاگردان نامدار وى، استاد محمد طاهر بن محمد امين است كه آثارى استادانه از خود به يادگار دارد. از آثار او: اسطرلاب نفيسى، با رقم: «صنعه عبدالائمه 1127»؛ اسطرلاب ديگرى بار رقم «...صنعه عبدالائمه»؛ اسطرلاب نفيسى كه در مركز آن رقم «صنعه عبدالائمه» دارد؛ اسطرلابى كه روى دايره ى انتهايى صفحه رقم «صنعه عبدالائمه» دارد.[1]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] احوال و آثار نقاشان (298 / 1).

علاء كرماني

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س نهم ق)، رياضيدان و منجم. اصل وى از كرمان بود ولى در سرزمين عثمانى به سر مى برد. علاء در رياضى و نجوم مهارت داشت. از آثار وى رساله اى است در «تصنيع اسطرلاب» كه آن را به نام سلطان بايزيد دوم، پادشاه عثمانى (918 -886 ق)، تأليف كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (272).

علياري تبريزي، علي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1327 -1236 ق)، عالم، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، حكيم، رياضيدان، ستاره شناس، اديب و شاعر. وى در روستاى سردرود تبريز به دنيا آمد. پس از فراگرفتن علوم و فنون معموله و متداوله در نزد استادانى چون ميرزااحمد آقا مجتهد شبسترى و حاج ميرزا لطفعلى و ميرزا محمد آقاى مجتهد به نجف رفت و در آن جا در نزد پنج تن از مشايخ وقت چون: شيخ مرتضى انصارى و ميرزاى بزرگ شيرازى و حاج سيد حسين كوه كمرى و شيخ راضى و شيخ مهدى تلمذ نمود و به اجازه ى اجتهاد و روايت از هريك از ايشان نايل آمد. وى پس از فراگيرى علوم به تبريز بازگشت و بى وقفه به تدريس و تأليف و تصنيف مشغول شد. او رياضيات و «قانون» ابوعلى سينا را علاوه بر درسهاى جارى تدريس مى كرد. شاگردش شيخ محمد حسن سردرودى رساله اى در شرح حال استاد خود در 1333 ق نگاشته است. از آثار وى: «بهجه الآمال فى علم الرجال»، كه شرحى است بر «زبده ى المقال» و «منتهى الآمال»، در علم رجال، در پنج مجلد؛ «ايضاح الغوامض فى تقسيم الفرائض»؛ «مشكاه الوصول فى علم الاصول»، در شش مجلد؛ «مناهج الاحكام فى اصول الفقه»، شرح مزجى بر «معالم»، در پنج مجلد؛ «منهاج المله فى تعيين

الوقت و القبله»؛ «دلائل الاحكام فى شرح شرايع الاسلام»، در پنج مجلد؛ «رياض المقاصد»، در شرح قصيده ى حسن بن راشد حلى، در مدح صاحب الزمان (عج)؛

شرح «دعاى سمات»؛ «نهج الاعلان فيما يثبت به دخول رمضان»؛ «الوافيه»، در شرح «لغز الكافيه» شيخ بهايى؛ «هدايه الطالبين»، رساله ى عمليه؛ «ديوان» شعر.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (282 / 8)، الذريعه (17 / 25 ،410 / 24 ،64 / 21 ،250 / 13 ،760 / 9 ،160 -159 / 3 ،496 / 2)، ريحانه (193 -192 / 4)، سخنوران آذربايجان (122 -120)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 1479 -1476 / 14)، علماء معاصرين (97 -96)، لغت نامه (ذيل/ على عليارى)، معجم المؤلفين (140 / 7).

فارابي، ابونصر محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(339 / 338 -260 / 259 ق)، رياضيدان، عارف، فيلسوف، دانشمند، حكيم و موسيقيدان. ملقب به معلم ثانى. در فاراب ماوراءالنهر به دنيا آمد. بيشتر عمر خود را در بغداد گذرانيد و اكثر كتابهاى خود را در آنجا نوشت. فارابى همچنين سفرهايى به شام، مصر، حران و مرو داشت و در آنجا به تعليم و تأليف مشغول بود. او نزد استادانى چون متى بن يونس و يوحنا بن حيلان فلسفه آموخت. از شاگردان فارابى، يحيى بن عدى مى باشد. فارابى مانند صوفيان زندگى مى كرد و از موسيقى علمى نظرى اطلاعات زيادى داشت، وى كتابى هم در اين فن نوشته است. بيشترين اهميت او در شرح آثار ارسطو است و به همين سبب او را معلم ثانى ناميده اند. وى در دمشق درگذشت. از آثار او: «احصاء العلوم»؛ « آراء اهل المدينه الفاضله»؛ «عيون المسائل»، در منطق؛ «الجمع بين رأيى الحكيمين» افلاطون و ارسطو،

در حدوث عالم؛ «اغراض ما بعدالطبيعه»؛ «تحصيل السعاده»؛ «رساله فى (ماهيه) العقل»؛ «السياسه المدنيه»؛ «رساله فى اثبات المفارقات»؛ «المدخل الى (صناعه) الموسيقى»، كه قفطى در «اخبار العلماء» و صفدى در «الوافى بالوفيات» آن را «كتاب الموسيقى» ذكر كرده اند و گفته شده كه وى اين كتاب را به درخواست وزير ابوجعفر محمد كرخى نگاشته است.[1]

ابونصر محمد بن محمد، فيلسوف بزرگ اسلام در نيمه ى دوم قر. 3 و نيمه ى اول قر. 4 ه. (و. فاراب 260 ه.ق/ 874 م.- ف. دمشق 339 ه.ق/ 950 م.) فارابى از ماوراءالنهر براى تحصيل علوم به بغداد رفت و بعد از آموختن عربى در حلقه ى درس ابوبشر متى بن يونس حضور يافت و چندى بعد به حران رفت و از يوحنا بن حيلان بخشى از منطق را فراگرفت و به بغداد بازگشت و به تكميل فلسفه مشغول شد. فارابى همه ى كتب ارسطو را به دقت مورد مطالعه و تحقيق قرارداد و به معانى آنها وقوف تام و در شرح و تفسير آثار ارسطو مهارتى خاص يافت و بدين جهت او را «ارسطوى ثانى» يا «معلم ثانى» ناميدند. فارابى از بغداد به مصر رفت و از آنجا به خدمت سيف الدوله ابوالحسن على بن عبداللَّه بن حمدان تغلبى پادشاه حلب و دمشق و شام درآمد و در كنف حمايت وى به تعليم و تأليف مشغول گرديد تا در سن 80 سالگى درگذشت. فارابى به ثروت و زينت دنيوى بى ميل بود و به امر مسكن و پيشه توجهى نداشت و غالب اوقات خويش را در تنهايى بسر مى برد. اهميت فارابى بيشتر در شرحهاى اوست بر آثار ارسطو و به سبب همين شروح

هم او را «معلم ثانى» خوانده و در مقام بعد از ارسطو، قرار داده اند. فارابى مانند بسيارى از فلاسفه ى اسكندريه و خاور نزديك كه مى كوشيدند بين عقايد افلاطون و ارسطو را التيام دهند، در كتبى كه به بحث در اتفاق آراء افلاطون و ارسطو اختصاص داده سعى بليغ در اين راه به كار برده است و كتاب «الجمع بين رأيى الحكيمين: افلاطون الالهى بين رأيى الحكيمين: افلاطون الالهى و ارسطو طاليس» را در اين باب تأليف كرده. فارابى در رساله ى فصوص الحكم براى اثبات توحيد بيشتر به اصول و عقايد نو افلاطونيان و عرفا نزديك شده و در رساله ى آراء اهل المدينة الفاضلة تحت تأثير افلاطون قرار گرفته و سعادت بشر را در ايجاد اجتماع كاملى دانسته است كه همانند اجتماع روحانى باشد. فارابى مانند همه ى دانشمندانى كه در تمدن اسلامى عنوان فيلسوف داشته اند از همه ى علوم عهد خود مطلع و در آنها صاحب تصانيفى بوده است. اطلاعات وى در رياضيات خوب ولى در طب متوسط و در موسيقى بسيار بوده است. روش فلسفى او را بايد فى الحقيقه يك روش نو افلاطونى اسلامى ناميد و اين همان روشى است كه پيش از فارابى به وسيله ى كندى شروع شد و بعد از او از طرفى در آثار اخوان الصفاء و از طرفى ديگر در كتب ابوعلى سينا به مرحله ى كمال رسيد. مع ذلك فارابى در بعض موارد با كندى و ابوعلى سينا اختلاف دارد و همچنين چون آثار او تحت تأثير سه روش عمده ى افلاطون و ارسطو و فلوطينس واقع است گاه موارد اختلافى در آنها مشاهده مى شود و وجه اشتراك همه ى اين آثار با يكديگر عبارتست از تركيب

عقايد مذكور با اصول دينى اسلامى. به نظر فارابى بى سعادت و عظمت مقام فيلسوف در ترك علايق و تجرد و گوشه گيرى است. حاصل علم و مقدمه ى سعادت اخلاق است و عالمى كه از مبانى اخلاقى پيروى نكند از سعادت كمال برخوردار نيست. اثر فارابى در فلاسفه ى بعد از خود بسيار بوده است و با اين حال از انتقادات برخى مانند ابن رشد آسوده نمانده است. ابن رشد در چند مورد از كتاب تهافت التهافت بر فارابى تاخته و او را در شمار متكلمان قرار داده است نه در زمره ى فيلسوفان. فارابى را در حدود صد تأليف است و مهمترين آنها عبارتند از: رسالة فى مبادى آراء اهل المدينة الفاضلة، مقالة فى معانى العقل، عيون المسائل، فصوص الحكم، رسالة فى السياسة، المسائل الفلسفية، احصاءالعلوم، اغراض ارسطو طاليس فى كتاب ما بعد الطبيعة، رسالة فى اثبات المفارقات.

ابونصر محمد بن طرخان بن اوزلع و يا محمد بن محمد بن محمد بن طرخان حكيم و فيلسوف ترك معروف به (معلم ثانى).

تولد اين دانشمند بزرگ در (فاراب) و شهرتش نيز فارابى از اكابر فلاسفه نامى و حكماء اسلامى قرن چهارم زمان آل بويه مى باشد و چون ارسطوى حكيم مشهور به معلم اول است وى را معلم ثانى گويند.

در ميان حكماء كسى به پايه وى نرسيده و در قوه مدركه داراى اولين درجه بوده و ابن سينا با آن همه جلالت و نبوغ علمى كه داشته از كتابهاى او استفاده شايانى نموده و در مصنفات خود از انوار علميه اش اقتباس مى كرده است.

از همين جهات است كه در كلمات اكابر و بزرگان به استاد الفلاسفه و ملك الحكما توصيف شده است و او اولين حكيم و فيلوسفى است

كه در دوره اسلام ظهور كرده و نام فاراب را به تمام جهان رسانيده.

اجمالا فارابى در زادگاه خود شهر فاراب علوم اوليه را فراگرفته و مسافرت به بلاد ايران نموده و به زبان فارسى و السنه ديگر آشنا شده و مسافرت به بغداد نموده و زبان عربى را هم در آنجا آموخته و با صاحب بن عباد و شيعيان آنجا مصاحبت داشته و پس از تكميل حكمت و فلسفه در حران و غيره در بغداد به تحصيل رياضيات و فنون حكمت اشتغال و تمام كتب ارسطو را تتبع و ممارست نموده و گويند وقتى از او پرسيدند تو داناترى يا ارسطو در پاسخ گفت اگر من زمان ارسطو را درك مى كردم هر آينه بزرگترين شاگردان او مى شدم.

قاضى نوراللَّه شهيد شوشترى در مجالس المؤمنين خود او را بسيار ستوده و گويد: وى معلم مقالات اهل يونان و متمم كمالات نوع انسان بوده است.

از آثار فارابى است 1- آراء اهل المدينة الفاضله والمدينة الجاهله والمدينة الفاسقه والمدينة المبدلة والمدينة الضاله كه در مصر و ليدن چاپ شده و مرحوم علامه تهرانى در الذريعه خود در چندين مورد استظهار كرده كه فارابى شيعه مذهب و به عصمت ائمه طاهرين عليهم السلام معتقد بوده است.

2- الابانه 3- ابطال احكام النجوم 4- احصاء العلوم و چهل كتاب ديگر كه جمعاً 44 تأليف مى شود وفات اين نابغه اسلامى در سال 337 يا 39 يا 40 و يا 344 واقع شده و سيف الدوله حكمران شام با جمعى بر وى نماز خوانده است از اشعار فارسى كه به او نسبت مى دهند اين رباعى است.

اسرار وجود خام و ناپخته بماند

وان گوهر بس شريف ناسفته بماند

هركس

بدليل عقل چيزى گفته

آن نكته كه اصل بود ناگفته بماند

(خلاصه اى از ريحانةالادب و غيره)

ابونصر فارابى محمد بن محمد، از همه ى علوم عهد خود مطلع و در آنها صاحب تصانيفى بوده است. اطلاعات وى در رياضيات خوب ولى در طب متوسط و در موسيقى بسيار بوده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (243 -242 / 7) تاريخ ادبيات در ايران (299 -293 / 1)، تاريخ الحكماء قفطى (383 -379)، تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (511 -506)، تاريخ فلاسفه ايرانى (130 -98)، تاريخ فلسفه در اسلام (182 -165 / 2)، تاريخ فلسفه در جهان اسلامى (448 -395)، دايره المعارف فارسى (1821 -1820 / 2)، الذريعه (260/ 23 ،291 ،247 / 20 ،42 ،41 / 19 ،235 / 16 ،383 / 15 ،273 / 12 ،10 / 11 ،250 / 10 ،183 / 7 ،397 ،395 / 6 ،288 ،252 ،135 ،103 ،16 / 5 ،500 -499 ،437 ،227 ،224 / 4 ،397 ،91 / 3 ،251 ،12 -11 / 2 ،386 ،376 ،289 ،269 ،100 ،66 ،56 ،34 -33 / 1)، روضات الجنات (312 -305 / 7)، ريحانه (266 -261 / 4)، زندگينامه ى رياضيدانان (341 -340)، سير النبلاء (418 -416 / 15)، شخصيت هاى نامى (360 -359)، شذرات الذهب (354 -350 / 2)، الفهرست لابن النديم (368)، كارنامه ى بزرگان (62 -61)، الكامل (337 / 6)، كشف الظنون (1265 ،1011 ،52)، الكنى و الالقاب (5 -4 / 3)، لغت نامه (ذيل/ ابونصر)، مجمل فصيحى (ذيل/ سال 339)، معجم البلدان (255 / 4)، معجم المؤلفين (196 -194 / 11)، مؤلفين كتب چاپى (296 -291 / 5)، النجوم

الزاهره (348 -347 / 3)، الوافى بالوفيات (113 -106 / 1)، وفيات الاعيان (157 -153 / 5)، هديه العارفين (40 ،39 / 2).

فارسي ابوالخير، تقي الدين محمد، محمدتقي

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف بعد از 940 ق)، رياضيدان، منّجم، اديب، پزشك و شاعر شيعى، متخلص به فهمى. در شيراز مى زيست و نزد مير صدرالدين محمد دشتكى شيرازى و فرزد وى مير غياث الدين منصور دشتكى به فراگيرى دانش پرداخت. از آثار چاپى او: «آداب السلطنة»، به فارسى؛ «حل التقويم»، به فارسى در نجوم و هيئت. آثار خطى او: «الاحكام الاحكام»، در نجوم به فارسى؛ «اسامى العلوم و اصطلاحاتها» به فارسى در فضيلت علم، حكمت، آداب تعليم و تعلم، اخلاق و صفات؛ «آغاز و انجام»؛ «طليعة العلوم»؛ به عربى؛ «بستان الادب»؛ «خلاصه ى طليعة العلوم»، به عربى در علوم ادبى، تفسير، تصوف و طريقت، حكمت، اخلاق و رياضيات؛ «انتخاب حل التقويم»؛ «انيس الاطباء»؛ «رساله در هيئت»، به فارسى؛ «رسالة فى حساب القمر»؛ «زبدة الصرف»؛ «شرح رساله ى هيئت»؛ «طالع نامه»؛ «معرفة سمت القبلة».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (406/9)، تاريخ نظم و نثر (386)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (96/1)، الذريعه (180 ،135 /15 ،67/7 ،359 -358 ،10 -9 /2 ،292 -291 ،36 -35 /1)، ريحانه (94/7)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 81/10)، كشف الظنون (115)، معجم المؤلفين (258/11).

فارسي، ابوسهل فضل

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 193 ق)، منجم و دانشمند شيعى. وى اهل فارس و از خاندان نوبخت بود و در عصر هارون الرشيد خليفه ى عباسى مى زيست. در اوائل خلافت عباسى كه ترجمه ى كتب علمى پيشينيان مورد توجه خلفا قرار گرفت، فضل نيز بسيارى از كتب اوائل را از فارسى به عربى ترجمه كرد. وى از معاصران و مصاحبان ابوجعفر منصور دوانقى بود، بعد از وفات منصور در نزد ديگر خلفا نيز محترم بود و روزگار را به تأليف و ترجمه مى گذراند. از تأليفات وى:

«التشبية و التمثيل»؛ «الفال النجومى»؛ «المدخل فى علم النجوم»؛ «المنتحل من اقاويل المنجمين فى الاخبار و المسائل و المواليد»؛ «النهمطان فى معرفة طالع الانسان». وى عهده دار رسيدگى به خزانه كتب بيت الحكمه نيز بود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (360 /2)، بزرگان نامى پارس (63)، تاريخ الحكماء قفطى (550)، تاريخ نجوم اسلامى (183)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (56)، خاندان نوبختى (14 -11)، لغت نامه (ذيل/ ابوسهل)، الذريعه (430 /24 ،362 ،22 ،245 /20 ،100 /16 ،183 /4)، ريحانه (147 /7)، فلاسفه ى شيعه (193 -190)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (492 -437 -435 -356 -331 -330)، معجم المؤلفين (72 /8)، نامه ى دانشوران (240 -232 /6).

فسوني تبريزي، محمود

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1027 ق)، نويسنده، دانشمند، منجم و شاعر. در بعضى از تذكره ها او را شيرازى الاصل و در بعضى تبريزى ذكر كرده اند. وى از شعراى مكتب وقوع بود و در سرودن غزل مهارت بيشترى داشت، در خط و فن سياق و علم نجوم توانا بود. در عهد اكبرشاه به هندوستان رفت و در سلك ملازمان وى درآمد و به سمت نويسندگى و منجمى دربار رسيد. در زمان جهانگيرشاه منصب استيفاى شاهزاده خرم (شاه جهان) را داشت. از آثار وى: «رساله اى»، در علم حساب؛ «مفتاح المعانى»، فرهنگ فارسى؛ «ديوان» شعر. از آنجايى كه آيتى، صاحب «تاريخ يزد»، فسونى يزدى را نشوونما يافته و در تبريز و سفر كرده به هند مى داند، مؤلف «فرهنگ سخنوران» نيز فسونى يزدى را با فسونى تبريزى يكى دانسته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آتشكده ى آذر (134 -133 / 1)، تاريخ نظم و نثر (514)، تذكره ى سخنوران يزد (239 -238)، تذكره ى شعراى آذربايجان (510 -504 /

2)، دانشمندان آذربايجان (297)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (139 / 4)، الذريعه (833 -832 / 9)، فرهنگ سخنوران (709)، كاروان هند (1019 -1013 / 2)، لغت نامه (ذيل/ فسونى)، مجمع الخواص (204 -203)، مكتب وقوع (348 -337)، هفت اقليم (241 -240 / 3).

فلكي بلخي، ابومعشر جعفر

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 279 /272 ق)، منجم و رياضيدان. در بلخ متولد شد. تحصيلات مقدماتى را در شهر بلخ به انجام رسانيد. در اوايل قرن سوم ب عنوان عالمى در علم حديث به بغداد رفت. بعد روى به تحصيل علم نجوم و احكام نجوم آورد و در اين همه ى منابع فرهنگى رايج در آغاز خلافت عباسى را از يونانى و هندى و ساسانى و سريانى و عربى پيش از اسلام مورد مطالعه و تحقيق قرار داد. در عراق بود تا در واسط درگذشت. از تأليفات اوست: «المدخل الكبير»؛ «القرانات»؛ «تحاويل سنى المواليد»؛ «المواليد الصغير»؛ «الألوف»؛ «الأمطار و الريّاح و تغيير الأهويه»؛ «سرائر الاسرار»؛ «زيج الهزارات»؛ «المدخل فى علم النجوم».[1]

جعفر بن محمد بلخى (ف. 272 ه.ق.) از شاگردان يعقوب بن اسحاق كندى از بزرگان رياضى دانان قرن سوم هجرت و صاحب تأليفات متعددى است كه از آن ميان در حدود 12 كتاب اكنون در دست است، از جمله ترجمه فارسى كتابى از او موجود است به نام «رساله در اتصال كواكب و قرانات» اصل عربى اين كتاب هم به اسم «قرانات الكواكب» در دست است. ديگر كتاب الادوار و الالوف، كتاب المواليد، احكام تحويل معنى- المواليد، كتاب الاصل، سرائر الاسرار، المدخل فى علم النجوم، احكام تحاويل سنى العالم.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] تاريخ ادبيات در ايران (117 /1)، تاريخ نجوم اسلامى (152 ،111)،

دانشنامه ى ايران و اسلام (1108 -1106 /8)، دايرةالمعارف فارسى (35 /1)، روضات الجنات (225 -224 /2)، ريحانه (274 -272 /7)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (496)، كشف الظنون (1644 ،1643)، الكنى و الالقاب (160 -159 /1)، معجم المؤلفين (156 /9)، نامه ى دانشوران (209 -202 /2)، وفيات الاعيان (359 -358 /1)، هدية الاحباب (41 -40).

فلكي شرواني، نجم الدين

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 587 / 577 / 540 ق)، حكيم، منجم و شاعر، متخلص به فلكى. در قصبه ى شماخى از نواحى شروان به دنيا آمد. در اوايل جوانى به تحصيل نجوم پرداخت و به همين دليل تخلص فلكى را انتخاب كرد. وى از مداحان شروانشاهان، و بويژه مداح منوچهر بن فريدون بود و گفته اند كه توسط وى به ملك الشعرايى برگزيده شد. فلكى از معاصران خاقانى و نظامى بود. او شعر و ادب را نزد ابوالعلاء گنجوى فراگرفت. به گفته ى صاحب «آتشكده ى آذر» تخصص فلكى در قصيده سرايى بود و تحت تأثير سبك خراسانى قرار داشت. او قصايد حبسيه اى نيز دارد كه مربوط به زمانى است كه به تهمت افشاى اسرار به زندان شروانشاه افتاده بود. وى در شماخى درگذشت و در آن جا نيز مدفون شد. از آثارش «ديوان» شعر؛ «كتابى» در احكام نجوم.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :آتشكده ى آذر (204 -198 / 1)، تاريخ ادبيات در ايران (776 -774 / 2)، تاريخ گزيده (743)، تاريخ نظم و نثر (106)، تذكره الشعراء (115)، حبسيه در ادب فارسى (269 -267)، دانشمندان آذربايجان (302 -301)، الذريعه (846 / 9)، ريحانه (353 -352 / 4)، سخن و سخنوران (611 -601)، شخصيت هاى نامى (381 -380)،صبح گلشن (320)، فرهنگ سخنوران (719)، گنج سخن (25 -20 / 2)، مجمع الفصحا

(948 -946/ 2)، مؤلفين كتب چاپى (667 -666 / 5).

فندرسكي، ابوطالب

قرن:12

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(منسوب به فندرسك) ميرزا ابوطالب فرزند ابوالقاسم فندرسكى. شاعر و منشى قر. 12 ه. وى از شاگردان علامه مجلسى است و با ميرزا عبداللَّه افندى صاحب رياض العلماء و نظاير وى معاصر و در يك حلقه ى تدريس با آنان به كسب علم مشغول بود. تأليفات او عبارتند از: ترجمه ى فارسى شرح لمعه ى شهيد، حاشيه ى تفسير بيضاوى، حاشيه ى خفرى بر شرح تجريد قوشچى سامى كه منظومه است، غزوات حيدرى كه نيز منظومه است، المنتهى در نجوم، نگارخانه ى چين كه حاوى تمامى مكتوبات و منشات عربى و فارسى اوست.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

قطب الدين شيرازي، ابوالثناء محمود

قرن:7

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(710 -634 ق)، طبيب، رياضيدان، منجم، فيزيك دان، فيلسوف، عالم اشعرى شافعى و مفسر. معروف به قطب شيرازى و ملقب به علامه. در شيراز به دنيا آمد. پدرش ضياءالدين مسعود پزشك و مدرس طب در بيمارستان مظفرى شيراز و در همان حال از بزرگان فرقه سهرورديه بود. قطب الدين محمود علم طب را نزد پدر و عموى خود فراگرفت. خرقه ى تصوف را در ده سالگى از دست پدر خود پوشيد و از نجيب الدين على بن بزغش شيرازى نيز خرقه گرفت. در چهارده سالگى پدرش فوت كرد و او به جاى پدر به عنوان چشم پزشك در بيمارستان شروع به كار نمود. وى قرائت و شروح «قانون» را نزد استادان شيراز فراگرفت. چندى نيز شاگرد نجم الدين كاتبى قزوينى بود. سپس به مراغه رفت و در آنجا علم هئيت و «اشارات» ابن سينا را در خدمت خواجه نصيرالدين طوسى آموخت و نزد آن استاد و به يارى او به حل مشكلات «قانون» توفيق يافت. او همچنين سفرهايى به خراسان، عراق عجم، بغداد و روم داشت. در قونيه به خدمت

صدرالدين قونيوى رسيد و علم شريعت و طريقت را نزد او فراگرفت. قطب الدين شيرازى از دانشمندان جامع و بزرگ، و در معقول يگانه زمان خود بود. او در طب و رياضيات و نجوم و حكمت و موسيقى دست داشت و در نظم و نثر پارسى و عربى داراى مهارت كامل بود. عده اى از رجال علم و دانش در محضر او شاگردى كرده اند. از جمله شاگردان وى: قطب الدين رازى، كمال الدين فارسى و نظام الدين اعرج بودند. قطب الدين در اواخر عمر در تبريز سكنى گزيد و در همان جا درگذشت و در مقبره ى چرنداب تبريز در كنار قاضى بيضاوى دفن شد. از آثارش: «دره التاج لغره الديباج/ الدباج»، معروف به «انموذج العلوم»، به فارسى؛ كه به خواهش امير دباج، پادشاه اسحاق وند گيلان، تأليف كرد؛ «تحفه ى شاهى»، در علم هئيت، به فارسى؛ «نهايه الادراك فى درايه الافلاك»، در علم هئيت، به فارسى؛ «اختيارات مظفرى»، در هيئت و نجوم؛ «شرح حكمه الاشراق»؛ «شرح مفتاح العلوم» سكاكى، قسمت سوم؛ شرح «مختصر الاصول» حاجبى؛ «فتح المنان فى تفسير القرآن»، در حدود 40 مجلد؛ «مشكلات التفاسير».[1]

شيرازى، محمود بن مسعود بن مصلح فارسى كازرونى اشعرى شافعى مكنى به ابوالثناء، دانشمند معروف (ف. تبريز 710 يا 716 ه.ق). وى نزد نصيرالدين طوسى علم آموخت و سپس به روم (آسياى صغير) رفت و نزد صدرالدين قونوى تلمذ كرد و قاضى سيواس، ملطيه و زارالشام گرديد و سپس در تبريز ساكن شد و در امر رصدخانه با خواجه نصير همكارى داشت. وى در اغلب علوم عصر مانند طب و نجوم و حكمت و موسيقى تبحر و نيز ذوق ادبى و قريحه ى شعرى داشت. او راست: شرح

قانون ابن سينا، شرح حكمةالاشراق، درةالتاج شامل علوم حكمى به فارسى، التحفةالشاهية، ترجمه ى تحرير اقليدس، شرح مفتاح العلوم سكاكى، نهايةالادراك فى درايةالافلاك.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] آثار عجم (328)، الاعلام (66 -65 / 8)، تاريخ ادبيات در ايران (1230 -1227 / 3)، تاريخ فلاسفه ى ايرانى (476 -460)، تاريخ گزيده (702 -701)، تاريخ نجوم اسلامى (53 -52)، تاريخ مغول (507 -506)، تاريخ نظم و نثر (148 -147)، تذكره ى روز روشن (662 -661)، حبيب السير (117 -116 / 3)، دائره المعارف فارسى (2059 / 2)، دانشمندان و سخن سرايان فارس (214 -205 / 4)، الذريعه (884 / 9)، روضات الجنات (129 / 8)، ريحانه (472 -470 / 4)، زندگينامه ى رياضى دانان (354 -351)، شخصيت هاى نامى (395 -394)، شرح و بررسى زندگانى و معرفى آثار علامه قطب الدين رازى ورامينى (96 -94)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 214 -212 / 8)، العبر (25 / 4)، فرهنگ سخنوران (472)، كشف الظنون (1985،1695 ،1235 ،738 ،367 ،35)، الكنى و الالقاب (73 / 3)، لغت نامه (ذيل/ قطب الدين شيرازى)، مجمل فصيحى (ذيل/ سال 710)، مرآت الفصاحه (504 -501)، معجم المؤلفين (203 -202 / 12)، مؤلفين كتب چاپى (91 -89 / 6)، هديه الاحباب (219)، هديه العارفين (407 -406 / 2)، هفت اقليم (209 -208 / 1).

قوشچي سمرقندي، علاءالدين علي

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 879 ق)، عالم، منجم، مفسر، محقق، متكلم، مدرس و رياضيدان. معروف به ملا على قوشچى و فاضل قوشچى. چون در نوجوانى مرغ بان سلطان الغ بيگ و موظف به حفظ مرغان شكارى او بود به قوشچى مشهور شد. اصل و زادگاهش سمرقند بود. در آنجا اغلب علوم متداول از جمله هئيت و رياضيات را از قاضى زاده ى رومى و

الغ بيگ بن شاهرخ گوركانى فراگرفت. سپس به كرمان رفت و بعد از تكميل تحصيلات علمى اش به سمرقند بازگشت و به ارائه «رساله فى حل اشكال القمر» مشتمل بر حل بعض جهات اشكال قمرى كه از زمانهاى قديم مبهم و حل نشده باقى مانده بود دوباره به الغ بيگ نزديك شد. وى از تقرب بسيارى كه در نزد سلطان الغ بيگ داشت به فرزندى وى مخاطب بود. سلطان الغ بيگ وى را به تكميل رصدخانه اى كه در سمرقند تأسيس كرده بود واداشت، و «زيج الغ بيگى»، يا «زيج جديد» را كه غياث الدين جمشيد و قاضى زاده ى رومى قبل از وى متصدى اين امر بودند و قبل از مرگ نتوانستند به اتمام برسانند، با نام «سلم السماء» كه شرح «زيج الغ بيگ» است به اتمام رسانيد. بعد از مرگ ميرزا الغ بيگ عازم حج شد و در تبريز مورد توجه اوزون حسن، از حكمرانان آق قويونلو، قرار گرفت و بارى عقد مصالحه اوزون حسن و سلطان محمدخان ثانى عثمانى به استانبول رفت و پس از انجام وظيفه به تبريز بازگشت و به درخواست سلطان محمد فاتح به استانبول رفت و در آن جا ساكن شد و «الرساله محمديه»، در علم حساب، به عربى، را به نام همين پادشاه نوشت و بعدها به مدرسى مدرسه ى اياصوفيا منسوب شد. در استانبول درگذشت و در جوار قبر ابوايوب انصارى دفن شد.از ديگر آثار وى: حاشيه بر «شرح كشاف تفتازانى»، در تفسير؛ شرح «تجريد الكلام» خواجه نصير طوسى، كه به «شرح جديد» نيز معروف است؛ «العنقود الزواهر فى نظم الجواهر»، در علم صرف؛ «محبوب الحمائل فى كشف المسائل»؛ «الرساله الفتحيه»، در علم هئيت، به عربى، كه آن را

به نام فتح السلطان نامگذارى كرد؛ «رساله فى علم الهيئه»، به فارسى، معروف به «هيئت فارسى»، از كتب درسى علم هئيت؛ «تفسر الزهراوين»، سوره بقره و آل عمران؛ «رساله فى الحمد»؛ «ميزان الحساب»، در علم حساب، فارسى.[1]

(قوشچى؛ تر. بخش 1، وى باز مخصوص الغ بيگ را در شكارگاه نگاه مى داشته) (ملا) على علاءالدين على بن محمد سمرقندى، عالم و رياضى و متكلم ايرانى (ف. استانبول 879 ه.ق). وى به فرمان سلطان الغ بيگ مأمور تشكيل رصدخانه ى سمرقند گرديد و زيج الغ بيگى را به پايان رسانيد. پس از مرگ سلطان به سفر حج رفت و مورد توجه اوزون حسن آق قويونلو شد و از جانب وى به سفارت و عقد مصالحه به دربار سلطان محمدخان ثانى به استانبول رفت. پس از عقد صلح بار ديگر به استانبول بازگشت و مدرس مدرسه ى اياصوفيا شد. از تأليفات اوست: حاشيه ى شرح كشاف تفتازانى، شرح تجريد خواجه، رساله ى محمديه، هيئت فارسى، العقود الزواهر، محبوب الحمايل.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (162 / 5)، تاريخ ادبيات در ايران (106 -105 / 4)، تاريخ نظم و نثر 270 -269)، دايره المعارف (2093 -2092 / 2)، الذريعه (258 ،247 / 25 ،113 / 6)، ريحانه (496 -495 / 4)، زندگينامه ى رياضيدانان (364 -361)، كشف الظنون (1676 ،1611 ،1479 ،1236 ،1174 ،966 ،952 ،894 ،889 ،884 ،862 ،497 ،448 ،348)، الكنى و الالقاب (96 -94 / 3)، لغت نامه (ذيل/ علاءالدين قوشچى، قوشچى سمرقندى)، معجم المؤلفين (227 / 7)، هديه الاحباب (222 -221)، هديه العارفين (736 / 1).

كاشاني، غياث الدين جمشيد

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 840 / 832 ق)، رياضيدان و منجم. در كاشان به دنيا آمد. پس از فرا گيرى دانش هاى زمان

و انجام كارهاى نجومى در زادگاهش، به دعوت الغ بيگ، به سمرقند رفت و در زمره ى بزرگترين منجمانى درآمد كه در خدمت الغ بيگ به رصد و تحقيقات نجومى مشغول بودند. غياث الدين به دستور او به همراه معين الدين كاشى مأمور بنا گذاشتن رصدخانه سمرقند شد. وى مخترع كسور اعشارى است و از ديگر كارهاى نجومى او تهيه و تدوين «زيج خاقانى»، به فارسى، است كه در آن «زيج ايلخانى» خواجه نصيرالدين طوسى را به دقت تحليل و تصحيح و تكميل نمود. غياث الدين در سمرقند درگذشت. از آثارش: «مفتاح الحساب»، و مختصر آن «تلخيص المفتاح»، و شرح آن «تنوير المصباح فى شرح تلخيص المفتاح»؛ «سلم السماء»، در استخراج ابعاد زمين و ستارگان، كه به نظر آقا بزرگ تهرانى همان «الابعاد و الاجرام» اوست؛ «نزهه الحدائق»، در بيان طرز عمل ابزار «طبق المناطق» موسوم به «جام جمشيد» كه خود براى شناخت و تقويم ابعاد ستارگان اختراع كرده بود؛ «الالحاقات العشره»، در ذيل «نزهه الحدائق»؛ «المحيطيه»، در نسبت قطر به محيط.[1]

جمشيد (اول) بن مسعود بن محمود بن محمد (طبيب) كاشانى ايرانى (و. حدود 790 ه.ق- ف. بيرون شهر سمرقند 832 ه.ق/ 1429 م). وى در آغاز عمر چون ذوق و استعدادى خاص براى آموختن دروس رياضى داشت از تعقيب علم پزشكى كه پيشه ى خانوادگى او بود چشم پوشيد و در پى علوم رياضى رفت. پيش از غياث الدين، زيج ايلخانى توسط نصيرالدين طوسى تصنيف شده بود ولى چون ناقص بود و احتياج به تكميل و جرح و تعديل داشت، غياث الدين مصمم گرديد براى تصحيح زيج ايلخانى هيأت و رياضى را به كمال بياموزد. وى از كاشان همراه خواهرزاده ى خود معين الدين

به سمرقند رفت و چنانكه نوشته اند الغ بيك آن دو را از كاشان به درگاه خود خواسته بود. غياث الدين نتيجه ى اعمال رصدى را كه در كاشان براى تصحيح و رفع نقايص زيج ايلخانى انجام داده بود، در زيجى مدون ساخت و به مناسبت شهرت ميرزا شاهرخ- پدر الغ بيك- به «خاقان» مطلق- در مقابل اشتهار تيمور به صاحبقران- آن را زيج خاقانى نام داد و به الغ بيك تقديم كرد. نسخه اى از اين زيج كه در 816 ه.ق نوشته شده اكنون در كتابخانه ى ديوان هند (لندن) محفوظ است. گروهى قريب به 70 تن از رياضى دانان و ستاره شناسان در اردوگاه الغ بيك گرد آمده بودند. معمول چنان بود كه فضلاى تازه وارد را به محك امتحان مى آزمودند. غياث الدين نيز از اين آزمايش بركنار نماند و در همه ى امتحانات موفق شد و مورد لطف مخصوص الغ بيك قرار گرفت، و پس از آن غالباً در محاوره و پرسش و پاسخ ميرزا بود، و پس از قاضى زاده كه به حكم سبقت زمانى و مرتبه ى استادى وى نسبت به اميرزاده بر همه كس برترى داشت، غياث الدين بر ديگر دانشمندان مقدم بود. در نتيجه ى تشويق اميرزاده وى به اكتشافات عالى نايل آمد. در سال 818 ه.ق آلت رصدخانه ى تازه اى به نام «طبق المناطق» اختراع كرد، و درباره ى چگونگى عمل بدان و آلتى ديگر كه بيشتر به نام «لوح اتصالات» براى برخى اعمال رصدى ساخته شده بود، رساله اى جامع و مفيد موسوم به «نزهةالحدائق» نوشت. و پس از آنكه مطالب و فوايد آن را در سال 829 ه.ق تكميل كرد، آلت «طبق المناطق» را به درخواست دوستان خويش، به نام خود (جمشيد) به «جام جم» موسوم ساخت، ولى چنانكه

خود پيش بينى كرده بود نام جديد بر اسم قديم چيرگى نيافت و همان نام اول در حافظه ها باقى ماند. الغ بيك انديشه ى ديرينه اى را كه راجع به رصد جديد كواكب داشت، در سال 823 ه.ق به موقع عمل درآورد (رصدخانه ى الغ بيكى، در ذيل فرهنگ حاضر). رصد تازه در سال 830 ه.ق. آغاز گشت و در ابتداى عمل به گفتار خود غياث و اقرار الغ بيك در ديباجه ى زيج جديد سلطانى يا گوركانى سرپرستى و اداره ى رصدخانه و دستيارى ميرزا در كار استخراج، با غياث بوده است، و ديگرى با او در اين افتخار شركت نداشت. همين موضوع آتش حسد را در دل فضلاى بى فضيلت برافروخت و عاقبت داغ جوانمرگى غياث را بر دل ياران او گذاشت. غالباً كارهاى او مورد اعتراض و اشكالتراشى همكاران حسد پيشه بود. الغ بيك چون فريفته ى نجوم و رصد بود به سخن چينى و بدگويى حسودان درباره ى غياث التفات نمى كرد ولى عاقبت تحت تأثير بدگويى قرار گرفت و بدين سبب غياث مورد بى لطفى واقع شد، به هر حال چنانكه الغ بيك در ديباجه ى زيج مى گويد غياث الدين جمشيد كه در كار رصد نخستين دستيار او بود، در همان آغاز شروع به كار درگذشت. آثار او از اين قرار است: 1- زيج خاقانى فى تكميل الزيج الايلخانى (نسخه ى خطى آن در ديوان هند و اياصوفيه موجود است). 2- زيج تسهيلات. 3- سلم السماء (الرسالة الكمالية) در حل اشكالى كه براى پيشينيان در ابعاد و اجرام رخ داده بود، و آن در تهران به چاپ سنگى رسيده (1306 ه.ق) 4- محيطيه (ه.م) 5- رساله ى وتروجيب 6- مفتاح الحساب (ه.م) 7- تلخيص المفتاح، كه ملخص مفتاح الحساب مذكور است. 8- نزهة

الحدائق (ه.م) 9- نوادر سمرقندى و غيره (محيط طباطبائى، آموزش و پرورش. 10، شماره ى 3 ص 4 8 -1 ص 24 -17؛ لغ. و نيز (232.p Equatorium Planetary The Kennedy 10- رساله در شرح آلات رصد (نسخه ى آن در ليدن موجود است).

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (132 / 2)، تاريخ ادبيات در ايران (104 -103 / 4)، تاريخ علوم و فلسفه ايرانى (695 -693)، تاريخ نظم و نثر (779 ،269 -268)، دايره المعارف فارسى (1817 -1816 ،1198 -1197 / 2)، الذريعه (115 / 24 ،326 / 21 ،163 / 20 ،193 / 18 ،221 -220 ،86 ،85 / 12 ،6 / 7 ،49 ،24 / 5 ،472 -471 ،428 ،188 / 4 ،289 ،22 ،21 / 2 ،72 / 1)، ريحانه (257 -256 / 4)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 26 / 9)، كشف الظنون (1942 -1941 ،1760 ،1761 -176 ،998 -997 ،897 ،895)، لغت نامه (ذيل/ غياث الدين)، معجم المؤلفين (158 / 3).

كوشيار گيلاني، ابوالحسن

قرن:5

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهارم و پنجم ق)، عالم، منجم و رياضيدان. چون عالمى بزرگ بود با كيا ابوالحسن نيز مشهور است. وى منجم وشمگير و قابوس بن وشمگير بود. سعدى در باب چهارم بوستان او را داناى گردن فراز خوانده و پند گرانبهاى خود را درباره ى ضرورت فروتنى از زبان كوشيار بيان مى كند. وى از نخستين كسانى بود كه تابع ظل (تانژانت) را به كار برد. كوشيار در ابداع شكل مغنى (قضيه ى سينوسها) سهيم بوده و بنا به گفته ى بيرونى نام شكل مغنى را او براى اين قضيه اختيار كرده است. كوشيار علم مثلثات را كه توسط بوزجانى و بتانى پايه ريزى شده

بود گسترش داد و جدولهاى مثلثاتى آنان را تكميل كرد. از ديگر آثار وى: «اصول حساب الهند»، به زبان عربى، كه يكى از قديم ترين كتاب هايى است كه در اين زمينه به جاى مانده است؛ «زيج جامع»، در نجوم؛ «زيج بالغ»، در نجوم، كه به آورده ى «زندگينامه ى رياضيدانان دوره ى اسلامى» و «كتاب گيلان» برخى از پژوهشگران غربى اين دو «زيج» را يكى دانسته اند و صاحب «كشف الظنون» نيز اين دو را تحت يك عنوان آورده است؛ «مجمل الاصول فى احكام النجوم»، به نام «المدخل فى صناعة احكام النجوم» يا «اربع مقالات»؛ «كتاب الاسطرلاب و كيفية عمله و اعتباره على التمام و الكمال»؛ «رساله فى الابعاد و الاجرام».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (336/ 1)، تاريخ طبرستان (137)، ترجمه ى تتمه ى صوان الحكمه (52)، دايرة المعارف فارسى (2307/ 2)، الذريعه (48/ 20 ،72 -71/ 11)، ريحانه (103/ 5)، زندگينامه ى رياضيدانان (420 -414)، فرهنگ ادبيات فارسى (428)، كتاب گيلان (674 -670/ 2)، كشف الظنون (1604 ،968)، معجم المؤلفين (148/ 8)، نامها و نامدارهاى گيلان (415 -414)، هدية العارفين (838/ 1).

كوهي، ابوسهل ويجن

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 405 ق)، دانشمند و منجم. از جبال طبرستان بود، و بنا به رسم آن ولايت به كوهى مشهور شد. وى در حدود سال 377 ق كه شرف الدوله رصد خانه ى خود را تأسيس كرد، منجم مشهورى بود و در آن مرصد به رصد كواكب پرداخت. در جوانى از شاگردان ابوحامد صاغانى بود. در رياضيات و هندسه نيز مقامى شامخ داشت. از تأليفات وى: «مراكز الاكر»؛ «رساله ى فى استخراج ضلع المسبّع فى الدائر»؛ «اخراج الخطين»؛ «البركار التّام»؛ «صنعة الاسطرلاب»؛ «المسائل الهندسيه»؛ «استخراج سمت القبلة»؛

«تقسيم الكرة بسطوح مستوية»؛ «رساله فى معرفة مايرى من السماء و البحر»؛ «رساله ى فى استخراج مساحة المجسم المكافى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (152 /9)، تاريخ ادبيات در ايران (335 /1)، تاريخ الحكماء قفطى (482 -479)، دانشنامه ى ايران و اسلام (1054 /8)، دايرة المعارف فارسى (31 /1)، ريحانه (148 /7)، زندگينامه ى علمى دانشمندان (196)، زندگينامه ى رياضيدانان (421)، الفهرست ابن نديم، ترجمه (506)، الكنى و الالقاب (93 /1)، لغت نامه (ذيل/ ابوسهل)، معجم المؤلفين (176 -175 /13)، نامه ى دانشوران (334/6)، هدية العارفين (502 /2).

گورگاني، الغ بيگ

قرن:9

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(853 -850 ق)، منجم و شاعر. وى پسر شاهرخ تيمورى بود، و در زمان حيات پدر از 814 ق حكمرانى تركستان و ماوراءالنهر داشت. در لشكركشى هند و كابل و بعضى لشكركشى هاى ديگر با جد خود تيمور همراه بود. در 824 ق رصدخانه ى معروف سمرقند را بنيان گذاشت، و زيج الغ بيگى را به كمك علماء مشهورى مانند غياث الدين جمشيد و معين الدين كاشانى و قاضى زاده ى رومى كه در دستگاه او بودند، در 841 ق به پايان آورد. الغ بيگ بعد از وفات پدر به سلطنت نشست اما در پى شورش فرزندش به دست او كشته شد الغ بيك نه تنها به نجوم و رياضى علاقه مند بود كه در سرودن شعر هم توانا بود. در تذكره ها اشعارى به نام وى نقل كرده اند. از آثار وى: «زيج الغ بيگى».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :از سعدى تا جامى(540 -538)، تذكره ى روز روشن(75)، حبيب السير(34 -32 ،21 -20 /4)، دايرةالمعارف فارسى(210 /1)، الذريعه(90 -89 /9)، فرهنگ سخنوران (81)، مجالس النفائس(125)، مؤلفين كتب چاپى(650 -649 /1).

گوگاني، عبدالعلي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1335 ق)، منجم و رياضيدان. اصلش از قريه ى گوگان تبريز بود. وى مدت ها نزد ميرزا اسداللَّه هزار جريبى منجم باشى شاگردى كرد و علم نجوم را نزد او تكميل نمود. ميرزا عبدالعلى در احكام نجوم و استخراج تقويم متبحر بود. از آثارش: شرح «سى فصل»، در معرفت تقويم خواجه نصيرالدين طوسى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشمندان آذربايجان (257)، الذريعه (311/ 13)، فهرست كتابهاى چاپى فارسى (2124/ 2)، المآثر و الآثار (221)، مؤلفين كتب چاپى (878 -877/ 3).

گوهر قاجار

قرن:13

جنسيت:زن

مليت:ايران

(س سيزدهم و چهاردهم ق)، منجم و شاعر. ملقب به شمس الشعراء يا شمسة الشعراء. مادرش طيغون خانم، دختر فتحعلى شاه قاجار بود. گوهر در اصفهان زندگى مى كرد و از علم نجوم و ستاره شناسى آگاه داشت. گذشته از آن در شاعرى به ويژه در قصيده سرايى توانا بود و ظاهرا در مكتب قاآنى به پرورش طبع خود در قصيده سرايى پرداخته است. او در قصيده پيرو سبك عراقى و در غزل بيشتر پيرو سبك سعدى و گاه حافظ بود. بعضى از قصايدش در ستايش ائمه اطهار (ع)، و نيز در مدح ناصرالدين شاه (1313 -1264 ق) و مادر و بعضى از دختران او مى باشد. از آثارش: «ديوان» شعر يا «گوهريه» مشتمل بر شش هزار بيت قصيده و غزل و رباعى و قطعه و مثنوى و يك تضمين از غزل سعدى.[1]

ز 1319 ق، حاجى گوهر خانم ملقب به شمسةالشعراء از زنان منجم و شاعر. وى دختر موسى خان قاجار و مادرش حاجيه طيغون خانم، دختر فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) بود. مؤلف خيرات حسان او را زنى بادانش، نويسنده، باكمال، پاكدامن و داراى خصايل نيكو مى داند. وى در

سرودن شعر، بويژه قصيده توانا بود. قصايدش در مدح ائمه اطهار (ع)، ناصرالدين شاه (1313 -1264 ق)، مادر و برخى از دختران اوست كه به نام ديوان گوهريه مشتمل بر شش هزار بيت قصيده، غزل و رباعى چاپ شده است (1320 ش). از اشعار اوست:

پيغمبرى كه اشرف اولاد آدم است

يك پايه اى ز منبر او عرش اعظم است

ختم رسل شفيع جزا فخر كاينات

مخلوق حق و خالق مخلوق عالم است

يا رب آن شمع شب افروز كه جانان من است

ز چه رو در طلب سوختن جان من است

آنكه دارد به رخش مجمع زيبايى را

چه غم از حال دل زار پريشان من است

به تماشاى گل و لاله مرا حاجت نيست

چون خط طلعت او سورى و ريحان من است

با رخ انور او شمع به محفل مفروز

زانكه شمع رخ او شمع شبستان من است

حاصل عشق بتان خود همه جان باختن است

عقل در باختن جان ز چه حيران من است

دردها بس بنهادى به دل از درد فراق

كى دگر در پى كوشيدن درمان من است

يار زيبا رخ شمشاد قدم هر چه كند

نتوان دم زدن از جور كه سلطان من است

گفت «گوهر» نه دل توست كه در بند بلاست

اى دو صد يوسف مصرى كه به زندان من است[2]

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] از رابعه تا پروين (203 -191)، چهارصد شاعر برگزيده ى پارسى گوى (814 -813)، الذريعه (252/ 18 ،936/ 9)، زنان سخنور (118 -112/ 2)، فرهنگ سخنوران (783)، لغت نامه (ذيل/ گوهر قاجار)، مشاهير زنان (201 -200)، مؤلفين كتب چاپى (117/ 5).

[2] منابع: «پرده نشينان سخنگوى»، آريانا، سال دهم، شماره ششم، 55؛ از رابعه تا پروين، 203 -191؛ خيرات حسان؛ 47 / 3؛

ديوان گوهريه؛ الذريعه، 936 / 3؛ زنان سخنور، 118 -112 / 2؛ لغت نامه دهخدا، ش 599 / 101؛ مؤلفين كتب چاپى فارسى و عربى، 118 / 5.

لاري، قطب الدين

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 1033 ق)، عالم دينى و منجم. از دانشمندان وارسته ى قرن يازدهم بود، كه تأليفاتى، در علم نجوم از خود به يادگار گذاشته است. از آثارش: كتاب «حل و عقد»، در علم نجوم و شناخت تقويم و طالع كه به نام شاه عباس صفوى در 1033 ق تأليف كرد؛ «حل المسائل»، در احكام نجوم، كه در «الذريعه» به قطب الدين عبدالحى لارى نسبت داده شده است؛ حاشيه بر «اختيارات» امام فخر رازى؛ تعليقه بر «سى فصل» خواجه نصير طوسى؛ رساله ى «مسائل»، در احكام نجوم.[1]

قطب الدين بن عزالدين بن عبدالحى لارى زاهدى كبير و دانشمندى بزرگ از دانشمندان قرن يازدهم بوده و تأليفاتى داشته از جمله 1- تعليقه برسى فصل خواجه نصيرالدين طوسى 2- حاشيه بر اختيارات امام فخر رازى 3- حل المسائل 4- رساله مسائل در احكام النجوم 5- كتاب حل و عقد در نجوم.

وى تا سال 1027 زنده بوده و تاريخ فوتش معلوم نيست.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الذريعه (281 -280/ 26)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 459/ 11)، گنجينه ى دانشمندان (9/ 7).

لاري، مصلح الدين، محمد

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 979 ق)، فقيه شافعى، منطقى و منجم. در لار فارس به دنيا آمد. ادبيات و علوم مقدماتى را در زادگاهش از شاگردان ملا جلال الدين دوانى فراگرفت. او همچنين از مير غياث الدين دشتكى شيرازى بهره برد. در عهد همايون شاه (963 -937 ق) به هندوستان رفت. بعد از فوت وى در 964 ق به حلب و از آنجا به حج رفت و سپس به حلب بازگشت. پس از آن سفرى به آمد كرد و در شهرهاى آناطولى شرقى شهرت بسيار يافت. سرانجام در ديار بكر معلم اسكندر پاشا و فرزندان او

گشت و در همان جا وفات يافت. در «شذرات الذهب» سال وفات وى حدود 967 ق ذكر شده است. از آثار وى: شرح «الشمائل» ترمذى؛ شرح «الاربعين النووية»، در حديث؛ شرح «الفرائض السراجية» سجاوندى؛ شرح «الارشاد»، در فروع فقه شافعى؛ حاشيه بر قسمتهايى از «مطول»؛ «اثبات المعاد الجسمانى»؛ حاشيه بر شرح دوانى بر «تهذيب المنطق و الكلام» تفتازانى؛ حاشيه بر «شرح طوالع» اصفهانى؛ حاشيه بر «شرح الكافية» جامى؛ تعليقه بر شرح «المواقف» عضدى؛ حاشيه بر «شرح الهداية» ميبدى؛ شرح «هيئت فارسى» قوشچى؛ «مرآة الادوار و مرقاة الاخبار»، در تاريخ از اول تا 974 ق، به فارسى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (39/ 7)، تاريخ ادبيات در ايران (1669 -1663/ 5)، تاريخ تذكره هاى فارسى (777 -775 ،536/ 2)، تاريخ نظم و نثر (355)، الذريعه (100/ 1)، ريحانه (119 -118/ 5)، شذرات الذهب (350/ 8)، كشف الظنون (1893 ،1646 ،1372 ،1247 ،1116 ،1060 ،1039 ،516 ،475 ،191 ،69 ،60)، معجم المؤلفين (293/ 12 ،93/ 10)، هدية العارفين (251/ 2).

لطفي خوانساري

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(ز 997 ق)، منجم و شاعر. اهل خوانسار و برادر مولانا وصلى بود. وى در شعر به بديهه گويى تمايل داشت. در زمان شاه طهماسب ملازم امير محمد يوسف استرآبادى (م 977 ق)، قاضى هرات، بود اما بيشتر اوقات عمر خود را در كاشان به فراگيرى علم اختصاص داد و زمانى كه ميرصدرالدين محمد واعظ منصورى، فرزند غياث الدين منصور دشتكى شيرازى، به كاشان آمد، لطفى در سلك نديمان و مصاحبان او قرار گرفت و بعد از مدتى به شيراز رفت و در آنجا در محضر درس شاه فتح اللَّه حسينى شيرازى حاضر شد و در علم رياضى و

حساب به مرتبه ى بالايى رسيد. بعد از آن به هند رفت و مورد عنايت و حمايت شاهان آنجا قرار گرفت و صله و انعامى بسيار به دست آورد. سپس به كاشان بازگشت و تأهل اختيار كرد و چون ره آورد سفر تمام شد بار ديگر به جانب هند سفر نمود و مدتى در گجرات نزد ميرزا نظام الدين احمد، مولف «طبقات اكبرى» به سر برد. در 997 ق در التزام اكبر شاه به كشمير مسافرت كرد و در آن زمان استاد او، فتح اللَّه شيرازى، در كشمير از دنيا رفت و لطفى تركيب بندى مشتمل بر «هفت بند» در رثاى او سرود. وى ترجيع بند استادانه اى نيز در «يازده بند» در مدح و منقبت حضرت ختمى مرتبت (ص) دارد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نظم و نثر (422)، تذكره ى روز روشن (702)، الذريعه (945/ 9)، فرهنگ سخنوران (789)، كاروان هند (1207 -1200/ 2).

ماه

قرن:16

جنسيت:زن

مليت:ايران

از زنان شاعر و منجم خطه هرات. به نوشته كتاب پرده نشينان سخنگوى، وى در شهر جام هرات مى زيست و در فن نجوم شهرت داشت و شعر نيز مى سرود. مطلع زير را در مرثيه شوهرش سروده است:

كوكب بختم كه بود از وى منور آسمان

بنگر اى مه كز فراقت در زمين است اين زمان

تاريخ تولد و وفات و دوره زندگى وى بدست نيامد.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: «پرده نشينان سخنگوى»، آريانا، سال دهم، شماره دوم، 52؛ دايرةالمعارف آريانا، 509 / 2؛ حديقه عشرت، 50؛ قاموس الاعلام، 445 / 6.

ماهاني، ابوعبدالله محمد

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 275 ق)، رياضيدان و منجم. در كرمان به دنيا آمد. در بغداد مى زيست و از علماى آنجا به حساب مى آمد. وى در هيئت و نجوم و جبر و هندسه تبحر و تسلط داشت. ماهانى از 239 تا 252 ق رصدهايى انجام داده كه توسط ابن يونس، رياضيدان مصرى، در زيج كبير حاكمى ثبت شده و همچنين در زمينه ى رياضى آثارى از او باقى مانده است. از آن جمله: «رساله فى النسبة» يا «رسالة فى المشكل من النسبة»؛ «تفسير المقالة العاشرة من كتاب اقليدس». از جمله آثار مفقود وى: شرح مقاله پنجم كتاب «اصول اقليدس»؛ شرح مقاله ى دوم كتاب «كره و استوانه ى» ارشميدس؛ «كتاب فى ستة (/ ست) و عشرين شكلا من المقالة الاولى من اقليدس التى لا يحتاج فى شيى ء منها الى الخلف»؛ اصلاح كتاب «مانالاوس فى اشكال الكريه»؛ «زيج».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ الحكماء القفطى (388)، تاريخ علوم عقلى در تمدن اسلامى (105)، دايرة المعارف فارسى (2633/ 2)، زندگينامه ى رياضيدانان (435 -431)، الفهرست ابن النديم، ترجمه (489)، كارنامه ى

بزرگان (67)، معجم المؤلفين (107/ 11).

مجتهد تبريزي، مصطفي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1338/ 1337 -1297/ 1295 ق)، عالم دينى، فقيه اصولى، منجم، رياضيدان، اديب و شاعر. در تبريز به دنيا آمد. مقدمات و فقه و اصول را در تبريز در محضر پدرش و علماء ديگر فراگرفت. سپس براى ادامه ى تحصيلات به عتبات عاليات رفت و از حوزه ى درس آخوند ملا محمدكاظم خراسانى و شيخ الشريعه اصفهانى و سيد محمدكاظم طباطبائى يزدى و ميرزا ابوالقاسم اردوبادى و محقق نهاوندى و ديگر علما استفاده نمود و چون عالمى برجسته شد به تبريز بازگشت. مراسلات و مكاتباتى منظوم و منثور بين او و شيخ آقا محمدرضا اصفهانى و شيخ جواد شبيبى وجود داشت. در اواخر عمر به بيمارى فلج مبتلا شد. در تبريز درگذشت و پيكرش به نجف منتقل و در آنجا دفن شد. او رسائلى گوناگون در فلكيات و رياضيات و موضوعات مختلف فقهى نگاشت. از آثارش: «ارجوزه»، در عروض و قافيه، به عربى؛ حاشيه بر «كفاية الاصول» استادش ملا محمدكاظم آخوند خراسانى؛ حاشيه بر «لسان الخواص» علامه رضى الدين قزوينى؛ «العروض»؛ «قاعدة الخطائن»؛ «اللباس المشكوك».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (127 -126/ 10)، الذريعه (486/ 1)، ريحانه (179 -178/ 5)، علماء معاصرين (118 -117)، معجم رجال الفكر و الادب فى النجف (290/ 1).

محتشم قايني، محتشم

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س يازدهم ق)، منجم، رياضيدان و شاعر. از مردم قاين بود و خاندان او اهل فضل بودند. از سوى مادر نوه ى حبيب اللَّه قاينى مى باشد. عموى وى ميرزا كافى با شيخ بهائى معاصر و در آن روزگار صاحب شهرت بود. محتشم هنگام تأليف «تذكره ى نصرآبادى» (1083 ق) زنده بوده است. او از علوم ظاهرى و علم نجوم و هندسه بهره ى كافى داشت و در شعر،

انشاء و معما نيز ماهر بود. از وى اشعارى نيز در تذكره ها نقل شده است. «فرهنگ سخنوران» نام صاحب عنوان را مقيم آورده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :بزرگان قائن (424 -423)، تذكره ى نصرآبادى (192 -191)، الذريعه (972 -971/ 9)، ريحانه (225/ 5)، فرهنگ سخنوران (806)، لغت نامه (ذيل/ محتشم).

مرورودي، خالد

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دوم و سوم ق)، منجم. اصل وى از مرورود خراسان بود و در نجوم و هيئت مقام بلندى داشت. در كارهاى علمى دوره ى خلافت مأمون در رصد شماسيه ى بغداد و جبل قاسيون دمشق با يحيى بن ابى منصور و سند بن على مأمونى همكارى داشت. همچنين او، همراه سند بن على و على بن عيسى اسطرلابى و ابوالبخترى، به فرمان مأمون، مأمور اندازه گيرى مسافت يك درجه از بزرگترين دواير سطح كره ى زمين، از روى اختلاف ارتفاع ستاره ى قطبى، شد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ نجوم اسلامى (352)، كارنامه ى بزرگان (38)، لغت نامه (ذيل/ خالد).

مرورودي، عمر

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س چهارم ق)، منجم. معروف به ابن خالد. وى نواده ى خالد مرورودى است كه در زمان مأمون متصدى امر رصد بود. پدرش محمد نيز از منجمان عهد خود بوده است. صاحب عنوان داراى «زيج» مختصرى بود كه در تعقيب طريقه ى جدش، بنا نهاده بود. از آثارش: كتاب «تعديل الكواكب»؛ كتاب «صنعة الاسطرلاب المسطح». صاحب «كارنامه بزرگان» آثار عمر را به پدرش، محمد، نسبت داده است كه با توجه به ديگر مآخذ درست به نظر نمى آيد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ الحكماء قفطى (385 ،335)، الفهرست ابن النديم، ترجمه (496)، كارنامه بزرگان (38)، لغت نامه (ذيل/ عمر مرورودى).

مروزي، ابوطالب عزيزالدين اسماعيل

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(572- وف بعد از 614 ق)، محدث، فقيه، اصولى، نحوى، لغوى، شاعر، منجم و نسب شناس. نسب او به محمد ديباج، فرزند امام صادق (ع)، مى رسد. جد سوم وى از قم به مرو سفر كرد و در آنجا سكنى گزيد. در مرو متولد شد و تحصيلات خود را در زادگاه خود مرو آغاز كرد و نزد كسانى چون قاضى محمد بن سليمان فقيهى دانش آموخت. در جوانى به قصد زيارت خانه خدا از مرو خارج شد. در 592 ق به بغداد كه رسيد از ادامه سفر منصرف شد و مدتى همان جا ماند. ابوطالب از شهرهاى خوارزم، هرات، نيشابور، گرگان، رى، يزد، شيراز، رامهرمز و همدان نيز ديدن كرد و از مشايخ و دانشمندان اين شهرها بهره جست. در ميان مشايخ او بايد از فخر رازى، عبدالسيد خوارزمى، بلغارى، محمد ديباجى، محمد ماهروى، اسماعيل كاشانى و ابن سمعانى نام برد. تاريخ بازگشت وى به مرو روشن نيست. زمانى كه در مرو بود با فخر رازى ديدار كرد

و در همان زمان بود كه كتاب «الفخرى» را براى وى تأليف كرد. در مرو در منزل خود مجالس درس برگزار مى كرد و در آن طالبان علوم حضور مى يافتند. ياقوت حموى كه از شاگردان وى مى باشد پس از توصير صفات زيباى استادش در «معجم الادباء» چند بيت از اشعار او را آورده است. تنها اثر بازمانده از وى «الفخرى فى انساب الطالبين» است كه در قم به چاپ رسيده؛ اثر ديگر وى «حظيرة القدس»، در حدود 60 مجلد، در خصوص انساب طالبيان بود و تلخيص آن «بستان الشرف» در حدود 20 مجلد؛ و كتابى نيز درباره ى نسب شافعى تأليف كرد.از آثار ديگر او: «زبدة الطالبيه»؛ «غنية الطالب فى نسب آل ابى طالب»؛ «المثلث» و «الموجز» در نسب.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (308 /1)، اعيان الشيعه (320 -319 /3)، الذريعه (252 /23 ،79 /19 ،67 /16 ،29 /12 ،26/7 ،107 -106 /3)، ريحانه (112 /3)، لغت نامه (ذيل/ اسماعيل)، معجم الادباء (150 -142 /6)، معجم المؤلفين (266 /2)، هدية العارفين (211 /1).

مسعودي مروزي، شرف الدين محمد

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س ششم ق)، منجم و رياضيدان. از دانشمندان معروف ماوراءالنهر بود كه در بخارا مى زيست. وى استاد رضى الدين نيشابورى، شاعر معروف (م 598 ق) بود. مسعودى از بزرگان علماى رياضى و طبيعى و نجوم در زمان خود به شمار مى رفت. از آثار وى: «الكفاية فى علم هيئة العالم»، به زبان عربى؛ «جهان دانش»، به فارسى، كه ترجمه ى «الكفاية فى علم هيئة العالم» مى باشد؛ شرح «خطبه ى غراء» ابن سينا، به زبان عربى؛ «الهادى فى الفروع»؛ «المباحث و الشكوك». از نسبتهايى كه در «الذريعه» و «تاريخ ادبيات در ايران»، در مورد كتاب «كفاية التعليم فى سناعة

التنجيم» (كه در «كشف الظنون» از تأليفات ظهيرالدين ابوالمحامد محمد بن مسعود بن زكى غزنوى شمرده شده است) آمده، چنين برمى آيد كه ظهيرالدين ابوالمحامد زكى غزنوى با صاحب عنوان يكى و نام كامل وى محمد بن محمد بن مسعود مسعودى باشد. گرچه اين نظر از «كشف الظنون» و «تاريخ نظم و نثر» مستفاد نمى گردد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (953 -952 ،313/ 2)، تاريخ نظم و نثر (125)، الذريعه (96 ،90/ 18 ،299 -298/ 5)، كشف الظنون (1500 ،1497).

منجم باشي، عبدالوهاب

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1289 -1250 ق)، رياضيدان، منجم، استاد و اديب. او منجم باشى مهد عليا، مادر ناصرالدين شاه، بود. از محضر پدرش، ملا على محمد، كه جامع معقول و منقول و رياضيدانى مشهور بود، استفاده نمود و تحصيلات خود را در دارالفنون ادامه داد و سالها در آنجا به تدريس پرداخت. از آثارش: «نجوم القرآن فى اطراف الفرقان»، كه ترجمه اى است به فارسى از «كشف الآيات» گوستاوفلوگل، مستشرق آلمانى.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (131/ 8)، تذكرة القبور (416)، الذريعه (82/ 24)، شرح حال رجال (152/ 6)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 809 -808/ 13).

منجم تبريزي، جعفر

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف پيش از 1306 ق)، خطاط و منجّم. وى پسش از مرگ پدر سمت استيفا يافت ولى پس از مدتى از آن شغل منقطع و منزوى شد. او در علم هيأت و نجوم دستى قوى داشت و استنباطها و دريافتهاى وى مطابق مى افتاد و موجب شگفتى مى شد، از جمله پيش گويى هاى وى شكست مرو و وبال حال ميرزا محمد قوام الدوله بود كه در كلى و جزيى تخلف نداشت. وى در خط نستعليق و شكسته استاد بود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :احوال و آثار خوشنويسان (1259/4 ،125/1)، دانشمندان آذربايجان (96 -95)، المآثر والآثار (208).

منجم شيرازي، عبداللّه

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س دهم و يازدهم ق)، منجم. معروف به شاه ملا. از آثار وى: كتاب «جهات الرمل»، كه گويا در «كشف الظنون» «جهان الرمل» ذكر شده كه غلط مى نمايد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (295/5)، ريحانه (174/3)، كشف الظنون (622).

منجم، محمد صادق

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابن سيّد محمّد بن هادى بن محسن بن هادى بن محسن بن كريم بن سيد على (برادر شاه مراد).

عالم فاضل، و منجّم كامل، در سال 1244 بلا عقب وفات يافته.

از آثارش دفتر تقويم است كه مدّت هفتاد سال از زيج الغ بيك استخراج نموده است.

در مآثر و الآثار در ضمن شرح حال حاج ميرزا احمد ملا باشى نامى از او برده شده است.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)

منجمه

قرن:7

جنسيت:زن

مليت:ايران

قرن هفتم، از منجمان معروف. وى دختر كمال الدين سمنانى، رئيس شافعيه نيشابور بود و از طرف مادر نسبتش به امام محمد بن يحيى، فقيه بزرگ خراسان مى رسيد كه در فتنه غزان كشته شد. بى بى در علم نجوم مهارت زيادى داشت و احكامش غالبا با قضا و قدر موافق مى آمد، از اينرو در دستگاه امرا و سلاطين وقت احترامى به هم رسانده بود. چنانكه سلطان جلال الدين خوارزمشاه (628 -617 ق) او را مقرب و محترم گردانيد. هنگامى كه كمال الدين كاميار از جانب سلطان سلجوقى آسياى صغير به سفارت نزد سلطان جلال الدين خوارزمشاه رفت از حال بى بى آگاه شد و داستانش را در بازگشت به اطلاع سلطان كيقباد رساند.

وقتى كه جلال الدين خوارزمشاه نزديك شهر آمد از برابر لشكر مغول فرار كرد و سپس به قتل رسيد، علاءالدين در صدد جستجوى بى بى برآمد و عاقبت نشان او را با شوهر و خاندانش در دمشق يافت و او را به دربار خود خواند. چون در چند مورد احكام درستى از او شنيد، مقامش را ارتقاء داد و شوهرش، مجدالدين محمد ترجمان را نيز به مقام دبيرى و درجات بلند رسانيد چنانكه در صف امراى دولت سلجوقى آسياى صغير

درآمد. امير ناصرالدين حسين، فرزند مجدالدين محمد و بى بى منجمه بود كه عنوان «امارت» را از پدر به ارث برد اما به دليل شهرت مادرش به ابن بى بى معروف شد.

برگرفته از كتاب :مشاهير زنان ايراني و پارسي گوي

منابع زندگينامه :منابع: تاريخ ادبيات در ايران، ج 1215 -1214 / 3؛ دايرةالمعارف فارسى، 482 / 1.

مهدوي، معزالدين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

محقق.

تولد: 1278، اصفهان.

درگذشت: بهمن 1359، تهران.

سيد معزالدين مهدوى نجوم قديمى را تحصيل و همگام با على اكبر داناسرشت مدت ها با سيد جلال الدين تهرانى كار كرده است.

كار علمى او تصحيح ترجمه اى است از: صور الكواكب عبدالرحمن صوفى كه به روايتى، آن ترجمه از خواجه نصيرالدين طوسى دانسته شده است. مهدوى تعليقاتى هم بر آن افزوده است. اين متن در سلسله انتشارات بنياد فرهنگ ايران (1351) طبع شده است. تأليف ديگر مهدوى داستان هايى از پنجاه سال يا اوضاع اجتماعى نيم قرن اخير (1348) است و در حقيقت خاطرات دوران زندگى تحصيلى و ادارى و فرهنگى اوست.

سيد معزالدين مهدوى در سن نزديك به هشتاد سال قمرى در تهران درگذشت.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

مهري خويي زنوزي، علي

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 1262 ق)، منجم و شاعر، متخلص به مهرى. نخست در خوى درس خواند. سپس به عراق و خراسان و اصفهان مسافرت كرد و اكثر علوم را نزد افاضل آن نواحى فراگرفت. او به نجوم و احكام نجومى علاقه ى خاصى داشت. وى به فارسى و عربى و تركى شعر مى سرود و به فدوى و مهرى تخلص مى كرد. از او قصايدى در مدح قائم مقام فراهانى و همچنين يك «قصيده ى رائيه»، به عربى، در مدح اميرالمؤمنين على (ع) باقى مانده است. وى سرانجام در تبريز درگذشت. از ديگر آثارش: «ديوان» شعر.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشمندان آذربايجان (295)، الذريعه (1136 ،816/ 9)، ريحانه (312 -311/ 4)، فرهنگ سخنوران (695)، مجمع الفصحا (952 -951/ 5)، مكارم الآثار (1697 -1696/ 5).

ميرك بخاري، شمس الدين محمد

قرن:8

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 740 ق)، حكيم، فيلسوف و منجم. از مردم بخارا يا هرات بود. از آثارش: شرح «حكمة العين» نجم الدين دبيران، در الهيات و طبيعيات؛ شرح «تبصرة فى الهيئة» محمد خرقى؛ شرح «هداية الحكمة» اثيرالدين ابهرى. او احتمالا شرحى نيز بر كتاب «الادوار فى حل الاوتار» صفى الدين ارموى نوشته است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (255/ 3)، تاريخ نجوم اسلامى (46)، دايرةالمعارف فارسى (2955 ،1494/ 2)، الذريعه (175/ 14 ،213/ 13)، كشف الظنون (2029 ،685).

ميرم چلبي، محمود

قرن:10

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 931 ق)، منجم، اديب و مورخ. مشهور به ميرم. از علماى عثمانى بود و در تاريخ و ادبيات عرب و هيئت و رياضى مهارت داشت. وى معلم سلطان بايزيد خان ثانى عثمانى بود. مدتى نيز از جانب سلطان سليم خان (926 -918 ق) قاضى عسكر آناطولى شد. او سپس به زيارت بيت اللَّه الحرام رفت و بعد از مراجعت درگذشت. از آثارش: «دستور العمل فى تصحيح الجدول»، شرح بر «زيج الغ بيگ»، به امر سلطان بايزيد و در 904 ق، كه آن را به دربار هديه كرد؛ شرح «رساله ى فتحيه» ملا على قوشچى؛ «رسالة فى معرفة سمت القبلة»، كه آن را به سلطان بايزيد هديه كرد؛ «كتاب الضمائر»، «منية الصيادين».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :ايضاح المكنون (472/ 1)، تاريخ ادبيات در ايران (103/ 4)، تاريخ نظم و نثر (271)، ريحانه (78/ 6)، كشف الظنون (1886 ،1434 ،1236 ،966 ،872 ،866)، لغت نامه (ذيل/ ميرم)، معجم المؤلفين (196 -195/ 12).

نادري، فيروز

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

فيروز نادري در 26 اسفند سال 1324 در شيراز به دنيا آمد. وي تحصيلات ابتدايي و متوسطه خود را در ايران به اتمام رساند و پس از آن به آمريكا مهاجرت كرد و تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مهندسي برق پي گرفت. وي دوره كارشناسي خود را در دانشگاه ايالتي آيووا و كارشناسي ارشد و دكتراي خود را در دانشگاه جنوبي كاليفرنيا به اتمام رساند.

نادري از سال 1996 مدير برنامه منشاء حيات ناسا بود. وي در سال 1976 به JPL پيوست و به عنوان مدير آزمايشات پروازي علوم فضا و مدير طرح تفرق سنج (Scatterometer) ناسا به كار پرداخت. علاوه بر اينها

وي در مركز مديريت ناسا، سرپرستي برنامه فناوري ارتباطات پيشرفته ماهواره اي را بر عهده داشت و در JPL نيز مدير برنامه ماهواره هاي متحرك بود. وي از سال 2000 نيز مديريت برنامه تازه تأسيس برنامه مريخ را بر عهده گرفت. وظيفه مركز برنامه مريخ آن است كه تمام تحقيقات مربوط به مريخ را هدايت و برنامه ريزي كند. وي، در فروردين ماه 1379 به سمت مدير پروژه هاي اكتشاف مريخ منصوب شد و هم اكنون مدير ارشد برنامه ريزي راهبردي JPL آژانس فضايي آمريكا (ناسا) است. وي هم اكنون به سمت مدير پژوهش هاي كل منظومه خورشيدي منصوب گشته است.

بازهم نام ايران و ايرانيان در ميان است .در جايي كه بشر در علاج يافتن چاره اي براي شكستن دردهاست و موانع و مشكلاتي كه او را به پيشرفت در علم و علوم ، رهنمون شود.بازهم سخن فخر و غروري است ملي .هرچند كه در تلاطم امواج سياست و سياست زدگي رسانه ها گم شود.هر چند كه از فرط گرفتاري هاي روزمره و تكراري حوصله شنيدن و خواندنش را نداشته باشيم.

سخن از فيروز نادري است كه چون فيروزه اي در آسمان علم جهان مدرن امروزي مي درخشد و تلالو درخشش را ما نمي توانيم ببينيم.چه براي ما مهم تر و محترم تر از علم ، فرهنگ و تمدن ، چند قدمي است كه پيش پاي مان مي بينيم و قدرمان را ديگران بيشتر مي دانند و قدرتمان را غريبه ها باورتر دارند.

اجازه بدهيد به پنج

سال پيش برگرديم. به سال 2000 ميلادي و درماندگي تمام دانشمندان ناسا و پروژه عظيم مريخ.دكتر چارلز آلاچي را همه مي شناسند.دانشمند بزرگ نجوم و مدير آزمايشگاه پيشرانش جت.

مرد شماره دو ناسا درباره نادري و پنج سال پيش مي گويد:" نادري پنج سال پيش در شرايطي هدايت برنامه مريخ را بر عهده گرفت كه اين برنامه با مشكلات اساسي روبرو شده بود و همه ما از خودمان مي پرسيديم علاج اين همه مشكل كجاست و چيست؟كه يك دفعه نگاهمان متوجه فيروز نادري شد.او چشم اندازهاي موفقي را در مقابل اين مشكلات مطرح كرد و پاسخ هاي دقيق و راه گشايي را فرا روي اين برنامه قرار داد و اينكه ما زمينه وسيعتري براي بهره گيري از توانمندي هاي فيروز كه پيش از اين در طراحي راهبردي برنامه مريخ نشان داده شده فراهم مي كنيم."

و حالا مزد نبوغ ايران را فيروز نادري از هفدهم اسفند دريافت خواهد كرد.او كه با ارائه طرح هاي راهبردي اش از سال 2000 ميلادي مديريت ماموريت هاي مريخ را با موفقيت بر عهده داشته ،در سمت جديد به يكي از كليدي ترين پست هاي ناسا منصوب مي شود و قرار است به عنوان معاون آزمايشگاه پيشرانش تجارب خود را را در راه مطالعه ساير بخش هاي جهان ، از زمين

تا كهكشان دور به كار ببندد.

دكتر چارلز آلاچي در مورد اين انتصاب مي گويد: فيروز در سمت جديد به تقويت جايگاه آزمايشگاه پيشرانش جت ، در هماهنگي با ساير بخش هاي ناسا و پيشبرد چشم انداز جديد فضايي ناسا خواهد پرداخت.جالب اينجاست كه دكتر فيوك كي لي معاون دكتر نادري در برنامه اكتشافي مريخ به عنوان مدير جديد اين برنامه معرفي شده است .

و اين همه در حالي اتفاق مي افتد كه در بهمن ماه گذشته فيروز نادري موفق به دريافت عالي ترين نشان سازمان فضايي ناسا شده است و اين نشان يا مدال را كه مدال خدمات برجسته ناسا مي نامندش نادري به دليل ايفاي نقش برجسته در پيشبرد علوم و اكتشافات فضايي دريافت كرده است .نشاني كه كمتر به غير خودي هاي علم فضا تعلق مي گيرد و غربي ها خساست فراواني براي خرج آن قائلند.

فيروز نادري ، شيرازي است و همشهري شعراي معروف و مشهوري كه ذوق و هنر ايراني بودن را به عالم معرفي كرده اند و اگر اين دو نامشان به واسطه روح لطيف و طبع ظريف ايراني خود بر قله رفيع علم پرچم ايران را برافراشته و اين جملات

بيش از آنكه غلو احساس باشد .قدرداني و قدرشناسي از فيروز نادري است .

خودش درباره مسير زندگي اش مي گويد: "من در سال 1325 در شيراز به دنيا آمدم و تحصيلات ابتدايي خود را در شيراز و دوره متوسطه را در دبيرستان انديشه تهران به اتمام رساندم. سپس در سال 1964 به آمريكا آمدم و سپس در سال 1964 به آمريكا آمدم و پس از تحصيلات كارشناسي و كارشناسي ارشد در رشته مهندسي برق ،در سال 1976 تحصيلات دكتراي خود را در رشته مهندسي الكترونيك به پايان رساندم."

فيروز نادري پس از اتمام تحصيلات خود در سال 1976 به وطن باز مي گردد و فعاليت خود را در مركز سنجش از دور ايران " در تهران آغاز مي كند و پس از سه سال فعاليت در ايران به دليل نبود امكانات مورد نيازش براي بسط تحقيقات و پژوهش هايش و شرايط نامطمئن ناشي از بحرانهاي سياسي ، كشور را به مقصد آمريكا ترك مي كند و در سال 1979، يعني حدود 26 سال پيش فعاليت خود را در ناسا آغاز مي كند.

او در اين مدت مشاغل فني و مديريتي متعددي را در زمينه ماهواره هاي مخابراتي متحرك ، رادارهاي سنجش از دور اقيانوسي ، رصد خانه هاي تحقيقاتي اختر فيزيك و اكتشاف

مريخ و ساير اجرام منظومه شمسي بر عهده داشت .

نادري علاوه بر اينكه مديريت طرح سرمنشاء را براي جستجوي سيارات فراخورشيدي بر عهده داشت ، مديريت آزمونهاي علمي پروازهاي فضايي را كه وظيفه اصلي اش رصد و بررسي بادهاي زمين از جو بود را نيز بر عهده داشت.

مدير ماموريت مريخي ناسا درباره دوره كاري خودش در ناسا مي گويد:من قبل از اينكه مدير برنامه origin يا همان منشاءها را بر عهده داشتم كه هدف آن مطالعه نحوه پيدايش و تكامل تدريجي عالم و جست و جوي حيات در سراسر جهان است. از آنجا كه ما فناوري سفر به ماوراي منظومه شمسي را نداريم ، جست و جوي حيات در سراسر جهان است .از آنجا كه ما فناوري سفر به ماوراي منظومه شمسي را نداريم ، جست و جوي حيات در بيرون منظومه شمسي از طريق تكنيك هاي سنجش از دور به وسيله تلسكوپها و اسپكترومترها يا همان طيف سنج هاي فضايي فوق العاده قوي انجام مي شود.

او مي گويد :" مرحله اول اين تحقِقات ، يافتن سيارات ديگر در ساير منظومه هاي خورشيدي است.در اين راستا ، تا اواسط دهه 1990 حدود 150 سياره ديگر در بيرون منظومه شمسي ما رديابي شده است

و ما در حال حاضر روي تلسكوپ و اينترفرومترها و تداخل سنج هاي قويتر كار مي كنيم كه مي توانند اين سيارات را به تصوير بكشند و اتمسفر آنها را آزمايش كنند.

او و همكارانش اميدوارند تا با استفاده از نشانه ها ي شيميايي موجود در اتمسفر آن سيارات به فعاليت بيولوژيكي آنها پي ببرند.نادري در اين باره مي گويد :" البته پاسخ به اين سوالات لااقل 20 سال ديگر طول مي كشد و من اعتقاد دارم كه حيات به كره زمين محدود نمي شود."

درباره احتمال وجود حيات در بيرون منظومه شمسي و داخل آن نادري مي گويد: همانطور كه گفتم به وجود حيات در خرج از منظومه شمسي بنده خيلي اعتقاد دارم و مطمئن هستم كه حيات به كره زمين محدود نمي شود .در خصوص حيات و وجود آن در داخل منظومه شمسي هم محتمل ترين محل ها براي وجود حيات ، مريخ و يكي از اقمار مشتري موسوم به اروپا است .بطور كلي ، جايي كه بتوانيد آب مايع پيدا كنيد ، احتمال پيدا كردن حيات بيشتر مي شود.به همين دليل است كه اكتشاف اخير ما در

مريخ بر يافتن نشانه هايي از وجود آب در زمان حال يا دوره هاي باستاني متمركز شده است.

به همين منظور ما در جست و جوي مواد معدني هستيم كه تنها در صورت وجود آب ، تشكيل مي شوند.اين واضح است كه در داخل منظومه شمسي نمي توان نمونه كاملا تكامل يافته اي از حيات آنطور كه در زمين وجود دارد را پيدا كنيم و اگر حياتي وجود داشته باشد به شكل چند سلولي يا multicells است . مديريت نادري در ماموريت هاي مريخ در حالي با موفقيت فراوان و غير قابل تصور روبرو بوده است كه ناسا و شوروي سابق از 40 سال پيش مي خواستند به مريخ بروند. اما بيش از دو سوم ماموريت ها به دليل دشواريهاي بسِار زياد آن با شكست مواجه شده بود و در سال 2001 او و تيم تحت مديريتش موفق شدند "مدار گرد " اوديسه را به مدار مريخ بفرستند و مريخ نورد spirit (روح) را در سطح مريخ فرود بياورند و مريخ نورد دو

قلوي آن به نام opportunity هم پنجم بهمن ماه سال قبل در مريخ بر زمين نشست و حالا زميني ها مي توانند هر دو سال يكبار به مريخ بروند و در سال 2015 نمونه هايي از اين سياره را به زمين بياورند. فيروز نادري در اين باره مي گويد:" ما قصد داريم هر دو سال يكبار به مريخ برويم و در سال جاري ، يك مدار گرد، در سال 2007 يك مريخ نشين ، در سال 2009 يك مريخ گرد بسيار بزرگتر و كاراتر از مريخ نشين هاي دو قلوي روح و فرصت و به دنبال آن مريخ نشين ديگري در سال 2011 به اكتشاف سياره سرخ خواهند پرداخت و تا سال 2015 نمونه هايي را از مريخ به زمين باز مي گردانند."

نادري در خصوص احتمال وجود آب در كره مريخ مي گويد:اطلاعات مدار گرد اوديسه نشان مي دهد كه مقدار زيادي آب به صورت يخ هاي سطحي (كم آب ) در زير سطح مريخ در عرضهاي جغرافيايي بالاي آن وجود دارد.ما در سال 2007 مريخ نشيني ديگر در نزديكي قطب شمال كره مريخ فرود خواهيم آورد كه اين مساله را پيگيري كند.اگر در

مريخ آب پيدا كنيم ،مي توانيم به جست و جوي ميكروارگانيزم ها بپردازيم.

با اين همه يكي از آرزوهاي انسان قدم گذاشتن بر سياره سرخ است و اين آرزو از همان لحظه فرود او بر كره ماه در ذهن جست و جوگر و مشتاق علميش نقش بسته و اين نقش هر روزكه مي گذرد پر رنگ تر و پر رنگ تر مي شود .با اين حال از نظر نادري اين امكان سالها بطول خواهد انجاميد و هنوز بشر براي رسيدن به اين آرزوي تقريبا صد ساله از توانايي و امكانات كافي برخوردار نيست.

فيروز نادري مي گويد:" من سفر انسان به مريخ را تا پيش از سال 2030 محتمل نمي دانم و هدف از چنين سفري البته فراهم كردن امكان كاوش در منظومه شمسي خواهد بود."

البته او معتقد است كه انسان مي تواند زندگي در ماه را تا سال 2015 برآورده سازد و اين امكان به او كمك مي كند تا او از همان كره ماه بتواند به جست و جو و كاوش در ساير كرات و منظومه هاي كهكشان بپردازد.

بله ! حقيقت دارد .فيروز نادري ، فيروزه اي نادر است در عالم علم و نجوم و تمدن امروز بشر.تمدني كه ما ايراني ها هم به واسطه امثال نادري در

رشد و گسترش و پيشرفت آن نقشي مهم و ارزنده و قابل فخر فروشي را ايفا كرده ايم .براي جمله آخر اين كلمات به ذهنم مي رسد كه فيروز نادري را بايد به حق ارباب سياره سرخ ناميد.آيا او آرزوي رسيدن به كرات منظومه هاي ماوراي منظومه شمسي را براي بشر به ارمغان مي آورد.

نجم الممالك

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

لقب ميرزا يحيى خان (و. 1252 تبريز ميرزاى وليعهد در تبريز بود. چون در 58 سالگى درگذشت، محمدعلى ميرزا پسرش ميرزا رضاخان از شاگردان مدرسه ى مظفريه را منجم باشى كرد.

برگرفته از كتاب :فرهنگ فارسي معين (جلد ششم)

نجومي كاشاني، غياث

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س يازدهم ق)، منجم و شاعر. اهل آران، از قراى كاشان بود. نصرآبادى گويد: "در فن نجوم و (وقت ساعت) سازى قدرت داشته، چنانچه وقت ساعتى در كاشان ساخته..." نجومى طبع شعر نيز داشت و قاضى آران را هجو كرده است. اشعارى از وى در تذكره ها آمده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تذكره ى نصرآبادى (308)، الذريعه (1176 ،796/ 9)، فرهنگ سخنوران (925 -924)، لغت نامه (ذيل/ غياث نجومى).

نجومي، حبيب الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد.

تولد:اسفند 1287، شيراز.

درگذشت: 24 شهريور 1366.

حبيب الله نجومى در خانواده اى به دنيا آمد كه از طرف پدر بيشتر از مشاهير علم هيئت و نجوم بودند كه تقريبا طى سه نسل به استخراج و چاپ تقويم همت گماشته بودند. حبيب الله نجومى خود از نه سالگى رموز نجوم را از پدر آموخت و در هيجده سالگى به استخراج و محاسبه ى تقويم پرداخت. پس از درگذشت پدر، نجومى اين كار را به تنهايى پى گرفت. و در 1302 نخستين تقويم خود را انتشار داد.

حبيب الله نجومى ناشر سالنماى ايران در هفتاد و نه سالگى درگذشت.

برگرفته از كتاب :گلزار مشاهير

نراقي، احمد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1245/ 1244 -1186/ 1185 ق)، عالم دينى، فقيه اصولى، محدث، رجالى، منجم، رياضيدان، مدرس، اديب و شاعر، متخلص به صفايى. جامع معقول و منقول بود. در نراق، از توابع كاشان، به دنيا آمد. مقدمات را در نزد پدرش و شاگردان پدرش فراگرفت. سپس به همراه پدر به عراق رفت و در نجف از محضر سيد مهدى بحرالعلوم و شيخ جعفر كاشف الغطاء و در كربلا از محضر ميرزا مهدى شهرستانى و آقا محمدباقر بهبهانى استفاده نمود تا به مرتبه ى اجتهاد رسيد و خود به بحث و تدريس پرداخت. سپس به نراق كاشان بازگشت و عهده دار رياست و مرجعيت دينى شد. وى از پدرش و سيد بحرالعلوم و شيخ جعفر كاشف الغطاء و به واسطه ى پدرش از ملا محمدباقر مجلسى روايت نموده است. شيخ مرتضى انصارى و سيد محمد شفيع جاپلقى و بسيارى ديگر از بزرگان از شاگردان وى بودند. در نراق به بيمارى و با درگذشت، پيكرش به نجف منتقل و در صحن علوى به خاك سپرده شد. از آثارش: «مناهج الوصول الى

علم الاصول» يا «مناهج الاحكام»، «مساند الشيعة فى احكام الشريعة»، در فقه؛ «وسيلة النجاة»؛ «مفتاح الاصول و مصباح الوصول»؛ «معراج السعادة»، در اخلاق به فارسى، «مفتاح الاحكام»، در اصول فقه، «تنقيح الفصول»، در شرح «تجريد الاصول» پدرش، ملا مهدى نراقى؛ «اساس الاحكام»؛ «اسرار الحج»؛ «عوائد الايام»، در قواعد اصولى و فقهى، به فارسى؛ «الخزائن»، به سبك «كشكول»، در تتميم كتاب «مشكلات العلوم» پدرش، به فارسى، «سيف الامة و برهان الملة»، در رد پادرى نصرانى، به فارسى، رساله ى «منجزات المريض»؛ مثنوى «طاقديس»؛ «ديوان» شعر.[1]

حاجى ملا احمد ابن حاج ملا مهدى معروف به نراقى (ف. 1245 ه.ق) از فقهاى بزرگ قرن سيزدهم هجرى است. علاوه بر مقام فقاهت اشعار عرفانى فراوان سروده است و در شعر صفاتى تخلص مى كرد. او را تأليفات متعددى است از آن جمله: 1- اجتماع الامر والنهى. 2- اساس الاحكام در اصول فقه. 3- اسرارالحج. 4- حجية المظنة. 5- خزائن. 6- ديوان شعر فارسى. 7- سيف الامة 8- شرح تجريدالاصول. 9- طاقديس شامل مثنويات او. 10- عين الاصول. 11- معراج السعاده. 12- مفتاح الاحكام. 13- مناهج الوصول. وى در وباى عام در قريه ى نراق درگذشت.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :[1] الاعلام (245/ 1)، اعيان الشيعه (184 -183/ 3)، ايضاح المكنون (563 ،523 ،478 ،130 ،35/ 2 ،331/ 1) حديقةالشعراء (1031 -1027/ 2) الذريعه (178 -177 ،85/ 25 ،16/ 23 ،350 ،341 -340/ 22 ،317 ،315 ،230 -229 ،15 -14/ 21 ،140/ 17 ،367 ،354 ،134/ 15 ،195 ،138/ 13 ،286/ 12 ،12/ 11 ،1181 ،610/ 9 ،152/ 7 ،43 ،4/ 2 ،267/ 1)، روضات الجنات (107 -103/ 1)، ريحانه (163 -160/ 6)، سفينةالمحمود (423 -419/ 2)، طبقات

اعلام الشيعه (قرن 117 -116/ 13)، فرهنگ سخنوران (560)، فوائد الرضويه (41)، قصص العلماء (132 -129)، مجمع الفصحا (705 -700/ 5)، معجم رجال الفكر والادب فى النجف (1288 -1287/ 3)، معجم المؤلفين (163 -162/ 2)، مكارم الآثار (1242 -1235/ 4)، مؤلفين كتب چاپى (484 -481/ 1)، نگارستان دارا (106 -104)، هديةالاحباب (180)، هديةالعارفين (186 -185/ 1).

نصر المظفر، نصر

قرن:6

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 534 ق)، طبيب و شاعر. معروف به مظفر. مشهور به بلمظفر. از پزشكان معروف روزگار خود و از مشايخ حكماى اسلام بود كه در طب و نجوم و كيميا مهارت داشت. از آثار وى: «مختارات»، در طب؛ كتابى در «نجوم»؛ متفرقاتى در «كيميا». ابن ابى اصيبعه در «عيون الانباء فى طبقات الاطباء» آورده كه: خط بلمظفر طبيب را در آخر تفسير اسكندر افروديسى در باب كتاب «كون و فساد» ارسطو ديدم كه نوشته بود كه نزد على بن العين رزبى درس خوانده ام و تاريخ آن كتاب در 534 ق بود.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ طب (703/ 2)، ريحانه 281/ 1)، عيون الانباء فى طبقات الاطباء (527)، معجم المؤلفين (92/ 13)، هديةالعارفين (491/ 2).

نصرآبادي، امين

قرن:11

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(س يازدهم ق)، شاعر، منجم و خطاط. وى دايى زاده ى ميرزا محمدطاهر، مؤلف «تذكره ى نصرآبادى» است و على رغم آن كه معلم نداشت در حساب و نجوم مهارت يافت. شخصى صالح و مقيد بود. در لغز و معما مهارت داشت و در تاريخ اتمام يك نسخه ى شش دفتر «مثنوى» مولانا كه خود كتابت كرده است، مصراعى سروده كه در حقيقت از عجائب است و چهار تاريخ از آن برمى آيد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :احوال و آثار خوشنويسان (80 -79 /1)، تاريخ ادبيات در ايران (628/5)، تذكره ى نصرآبادى (486 ،454 -453)، الذريعه (105/9)، ريحانه (179 -177 /6)، فرهنگ سخنوران (97).

نواب اصفهاني، محمد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 1240 ق)، عالم دينى، مفسر، حكيم و منجم. مشهور به نواب و ميرزا باقر نواب. اصلش از لاهيجان و ساكن اصفهان بود. وى از حكما و علماى عهد فتحعلى شاه قاجار است. در حكمت، فلسفه، منطق و نجوم متبحر و چندى نيز عهده دار سمت وزارت جعفرخان زند بود. با مرگ جعفر خان، ميرزا باقر به كار تأليف و تدريس در اصفهان مشغول شد و از عالم سياست كناره گرفت. وى در تهران درگذشت و در شهر رى به خاك سپرده شد. از آثارش «تحفة الخاقان»، در تفسير قرآن به اسلوبى جديد، در چهار مجلد: اولى در «قصص»، دومى در «ذكرى»، سومى در «احكام» و چهارمى در «وقايع يوم القيام». در «الذريعة» و «طبقات اعلام الشيعة» اين كتاب در پنج بخش شامل: «آيات القصص»، «آيات الاحكام»، «آيات المعارف»، «آيات المواعظ» و «آيات الوعيد» معرفى شده كه آن را به خواهش فتحعلى شاه قاجار تأليف نموده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (407/ 9)، تذكرةالقبور (189

-188)، الذريعه (145 -144/ 4 ،432 -431/ 3)، روضات الجنات (147 -146/ 7)، ريحانه (123/ 5)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 189 -188/ 13)، فوائد الرضويه (621)، كتاب گيلان (676 -675/ 2)، مكارم الآثار (1234 -1229/ 4)، نامها و نامدارهاى گيلان (508).

نوبختي، ابوالعباس فضل

قرن:2

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 185 ق)، حكيم، فيلسوف، متكلم، منجم و مترجم. گروهى او را به جدش منسوب كرده و فضل بن نوبخت خوانده اند. وى از مشاهير و پيشوايان متكلمان اماميه به شمار مى آيد. ابونواس از شاعران معاصر او بود كه در مدح خاندان نوبختى شعر مى سرود. فضل از منجمان و فيلسوفان عهد هارون الرشيد و خزانه دار كتابهاى حكمى به حساب مى آمد كه بسيارى از كتب حكمت اشراقى قبل از اسلام را، از زبان پهلوى به عربى، ترجمه نمود. همچنين در حكمت كتابهايى تأليف كرد و در نجوم نيز آثارى دارد. سيد جمال الدين ابن طاووس، در كتاب خود «فرج المهموم» آورده كه تصانيف نجومى او را ديده و تبحر او را در اين فن تصديق مى نمايد.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :اعيان الشيعه (412 -410/ 8)، خاندان نوبختى (20 ،14 ،3)، دايرةالمعارف فارسى (3060/ 2)، ريحانه (250/ 6)، الفهرست ابن النديم، ترجمه (277 ،236 ،200 ،14)، لغت نامه (ذيل/ نوبختى).

نهاوندي اصفهاني، جهانبخش

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

نامش محمّد جواد، و معروف به ميرزا جهانبخش است.

عالم و اديب و منجّم بوده، و در اصفهان سكونت داشته، رساله در استخراج خطّ نصف النهار جهت شاگردش سيد عباس بن سيد على موسوى شاهرودى متوفّى در سال 1345 در مشهد تأليف نموده است.

صاحب عنوان در سال 1334 وفات يافته است.

برگرفته از كتاب :دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)

نهاوندي، محمدجواد

قرن:13

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(1334/ 1333 -1276 ق)، عالم دينى، فقيه، اصولى، رياضيدان و منجم. ملقب به جهان بخش. در نهاوند به دنيا آمد و در اين شهر نشو و نما يافت. رياضيات را نزد ملا عبدالرحيم نهاوندى فراگرفت. در 1296 ق به تهران آمد و در فقه و اصول از محضر ميرزا محمدحسن آشتيانى و ديگر علما استفاده نمود. وى در استخراج تقويم و تعيين مواقع اذان و غروب ايام طبق محاسبات نجومى متبحر بود. از وى تصانيفى در علم اعداد، جفر، نجوم و زيج و ديگر علوم به جاى مانده است. از آثار او: «قبلة البلدان لاهداء الاخوان» در شناخت قبله؛ مقاله اى در «خط نصف النهار».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الذريعه (44/ 17)، طبقات اعلام الشيعه (قرن 318/ 14)، معجم المؤلفين (166/ 9).

نيريزي، ابوالعباس فضل

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف ح 310 ق)، منجم و رياضيدان. او يكى از رياضيدانان و منجمان بزرگ دوره ى خود به حساب مى آيد. اهل نيريز فارس بود. او در علم هيئت و نجوم مهارت بسيارى داشت. مترجمان لاتينى او را اناريتيوس مى ناميدند. نيريزى با معتضد بالله، خليفه ى عباسى، معاصر بود و برخى از تأليفات خود را به نام او يا وزراى او نوشته است. وى از نخستين كسانى است كه اصطلاح ظل معكوس را، كه معادل تانژانت است، به عنوان يك خط مثلثاتى مستقل به كار برده است. ثار نيريزى همواره مورد مراجعه و اعتماد رياضيدانان و منجمان بزرگى چون ابوريحان بيرونى، حكيم عمر خيام و خواجه نصيرالدين طوسى بوده است. وى تفسيرى بر «مجسطى» بطلميوس نوشته كه بهترين تفسير آن كتاب دانسته شده است، به طورى كه گاهى او را به طور مطلق شارح «مجسطى» خوانده اند. از

ديگر آثارش: شرح «اصول اقليدس»، كه در واقع شرح بر ترجمه ى حجاج بن يوسف از اين كتاب است؛ «الزيج الكبير»؛ «الزيج الصغير»؛ رساله اى در «احداث الجو»، كه به نام معتضد تأليف كرده است؛ رساله ى «سمت القبله».

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :تاريخ ادبيات در ايران (115/ 1)، تاريخ الحكماء قفطى (351)، تاريخ نجوم اسلامى (363 ،278 ،218)، چهار مقاله (88)، دايرةالمعارف فارسى (3096/ 2)، زندگينامه ى رياضيدانان (516 -513)، الفهرست ابن النديم، ترجمه (500 ،482 ،479)، لغت نامه (ذيل/ نيريزى).

وراق كرماني، ابوعبداللَّه محمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 329 ق)، اديب، نحوى، لغوى و منجم. از علماى نحو و لغت و از شاگردان ثعلب نحوى بود. به حسن خط شهرت داشت و از طريق وراقى و كاغذسازى امرار معاش مى نمود. او صاحب تأليفاتى در زمينه ى علم لغت و علم نحو مى باشد. از آثارش: «الموجز»، در نحو؛ «الجامع فى اللغة»، لغاتى كه خليل فراهيدى در كتاب «العين» آن را فراموش كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :الاعلام (96/ 7)، روضات الجنات (281/ 3)، ريحانه (313/ 6)، الفهرست ابن النديم، ترجمه (134)، كشف الظنون (1899 ،576)، لغت نامه (ذيل/ ابوعبداللَّه)، معجم الادباء (213/ 18)، معجم المؤلفين (247 -246/ 10)، الوافى بالوفيات (329/ 3)، هديةالعارفين (35 ،24/ 2).

وزدولي عصار جرجاني، ابويعقوب اسحاق

قرن:3

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(وف 259 ق)، حافظ و محدث. وى از عبيداللَّه بن موسى و آدم بن ابى اياس و مسلم بن ابراهيم و همطبقه ى آنها حديث شنيد. عبدالرحمان بن عبدالمؤمن جرجانى و ابراهيم بن موسى جرجانى و محمد بن جعفر بصرى و جماعتى ديگر از وى روايت كرده اند. او در زندان نيشابور درگذشت. در «تذكرةالحفاظ» و «هديةالعارفين» وفات وى 295 ق ذكر شده است. او آثارى در «سير» و «سنن» تصنيف نمود. در كتب رجالى از «مسند» وى در حديث به وضوح ياد شده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :انساب سمعانى (598/ 5)، تذكرةالحفاظ (562/ 2)، سيرالنبلاء (508 -507/ 12)، شذرات الذهب (140/ 2)، طبقات الحفاظ (266)، معجم المؤلفين (229/ 2)، هديةالعارفين (198/ 1).

هروي، ابوالفضل احمد

قرن:4

جنسيت:مرد

مليت:ايران

(تو ح 320- وف 390 -380 ق)، رياضيدان و منجم. در هرات به دنيا آمد. چندى در رى و جرجان زيست. از رياضيدانان و منجمان ماهر عصر خود و معاصر با ابوجعفر خازن و ابومحمود خجندى و ركن الدوله ى ديلمى بود. وى در 348 ق ارتفاع خورشيد را در روى رصد كرد و در 371 ق عرض جرجان را محاسبه نمود. آثار او در رياضيات و نجوم مورد توجه و مطالعه ى علماى رياضى چون ابوريحان بيرونى و خواجه نصير طوسى قرار مى گرفت. هروى كتاب «اكر منالاوس» را، كه ابوعبداللَّه محمد بن عيسى ماهانى تا شكل دهم از مقاله ى دوم آن را تصحيح كرده بود، از نو اصلاح نمود. دو نسخه ى خطى از كتاب وى با عنوان «كتاب منالاوس فى الاشكال الكرية مما اصلحه احمد بن ابى سعد الهروى» موجود است و گويند خواجه نصيرالدين طوسى در تحرير «اكر منالاوس» از اين كتاب استفاده كرده است. از ديگر

آثارش: «مدخل الصحابى»، در نجوم، كه ابوريحان بيرونى در كتاب «تحديد نهايات الاماكن» خود از آن استفاده كرده است.

برگرفته از كتاب :اثرآفرينان (جلد اول-ششم)

منابع زندگينامه :دانشنامه ى ايران و اسلام (1229 -1228/ 9)، زندگينامه ى رياضيدانان (101 -99)، لغت نامه (ذيل/ احمد)، يغما (س 20، ش 1، ص 9 -8).

نويسندگي

مترجمان

ابن مقفع، عبدالله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابن مقفع:

روزبه پسر دادويه معروف به ابومحمد عبدالله ابن مقفع (كشته شده در سال 142 قمري / 760 ميلادي) نويسنده و مترجم ايراني و ساكن بصره بود. كنيت وي: (أبي محمد) بود .

زندگي

ابو محمد عبد اللّه ابن المقفّع (106- 142 ق) نويسنده و مترجم آثار پهلوى به عربى است. ابن مقفع تا زمانى كه اسلام نياورده بود. همچنان به روزبه نامور بود و ابو عمرو كنيه داشت. پس از تشرف به اسلام، نام عبد اللّه و كنيه ابو محمد برگزيد. ولادتش در حدود 106 ق، ظاهرا در جورد گور (فيروز آباد فارس) رخ داده است. در كودكى با پدر به بصره رفت و چنان با «تازى شيوا» و «شيوايى تازى» آشنا و مأنوس شد و آموزش ديد كه خود در رده شيوايان زبان تازى جاى گرفت. ابن مقفع هم با امويان و هم با عباسيان ارتباط داشته و در هر دو روزگار به دبيرى پرداخته است. نام پدر ابن مقفع در واقع داذويه بوده، هر چند كه گاه، داذويه به داذبه تحريف شده است. ابن نديم نام اسلامى پدر او را مبارك ذكر كرده كه گويى ترجمه عربى روزبه است، اما زبيدى در تاج العروس او را داذ جشنش (داد گشنسب) خوانده، با اين همه منيوى معتقد است كه نام عبد اللّه، پيش از مسلمان شدن، داذبه

بوده كه به روزبه تصحيف گشته است. داذويه كه از اعيان و اصيل زادگان فارس بود، زمانى كه حجاج بن يوسف بر عراق حكم مى راند، از جانب وى مأمور خراج فارس شد، اما در كار اموال، ناروايى كرد و حجاج او را چندان شكنجه داد تا دستش مقفع (ناقص و ترنجيده) گشت. كلمه «مقفع» لقبى براى داذويه شد و فرزندش روزبه، ابن مقفع خوانده شد.

پدر او يعني دادويه از مردم شهر گور (فيروزآباد) پارس بود كه در شهر بصره نشيمن گزيده بود.

عقايد:

پوردادويه نخستين كس از خاندان خود بود كه مسلمان شد و پس از آن توانست پيشهٔ دبيري امور كرمان را براي استاندار پارس و كرمان يعني عيسي بن علي، عموي منصور خليفه عباسي بر عهده گيرد.

ابن مقفع سرانجام به دستور ابوجعفر المنصور ، خليفه عباسي، در سن 36 سالگي به اتهام زندقه بودن در بغداد كشته شد.

بعضي ادعا مي كنند كه ابن مقفع فقط ظاهراً مسلمان شده بوده است و يكي از دلايلي كه براي داشتن گرايش زرتشتي از سوي او مي آورند اين است كه مي گويند روزي كه روزبه از برابر يك آتشكده مي گذشت اين شعر را خوانده است:

اي خانهٔ دلدار كه از بيم بدانديش روي از تو همي تافته و دل بتو دارم

رو تافتنم را منگر زانكه به هر حال جان بهر تو مي بازم و منزل بتو دارم

بعضي نيز ادعا مي كنند كه عقايد زنديقي داشته است. از مهدي خليفه نقل است (به مضمون) كه «كتابي در زندقه نديدم كه با ابن مقفع ارتباطي نداشته باشد».

:آثار و فعاليت ها

روزبه كتاب هاي زيادي از پارسي ميانه به عربي برگرداند. از ميان كتابهايي كه روزبه ترجمه كرد

مي توان از كليله و دمنه، تاجنامه انوشيروان، آيين نامه ، سخنوري بزرگ (الأدب الكبير) و سخنوري خُرد (الأدب الصغير) نام برد. نثر عربي ابن مقفع بسيار شيوا بوده و نثر وي سرمشق سخندانان و نويسندگان عربي نوِيس و عربي زبان بوده است. ترجمه هاي او از بهترين آثار ادبي و اخلاقي زبان عربي شمرده مي شوند.

روزبه نخستين كسي است كه رسماً آثاري به نثر عربي نوشت[نيازمند منبع]. آثار وي در بعضي دانشگاه هاي جهان، از جمله دانشگاه هاي كشورهاي عرب مانند دانشگاه قاهره، به عنوان نمونه هاي خوب و شيوايي از نثر عربي بررسي مي شوند. آثار وى عبارتند از: كليلة و دمنه، الأدب الكبير، الأدب الصغير و المنطق,سيرالملوك (ترجمه عربي خداينامه) , نامهٔ تنسر,عجائب سجستان (ترجمهٔ ريكيهاي سگستان) كه عمدتا از فارسي ميانه به عربي ترجمه كرده است.

: سيماى فرهنگى ابن مقفع

سيماى فرهنگى ابن مقفع با همه آوازه مندى، در هاله اى از ابهام است. ظاهرا نمى توان گفت او مسلمان نبوده، اما از ديگر سوى نيز نمى توان چهره دين ورزى مصمّم از وى به نمايش گذاشت. به هر روى، از مكارم اخلاق خالى نبوده است.

انسان دوستى، اخلاق، آداب دانى، خوش زبانى و زيبارويى همه در زندگى كاملا مرفه او جمع آمده بود. ابن مقفع مردى آزاده و آزاده انديش بود. فضايل اخلاقى و ارزشهاى شخصى او در حدى بوده كه كار پژوهشگران را دشوار ساخته است و باعث شده آنان درباره وى به اختلاف دچار گشته و او را در دو قطب متضاد، دين دارى كامل و الحاد مطلق جاى دهند. براى زندگى اخلاقى او و وقار و احتشام عباداتش آنچنان است كه محققاً مسلمان به دشوارى مى تواند وى را از دين خويش خارج بداند. با

اين همه تهى بودن آثار او از دفاع مستقيم از اسلام و شريعت، شوخ چشمى هاى گاه به گاه او و به خصوص هم نشينى با متهمان به زندقه، باعث مى شود كه گروهى ديگر به زندقه او حكم كنند. شايد پس از ترجمانى و زباندانى و ادبيّت، بحث انگيزترين موضوع پيرامون ابن مقفع، طرح «زندقه» در مورد اوست. وى همچنين از بزرگترين راهبران «نهضت ترجمانى» در سده هاى نخستين اسلامى است و از اين حيث تأثيرى ژرف و بى مانند بر تمدن مسلمانان نهاده است.

اخوت، احمد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

احمد اخوت (زاده 1330 در اصفهان) داستان نويس، داستان شناس، مترجم و منتقد ادبي است. وي داراي مدرك دكتراي زبان شناسي و نشانه شناسي است.

وي از ياران حلقه ادبي جنگ اصفهان بوده است.

همچنين وي عضو نويسندگان فصلنامه هنري ادبي زنده رود است.

آثار:

تاليفات و نقد ادبي

• دستور زبان داستان - تاليف

• مستعار نويسي و شبه ترجمه - تاليف

• من و برشت - ترجمه و تاليف

• نشانه شناسي مطايبه - تاليف

• لطيفه ها از كجا مي آيند؟ - تاليف

• پروست و من - تاليف

ترجمه ها:

• كار نويسنده - ترجمه

• سپتامبر بي باران - نوشته ويليام فاكنر

• اطلس - نوشته خورخه لوئيس بورخس

• واژه نگاري چيني، رسانه شعر - نوشته ارنست فنولوزا

• قصيده كافه غم - نوشته كارسون مك كولرز

• آوارگان - نوشته فلانري اوكانر

• اسب هاي خالدار - ويليام فاكنر

• كار نويسنده - ترجمه

• سپتامبر بي باران - نوشته ويليام فاكنر

• اطلس - نوشته خورخه لوئيس بورخس

• واژه نگاري چيني، رسانه شعر - نوشته ارنست فنولوزا

• قصيده كافه غم - نوشته كارسون مك كولرز

• آوارگان - نوشته فلانري اوكانر

• اسب هاي خالدار - ويليام فاكنر

برادران جمال زاده - مجموعه داستان

ارفع، محمدكاظم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

سيد محمد كاظم ارفع ، فرزند سيد ناصر الدين ارفع ، در سال 1323 در تهران به دنيا آمد . دوران تحصيلي دبيرستان را ناتمام رها كرد و به تشويق پدر و شوق خود ، روي به آموزش حوزوي آورد . او در حوزه ي علميه اي در تهران ( خيابان ري ، بازارچه ي نايب السلطنه ) به درس و بحث طلبگي اشتغال يافت . پس از چهار سال طلبگي در آن مدرسه ي علوم اسلامي كه برجسته ترين استادش حاج آقا مجتهدي

بود ، در سال 1342 به حوزه ي علميه ي قم مهاجرت كرد . استادان بزرگ او در اين حوزه عبارت بودند از: آيت الله فاضل لنكراني ، مرحوم آيت الله سلطاني ، آيت الله نوري همداني و مرحوم دكتر مفتح .

پس از درگذشت پدر گرانمايه اش ، ناچار شد براي سرپرستي خانواده ، از قم به تهران بازگردد و باز همچنان به آموختن علوم و معارف اسلامي ، اين بار نزد استادان : آيت الله حاج ميزرا علي آقا فلسفه در مسجد لرزاده و آيت الله ميرزا باقر آشتياني در مدرسه ي مروي پرداخت . در عين حال ، چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامي ، به وعظ و تبليغ متعهدانه ي انقلابي روي آورد .

مترجم گرامي صاحب بيش از پنجاه كتاب اعم از تاليف و ترجمه است و اغلب و بلكه همه ي آنها در زمينه ي علوم و معارف اسلامي و نشر و ترويج فرهنگ اهل بيت عصمت و طهارت ( عليهم السلام ) است . ايشان بر وفق سنتي مرضيه به ترجمه ي قرآن كريم و نهج البلاغه و صحيفه ي سجاديه توفيق يافته است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

ارقامي، ناصررضا

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر ناصررضا ارقامي در سال 1328 خورشيدي در نيشاپور بدنيا آمد.وي داراي دكتراي رشته آمار از دانشگاه ايالتي فلوريدا (FSU) است.نامبردههم اكنون عضو هيئت علمي دانشگاه فردوسي مشهد با درجه استادي مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : استنباط

والدين و انساب : پدر ناصر رضا ارقامي كارمند اداره دارايي نيشابور و مادرشان خانه دار بود.ايشان فرزند چهارم

خانواده (دو پسر و سه دختر)است.

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : ناصر رضا ارقامي در يكم خرداد ماه 1328 در خانواده اي متوسط و نسبتا مرفه بدنيا آمد.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات ابتدايي در دبستان كمال الملك نيشابور در سال 1340 تحصيلات متوسطه در دبيرستان خيام نيشابور (رشته رياضي) در سال 1346 كارشناسي اقتصاد از دانشگاه لندن ،كالج كوئين مري (QMC ) درسال 1350( با استفاده از بورس بانك مركزي ايران ) كارشناسي ارشد آمار دانشگاه لندن ،مدرسه عالي اقتصاد و علوم سياسي( L SE)در سال 1351 (با استفاده از بورس بانك مركزي ايران) دكتري آمار از دانشگاه ايالتي فلوريدا (FSU) در سال 1360(با استفاده از بورس دانشگاه فردوسي مشهد )

همسر و فرزندان : ناصر رضا ارقامي متاهل است .اونيز دو فرزند پسر و سه فرزند دختر دارد.

وقايع ميانسالي : ناصر رضا ارقامي پس از اخذ مدرك دكتري در رشته آمار به عضويت هيئت علمي گروه آماردر دانشكده علوم پايه دردانشگاه فردوسي مشهد درآمد. وي هم اكنون با سمت استادي در آنجا مشغول به خدمت است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مشاغل ناصر رضا ارقامي : -عضوهيئت علمي و استاد گروه آمار در دانشكده علوم پايه در دانشگاه فردوسي مشهد - رئيس دانشكده علوم رياضي دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1377 تا 1384 - معاون اداري و مالي دانشكده علوم پايه دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1365 تا 1367 - عضو شوراي اجرايي انجمن آمار ايران از سال 1371 تا 1377 -معاون آموزشي دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1384 تا 1385 - عضو شوراي اجرايي انجمن سيستمهاي فازي ايران از سال 1381 تا

كنون - رئيس انجمن آمار ايران از سال 1375 تا 1377 - عضو هيئت تحريريه مجله انجمن آمار ايران به زبان انگليسي از 1380 تا كنون - عضو هيئت تحريريه مجله انجمن سيستمهاي فازي ايران به زبان انگليسي از 1381 تا كنون - عضو هيئت تحريريه مجله انجمن علوم رياضي مشهد به زبان انگليسي از 1378 تا كنون

فعاليتهاي آموزشي : سوابق تدريس ناصر رضا ارقامي: در دانشگاه جورجياي آمريكا در سال تحصيلي 69-1368 و تدريس در دانشگاه فردوسي مشهد از سال 1351 تا كنون. عنوان دروس تدريس شده توسط دكتر ارقامي : آم__ار -2 استنباط آماري پيشرفته - 2 شبيه سازي مباحثي پيشرفته درآمار بيز نظريه تصميم جبرخطي - 1 جبرخطي - 1 براي آمار

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : انجمن آمار ايران در سال 1371 انجمن سيستمهاي فازي در سال 1381 مركز مفاخر اسناد دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1382

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : ناصر رضا ارقامي در كنار تدريس به مطالعه تحقيق در پيرامون on the fisher information in record values ، جبر خطي و استنباط آماري مشغول است.

شاگردان : ناصر رضا ارقامي تاكنون 5 دانشجوي دكتري آمار را تحت راهنمايي و مشاوره خود داشته است.

جوائز و نشانها : برنده جايزه بهترين مقاله ارائه شده در بيست و دومين كنفرانس بين المللي رياضي كشور در سال 1369 برنده جايزه بهترين استاد نمونه كشور در سال 1382 و دريافت لوح و جايزه از رئيس جمهور وقت استاد نمونه دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1382

چگونگي عرضه آثار : ناصر رضا ارقامي داراي 30 مقاله پژوهشي

در آمار نظري دارد. كه از اين تعداد 10 مورد از مقالاتش در مجلات معتبر خارجي (به عنوان مثال ISI ) به چاپ رسيده است.

________________________________________

آثار :

1 comparing the fisher informatiln in record values and iid observations

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي - 1970-01-01

2 nonparametric confidence and tolerance intervals from record values data

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي - 2002-12-31

3 on the fisher information in record values

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي -2000-12-31

4 some univariate stochastic orders on record values

ويژگي اثر : مقالات علمي چاپ شده در نشريه خارجي -1970-01-01

5 جبر خطي براي آمار

ويژگي اثر : تاليف

6 روشهاي آماري چند متغيري پيوسته

ويژگي اثر : ترجمه

7 روشهاي نمونه گيري

ويژگي اثر : ترجمه

8 نظريه اطلاع و كد گذاري

ويژگي اثر : ترجمه

اسماعيل پور، ابوالقاسم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

دكتر ابوالقاسم اسماعيل پور، نويسنده، محقق، مترجم، اسطوره شناس، ماني شناس، استاد تمام دانشگاه شهيد بهشتي در رشته فرهنگ و زبان هاي باستاني است. [1] [2] او همچنين از سال 2004 تا 2006، رئيس مركز تاريخ و فرهنگ ايران، دانشگاه مطالعات بين المللي شانگهاي بوده است.

زندگي:

ابوالقاسم اسماعيل پور در سال 1333 در شهرستان بابل به دنيا آمد و ديپلم متوسطه اش را در همين شهر گرفت. در سال

1351 به تهران مهاجرت كرد و در سال 1351 از دانشگاه تهران ليسانس گرفت. او دكتراي زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تهران دارد.

زندگي حرفه اي:

ابوالقاسم اسماعيل پور مدير گروه زبانشناسي دانشگاه شهيد بهشتي تهران، استاد مدعو در دانشگاه مطالعات بين المللي شانگهاي (2004-2006)، رئيس مركز تاريخ و فرهنگ ايران، دانشگاه مطالعات بين المللي شانگهاي (2004-2006)، رئيس مركز ايران شناسي انستيتو مطالعات خاورميانه شانگهاي (2004 تا 2006)، عضو انجمن انسانشناسان ايران، عضو هيات تحريريه مجله انسان شناسي دانشگاه تهران، عضو هيات تحريريه پژوهشنامهٔ علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، عضو هيات تحريريه مجله علوم انساني و اجتماعي دانشگاه مازندران، عضو انجمن ايران شناسي اروپا (SIE)، عضو انجمن بين المللي مطالعات مانوي (IAMS)، عضو هيات تحريريهٔ پژوهشنامهٔ علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، سردبير نامهٔ پژوهشگاه، مجلهٔ علمي پژوهشي پژوهشگاه ميراث فرهنگي است

تأليفات:

• اسطوره آفرينش در آيين ماني، انتشارات كاروان

• اسطوره، بيان نمادين، تهران: انتشارات سروش، 1377.

• زير آسمانه هاي نور (جستارهاي ايران شناسي و اسطوره شناسي)، انتشارات ميراث فرهنگي / نشر افكار، 1383.

• ادبيات مانوي (با دكتر مهرداد بهار)، تهران: نشر كارنامه، 1385 (در دست انتشار).

• سرودهاي روشنايي (جستاري در شعر ايران باستان و ميانه و سرودهاي مانوي)، تهران: نشر اسطوره

ترجمه ها:

• ف. ژيران، اساطير آشور و بابل، انتشارات كاروان

• ف. ژيران، اساطير مصر، انتشارات كاروان

• ف. ژيران، بهشت و دوزخ در اساطير بين النهرين، انتشارات كاروان

• ف. ژيرو، اساطير يونان، انتشارات كاروان

• كارل گوستاو يونگ، رؤياها، انتشارات كاروان

• كارل گوستاو يونگ، ضمير پنهان / نفس نامكشوف، انتشارات كاروان

• آيين گنوسي و مانوي، گروه مولفان، ويراسته ميرچا الياده، تهران: انتشارات فكر روز، 1373.

• هنر مانوي، هانس يواخيم كليم كايت، نشر اسطوره، 1384.

• زبور

مانوي، س. ر. س. آلبري، تهران: انتشارات فكر روز 1375.

• مجموعهٔ 6 جلدي اساطير جهان، گروه مولفان، تهران: انتشارات كاروان- نشر مركز-چشمه، 1385-1382.

• دانشنامه اساطير جهان، گروه مولفان زير نظر ركس وارنر، تهران: نشر اسطوره، 1386

• اساطير جهان، گروه مولفان زير نظر ويليام داتي، تهران: نشر اسطوره، در دست انتشار.

• ادبيات گنوسي، گروه مولفان، تهران: نشر اسطوره، در دست انتشار.

مقالات:

• «ميتره در باستانشناسي ايران»، مجله باستان شناسي و تاريخ، س 2، ش 72، بهار/تابستان 1367.

• «زبور مانوي: گفتاري در شعر ايران باستان»، زنده رود: فصل نامه فرهنگ، ادب و تاريخ، ش 2و3و زمستان1371-بهار 1372.

• "ميتره در اوستاً، مجله باستان شناسي و تاريخ، س 9، ش 1، آبان 1374.

• «ويژگي هاي كلي شعر ايراني در دوره ميانه»، ايران شناخت: نامه انجمن ايران شناسان كشورهاي مشترك المنافع و قفقاز، ش 7، زمستان 1376.

• «مهرنامگ، سرودنامه اي مانوي» ياد بهار: يادنامه دكتر مهرداد بهار، تهران: انتشارات آگاه، زمستان 1376.

• «بررسي تطبيقي ترانه هاي امير پازواري و اشعار هجايي پهلوي اشكاني و فارسي ميانه»، ايران شناخت، ش 9، تابستان 1377. تجديد چاپ با عنوان «ترانه هاي طبري امير پازواري و اشعار هجايي ايراني» در پژوهش نامه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، ش 32، زمستان 1380.

• «بازسازي ارژنگ ماني»، مجله باستان شناسي و تاريخ، ش1و2، پاييز و زمستان 1376، بهار و تابستان 1377.

• «بررسي تطبيقي ديباچه مثنوي معنوي و اشعار گنوسي»، مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه فردوسي مشهد، س35، ش1و2، ش.م. 136-137، 1381.

• «بررسي شعر پارتي و فارسي ميانه»، پژوهشنامه علوم انساني و اجتماعي دانشگاه مازندران، س1، ش2، پاييز 1380.

• «بررسي اوزان اشعار ودايي- سنسكريت و اشعار ايراني»، تك

درخت: جشن نامه محمدعلي اسلامي ندوشن، تهران: انتشارات آثار / يزدان، بهار 1380.

• «بازتاب فرهنگي كيش مانوي»، پژوهش نامه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، ش 33، بهار 1381.

• «تيرماه سيزه (جشن تيرگان) و اسطوره تيشتر»، نامه انسان شناسي: فصل نامه انجمن انسان شناسي ايران، س1، ش1، بهار و تابستان 1381

• «كيش گنوسي و عرفان مانوي»، نامه مفيد: مجله علمي پژوهشي دانشگاه مفيد، س 8، ش 2، ش. پ. 30، تابستان 1381.

• «سروده هاي گاهاني»، اباختر: فصل نامه علمي پژوهشي، س1، ش1و2، پاييز و زمستان 1381.

• «درونمايه هاي اساطيري نوروز»، مجله مطالعات ايراني، مركز تحقيقات فرهنگ و زبان هاي ايراني، دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد باهنر كرمان، س 2، ش 4، پاييز 1382.

• «ماني و مانويت در روايات كهن پارسي تا سده پنجم هجري»، پژوهشنامه دانشكده ادبيات و علوم انساني، ش38، تابستان 1382.

• «افسانه سفر ماني به چين بر پايه فارسنامه ابن بلخي و شرفنامه نظامي»، نامه ايران باستان: مجله بين المللي مطالعات ايراني، س 3، ش 2، پاييز و زمستان 1382(تاريخ انتشار دي 1383)

• «جستاري در شعر ايراني ميانه غربي»، مجله علوم انساني دانشگاه الزهرا، س13و 14، ش48و49، زمستان 1382 و بهار 1383

امامي، ابوالقاسم

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

عنوان : دكتر ابوالقاسم امامي

آقاي دكتر ابوالقاسم امامي از فضلاي كم كار اما گزيده كار و دقيق النظر امروز ايران است و در ادبيت و عربيت و اغلب دانش ها و معارف اسلامي ، هم در حوزه و هم در دانشگاه ، به مدارج والاي علمي دست يافته است . او متولد بيست و سوم دي ماه 1313 ش در روستاي گز ( وابسته به بندر گز ،

جزو استان گلستان امروز ) است . پدرش اهل علم و از شاگردان مرحوم آيت الله سيد ابوالحسن اصفهاني بود . تا سال 1328 تحصيلات ابتدايي را در گز و بندر گز به پايان رساند . سپس بر وفق علاقه و ارشاد پدر ، به تحصيلات حوزوي ( در بهشهر ، گرگان ، و سرانجام و بيش از همه در مشهد ) روي آورد ، و استادان فرزانه اي داشت از جمله اديب نيشابوري ، و ميرزا جواد آقا تهراني . مدتي كوتاه نيز به حوزه ي علميه ي قم رفت و سپس به تهران آمد . در سال 1339 از كسوت روحاني بيرون آمد و تحصيلات دانشگاهي جديد را در پيش گرفت . يك چند با مجله ي عربي الاخاء همكاري داشت . پس از طي دوره ي ليسانس حقوق سياسي ( 1348 ) در دانشگاه تهران ، دوره ي فوق ليسانس زبان و ادبيات عربي را با احراز رتبه ي اول گذراند ( 1351 ) و دوره ي دكتري در رشته ي فرهنگ عربي و علوم قرآني را با نگارش رساله اي به نام تصحيح و تحقيق در متن تجارب الامم ، نيز تاليف رساله اي در زندگينامه و كارنامه ي ابوعلي مسكويه در دانشكده ي ادبيات و از سال 1360 در دانشكده ي الهيات همان دانشگاه به تدريس پرداخت . از سال 1355 تا 1369 ( كه بازنشسته شد ) ، از سر ويراستاران و صاحب نظران مسائل كتاب و نشر در انتشارات صدا و سيما ( سروش ) بود . از سال 1371 به عضويت هيئت علمي دانشكده ي الهيات و

ادبيات عرب دانشگاه آزاد اسلامي ، واحد كرج ، در گروه علوم قرآن و حديث درآمد . همچنين با بعضي نهادهاي علمي _ انتشاراتي نظير دفتر نشر ميراث مكتوب و انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ، همچنان ، و به موازت كار تدريس و مسئوليت دانشگاهي همكاري دارد . مقالات علمي بسياري به عربي و فارسي نوشته است . آثار كتابي چاپ شده يا در دست چاپ ايشان از اين قرار است :

1 _ ترجمه ي قرآن كريم كه به توصيف اجمالي آن مي پردازيم ( چاپ اول ، نگار ، 1370 ؛ چاپ دوم ، اسوه ، 1378 )

2 _ تصحيح متن عربي تجارب الامم اثر هفت جلدي ابوعلي مسكويه ( مشكويه رازي ) كه دو جلد آن ( سروش ، 1366 ) منتشر شده و كار بر روي باقي مجلدات ادامه دارد .

3 _ ترجمه ي تجارب الامم پيش گفته ( جلد اول ، سروش ، 1369 )

4 _ تصحيح ترتيب السعادات ، اثر مسكويه ( آماده ي چاپ )

5 _ رسائل پراكنده ي مسكويه ( نزديك به پايان )

6 _ رساله فيماهيه العدل ( آماده ي چاپ )

7 _ تصحيح متن الفوز الاصغر ( آماده ي چاپ )

8 _ تصحيح كيمياي سعادت ( كه ترجمه اي است از طهاره الاعراق / تهذيب الاخلاق اثر ابوعلي مسكويه ، به قلم ميرزا ابوطالب زنجاني . چاپ تهران ، انتشارات نقطه با همكاري « ميراث مكتوب » ، 1375 )

9 _ تصحيح و ترجمه ي ديوان امام علي ( تهران ، اسوه ، 1370 ،

1373 ) .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

انصاري، مسعود

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد مسعود انصاري خوشابر ، يكي از اسلام شناسان و محققان عالي مقام و سختكوش و پركار و صاحب نظر و صاحب اثر در اغلب زمينه ها و رشته هاي علوم اسلامي ، به ويژه علوم قرآني و فقه ( همراه با حقوق ) و حديث و نيز مترجمي تواناست كه به شمه اي از آثار ايشان اشاره خواهد شد .

او در سال 1345 در شهرستان تالش / طالش به دنيا آمد . تحصيلات ابتدايي را در زادگاه خود گذراند ، و همزمان به آموزش مقدمات علوم ديني پرداخت . پس از به پايان رساندن تحصيلات دوره ي متوسطه ، براي تكميل آموخته هاي ديني به حوزه ي علميه ي دارالعلوم زاهدان رفت . پس از طي مراحل لازم ، در تهران به تحصيل در دانشكده ي حقوق ( در دانشگاه شهيد بهشتي ) پرداخت ، و با شور و شوقي بيكران تحصيلات حوزوي را پي گرفت و نزد استاد محمد شيخ الاسلامي ، فقه ، كلام ، تفسير ، علوم قرآني ، نحو و علوم بلاغي را تا مدارج عالي فرا گرفت و در سال 1370 ش در محضر اين استاد عاليقدر و از دست ايشان _ در 25 سالگي _ اجازه ي مكتوب « افتاء » به شيوه ي مرسوم در مذهب شافعي ، دريافت داشت و دو سال بعد از دانشكده ي حقوق فارغ التحصيل شد و پس از آن قرآن پژوهي و اسلام شناسي و تاليف و ترجمه و تحقيق را پيشه ي خود ساخت و تاكنون

آثار معتنابهي ، هم از نظر ارزشمندي خود اثر ، و هم از نظر كيفيت عالي پژوهش ، پديد آورده كه مايه ي اعجاب اهل فن و ارباب نظر است . مهم ترين و طبعاً شريف ترين اثر ايشان ترجمه ي قرآن كريم به شيوه اي شيوا در كمال صحت و دقت است كه بخشهاي بعدي اين مقاله ، تماماً به بحث درباره ي آن و معرفي آن اختصاص دارد . بعضي از آثار ديگر ايشان عبارت است از :

_ تاليف بيش از چهارصد مقاله براي دو اثر مرجع : دانشنامه ي قرآن و قرآن پژوهي و فرهنگ آثار ( بخش معرفي كتابهاي عربي و فارسي ، به سرپرستي جناب رضا سيد حسيني و سه محقق برجسته ي ديگر )

_ ترجمه ي كتاب واقعه ي كربلا، اثر عباس محمود عقاد

_ ترجمه ي مجموعه اي از حدوداً چهار هزار حديث و خطبه و نامه و عهدنامه ، و وصايا و كلمات قصار ، و احاديث موضوعي ، با ذكر اسناد هر حديث از كتب ششگانه ( صحاح سته ) اهل سنت و كتب اربعه ي شيعه ، با همكاري بهاء الدين خرمشاهي . نام اين مجموعه كه تدوين فرهنگ وار و انواع فهارس را در بر دارد ، پيام پيامبر ( ص ) است .

_ هديه ي معراج ( احكام نماز در فقه شافعي )

_ اهميت نماز جماعت ( ترجمه )

_ پديده ي افراط در تكفير ( ترجمه از اثر دكتر قرضاوي )

_ زن در اسلام و نقش زن در فعاليتهاي اجتماعي ( ترجمه از اثر فيصل مولوي )

_ ترجمه ي مجموعه اي از آثار جبران خليل جبران ( از جمله اشكي و لبخندي ، تندبادها ، موسيقي ، عروسان مرغزار ، بالهاي شكسته ، عيسي فرزند انسان ، تازه و طرفه ها ، و ارواح سركش )

_ ترجمه ي كتاب خاتم النبيين اثر سميح عاطف الزين كه ممكن است عنوان فارسي آن « حضرت محمد در مكه / حضرت محمد در مدينه » باشد .

_ قاموس شگرفيهاي قرآن ( در دست تدوين )

_ پژوهشهاي تاريخي در قرآن ( ترجمه ي اثر بيومي مهران ، زير چاپ )

_ دانشنامه ي حقوق خصوصي اين اثر مرجع 3 جلدي ، در مرحله ي حروف نگاري است . و يكي از آثار و كوششهاي قرآن پژوهي ديگر ايشان تصحيحي علمي و هر چه دقيق تر ترجمه ي شاه ولي الله دهلوي از مهم ترين و دقيق ترين ترجمه هاي قرآن مجيد به زبان فارسي است ، كه متاسفانه چاپ آن در حدود يك دهه به درازا كشيده و هنوز هم منتشر نشده است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

آريان پور، اميرحسين

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

اميرحسين آريان پور (زاده تهران 8 اسفند 1303 - درگذشته تهران 8 مرداد 1380)، نويسنده، فرهنگ نويس، مترجم و استاد دانشگاه ايراني بود.

زندگينامه:

اميرحسين آريان پور، جامعه شناس، پژوهشگر و نويسنده و مترجم توانمند كشورمان، هشتم اسفند 1303 در خانواده اي اهل علم و شجاعت، در تهران به دنيا آمد.

او از اخلاف عصيانگران نايبي كاشان بود و از طرفي نسبتي هم با خاندان ملك المورخين سپهر نويسنده ناسخ التواريخ داشته است. او از نظريه پردازان بزرگ در زمينه علم جامعه شناسي و علوم

اجتماعي نيز به شمار مي آيد و در گسترش آن بيشترين تلاشها و خدمات را در حوزه پژوهش و تحقيق به عمل آورد. همچنين از بزرگان علم و فلسفه و هنر كشورمان به شمار مي رفت و هنوز هم به عنوان يك چهره دانشگاهي و روشنفكري ايران از محبوبيت بسزايي برخوردار است. او كه در كنار ويژگي هاي علمي خود، انساني آرمانخواه و داراي افكار انساندوستانه و مترقيانه بود، هيچگاه دست از حقيقت پژوهي برنداشت و به دنبال كشف حقيقت تاريخ بشري بود و به همين جهت در سه زمينه، انسان شناسي، جامعه شناسي و حقيقت شناسي گامهاي ارزنده اي برداشته و خلاقيت علمي را با درونمايه جنبه هاي اخلاقي دانش و پژوهش به عنوان وجه مشخصه تلاشهايي همراه داشت. مناعت طبع و قناعت وارگي و دوري از ثروت اندوزي، مقيد بودن به راستگويي و درستكاري همراه با شجاعت و صداقت در گفتار و كردار، وجه غالب شخصيت آريان پور بود. كار عظيم او تدوين فرهنگ تفصيلي علوم اجتماعي [در حوزه فرهنگ فلسفه و جامعه شناسي] به چهار زبان فارسي، انگليسي، فرانسه و آلماني است كه در مدت زماني بيش از چهل سال به طول انجاميده و بي شك، يكي از مهمترين آثار فرهنگ تفصيلي علوم در زبان پارسي و يكي از گرانبهاترين و بزرگترين آثار اميرحسين آريان پور است كه حاوي سيصدهزار فيش بوده و تاكنون انتشار نيافته است.

اميرحسين آريان پور در روز دوشنبه 8 مرداد 1380 در تهران درگذشت.

پيكر وي در بهشت زهراي تهران ور در آرامگاه خانوادگي آريانپور به خاك سپرده شد .

امير حسين در جامعه شناسي ديدگاهي ماترياليستي داشت .

وي تمام دارايي اش را در زندگي وقف

مستمندان نمود.

امير حسين آريانپور پسر خاله سهراب سپهري شاعر بزرگ معاصر ونوه نايب حسين كاشي است .

كتاب ها:

آيين پژوهش

ايبسن آشوب گراي

بزرگ مردان تاريخ

تاريخ تمدن ويل دورانت(جلد سوم، ترجمه)

جامعه شناسي هنر

دو منطق: ايستا و پويا

در آستانه رستاخيز رسالهاي در باب ديناميسم تاريخ

روانشناسي از ديدگاه واقع گرايي7 مقاله در مجله روانشناسي دانشگاه تهران

زمينه جامعه شناسي

سير فلسفه در ايران(ترجمه)

فرويديسم: با اشاراتي به ادبيات و عرفان

فرهنگ چهار زبانه (فارسي، انگليسي، فرانسه، آلماني) در دست انتشار

طبيعت، حيات، منشأ و تكامل آن (چاپ اميركيبر 1350 ه.ش.)

بهرام پور، ابوالفضل

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ابوالفضل بهرام پور از قرآن پژوهان كوشاي معاصر است كه از سالهاي پيش از انقلاب در تاليف كتب درسي با شادروانان شهيد آيت الله محمد حسين بهشتي و شهيد باهنر در زمينه ي مسائل قرآني و ديني همكاري داشته است . كوشش و هدف اعلاي ايشان ناظر به آسان سازي فهم قرآن براي عامه ي مردم است . داراي تحصيلات حوزوي و دانشگاهي ( فوق ليسانس ادبيات و علوم قرآني از دانشگاه تهران ) است . ايشان يك سلسله تفسيرهاي تك سوره اي آموزشي كم حجم دارد . از جمله ي سوره ي محمد ، سوره ي فتح ، سوره ي حجرات ، سوره ي « ق » ، سوره ي ابراهيم ، سوره ي ملك ، سوره ي جمعه ، سوره ي منافقون و سوره ي حجر . اين آثار به نحوي تدوين شده كه علاوه بر قابليت مطالعه ي فردي ، جنبه ي درسي و خودآموزي هم دارد . در هر بخش ، اول لغتها ، سپس ترجمه ي آيات و بعد

از آن تفسير و برداشتها ، و در آخر بعضي ريزه كاريهاي لفظي و نكات زباني و ادبي به دست داده شده است .

اثر قرآن پژوهي ديگر او روش روخواني قرآن است . كتاب ديگر ، روش تدريس ترجمه ي تفسيي قرآن است . اثر ديگر تفسير سوره ي يس است . ديگر تفسير نسيم حيات كه تفسير جزء سي ام است .

فهرست آثار چاپ شده يا در دست تدوين ايشان در پايان ترجمه آمده است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

حكيمي فلاطوري، عبدالجواد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

پروفسور عبدالجواد حكيمي فلاطوري در سال 1304 در محله بيدآباد اصفهان چشم به جهان گشود. بعد از طي كردن دوران دبستان همزمان با فراگيري علوم متوسطه در جرگه حوزويان درآمد. عبدالجواد در شرح حال احوال خود چنين مي گويد: « يادم هست يك زمستان را با كوزه اي شيره و روزي يك يا دو قرص نان به سر مي آورديم ولي غرق در انديشه و خواندن و اندوختن شده بوديم. همان پيماني كه اميرالمؤمنين (ع) از دانشمندان امّت گرفته بود كه لحظه اي در برابر پرخوري ستمگر و گرسنگي ستم رسيده قرار و آرام نداشته باشيد، سرلوحه زندگي خود كرده بوديم. فلاطوري در 21 سالگي براي تكميل اندوخته هاي علمي خود به تهران رفت و از محضر فرهيختگاني همچون حاج شيخ محمد تقي آملي و حاج شيخ محمد علي شاه آبادي بهره برد. سپس در پي مباحثي با دانشمند بزرگ حاج شيخ محمد رضا كلباسي پيرامون كتاب جواهر الكلام داشت به اخذ اجازه روايت و گواهي اجتهاد از محضر ايشان نائل آمد. ايشان در سن 30

سالگي به آلمان هجرت نمود و با تحصيل در رشته هايي همچون فلسفه- علوم تربيتي و تطبيق اديان به درجه دكترا نائل آمد. او به چندين زبان از جمله آلماني، يوناني، لاتين مسلط بود. در آلمان يك مركز تحقيقات شيعه شناسي پايه گذاري كرد و مهم¬ترين منابع فقهي اصولي، كلامي و فلسفي شيعه را در آن گرد آورد. وي تمام كتابها را كه حدود 4000 جلد بود شخصاً خريداري كرده بود.

فلاطوري در شناساندن دين مبين اسلام به نحو صحيح در آن كشور اقدامات مؤثري انجام داد. 60 كتاب و مقاله به زبان آلماني، 15 مقاله به زبان فارسي، ترجمه كتاب هاي تاريخي از فعاليت هاي ديگر وي مي باشد. وي همواره به اين حديث پيامبر اكرم صلي ا... عليه و آله تأكيد داشت كه: « هر كس علم(علوم حقيقي و معارف واقعي) را به جز در قرآن بجويد خداوند او را به گمراهي افكند». همچنين در مصاحبه هاي خويش به اين نكته اشاره مي نمود كه موفقيتش در تبليغ اسلام در غرب به اين جهت بوده كه به خود قرآن كريم استناد مي كرده است. او مي گفت: «من اگر در اروپا تبليغ اسلام مي كنم كه بحمدالله مقبول افتاده حتي يك ذره ا ز انديشه عقلي را در تبيين اسلام نمي آورم. خود قرآن بهترين بيان كننده اسلام است. دوري ما از قرآن اَسفبار است»

از جمله خدمات بسيار مهم فلاطوري كاري بود كه درباره اصلاح كتاب هاي درسي مدارس كشورهاي غربي انجام داد. چنان كه كتاب هاي درسي 17 كشور اروپايي را از پيش داوري هاي مغرضان و نادانان پاكسازي نمود. وي به استعمارشناسي توجه

داشت و ضرورت آن را به خصوص براي شرق اسلامي درك مي¬كرد. از اين رو به افكار سيد¬جمال الدين و تجربه هاي او ژرف مي نگريست. وقتي به او پيشنهاد شده بود كه به ايران بيايد و فلسفه و جامعه شناسي تدريس كند در پاسخ بي درنگ گفته بود: «من اگر بيايم قرآن تدريس مي¬كنم، نهج البلاغه تدريس مي كنم.»

استاد فلاطوري نهج البلاغه را شرح قرآن مي دانست و درباره آن مي گفت: «علي (ع) چون شمع مي سوزد تا سوختنش چراغ هدايت ديگران قرار گيرد. آري سخنان مولا شارح كلام الله است و شرح دهنده قرآن و دقايق و اسرار آن».

به حق در مورد وي گفته شده كه« فلاطوري غريب زيست و غريب مرد». ايشان در سال 1417 ه_ .ق در شهر كُلن آلمان وفات كردند و پيكرش بنا به وصيت او به اصفهان منتقل شد و در تخت فولاد در كنار مزار فقيه و حكيم بزرگوار آيت الله العظمي حاج آقا رحيم ارباب به خاك سپرده شد.

حلبي، علي اصغر

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد دكتر علي اصغر حلبي از محققان ، مولفان و مترجمان پركار و كوشاي معاصر است و در ميان آثار پرشمار او چندين اثر قرآني ديده مي شود كه ياد خواهد شد . علي اصغر حلبي فرزند علي اكبر در سال 1323 در اردبيل متولد شد . تحصيلات ابتدايي و متوسطه را همراه با مقدمات عربيت و فقه و اصول و منطق و فلسفه در مدارس قديم همان شهر پيش استادان فرا گرفت . او داراي ليسانس فلسفه از دانشگاه تهران است . سپس چند سال براي ادامه ي تحصيلات عالي به دانشگاه ادينبوره [ ادينبورگ ]

در اسكاتلند سفر كرد و در سال 1359 / 1980 از همان دانشگاه درجه ي دكتراي فلسفه و فرهنگ اسلامي گرفت . آثار كتابي ايشان اعم از تاليف و ترجمه نزديك به چهل اثر است . از آن ميان اين آثار قرآن پژوهانه است : آشنايي با علوم قرآني ، تاثير قرآن و حديث در ادب فارسي ، ترجمه ي تفير كبير فخر رازي كه 4 تا 5 جلد آن تاكنون ( زمستان 1383 ) منتشر شده است و سرانجام ترجمه ي قرآن مجيد كه معرفي و نقد آن موضوع اين مقاله است . در حال حاضر دكتر حلبي به تدريس در دانشگاه هاي تهران و تحقيق و تاليف آثار ارزشمند اشتغال دارد .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

خرم دل، مصطفي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

قرآن شناس ( مفسر و مترجم قرآن كريم به فارسي ) صاحب نظر و سختكوش معاصر ، جناب آقاي دكتر مصطفي خرم دل از استادان دانشگاه كردستان در سنندج و متولد در مهاباد در سال 1315 ش ، و از علماي اهل سنت . تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در شهر زادگاهش طي كرده ، و همزمان به آموزش علوم ديني به شيوه ي حوزوي و سنتي نيز پرداخته است . در سال 1346 از دانشگاه تهران ، در رشته ي زبان و ادبيات عرب ، مدرك كارشناسي ( ليسانس ) گرفته ، و همزمان با دانشجويي به خدمت در آموزش و پرورش هم اشتغال داشته است . در سال 1352 از همان رشته و همان دانشگاه ، مدرك فوق ليسانس ( كارشناسي ارشد ) گرفته ، و در سال 1358

به دريافت درجه ي دكتري در رشته ي فرهنگ عربي و علوم قرآني از دانشكده ي الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران نايل آمده است . سپس چندي در دانشسراي عالي سنندج در دانشكده ي تربيت دبير ، و سرانجام در دانشگاه كردستان به تدريس و پرورش دانشجويان و آموزگاران و دبيران پرداخته و سرانجام در سال 1367 ش بازنشسته شده ، و در حال حاضر ، مدتي است كه به تدريس در دانشگاه آزاد اسلامي ( واحد مهاباد ) اشتغال دارد . دكتر خرم دل در زمينه هاي گوناگون علوم اسلامي ، به ويژه قرآن ، داراي چند تاليف و ترجمه است . از جمله :

1 _ تفسير نور كه چون ترجمه ي قرآن كريم هم به صورت قابل تمايز از مواد تفسيري در دل آن مندرج است ، توانستيم آن را جزو ترجمه هاي امروزين به شمار آوريم و همانند ترجمه هاي مستقل و به همان شيوه معرفي و ارزيابي كنيم .

2 _ نگارش تفسير المقتطف ( به زبان عربي )

3 _ ترجمه ي تفسير اجتماعي و انقلابي و تحرك انگيز و بيدارگر في ظلال القرآن ، اثر سيد قطب ( 1906 _ 1966 م ) ( از بزرگان اخوان المسلمين مصر كه در راه آرمان انقلابي و اسلامي خود ، به دستور ضد بشري جمال عبدالناصر اعدام شد ) از عربي ، كه ترجمه ي ناقصي از آن به قلم شادروان احمد آرام انجام گرفته و به طبع رسيده است . تا كنون ( فروردين 1381 ) ، دو ، و احتمالاً سه جلد از آن چاپ شده كه

دو جلد اول شامل ترجمه ي تفسير سوره هاي فاتحه ، بقره ، آل عمران ، و نساء است . ( دانشنامه ي قرآن و قرآن پژوهي ، مقاله ي « خرم دل ، دكتر مصطفي » ، نوشته ي قرآن شناس كوشا و مترجم قرآن كريم به فارسي ( نشر فرزان ، 1377 ، معرفي شده در همين كتاب ) و نيز ( مقاله ي تفسير نور در همين دانشنامه ) .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

داريوش، پرويز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

پرويز داريوش، (4 اسفند 1٣01 - 15 اسفند 1٣79 ) نويسنده و مترجم ايراني است.

زندگينامه:

پرويز داريوش، در روز 4 اسفند 1٣01 خورشيدي مشهد به دنيا آمد. اما تحصيلات خود را در تهران به پايان رسانيد. بعد از اخذ ديپلم در مدرسه نظام ، براي تحصيلات عالي راهي آمريكا شد. مدتي در ادبيات انگليسي ، روانشناسي وفلسفه به تحصيل پرداخت ، سپس به طور ناقص آن را رها كرد! در سال 1٣2٨ به ايران بازگشت و در وزارت امور خارجه و اداره گمرك به عنوان مترجم آغاز به كار كرد. فعاليت ادبي خود را از همان سال ها آغاز كرد.

در مدرسه، هم كلاس ايرج افشار، پژوهشگر و از بزرگان كتاب داري ايران بود و در سال هاي بعد از صميمي ترين دوستان جلال آل احمد. بعضي از رمان هاي بزرگ ادبيات جهان را او به فارسي برگردانده. با مروري بر ترجمه هاي وي مي توان به اين نكته اشاره نمود كه داريوش با ترجمه آثاري همانند خيزاب ها و خانم دالووي از ويرجينيا وولف، وي را به خوانندگان فارسي زبان معرفي كرد.

پرويز داريوش در روز 15 اسفند 1٣79 خورشيدي در بيمارستان ايران مهر تهران درگذشت

ترجمه:

سيماي مرد هنرآفرين در

جواني اثر جيمز جويس ،

دوبليني ها اثر جيمز جويس ،

سيذارتا اثر هرمان هسه ،

اسپرلوس اثر هرمان هسه ،

ماجراهاي تام ساير اثر مارك تواين ،

آواي وحش اثر جك لندن ،

ماه و شش پشيز اثر سامرست موآم ،

داشتن و نداشتن اثر ارنست همينگوي،

به راه خرابات در چوب تاك اثر ارنست همينگوي ،

موش ها و آدم ها اثر جان اشتاين بك ،

چمن زارهاي بهشت اثر جان اشتاين بك ،

ماه پنهان است اثر جان اشتاين بك ،

مائده هاي زميني اثر آندره ژيد ،

پرواز شبانه اثر آنتوان دو سنت اگزوپري،

وزارت ترس اثر گراهام گرين ،

سايه گريزان اثر گراهام گرين ،

خيزاب ها اثر ويرجينيا وولف ،

خانم دالووي اثر ويرجينيا وولف ،

تسخير ناپذير اثر ويليام فاكنر ،

جف سياهه اثر تئودور درايزر ،

عشق جاوداني است (4 جلد) اثر ليوينگ استون ،

انجيل يهودا اثر هنريك پاناس ،

سرگذشت انديشه ها اثر وايت هد ،

موبي ديك (وال سفيد) اثر هرمان ملويل،

سمندريان، حميد

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حميد سمندريان (زاده 1310 در تهران) كارگردان تئاتر است.

كارگرداني تئاتر صحنه اي:

1- «دوزخ» اثر ژان پل سارتر سال اجرا 1341 بازيگران: جميله شيخي _ ركن الدين خسروي _ پرويز كاردان _ عزت پريان

2- «اشباح» اثر هنريك ايبسن سال اجرا 1342 بازيگران: جميله شيخي _ محمد علي كشاورز _ عباس غفوريان _ اسماعيل دادفر _ عزت پريان

3- «مرده هاي بي كفن و دفن» اثر ژان پل سارتر سالهاي اجرا 1342 و 1357 بازيگران: محمد علي كشاورز _ منوچهر فريد _ پرويز فني زاده _ اسماعيل محرابي _ پري صابري _ جمشيد مشايخي

4- «طبيب اجباري» اثر مولير سال اجرا 1343 بازيگران: محمدعلي كشاورز _ پرويز فني زاده _ اسماعيل محرابي _ مسعود فقيه _ شكوه نجم آبادي _ سعيد پورصميمي

5- «هركول و طويله اوجياس» اثر دورنمات سال اجرا

1344 بازيگران: پرويز صياد _ محمد گودرزي _ محمد حفاظي _ ثريا قاسمي _ عباس يوسفياني _ سيروس ابراهيم زاده _ فريده صابري

6- «ملاقات بانوي سالخورده» اثر فردريش دورنمات سال اجرا 1351 بازيگران جميله شيخي _ آذر فخر _ اكبر زنجانپور _ محمود هاشمي _ علي رامز _ غلامرضا طباطبائي

7- «نگاهي از پل» اثر آرتور ميلر سال اجرا 1348 بازيگران: اكبر زنجانپور _ سوسن تسليمي _ خسرو فرحزادي _ اسماعيل دادفر _ پروين دولتشاهي

8- «مرغ دريايي» اثر آنتوان چخوف سال اجرا 1356 بازيگران: جميله شيخي _ محمدعلي كشاورز _ قاسم سيف _ هما روستا _ جمال اجلالي _ محمد مطيع _ منوچهر فريد _ سرور رجائي- آتيلا پسياني _ سروش خليلي و.....

9 _ «كرگدن» اثر اوژن يونسكو سال اجرا 1351 بازيگران: عزت ا... انتظامي _ پرويز صياد _ اسماعيل دادفر _ محمد حفاظي _ مهدي فخيم زاده _ پروين دولتشاهي _ فريده صابري _ عباس يوسفياني _ محمود شيباني و....

10- «بازي استريندبرگ» اثر فردريش دورنمات سال اجرا 1351-1378 بازيگران: محمدعلي كشاورز _ اسماعيل شنگله _ هما روستا

11- «دايره گچي قفقازي» اثر برتولت برشت سال اجرا 1377 بازيگران: سعيد پور صميمي _ آزيتا حاجيان _ سهراب سليمي _ حسن پورشيرازي _ آرمان اميد _ جمال اجلالي و....

12- «باغ وحش شيشه اي» اثر تنسي ويليامز سال اجرا 1342 بازيگران: پرويز فني زاده _ شهلا رياحي _ پري صابري _ عباس مغفوريان

13- «آندورا» اثر ماكس فريش سال اجرا 1346 بازيگران: سعيد پورصميمي _ ثريا قاسمي _ محمدعلي كشاورز _ منوچهر فريد _ پرويز پورحسيني _ جميله شيخي _ اسماعيل دادفر _ جمشيد مشايخي _ منوچهر فريد _ پري امير حمزه _ اسفنديار

شهيدي و....

14_ «ازدواج آقاي مي سي سي پي» اثر فردريش دورنمات سال 1368 بازيگران: رضا كيانيان _ احمد آقالو _ ميكائيل شهرستاني _ هما روستا _ نورالدين استوار _ جمال اجلالي _ رضا عمراني _ قاسم زارع و.....

15- «لئوكاديا» اثر ژان آنوي سال اجرا 1343 بازيگران: پرويز پورحسيني _ سعيد پورصميمي _ محمدعلي كشاورز _ محمد حفاظي _ شكوه نجم آبادي - عصمت صفوي

كارگرداني تئاتر راديويي:

حميد سمندريان در راديو صداي ايران تعدادي نمايشنامه را ترجمه كرده كه كارگرداني آن را نيز به عهده داشته است:

1- غروب روزهاي آخر پاييز نوشته فردريش دورنمات سال 1341

2- پنچري نوشته فردريش دورنمات سال 1341

3- همزاد نوشته فردريش دورنمات سال 1341

4- اقدامات وگا نوشته فردريش دورنمات سال 1341

5- فيزيكدانها نوشته فردريش دورنمات سال 1366

تله تئاتر:

آثار اجرا شده در تلويزيون ملي ايران (تله تئاتر) كه ترجمه و كارگرداني اين آثار به عهده حميد سمندريان بوده است:

1- غروب روزهاي پائيز اثر فردريش دورنمات سال 1342

2- بازي استريندبرگ اثر فردريش دورنمات سال 1351

3- خمره اثر لوئيجي پيراندللو سال 1353

4- جراحي پلاستيك اثر پي ير فراري سال 1340

5- پلوفت (شبح كوچك) اثر ماريا كل راماشادو سال 1340

6- ساعت شش در خيابان آتن اثر روژه فرديناند

7- به سوي دمشق اثر اگوست استريندبرگ سال 1381

حميد سمندريان به دعوت پرفسور رگن برگ استاد دانشگاه مونيخ و كارگردان تئاتر به انستيتو گوته دعوت شد و نمايشنامه هاي بسياري را با بازيگران آلماني روي صحنه برد. اين همكاري بين سالهاي 51 تا 57 ادامه داشت.

1- شهاب آسماني اثر فردريش دورنمات

2- چگونه رنجهاي آقاي موكين پوت برطرف مي شود اثر پيتر وايس

3- پنچري اثر فردريش دورنمات

4- سانتا كروز اثر ماكس فريش

5- راهب و راهزن اثر هاينريش بول

6- خوزه اثر هاينريش بول

7-

خشم شديد فليپ هوتس اثر ماكس فريش

8- بالماسكه دزدان اثر ژان آنوي

9- دوزخ اثر ژان پل سارتر

10- ازدواج آقاي مي سي سي پي اثر فردريش دورنمات

11- توراندخت اثر هيلدس هايمر

12- مرده هاي بي كفن و دفن اثر ژان پل سارتر

: ترجمه

حميد سمندريان در باب ترجمه آثار نمايشي در جامعه تئاتري:

1- غروب روزهاي پاييز اثر فردريش دورنمات سال 1340 ناشر مرواريد

2- پنچري اثر فردريش دورنمات سال 1342 ناشر مرواريد

3- ازدواج آقاي مي سي سي پي اثر فردريش دورنمات سال 1341 نشر پيروز

4- دايره گچي قفقازي اثر برتولت برشت سال 1341 چاپ مجدد 1378

5- اقدامات وگا و همزاد اثر فردريش دورنمات سال 1341

6- ملاقات بانوي سالخورده اثر فردريش دورنمات سال 1342 چاپ مجدد 1378 نشر قطره

7- رومولوس كبير اثر فردريش دورنمات سال 1369 مركز هنرهاي نمايشي

8- باغ وحش شيشه اي اثر تنسي ويليامز سال 1342 چاپ مجدد 1383 نشر قطره

9- لئوكاديا اثر ژان آنوي سال 1343 چاپ مجدد 1383 نشر قطره

10- هركول و طويله اوجياس اثر فردريش دورنمات سال 1343

11- آندورا اثر ماكس فريش سال 1347 انتشارات روز

12- فيزيكدانها اثر فردريش دورنمات سال 1350 چاپ مجدد 1383 نشر قطره

13- خشم شديد فليپ هوتس اثر ماكس فريش سال 1350 چاپ مجدد 1370 نشر مركز هنرهاي نمايشي

14 _ فرشته اي به بابل مي آيد اثر فردريش دورنمات سال 1352

15- چگونه رنجهاي آقاي موكين پوت بر طرف مي شود سال 1353

16- مكبث اثر ويليام شكسپير سال 1355 چاپ مجدد 1383 نشر قطره

17- بازي استريندبرگ اثر فردريش دورنمات سال 1351 چاپ مجدد 1374 نسل قلم

سيف اللهي، حجت الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : دكتر حجت الله سيف اللهي ننه كران در روستاي ننه كران يكي از توابع اردبيل بدنيا آمد. ايشان داراي مدرك دكتري رشته آمار از دانشگاه پاريس

6(پي ير و ماري كوري ) است كه پس از اخذ مدرك دكتري رشته مذكور از سال 1353 در دانشگاه ابوريحان و شهيد بهشتي به تدريس پرداخت و در سال 1381 به افتخار بازنشتگي نائل آمد.نامبرده از سال 1377 تا كنون در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركز به تدريس مشغول مي باشد.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : آمار (تحليل داده ها)

والدين و انساب : پدر و مادر حجت الله سيف اللهي ننه كران فوت شده اند. ايشان داراي سه برادر است كه بترتيب در اردبيل ،رامسر و اراك زندگي مي كنند.

خاطرات كودكي : حجت الله سيف اللهي ننه كران از دوران كودكي خود چنين مي گويد: "پنجم ابتدايي را در روستاي ننه كران اردبيل طي كرده ام . در زير چراغ نفتي در خانه و در مغازه پدرم درس مي خواندم و روزها نيز كنار رودخانه كار مي كردم و كلاس ششم ابتدايي را در بخش نمين به پايان رسانيدم.در دوران تحصيل خود هميشه شاگرد اول بودم."

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : پدر حجت الله سيف اللهي ننه كران در روستاي ننه كران مغازه داشت و به كار كشاورزي نمي پرداخت.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : حجت الله سيف اللهي ننه كران 5 سال دوره ابتدايي را در روستاي ننه كران و ششم ابتدايي را در نمين و سه سال اول متوسطه را آستارا و دو سال دانشسرا را در تبريز ،4 سال در رشته رياضي در دانشگاه تهران به تحصيل پرداخته است. ايشان دوره كارشناسي ارشد را در موسسه آموزش عالي آمار و انفورماتيك و دوره تحصيلات تكميلي و دكتري رشته آمار

را در دانشگاه پاريس 6(پي ير و ماري كوري) گذرانده است.

خاطرات و وقايع تحصيل : حجت الله سيف اللهي ننه كران از دوران تحصيل خود چنين به ياد دارد: "در كلاس دوم ابتدايي كتاب ها بزبان تركي بود و از آذر 1325 به بعد به فارسي تبديل شد. من براي ششم ابتدايي هر زور صبح از روستاي خود به نمين مي رفتيم و طوري كه در مدرسه بسته مي شد و عصر نيز بر مي گشتيم.سه سال متوسطه را در آستارا بودم در آن موقع در آن شهر كتاب پيدا نمي شد و بايستي از اردبيل خريداري مي شد."

فعاليتهاي ضمن تحصيل : حجت الله سيف اللهي ننه كران پس از طي دو سال دانشسراي مقدماتي در مهر 1335 در ننه كران به عنوان آموزگار استخدام شدند.او دو ديپلم طبيعي و رياضي را بطور متفرقه در اردبيل و تبريز اخذ كردند و در سال 1343وارد دانشگاه تهران در رشته رياضي گرديدند.

هم دوره اي ها و همكاران : دكتر طاهري ،دكتر تارمست،دكتر هاشمي پرست از همدوره ايهاي حجت الله سيف اللهي ننه كران مي باشند.

همسر و فرزندان : حجت الله سيف اللهي ننه كران در سال 1343 با همسر خود (دبير بازنشسته) ازدوراج كرد كه ماحصل اين ازدواج سه فرزند ،2 دختر و يك پسر مي باشد.

فعاليتهاي آموزشي : حجت الله سيف اللهي ننه كران از مهر سال 1335 به مدت 19 سال در دبيرستانها ننه كران و تهران به تدريس مشغول بودند در سال 1354 با مدرك كارشناسي ارشد رشته آمار در دانشگاه ابوريحان و پس از اخذ مدرك دكتري رشته آمار در دانشگاه شهيد بهشتي

تا سال 1381 به تدريس پرداخت.نامبرده در مهر همان سال (1381) بازنشسته گرديدند. ايشان در ضمن از 15 شهريور سال 1377 تا كنون در دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركزي اشغال دارند.

جوائز و نشانها : حجت الله سيف اللهي ننه كران بدليل ترجمه كتاب ،تاليف مقاله و طرحهاي پژوهشي در دانشگاه شهيد بهشتي لوحهاي تقدير و جوايز نقدي متعددي دريافت كرده است.

چگونگي عرضه آثار : حجت الله سيف اللهي ننه كران داراي سه طرح پژوهشي در دانشگاه شهيد بهشتي مي باشد.

________________________________________

آثار :

1 آمار رياضي

ويژگي اثر : ترجمه

2 تحليل داده ها

ويژگي اثر : ترجمه

3 خلاصه درس و فرمولهاي آمار و احتمال رياضي

ويژگي اثر : ترجمه

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

شاهين، داريوش

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

شادروان داريوش شاهين يكي از دين پژوهان متجدد و امروزين و راسخ در عقيده و علم و ايمان بود . در سال 1376 اين بنده در گرماگرم تدوين دانشنامه ي قرآن و قرآن پژوهي بودم كه با وزيدن نفحات توفيق رحماني ، در سال 1377 از سوي نشر دوستان در 2 جلد ، مشتمل بر 3600 مقاله از جمله بالغ بر نزديك به 800 زندگينامه ي قرآن پژوهان از قاري و مقري و مفسر و خوشنويس و غيره منتشر شد . با بنده 16 _ 17 مولف جوان همكاري مي كردند كه اگر ياري الهي به صورت ياري بندگان پاكدلش در نمي آمد ، تدوين و جمع و نشر آن مرجع مشكل گشا ممكن نبود . يكي از مشكل گشاييهاي ساده ي اين مرجع

كوتاه اما جوابگو اين بود كه شرح حال خود نوشت دست كم دويست تن از مترجمان و مفسران و ساير قرآن پژوهان را در برداشت . به يادم هست كه دو سه بار به منزل آقاي داريوش شاهين تلفن زدم كه لطف كنند و زندگينامه ي خود نوشتي براي درج در آن دانشنامه بنويسند ، بي علاقگي و اكراه از لحنش آشكار بود . زيرا در سالها شايد دهه ها پيش كه من بچه بودم ، روزي در پشت ويترين كتابفروشي ها ترجمه اي از قرآن كريم ديدم كه ترجمه اي گسترده و آزاد بود كه انگليسي ها به آن نوع ترجمه Para phrase يا نقل به معنا ، بدون قابليت مطابقه ي واو به واو با متن اصلي كه براي رسايي بيشتر و همه فهمي و مردم پسندي است ، گويند؛ و ايشان رو ي جلد و صفحه ي عنوان ترجمه ي خود از قرآن كريم نوشته بودند : « ترجمه و نگارش داريوش شاهين » ، بنده و شايد بسياري ها تكان خورده بودند كه مگر قرآن كريم مي تواند نگارش كسي جز خداوند باشد ؟ و بنده اشاره وار در يكي از مصاحبه ها و مقالات خود از اين مسئله به شگفتي ياد كرده بودم كه ايشان آن را حمل بر تمسخر كرده بودند .

همين است كه به درخواست من پاسخ مثبتي ندادند و حاصل اين شد كه تهيه ي يك صفحه شرح حال از ايشان براي جامعه ي علمي دشوار است .

خوشبختانه ، هنگامي كه اين بزرگ مرد پركار با كارنامه ي فرهنگي پربارش درگذشت ( چهارم آبان ماه

1380 ) يك زندگينامه ي كوتاه و پر اطلاع نيز همراه با آگهي نامه ي مربوط به اعلام وفات او منتشر شد ، كه در آن چنين اطلاعاتي آمده است : از داريوش شاهين بيش از 300 جلد تاليف ، ترجمه ، مجموعه هاي مختلف و داستان در عرصه ي ادبيات ، شعر و مذهب به يادگار مانده است . در بخش مذهب شادروان شاهين به ترجمه ي نهج البلاغه به زبان انگليسي توفيق يافت . كتابي به نام يكصد گوهر شامل كلمات قصار حضرت علي (ع) ، به انتخاب و كوشش او تدوين و به پنج زبان ترجمه شده است . او چندين دهه هم براي راديو نويسندگي و تهيه ي مطلب مي كرد . ديگر از آثار او تاريخ ايران در يكصد قرن است كه نه صرفاً تاريخ سياسي ، بلكه اجتماعي و هنري و فرهنگي ده هزار ساله ي ايران است و به انگليسي هم ترجمه شده است . در عين حال و اين همه پركاري قلمي ، آن بزرگوار به مدت سي سال در مركز توسعه ي صادرات ايران خدمت كرد و از همان جا پس از 30 سال بازنشسته شد .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

عاصي، مصطفي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : مصطفي عاصي در سال 1324 در تهران بدنيا آمد.ايشان داراي مدرك دكتراي رشته زبان شناسي گرايش كامپيوتر و فرهنگ نگاري از دانشگاه اكستر انگلستان - 1368ميباشد.نامبرده هم اكنون عضو هيئت علمي فرهنگستان زبان ايران و پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي(با درجه علمي دانشيار) مي باشد.

گروه : علوم انساني

رشته : زبان شناسي

گرايش : كامپيوتر و فرهنگ

نگاري

والدين و انساب : مصطفي عاصي فرزند سيد محمد عاصي است.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات مصطفي عاصي به قرار زير است: ديپلم رياضي از دبيرستان دارالفنون تهران - 1342 ليسانس (كارشناسي ) زبان و ادبيات انگليسي از دانشكد ه ادبيات دانشگاه تهران - 1347 فوق ليسانس (كارشناسي ارشد) زبانشناسي همگاني ازدانشكد ه ادبيات دانشگاه تهران - 1350 دكتري زبانشناسي با گرايش كامپيوتر و فرهنگ نگاري از دانشگاه اكستر انگلستان - 1368 دوره هاي تخصصي : دوره روش تدريس زبان انگليسي - 1350 دوره هاي آشنايي با مباني كامپيوترو سيستم هاي عامل , برنامه نويسي RPG ,COBOL, ASSEMBLER , ,FORTRAN SNOBOL و تحليل سيستم ها از سال 1352 تا سال 1359در ايران و انگلستان دوره هاي آشنايي با سيستم شبكه كامپيوتري MULTICS و كاربردمجموعه Office و نرم افزارهاي آماري ازجمله SPSS در محيط Windows ازسال 1358 تا سال 1377 ( دانشگاه اكستر ) دوره هاي ايجاد و مديريت پايگاه داده ها و ارايه اطلاعات در شبكه جهاني اينترنت - 1377( دانشگاه اكستر ) دوره آشنايي و كار با نرم افزارهاي مديريت اصطلاحات Trados و Multiterm در دانشگاه وين - 1381

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : پيشينه استخدامي و اداري دكتر عاصي به ترتيب زير است : عضو هيأت علمي فرهنگستان زبان ايران و پژوهشگاه علوم انساني از 1350 تا كنون وضعيت كنوني استخدامي : دانشيار پژوهشي پايه 26 و مدير گروه هاي آموزشي و پژوهشي زبان شناسي همگاني در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي عضويت در مجامع علمي : عضو انجمن رايانش ادبي و زباني ( ALLC ) از 1358 عضو انجمن

فرهنگ نگاري اروپا ( EURALEX ) از بدو تأ سيس - 1362 عضو انجمن فرهنگ نگاري آمريكاي شمالي ( DSNA ) از 1369 عضو انجمن فرهنگ نگاري آسيا (ASIALEX) ازبدو تأ سيس - 1376 عضو انجمن زبان شناسي ايران و مدير گروه هاي تخصصي زبان شناسي رايانه اي و فرهنگ نگاري از بدو تأسيس – 1381 عضو گروه هاي واژه گزيني رايانه وفناوري اطلاعات و زبان شناسي فرهنگستان زبان و ادب قارسي

فعاليتهاي آموزشي : پيشينه تدريس : آموزش زبان انگليسي از 1350 تا 1354 (د ر مركز آموزش زبان نيروي هوايي ، مركز آموزش مخابرات و مدرسه زبان هاي خارجي كارآ ) تدريس دانشگاهي ( در دانشگاههاي تهران ، علامه طباطبايي ، الزهرا ، مشهد ، اصفهان ، پزشكي ايران ، آزاد اسلامي و پژوهشگاه علوم انساني ) : زبان انگليسي و درسهاي تخصصي زبان شناسي در دوره هاي كارشناسي ارشد و دكتري زبانشناسي همگاني ، زبان انگليسي و فرهنگ و زبانهاي باستاني از 1356 تا كنون : زبانشناسي رايانه اي (كامپيوتري ) ، فرهنگ نگاري ، مباني كامپيوتر و كاربرد آن ، اصول دستور زبان ، ساختواژه، ساخت زبان فارسي ، مقدمات زبانشناسي ، روش تحقيق ،گويش شناسي راهنمايي و مشاوره بيش از شصت پايان نامه دوره كارشناسي ارشد و دكتري زبانشناسي در پژوهشگاه و دانشگاه هاي ديگر

مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : - ايجاد پايگاه داده هاي واژگاني دوزبانه براي فرهنگ هاي فارسي به انگليسي از 1378 تا 1381 - راه اندازي پايگاه داده هاي زبان فارسي در اينترنت - 1384

چگونگي عرضه آثار : پيشينه كارهاي پژوهشي

: شركت در طرح تهيه فرهنگ مترادفهاي فارسي از 1350 تا 1357 شركت در طرح بررسي واژه هاي مركب در آثار نظامي گنجوي - 1355 شركت در طرح تهيه واژه نامه هاي بسامدي با كامپيوتر از 1354 تا 1356 شركت در طرح تهيه واژه نامه هاي چند زبانه و ريشه شناسي - 1355 شركت در گروه هاي واژه گزيني كامپيوتر ، زبان شناسي ، متالورژي ، حسابداري و ادب و هنرفرهنگستان زبان ايران از 1354 تا 1357 و فرهنگستان زبان و ادب فارسي از سال 1378 تاكنون شركت در گردآوري و تدوين كامپيوتري واژه هاي پيشنهادي فرهنگستان زبان ايران از 1356 تا1360 طراحي ، پژوهش و اجراي طرح " سيستم فارسي " ( Farsi System )براي پردازش و چاپ متن دوزبانه فارسي و انگليسي با كامپيوتر- 1359 سرپرستي و شركت در طرح فرهنگنامه جوانان و نوجوانان از 1360 تا 1362 شركت در طرح فرهنگ برابرهاي فارسي براي واژه هاي علمي و فني از 1363 تا 1368 اجراي طرح واژه نامه نويسي تخصصي با كمك كامپيوتر ( رساله دكتري ) از 1358 تا 1368 سرپرستي و اجراي طرح بررسي كاربرد كامپيوتر در پژوهشهاي زباني از 1369 تا 1371 شركت در تدوين استاندارد ملي كد تبادل اطلاعات 8 بيتي فارسي ا ز 1370 تا 1372 شركت در تدوين استاندارد ملي براي صفحه كليد فارسي كامپيوتر -1373 شركت و مشاوره در طرح تهيه فرهنگ جامع مديريت از 1371 تا 1373 سرپرستي و اجراي طرح ايجاد پايگاه داده هاي زبان فارسي از 1372تا 1383 شركت در تدوين استاندارد بين المللي نويسه گرداني فارسي - 1378 شركت در تدوين استاندارد

بين المللي آوانويسي فارسي - 1379 طراحي و اجراي طرح پژوهشي تعيين مؤلفه هاي زباني براي بهره گيري در سيستم هاي بازيابي اطلاعات و متن كاو فارسي – 1382 مأموريتهاي علمي و كنفرانس ها : سمينار بين المللي فرهنگ نگاري ( اكستر - انگلستان ) 1357 مدرسه تابستاني بين المللي فرهنگ نگاري ( اكستر - انگلستان ) 1359 سمينار واژه گزيني براي اصطلاحات صنعت بيرينگ ( تهران ) - 1366 نخستين كنفرانس زبانشناسي ( تهران ) با ارائه مقاله - 1369 چهارمين كنفرانس بين المللي فرهنگ نگاري ( مالاگا - اسپانيا ) با ارائه مقاله - 1369 سمينار زبانشناسي كامپيوتري ( مشهد ) دو سخنراني - 1370 دومين كنفرانس زبانشناسي ( تهران ) با ارائه مقاله - 1371 سمينار بررسي نقش اطلاع رساني در تحقيق و توسعه ( تهران ) با ارائه مقاله - 1372 ششمين كنفرانس بين المللي فرهنگ نگاري ( آمستردام - هلند ) با گزارش و پوستر - 1373 سومين كنفرانس زبانشناسي ( تهران ) با ارائه مقاله - 1374 فرصت مطالعاتي در مركز تحقيقات فرهنگ نگاري ( دانشگاه اكستر - انگلستان ) 1375 چهارمين كنفرانس زبانشناسي (تهران ) با ارائه مقاله - 1376 فرصت مطالعاتي در مركز تحقيقات فرهنگ نگاري (دانشگاه اكستر - انگلستان ) 1377 نخستين هم انديشي واژه گزيني و اصطلاح شناسي (تهران) با ارائه مقاله 1380 پنجمين كنفرانس زبانشناسي (تهران ) با ارائه مقاله – 1380 نخستين همايش ملي ايران شناسي (تهران) 1381 دومين كنفرانس علوم شناختي (تهران) 1381 آكادمي تابستاني اصطلاح شناسي ( دانشگاه وين – اتريش ) با سخنراني - 1381 دومين هم انديشي واژه گزيني

و اصطلاح شناسي (تهران) با ارائه مقاله 1382 نخستين هم انديشي ترجمه شناسي (تهران) با ارائه مقاله 1382 كارگاه آموزشي ويرايش (تهران) با ارائه مقاله 1382 پنجمين كنفرانس سراسري سيستم هاي هوشمند (مشهد) با ارائه مقاله 1382 دومين كارگاه بين المللي فناوري اطلاعات و رشته هاي وابسته (WITID 2004) (كيش) باارائه مقاله 1382 نخستين هم انديشي دستور زبان فارسي (فرهنگستان زبان و ادب فارسي- تهران) با ارائه مقاله 1382 اولين كارگاه پژوهشي زبان فارسي و رايانه (دانشگاه تهران) با ارائه طرح و شركت در ميزگرد 1383 دومين همايش آموزش الكترونيكي (مركز فناوري اطلاعات و ارتباطات پيشرفته دانشگاه صنعتي شريف تهران) با ارائة مقاله - 1383 ششمين كنفرانس زبانشناسي (تهران ) با ارائه مقاله – 1383 همايش هفتة پژوهش (پژوهشگاه علوم انساني – تهران ) با ارائة مقاله و كارگاه پژوهشي -1383 اولين همايش بين المللي بومي سازي مبتني بر فناوري اطلاعات در حوزة خط و زبان فارسي ( مركز تحقيقات مخابرات – تهران ) با ارائة مقاله – 1384 دومين كنفرانس بين المللي فناوري اطلاعات و دانش (دانشگاه صنعتي امير كبير- تهران) با ارائة مقاله – 1384 نخستين همايش انجمن زبان شناسي ايران (تهران) دبير همايش -1384 تعداد مقالات ارائه شده در همايشها و منتشر شده در مجلات معتبر علمي :34 مورد تعداد مقالات بزبان انگليسي:13 مورد

آثار :

1 Information and Documentation – Transliteration of Arabic Characters into Latin Characters- Part4: Phonetic Transcription of Persian

ويژگي اثر : International Standard: ISO/DIS 233-4. -2000

2 Information and Documentation – Transliteration of Arabic Characters into Latin characters - Part 3 : Persian

Language

ويژگي اثر : Simplified Transliteration. International Standard: ISO 233-3. -1999

3 استاندارد صفحه كليد فارسي كامپيوتر

ويژگي اثر : (تاليف گروهي ) ، شماره استاندارد ملي ايران : 2901 ، تهران ، موسسه استاندارد وتحقيقات صنعتي ايران . -1373

4 استاندارد كد تبادل اطلاعات 8 بيتي فارسي

ويژگي اثر : ( تاليف گروهي (، شماره استاندارد ملي ايران: 3342 ، تهران ، موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران . -1372

5 استاندارد نحوة ارائة كد زبانها

ويژگي اثر : (تأليف گروهي) ، تهران ، مؤسسة استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران. -1382

6 پيشنهاد شما چيست ؟ برخي از واژه هاي رايانه اي

ويژگي اثر : (تاليف گروهي ) ، تهران ، فرهنگستان زبان ايران -1355

7 سيستم رايانه اي و برنامه هاي واژه نامه هاي بسامدي

ويژگي اثر : (تاليف گروهي ) ، تهران ، فرهنگستان زبان ايران -1355

8 سيستم رايانه اي و برنامه هاي واژه نامه هاي چندزباني و ريشه شناسي

ويژگي اثر : ( تاليف گروهي)، تهران ، فرهنگستان زبان ايران . -1355

9 فر هنگ زبانشناسي

ويژگي اثر : (نرم افزار كامپيوتري ) ( باهمكاري محمد عبدعلي ) ، تهران . -1375

10 فرهنگ جامع مديريت

ويژگي اثر : (مشاور) ، تهران ، دانشگاه علامه طباطبائي -1377

11 فرهنگ چهارجلدي فارسي – انگليسي

ويژگي اثر : ( 4172 صفحه) (با همكاري دكتر منوچهر

آريانپور)، تهران، جهان رايانه-1382

12 فرهنگ يك جلدي فارسي – انگليسي

ويژگي اثر : ( 1600 صفحه) (با همكاري دكتر منوچهر آريانپور)، تهران، جهان رايانه-1384

13 مجموعه مقالات نخستين همايش انجمن زبان شناسي ايران

ويژگي اثر : (380 صفحه) , تهران , انجمن زبان شناسي ايران

14 واژگان گزيده زبانشناسي

ويژگي اثر : (با همكاري محمد عبدعلي) ، تهران ، شركت انتشارات علمي و فرهنگي -1375

15 واژه هاي رايانه(2)

ويژگي اثر : (تأليف گروهي) مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسي ، تهران-1383

16 واژه هاي تخصصي رايانه(1)

ويژگي اثر : (تأليف گروهي) مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسي ، تهران-1380

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

فارسي، جلال الدين

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

آقاي جلال الدين فارسي از اسلام پژوهان و مبارزان عصر جديد در راه تحقق و استقرار انقلاب / حكومت / جمهوري اسلامي بوده اند ، و بيش از يك اهل قلم عادي در اين راه تلاش كرده اند . او متولد 1312 ش در مشهد مقدس است . در حدود سالهاي 1332 _ 1333 ش نخستين اثر خود را كه ترجمه بود منتشر ساخت و با شركت در حوزه هاي مخفي نهضت مقاومت ملي ، به بحث درباره ي مسئله ي « كليسا » و رابطه ي دين و دولت / سياست / حكومت و پس از آن به تدريس دو اثر انقلابي خود به نامهاي نهضت هاي پيامبران ، و تكامل مبارزه ي ملي پرداخت . سالهاي 1340 _ 1341 را در زندان قزل قلعه

سپري نمود و در قيام 15 خرداد سال 1342 نيز نقشي فعال داشت . كتاب حقوق بين المللي اسلامي را در سال 1345 ، و ترجمه ي كتاب مشهور تكامل انقلابي اسلام را در سال 1349 منتشر كرد . در خلال همين سالها به لبنان هجرت كرد و با همكاري با جنبشهاي انقلابي و آزادي بخش منطقه در حركت مبارزه ي مسلحانه ي داخل كشور نقش مهمي ايفا نمود . دوره ي درسهايي درباره ي ماركسيسم به دو زبان فارسي و عربي و واحدهاي بشري و ترجمه ي 5 جلد ( از 11 جلد منتشر شده ) الغدير و شهداي راه فضيلت هر دو اثر شادروان علامه عبدالحسين اميني ، از آثار فرهنگي ارزشمند دوران هجرت اوست .

در تابستان 1357 از طرف امام خميني ( ره ) ، به تنظيم رابطه ي سازمان آزادي بخش فلسطين با انقلاب اسلامي ايران همت گماشت و سال بعد به نمايندگي در مجلس خبرگان انتخاب گرديد . مسئوليت ديگر وي عضويت در ستاد انقلاب فرهنگي بود . وي سپس به عنوان نماينده ي مردم تهران در دوره ي دوم مجلس شوراي اسلامي مشغول انجام وظيفه گرديد . آثار ديگر او كه در سالهاي اخيرتر منتشر شده عبارتند از : ترجمه ي قرآن كريم كه به آن بيشتر مي پردازيم ؛ فلسفه ي انقلاب اسلامي ؛ استراتژي بين المللي ؛ پيامبري و جهاد و حكومت ، پيامبري و انقلاب كه اين سه كتاب ، يك دوره سيره ي نبوي است به استناد ترتيب نزول قرآن و محتواي آيات تاريخي . يكي از آثار مفيد ديگر ايشان واژه هاي انقلاب

اسلامي ايران است كه چند سال پيش منتشر شده است ، و به كار ايران شناسان و اسلام شناسان و محققان انقلاب اسلامي و تاريخ عصر جديد ايران مي آيد .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

فرزانه، بهمن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

بهمن فرزانه (1317) مترجم بيش از 50 كتاب به فارسي بوده و يك رمان نيز نوشته است. ترجمه هاي او بسياري از نويسندگان مطرح جهان را به ايرانيان معرفي كرده است.

فرزانه بر زبان هاي ايتاليايي، انگليسي، اسپانيايي و فرانسوي مسلط بودهو اكنون ساكن شهر رم در ايتاليا است.

زندگي:

بهمن فرزانه در سال 1317 زاده شد و به مدرسه عالي مترجمي سازمان ملل رفت. در سن 26 سالگي نخستين كتاب را از تنسي ويليامز ترجمه كرد و پس از آن مدتي به همكاري با شركت هاي فيلم سازي ايتاليا پرداخت و فيلم نامه اي نيز نوشت كه به توليد فيلم رسيد.

فرزانه در انتخاب كتاب براي ترجمه دقت زيادي به كار مي برد و هنگامي كه تصميم به ترجمه كتابي مي گيرد كار ترجمه را به طور منظم و در ساعت هاي مشخص انجام مي دهد. به گفته خودش «من هنوز قديمي مانده ام و هنوز با دست مي نويسم» و از كامپيوتر استفاده نمي كند .

او آثار تنسي ويليامز، گراتزيا كوزيما دلدا ، آلبا دسس پدس، لوئيچي پيراندللو، گابريل گارسيا ماركز، آنا كريستي، اينياتسيو سيلونه، رولددال، گابريل دانونزيو، واسكو پراتوليني، ايروينگ استون، جين استون و … را به فارسي برگردانده است.

كتاب شناسي:

تاليف:

فيلمنامه در نيمه بسته ،

چرك نويس ،

مجموعه داستان سوزن هاي گمشده ،

2008 - رمان سرباز دل ،

ترجمه:

صد سال تنهايي، اثر گابريل گارسيا ماركز ،

بر لبه پرتگاه، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

كبوترها و بازها، از گراتزيا

كوزيما دلدا ،

عروسك فرنگي ،

حريق در باغ زيتون، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

به نوبت ،

عذاب وجدان ،

خاكستر، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

خانواده اي محترم ،

راز مرد گوشه گير، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

چشم هاي سيمونه، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

وسوسه، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

تازه عروس ،

يك دسته گل بنفشه ،

درخت تلخ ،

محبت ،

راه خطا، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

رقص گردنبند، از گراتزيا كوزيما دلدا ،

عشق در زمان وبا ،

هيچ يك از آن ها باز نمي گردد ،

عشق و جنايت در سيسيل ،

دوازده داستان سرگردان ،

عشق و جنايت در سيسيل، از لوييچي كاپوان ،

عشق هاي بدون عشق، از پير آندلو ،

اژدهاخانم و ديگر افسانه ها، مجموعه داستان از لوئيجي كاپوآنا ،

دوازده داستان سرگردان، از گابريل گارسيا ماركز ،

فصيحي، ارسلان

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

ارسلان فصيحي (1340) مترجم و ويراستار ايراني. ترجمهٔ آثار اورهان پاموك (برندهٔ جايزه نوبل) به فارسي از شاخص ترين كارهاي او محسوب مي شود.

:زندگي

فصيحي كار ترجمه را از جواني شروع كرد و اولين كتاب اش كه از تركي به فارسي ترجمه شده بود سفرنامه اي بود به شوروي كه هرگز منتشر نشد. كتاب هاي ديگري نيز در اوايل دهه 60 ترجمه كرد كه هيچ كدام چاپ نشد. از جمله كتاب كشاورزي و مناسبات ارضي در ايران، اواخر قرن نوزدهم-اوايل قرن بيستم.[1] در سال 61 براي تحصيل زبان و ادبيات به تركيه رفت و اواخر دههٔ شصت به كشور بازگشت و ترجمه را ادامه داد. حدود 20 كتاب از فارسي به تركي ترجمه كرد كه اكثرا جنبهٔ تبليغي و ترويجي داشتند. داستان هاي كوتاهي هم از ياشار كمال ترجمه كرد. او به ترجمهٔ آثار پاموك

قبل از آن كه پاموك جايزه نوبل را دريافت كند پرداخت. فصيحي هم اكنون سرويراستار انتشارات ققنوس است.

تاليف:

1386 - خودآموز تركي استانبولي (مكالمه - دستور).

ترجمه:

1377 - سلول 72 - اورهان كمال.

1382 - زندگي نو - اورهان پاموك.

1383 - قصه هاي حسن كچل - نورهان آيدينكال.

- 1377قلعه سفيد - اورهان پاموك.

- برف - اورهان پاموك.

-1387 "بيرون از صحنه" - احمد حمدي تانپينار

-1387 "نام من قرمز" - اورهان پاموك

فولادوند، محمدمهدي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

استاد محمد مهدي فولادوند فرزند شادروان محمد حسين بختياري ، در اول دي ماه 1299 در اراك متولد شد . او از سوي مادر ، نوه ي حجت السلام حاجي آقا محسن ادراكي و نبيره ي دختري مرحوم سيد محمد علي تهراني است . پس از طي تحصيلات اوليه و رايج به سبك جديد ، در شهريور 1329 براي ادامه ي تحصيل به ويژه در رشته هاي شعر و ادب و هنر و زيبايي شناسي ، به پاريس رفت و چهارده سال در آن شهر اقامت و در رشته هاي دلخواه دانشگاهي و تكميل زبان و ادب فرانسوي خود تلاش كرد . جناب فولادوند در آبان ماه 1343 ( 1964 م ) به تهران بازگشت و تاكنون كه بيش از هشتاد سال از عمر پربار و بركتش مي گذرد ، در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي، مواد مختلف فلسفه ، زيباشناسي ، زبان فرانسه ، تاريخ مذاهب و فرهنگ ايران را تدريس كرده است . او عضو انجمن فلسفه ي ايران و علوم انساني يونسكو و عضو انجمن شعراي فرانسه و نويسندگان فرانسه زبان است . مجموعه ي آثار فرانسه و فارسي

وي قريب به سي جلد است كه در حدود پانزده جلد آن به چاپ رسيده است . برخي از آثار چاپ شده ي ايشان از اين قرار است :

_ ترجمه ي [ رباعيات ] عمر خيام ، پاريس ، مزون نو ، 1960 ، طبع جديد آن با مقدمه و حواشي و « سخنان تازه درباره ي عمر خيام و رباعيات او » به پيوست آن . تهران ، فروغي .

_ هيدا ( در جستجوي زيبايي ) ، چاپ فرهنگ و هنر ( به فرانسه )

_ سنفونيها ،چاپ فرهنگ و هنر ( به فرانسه )

_ زن در انديشه ي خدا ( به فرانسه )

_ ديوان اشعار و نوشته ها ( آثار فارسي _ بخش يكم )

_ ترجمه ي كتاب المنقذ من الضلال ( = زندگينامه ي خود نوشت فكري و فرهنگي غزالي ، عنوان ترجمه ي فارسي اش رهنماي گمراهان ، نشريات محمدي )

_ نخستين درس زيبايي شناسي . انتشارات دهخدا .

_ پاسكال _ ونسي _ بلندل . مجموعه كتابهاي جيبي .

_ زيباترين اشعار فرانسه ( متن فرانسه و فارسي ) . انتشارات كندي . در سالهاي اوليه ي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، كه بنياد قرآن تاسيس شد ، استاد فولادوند چند اثر قرآني از نويسندگان برجسته ي معاصر عرب ، نظير سيد قطب ، به فارسي شيوايي ترجمه كرد كه از سوي همان بنياد منتشر شده است .

برگرفته از كتاب :بررسي ترجمه هاي امروزين فارسي قرآن كريم

كامشاد، حسن

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حسن كامشاد مترجم و پژوهشگر ادبيات فارسي است. حسن كامشاد ليسانس حقوق را از

دانشگاه تهران دارد و دكتراي ادبيات فارسي از دانشگاه كيمبريج گرفت.

زندگي:

حسن كامشاد متولد اصفهان است، او تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در اصفهان و دبيرستان ادب طي كرد پس از دبيرستان با ديپلم ادبي براي ادامه تحصيل به دانشكده حقوق دانشگاه تهران رفت. پس از فارغ التحصيلي به جنوب رفت و مشغول كار در شركت نفت شد. او در اين دوران به فعاليت هاي دست چپي پرداخت و در پي وقايع 28 مرداد مجبور شد به تهران بيايد. او بعدها به دعوت دانشگاه كيمبريج براي تدريس زبان فارسي به انگلستان رفته و در كنار تدريس به تحصيل زبان و ادبيات فارسى در اين دانشگاه پرداخت. رساله دكتراي او درباره نثر معاصر فارسي بود كه بعدها در انگلستان به عنوان Modern persian prose literature به چاپ رسيد[1]. اين كتاب سالها بعد توسط او به عنوان پايه گذاران نثر جديد فارسي توسط نشر ني منتشر شد. او پس از تحصيل به عنوان استاد زبان فارسي دانشگاه كيمبريج به تدريس پرداخت و همچنين استاد دانشگاه كاليفرنيا و دانشگاه تهران هم بوده است. وي پس از پنج سال تحصيل به ايران بازگشت و سالها در ايران بود تا اينكه از طرف شركت نفت به لندن رفته و پس از بازنشستگي به تاليف و ترجمه مشغول شد.

كتاب هاي حسن كامشاد

: ترجمه

درخدمت تخت طاووس

خاورميانه

استالين مخوف، خنده و بيست ميليون

عيسى

دنياى فرضى

قبله عالم

سرگذشت فلسفه

دنياي سوفي

تاريخ چيست

ويتگنشتاين - پوپر و ماجراي سيخ بخاري: ده دقيقه جدل ميان دو فيلسوف بزرگ

سوگ مادر

درياي ايمان

ايران: برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگليسيها

سير نابخردي، از ترويا تا ويتنام

شبح خانم ويل

امپراتور

آخرين امپراتور

روح داروثي دينگلي

الوهيت و هايدگر

تاماس پين

حديث نفس(زندگينامه)

: تاليف

پايه گذاران نثر جديد فارسى (تأليف به دو زبان فارسى

مجتهدزاده، پيروز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

پيروز مجتهدزاده، جغرافي دان، محقق و كارشناس مسائل سياسي ايراني. زادروز: (20 بهمن 1324 خورشيدي) در شهرستان نور.

پيروز مجتهد زاده استاد جغرافياي سياسي و ژئوپليتيك دانشگاه تربيت مدرس تهران، مشاور پژوهشي دانشگاه سازمان ملل متحد و مدير عامل بنياد پژوهشي يوروسويك (Urosevic Research Foundation) لن_دن است. از پيروز مجتهدزاده بيش از بيست عنوان كتاب به زبان هاى انگليسى و فارسى منتشر شده.

زندگي نامه:

دكتر پيروز مجتهدزاده در سال 1324 خورشيدي در شهرستان نور متولد شد، وي پس از گذراندن تحصيلات در نور و سپس در تهران، براى ادامه تحصيل به انگلستان رفت.

وى تحصيلات ابتدايى را از مدرسه داريوش در زادگاهش شروع كرد. مدرسه اى كه پدرش آن را افتتاح كرد و خود مدير آن بود. پدرش تحصيل كرده مدرسه سپهسالار تهران در زمان مشروطيت بود.

پيروز مجتهدزاده تا كلاس يازده در نور ماند و چون آنجا مقطع ديپلم نداشت، با مساعدت پدر و به همراه برادرش در سال 1343 راهى تهران شد.

پيروز مجتهدزاده در سال 1344 در مدرسه پهلوى سابق واقع در خيابان رى در رشته ادبى با معدل يازده ديپلم گرفت.

پيروز مجتهدزاده در سال 1350 از دانشگاه تهران فارغ التحصيل شد و دكتر عالى خانى، رييس دانشگاه براى تشويق او شرايط سفرى به شيخ نشين هاى خليج فارس را برايش فراهم كرد، چرا كه براى او جالب بود كه دانشجوى سال سوم كتاب جغرافياى تاريخى شيخ نشين هاى خليج فارس را تأليف كند.

مجتهدزاده پس از فارغ التصيلي از دانشگاه تهران، براي ادامه تحصيل به

دانشگاه لندن، دانشگاه منچستر و سپس به دانشگاه آكسفورد رفت. وي فوق ليسانس ( M.A) در جغرافياي سياسي را در دانشگاه منچستر بين سال هاي 1975 تا 1976 دريافت كرد.

دكتري (Ph.D.) را در گرايش جغ_رافياي سياسي و ژئ_وپوليتيك در دانشگاه لن_دن بين سال هاي 1990 تا 1993 دريافت كرد. همچنين دكتري ديگرش را در جغرافياي سياسي خليج فارس در دانشگاه آكسفورد بين سال هاي 1976 تا 1979 دريافت نمود.

وي هم اكنون با سمت دانشيار در رشته جغرافياي سياسي دانشگاه تربيت مدرس مشغول به تدريس است.

مسووليت ها:

مدير عامل بنياد پژوهشي يوروسويك Urosevic Research Foundation لن_دن – از سال 1985 تاكنون.

استاد مدعو، دانشكده حقوق دانشگاه تهران – 1378 و 1379

استاد جغرافياي سياسي و ژئوپوليتيك – دانشگاه تربيت مدرس – از سال 1379تا كنون.

پژوهشگ_ر ارش_د – مرك_ز مطالعات ژئ_وپ_وليتيك و م_رزهاي بي_ن المللي دانشگاه لن_دنGRC/SOAS University of London - از سال 1986 تا 2002.

مشاور پژوهشي دانشگاه سازمان ملل متحد - United Nations Universityاز سال 1996 تا كنون.

مشاور موسسه پ_ژوهشي مرزهاي بي_ن الملل_ي لن_دن = MENAS ASSOCIATION

International Boundaries Consultants - از سال 1984 تا كنون.

تدريس به جاي استادان و مدرسين در گروه جغرافياي دانشگاه لندن - از سال 1983 تا 1984

پژوهشگر گروه جغرافياي دانشگاه تهران - از سال 1351 تا 1352

عضويت در مجامع علمي:

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسي – تهران – از سال 1382

عضو هيات مديره انجمن مطالعات ايران معاصر – در دانشگاه لندن.

عضو انستيتو بريتانيايي مطالعات ايراني – بريتانيا، از سال 1993

عضو موسسه مطالعات آفريقا – دانشگاه تربيت مدرس تهران، از سال 1381

آثار و تاليفات به فارسي:

جزاير

تنب و ابوموسي، انتشارات سحاب، تهران 1385.

جغرافياي سياسي و ژئوپوليتيك، انتشارات دانشگاه پيام نور، تهران، 1384

نام خليج فارس در درازاي تاريخ، نشر سايه روشن با همكاري مركز مطالعات سپاه پاسداران، تهران. 1383

نامه هايي از ايران، انتشارات عطايي، تهران. 1383

جغرافياي سياسي و سياست جغرافياي، انتشارات سمت، تهران. 1382

امنيت و مسائل سرزميني در خليج فارس (جغرافياي سياسي دريايي)، ترجمه امير مسعود اجتهادي، انتشار دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، تهران. 1380

خليج فارس، كشورها و مرزها، انتشارات عطايي، تهران. 1379

ايده هاي ژئوپوليتيك و واقعيت هاي ايراني، نشر ني، تهران. 1379

اميران مرزدار و مرزهاي خاوري ايران، ترجمه حميد رضا ملك محمدي نوري، نشر شيرازه، تهران. 1378

جزاير تنب و ابوموسي، ترجمه حميد رضا ملك محمدي نوري، انتشار دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، تهران. 1375

كشورها و مرزها در منطقه ژئوپوليتيك خليج فارس، تنظيم و ترجمه حميد رضا ملك محمدي نوري، انتشار دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، تهران. 1372

جغرافياي سياسي تنگه هرمز، ترجمه محسن صغيرا، انتشارات صغير، اصفهان. 1370

جغرافياي تاريخي خليج فارس، انتشار دوم، لندن. 1366

جغرافياي تاريخي خليج فارس، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.1354

شهرستان نور، چاپخانه صبح امروز، تهران. 1352

شيخ نشين هاي خليج فارس، انتشارات عطايي، تهران. 1349

مهدوي، فريده

قرن:15

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : فريده مهدوي ،در 28 تيرماه سال 1342 در تهران به دنيا آمد. دكتر مهدوي دكتراي ادبيات اروپا است وتخصص ويژه اي در ادبيات قرون وسطي دارد. وي به زبان هاي فرانسه ، انگليسي ، ايتاليايي ،اسپانيولي ، لاتين و حدود 70 درصد پرتغالي مسلط است .وي در شهر راونا واقع در ايالت اميليارمانيا و با حضور جمعي از مسئولان سياسي و فرهنگي ايتاليا ،از دست استاندار اين

ايالت به نمايندگي از رياست جمهوري ايتاليا، نشان كمن داتره ، كه بالاترين نشان لياقت در اين كشور است را دريافت كند. دكتر فريده مهدوي دامغاني را بايد به حق يكي از پر كارترين مترجمان حال حاضر دانست ، آن هم مترجم اثاري كه نه تنها خود اثاري بزرگ و جاودانه بوده اند بلكه داراي خالقاني بزرگ چون دانته آليگيري بوده اند.

گروه : علوم انساني

رشته : زبان و ادبيات اروپا

گرايش : ادبيات قرون وسطي

اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : دكتر فريده مهدوي درخانواده اي تحصيلكرده رشد نمود تا جايي كه پدرش استاد دانشگاه «هاروارد» آمريكا است .

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر مهدوي داراي دكتراي ادبيات اروپا است وتخصص ويژه اي در ادبيات قرون وسطي دارد. وي به زبان هاي فرانسه ، انگليسي ، ايتاليايي ،اسپانيولي ، لاتين و حدود 70 درصد پرتغالي مسلط است .

همسر و فرزندان : دكتر مهدوي دامغاني ازدواج كرده اند و داراي فرزند مي باشند.

آرا و گرايشهاي خاص : دكتر مهدوي در خصوص اينكه چرا مترجمي را انتخاب كرده اينگونه ميگويد: "چون دوست مي داشت نويسنده يا شاعر شود، لذا به اشتباه پنداشت كه كار ترجمه آسان تر از آن دو كار پيشين است. حال آن كه كار ترجمه، از بسياري جهات، بسيار دشوارتر از نويسندگي يا سرودن شعر است؛ زيرا مترجم ناگزير است بنا به وظيفه اخلاقي اي كه دارد، دقيقا بنا به خط سير نويسنده يا شاعري كه اثر وي را در دست ترجمه دارد و با همان سبك و استيل و گزينش واژگان و لحن و حال و هواي مورد نظر صاحب اثر، پيش برود، از اين رو، ناگزير است كه ماهيت «من» خود را در راهروي ورودي سراي انديشه

، بر جاي گذارد، و به درون روح و جان آن نويسنده يا شاعر جلوه كند. او وظيفه دارد نماينده اخلاقي و معنوي صاحب اثر باشد. از اين روست كه معتقدم ترجمه، سخت تر از نويسندگي است. زيرا در هنگام تاليف، شما خود، صاحب اثر خود و صاحب قلم و انديشه و روح و جاني هستيد كه دوست داريد بر روي كاغذ بدميد... "

جوائز و نشانها : دكتر فريده مهدوي، بارها و بارها به خاطر ترجمه هاي شيرين و مقتدرش جوايز گوناگوني را از آن خود كرده است. در روز دوم مردادماه سال 85 مصادف با 24 ژوئيه 2006، در شهر راونا واقع در ايالت اميليارمانيا و با حضور جمعي از مسئولان سياسي و فرهنگي ايتاليا ،از دست استاندار اين ايالت به نمايندگي از رياست جمهوري ايتاليا، نشان كمن داتره ، كه بالاترين نشان لياقت در اين كشور است را دريافت كند. نماينده رئيس جمهوري ايتاليا در اين آيين با تاكيد بر اين نكته كه نشان لياقت كمن داتره براي نخستين بار به يك فرد غيرايتاليايي اعطا مي شود، گفت: فريده مهدوي دامغاني، نخستين بانوي ايراني و مسلمان است كه اين نشان را از آن خود ساخته است.

چگونگي عرضه آثار : وي طول اين شش سال اخير، بيش از بيست جلد از مهم ترين آثار منظوم و منثور ادبيات كلاسيك و معاصر ايتاليا را به زبان فارسي ترجمه كرده . همين طور به خاطر ترجمه چهار اثر از مهم ترين آثار دانته از جمله كمدي الهي و سه كتاب ديگر او" زندگاني نو"، "ميهماني" و "پيرامون سلطنت" كه هرگز تاكنون در كشورهاي خاورميانه و يا حتي در

كشورهاي آسيايي ترجمه نشده بود و اين كار را ايرانيان، براي نخستين بار به انجام رساندند. دكتر فريده مهدوي به ترجمه كتب ديني يه زبانهاي اروپايي نيز پرداخته است كه در اين باره اينچنين ميگويد: "توفيقي براي من بود كه از سوي عالم هستي براي ترجمه كتاب زبور آل محمد (ص) به زبان فرانسوي برگزيده شدم. آن هم از طريق خوابي كه بيش از ده سال پيش ديدم. ممكن است تعجب كنيد اما حقيقت اين است كه دستور ترجمه بسياري از كتب ديني را از طريق خواب دريافت كرده ام. ميل داشتم نخست، مرا به عنوان يك مترجم جدي آثار كلاسيك اروپا بشناسند، و بعد به عنوان مترجم آثار ديني، بدين شكل، اميد داشتم و دارم كه با شناختي كه از كارهايم دارند، دريابند كه ترجمه متون ديني را نيز با نهايت دقت و وسواس به انجام خواهم رساند. براي مثال، تا پيش از پارسال، هرگز حتي روحم نيز خبر نداشت كه كتابي تحت عنوان "نفس المهموم" اثر محدث قمي (ره) وجود دارد و درباره واقعه كربلا است. اما پس از خوابي كه ديدم، آن كتاب را از ميان كتبي كه در كتابخانه اتاق كار همسرم بود، يافتم. همين طور هم خطبه فدك حضرت زهرا (س) را." وي همچنين به عنوان يك مترجم فعال در دنياي كتاب ،سخنراني هاي زيادي در فرانسه ، ايتاليا و برزيل انجام داده است .

آثار :

1 پيرامون سلطنت

ويژگي اثر : از دانته، ترجمه

2 خطبه غدير خم

3 خطبه فدك حضرت زهرا (س)

4 در آغوش نور

ويژگي اثر : ترجمه

5 دعاي عرفه حضرت سيدالشهدا (ع)

6 زندگاني نو

ويژگي اثر : از دانته، ترجمه

7 زندگي حضرت زهرا (س)

ويژگي اثر : ترجمه به زبان انگليسي

8 شازده كوچولو

ويژگي اثر : اثر سنت اگزوپري ،ترجمه

9 صحيفه سجاديه

ويژگي اثر : ترجمه به زبان فرانسه

10 كتاب زبور آل محمد (ص)

ويژگي اثر : ترجمه به زبان فرانسه

11 كمدي الهي

ويژگي اثر : از دانته، ترجمه

12 ميهماني

ويژگي اثر : از دانته، ترجمه

13 نفس المهموم

ويژگي اثر : از محدث قمي (ره)

ميلانيان، هرمز

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : هرمز ميلانيان در سال 1316 در تهران متولد شد . وي تحصيلات عالي خود را در رشته زبان شناسي با گرايش هاي زبان شناسي ساختگر ا و نقشگرا در دانشكده ادبيا ت و علوم انساني دانشگاه پاريس ادامه داد و موفق به اخذ درجه دكتر ا شد . از فعاليت هاي تخصصي دكتر ميلانيان مي توان به تدريس در دانشگاه تهرا ن و دانشگاه هاي خارج از كشور اشاره كرد. همچنين سرپرستي پژوهشهاي زبان شناسي در داخل و خارج از كشور بر عهده داشته است . وي عضو انجمن زبان شناسي پاريس و انجمن جهاني زبان شناسي نقشگرا است و تاليفات متعددي منتشر كرد ه است

.

گروه : علوم انساني

رشته : زبان شناسي

گرايش : زبان شناسي عمومي

والدين و انساب : هرمز ميلانيان، در سال 1316 شمسي در تهران متولد شد. پدر هرمز ناخدا حسن ميلانيان فرمانده ناو «پلنگ» بود كه در جمله متخلفين به ايران (روسها از شمال و انگليسي ها از جنوب) هنگام دفاع از آبادان زخمي و پس از انتقال به تهران در 38 سالگي به درجه شهادت نائل آمد. مادرش درخشنده شيمي مسئوليت بزرگ كردن و تربيت هرمز و برادر كوچكتر هومان را بر عهده گرفت.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : هرمز ميلانيان تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در تهران در دبيرستانهاي شرف و دارالفنون سپري نمود. علاقه اي كه به ادبيات به ويژه ادبيات فارسي داشت موجب گرديد كه پس از دريافت ديپلم متوسطه در رشته ادبي و موفقيت در امتحان ورودي دانشكده ادبيات تهران به سال 1334، در رشته ادبيات فارسي ادامه تحصيل دهد. در سال 1337 پس از اخذ درجه ليسانس در رشته ادبيات فارسي، علاقه اي كه بهر زبان فارسي و آموختن زبانهاي بيگانه داشت وي را مصمم كرد كه به تحصيل در رشته « زبان شناسي» بپردازد با اين كه تصوير چندان روشني از اين دانش كما بيش نوين نداشت. در شهريور ماه 1339 (1960) شرايط ادامه تحصل در اين رضشته براي او پيش آمد و به پاريس رفت . در دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه پاريس (سربن) نام نويسي كرد و با زبانشناسي ساختگرا و به ويژه نقش گرا آشنايي نزديك پيدا كرد. در مدت پنج سالي كه در پاريس اقامت داشت به اخذ دو «گواهينامه عالي» در « زبان شناسي عمومي» و «آوا

شناسي» و درجه دكتري در « زبانشناسي عمومي» (با قيد «بسيار مفتخر») نائل شد.[ از زبان ميلانيان ،كتاب ماه ادبيات و فلسفه ،شهريور 1379]

استادان و مربيان : هرمز ميلانيان در دانشگاه تهران از استاداني چون استاد فروزانفر، استاد همايي، استاد مدرس رضوي، دكتر معين، دكتر خانلري، دكتر مقدم، دكتر صفا، دكتر كيا، دكتر خطيبي و بانو نفيسي بهره مند شود. در فرانسه به عئوان نخستين دانشجوي ايراني «آندره مارتينه» زبان شناس برجسته فرانسوي با زبانشناسي ساختگرا و نقشگرا آشنا شد.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : هرمز ميلانيان، پس از مراجعت از فرانسه به ايران در سال 1344 ،در «بنياد فرهنگ ايران «مسئوليت پژوهش در زمينه تاريخ زبان فارسي را زير نظر دكتر پرويز خانلري ،بر عهده گرفت .در نيمه دوم سال تحصيلي 45-1344 پس از موفقيت در امتحان استاد ياري به عنوان استاد يار زبان شناسي در گروه «زبان شناسي همگاني و زبان هاي باستاني »دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران -كه بنيانگذار آن مرحوم دكتر مقدم بود -به استخدام رسمي در آمد. در شهريور ماه 1349 به عنوان استاديار مهمان، به مدت يكسال تحصيلي به دنشگاه ايلينوي در شهر اوربانا براي تدريس زبان فارسي اعزام شد. پس از مراجعت به ايران در سال 1350، بار ديگر به تدريس در دانشگاه تهران ادامه داد و چند سال بعد به رتبه دانشياري ارتقا يافت. در طول سالهاي 50 شمسي با «فرهنگستان زبان ايران» نيز همكاري داشت و در جلساتي از كميسيون واژه گزيني آن شركت داشت. دكتر ميلانيان قبل از پيروزي انقلاب به مدت يك سال و نيم به عنوان مدير گروه زبان شناسي و زبان هاي باستاني دانشگاه

تهران انتخاب شد.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : هرمز ميلانيان سرپرستي پژوهشهايي را در زمينه دستور ،تلفظ و املاي فارسي بر اساس آزمونهاي ميان پاسخگويا نفارسي زبان برخوردار از تحصيلات لااقل دبيرستاني را برعهده داشت .همچنين وي در چندين كنگره و همايش تحقيقات ايراني و نيز زبان شناسي عمومي در ايران و خارجه از كشور شركت كرده است. استاد ميلانيان شش ماه پس از انقلاب باري استفاده از فرصت مطالعاتي كه پرونده دانشگاهي آن از مدتها پيش آماده شد، عازم فرانسه گرديد و كمي بعد از سوي دانشگاه (سوربن )جديد (پاريس 3 ) «به عنوان استاد مهمان » براي تدريس زبان ،ادبيا ت و زبان شناسي فارسي در آن دانشگاه دعوت شد ،اين دوره فعاليت از سال 1979 تا سال 1985 بمدت شش سال به طول انجاميد .و از سال دوم سرپرستي بخش فارسي آن دانشگاه به ايشان واگذار گرديد. دكتر ميلانيان در شهريور ماه 1378 (1996)پس از 17 سال به ايران باز گشت و از آن زمان اشتغال عهده ايشان تاليف ،ترجمه و تحقيق در زمينه زبان شناسي عمومي و فارسي مي باشدو در اين زمينه با« موسسه فرهنگي شهيد رواقي» انتشارات «هرمس» و نيز انتشارات «فرهنگ معاصر» افتخار همكاري دارد. دكتر ميلانيان عضو انجمن زبان شناسي پاريس و انجمن جهاني زبان شناسي نقشگرا است .

آرا و گرايشهاي خاص : هرمز ميلانيان در تاليفات خود ،اعمال معيارهايي از زبان شناسي نوين بر زبان فارسي را دنبال كرده است كه آن ر ادر كارايي و پيشبرد آگاهي در مورد نظام زبان شناسي و نيز خط فارسي موثري مي داند . همچنين وي كوشيده است

براي اصطلاحات زبان شناسي نوين معادلهاي فارسي مناسبي را پيشنهاد دهد كه بسياري از آنها پذيرفته شده اند . دكتر ميلانيان هدف خود را در فعاليتهاي علمي ،توجه به كار برد فرهنگي و اجتماعي زبان فارسي و تقويت و گسترش آن و كم كردن فاصله ميا ن زبان گفتار و نوشتار و مخالفت با دستور العملهاي تصنعي در زمينه تلفظ و املا.

________________________________________

آثار :

1 les monemes et les procedes de passage en person :de la categorie verbale a la cate gorie nomiale et vice versa

ويژگي اثر : اين مقاله به زبان فرانسه به عنوان «تكواژه هاو روند هاي گذر در زبان فارسي ،از مقوله فصل به مقوله اسم و بالعكس».در سال 1968 در نشريه نيويورك شماره 25 ،منتشر شد.

2 Peut- on dire qu une langue est plus difficile qu une autre

ويژگي اثر : عنوان اين مقاله «آيا مي توان گفت زباني از زبان ديگر مشكلتر است ؟»كه در نشريه زير با مشخصات آمده منتشر شده است. Actes clu 8e Colloque de la societe internationale de la linguistique fonctionnelle , grece ,1978.

3 آزادي و بند درزبان

ويژگي اثر : اين مقاله درجشن نامه دكتر محمد مقدم ،نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران ،شمار ه 24 و درسال 1355 منتشر شد.

4 چند نكته درباره كلمه هاي فارسي در گذشته و حال

ويژگي اثر : مجموعه خطابه هاي نخستين كنگره تحقيقات ايراني ،دانشگاه تهران كه در

سال 1350 منتشر شد.

5 چند نكته درباره وابسته هاي ملكي و زبان فارسي

ويژگي اثر : اين مقاله در مجله سخن ،سال 20 ،شماره 3 ، سال 1349 منتشر شده است.

6 خنثي شدن تقابلهاي دستوري در گروه اسمي زبان فارسي

ويژگي اثر : اين مقاله در مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران ،سال 17 ،شماره 2 ، 1348 منتشر شده است.

7 درست و غلط در زبان از ديدگاه زبان فارسي

ويژگي اثر : اين مقاله در نشريه فرهنگ و زندگي ،شماره 22-21 در سال 1355 منتشر شد.

8 دستگاه عدد و زبان فارسي

ويژگي اثر : اين مقاله در مجموعه خطابه هاي سومين كنگره تحقيقات ايراني توسط بنياد فرهنگ ايران در سال 1351 منتشر شد .

9 زبان شناسي و تعريف زبان

ويژگي اثر : اين مقاله در نشريه فرهنگ و زندگي ،شماره 2 ،سال 1349 منتشر شده است.

10 كاربرد زبان فارسي درزمينه علوم و فنون

ويژگي اثر : اين مقاله در مجموعه سخنراني ها در نخستين سمينار آموزش زبان و ادبيا ت فارسي در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي وزارت علوم و آموزش عالي در سال 1350 منتشر شده است .

11 كلمه و رمز هاي آن در زبان و خط فارسي

ويژگي اثر : اين مقاله در مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران ،سال18 ،شماره 3 ،سال 1350 منتشر

شده است .

12 كهنه و نو در زبان فارسي

ويژگي اثر : اين مقاله در نشريه كتاب امروز ،شماره 5 و درسال 1352منتشر شد.

13 كوتاه ترين جمله و ساختمان آن در زبان فارسي

ويژگي اثر : اين مقاله در پژوهشنامه فرهنگستان زبان ايران ،شماره 1 در سال 1354 منتشر شد .

14 گسترش و تقويت فرهنگي زبان فارسي

ويژگي اثر : اين كتاب توسط انتشارات كاويا ن در سال 1351 منتشر شد.

منابع زندگينامه :http://iranologyfo.com/

نجارزادگان، فتح الله

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

حجة الاسلام دكتر فتح الله نجار زادگان در سال 1337 ش. در شهر اصفهان به دنيا آمد .وي تحصيلات خود را در رشته علوم قرآن و حديث مقطع تا مقطع دكتري ادامه داد و تؤام با تحصيل در رشته مذبور تحصيلات حوزوي را نيز كم بيش ادامه داد.فتح الله نجار زادگان در سال 1379 در گروه معارف اسلامي دانشگاه تهران كه هم اكنون يكي از گروه هاي دانشكدة الهيات است به عنوان عضو هيئت علمي مشغول به كار شد كه اين همكاري هم اكنون نيز ادامه دارد. كتاب " سلامه القرآن من التحريف " تاليف فتح الله نجار زادگان ، در دوره بيست و دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم انسانيرشته : علوم قرآنيتحصيلات رسمي و حرفه اي : فتح الله نجار زادگان در سال 1356 موفق به اخذ ديپلم در رشتة رياضي شد. در سال 1358 به حوزة علميه اصفهان رفت و تا سال 1364 دروس مقدمات و

اصول و شرح لمعه و متون ديگر عمومي را خواند. در اين سال با ورود به حوزة علميه قم و شروع رسائل و مكاسب از واحد آموزش عالي دفتر تبليغات، ليسانس گرفت و سپس به تربيت مدرس دانشگاه قم راه يافت و همزمان با دروس حوزه در سال 1372 موفق به دريافت مدرك كارشناسي ارشد در رشتة الهيات و معارف اسلامي شد. در سال 1373 در دانشگاه تهران در رشته علوم قرآن و حديث مقطع دكتري و در دانشگاه امام صادق (ع) در رشتة فقه و اصول در همان مقطع پذيرفته شد اما به دليل علاقه به رشتة علوم قرآني به دانشگاه تهران رفت و در سال 1378 رسالة خود را دفاع كرد و در طي اين مدت دروس حوزوي را نيز كم و بيش ادامه داد.مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : فتح الله نجار زادگان در سال 1379 در گروه معارف اسلامي دانشگاه تهران كه هم اكنون يكي از گروه هاي دانشكدة الهيات است به عنوان عضو هيئت علمي مشغول به كار شد كه اين همكاري هم اكنون نيز ادامه دارد.فعاليتهاي آموزشي : فعاليت هاي آموزشي فتح الله نجار زادگان به قرار زير است: تدريس در موضوعات اصول، فقه، فلسفه، و حديث در حوزة علميه و نيز تدريس علوم قرآني، حديث و تفسير در دانشكدة اصول الدين و مدارس مركز جهاني علوم اسلامي بخشي از فعاليت هاي ايشان محسوب مي شود. 1. تدريس و پژوهش / مركز جهاني علوم اسلامي/ 1377 تا 1383 2. عضو شوراي علمي گروه علوم قرآن / پژوهشكده حوزه ودانشگاه / 1379 – 1382 3. تدريس و پژوهش / دانشگاه تهران / 1378

ادامه دارد 4. عضو هيئت مديره مجمع احياء فرهنگ اسلامي / پژوهش و برنامه ريزي / 1380 ادامه دارد. جوائز و نشانها : كتاب " سلامه القرآن من التحريف " تاليف فتح الله نجار زادگان ، در دوره بيست و دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : فتح الله نجار زادگان بيش از 21 مقاله در زمينه رشته تخصصي خود دارد.

________________________________________

آثار : nbsp1 التوسل و التبرك و الصلح مع العدو الصهيوني في رسالتين بين واعظ زاده و بن باز ويژگي اثر : نشر مشعر/ 1383 2 پژوهش نامه در س اخلاق و تربيت اسلامي دانشگاهها ويژگي اثر : مركز برنامه ريزي و تدوين متون درسي/ 1383 3 تحريف ناپذيري قرآن ويژگي اثر : مركزتحقيقات حج با همكاري مركز مطالعات فرهنگي حوزه علميه قم/ 1384 4 تراث الشيعه القرآن ج 1 ويژگي اثر : يكي از مديران علمي طرح / 13845 تراث الشيعه القرآن ج 2 ويژگي اثر : يكي از مديران علمي طرح / 13856 تفسير تطبيقي (بررسي تطبيقي مباني و معارفي از آيات در ديدگاه فريقين) ويژگي اثر : مركز جهاني علوم اسلامي/ 1383 7 درسنامه متون اسلامي ويژگي اثر : مجمع احياي فرهنگ اسلامي/ 1383 8 سلامه القرآن من التحريف

ويژگي اثر : تهران ، چاپ اول 1378 ، چاپ دوم با اضافات فراوان/ 1382 / كتاب سال جمهوري اسلامي در سال 1383 و رتبه نخست دوازدهمين نمايشگاه بين المللي قرآن 1383 . آشنايي با كتاب : سلامة القرآن من التحريف و تفنيد الافترأات علي الشيعة الامامية سلامة القرآن من التحريف و تفنيد الافترأات علي الشيعة الامامية/ فتح الله المحمدي (نجارزادگان). - تهران: مشعر، 1382. 758 ص. كتابنامه 1. قرآن - تحريف 2. قرآن - دفاعيه ها و رديه ها 3. شيعه - دفاعيه ها و رديه ها اهميت قرآن كريم به عنوان يكي از دو ثقل اكبر بازمانده از آورندة عظيم الشأن آن و نقش بارز و محوري اين كتاب كريم الهي در ايجاد و ابقأ اتحاد امت مسلمان از مسائل بارز و قابل توجه در خصوص اين متن و حياني الهي است. به اعتقاد عموم مسلمانان قرآن از هرگونه تحريف و تغيير مصون بوده، دست تحولات و تغييران زمان را به دامن مطهر آن راهي نيست و اين تحقق وعدة الهي است، چنان كه به صراحت در متن قرآن كريم ذكر شده است. يكي از اتهاماتي كه به ناروا بر شيعه وارد شده و گاه بر آن اصرار شده است، اتهام اعتقاد به تعريف قرآن است كه اين امر بويژه در كتابي با عنوان اصول مذهب الشيعة الامامية الاثني عشرية تأليف ناصر علي قفاري بتفصيل مورد بحث قرار گرفته است. مؤ لف با عنايت به اين كتاب و برخي كتب ديگر كه قبل از آن تأليف شده و در آنها اين اتهام به شيعه مطرح گرديده است، اقدام به تأليف كتاب سلامة القرآن من التحريف

نموده است. كتاب در دو بخش اصلي تنظيم شده است: بخش اول به مسألة سلامت قرآن از تحريف در نظر فريقين، با قطع نظر از آرأ و افترأات برخي افراد، پرادخته است. در بخش دوم به مسألة اتهاماتي كه در خصوص تحريف قرآن بر شيعه وارد شده پرداخته شده است. بررسي ادلة مصونيت قرآن از تحريف از نظر شيعة اماميه، بررسي روايات تحريف قرآن در كتب شيعه، بررسي كتاب فصل الخطاب محدث نوري، شهادت علماي اماميه به مصونيت قرآن از تحريف، بررسي احاديث تحريف قرآن در كتب اهل سنت، و پاسخگويي به شبهات دكتر ناصر بن علي قفاري در كتاب اصول مذهب الشيعة، احسان الهي ظهير در كتاب الشيعة والقرآن و محمد مال الله در كتاب الشيعة و تحريف القرآن، از مهم ترين مباحث كتاب است. 9 مصاف بي پايان با شيطان ويژگي اثر : قم بوستان كتاب/ چاپ اول 79 – چاپ دوم 138210 معاني بيان الفاظ القرآن ويژگي اثر : تحقيق نسخه خطي/1384 11 ويژگي هاي امام علي ترجمه خصائص امام علي(ع) ويژگي اثر : ترجمه/ بوستان كتاب / 1382 /كتاب سال حوزه علميه در سال 1383 در بخش ترجمه

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

نيرومند، حسين علي

قرن:14

جنسيت:مرد

مليت:ايران

خلاصه : حسين علي نيرومند در سال 1326 در شهر باجگيران از توابع قوچان متولد شد دوران ابتدايي را در زادگاهش سپري كرد. پس از كسب ديپلم رياضي از دبيرستان نادرشاه مشهد، وارد دانشگاه علوم دانشگاه مشهد شد و در سال 1350 در رشته رياضي فارغ التحصيل گرديد سپس به انگلستان عزيمت كرد و

مدرك فوق ليسانس و دكتراي خود را در سال 1368 در آنجا به پايان برد. وي هم اكنون به سمت استادي در دانشگاه علوم رياضي دانشگاه مشهد مشغول به خدمت است.

گروه : علوم پايه

رشته : آمار

گرايش : سريهاي زماني

والدين و انساب : مرحوم پدرشان علي فخمند در باجگيران به شغل كشاورزي مشغول بودند و مرحوم مادر محترمشان درنا كوثري بودند و داراي پنج خواهر همگي بازنشسته آموزش و پرورش هستند و پنج برادر به نام هاي نوروز محمد شغل كشاورزي، براقعلي دبير بازنشسته رياضي ، عباسعلي دبير بازنشستهفيزيك، و حسن نيرومن سرهنگ نيروي هوايي هستند

خاطرات كودكي : وي دوران كودكي خود را اينچنين به ياد دارد : در دوران كودكي در باجگيران همراه پدر كار ميكردم و حتي در دوران ابتدايي نيز هم درس ميخواندم و هم به پدر در امور كشاورزي كمك ميكردم.

تحصيلات رسمي و حرفه اي : دوران متوسطه دبرستان نادرشاه افشار در مشهد دوران كارشناسي رشته رياضي از دانشگاه مشهد سال 1350 كارشناسي راشد رشته آمار از دانشگاه برونل انگليس دكتري در رشته آمار - سريهاي زماني از دانشگاه شيفيلد سال 1368

خاطرات و وقايع تحصيل : در بيشتر ايام تحصيل از دوران ابتدايي تا كارشناسي ارشد درس ميخواندم و در تابستان نيز كار ميكردم

استادان و مربيان : دكتر بزرگ نيا، دكتر عبدالله، دكتر هنري، مرحوم پروفسور تقي فاطمي و ... از استادان وي در دوره كارشناسي بودند.

هم دوره اي ها و همكاران : و هم اكنون كه در دانشگاه مشهد مشغول به كار ميباشد با استادان دوران تحصيل خود مانند دكتر بزرگ نيا و دكتر هنري همكار شده اند.

همسر و فرزندان : همسر

دكتر نيرومند بازنشسته آموزش و پرورش هستند و فرزندانشان احسان تحصيلات خود را به اتمام رسانيده و مشغول به كار هستند و دخترشان لونا ازدواج كرده و فرزند كوچكشان ايمان مشغول به تحصيل در دانشگاه در رشته مديريت بازرگاني است.

مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : معاون اداري و مالي دانشگاه علوم دانشگاه مشهد 74-1368

فعاليتهاي آموزشي : دكتر نيرومند تدريس اكثر دروس دانشگاهي رشته آمار در دو مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد را برعهده دارد.

ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : دكتر نيرومند بعد از فارغ شدن اركار روزانه قدري ورزش و پياده روي را در برنامه دارد.

چگونگي عرضه آثار : چاب و تاليف دو كتاب و چاپ و ترجمه بيش از 15 جلد كتاب و بيش از ده مقاله علمي و پژوهشي د رمجلات معتبر

________________________________________

آثار :

1 آمار پايه

ويژگي اثر : تاليف

2 آمار كاربردي

ويژگي اثر : تاليف

3 اگر سيول با مثال

ويژگي اثر : ترجمه

4 اگرسيول خط كاربردي

ويژگي اثر : ترجمه

5 الگوهاي خطي تعميم يافته

ويژگي اثر : نوشته داپسن، ترجمه

6 الگوهاي خطي تعميم يافته

ويژگي اثر : نوشته موشگري، ترجمه

7 تجزيه و تحليل سريهاي زماني

ويژگي اثر : نوشته كرامر، ترجمه

8 روشهاي چند متغيره كاربردي

ويژگي اثر : نوشته جانسون، ترجمه

9 سريهاي زماني و روشهاي يك متغيري و

چند متغيري

ويژگي اثر : نوشته ويليام دبليودي، ترجمه

10 مقدمه اي بر سريهاي زماني

ويژگي اثر : نوشته هتپفيلد، ترجمه

11 نخستين درس احتمال

ويژگي اثر : نوشته راس ، ترجمه

12 نمونه گيري

ويژگي اثر : ترجمه

منابع زندگينامه :http://www.iranologyfo.com/

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109